Document 84. Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari 2010 Bevolking naar geslacht Mannen en vrouwen

Transcriptie

1 Document 84 Bevolking; burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio, 1 januari 2010 Bevolking naar geslacht Mannen en vrouwen Regio's aantal Achtkarspelen Ameland 3503 het Bildt Boarnsterhim Bolsward 9916 Dantumadiel Dongeradeel Ferwerderadiel 8841 Franekeradeel Gaasterlân-Sleat Harlingen Heerenveen Kollumerland en Nieuwkruisland Leeuwarden Leeuwarderadeel Lemsterland Littenseradiel Menaldumadeel Nijefurd Ooststellingwerf Opsterland Schiermonnikoog 941 Skarsterlân Sneek Terschelling 4724 Tytsjerksteradiel Vlieland 1157 Weststellingwerf Wûnseradiel Wymbritseradiel Eemsmond Loppersum De Marne Winsum Elburg Ermelo Harderwijk Nunspeet Oldebroek Totaal 39 gemeenten

2 Document 84 Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio, 1 januari INHOUDSOPGAVE 1 Toelichting 2 Definities en verklaring van symbolen 3 Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen 4 Bronnen en methoden 5 Meer informatie 1 TOELICHTING Deze tabel bevat gegevens over de bevolking van Nederland op 1 januari naar burgerlijke staat, geslacht, leeftijd en regio De in de tabel opgenomen regio's zijn landsdelen, provincies, COROP-gebieden, stadsgewesten, grootstedelijke agglomeraties en gemeenten De gepresenteerde regiototalen betreffen samentellingen van gemeenten In geval van grenswijzigingen die over verschillende regiogrenzen heen gaan is de indeling van de gemeenten gegroepeerd naar de meest recente situatie Bijvoorbeeld: voor de gemeente Woerden, die per is overgegaan van de provincie Zuid-Holland naar de provincie Utrecht, geldt dat ze in de tabel is gegroepeerd in de provincie Utrecht Gegevens beschikbaar vanaf: 1988 Status van de cijfers Alle in de tabel opgenomen cijfers zijn definitief Wijzigingen per 17 juli 2009 Voorlopige cijfers 1 januari 2009 zijn vervangen door definitieve cijfers Wanneer komen er nieuwe cijfers? In februari / maart 2010 worden voorlopige cijfers per 1 januari 2010 in deze publicatie opgenomen In juli / augustus 2010 worden de voorlopige cijfers vervangen door definitieve cijfers 2 DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN Bevolking De inwoners van een bepaald gebied In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-gravenhage In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven Burgerlijke staat Formele positie van een persoon waarbij wordt verwezen naar het huwelijk en het geregistreerd partnerschap Per 1 januari 1998 is het geregistreerd partnerschap ingevoerd Doorgaans worden het geregistreerd partnerschap en het huwelijk op dezelfde wijze behandeld COROP-gebied (CR) Regionaal niveau tussen gemeenten en provincies in In 1970 ontworpen door de Coördinatie Commissie Regionaal Onderzoeksprogramma, waaraan de indeling haar naam dankt Nederland telt 40 COROP-gebieden Gemeente (GM) De kleinste lokale bestuurseenheid, vastgesteld door de Staten Generaal Per 1 januari 2009 telt Nederland 441 gemeenten Geregistreerd partnerschap: Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd Grootstedelijke agglomeratie (GA) Stedelijk gebied Bij grootstedelijke agglomeraties gaat het om gebieden met een aaneengesloten stedelijke bebouwing De indeling in grootstedelijke agglomeraties wordt gehanteerd met ingang van 2000 en is niet landelijk dekkend Nederland telt 22 grootstedelijke agglomeraties Landsdeel (LD) De indeling in landsdelen is een regionale groepering van provincies Nederland telt 4 landsdelen Leeftijd Het aantal gehele jaren dat op 31 december van het jaar voorafgaand aan het waarnemingsjaar is verstreken sinds de geboortedatum van de persoon Te berekenen als jaar van waarneming minus 1 min geboortejaar Provincie (PV) Bestuurlijke onderverdeling van het Nederlands grondgebied Sinds het instellen van de provincie Flevoland per 1 januari 1986 telt Nederland 12 provincies Stadsgewest (SG) Stedelijk gebied Een stadsgewest bestaat uit een grootstedelijke agglomeratie en het omringende gebied dat georiënteerd is op deze agglomeratie De indeling in stadsgewesten wordt gehanteerd met ingang van 2000 en is niet landelijk dekkend Nederland telt 22 stadsgewesten Verklaring van de in de tabel gebruikte symbolen: lege cel : een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen : onbekend; het CBS heeft hier geen cijfers over x : geheim; het CBS heeft hier wel cijfers over maar kan deze om geheimhoudingsredenen niet publiceren - : nihil (het cijfer is echt '0') 0 (0,0) : het cijfer komt na afronding uit op 0 (0,0) Het cijfer is dus kleiner dan de helft van de gekozen eenheid * : voorlopige cijfers ** : nader voorlopige cijfers (deze hebben een meer definitieve status dan voorlopige cijfers) 3 KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN De bevolkingsontwikkeling door geboorte, sterfte en migratie naar geslacht en regio is Bevolkingsontwikkeling; regio Algemene ithemapagina Bevolking 4 BRONNEN EN METHODEN De beschrijkorte onderzoeksbeschrijving Bevolkingsstatistiek 5 MEER INFORMATIE Infoservice: Copyright (c) Centraal Bureau voor de Statistiek Den Haag/Heerlen Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld Bev olking naar geslacht Totale bevolking naar geslacht Bevolking: De inwoners van een bepaald gebied In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-gravenhage In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven Bev olking: ongehuwd naar geslacht Bevolking met burgerlijke staat ongehuwd naar geslacht Bevolking: De inwoners van een bepaald gebied In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-gravenhage In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven Ongehuwd: Burgerlijke staat die aangeeft dat een persoon nog nooit een huwelijk heeft gesloten of een geregistreerd partnerschap is aangegaan Geregistreerd partnerschap: Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd Bev olking: gehuwd naar geslacht Bevolking met burgerlijke staat gehuwd naar geslacht Bevolking: De inwoners van een bepaald gebied In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-gravenhage In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven Gehuwd: Burgerlijke staat die ontstaat na sluiting van een huwelijk, of het aangaan van een geregistreerd partnerschap Inclusief personen die zijn gescheiden van tafel en bed, want zij blijven formeel gehuwd Geregistreerd partnerschap: Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd Bev olking: v erweduwd naar geslacht Bevolking met burgerlijke staat verweduwd naar geslacht Bevolking: De inwoners van een bepaald gebied In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-gravenhage In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven Verweduwd: Burgerlijke staat die ontstaat na ontbinding van een huwelijk of geregistreerd partnerschap door overlijden van de partner Geregistreerd partnerschap: Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd Bev olking: gescheiden naar geslacht Bevolking met burgerlijke staat gescheiden naar geslacht Bevolking: De inwoners van een bepaald gebied In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-gravenhage In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven Gescheiden: Burgerlijke staat die ontstaat na ontbinding van een huwelijk door echtscheiding, of na ontbinding van een geregistreerd partnerschap anders dan door het overlijden van de partner Exclusief personen die zijn gescheiden van tafel en bed, want zij blijven formeel gehuwd Geregistreerd partnerschap: Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd Achtkarspelen Grenswijziging per , ontvangen van: - Grootegast (GM0015), 47 hectare met 80 woningen en 210 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Smallingerland (GM0090), 398 inwoners Ameland het Bildt Wijziging per , ontvangen van: - Barradeel (GM0062), 1092 hectare met 1836 inwoners - Ferwerderadeel (GM0068), 257 hectare met 33 inwoners - Menaldumadeel (GM0083), 47 hectare met 8 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Leeuwarderadeel (GM0081), 6 hectare met 0 inwoners - Menaldumadeel (GM0083), 247 hectare met 190 inwoners Boarnsterhim Naamswijziging per , oude naam: Boornsterhem (GM0057) Begindatum Bolsward Wijziging per , ontvangen van: - Wonseradeel (GM0099), 155 hectare met 17 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Wonseradeel (GM0099), 140 hectare met 28 inwoners Dantumadiel Naamswijziging per , -oude naam: Dantumadeel (GM0065) Begindatum Dongeradeel Ontstaan per , ontvangen van: - Dantumadeel (GM0065), 33 hectare met 0 inwoners - Dokkum (GM0066), 982 hectare met inwoners - Oostdongeradeel (GM0084), hectare met 6484 inwoners - Westdongeradeel (GM0097), 7529 hectare met 6121 inwoners Begindatum Eemsmond Grenswijziging per , overgegaan naar: - Schiermonnikoog (GM0088), 61 hectare met 0 woningen en 0 inwoners Naamswijziging per , oude naam: Hefshuizen (GM0019) Begindatum Elburg Wijziging per , ontvangen van: - Doornspijk (GM0223), 4695 hectare met inwoners - Elburg (GM0230), 843 hectare met 6357 inwoners - Oldebroek (GM0269), 777 hectare met 859 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (GM0996), 10 hectare met 0 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (GM0996), 2 hectare met 0 inwoners Ermelo Wijziging per , ontvangen van: - Ermelo (GM0233), 8519 hectare met inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Harderwijk (GM0243), 298 hectare met 247 inwoners - Nunspeet (GM0302), hectare met inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (GM0996), 0 hectare met 0 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (GM0996), 0 hectare met 0 inwoners Ferwerderadiel Naamswijziging per , oude naam: Ferwerderadeel (GM0068) Begindatum Franekeradeel Wijziging per , ontvangen van: - Barradeel (GM0062), 4231 hectare met 4327 inwoners - Franeker (GM0069), 1729 hectare met inwoners - Franekeradeel (GM0070), 4829 hectare met 3913 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Harlingen (GM0072), 799 hectare met 188 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Harlingen (GM0072), 418 hectare met 753 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Barradeel (GM0062), 113 hectare met 25 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Harlingen (GM0072), 23 hectare met 0 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Wonseradeel (GM0099), 0 inwoners Gaasterlân-Sleat Naamswijziging per , oude naam: Gaasterland (GM0071) Begindatum

3 Document 84 Harderwij k Wijziging per , ontvangen van: - Ermelo (GM0233), 298 hectare met 247 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (GM0996), 3 hectare met 0 inwoners Harlingen Wijziging per , ontvangen van: - Barradeel (GM0062), 625 hectare met 430 inwoners - Franekeradeel (GM0070), 799 hectare met 188 inwoners - Wonseradeel (GM0099), 80 hectare met 3 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Barradeel (GM0062), 165 hectare met 124 inwoners - Franekeradeel (GM0070), 418 hectare met 753 inwoners - Wonseradeel (GM0099), 70 hectare met 7 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Barradeel (GM0062), 191 hectare met 327 inwoners - Franekeradeel (GM0070), 23 hectare met 0 inwoners Heerenv een Wijziging per , ontvangen van: - Haskerland (GM0073), 85 hectare met 25 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Scharsterland (GM0139), 23 hectare met 158 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Opsterland (GM0086), 134 hectare met 69 inwoners Begindatum Kollumerland en Nieuwkruisland Wijziging per , ontvangen van: - Niet gemeentelijk ingedeeld (GM0999), 2616 hectare met 0 inwoners Leeuwarden Wijziging per , ontvangen van: - Idaarderadeel (GM0078), 31 hectare met 2 inwoners - Leeuwarderadeel (GM0081), 176 hectare met 0 inwoners - Menaldumadeel (GM0083), 956 hectare met 28 inwoners - Tietjerksteradeel (GM0094), 725 hectare met 43 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Menaldumadeel (GM0083), 87 hectare met 64 inwoners Leeuwarderadeel Wijziging per , ontvangen van: - het Bildt (GM0063), 6 hectare met 0 inwoners - Ferwerderadeel (GM0068), 30 hectare met 80 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Leeuwarden (GM0080), 176 hectare met 0 inwoners Lemsterland Wijziging per , ontvangen van: - Doniawerstal (GM0067), 169 hectare met 0 inwoners - Haskerland (GM0073), 1437 hectare met 412 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Scharsterland (GM0139), 56 hectare met 4 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Noordoostpolder (GM0171), 64 hectare met 48 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Noordoostpolder (GM0171), 12 hectare met 10 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Noordoostpolder (GM0171), 2 hectare met 0 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Gaasterland (GM0071), 70 inwoners - Haskerland (GM0073), 52 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Noordoostpolder (GM0171), 59 inwoners Littenseradiel Naamswijziging per , oude naam: Littenseradeel (GM0103) Begindatum Loppersum Wijziging per , ontvangen van: - Bedum (GM0005), 7 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Bierum (GM0008), 8 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Ten Boer (GM0009), 93 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Hefshuizen (GM0019), 10 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Kantens (GM0020), 38 hectare met 10 woningen en 39 inwoners - Loppersum (GM0024), 2576 hectare met 3896 inwoners - Middelstum (GM0027), 2514 hectare met 1023 woningen en 2811 inwoners - Stedum (GM0041), 2407 hectare met 715 woningen en 2006 inwoners - 't Zandt (GM0054), 3428 hectare met 944 woningen en 2486 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Ten Boer (GM0009), 3 hectare met 10 woningen en 28 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Slochteren (GM0040), 145 hectare met 137 inwoners De Marne Naamswijziging per , oude naam: Ulrum (GM0045) Begindatum Menaldumadeel Wijziging per , ontvangen van: - het Bildt (GM0063), 247 hectare met 190 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - het Bildt (GM0063), 47 hectare met 8 inwoners - Leeuwarden (GM0080), 956 hectare met 28 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Leeuwarden (GM0080), 87 hectare met 64 inwoners Nij efurd Ontstaan per , ontvangen van: - Gaasterland (GM0071), 33 hectare met 0 inwoners - Hemelumer Oldeferd (GM0075), 6506 hectare met 4343 inwoners - Hindeloopen (GM0077), 706 hectare met 849 inwoners - Niet gemeentelijk ingedeeld (GM0999), 197 hectare met 0 inwoners - Stavoren (GM0092), 493 hectare met 943 inwoners - Wonseradeel (GM0099), 329 hectare met 5 inwoners - Workum (GM0100), 3331 hectare met 4526 inwoners - Wymbritseradeel (GM0101), 405 hectare met 58 inwoners Begindatum Nunspeet Wijziging per , ontvangen van: - Doornspijk (GM0223), 629 hectare met 74 inwoners Ontstaan per , ontvangen van: - Ermelo (GM0233), hectare met inwoners Begindatum Oldebroek Wijziging per , ontvangen van: - Doornspijk (GM0223), 2441 hectare met 1443 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Elburg (GM0230), 777 hectare met 859 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Hattem (GM0244), 22 hectare met 0 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Hattem (GM0244), 1082 hectare met 1294 inwoners Ooststellingwerf Wijziging per , ontvangen van: - Opsterland (GM0086), 3 hectare met 2 inwoners - Weststellingwerf (GM0098), 1 hectare met 0 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Opsterland (GM0086), 1 hectare met 0 inwoners - Weststellingwerf (GM0098), 4 hectare met 0 inwoners Opsterland Wijziging per , overgegaan naar: - Smallingerland (GM0090), 291 hectare met 107 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Heerenveen (GM0074), 134 hectare met 69 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Ooststellingwerf (GM0085), 1 hectare met 0 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Ooststellingwerf (GM0085), 3 hectare met 2 inwoners Schiermonnikoog Grenswijziging per , ontvangen van: - Eemsmond (GM1651), 61 hectare met 0 woningen en 0 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Niet gemeentelijk ingedeeld (GM0999), 0 hectare met 0 inwoners Skarsterlân Naamswijziging per , oude naam: Scharsterland (GM0139) Begindatum Sneek Grenswijziging per , overgegaan naar: - Wymbritseradiel (GM0683), 1 hectare met 0 woningen en 0 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - Wymbritseradeel (GM0101), 1719 hectare met 878 inwoners Wijziging per , ontvangen van: - IJlst (GM0102), 66 hectare met 23 inwoners - Wymbritseradeel (GM0101), 600 hectare met 158 inwoners Terschelling Provinciale wijziging per : - overgegaan van provincie Noord-Holland naar provincie Friesland Tytsj erksteradiel Naamswijziging per , oude naam: Tietjerksteradeel (GM0094) Begindatum Vlieland Provinciale wijziging per : - overgegaan van provincie Noord-Holland naar provincie Friesland Weststellingwerf Wijziging per , ontvangen van: - Ooststellingwerf (GM0085), 4 hectare met 0 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Ooststellingwerf (GM0085), 1 hectare met 0 inwoners Winsum Wijziging per , ontvangen van: - Adorp (GM0001), 1858 hectare met 661 woningen en 1877 inwoners - Aduard (GM0002), 4 hectare met 2 woningen en 4 inwoners - Baflo (GM0004), 3181 hectare met 1097 woningen en 2824 inwoners - Bedum (GM0005), 1 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Eenrum (GM0011), 10 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Ezinge (GM0012), 2291 hectare met 679 woningen en 1796 inwoners - Leens (GM0023), 17 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Oldehove (GM0035), 0 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Warffum (GM0049), 34 hectare met 0 woningen en 0 inwoners - Winsum (GM0053), 2718 hectare met 6577 inwoners Wijziging per , overgegaan naar: - Ulrum (GM0045), 25 hectare met 1 woning en 4 inwoners Wûnseradiel Naamswijziging per , oude naam: Wonseradeel (GM0099) Begindatum Wymbritseradiel Grenswijziging per , ontvangen van: - Sneek (GM0091), 1 hectare met 0 woningen en 0 inwoners Naamswijziging per , oude naam: Wymbritseradeel (GM0101) Begindatum

4 Document 84 SBI ,72 24, ,74 100, ,28 23, ,68 25, ,54 62, ,22 42, ,6 87, ,08 40, ,74 41, ,56 40, ,9 41, ,4 64, ,64 40, ,34 64,74 17, ,16 89, ,98 43, ,4 67, ,86 93, ,26 86, ,06 90,58 24, ,5 67, ,24 90, ,34 45, ,92 85, ,16 23, ,34 63, ,08 74, ,22 47, ,14 119, ,18 45, ,12 89, ,48 66, ,08 50, ,6 69, ,52 166, ,82 125, ,62 290, ,06 295, ,4 188, ,06 149, ,82 291, ,52 170, ,86 143, , ,16 42,08

5 Document 86 Bezoekrapportage 4PET Recycling Westervoortsedijk AV Arnhem tel: Bezoek op 19/2/14 door Gesproken met: Doel bezoek Doel van het bezoek is houden van toezicht op de realisatie van de prestatiegarantie, de realisatie van hoogwaardig hergebruik van huishoudelijk kunststofafval naar 90kton Algemeen Bedrijf is met Wellman de grootste PET verwerker in Nederland Is Holding van 5 bedrijven Capaciteit meer dan 25kton per jaar Meeste materiaal koopt men in België en Duitsland Men maakt zowel maalgoed en granulaat Grootste deel van het maalgoed (90%) blijft in Holding Binnen de holding wordt er verpakkingsfolie voor de voedingsmiddelenindustrie, streppings (voor de bouw) en plantentrays van gemaakt Van het regranulaat blijft 35 tot 40% binnen de Holding Ook hier veel toepassingen in voedingsindustrie Het recyclingsproces voldoet aan de eisen die gesteld zijn met betrekking tot contact met voedsel Core-PET, hun handelsmerk voldoet aan alle relevante Europese eisen Het bedrijf ontvangt geen statiegeldstromen Het bedrijf geeft eveneens aan dat in Nederland maar weinig gesorteerd PET voorradig is Volgens het bedrif ligt dat aan de slechte resultatne van de inzameling in Nederland Dat zou in landen als Duitsland en Belgie veel beter zijn Het proces in hoofdstappen: Sortering op kleur en mate van vervuiling Er wordt op 3 kleuren gesorteerd: helder, groen/bont en opaak Vermalen van flessen na wassen op hoge temperatuur Wasproces ter verwijdering etiketten, vervuiling Wasproces maalgoed Drogen van maalgoed voor extrusie Extrusie en granuleren Het materiaal wordt voor circa 70% verwerkt tot maalgoed/granulaat en de rest (bijv etiketten en doppen) wordt verkocht en deels nog wel gerecycled Monitoring Het bedrijf doet (cf UMP) geen opgave over hoeveelheden Nederlands huishoudelijk kunststofafval dat van diverse sorteerders wordt ontvangen geeft aan dat de kwaliteit van uit Duitsland betrokken materiaal vaak beter is dan de kwaliteit van het Nederlandse materiaal dat door Duitse bedrijven gesorteerd is Hij geeft bijv aan dat partijen van Tonsmeier vaak niet voldoen aan de DKR eisen Het gaat vooral om organische verontreinigingener worden analyses uitgevoerd op de binnen komende partijen Er worden wel eens vrachten geweigerd Hierover wordt nog informatie nagezonden

6 Document 86 Bedrijf betrekt ook Nederlands materiaal vanuit nascheiding via Attero (125ton) De kwaliteit van nagescheiden materiaal zou steeds meer vergelijkbaar worden met de kwaliteit van het brongescheiden materiaal De prijs zou lager liggen Er was nu geen tijd voor een ronde door de fabriek; was aanvankelijk ook verrast door ons bezoek want en gaf aan dat hij de afspraak verkeerd ingepland had Afgesproken dat er later een ronde gemaakt kan worden als we nadere informatie hebben ontvangen Afgesproken dat we binnen 2 weken een overzicht krijgen van alle stromen Nederlands huishoudelijk materiaal dat 4 PET in 2013 binnen heeft gekregen + een beeld van de kwaliteit van deze stromen Toenemende vraag voor R PET vanuit frisdrankenindustrie? Bedrijf geeft aan dat niet te merken; ook wel begrijpelijk omdat men voornamelijk materiaal levert voor folieproductie binnen eigen Holding en niet voor flessen productie waar de eis 25% RPET geldt Men werkt niet vanuit internationale standaarden bij de levering van R PET granulaat; aangegeven wordt dat er gewerkt wordt met specificaties die per klant en produkt kunnen verschillen Na lang er achter aan lopen heb ik nog wat informatie gekregen over de kwaliteit van het materiaal dat men binnen krijgt bij 4PET (zie de onderstaande mail) Heb nog weer even over deze resultaten met Kooijman van 4PET contact gehad om een paar zaken te checken Er komen uiteindelijk toch een paar interessante zaken uit: 4 PET krijgt mixed PET binnen waarin 90 % transparant zou moeten zitten; bij sortering blijkt dit maar circa 55% te zijn en na wassing blijft uiteindelijk slechts circa 40% van de oorspronkelijke hoeveelheid over voor hoogwaardige verwerking tot transparant verpakkingsfolie Kooijman geeft aan dat hij het met me eens is dat het geen is maar geeft aan dat de uitval ook komt omdat men heel hoge eisen stelt aan het materiaal dat als transparant gerecycled wordt Het schijnt normaal te zijn dat zo geleverd wordt; hij heeft contact met andere PET verwerker Wellman en daar is de situatie hetzelfde Mixed PET 90/10 mag maximaal 2% onzuiverheden bevatten Uit de gegevens van 4PET blijkt dat dit in hun materiaal al gauw richting 15 tot 20% gaat Ook hier wordt bevestigd dat de specificatie niet gehaald wordt Het lijkt er ook hier op dat, zoals we meer gezien hebben, de kwaliteitseisen niet strikt gehanteerd worden en er een praktijk ontstaan is dat men genoegen neemt met een vaak mindere kwaliteit (voor minder geld?) dan wordt aangegeven en vereist is in de prestatie-eis Men weigert wel eens wat maar dat lijkt incidenteel De DKR kwaliteitseisen zijn gesteld om een hoog recyclingsresultaat te halen Nu deze eisen vaak niet gehaald worden, zal het uiteindelijke recyclingsniveau lager zijn Wat hier ook blijkt is dat het lostalen van statiegeld op PET flessen zal leiden tot gesorteerde stromen die in mindere mate voor hoogwaardige recycling kunnen worden toegepast dat in geval van een schone ingangsstroom van schone en goed gescheiden flessen uit het statiegeldcircuit

7 Document 86 Ik denk dat het kwaliteitsaspect dat bij meerdere controles naar voren kwam zeker een plek moet krijgen in onze rapportage Prestatiegarantie-eis is: groei van zo hoogwaardig mogelijk hergebruik van huishoudelijk kunststofafval naar 90 kton waarbij hoogwaardigheid inhoudt dat moet worden voldaan aan de hoogste standaarden van de DKR normen Onze constatering is dat hieraan in een aantal gevallen niet voldaan wordt Van:, 4PET Recycling BV Verzonden: dinsdag 29 april :34 Aan: - ILT Onderwerp: nedvang/dsd Beste Jos, Hierbij nogmaals de cijfers Ik had ze al gestuurd maar na je voic bericht heden morgen nogmaals 1 e stap zijn de getallen na onze eigen sorteer lijn 2 e stap zijn de getallen na ons wasproces Mvg Sorting line 53-60% PET bottles clear/light blue 28-35% PET bottles Multicolor 0-1% Polyolefine 0-1% Ferro/Nonferro 10-12% waste Met opmaak: Engels (Verenigde Staten) Met opmaak: Engels (Verenigde Staten) Nach der Sorting line folgt die washing line nun werden die PET bottles clear/light blue wieder als 100% Input gewertet! Wasching line 66-70% PET flakes clear/light blue 7-11% reject coloursorter 2-3% PET MET 2-5% PET fines 8-10% Polyolefine 10-12% waste

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21 Documenten 87-94

22

23

24

25

26

27

28 Documenten 87-94

29

30

31