Publieke versie JAARVERSLAG 2003

Transcriptie

1 vzw Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Publieke versie JAARVERSLAG 2003 Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Keistraat Antwerpen

2 INHOUDSTAFEL Inleiding Voorstelling Historiek Werkwijze Hulpverleningsaanbod Demografische gegevens Gezondheids voorlichting en opvoeding Netwerking Resultaten van de vaccinatiecampagne Specifiek medisch aanbod Wetenschappelijk werk Besluit 2

3 1. LIJST AFKORTINGEN AML : BMJ : Algemeen Medisch Labo British Medical Journal Gh@pro: Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie GVO: HBV: HCV: HIV: HPV: ITG: SOI: TBC: UA: VRGT: gezondheidsvoorlichting en opvoeding Hepatitis B Virus Hepatitis C Virus Human Immunodeficiency Virus Humaan Papillomavirus Instituut voor Tropische Geneeskunde Seksueel Overdraagbare Infecties Tuberculose Universiteit Antwerpen Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding WVVH: Wetenschappelijke Vereniging voor Vlaamse Huisartsen. 3

4 INLEIDING Dit verslag is een neerslag van de werkzaamheden van de vzw gedurende het jaar De vzw werd opgericht in 2002 ten behoeve van de sekswerkers in de Provincie Antwerpen. Beroepshalve worden deze mensen blootgesteld aan een aantal aandoeningen en risico s. De bestaande preventieve en curatieve gezondheidszorg is niet steeds in die mate georganiseerd en gestructureerd dat ze kan ingaan op hun noden. Uit onderzoek blijkt dat er tal van barrières zijn. Daarom poogt voor deze mensen de lacune op te vullen door een aanbod van specifieke gezondheidszorg in nauw verband met hun beroep. We baseren ons hiertoe op het model van de arbeidsgeneeskunde. Hepatitis B is één van de levensbedreigende infecties waaraan sekswerkers professioneel blootgesteld zijn. Personen met wisselende seksuele partners lopen een belangrijk risico op hepatitis B besmetting via onbeschermd seksueel contact. Sinds meer dan 18 jaar bestaan er veilige en doeltreffende hepatitis B vaccins. Wat eerst begon als een vaccinatiecampagne voor deze doelgroep, groeide uit tot een gestructureerd aanbod van SOI (Seksueel Overdraagbare Infecties) -screening, eventuele behandeling en hepatitis B vaccinatie. Preventie blijft het hoofddoel van onze werking. Het gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie heeft in 2003 haar werking sterk uitgebreid. Het aantal bereikte sekswerkers verdubbelde in vergelijking met de vorige jaren, heel wat nieuwe werkplaatsen werden bereikt. Het medische aanbod werd ruimer. Het aantal arts-uren verdubbelde. Een outreacher voor het Schipperskwartier werd aangeworven vanaf mei De zeer goede samenwerking met andere outreachers als Boysproject en Ketelpatrouille werden ook verdergezet dit jaar, met duidelijk goede resultaten. Gh@pro ontving op 10 juni 2003 de prijs van Johnson Johnson voor verbetering van de gezondheidszorg aan kwetsbare groepen in onze samenleving. 4

5 VOORSTELLING vzw, Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie Keistraat Antwerpen 03/ / / Team Anne Vercauteren: Elke Leuridan: Kristien Wouters: Micheline Manfroid: sociaal verpleegkundige en coördinator arts arts outreacher Raad van bestuur Pierre Van Damme (voorzitter) Elke Leuridan (penningmeester) Kristien Wouters (ondervoorzitter) 5

6 HISTORIEK In 1999 ging een pilootproject in Antwerpen van start op initiatief van Prof Dr Pierre Van Damme en Mevr Anne Vercauteren, dienst Epidemiologie en Sociale geneeskunde van de Universiteit Antwerpen, in samenwerking met de vzw Payoke. De bedoeling was om screening van seksueel overdraagbare infecties (SOI) en hepatitis B vaccinatie aan te bieden aan sekswerkers, mannen en vrouwen, werkzaam in de provincie Antwerpen. Tussen 1999 en 2001 werden een 300-tal sekswerkers bereikt. Het project werd aangewend om een vertrouwensrelatie met de sekswerker op te bouwen en aanvullende informatie over gezondheid en gezondheidsrisico s te geven; kortom, de hepatitis B vaccinatie paste in een breder GVO-project (Gezondheidsvoorlichting en opvoeding). Vanuit dit breder perspectief werd de nood aan hulpverlening die speciaal gericht is op deze bijzondere doelgroep, duidelijk. In mei 2002 werd de Vzw Gh@pro, Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie, opgericht met als doelstelling een geïntegreerde hulpverlening aan sekswerkers, zowel op gebied van gezondheid, als op psychisch, sociaal en juridisch vlak. De vereniging heeft tot doel: - Het bevorderen van de preventieve gezondheidszorg en hulpverlening voor sekswerkers, mannen en vrouwen; - De implementatie en evaluatie van een hepatitis B vaccinatieprogramma voor sekswerkers in Antwerpen; - Het uitwerken van een doorverwijssysteem voor juridische en/of sociaal/psychosociale hulpverlening. 6

7 WERKWIJZE De sekswerkers worden benaderd via hun beroep. Aldus worden SOI gezien als professionele risico s en aandoeningen. Via een mobiele equipe worden de sekswerkers bereikt op of in de buurt van hun werkplaats. Additioneel is er mogelijkheid tot raadpleging in onze eigen consultatieruimte. De mobiele equipe is een multidisciplinair team, bestaande uit een arts en een sociaal verpleegkundige. Voor sommige subpopulaties wordt het team aangevuld door een outreacher die het voorbereidende werk doet en contacten legt met de doelgroep. De kern van deze werkwijze met de mobiele equipe, is dat het hulpverleningsaanbod actief naar de doelgroep wordt gebracht, waarbij de sekswerker benaderd wordt vanuit zijn/haar beroepsrisico. Door de hulpverlening te organiseren op de werkplaats, vallen er al gedeeltelijk barrières weg. Er kan duidelijk gesproken worden, in een vertrouwelijke sfeer, over de specifieke problemen verbonden aan het beroep. Er werden tot eind december 2003 in totaal 1033 mensen bereikt, in verschillende sectoren: raamprostitutie in het Schipperskwartier, privé-huizen en bars in de stad Antwerpen en omliggende gemeenten, bars in Noord-Antwerpen en de Kempen, jongensprostitutie in de buurt van het Stadspark en tot 2002 hotelprostitutie en tippelprostitutie in de stationsbuurt. Complementair hieraan is het gezondheidshuis in het Schipperskwartier, dat sinds 1 mei 2002 aanwezig is op een voorlopige locatie. Drie dagen per week zijn er vrije consultatie uren en verder kan men altijd op afspraak terecht. In het gezondheidshuis kunnen sekswerkers grondig medisch onderzocht worden (wat niet steeds het geval is op verplaatsing), een afspraak maken voor advies ivm juridische of psychosociale doorverwijzing of een gemiste afspraak met de mobiele equipe inhalen. Hier kunnen ze ook even op adem komen om hun verhaal bij de arts of sociaal verpleegkundige te doen. Outreachers activiteit is van cruciaal belang voor het welslagen va n het project op langere termijn. De outreachers en straathoekwerkers worden verondersteld sekswerkers te gaan opzoeken op hun werk. Ze geven hen informatie en voorlichting en organiseren contacten met de arts of andere hulpverlener van het team., al dan niet in het gezondheidshuis. Zonder dit arbeidsintensieve werk kunnen niet dezelfde resultaten bereikt worden. De 'mobiele equipe' past in een flexibel model dat kan inspelen op de typische lokale noden van bepaalde steden en/of buurten. Belangrijk is dat anonimiteit en vertrouwelijkheid worden gewaarborgd. Alle contacten worden zodanig geregistreerd dat een goede opvolging mogelijk is, zonder dat aan de anonimiteit van de sekswerker geraakt wordt. Dit gebeurt via een codesysteem gebaseerd op geboortedatum, werkplaats, land van herkomst, en werknaam. Iedere persoon krijgt een nummer voor het gezondheidsproject. Verder zal het team, indien nodig, actief doorverwijzen en desgewenst zelf de contacten maken met de bestaande reguliere hulpverlening. Uit het voorgaande blijkt duidelijk dat sekswerkers een bijzonder kwetsbare groep zijn. Ze staan bloot aan heel wat risico s. In het gezondheidsproject worden dan ook vaak geslachtsziekten gediagnosticeerd. Maar er zijn ook vele andere gezondheidsproblemen, zoals een groot aantal abortussen door moeilijke toegang tot anticonceptie, verwondingen door fysiek geweld, alcohol- en druggebruik,... Het is van groot belang deze personen een specifieke hulpverlening aan te bieden, waarbij rekening gehouden wordt met al deze genoemde problemen. Uit onze ervaring is ook duidelijk dat er momenteel geen ander hulpverleningsaanbod bestaat en dat de reguliere gezondheidszorg geen haalbaar alternatief is als eerstelijnshulpverlening voor deze kwetsbare doelgroep. 7

8 Hulpverleningsaanbod Alle sekswerkers die in contact komen met worden ingelicht over hepatitis B en het belang van vaccinatie, over andere SOI, over overdracht van infectieziekten en risico s, over veilig vrijen en het belang van het gebruik van condooms en glijmiddel in hun professionele seksuele relaties. Indien ze wensen deel te nemen aan het project, wordt een eerste afspraak gemaakt met de arts. Ze krijgen dan de kans om zich te laten screenen (via een bloed- en een urinestaal) op Hepatitis B, HIV, Syfilis, Gonorree en Chlamydia. Ze kunnen zich ook gratis gynaecologisch laten onderzoeken (kankeruitstrijkje en opsporing van infecties). Tenslotte wordt in de mate van het mogelijke (taalproblemen, tijd, ) een vragenlijst afgenomen met vragen over personalia, medische voorgeschiedenis, professionele infectierisico s en aard van seksuele contacten. Tijdens deze gesprekken ligt het accent vooral op het geven van een preventieboodschap en gezondheidsvoorlichting en -opvoeding. Er wordt over de verschillende mogelijkheden van anticonceptie gesproken. De prikpil kan onmiddellijk worden bekomen. Wie voor deze optie kiest, wordt door ons herinnerd aan de volgende toediening. Tijdens een tweede medische visite (twee weken later) worden de resultaten overlopen. In geval van seronegativiteit voor hepatitis B krijgt men de kans zich te laten vaccineren. De keuze ligt vanzelfsprekend bij de persoon zelf. Er is ook ruimte om in te gaan op vragen, eventueel door te verwijzen naar andere professionele instanties (psychosociaal, juridisch,...) of de tweede lijn en aandacht te besteden aan algemene GVO-aspecten (hygiëne, condoomgebruik, SOI, veilig werken, ). Er volgt nog een derde en een vierde medische visite, voor de tweede en de laatste vaccinatie, respectievelijk 1 maand en 4 tot 6 maanden na de eerste vaccinatie. Een maand na de toediening van het laatste vaccin wordt opnieuw een bloedname uitgevoerd om de immunologische respons na te gaan. Tevens wordt er, indien gewenst, terug gescreend op de verschillende infecties. Nadat het hele schema is afgelopen, kan men steeds terugkomen voor een nieuwe controle: bloed, urine of gynaecologisch onderzoek. Er wordt aangeraden een controle te laten uitvoeren om de zes maanden of eerder bij risico. De vaccinatie bestaat uit het toedienen van 3 dosissen na 0, 1 en 4 tot 6 maanden. Voor het hepatitis B vaccin werd in 2003 gekozen voor Engerix. De vaccins, de labobepalingen en de raadplegingen zijn gratis voor alle sekswerkers. De werkplaatsen kunnen opgedeeld worden in 4 werkvormen: a/ Raamprostitutie: Sinds 1 mei 2003 heeft Gh@pro een outreacher tewerkgesteld voor het Schipperskwartier (gedoogzone Schipperstraat, Verversrui en Vingerlingstraat). Deze outreacher kent de buurt zeer goed en heeft het volledige vertrouwen van de sekswerkers. Ze gaat hen in de ramen opzoeken en informeren over het gezondheidsproject. Zij is de tussenpersoon aan wie de vrouwen kunnen vragen om de mobiele equipe langs te sturen. Verder zoekt ze ook de vrouwen op voor hun geplande afspraak, of om een gemiste afspraak in te halen. In totaal kwamen 146 sekswerkers in de raamprostitutie van het Schipperskwartier in 2003 voor het eerst in contact met Gh@pro. Dertig personen die al vroeger gekend waren, werden verder opgevolgd. 8

9 b/ Bars Maandelijks wordt een bezoek aan bars in de (Voor)Kempen georganiseerd. In de bars, sauna s en massagecentra werden 117 personen voor het eerst bereikt in 2003, en 43 personen in zeven verschillende bars waren in follow-up. Tijdens 2003 werden 13 verschillende bars bezocht. c/ Privé-huizen d/ Café De mobiele equipe gaat geregeld naar privé-huizen op verschillende plaatsen in de stad Antwerpen en provincie. In 2003 werden 19 dergelijke werkplaatsen door Gh@pro bezocht. Ze werden bereikt via advertenties in kranten of op internet. Vijftien van deze privé-huizen zijn nieuw bezochte werkplaatsen en 19 in follow up. Alle privéhuizen die vroeger werden bezocht, werden opnieuw bezocht in In totaal kwamen 157 sekswerkers die werken in een café voor het eerst in contact met Gh@pro in de loop van Velen van hen komen zelf op consultatie bij Gh@pro of ze worden aangebracht door outreachers De meeste mannen komen naar de consultatie in het Boysproject. Samenwerking De Afrikaanse meisjes zijn een zeer kwetsbare groep. Ze zijn meestal zonder geldige verblijfsdocumenten in het land en hebben geen toegang tot de reguliere medische hulpverlening door tal van barrières. Onder andere vermelden we hier de illegaliteit, het taboe rond hun beroep, de taalbarrière enz. Het is dan ook voor hen en voor ons belangrijk dat we hen kunnen bereiken om onze medische zorg aan te bieden. Deze meisjes werken voornamelijk in café s in het Schipperskwartier en recent worden ook meisjes werkzaam rond het de Coninckplein, aangesproken over ons medisch aanbod. In dit kader doen wij beroep op de straathoekwerking van de vzw Ketelpatrouille. Gh@pro voorziet de Ketelpatrouille ook van condooms om aan de meisjes uit te delen. Gh@pro heeft een samenwerkingscontract met vzw Boysproject om tweewekelijks een raadpleging te houden in hun aanloophuis. Hier worden enkele tientallen jongens en mannen opgevolgd. 9

10 Demografische gegevens Beschrijving van de doelgroep naar geslacht en locatie Grafiek 1: verdeling van de mannen over de verschillende sectoren café, park raamprostitutie escort/prive onduidelijk niet Grafiek 2: verdeling van de vrouwen over de verschillende sectoren raamprostitutie café bars/massage privé niet Beschrijving van de doelgroep naar leeftijd: De gemiddelde leeftijd van de bereikte sekswerkers is 28,38 jaar (mediaan 26, modus 23). De oudste prostituee die in het programma werd geïncludeerd in 2003 is 64 jaar. De jongsten zijn 15 jaar oud. De leeftijden van de sekswerkers in follow-up zijn een weinig hoger: gemiddeld 29,40 jaar; mediaan 27; modus 25. De oudste prostituee is 61 jaar oud. 10

11 Grafiek 3: leeftijd van de nieuw bereikte mensen in 2003 aantal leeftijd Herkomst (geboorteland): In totaal werden 691 sekswerkers op consultatie gezien bij Gh@pro in Zij zijn van 59 verschillende landen afkomstig. Slechts 231 sekswerkers zijn van België afkomstig, 21 mannen en 210 vrouwen. Bijna de helft van de sekswerkers die door Gh@pro werden gezien zijn van Westeuropese origine (326/691). 205 Afrikaanse meisjes werden door Gh@pro gezien, (30,39% van de geziene sekswerkers). Bijna 12% is afkomstig van Oost-Europa of de ex- Sovjetunie (82 personen). Zes en half procent is afkomstig uit Midden of Zuid-Amerika (46 personen). Hiervan zijn de meeste mannelijke sekswerkers (ook travestie of transseksueel). Slechts 2% van de sekswerkers komt uit Azië (15 personen). GEZONDHEIDSVOORLICHTING EN OPVOEDINBG - Informatie en gezondheidsvoorlichting in verband met condoom- en glijmiddelgebruik en klapcondoom Aan alle sekswerkers die bereikt worden door Gh@pro, wordt informatie gegeven over correct condoom- en glijmiddelgebruik. Indien mogelijk wordt ook een vragenlijst afgenomen waarbij gepeild wordt naar gebruik van condoom en glijmiddel. De meeste sekswerkers gebruiken consequent condoom in professionele relaties. Er werd expliciet gevraagd bij welke seksuele technieken condoom wordt gebruikt en bij welke niet. Negentien sekswerkers gebruiken soms of nooit condoom bij orale seks. Meestal zijn zij zich bewust dat dit risico s inhoudt. Gh@pro geeft hen altijd gezondheidsvoorlichting, en legt uit welke de gevaren zijn. 45% van de vrouwen vinden het niet nodig om glijmiddel te gebruiken. Van de mannelijke sekswerkers vindt 75% het altijd nodig glijmiddel te gebruiken bij anaal contact (N=10). Gh@pro adviseert om samen met het condoom altijd glijmiddel op waterbasis te gebruiken. Dit vermindert het risico op scheuren van het condoom en voorkomt irritatie. Er wordt ook gepeild naar de gebruikte strategie bij klapcondoom. 36,5% van de ondervraagden had in de laatste 6 maanden geen klapcondoom gehad. 36,5% had één maal een klapcondoom gehad en 27% meer dan eens. Heel vaak weet men niet wat te doen bij klapcondoom. Velen zullen enkel spoelen en het beste hopen. Slechts enkelen kennen de juiste strategie. Bij condoomfalen is het belangrijk stil te staan bij het risico op ongewenste zwangerschap en infectierisico. 11

12 - Anticonceptie Anticonceptie is een belangrijk aspect in het gezondheidsproject. 54% van de ondervraagde vrouwen heeft al ooit een abortus ondergaan. 65% van de ondervraagde vrouwen gebruikt een of andere vorm van anticonceptie. - Aard van de verstrekte GVO informatie Gh@pro ontwikkelde GVO-materiaal om hun counseling over beroepsgebonden risico s te ondersteunen. Een deel van het GVO-materiaal werd overgenomen van andere organisaties zoals Sensoa, PASOP, Espace P, Stichting SOA-bestrijding in Nederland. Materiaal ontworpen door Gh@pro: - Voorstellingsbrochure van Gh@pro. Deze wordt verspreid in een Nederlandse, Engelse, Franse en Spaanse versie. De brochure geeft een voorstelling van het project en de aangeboden diensten, en tegelijkertijd informatie over SOI en condoomgebruik en strategie bij klapcondoom. - Poster met informatie over SOI, de symptomen, preventie en behandeling. De poster wordt verdeeld aan de sekswerkers, met de bedoeling deze op te hangen op een zichtbare plaats, zowel voor de sekswerkers als voor de klanten. - Condoomkaartjes. Dit is een kartonnen hoesje ter grootte van een visitekaartje met op de buitenkant de gegevens van Gh@pro en binnenin een condoom. Deze kaartjes zijn bedoeld als preventieboodschap, maar ook als contactmateriaal naar nieuwe sekswerkers toe. Tussen mei en december 2003 gaf de eigen straathoekwerker informatie aan 283 vrouwen en transseksuelen/travesties in het schipperskwartier, over alle mogelijke thema s en vragen. Specifieke informatie over de werking van Gh@pro gaf ze aan 100 sekswerkers. 97 personen vroegen inlichtingen over SOI. Aan 121 personen werden tampons, glijmiddel en condooms uitgedeeld. Van de personen die door haar werden aangesproken en geïnformeerd, waren er 97 die op consultatie kwamen bij de medische equipe en een SOI-screening lieten uitvoeren. Aan 135 sekswerkers in het Schipperskwartier werd de poster uitgedeeld. Verder werd deze verspreid in alle bezochte bars en privé-huizen. Condooms kunnen meegenomen worden bij consultatie of worden soms uitgedeeld via de outreacher. In totaal werden 7300 condooms aangekocht en uitgedeeld door Gh@pro in Ook glijmiddel wordt uitgedeeld. In totaal werden 1700 tubes aangekocht en verdeeld. NETWERKING In de vragenlijst wordt aan alle bereikte sekswerkers de vraag gesteld of ze een huisarts, gynaecoloog of andere vaste arts hebben, bij wie ze terecht kunnen voor algemene problemen. Er zijn 108 personen die een vaste arts hebben (108/237; 45,57%). Op de vraag of deze arts hun beroep kent, antwoordt minder dan de helft positief (39,42%). Dit betekent dat meer dan 80% van de sekswerkers geen vaste arts heeft die weet welk beroep hij/zij doet. Bijgevolg kunnen zij dan ook niet de nodige beroeps- specifieke zorgen krijgen, noch op preventief, noch op curatief vlak. Een belangrijk doel van Gh@pro is contacten leggen met het bestaande hulpverleningsaanbod in de regio, zowel voor medische als psychosociale hulp. Er wordt samengewerkt met en doorverwezen naar huisartsen, specialisten en specifieke organisaties, vooral in de stad Antwerpen. 12

13 Contacten op nationaal niveau Sinds het ontstaan van is er samenwerking met vzw PASOP in Gent. Het model van de mobiele equipe is geïnspireerd op hun werking. Er zijn regelmatig vergaderingen met hen en contacten op conferenties. Er werd een nationale overlegvergadering opgericht met andere prostitutieorganisaties. Er zijn enkele malen per jaar vergaderingen met PASOP, Espace P (Brussel, Luik, Charleroi, Namen), Icar Luik en Stiep. Overleg met de stad Antwerpen en de dienst prostitutie van de stad gebeurt op geregelde basis. Gh@pro neemt deel aan de vergadering SOA-registratie van het WVVH in Antwerpen. Deze vergadering hebben ongeveer om de twee maanden plaats. Overleg met Logo Antwerpen. Overleg met Sensoa. Overleg met andere organisaties die met prostitutie te maken hebben in Antwerpen: stad, politie, de Ketelpatrouille, vzw de Terp, Sensoa, Contacten op internationaal niveau Internationale samenwerking met het project Marginalia. Dit is een meer sociaal gericht Europees project rond migratie, extreme armoede en uitsluiting. Samen met Payoke werd de Belgische situatie en hulpverlening geschetst. Er is een boek in druk met de resultaten van de studie. Ook is de website hieromtrent in wording. Coördinator: Associazione On the Road, Italia. Ref. n. VS/2001/0688 Acc. n. SI In 2003 nam Gh@pro deel aan de Europap studie, een Europese studie rond prostitutie, waarvoor uitgebreide gegevensverzameling noodzakelijk was. De enquête-afname paste in onze raadplegingsstructuur en de resultaten zullen in de toekomst mede bepalend zijn wat betreft structurering en aanbod in onze vzw. Coördinator Helen Ward, Imperial College of science, technology and medicine, London. RESULTATEN VAN DE VACCINATIECAMPAGNE Van 516 nieuwe sekswerkers die zich aanboden op Gh@pro in 2003, werd bij 488 een hepatitis B serologie bepaald. Serologisch onderzoek leert ons dat 22,5% van de gescreende sekswerkers antistoffen bezit tegen hepatitis B door vroeger doorgemaakte infectie. In 65% van de gescreende personen was een hepatitis B vaccinatie geïndiceerd. 85,4% van deze mensen ontving een eerste vaccin Engerix, 75,8% een tweede en 23,1% een derde vaccin in de loop van We moeten hierbij rekening houden dat een volledig vaccinatieschema slechts bereikt kan zijn voor degenen die gestart zijn voor juli SPECIFIEK MEDISCH AANBOD Gh@pro voert ook routinematig testen uit voor: syfilis (bepalen van FTA en VDRL), HIV, gonorree en chlamydia (PCR). Gh@pro stelt aan elke sekswerker voor zich tweemaal per jaar op deze infecties te testen. Verder kunnen zij ook een gynaecologisch uitstrijkje (PAP-test) en vaginale kweek laten uitvoeren. 13

14 In 2003 werd opnieuw een grote actie opgezet ter controle van tuberculose. Sinds enkele jaren stelt men in België, net zoals in de andere Europese landen, opnieuw een stijging vast van het aantal tuberculose gevallen. Tuberculose is in de Westerse landen hoofdzakelijk een aandoening van personen die in een omgeving vertoeven waar ze een verhoogd risico lopen om besmet te worden. Het gaat voornamelijk om allochtonen uit landen met een hoge prevalentie, sociaal marginalen, gedetineerden, personeel uit de gezondheidssector, contactpersonen van een besmettelijke tuberculosepatiënt. Immigranten van landen met een hoge prevalentie hebben een grote kans om tuberculose te hebben, zeker wanneer ze een verhoogd gezondheidsrisico hebben omwille van een immuunsuppressieve ziekte of therapie (HIV, IV-druggebruiker, chronisch alcoholieker, asielzoekers, illegalen, daklozen, ). In april 2003 werd retrospectief op de serotheek ( 99 02) van de tot dan toe 407 deelnemende sekswerkers een bepaling gedaan op het voorkomen van hepatitis C. De prevalentie werd vergeleken met die van de algemene bevolking op wereldniveau en tevens met de prevalentie van HCV (Hepatitis C Virus) in Vlaanderen/Antwerpen. Hieromtrent werd een literatuuronderzoek uitgevoerd. Op dit moment is het belang van seksuele transmissie van hepatitis C niet overtuigend, doch in de literatuur vindt men terug dat SOI-clinics in Engeland, Ierland en andere gezondheidsprojecten rond prostitutie toch anti-hcv bepalingen routinematig uitvoeren. WETENSCHAPPELIJK WERK Aangezien de vzw is ontstaan vanuit de UA, blijft het wetenschappelijke aspect binnen Gh@pro belangrijk. Om de beste zorg te kunnen verlenen, is wetenschappelijk op de hoogte blijven een minimum vereiste. Daarom engageert Gh@pro zich ook om mee te doen aan wetenschappelijke studies waarvan de resultaten van belang zijn voor de doelgroep. Gh@pro werkte mee aan een onderzoek naar HPV (Humaan Papilloma virus), uitgevoerd door de groep Huisartsgeneeskunde en Sociale Geneeskunde van de UA, en de dienst Oncologie van het UZA. The prevalence of the human papillomavirus in cervix and vagina in low-risk and high-risk populations. M. Baay, V. Verhoeven, K. Wouters, F. Lardon, P. Van Damme, D. Avonts, E. Van Marck, P. Van Royen and J.B. Vermorken. Gh@pro nam zelf ook initiatief om een studie op te zetten rond verkorting van het hepatitis B vaccinatie schema. De studie wordt samen met Pasop Gent en Espace P, Brussel, Luik, Namen en Charleroi uitgevoerd. De studie brengt de verschillende Belgische organisaties regelmatig samen rond de tafel in een structureel, wetenschappelijk overleg. We proberen ook zo goed mogelijk de medische literatuur te volgen op het gebied van SOI. In dit kader refereren we naar twee gepubliceerde artikels. Can health programmes lead to mistreatment of sex workers? P Van Damme, E Leuridan, K Wouters, R Mak, C Prévost.The Lancet, vol 362. July 26,2003: Audit on offering hepatitis B vaccine and accepting it in sex workers N van Ardenne, I Roelofs, E Leuridan, K Wouters, P Van Damme. Int J STI&AIDS, vol 15. July, :493. Er is een goede samenwerking met de Gezondheidsinspectie en het ITG in het kader van de toename van syfilis in Antwerpen in Een artikel hieromtrent verscheen in het Epidemiologisch Bulletin van de Vlaamse Gemeenschap 2003/1; nr 43. Zie bijlage. Al onze bloedstalen worden bijgehouden in een serotheek, zodat deze later eventueel voor bijkomende onderzoeken kunnen gebruikt worden. In samenwerking met het AML werd gewerkt aan een studie rond het voorkomen van Chlamydia trachomatis in de algemene populatie in vergelijking met sekswerkers. 14

15 In het kader van de opleiding van artsen aan de UA faculteit geneeskunde, biedt ook de kans aan enkele studenten om stage te lopen en mee te draaien in een zowel medisch als sociaal boeiend project voor hun opleiding (wetenschappeliijke lijn, curriculum geneeskunde). Zij werken ook mee aan de publicatie van artikels. ontvangt geregeld studenten maatschappelijk werk, sociaal verpleegkunde, orthopedagogie en middelbaar onderwijs om over hulpverlening aan prostituees te praten. BESLUIT In 2003 kende een grote uitbreiding, zowel wat betreft bereikte sekswerkers als werkplaatsen. In het totaal werden tussen 1999 en 2003, 1033 sekswerkers bereikt. Hiervan zijn 516 voor het eerst in contact gekomen met in Dit jaar is dus het aantal bereikte personen verdubbeld. werkt met een mobiele equipe, dit is een multidisciplinair team, bestaande uit een arts, een sociaalverpleegkundige en een outreacher. Additioneel hieraan is de consultatie-ruimte in het gezondheidshuis in het Schipperskwartier. Sekswerkers staan bloot aan heel wat risico s: infectieziekten (SOI), geweld, ongewenste zwangerschap, alcohol- en druggebruik. Vaak zijn ze niet in orde met de nodige papieren en ziekteverzekering, en kunnen moeilijk beroep doen op de reguliere gezondheidszorg. Er is dus een grote nood aan specifieke (medische en psychosociale) hulpverlening naar deze bijzonder kwetsbare doelgroep toe. Uit onze ervaring is ook duidelijk dat er momenteel in de provincie Antwerpen geen ander gelijkaardig hulpverleningsaanbod bestaat naast Het accent ligt vooral op het geven van een preventieboodschap en gezondheidsvoorlichting en -opvoeding, naast vroegtijdige opsporing van SOI en preventie en behandeling ervan. Condooms en glijmiddel worden ter beschikking gesteld. Het aantal SOI dat werd gediagnosticeerd lag in 2003 eigenlijk erg laag, niet veel hoger dan in de algemene bevolking. Het is duidelijk dat met een specifieke aanbod van gezondheidszorg naar sekswerkers toe er goede resultaten kunnen worden bekomen. De preventieboodschap slaat aan, de sekswerkers zijn beter ingelicht en kunnen zich beter beschermen. Indien er toch een infectie aanwezig is, is snelle opsporing en behandeling cruciaal. doet dit gratis, anoniem en op de werkplaats zelf. Deze werkwijze verlaagt de drempel tot medische hulpverlening aanzienlijk en er kan snel en accuraat gehandeld worden. Dit is van belang voor de volksgezondheid in Antwerpen, stad en provincie en in Vlaanderen. 15