Practicum Laboratoriumgeneeskunde. Dr. Pieter Vermeersch Prof. Norbert Blanckaert

Transcriptie

1 Practicum Laboratoriumgeneeskunde Dr. Pieter Vermeersch Prof. Norbert Blanckaert

2 Practicum laboratoriumgeneeskunde 1. Pre-analytische fase 2. Basisprincipes celtelling 3. Labobezoek

3 OUTCOME EFFECT MEDISCHE BESLISSING MEDISCHE VRAAG LEZEN & INTERPRETEREN VAN RAPPORT TEST AANVRAAG TRANSPORT VAN TESTAANVRAAG TRANSPORT VAN RAPPORT PRE-ANALYTISCHE FASE PATIENT VOORBEREIDING BEMONSTERING inclusief IDENTIFICATIE TESTRESULTAAT RAPPORTEREN MONSTER CONDITIONERING TRANSPORT RESULTAAT VALIDATIE PROTOCOLERING MONSTERVOORBEREIDING LABORATORIUM ANALYSE

4 Foutenbronnen

5 OUTCOME EFFECT MEDISCHE BESLISSING MEDISCHE VRAAG LEZEN & INTERPRETEREN VAN RAPPORT TEST AANVRAAG TRANSPORT VAN TESTAANVRAAG TRANSPORT VAN RAPPORT PRE-ANALYTISCHE FASE PATIENT VOORBEREIDING BEMONSTERING inclusief IDENTIFICATIE TESTRESULTAAT RAPPORTEREN MONSTER CONDITIONERING TRANSPORT RESULTAAT VALIDATIE PROTOCOLERING MONSTERVOORBEREIDING LABORATORIUM ANALYSE

6 Specimens BLOED ARTERIEEL CAPILLAIR VENEUS

7 Bloedcomponenten Volbloed = plasma + bloedcellen Plasma = serum + stollingsfactoren Serum Stollingsfactoren Rode bloedcellen Witte bloedcellen Bloedplaatjes

8 Specimens BLOED ARTERIEEL CAPILLAIR VENEUS URINE VERS URINESTAAL URINEDEBIET

9 24-uurs urinecollectie

10 Specimens BLOED ARTERIEEL CAPILLAIR VENEUS URINE VERS URINESTAAL URINEDEBIET ANDERE Faeces, amnionsvocht, lumbaalvocht, ascitesvocht, saliva,maagvocht,

11 OUTCOME EFFECT MEDISCHE BESLISSING MEDISCHE VRAAG LEZEN & INTERPRETEREN VAN RAPPORT TEST AANVRAAG TRANSPORT VAN TESTAANVRAAG TRANSPORT VAN RAPPORT PATIENT VOORBEREIDING BEMONSTERING inclusief IDENTIFICATIE TESTRESULTAAT RAPPORTEREN MONSTER CONDITIONERING TRANSPORT RESULTAAT VALIDATIE PROTOCOLERING MONSTERVOORBEREIDING LABORATORIUM ANALYSE

12 Patiëntvoorbereiding CONTROLEERBAAR NIET- CONTROLEERBAAR afnametijdstip voedselinname houding leeftijd geslacht ras

13 OUTCOME EFFECT MEDISCHE BESLISSING MEDISCHE VRAAG LEZEN & INTERPRETEREN VAN RAPPORT TEST AANVRAAG TRANSPORT VAN TESTAANVRAAG TRANSPORT VAN RAPPORT PATIENT VOORBEREIDING BEMONSTERING inclusief IDENTIFICATIE TESTRESULTAAT RAPPORTEREN MONSTER CONDITIONERING TRANSPORT RESULTAAT VALIDATIE PROTOCOLERING MONSTERVOORBEREIDING LABORATORIUM ANALYSE

14 Veneus bloed INTERNATIONALE KLEURCODES KLEURTUBE ADDITIEVEN EDTA Serumtube (Gel en clotactivator) Natriumcitraat 0,109M Droge Serumtube Lithium heparine Natrium fluoride/oxalaat TESTEN Hematologie Serologie en Biochemie Coagulatietesten Biochemie Biochemie en immunologie Glucose

15 Stollingscascade EXTRINSIEKE WEG F VII Weefseltromboplastine INTRINSIEKE WEG F XII, F XI F IX, F VIII Ca++, BP F X, F V Ca++, BP Protrombine (=F II) Fibrinogeen Trombine (=F IIa) Fibrine

16 Serum Met clot activator Met gel Centrifugeren

17 Stollingscascade EXTRINSIEKE WEG F VII Weefseltromboplastine CHELATOREN Irreversiebel (EDTA) Reversiebel (Citraat) INTRINSIEKE WEG F XII, F XI F IX, F VIII Ca++, BP F X, F V Ca++, BP Protrombine (=F II) Fibrinogeen Trombine (=F IIa) HEPARINE Fibrine

18 Plasma of volbloed Met anticoagulans Heparine Met of zonder gel EDTA Citraat Oxalaat

19 Volgorde Eventuele hemoculturen Droge serumtube Serumtube met gelseparator Citraat-tube Li-Heparine Plasmatube K 2 -EDTA Plasmatube Fluoride/oxalaat tube

20 Verkeerde staalname Buis Serum Heparine EDTA Na + -Citraat Dilutie Geen <1/100 <1/100 1/10 Na K + Cl Ca 2+ Mg Glucose Alk. Fosfatase AST ALT Gamma-GT Creatine Kinase Albumine

21 OUTCOME EFFECT MEDISCHE BESLISSING MEDISCHE VRAAG LEZEN & INTERPRETEREN VAN RAPPORT TEST AANVRAAG TRANSPORT VAN TESTAANVRAAG TRANSPORT VAN RAPPORT PATIENT VOORBEREIDING BEMONSTERING inclusief IDENTIFICATIE TESTRESULTAAT RAPPORTEREN MONSTER CONDITIONERING TRANSPORT RESULTAAT VALIDATIE PROTOCOLERING MONSTERVOORBEREIDING LABORATORIUM ANALYSE

22 Practicum laboratoriumgeneeskunde 1. Pre-analytische fase 2. Basisprincipes celtelling 3. Labobezoek

23 Complet formule

24 Basisprincipes celtelling a) Electrische impedantie RBC, WBC en PLT b) RBC parameters c) Differentiële WBC telling

25 Elektrische impedantie Stroomdoorgang wordt verstoord wanneer een cel passeert. Daardoor wordt een elektrische puls gegenereerd. vacuüm elektrolyt Opening van µm

26 Elektrische impedantie impedantie impedantie tijd tijd

27 RBC parameters

28 RBC parameters 1) Gemeten parameters - Hemoglobine (Hb) - RBC aantal - Mean corpuscular volume (MCV) - RDW: maat spreiding MCV 2) Berekende parameters - Hematocriet (%) = MCV x RBC aantal - MCH = Hb / RBC - MCHC = Hb / Hct

29 3) Reticulocyten -onrijpe maturerbc RBC parameters - bevat veel RNA, maar geen kern - perifeer verlies RBC (b.v. bloeding, hemolyse) toename aantal reticulocyten gestoorde RBC aanmaak - bekijk het absolute aantal, niet het percentage

30 Wat? WBC differentiatie Neutrofielen Basofielen Eosinofielen Lymfocyten Monocyten

31 Lichtverstrooiing D Forward scatter D Side scatter Laserlicht

32 Lichtverstrooiing

33 Doorlooptijden Celtelling + automatische formule: 4-14 minuten Reticulocyten: 5-15 minuten Uitstrijkje: Aanmaak: 5-15 minuten Kleuren: 22 minuten Drogen: 10 minuten Afwerking: 3 minuten Analyse + validatie: minuten

34 Practicum laboratoriumgeneeskunde 1. Pre-analytische fase 2. Basisprincipes celtelling 3. Labobezoek

35 Pre-analytisch Aanvraag Afname Transport Staalreceptie Analyse Staalvoorbereiding Conditionering

36 Pre-analytisch Aanvraag Afname Transport Staalreceptie Analyse Staalvoorbereiding Conditionering

37 Pre-analytisch Aanvraag Afname Transport Staalreceptie Analyse

38 Post-analytisch Analyse Rapport Beslissing Advies staalbewaring

39

40 Verkeerde staalname Na + K + Cl - HCO3 - Ca 2+ Mg 2+ Serum LiHep EDTA Na- Citraat NaF/KOx Glucose Albumine Alk. Fosfatase AST ALT GGT