saneringsregeling asbestwegen derde fase

Transcriptie

1 Dienst Landelijk Gebied Projectbureau saneringsregeling asbestwegen derde fase Postbus GB Zwolle telefoon: dienst landelijk gebied v o o r o n t w i k k e l i n g e n b e h e e r saneringsregeling asbestwegen derde fase Asbest en Bomen De aanpak van de uitvoering van asbestsaneringen in relatie tot bomen. 633 Asbest en bomen

2 1. Kader Het landelijk gebied heeft in de omgeving van Hof van Twente en Harderwijk een grote landschappelijke waarde. In dit project gaat het om sanering van asbestwegen, -paden en -erven met de daarbij behorende bermen (stroken). Op een deel van de saneringslocaties is sprake van vaak waardevolle - individuele bomen, bomenrijen of lanen. De fysieke kwaliteit van het gebied zal door het verwijderen van asbest verbeteren, maar dat mag niet ten koste gaan van de landschappelijke kwaliteit. Dit betekent dat in de uitvoering expliciet aandacht besteed zal worden aan de landschappelijke kwaliteit. In concrete gezien de opgave rond de asbestsanering - gaat het daarbij om behoud, versterking of vernieuwing van beplantingen en beplantingsstructuren gekoppeld aan de te saneren wegen, paden en erven. Daar waar de ingrepen in verband met de asbestsanering gevolgen hebben voor de kwaliteit van het landschap, vraagt dit om een zorgvuldig afwegingsproces en om een goede communicatie met eigenaren, belanghebbenden en omwonenden. De Saneringsregeling Asbestwegen derde fase geeft in artikel 5.2 de mogelijkheid om de zorg voor het landschap nader in te vullen. Dit artikel luidt als volgt: Artikel 5.2. De minister kan naar aanleiding van een aanvraag als bedoeld in artikel 3 vanwege zwaarwichtige redenen besluiten om niet of niet volledig tot het doen verwijderen van asbest uit een asbestbevattende weg of strook over te gaan en kan in de plaats daarvan besluiten tot het doen aanbrengen van een duurzame afscherming van het asbest overeenkomstig artikel 3, onderdeel b, van de Regeling nadere voorschriften asbestwegen milieubeheer. In de toelichting op het besluit wordt beschadiging van monumentale bomen als voorbeeld voor de toepassing van dit artikel genoemd. Deze notitie heeft als doel de aanpak bij de sanering in relatie tot bomen en laanbeplanting nader uit te werken. Naast het door het Projectbureau geformuleerde beleid zijn uiteraard de eisen, verbonden aan de kapvergunning van toepassing. 2. Beleid ten aanzien van bomen en laanbeplanting Het Projectbureau Saneringsregeling Asbestwegen derde fase streeft er naar om, - kwalitatief hoogwaardige beplantingen zo veel mogelijk te behouden; - waar nodig (oorspronkelijke) beplantingen te versterken of te vernieuwen. Het Projectbureau voert daartoe het volgende beleid: 1. Vitale beplanting wordt in ieder geval behouden als er sprake is van onderstaande situaties: - De beplanting is ouder dan 50 jaar - Beplanting is monumentaal van aard - Beplanting is vanuit cultuurhistorich perspectief waardevol - Beplanting is landschappelijk bepalend - Beplanting heeft een bijzondere waarde voor de flora en fauna 2. In situaties waar bomen een belemmering voor de sanering vormen, zal in de uitvoering maatwerk moeten worden geleverd. 3. Bij de uitvoering wordt op locatie gebruik gemaakt van de expertise van een bomendeskundige. 4. Bij ontgravingen wordt gewerkt volgens de door de bomendeskundige aangegeven ontgravingsinstructies. 633 notitie bomen

3 5. Bij ontgravingen in bermen wordt een specifieke benadering ten aanzien van ontgravingen gehanteerd. 6. Voor niet-vitale bomen binnen het saneringsgebied zal een kapvergunning worden aangevraagd. 7. Elke gekapte boom wordt gecompenseerd op landschappelijke verantwoorde wijze en locatie(s); uitgangspunt is autochtoon plantmateriaal met een maat van Compensatie kan in overleg met de eigenaar en het bevoegd gezag op een andere locatie plaatsvinden (zie 7). 9. Daar waar als gevolg van het behoud van bomen restverontreinigingen achterblijven worden deze afgeschermd door middel van signaleringsdoek. 3. Werkwijze 3.1 Inventarisatie Voor de motivatie van de aanvragen van een kapvergunning is het belangrijk inzicht te hebben in de samenhang en de gevolgen van een sanering. Dat betekent dat de volgende vragen moeten worden beantwoord: 1. Is sanering noodzakelijk en wat zijn de ingrepen die nodig zijn. 2. Wat is de landschappelijke kwaliteit van de bomen (monumentaal, zeer waardevolle beplanting, waardevolle beplanting). 3. Is de landschappelijke kwaliteit te compenseren en/of te versterken. 4. Wat zijn de gevolgen van de sanering op de vitaliteit. De eerste vraag kan pas beantwoord worden na het onderzoek. Zodra daar duidelijkheid over is moeten de vragen 2 t/m 4 worden beantwoord. Het oordeel van een bomendeskundige is hierbij van belang. 3.2 Vergunningen en ontheffingen Door het Projectbureau is een notitie Vergunningen en ontheffingen opgesteld. Daarbij is geïnventariseerd welke vergunningen en ontheffingen bij dit project aan de orde kunnen komen en wie bevoegd gezag is. Het Projectbureau streeft naar procedure-afspraken met het bevoegd gezag om het verkrijgen van vergunningen en ontheffingen op een efficiënte manier te realiseren. De verantwoordelijkheid voor de aanvraag van de kapvergunning ligt bij het Projectbureau. Er wordt gestreefd naar integrale afspraken met de bevoegde gezagen. De principetoestemming wordt als randvoorwaarde voor de uitvoering beschouwd en moet dus voor de start van de werkzaamheden van het bestek aanwezig zijn. Voor de inventarisatie ten behoeve van de Flora- en Faunawet is een aparte traject geformuleerd. 3.3 Uitvoering De werkwijze is dan als volgt: werkvoorbereiding: - Inventarisatie van mogelijk bedreigde bomen - Beoordeling van de positie van deze bomen in relatie tot het werk - Beoordelen van de vitaliteit van de bomen - Kostenafweging - Wensen eigenaar - Advies inzake kap en/of ontgravingprofielen 633 notitie bomen

4 - Advies inzake ondersteunende maatregelen Tijdens de sanering: - Saneren - Aanbrengen signaleringdoek in geval van restverontreinigingen - Afwerken met afdeklaag van zand/teelaarde en/of puingranulaat - Aanvullende ondersteunende maatregelen (indien van toepassing) - Bij afronding: - Vastleggen eindsituatie - Terugmelding aan het bevoegd gezag 3.4 Compensatie De compensatiemaatregelen kunnen bestaan uit: - Herstellen van (historische) landschapsstructuren (hoe en in welke vorm) in overleg met de eigenaar / beheerder(s) - Stimuleren van streekbepalend herstel van erfbeplantingen. Het is ook van belang na de sanering ondersteunende maatregelen voor de bomen te overwegen, zoals: - Kroonsnoei, ter compensatie van verlies (haar-)wortels; - Goede wondbehandeling tijdens de uitvoering; - Bemesting en water geven (ook voor nieuwe bomen); 3.5 Nazorg Bij heraanplant geldt een nazorgverplichting voor drie jaar. De compensatie wordt vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomsten met de eigenaren. De nazorgverplichting zal bij contract worden geregeld. 4. Risicocriteria in bermen (stroken) Bij wegen, paden en erfverharding zal in het algemeen nieuw materiaal worden aangebracht waardoor (eventueel met toepassing van signaleringsdoek) in het algemeen een situatie van duurzame afscherming wordt bereikt. Bij de sanering van bermen tussen bomen zijn de eventuele risico s bij restverontreiniging nader onderzocht. De reden hiervoor is dat de blootstelling vanuit bermen minder kritisch is dan bij wegen, paden en erven: bermen worden immers anders gebruikt. De aanpak is gebaseerd op het type asbest en de concentraties asbest en de diepte van voorkomen. RIVM heeft in samenwerking met TNO een nadere identificatie van de risico s gemaakt. Deze is vastgelegd in het concept rapport Asbest rondom bomen in de regio s Hof van Twente en Harderwijk; Beoordeling van en omgaan met risico s (RIVM Rapport /2009). De definitieve rapportage wacht op een aanvullend advies van de Gezondheidsraad inzake asbestrisico s. In het rapport worden meerdere risicosituaties beschreven. Uitgangspunt voor de uitvoering van de saneringsregeling is dat verwaarloosbare en aanvaardbare risico s geaccepteerd worden en dat onaanvaardbare en niet-onaanvaarbare risico s worden weggenomen. Voor de classificatie wort verwezen naar bijlage 1 en het concept rapport. Daar waar sprake is van een en een niet-onaaanvaardbaar risico worden maatregelen genomen. In de praktijk betekent dit: A. Bij hechtgebonden asbest: 633 notitie bomen

5 Concentratie < : geen sanerende maatregelen, tenzij het materiaal eenvoudig verwijderbaar is Concentratie > : geavanceerd plaggen; bij voorkeur tot 20 cm aanbrengen signaleringsdoek afwerken met aanvulgrond eventueel toepassen alternatieve technieken B. Bij niet-gebonden asbest Concentratie < 1.000: geen sanerende maatregelen, tenzij het materiaal eenvoudig verwijderbaar is Concentratie > 1.000: geavanceerd plaggen; bij voorkeur tot 20 cm aanbrengen signaleringsdoek afwerken met aanvulgrond eventueel toepassen alternatieve technieken Bovenstaande criteria zijn gebaseerd op het Werkschema met betrekking tot risico s in relatie tot bomen dat als bijlage 1 aan deze notitie is toegevoegd (Bron:concept rapport Asbest rondom bomen in de regio s Hof van Twente en Harderwijk; Beoordeling van en omgaan met risico s (RIVM Rapport /2009). De definitieve rapportage is nog niet gepubliceerd in afwachting van een aanvullend advies van de Gezondheidsraad inzake asbestrisico s. 633 notitie bomen

6 Bijlage 1: Werkschema met betrekking tot risico s in relatie tot bomen Voor de saneringsgebieden Hof van Twente en Harderwijk is het volgende beslisschema ontwikkeld gebaseerd op een inschatting van het blootstellingrisico: Type Asbest asbestcement (hechtgebonden) pulp/draaisel (niet-hechtgebonden) Gewogen asbest gehalte 1) (mg/kg) Asbest in toplaag (bovenste 20cm-mv) 2) Gebruik (intensiteit x frequentie) < irrelevant Irrelevant Weg Blootstellingrisico verwaarloosbaar 1000 Ja Irrelevant aanvaardbaar Nee n.v.t. aanvaardbaar Berm Ja hoog laag niet > hoog niet Nee aanvaardbaar laag aanvaardbaar < 100 Irrelevant irrelevant verwaarloosbaar Ja Irrelevant aanvaardbaar Nee n.v.t. aanvaardbaar > Ja Nee Hoog laag hoog Laag niet aanvaardbaar niet aanvaardbaar 1) Het gewogen asbestgehalte, ook wel vezelequivalenten, is de optelsom van de concentratie chrysotiel asbest (ook serpentijn asbest of witte asbest) en tien maal de concentratie amfibool asbest (overige asbestsoorten). Dit is gebaseerd op de aanname dat de carcinogene potentie van amfibool asbest ongeveer tien maal hoger is dan die van chrysotiel asbest. 2) Het gebruik is gedefinieerd als frequentie x intensiteit. Voor de weg betekent dit dat bij een laag gebruiksniveau deze alleen wordt gebruikt voor bestemmingsverkeer en geen zware (landbouw)machines van de weg gebruik maken. Bij een hoog gebruiksniveau wordt de weg gebruikt voor doorgaand verkeer en/of zware (landbouw)machines. Een laag gebruiksniveau bij de bermen betekent dat de bermen soms gebruikt worden door wandelaars of spelende kinderen. Daarnaast valt hier ook onder het sporadisch kappen van bomen in combinatie met het verwijderen van de stobben. Een hoog gebruiksniveau betekent dat de bermen periodiek worden onderhouden door middel van maaien (m.b.v. cyclomaaiers) en/of plaggen (verwijderen bovenlaag). De betekenis van de risicokwalificaties is hierbij als volgt: 1. Verwaarloosbaar risico: ongeacht de activiteit blijft de asbestvezelconcentratie altijd onder het VR-niveau 2. Aanvaardbaar risico: onder normale gebruiksomstandigheden zal de asbestvezelconcentratie onder het VR-niveau blijven, echter bij intensief gebruik in combinatie met droge omstandigheden bestaat de kans dat momentaan het VR-niveau wordt overschreden. De concentratie zal echter altijd beneden de grenswaarde ( vezels/m 3 ) blijven. 3. Niet risico: de blootstellingsrisico s zijn in principe aanvaardbaar, echter er is wel beheer van de locatie noodzakelijk ter voorkoming dat in de toekomst alsnog onaanvaardbare risico s optreden (als gevolg van de toenemende frequentie of intensiteit van het gebruik) 4. Onaanvaardbaar risico: er is een reële kans dat zelfs bij normale gebruiksomstandigheden het VR-niveau wordt overschreden. 633 notitie bomen