Nieuwe RJ-bepalingen voor de jaarrekening 2016 en een vooruitblik op 2017

Transcriptie

1 Alles wat u moet weten over de laatste vaktechnische updates. In dit dossier praten we u bij over de nieuwe RJ-bepalingen voor de jaarrekening 2016, met een korte vooruitblik op de veranderingen voor Ook vindt u een uitgebreide update over de belangrijkste IFRS-wijzigingen. Lees verder

2 Nieuwe RJ-bepalingen voor de jaarrekening 2016 en een vooruitblik op 2017 Door Mr. Sonja Visser en Twan van Limpt MSc RA Binnenkort worden de jaar rekeningen 2016 opgemaakt. In dit artikel geven we een samenvatting van de belangrijkste nieuwe bepalingen die gelden voor de jaarrekening 2016 en op alle ondernemingen van toepassing zijn. Ook kijken we kort vooruit naar de nieuwe bepalingen voor Dit artikel geeft de stand van zaken medio januari 2017 weer 1. Nieuwe bepalingen voor de jaarrekening 2016 Belangrijke wijzigingen in Titel 9 Boek 2 BW De EU-richtlijn Jaarrekening verving in 2013 de Vierde en Zevende EG-richtlijnen. Dit leidde eind 2015 tot wijzigingen in Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, het Besluit actuele waarde, het Besluit modellen jaarrekening en diverse andere Besluiten. De wijzigingen zijn verplicht van toepassing voor boekjaren startend op of na 1 januari De actuele kostprijs is: de actuele inkoopprijs; of de actuele vervaardigingsprijs. Beide zijn onder aftrek van de cumulatieve afschrijvingen. In de oktober 2015-editie van Inform Cultuur en Gedrag bespraken we de belangrijkste wijzigingen in Titel 9. Dit zijn: Gekochte goodwill van derden moet worden geactiveerd en afgeschreven over de geschatte gebruiksduur. De grensbedragen voor de groottecriteria zijn verhoogd. Een nieuwe categorie micro-ondernemingen is toegevoegd. De uiterste termijn van opmaak en vaststelling is tien maanden respectievelijk twaalf maanden na afloop van het boekjaar. Dit betekent: als het boekjaar gelijk is aan het kalenderjaar, moet de jaarrekening in alle gevallen op 31 december gedeponeerd zijn. Voorraden mogen alleen nog maar tegen kostprijs worden gewaardeerd, met uitzondering van agrarische voorraden. Op de EY-website ( vindt u twee publicaties 2, waarin we alle wijzigingen in Titel 9 bespreken. Invulling actuele kostprijs De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) geeft in RJ-Uiting Actuele kostprijs meer duiding over de toepassing van de actuele kostprijs. Met de wijziging van het Besluit actuele waarde vervangt het nieuwe begrip actuele kostprijs het begrip vervangingswaarde. De waardering tegen actuele kostprijs wijkt in veel gevallen materieel af van de waardering op basis van vervangingswaarde. Deze uiting bevat ontwerprichtlijnen, die in het voorjaar 2017 definitief worden en nog van toepassing zijn voor boekjaren vanaf 1 januari De keuze tussen de actuele inkoopprijs en de actuele vervaardigingsprijs sluit aan op de manier waarop de rechtspersoon het actief heeft verkregen dus heeft gekocht of ver vaardigd. De actuele inkoopprijs van een actief wordt gebaseerd op het bedrag dat de rechts persoon op de datum van herwaardering voor dat actief zou betalen als hij het kocht of vervaardigde. Het actief moet dan de ouderdom hebben zoals bij de oorspronkelijke verkrijging of vervaardiging. Het bedrag wordt verhoogd met de geschatte actuele bijkomende kosten van verkrijging. Heeft de rechtspersoon het actief oorspronkelijk niet in nieuwstaat gekocht? Dan kunnen we dus niet uitgaan van de huidige nieuwwaarde. Stel, de rechtspersoon heeft oorspronkelijk een twee jaar oud actief gekocht, dan moeten we uitgaan van de actuele inkoop prijs van een twee jaar oud actief. Normaal gesproken wordt de actuele inkoop prijs bepaald aan de hand van marktconforme gegevens of via taxaties, uitgevoerd door erkende taxateurs. Informatie over inkoop prijzen is gewoonlijk beschikbaar in één of meer van de volgende bronnen: Aanbiedingen of inlichtingen van leveranciers. Recente transacties. Indexcijfers van bijvoorbeeld branche organisaties of statistische bureaus. Taxaties door deskundigen. 1 Nieuwe Richtlijnen of aanpassingen in bestaande Richtlijnen die van toepassing zijn op bijzondere instellingen zoals RJ 600 Banken, RJ 605 Verzekeringsmaatschappijen, RJ 620 Pensioenfondsen, RJ 615 Beleggingsentiteiten, RJ 630 Commerciële stichtingen en verenigingen, RJ 650 Fondsenwervende organisaties en RJ 655 Zorginstellingen worden niet in dit artikel behandeld. 2 Nederlandse verslaggeving anno 2016 en Overzicht van alle inhoudelijke wijzigingen in Titel 9 boek 2 BW 32 Inform februari 2017

3 Voor grond en terreinen kan de actuele inkoop prijs over het algemeen gebaseerd worden op de marktwaarde voor de betreffende grond en terreinen. Voor afschrijvingen wordt uitgegaan van de cumulatieve afschrijvingen, voor enig effect van bijzondere waardeverminderingen. Een voorbeeld: als op balansdatum de actuele inkoopprijs of actuele vervaardigingsprijs met 5% is gestegen (of gedaald) sinds de vorige herwaardering, dan stijgt (of daalt) de cumulatieve afschrijving op het moment van de waardering ook met 5%. Doordat we rekening moeten houden met cumulatieve afschrijvingen, sluit de actuele kostprijs niet aan op de huidige markt waarde van het actief. Foutherstel De RJ heeft in RJ 150 Foutherstel de verwerkingswijze aangepast voor materiële fouten die niet fundamenteel zijn: deze fouten mogen voortaan retrospectief worden hersteld. De RJ vindt dat retrospectief foutherstel een beter inzicht geeft in het resultaat en het vermogen van het boekjaar. Retrospectieve verwerking is verplicht. Dat betekent: verwerking van de fout in het beginvermogen van het huidige boekjaar en aanpassing van de vergelijkende cijfers (balans en winst-en-verliesrekening) alsof de fout niet is gemaakt. Een toelichting is verplicht over de aard en omvang van de fout, en de effecten op vermogen en resultaat. De aard van de fout en de wijze van herstel vatten we in tabel 1 samen. In de situatie dat sprake is geweest van het op prospectieve wijze herstellen van een materiële fout in verslagjaren die aanvingen vóór 1 januari 2016, heeft de RJ met een specifieke overgangsbepaling verduidelijkt dat in een dergelijke situatie de vergelijkende cijfers niet hoeven te worden herzien ten aanzien van de verwerkingswijze van foutenherstel. Tabel 1. Foutenherstel Aard fout Gevolg van de fout Procedure Voorbeeld 1. Verwerking materiële fout Onderneming A heeft in 2014 en per jaar te weinig op de materiële vaste activa afgeschreven. Deze fout wordt ontdekt bij het opstellen van de jaarrekening Vóór foutherstel bedraagt het eigen vermogen van A op 1 januari , het resultaat over 2015 bedraagt 30 en over De fout is materieel, maar niet fundamenteel. De verwerking volgens RJ 150 oud en RJ 150 nieuw in de jaarrekening 2016 laten we zien in tabel 2. Tabel 2. Oude RJ versus nieuwe RJ Oude RJ Na correctie EV 01/01/ Correctie fout EV 01/01/2015 Nieuwe RJ Na correctie Resultaat Correctie fout Resultaat 2015 EV 31/12/ Fundamentele fout Jaarrekening schiet in ernstige mate tekort in het geven van wettelijk vereist inzicht Materiële fout Immateriële fout Jaarrekening schiet tekort in het geven van wettelijk vereist inzicht Het beeld van de jaarrekening wordt niet aangetast Specifieke procedure bij de Kamer van Koophandel; onverwijlde publicatie van de gewijzigde jaarrekening met mededeling van de accountant. Retrospectieve verwerking Retrospectieve verwerking in de eerstvolgende jaarrekening na het ontdekken van de fout Prospectieve verwerking in de eerstvolgende jaarrekening na het ontdekken van de fout Resultaat Correctie fout -40 Resultaat 2016 EV 31/12/ Het cumulatieve effect van de fout van 40 wordt in de jaa r - rekening van onderneming A gepresenteerd in het begin vermogen van Innovatie in de audit 33

4 Consolidatievrijstelling voor beleggingsentiteiten Verduidelijkt is dat beleggingsentiteiten die RJ 615 Beleggings entiteiten toepassen, een consolidatievrijstelling voor meerderheids belangen in beleggingen kunnen gebruiken. Dit is dezelfde consolidatievrijstelling als die geldt voor meerderheidsbelangen die worden gehouden door participatiemaatschappijen. Voorwaarde is dat een beleggings entiteit vanaf het moment van aankoop voor haar beleggingen een concrete exitstrategie heeft. Hieruit moet blijken dat deze slechts gehouden worden om ze te vervreemden op een volgens de exit strategie gedefinieerd moment. In de toelichting moet dan wel aanvullende informatie komen. Deze meerderheidsbelangen worden aangemerkt als (overige) effecten niet als deelneming. Hiermee zijn voor de waardering, resultaatbepaling, presentatie en toelichting RJ 226 Effecten en RJ 290 Financiële instrumenten van toepassing. Ontslagvergoedingen Het begrip uitkeringen bij ontslag is in RJ 271 Personeelsbeloningen vervangen door ontslagvergoedingen. Ontslagvergoedingen worden onderscheiden van beloningen in ruil voor arbeidsprestaties. Stel, de werknemer krijgt een vergoeding vanwege de beëindiging van het dienstverband, maar op voorwaarde dat hij nog een bepaalde periode in dienst blijft. Dit is geen ontslagvergoeding, maar een vergoeding voor de nog resterende diensttijd. Een ontslagvergoeding wordt als verplichting opgenomen op het moment dat de werkgever een onherroepelijk aanbod doet aan de werknemer. Ontslagvergoedingen worden gewaardeerd rekening houdend met de aard van de vergoeding. Een ontslag vergoeding heeft bijvoorbeeld de vorm van een toename van pensioen toezeggingen of een directe uitkering in geldmiddelen, en wordt dan ook als zodanig gewaardeerd. Afboeking goodwill bij gedeeltelijke verkoop In de praktijk bestaat onduidelijkheid over de manier waarop het resultaat van een gedeeltelijke verkoop van een deelneming bepaald moet worden. De RJ verduidelijkt in RJ 216 Fusies en overnames dat bij (geheel of gedeeltelijke) verkoop het relatieve deel van de goodwill dat ten laste van het eigen vermogen is gebracht, teruggenomen moet worden voor de bepaling van het verkoopresultaat. Bij (geheel of gedeeltelijke) verkoop dient de boekwaarde van de toegerekende goodwill voor het verkochte deel proportioneel te worden afgeboekt en ten laste van de winst-enverliesrekening te komen. Voorbeeld 2. Terugname goodwill ten laste van de winst-enverliesrekening Stel, een 100%-deelneming met boekwaarde wordt twee jaar na verwerving verkocht voor Destijds is gekozen om de positieve goodwill van 500 direct ten laste van het eigen vermogen te brengen. De geschatte economische levensduur van de goodwill is vijf jaar. Het verkoopresultaat in de winst-en-verliesrekening bedraagt dan niet 400, maar 100. Debet: Liquide middelen Credit: Overige reserves 300 (60% x 500) Credit: Deelneming Credit: Verkoopresultaat Inform februari 2017

5 Stapsgewijze overnames Bij stapsgewijze overnames kent RJ 216 Fusies en overnames twee opties voor eerder verkregen deelbelangen: De identificeerbare activa en passiva van het al gehouden belang worden geherwaardeerd tegen reële waarde. De herwaardering wordt verwerkt in de herwaarderingsreserve. De identificeerbare activa en passiva van het al gehouden belang worden niet geherwaardeerd. Verduidelijkt is dat herwaardering van de identificeerbare activa en passiva van het eerder verkregen deelbelang tegen reële waarde enkel aan de orde is op het moment dat de beschikkingsmacht over de overgenomen partij wordt verkregen. Micro- en kleine rechtspersonen In de huidige bundel voor micro- en kleine rechtspersonen jaareditie 2016 zitten diverse toelichtingsvereisten die verder gaan dan de wet specifiek eist. Maar de RJ vindt de dwingende formulering niet in lijn liggen met wat de EU-richtlijn Jaarrekening beoogt. Daarom heeft de RJ besloten om de bepalingen voor de toelichting in de bundel Richtlijnen voor micro- en kleine rechtspersonen te splitsen in wettelijk voorgeschreven toelichtingen en andere toelichtingen. Vooruitlopend op het publiceren van deze aan - passingen, moeten de toelichtingsbepalingen in de huidige bundel voor micro- en kleine rechtspersonen worden gelezen rekening houdend met het bovenstaande. Vooruitblik op 2017 Hieronder blikken we kort vooruit op een enkele Richtlijn die verplicht van toepassing is op de jaarrekening Transitievergoedingen In RJ 271 Personeelsbeloningen zijn voorbeelden toegevoegd van ver - goedingen die verschuldigd zijn op grond van de Wet werk en zekerheid, die per 1 juli 2015 in werking trad. Dit zijn de zogenaamde transitievergoedingen. Een transitievergoeding wordt als een ontslag vergoeding aangemerkt als deze op grond van de Wet werk en zekerheid is verschuldigd bij beëindiging van een dienstverband voor onbepaalde tijd. Als het bij het aangaan van de tijdelijke arbeidsovereenkomst zeer waarschijnlijk is dat deze niet wordt verlengd, is er sprake van een vergoeding in ruil voor arbeidsprestaties. Hiervoor moet een voorziening worden opgenomen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Sonja Visser Directoraat Vaktechniek sonja.bohmer@nl.ey.com Twan van Limpt Directoraat Vaktechniek twan.van.limpt@nl.ey.com Innovatie in de audit 35

6 Update IFRS Weinig veranderingen in 2016 en 2017 Wel een aantal specifieke aandachtspunten Door drs. Miquel Boeijink RA en drs. Gerard van Santen RA 36 Inform februari 2017

7 Op dit moment worden veel jaarrekeningen over 2016 voorbereid. In dit artikel geven we een overzicht van de meest relevante wijzigingen in IFRS voor boek jaren 2016 en Deze veranderingen zijn gering; belangrijke nieuwe standaarden met een grote impact zijn van toepassing op boekjaren 2018 en Toch is er een aantal specifieke zaken dat aandacht vraagt. Wijzigingen voor boekjaar 2016 We bespreken de meest relevante wijzigingen in IFRS 1 voor boekjaar Consolidatievrijstelling voor beleggingsentiteiten Wijzigingen in IFRS 10 Geconsolideerde jaarrekening, IFRS 12 Informatieverschaffing over belangen in andere entiteiten en IAS 28 Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures De IASB heeft verduidelijkt dat: De veranderingen in IFRS voor de boekjaren 2016 en 2017 blijven beperkt tot wijzigingen in een aantal standaarden en de jaarlijkse verbeteringen. Belangrijke nieuwe standaarden - IFRS 9, IFRS 15 en IFRS 16 - met een mogelijk grote impact zijn van toepassing op boekjaren 2018 en IFRS 9 en IFRS 15 zijn goedgekeurd door de EU en kunt u vervroegd toepassen. Omdat er relatief weinig wijzigingen in IFRS zijn, kan aandacht worden gegeven aan verbeteringen in de (kwaliteit van de) jaarrekening, bijvoorbeeld vanuit het Disclosure Initiative van de IASB. Over IFRS 9, IFRS 15, IFRS 16 en het Disclosure Initiative hebben we al bericht in eerdere edities van Inform. Wij verwijzen naar eerdere edities van Inform voor artikelen over: IFRS 9 Financiële Instrumenten - Inform november IFRS 15 Opbrengsten van contracten met klanten - Inform februari IFRS 16 Leases - Inform oktober Disclosure Initiative - Inform februari 2015 en Inform juli de consolidatievrijstelling voor tussenhoudsters (IFRS 10.4) ook van toepassing is op een tussenhoudster die een dochter is van een beleggingsentiteit die haar dochters waardeert tegen reële waarde; een beleggingsinstelling een dochter moet consolideren, en niet kan waarderen tegen reële waarde, als die dochter ondersteunende diensten levert aan de beleggingsentiteit en zelf geen beleggingsentiteit is; een investeerder de reële waarden kan toepassen, zoals de beleggingsentiteit die gebruikt heeft bij de waardering van de belangen in zijn dochters. Dit geldt bij het toepassen van de equity -methode voor het waarderen van een belang in de beleggingsentiteit waarin deze investeerder invloed van betekenis heeft ( associate ). De wijzigingen bevatten welkome verduidelijkingen die een consistente toepassing van deze standaarden bevorderen. Toch kan het in de praktijk moeilijk blijven om beleggingsentiteiten te identificeren in grote complexe groepen. Daarnaast is de interactie tussen de consolidatievrijstelling in IFRS (10) en de consolidatievrijstelling in Titel 9 nog onduidelijk. De wijzigingen worden retrospectief toegepast en zijn - hoewel pas in september 2016 goedgekeurd door de EU - van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari Toch zijn er enkele specifieke zaken die aandacht nodig hebben. Denk aan de agendabesluiten van de IFRIC Interpretatiecommissie, en de publicaties en toezichtsprioriteiten van ESMA en de AFM. Dit artikel geldt voor entiteiten die EU-IFRS in hun jaarrekeningen toepassen met boekjaren die gelijk zijn aan een kalenderjaar. De bijdrage geeft de stand van zaken van IFRS medio december 2016 weer. Verkregen belangen in joint operations Wijzigingen in IFRS 11 Gezamenlijke overeenkomsten De IASB schrijft voor dat de relevante grondslagen, inclusief de toelichtingseisen, van IFRS 3 Bedrijfscombinaties worden toegepast bij de verwerking van het: verkrijgen van een belang in een joint operation die een business houdt; en vormen van een joint operation als - en alleen als - in het kader daarvan een bestaande business wordt ingebracht in deze joint operation. De IASB heeft het volgende verduidelijkt: wanneer een investeerder een additioneel belang in een joint operation met een business verkrijgt, wordt een eerder belang in deze joint operation niet geherwaardeerd als de gezamenlijke zeggenschap behouden blijft (en er dus geen beslissende zeggenschap is verkregen). 1 Hierbij zijn de wijzigingen in IAS 16 Materiële vaste activa en IAS 41 Landbouw - Dragende planten en de wijziging in IAS 27 De enkelvoudige jaarrekening Equity -methode in de enkelvoudige jaarrekening niet behandeld. De eerste omdat deze sectorspecifiek is en de tweede omdat IFRS in de enkelvoudige jaarrekening, combinatie 4, in Nederland weinig wordt toegepast. Daarnaast zijn de jaarlijkse verbeteringen in IFRS, cyclus en , vanwege hun relatief geringe belang in deze bijdrage niet behandeld. Deze wijzigingen hebben tot gevolg dat u moet beoordelen of een joint operation een business bevat, of slechts individuele activa en passiva. De definitie van een business blijkt in sommige gevallen moeilijk toe te passen. De feiten en omstandigheden van de specifieke transactie dienen daarom goed te worden beoordeeld. De wijzigingen in IFRS 11 worden prospectief toegepast. Innovatie in de audit 37

8 Disclosure Initiative Wijzigingen in IAS 1 Presentatie van de jaarrekening De wijzigingen in IAS 1 maken onderdeel uit van het Disclosure Initiative van de IASB. Zij zijn bedoeld ter ondersteuning bij het beoordelen of, hoe en in welke mate presentatievoorschriften en toelichtingseisen moeten worden toegepast. Met de wijzigingen in IAS 1 heeft de IASB verduidelijkt: dat specifieke posten in de winst-en-verliesrekening, het overzicht van niet-gerealiseerde resultaten ( OCI ) en/of de balans mogen worden uitgesplitst; wanneer aanvullende subtotalen kunnen worden gepresenteerd in de winst-en-verliesrekening, overzicht van other comprehensive income en/of de balans; dat er flexibiliteit is bij de volgorde waarin toelichtingen in de jaarrekening kunnen worden opgenomen; dat het volgens de equity -methode opgenomen aandeel in other comprehensive income van geassocieerde deelnemingen en joint ventures in één enkele post in het overzicht van other comprehensive income moet worden gepresenteerd. Hierbij is er onderscheid tussen posten die (in de toekomst) worden gereclassificeerd naar de winsten-verliesrekening en posten die niet worden gereclassificeerd. Daarnaast heeft de IASB de materialiteitsvoorschriften in IAS 1 verduidelijkt. Op opbrengsten gebaseerde afschrijvingsmethoden Wijzigingen in IAS 16 Materiële vaste activa en IAS 38 Immateriële activa De IASB heeft verduidelijkt dat een op opbrengsten gebaseerde afschrijvingsmethode niet geschikt is voor materiële vaste activa, en slechts in een beperkt aantal gevallen geschikt voor immateriële activa is. Als deze afschrijvingsmethode wordt toegepast, moet deze worden heroverwogen en zo nodig worden vervangen door een geschikte methode. De wijzigingen worden prospectief toegepast. Werknemersbijdragen bij toegezegd-pensioenregelingen Wijzigingen in IAS 19 Personeelsbeloningen IAS 19 schrijft voor dat u rekening moet houden met bijdragen van werknemers of derden bij de verwerking van toegezegd-pensioenregelingen. Deze bijdragen worden gewoonlijk als een negatieve vergoeding toegerekend aan de dienstperiode. Met deze wijzigingen geeft de IASB een praktische verlichting. De IASB staat toe om bijdragen, waarvan de omvang onafhankelijk is van het aantal dienstjaren, in mindering te brengen op de pensioenkosten van de periode waarin de werknemer werkzaam is. Ze hoeven dus niet meer toegerekend te worden aan de dienstperiode. Dit sluit aan op de bestaande Nederlandse praktijk. De wijzingen in IAS 19 worden retrospectief toegepast. Wijzigingen voor boekjaar 2017 Toelichtingen op financieringsschulden Wijzigingen in IAS 7 Kasstroomoverzicht De wijzigingen in IAS 7 zijn, net als de wijzingen in IAS 1, onderdeel van het Disclosure Initiative. De IASB schrijft vanaf 2017 voor dat inzicht moet worden gegeven in de wijzigingen, zowel cash- als non-cash - wijzigingen, in de financieringsschulden. Uitgestelde belastingvorderingen voor ongerealiseerde verliezen Wijzigingen in IAS 12 Winstbelastingen De wijzigingen in IAS 12 bevatten een aantal verduidelijkingen voor het opnemen van uitgestelde belastingvorderingen voor ongerealiseerde verliezen op schuldinstrumenten die tegen reële waarde zijn gewaardeerd. Deze zijn bedoeld om diversiteit in de toepassing van de huidige regels tegen te gaan. De EU heeft de wijzigingen in IAS 7 en IAS 12 nog niet goedgekeurd. Naar verwachting volgt goedkeuring in het tweede kwartaal van Vervroegde toepassing van deze wijzigingen is toegestaan, maar alleen als ze zijn goedgekeurd door de EU. Specifieke aandachtspunten Naast de wijzigingen in IFRS is het belangrijk om andere verslaggevingsgerelateerde ontwikkelingen te volgen. Agendabesluiten van de IFRS Interpretatiecommissie Onduidelijkheden in IFRS of inconsistente toepassingen van bepaalde voorschriften in IFRS worden voorgelegd aan de IFRS Interpretatiecommissie. Als deze commissie besluit om bepaalde voorgelegde issues niet in haar agenda op te nemen, geeft ze de redenen hiervoor op. Deze redenen kunnen richtinggevend zijn voor de juiste toepassing van IFRS. In het afgelopen jaar gingen de meeste agendabesluiten over de toepassing van: IFRS 9, IAS 32 en IAS 39 over financiële instrumenten, waaronder bijvoorbeeld de verduidelijkingen over de salderingscriteria voor cash pools ; IFRS 5 over activa aangehouden voor verkoop en beëindigde activiteiten; IFRS 11 over gezamenlijke overeenkomsten; en IFRIC 12 over concessieovereenkomsten. Het is van belang deze agendabesluiten te volgen. 2 ESMA Public Statement European common enforcement priorities for 2016 financial statements, ESMA/2016/1528, 18 oktober Inform februari 2017

9 Publicaties en toezichtsprioriteiten van ESMA en de AFM De toezichtsprioriteiten van ESMA 2 : Presentatie van en toelichtingen op de financiële prestaties, inclusief het gebruik van alternatieve prestatiemaatstaven. Toelichtingen op de impact van IFRS 9, IFRS 15 en IFRS 16. Het onderscheid tussen eigen-vermogensinstrumenten en vreemdvermogensinstrumenten. Daarnaast verwacht ESMA dat de gevolgen van de Brexit (en de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen) worden meegenomen in de waardering van diverse posten in de jaarrekening, maar ook in de toelichtingen op deze posten en in de toelichtingen op de risico s en het risicomanagement. De AFM heeft deze toezichtsprioriteiten overgenomen. Presentatie van en toelichtingen op de financiële prestaties ESMA verwacht dat de financiële prestaties zodanig worden gepresenteerd en toegelicht dat dit recht doet aan deze prestaties, en niet misleidend en/of verhullend is. Deze verwachting is breed geformuleerd, en raakt niet alleen het algemene inzicht in de financiële prestaties, maar ook de vele componenten waaruit de financiële prestaties, hun presentatie en toelichtingen zijn opgebouwd. En hiermee vele voorschriften in IFRS (en Dutch GAAP). ESMA haalt onder meer de volgende aandachtsgebieden aan: Opname van informatie die IFRS niet voorschrijft. Presentatie van en toelichtingen op kosten in de winst-enverliesrekening. Gebruik van omschrijvingen, regels, (tussen)totalen en verwijzingen. Segmentinformatie. Presentatie van en toelichtingen op posten en wijzigingen in het overzicht van other comprehensive income. Winst per aandeel. Alternatieve prestatiemaatstaven. Toelichtingen op de impact van IFRS 9, IFRS 15 en IFRS 16 ESMA verwacht dat beursgenoteerde entiteiten transparante toelichtingen opnemen over de verwachte impact van de eerste toepassing van IFRS 9 en IFRS Naarmate de eerste toepassingsdatum van IFRS 9 en IFRS 15 nadert, verwacht ESMA steeds meer en concretere informatie over de impact van deze standaarden in respectievelijk de jaarrekening over 2016, het halfjaarbericht 2017 en de jaarrekening over Deze informatie moet zowel kwalitatief als kwantitatief van aard zijn. ESMA verwacht onder meer: informatie over door de entiteit gekozen opties uit de respectievelijke standaarden; informatie over de aard van de impact; dat de impact zo veel mogelijk uitgesplitst wordt weergegeven - bij IFRS 15 bijvoorbeeld per productsoort of per opbrengstenstroom. Of bij IFRS 9 per soort financieel instrument; informatie over de gevolgen voor de risico s en het risicomanagement, en alternatieve prestatiemaatstaven; bij IFRS 9: informatie over de impact op prudentiële ratio s, kapitaal ratio s en kapitaalmanagement. Hoewel ESMA nog geen public statement heeft uitgebracht over IFRS 16, zijn de hiervoor beschreven verwachtingen ook in meer of mindere mate van toepassing op IFRS 16. Het verdient aanbeveling om goed naar de toelichting op leaseverplichtingen die niet uit de balans blijken, te kijken. Deze geven namelijk een eerste indicatie van de mogelijke impact van IFRS 16. Verschil eigen- en vreemd-vermogensinstrumenten ESMA verwacht dat eigen- en vreemd-vermogensinstrumenten juist worden geclassificeerd. Hierbij kunnen de eerder genoemde agendabesluiten van de IFRS Interpretatiecommissie een rol spelen. Daarnaast verwacht ESMA adequate toelichtingen op de kenmerken van deze instrumenten, en op de inschattingen en beoordelingen bij de classificatie van deze instrumenten - zeker als de regels niet duidelijk zijn. Aparte aandacht vragen nog de alternatieve prestatiemaatstaven en de richtsnoeren die ESMA hierover heeft uitgebracht 3. Hoewel deze richtsnoeren formeel niet van toepassing zijn op de jaarrekening, kunt u deze - op basis van de algemene beginselen onder IFRS - wel van toepassing achten. 3 ESMA Guidelines on Alternative Performance Measures, ESMA/2015/1415, 5 oktober ESMA Public Statement Issues for consideration in implementing IFRS 15 Contracts with Customers, ESMA/2016/1148, 20 juli 2016, en Public Statement Issues for consideration in implementing IFRS 9 Financial Instruments, ESMA/2016/1563, 10 november 2016 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Miquel Boeijink Directoraat Vaktechniek miquel.boeijink@nl.ey.com Gerard van Santen Directoraat Vaktechniek gerard.van.santen@nl.ey.com Innovatie in de audit 39