Dutch Platform Leave No One Behind (Partos) Inbreng Wetgevingsoverleg Jaarverslag BuHa-OS 2016

Transcriptie

1 Dutch Platform Leave No One Behind (Partos) Inbreng Wetgevingsoverleg Jaarverslag BuHa-OS 2016 Geachte heer, geachte mevrouw, Namens het Dutch Platform Leave No One Behind een coalitie van maatschappelijke organisaties 1 die zich inzetten voor de inclusie van de meest gemarginaliseerde en achtergebleven groepenschrijven wij u met het oog op het Wetgevingsoverleg 15 juni Leave no one behind is een belangrijk overkoepelend thema van de Werelddoelen (SDG s). In het Jaarverslag wordt dit ook stevig benoemd: Het bestrijden van grote ongelijkheid is een centraal onderdeel van het Nederlandse beleid voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Het overkoepelende thema van de SDG s is Leave No One Behind. Om dit te bereiken is het nodig meer te investeren in de bestrijding van extreme armoede en specifieke maatregelen te nemen om armste en meest gemarginaliseerde groepen te bereiken die achterblijven. (p. 15) In deze brief doen wij graag drie aanbevelingen voor het wetgevingsoverleg van aanstaande donderdag. Ter informatie lichten wij vervolgens graag toe wat Leave no one behind binnen de Werelddoelen precies inhoudt, en geven we een beknopt overzicht van de stappen die het Ministerie van Buitenlandse Zaken sinds 2015 heeft gezet m.b.t. inclusie van gemarginaliseerde groepen. Om met alle verschillende actoren op het gebied van ontwikkeling echt te zorgen dat niemand achter blijft, doen wij de volgende aanbevelingen waarover u het debat met de minister kunt aangaan: Aanbeveling 1- Inclusietoets: Worden gemarginaliseerde groepen bereikt? Toets het bestaande en nieuwe beleid voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking standaard op de wijze waarop gemarginaliseerde groepen bereikt worden. Doe dit door in criteria voor tenders, calls en andere financieringsinstrumenten toegankelijkheid voor gemarginaliseerde groepen mee te nemen om zo alle stakeholders aan te spreken op inclusief werken. Een goede eerste stap daarvoor is een toetsing van doelgroepen op gender, age & disability 2 (geslacht, leeftijd en handicap), waarmee al een flinke groep mensen die een hoger risico lopen op armoede en uitsluiting wordt meegenomen in het ontwerp van programma s. n Kan de minister onderzoeken of een dergelijke toets in Nederland (naar Brits of Australisch voorbeeld) kan worden geïmplementeerd? Aanbeveling 2 - Een inclusief Ministerie van Buitenlandse Zaken Inclusief beleid kan het beste worden vormgegeven samen mét de doelgroepen die het betreft. Het is belangrijk als de minister erop toeziet dat dit gebeurt en dat een inclusie actieplan daadwerkelijk de behoeftes bevat van degenen op wie het plan betrekking heeft. Als Kamerlid kunt u de structurele dialoog met legitieme vertegenwoordigers van gemarginaliseerde en gediscrimineerde groepen onderhouden en er op toezien dat deze zowel in Den Haag als binnen de ambassades wordt gevoerd. n Wil de minister ook deze dialogen (blijven) voeren en structureel erop toezien dat beleid wordt gemaakt in dialoog met de achtergebleven groepen? 1 Leden Dutch Platform Leave No One Behind : ICCO, Stop Aids Now, DCDD, Karuna Foundation, Dorcas, MCNV, 2 Diverse donoren doen dit al, zoals USAID, AUSAID en DFID.

2 Aanbeveling 3 - Werk aan gedisaggregeerde data voor de monitoring van de Werelddoelen De internationale inzet van de Nederlandse overheid op de Werelddoelen, richt zich op de bestaande prioriteiten van het ontwikkelingsbeleid. Het is belangrijk dat Nederland zich daarbinnen ook toelegt op SDG 17.18: By 2020, enhance capacity-building support to developing countries, including for least developed countries and small island developing States, to increase significantly the availability of high-quality, timely and reliable data disaggregated by income, gender, age, race, ethnicity, migratory status, disability, geographic location and other characteristics relevant in national contexts. In diverse doelen zijn specifieke targets en indicatoren opgenomen voor vrouwen en meisjes, de allerjongsten (tot 5 jaar), ouderen en mensen met een beperking 3. Ondersteun de minst ontwikkelde landen hier ook bij, bijvoorbeeld door capaciteitsversterking van nationale bureaus voor statistiek. Speel als Nederlandse overheid een voortrekkersrol door alle stakeholders (ambassades, private sector, NGOs en kennisinstellingen) te motiveren gedisaggregeerde data te verzamelen. n Hoe ondersteunt de minister het verzamelen van gedisaggregeerde data, zodat ook echt de ontwikkeling van de meest achtergebleven groepen kan worden gemeten? Het Dutch Platform Leave No One Behind blijft monitoren of en op welke wijze kwetsbare groepen en hierover ook elk jaar rapporteren. We blijven hierover graag met u in dialoog en hopen op uw steun om te zorgen dat niemand achter blijft! Uiteraard zijn wij graag bereid een nadere toelichting te geven. Met vriendelijke groet, namens leden van het Dutch Platform Leave No One Behind, Dicky Nieuwenhuis Voorzitter Dutch Platform Leave No One Behind (Partos) Bijvoorbeeld in de doelen voor onderwijs (4), werkgelegenheid (8), gelijkheid (10), stedelijke ontwikkeling (11) en partnerschappen en data (17) zijn specifieke targets en indicatoren voor inclusie van mensen met een beperking opgenomen. SDG 5 richt zich op de positie van vrouwen en meisjes, en SDG 2.2, 3.2, 4.2 en 11.2 gaan specifiek over de behoeftes van de allerjongsten (tot 5 jaar) en ouderen.

3 TOELICHTING Wat betekent Leave no one behind? In de afgelopen decennia is wereldwijd veel bereikt in het terugdringen van armoede en uitsluiting. Ontwikkelingssamenwerking en de wereldwijde samenwerking rond de Millennium Development Goals (MDG s) heeft daar een belangrijke bijdrage aan geleverd. Tegelijkertijd bleken binnen de MDG s specifieke groepen sterk achter te blijven. Zo bestaat een groot deel van de real bottom billion circa 1 miljard mensen wereldwijd- uit mensen die tot een specifieke veelal gemarginaliseerde en/of gediscrimineerde- groep behoren. Being a member of a certain group a child, someone living in a rural area, or a woman, or a disabled person- means you are much more likely to be left behind, aldus het Overseas Development Institute (ODI) 4. Binnen de SDG s wordt het feit dat sommige groepen sterker achterblijven dan anderen ook erkend en expliciet benoemd. De SDG s vragen aandacht voor kwetsbare groepen: children, youth, persons with disabilities (of whom more than 80% live in poverty), people living with HIV/AIDS, older persons, indigenous peoples, refugees and internally displaced persons and migrants 5. In diverse doelen en indicatoren komen deze groepen terug. Niet voor niets zijn disaggregated data 6 binnen de SDG s van groot belang, omdat zij zicht kunnen geven op de achterblijvers. Er zijn niet alleen humanitaire redenen om te investeren in achtergebleven groepen, maar ook economische. Economisch gezien is investeren in deze groepen verstandig beleid: Economic growth is the main driver of sustainable development. But economic growth that leaves no one behind can deliver sustainable development more quickly. If all groups had benefitted equally from growth since 2000, extreme poverty would be eliminated by Kortom: De minderheidsgroepen die met elkaar de bottom billion vormen, zullen niet effectief bereikt kunnen worden met een one-size-fits-all -benadering. Sterker nog, zonder gerichte interventie om specifieke barrières weg te nemen, worden zij uitgesloten 8. Goede stappen: Nederlandse overheidsinzet op inclusieve ontwikkeling Binnen het beleid voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zijn in de afgelopen twee jaar de volgende stappen gezet: - Actieplan Inclusieve Ontwikkeling (September 2015): een actieplan, gericht op werk en inkomsten voor kansarme Afrikaanse vrouwen en jongeren en een steviger politieke dialoog met ontwikkelingslanden over inclusieve groei en ontwikkeling. Winstpunt van dit actieplan is wat het LNOB-platform betreft- de constatering dat de trickle down theorie (investeren 4 ODI, Leave no one behind. The real bottom billion. September Transforming our World, Sustainable Development Goals SDG 17.18: By 2020 [ ] increase significantly the availability of high-quality, timely and reliable data disaggregated by income, gender, age, race, ethnicity, migratory status, disability, geographic location and other characteristics relevant in national contexts. 7 ODI briefing: (March 2015) Leaving no one behind How the SDGs can bring real change. 8 Publication Leave no one behind, Partos working group Een voedselzekerheidsprogramma van ICCO en Light for the World, met algemene doelstelling inclusie, bleek 1-3% vrouwen met een handicap te bereiken binnen de totale doelgroep. Met een extra investering in het wegnemen van specifieke barrières steeg dit percentage naar 15-20%. Extra budget dat hiervoor nodig was bedroeg 5%

4 in rijke bovenlaag sijpelt automatisch door naar armere groepen) niet werkt, maar trickle up wél: investeren in achtergebleven groepen is economisch verstandig beleid 9. - Voice (publiekelijk gelanceerd in September 2016 door Minister Ploumen en uitgevoerd door een consortium van Oxfam Novvib en Hivos), een fonds van Euro 50 miljoen ( ) dat zich richt op versterking van de stem van gemarginaliseerde en gediscrimineerde groepen in 10 landen in Afrika en Azië. Specifieke doelgroepen: mensen met een beperking; LGBTI; vrouwen die met geweld/uitbuiting te maken hebben; groepen die vanwege leeftijd uitgesloten worden (met name ouderen en jongeren); inheemse groepen en etnische minderheden Ook positief zijn de dialogen, gevoerd door verschillende ambassades in bijvoorbeeld Benin en Mozambique, met gemarginaliseerde groepen, over het betrekken van de allerarmsten bij ontwikkeling Daarnaast zijn een aantal toezeggingen gedaan door de Minister met betrekking tot inclusie van specifieke groepen: o In de brief over de positie van mensen met een beperking binnen het beleid voor Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten wordt de toezegging gedaan dat het ministerie voorstellen gerichter zal beoordelen op de impact voor mensen met een beperking (op basis van nog uit te voeren onderzoek); o In mei 2016 ondertekende Nederland het Charter on Disability-Inclusive Humanitarian Aid. Tijdens het AO Noodhulp van 31 januari 2017 zegde de Minister toe dat zij noodhulppartners zal vragen hun programma s inclusief te maken voor mensen met een beperking; o Ook komt er nog een brief met nadere informatie over extra inspanningen om de inbreng en positie van jongeren te versterken bij het realiseren van de SDG s (AO 25 januari 2017). o In het AO Noodhulp van 31 januari 2017 heeft de minister toegezegd ook te kijken naar een extra bijdrage aan de steun voor Jezidi-vrouwen en -meisjes in Irak. Het Leave No One Behind Platform waardeert deze inzet van de Minister en haar inspanning om het belang van Leave No One Behind op internationale fora (zoals HLPF 2016) te agenderen. Het Platform hoopt dat de nieuwe Tweede Kamer deze inspanningen steunt, en verder aanwakkert! Kritische kanttekeningen Naast de hiervoor genoemde positieve punten, heeft het LNOB-Platform ook een aantal kritische kanttekeningen. Terugblikkend op de uitvoering van het beleid van BUHA-OS in 2016 zien wij de volgende aandachtspunten wat betreft inclusie: 1) Strategische aandacht voor group based inequalities mist binnen het beleid voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.. Wat er gedaan wordt voor specifieke groepen (zoals kinderen (zonder ouderlijke zorg), meisjes, vrouwen, jongeren, kleine boeren, sekswerkers, lhbt s) lijkt vooral aanbod gericht. Structurele aandacht in subsidiekaders en monitoring van welke groepen uiteindelijk worden bereikt binnen de programma s van BuHaOs, ontbreekt 2) Het gevolg van het voorgaande punt is dat veel programma s van BuHaOS ook binnen het 20-puntenplan Inclusieve Ontwikkeling- een hoog algemeen one size fits all karakter 9 Zie de reactie (maart 2016) van het Dutch Leave No One Behind Platform op het Actieplan Inclusieve Ontwikkeling hier 10 Voor meer informatie 11 Zie Kamerbrief over de voortgang op het Actieplan Inclusieve Ontwikkeling van november 2016.

5 hebben. Er wordt te gemakkelijk vanuit gegaan dat interventies leiden tot het bestrijden van extreme armoede. Veel programma s zijn gericht op brede groepen als vrouwen en jongeren. Hiermee worden vrijwel zeker geen vrouwen en jongeren uit gemarginaliseerde groepen bereikt; gewoonweg omdat zij te maken hebben met specifieke barrières die een specifieke benadering vragen.

6 {Casus 1} Vrouwen met een beperking in voedselzekerheidsprogramma Bangladesh Het issue: Binnen voedselzekerheidsprogramma s van de EU in Bangladesh, gericht op versterking van vrouwen, werden ondanks voornemens voor inclusie nauwelijks vrouwen met beperking bereikt (maximaal 2%). De interventie: Binnen het voedselzekerheidsprogramma van ICCO/Light for the World werd specifiek geïnvesteerd in training staf in disability rights, bewustwording lokale gemeenschap, betrekken van familieleden en toegankelijkheid van projectactiviteiten. Het resultaat: De participatie van vrouwen met een beperking steeg tot 20% en zij waren even succesvol in het genereren van hun eigen inkomen als de andere vrouwen. {Casus 2} Kinderen zonder ouderlijke zorg Het issue: 220 miljoen kinderen (1 op de 10) groeien op zonder ouderlijke zorg of lopen het risico deze zorg te verliezen. Dit leidt tot diverse problemen, zoals uitsluiting, armoede en verslaving. Omdat de persoonlijke en maatschappelijke kosten extreem hoog zijn en de oplossingsbenadering zeer specifiek is moeten deze kinderen expliciet worden opgenomen in beleid. De interventie: Met meer dan 550 familieversterkende programma s in de gemeenschap helpt SOS Kinderdorpen kwetsbare families om zichzelf te versterken. Door samen een persoonlijk ontwikkelplan vast te stellen wordt voorkomen dat kinderen door omstandigheden worden verwaarloosd of verlaten, waardoor zij opgroeien in een veilige en stabiele omgeving. Het resultaat: Bijna mensen (ruim families) nemen jaarlijks deel aan een familieversterkend programma. Vorig jaar stond bijna de helft van alle families dankzij de juiste hulp weer op eigen benen. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat het sociale rendement van een SOS-programma ruim 400%. {Casus 3} Economische versterking jongeren in afgelegen gebieden Het issue: Jongeren in afgelegen, rurale gebieden in Oeganda hebben weinig toegang tot (beroeps)onderwijs en weinig opties voor ontwikkeling. In grote samengestelde gezinnen leven ze onder de armoedegrens zonder perspectief. Grote programma s gericht op het versterken van werkgelegenheid bereiken deze jongeren in afgelegen gebieden, die vaak hoofd van het huishouden zijn of een beperking hebben. De interventie: Red een Kind, samen met veel andere organisaties investeert in de persoonlijke ontwikkeling van deze groep via zelfhulpgroepen krijgen ze toegang tot microkrediet, en krijgen ze training van ondernemers, landbouwtraining en praktische trainingen tot elektricien of monteur. Het resultaat: Jongeren in deze achtergestelde posities krijgen ondernemingszin, starten een succesvol (boeren)bedrijfje en kunnen hun familie, alleenstaande moeders en broertjes en zusjes helpen naar een hoger bestaansniveau.