Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 Algemene informatie... 3 Voordelen op een rij... 5 Opbouw test... 6 Implementatie... 7

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemene informatie Stichting Contactgegevens Privacy en communicatie Facturering Voordelen op een rij Opbouw test Fit- en leefstijltest maken Actieplan formuleren Actieplan evalueren Implementatie Planning ICT Praktische informatie over de test Dashboard Overzicht Navigatie en profiel Statistieken Inkooporders Wachtwoord wijzigen Beheer topics Rapportage afname topics Schoolrapport Klassenrapport Testprotocol Fysieke metingen Spierkracht Uithoudingsvermogen Literatuurlijst Bijlage 1 Aanvraagformulier Testjeleefstijl.nu - mbo Bijlage 2 Excelbestanden Bijlage 3 Par-Q Bijlage 4 Scoreformulier fysieke metingen en fittesten Bijlage 5 Organisatiemodel... 43

3 1 Inleiding Testjeleefstijl.nu is een online applicatie die vo-leerlingen en mbo-studenten helpt bij het maken van gezonde leefstijlkeuzes, variërend van alcoholgebruik en roken tot bewegen en beeldschermgedrag. Het doel van Testjeleefstijl.nu is primair het geven van objectieve feedback aan de individuele leerling/student over zijn/haar leefstijl. Voor Testjeleefstel.nu doen studenten een aantal metingen en testen (fysieke metingen, spierkracht en uithoudingsvermogen) en beantwoorden vragen over leefstijlthema s op Deze testgegevens vormen de basis voor verschillende rapportages voor mbo-scholen. Naast de leefstijltest is er ook een voor iedereen toegankelijke online portal: Hierop staat informatie over alle leefstijlthema s die in de test aan de orde komen. Naast leefstijlinformatie en filmpjes biedt de website ook links naar andere websites, Apps en e-hulp. Leeswijzer In deze handleiding vindt u alle informatie die u nodig heeft om met Testjeleefstijl.nu aan de slag te gaan binnen uw school. In hoofdstuk 2 vindt u algemene informatie over de test en Stichting Testjeleefstijl.nu. Daarna volgen in hoofdstuk 3 de voordelen van het gebruik van de online leefstijltest. Hoofdstuk 4 en 5 geven meer inhoudelijke informatie over de test en de benodigde acties van scholen voor implementatie. In hoofdstuk 6 vindt u praktische informatie over de test, gevolgd door praktische informatie over het dashboard in hoofdstuk 7. Deze handleiding eindigt met het testprotocol in hoofdstuk 8. In dit protocol leest u hoe uw school de verschillende metingen en fittesten kan uitvoeren. AHU/218300/2012 Pagina 2

4 2 Algemene informatie 2.1 Stichting Stichting TJL is een initiatief van ROC Nijmegen, het Deltion College en ROC van Amsterdam. Deze drie scholen vormen het bestuur van de stichting. 2.2 Contactgegevens Bestuur Adviesorgaan Projectmedewerkers Technische realisatie ROC Nijmegen, Deltion College, ROC van Amsterdam TNO Nederland Jan Faber (projectleider) Jan Wiegers (projectmedewerker) Jacqueline Hagen (secretariaat) Computron Automatisering Alle algemene zaken over de test en website verlopen via projectleider Jan Faber. De inhoudelijke en technische aspecten gaan via het secretariaat van de stichting 2.3 Privacy en communicatie Privacy De Stichting Testjeleefstijl.nu hecht grote waarde aan de privacy van de studenten. De Wet Bescherming Persoonsgegevens is leidend. De stichting garandeert hun anonimiteit. Scholen krijgen de geanonimiseerde gegevens van hun studenten. Bij klachten kunt u contact opnemen via testjeleefstijl@mbodiensten.nl Communicatie De Stichting Testjeleefstijl.nu communiceert op een aantal manieren met de studenten: - Nieuwsbrief: studenten kunnen zich hier voor aanmelden via - Twitter: studenten kunnen Testjeleefstijl volgen. De gebruikers van de leefstijltest zijn verenigd in de gebruikersgroep Testjeleefstijl mbo. Deze groep komt minimaal één keer per jaar bij elkaar op initiatief van het platform Bewegen en Sport van de MBO Raad (Jan Wiegers). 2.4 Facturering U betaalt 3,50 per student voor onbeperkt gebruik tijdens de studieperiode van de student (maximaal vier jaar). Facturering vindt twee keer per jaar plaats op basis van het aantal studenten dat voor het eerst inlogt op De facturering gebeurt in januari 3

5 over de periode van 1 augustus 2015 tot en met 31 december 2015 en in september over de periode van 1 januari tot en met 31 juli Het is mogelijk om een aanvraag te doen als mbo-school in zijn geheel of per locatie. In dat laatste geval vindt de facturering ook per locatie plaats. 4

6 3 Voordelen op een rij Testjeleefstijl.nu kent de volgende unieke eigenschappen: Voor de school Lage kosten ( 3,50 inclusief BTW) per student voor onbeperkt gebruik tijdens de gebruiksduur van maximaal vier studiejaren; Wetenschappelijke borging door TNO en de landelijke thema-instituten; Op langere termijn het leefstijlgedrag en de fitheid van studenten landelijk en binnen iedere mbo-school afzonderlijk volgen; Op school-, sector- of locatieniveau per thema uitgebreide gezondheidsprofielen waarmee u gezondheid binnen uw organisatie kan promoten en monitoren; Aan de hand van de uitkomsten van de schoolgezondheidsrapportage (met daarin de gemiddelde scores op de thema s van de studenten) gericht gezondheidsbeleid inzetten; Mogelijkheid om, tegen geringe meerkosten, eigen schoolspecifieke informatie of testen of een evaluatiemodule toe te voegen; Voor de student Eigenaar van zijn/haar eigen verbeterproces en voelt zich verantwoordelijk. Binnen de verschillende thema s zijn/haar score ten opzichte van de norm zien. Per thema zeer uitgebreide leefstijlinformatie en per thema online hulp aanvragen. Door herhaling van de test is vergelijking mogelijk van het persoonlijke gezondheidsprofiel met andere momenten. 5

7 4 Opbouw test Testjeleefstijl.nu bestaat uit drie stappen, die te koppelen zijn aan de dimensie Vitaal burgerschap in de kwalificatie-eisen Loopbaan en Burgerschap (2011). 4.1 Fit- en leefstijltest maken Scholen testen studenten op hun fitheid en leefstijl. Per onderdeel krijgt de student een visuele weergave van de behaalde score met bijbehorende, uitgebreide informatie. De fittest kent de volgende onderdelen: Kracht: sprongkracht, knijpkracht, buikspierkracht en push up Uithoudingsvermogen: shuttle-run Antropometrie: lengte, gewicht en buikomvang De studenten vullen de uitslag van de fittesten op in. Na de fittest beantwoordt de student online vragen over zijn/haar leefstijl (o.a. alcohol, bewegen en sport, drugsgebruik, horen, roken, seksualiteit, sociaal emotioneel en voeding). Na afloop van de test krijgt de student op ieder thema te zien wat zijn/haar score ten opzichte van de norm is en krijgt hij/zij feedback over zijn/haar score. 4.2 Actieplan formuleren Na het afsluiten van een topic krijgt de student de keuze voorgelegd of hij/zij actie wil ondernemen ter verbetering van dit onderwerp. Is dit het geval, dan volgen er enkele gesloten vragen die uiteindelijk een concrete actie formuleren. Deze actiepunten worden opgeslagen bij de testdatum. De student kan de feedback downloaden en acties benoemen. Per actie kan hij/zij zichzelf mailen of deze uitprinten. Daarnaast krijgt de student een lijst met een totaaloverzicht. Een infographic geeft aan het einde van de test de stand van zaken weer. Daarop ziet de student op welke thema s hij/zij uitstekend scoort, een score ok heeft en bij welke thema s hij/zij moet oppassen. Studenten kunnen deze gegevens gebruiken in hun portfolio en/of gesprek met loopbaanbegeleider. 4.3 Actieplan evalueren In hoeverre heeft de student de gestelde acties na een studiejaar uitgevoerd? Deze vraag staat centraal bij de evaluatie van het actieplan. De student doet deze evaluatie in een gesprek met bijvoorbeeld de schoolloopbaanbegeleider. De school kan, tegen geringe meerkosten, een evaluatiemodule samenstellen en op laten nemen in de test. Deze module kan de school op ieder willekeurig moment openstellen. 6

8 5 Implementatie 5.1 Planning Bij jaarlijkse afname van Testjeleefstijl.nu kan uw school de leefstijl van uw studenten monitoren en, waar nodig, het gezondheidsbeleid van de school aanpassen. Neem daarom de afname van TJL in de jaarplanning op. Stap Wanneer Wat 1. Informatievoorziening door Stichting Testjeleefstijl Juni 2015 U ontvangt de handleiding Testjeleefstijl Aanvraagformulier insturen en Beide bestanden stuurt u naar testjeleefstijl@mbodiensten.nl. Excelbestand opsturen Uiterlijk een week voor ingebruikname 3. Voorbereiden en Gebruik hiervoor het testprotocol in deze afnemen fittest vanuit handleiding. scholen 4. Studenten maken test Studenten maken de test op Ze krijgen feedback op hun fitheid en leefstijl. 5.2 ICT Om studenten de online test in te kunnen laten vullen, vraagt de Stichting Testjeleefstijl.nu u om een Excelformat voor deze studenten in te vullen. Ook voor medewerkers vult u zo n bestand in. Zij krijgen beheerrechten van een dashboard (zie hoofdstuk 7) om de voortgang te kunnen controleren. Als u deze formats goed gebruikt, bent u zeker van een snelle verwerking zodat studenten geen problemen hebben met inloggen. U vindt de formats op Aandachtspunten U stuurt het Excelbestand voor studenten en dat voor medewerkers op naar testjeleefstijl@mbodiensten.nl. Des te completer u de velden van de formats aanlevert (rode velden zijn verplicht), des te completer is de schoolrapportage van uw school. Computron leest deze bestanden (voor studenten en medewerkers) in het systeem in. Dit duurt minimaal twee en maximaal vijf werkdagen. Hierna kunnen de studenten inloggen zoals aangegeven op de website. Studenten kunnen vervolgens hun wachtwoord zelf wijzigen. Iedere deelnemende school kan drie keer per jaar een gebruikersbestand aanleveren om in te lezen. Daarna brengt Computron kosten in rekening voor het inlezen van de nieuwe gebruikersbestanden. Deze kosten bedragen per keer 90. Dit geldt niet voor 7

9 scholen die ook gebruik maken van Sport op Maat. Zij kunnen onbeperkt gebruikersbestanden aanleveren. Het contact over de Excelbestanden verloopt via één persoon. Als u dat wenst, kunt u een xml-format gebruiken voor het aanleveren van de databestanden. Stuur hiervoor een mail naar testjeleefstijl@mbodiensten.nl. De formats voor de Excelbestanden kunt u opvragen via testjeleefstijl@mbodiensten.nl en vinden op Besturingssystemen Testjeleefstijl.nu maakt gebruik van HTML5 en is daarmee te gebruiken onafhankelijk van het besturingssysteem van de werkplek, mits er een internetbrowser gebruikt wordt die HTML5 ondersteunt. De meest gebruikte internetbrowsers ondersteunen deze standaard. De volgende lijst geeft aan welke browsers dit zijn: Microsoft Internet Explorer 9 of hoger Mozilla FireFox Google Chrome De gebruikte browser moet verbinding hebben met internet en het gebruik van JavaScript en cookies toestaan. Wilt u meer weten over HTML5 of over de ondersteuning van deze standaard door diverse browsers, dan kunt u de volgende links gebruiken. Test uw browser op ondersteuning HTML5 Informatie over HTML5 8

10 6 Praktische informatie over de test De leefstijltest wordt afgenomen in een besloten, beveiligde omgeving. Dat is te zien aan de voor de url. Onderwerpen aan of uit zetten Testjeleefstijl.nu biedt testen en metingen aan in diverse onderwerpen. Een school kan ervoor kiezen om bepaalde onderdelen niet te testen. In het dashboard kunt u onderdelen aan of uit zetten. In deze handleiding vindt u in hoofdstuk 7 meer informatie over het dashboard. Inloggen Wanneer een school is aangemeld en heeft aangegeven welke studenten meedoen met testjeleefstijl.nu, kunnen de studenten inloggen (studentnummer en geboortedatum) op Een student kan vervolgens ook zijn wachtwoord aanpassen. Startscherm Afbeelding 1 Startscherm De student komt na het inloggen in een omgeving terecht waarin de aangeboden onderwerpen te zien zijn. In afbeelding 1 heeft de student al eerder in deze omgeving alle tests afgerond. Dat is te zien aan het blok aan de rechterkant van het scherm. De onderwerpen zijn allemaal nog wit. Dat betekent dat de student nog geen vragen heeft beantwoord. Kies een test en beantwoord de vragen Studenten kunnen met elk willekeurig onderwerp beginnen. Het doorlopen van de vragen is simpel, klik op start test, begin met vraag 1, antwoord en klik op volgende, enzovoorts. De vragen dienen zich aan naar gelang de gegeven antwoorden. Dat betekent dat als een student antwoordt dat hij of zij niet rookt, de vragenlijst sluit met een resultaatscherm. In het geval dat het antwoord ja is, gaat de vragenlijst verder met vragen over hoeveel hij of zij dan rookt. 9

11 Tussentijds afsluiten Tussentijds kan een student een vragenlijst stoppen met de sluit knop. Hierop volgt een controlevraag: Weet je het zeker? Wanneer de student de vragenlijst tussentijds sluit, bewaart de test de eerder gegeven antwoorden. Als de student de draad op dit onderwerp weer oppakt, gaat de lijst verder met waar hij of zij gebleven is. Resultaat van een onderwerp Afbeelding 2 resultaatscherm met score en feedback In de meeste gevallen kan een student een goed = groen, een oranje = pas op of een rood = onderneem actie scoren. Er wordt meteen feedback gegeven op de score. Als de student groen = goed scoort, hoeft hij of zij geen actieplan op te stellen, bij oranje en rood is dat wel een optie. In alle gevallen kan de student tips en advies opvragen en kijken wat de door TNO gehanteerde norm is op de onderwerpen. Actie ondernemen Het is natuurlijk goed om te weten hoe iemand er voor staat, maar nog belangrijker is het voor de student zelf om ook echt actie te ondernemen. Dat kan: Afbeelding 3 Actie ondernemen 10

12 Voor elk onderwerp zijn drie tot vier actiepunten benoemd met meer informatie over het behalen van doelen. Een student kan meerdere acties kiezen. Om te onthouden wat het ook al weer was, kan hij of zij de informatie printen of mailen naar het eigen mailadres. Ook anderen kunnen worden ingeschakeld om de student te helpen met Mail naar een ander. Open tips & adviespagina Op resultaatpagina s en op de actiepagina kan een student schakelen naar de open omgeving van Afbeelding 4 Tips & adviespagina in voorportaal testjeleefstijl.nl Hier kan de student informatie vinden over alle onderwerpen. In de rechterkantlijn wordt verwezen naar hulpverlenende instanties, andere informatieve websites en Apps over deze onderwerpen. Wanneer de student rechtsboven klikt op <Terug naar de test, komt hij/zij terug in het startscherm van testjeleefstijl.nu. Startscherm wanneer testronde compleet is Wanneer een student alle vragen heeft beantwoord, ziet het startscherm er zo uit: 11

13 Afbeelding 4 startscherm na afronding alle topics De student kan ervoor kiezen tests over te doen, of de resultaten nog eens rustig te bekijken. Pas wanneer een complete testronde op de onderwerpen in het startscherm is afgenomen, is de infographic bereikbaar. In de rechterkolom kan de student navigeren naar Bekijk infographic. Infographic bereikbaar In deze infographic staan alle onderwerpen gegroepeerd op de gegeven scores. Waar gaat het goed, waar kan het beter? In dit scherm kan een student zijn resultaat vergelijken met eerdere afnamerondes: hoe deed ik het een jaar geleden? Die gegevens zijn gerangschikt op datum in de linkerkolom. Afbeelding 5 Infograhic voordat ronde officieel is afgesloten 12

14 Bewaren Infograhic Wanneer de student voor het eerst na het afronden op deze pagina komt, krijgt hij meteen de keuze om deze gegevens te bewaren of niet. Wanneer hij op ja klikt, wordt het beginscherm weer gereset. De resultaten van de onderwerpen worden bewaard. De kleurscores zijn dan niet meer in het beginscherm te zien. Wanneer de student op nee klikt, blijven de kleurscores nog wel zichtbaar. In dat geval kan de student tests in de huidige ronde nog opnieuw doen. Psychosociale onderwerpen staan apart Er zijn drie psychosociale tests in het standaardpakket opgenomen: Contact & Vriendschap Agressie & Veiligheid Angst & Somberheid Ze hebben een aparte plaats gekregen binnen Testjeleefstijl.nu. Op de startpagina staan ze rechts onderin als aparte folder afgebeeld. We hebben hiervoor gekozen, omdat studenten op deze onderwerpen meestal niet direct bewuste acties kunnen ondernemen. Iets overkomt je of je draagt iets met je mee. Je kan daar wel de juiste hulp bij zoeken. Psychosociale onderwerpen werken anders Elke eerste vraag van de psychosociale onderwerpen bevat ook de antwoordoptie: Ik wens dit onderdeel over te slaan. Zo wordt het onderwerp wel benoemd en krijgt de student toch de bijbehorende informatie (in de koppeling naar tips & advies), mocht hij of zij daar interesse in hebben. Verder wordt er niet gescoord op deze onderwerpen. De kleuren groen, oranje en rood komen hier niet terug. Ook volgt geen infographic als eindresultaat op deze onderwerpen. Alleen een tekstueel overzicht. Beginscherm psychosociale onderwerpen Afbeelding 6 startscherm psychosociale onderwerpen 13

15 Vanuit dit startscherm kan de student de vragen beantwoorden. Zoals gezegd, kan in de eerste vraag al de optie worden aangeklikt om de vraag niet te beantwoorden. Onderin aan de rechterkant kan terug genavigeerd worden naar de leefstijlonderwerpen. Resultaatpagina psychosociaal onderwerp Afbeelding 7 resultaatpagina van een psycho-sociaal onderwerp Op de resultaatpagina staat geen groene, oranje of rode score. Overige psychosociale schermen in beeld Afbeelding 8 psychosociale onderwerpen, startscherm na invullen en overzicht van het testresultaat in tekst Alle onderwerpen afgerond Wanneer een student alle onderwerpen heeft afgerond én nog niet op bewaren heeft geklikt bij de infographics, ziet het startscherm van testjeleefstijl.nu er zo uit: 14

16 Afbeelding 9 startscherm volledig ingevulde test Bijzonderheid Seksualiteit Het onderwerp Seksualiteit werkt hetzelfde als de psychosociale onderwerpen: het thema kan onbeantwoord blijven door bij de eerste vraag de optie aan te klikken Ik wens dit onderdeel over te slaan. Daarnaast komt er geen kleurscore groen, oranje of rood, maar blijft ook dit thema blauw (zie afbeelding 9). Bijzonderheid Fitheid Niet elke school neemt alle onderdelen van de fittest (in één keer) af. De resultaten van de niet afgenomen onderdelen hoeft een student dan ook niet in te vullen. Elke vraag kan hij/zij hier overslaan door op volgende te klikken. Wanneer resultaten later nog moeten worden afgenomen of ingevuld, is het in dit geval aan te bevelen om bij de infographic nog even niet op bewaren te klikken. Maar daarmee te wachten tot de nagekomen scores zijn ingevuld. 15

17 7 Dashboard 7.1 Overzicht Afbeelding 10 Dashboard schoolbeheerder Bovenstaande afbeelding toont een voorbeeldweergave van het dashboard voor schoolbeheerders. Dit biedt inzicht in gegevens over Testjeleefstijl voor uw organisatie. Als u inlogt, komt u direct op deze pagina terecht. Ziet u deze pagina niet? Neem contact op met Testjeleefstijl om uw account als schoolbeheerder aan te laten merken. De cijfers in bovenstaande afbeelding (1 tot en met 11) zijn links naar diverse mogelijkheden die het dashboard biedt. De onderdelen worden toegelicht aan de hand van schermafbeeldingen en teksten. Als verwezen wordt naar een cijfer uit bovenstaande afbeelding, wordt dit met blokhaken (bijvoorbeeld [1]) aangegeven. 16

18 Als u een andere pagina binnen Testjeleefstijl, maar buiten het schoolbeheerdersgedeelte bezoekt, keert u via deze link terug naar het dashboard. 7.2 Navigatie en profiel Wilt u vanuit het dashboard naar de test navigeren? Klik op het logo in de linkerbovenhoek [1]. Door op de link Bekijk je profiel [2] te klikken, komt u op een scherm met daarin de mogelijkheid uw eigen wachtwoord te wijzigen. Volg de instructies op dit scherm om uw wachtwoord te wijzigen. 7.3 Statistieken Alle getoonde statistieken en informatie gelden voor uw school en de gebruikers van uw school. Sommige rapporten tonen ook een vergelijking met het nationaal gemiddelde dat wordt afgeleid van de resultaten van alle TJL-gebruikers. Het overzicht in het omlijnde kader in afbeelding 11 biedt onder andere inzicht in het totaal aantal actieve gebruikers [4]. Het groene gedeelte van het taartdiagram geeft het percentage afnemers weer dat TJL heeft afgerond. Het blauwe gedeelte toont het percentage afnemers dat heeft ingelogd in TJL, maar de test nog niet heeft afgerond. Door over de percentages heen te bewegen of erop te klikken, verschijnen de daadwerkelijke aantallen afnemers. De grafiek aan de rechterkant [5] geeft een overzicht van de vijf meest afgenomen topics. Door op de grafiek te klikken verschijnt een pop-up met daarin het aantal afnames voor alle topics die uw organisatie heeft ingeschakeld (zie afbeelding 11 voor een voorbeeldweergave). Het in- en uitschakelen van topics wordt beschreven in paragraaf 7.6 [8]. Eén afname houdt in dat één gebruiker de vragen van dit topic heeft beantwoord. Met de rapportknop exporteert u het overzicht. Afbeelding11 Aantal afnames per topic 17

19 Door de periode boven het taartdiagram [3] te wijzigen, worden zowel het taartdiagram [4] als de grafieken aan de rechterkant [5] opnieuw berekend aan de hand van de ingegeven begin- en einddatum. 7.4 Inkooporders Tijdens de aanvraag van accounts voor Testjeleefstijl geeft u het aantal accounts op in het aanvraagformulier. De beheerders van de Stichting TestJeLeefstijl voeren deze in. Het staafdiagram Inkooporders [6] geeft de verhouding weer tussen het daadwerkelijk aantal actieve accounts en het aantal aangevraagde (ingekochte) accounts. De linkerstaaf geeft het aantal aangevraagde accounts weer, de rechterstaaf het aantal actieve accounts. De rechterstaaf verandert van groen naar rood als het aantal gebruikers groter wordt dan op het aanvraagformulier. Als u dit signaleert, neem dan contact op met de stichting. 7.5 Wachtwoord wijzigen Als schoolbeheerder is het mogelijk wachtwoorden van studenten binnen uw organisatie te wijzigen. Gebruiker hiervoor de knop Wachtwoord wijzigen [7]. Door een zoekterm van minimaal drie karakters in te voeren in het zoekscherm, zoekt u in de vijf kolommen. Als de melding Er zijn meer dan vijftig studenten gevonden. Alleen de eerste vijftig worden getoond. verschijnt, kunt u uw zoekterm uitbreiden om gerichter te zoeken. Hieronder vindt u een voorbeeldweergave van het zoekscherm. Afbeelding 12 Wachtwoord wijzigen zoeken Met het bewerken icoontje aan de rechterkant ( ) wijzigt u het wachtwoord van de betreffende student. Afbeelding 13 geeft een voorbeeldweergave van dit scherm. Met de knop Wijzig wachtwoord wijzigt het wachtwoord in een automatisch gegenereerd wachtwoord. U moet dit wachtwoord zelf doorgeven aan de student. De student moet dit wachtwoord gebruiken bij de volgende keer dat hij inlogt. Het wachtwoord kan hij vervolgens zelf wijzigen bij de Wijzig wachtwoord optie via Bekijk je profiel [2]. 18

20 Afbeelding13 Wijzig wachtwoord Het automatisch gegenereerde wachtwoord verschijnt zodra in afbeelding 13 op de knop Wijzig wachtwoord geklikt wordt. In afbeelding 14 is een voorbeeldweergave te zien van het scherm dat verschijnt wanneer het wachtwoord is gewijzigd. Let op: als u gebruik maakt van deze functie, dan wordt afgeraden om wachtwoorden aan te leveren in het gebruikersbestand. Levert uw school wachtwoorden aan in het gebruikersbestand, verander dan daar het wachtwoord en laat het bestand verwerken. Afbeelding 14 Wachtwoord gewijzigd 7.6 Beheer topics Schoolbeheerders kunnen zelf topics beheren voor de organisatie. U kunt een topic in- of uitschakelen, topics enkel zichtbaar maken voor studenten binnen bepaalde leeftijdscategorieën. Door op de knop Beheer topics [8] te klikken, verschijnt een overzicht van de topics binnen Testjeleefstijl. Ingeschakelde topics zijn groen, uitgeschakelde topics wit. In afbeelding 15 is een voorbeeld te zien van het overzicht, waarbij de topics BMI en Buikomvang, Voeding en Alcohol zijn uitgeschakeld. 19

21 Afbeelding 15 Beheer topics Door over een topic heen te bewegen en vervolgens op de link Topic instellingen te klikken, verschijnt een scherm waarin u een topic in- of uitschakelt. Vink hiervoor de optie Topic zichtbaar aan of uit. Door een leeftijd in te voeren achter Minimum leeftijd en/of Maximum leeftijd maakt u topics alleen zichtbaar voor afnemers binnen een bepaalde leeftijdscategorie. Door in het overzicht te klikken op de link Psychosociale topics vraagt u dezelfde rapportage op voor de psychosociale topics binnen Testjeleefstijl. 7.7 Rapportage afname topics Testjeleefstijl biedt diverse rapportagemogelijkheden. Een van deze mogelijkheden is het opvragen van een rapportage per topic. Klik hiervoor op de knop Rapportage afname topics [9]. Let op: De rapporten onder Rapportage afname topics worden alleen getoond als er een minimaal aantal afnames is gedaan. Voor de meeste rapporten is dit aantal vijftig afnames. Door over een topic heen te bewegen en vervolgens de link Stel filtercriteria rapportage in te gebruiken, verschijnt een pop-up waarin u criteria in kunt geven. Op basis hiervan wordt de rapportage opgebouwd. Hieronder ziet u een voorbeeldweergave van deze pop-up. Met de link Toon rapport bekijkt u het rapport online. U kunt het ook exporteren naar onder andere PDF of Excel. Vervolgens kunt u het afdrukken. 20

22 Afbeelding 16 Criteria rapportage afname topics Let op: Dit rapport wordt real time gegenereerd. Dit betekent dat de gegevens per moment, afhankelijk van het aantal afnames, kunnen verschillen. 7.8 Schoolrapport Per organisatie wordt binnen Testjeleefstijl een schoolrapportage opgebouwd. Dit rapport downloadt u door op de knop Schoolrapport [10] te klikken. Het rapport downloadt u met de navigatie in het scherm dat verschijnt. Hieronder ziet u een voorbeeld van de navigatie bovenin het scherm, waarin de knop om het rapport op te slaan gemarkeerd is. Afbeelding 17 Download schoolrapport. Het schoolrapport biedt inzicht in de leefstijl en gezondheid van studenten binnen de organisatie. Daarbij wordt hier ook gekeken naar de referentiegroep, die bestaat uit de overige deelnemende scholen. Een uitgebreide toelichting over de inhoud van dit rapport vindt u in het eerste hoofdstuk in het schoolrapport. Let op: De schoolrapportage wordt iedere eerste zaterdagnacht van de maand automatisch gegenereerd. Hierdoor is het mogelijk om iedere maand een nieuwe versie van dit zeer uitgebreide rapport op te vragen. Het schoolrapport gaat altijd over het huidige studiejaar. Delen van dit rapport zijn leeg als er te weinig afnames zijn. Als een grafiek geen gegevens toont, controleer dan of er voldoende afnames zijn voor het topic waarover de grafiek gaat. 21

23 7.9 Klassenrapport Om een overzicht op te vragen van het aantal studenten dat is ingelogd in Testjeleefstijl, met daarbij hun klas en de status van afronding, gebruikt u de knop Klassenrapport [11]. Dit rapport bestaat uit vijf kolommen: Identifier (studentnummer), Student (studentnaam), adres, Afgerond en Klas. Als de kolom Afgerond is ingevuld, staat hier de datum waarop de student Testjeleefstijl volledig heeft afgerond. Het klassenrapport kunt u ook naar Excel exporteren, waarin het mogelijk is een tabel van de rapportage te maken. Hierin kunt u vervolgens filteren en sorteren op bijvoorbeeld klas of een overzicht opvragen van studenten waarbij de kolom Afgerond leeg is. Kies hiervoor de optie XSLX in de lijst naast de markering in afbeelding 15 en gebruik vervolgens de knop Opslaan ( ). Let op: Dit rapport wordt real time gegenereerd. Dit betekent dat de gegevens per moment, afhankelijk van het aantal afnames, kunnen verschillen. 22

24 8 Testprotocol Voor de onderdelen van de fysieke metingen en testen voor spierkracht en uithoudingsvermogen heeft TNO een testprotocol samengesteld. Het is de leidraad in de praktijk. Kijk voor videobeelden bij het testprotocol op De testafnemers (bijvoorbeeld ouderejaars studenten of collega s) zijn bekend met dit protocol en hebben vooraf met elkaar geoefend. Een voorbeeld van een organisatievorm vindt u in bijlage 5 van deze handleiding. Metingen en testen De metingen en testen bestaan uit een aantal onderdelen. Fysieke metingen: de basismetingen zijn lengte en gewicht. Buikomvang is optioneel. Spierkracht: de basistesten zijn handknijpkracht en verspringen uit stand. De testen sit-up, push-up en hoogtesprong zijn optioneel. Uithoudingsvermogen: de basistest is de shuttle run test. Er zijn geen optionele testen. De studenten noteren de uitkomsten van de testen en metingen op het scoreformulier (zie bijlage 4 voor een voorbeeld) en voeren de gegevens in op Voor de aanschaf van testmaterialen kunt u onder andere terecht bij of Scholen kunnen, indien noodzakelijk, gebruik maken van Testjeleefstijl.nu zonder de fysieke metingen en testen voor spierkracht en uithoudingsvermogen. Dit is van belang in situaties waarbij een school deze testen niet kan afnemen. Bij de andere vragen kunnen scholen bepaalde topics aan- of uitzetten (zie hoofdstuk 7 over het dashboard). Een school kan, tegen een geringe meerprijs, een eigen extra sporttestonderdeel laten toevoegen door de stichting. Dit deel valt volledig onder verantwoordelijkheid van de betreffende school. Opmerkingen Het testprotocol is in studiejaar op advies van TNO aangepast. In het protocol wordt nu onderscheid gemaakt tussen basis- en optionele testen. Mocht uw school niet alle testen en metingen uitvoeren dan hoeven de studenten de vragen hierover op niet in te vullen. De basistesten zijn op basis van onderzoek het meest relevant voor het meten van fitheid (spierkracht en uithoudingsvermogen) bij jongeren. De tijden bij de push-up en sit-up zijn veranderd in seconden. Bij bijna alle testen vindt u referentiewaarden uit onderzoek. Privacy Buikomvang en lichaamsgewicht zijn persoonlijke gegevens van studenten waarmee u vertrouwelijk en zorgvuldig moet omgaan. Het is hierbij van belang dat andere studenten de 23

25 resultaten van deze metingen niet kunnen zien. Houdt hier dus rekening mee bij de meetopstelling. 8.1 Fysieke metingen Basismetingen Lichaamslengte Materiaal Bij voorkeur een lengtemeter bevestigd aan de muur waarbij u de lengte op de millimeter nauwkeurig kan meten. Uitvoering en instructie student Vertel de student wat er van hem of haar wordt verwacht. De voeten van de student zijn ontbloot (sokken en schoenen uit). Plaats de student met de rug en hakken tegen de muur. De student staat op beide voeten. Let op dat hij of zij niet op zijn of haar tenen staat. De hielen staan tegen elkaar aan en de voeten staan in een hoek van 45. De student moet zijn rug strekken. Het hoofd van de student staat rechtop, de kin is iets ingetrokken en de student kijkt voor zich uit. Druk eventueel opgestoken haar plat en verwijder zo nodig klemmetjes, speldjes en andere zaken die de meting kunnen verstoren. Schuif de meetlat op het hoofd van de student, waarbij er contact wordt gehouden tussen de meetlat en hoofdhuid. Meet de lengte van de student aan het eind van de inademing. Lees de lengte af tot op één millimeter nauwkeurig als dit mogelijk is. Wanneer de lengtemeter geen millimeters weergeeft, kunt u centimeters aanhouden. Hierbij wordt bij een meerwaarde kleiner dan een halve centimeter naar beneden afgerond en een meerwaarde groter dan een halve centimeter naar boven afgerond. Noteer de lengte van de student op het scoreformulier. Lichaamsgewicht Materiaal Een geijkte weegschaal. Uitvoering en instructie student Vertel de student wat er van hem of haar wordt verwacht. Controleer of de weegstaal onbelast op 0 staat. Laat de student zonder schoenen en sokken, maar met kleding, op de weegschaal stappen. De student staat rechtop in het midden van de weegschaal, met de voeten iets uit elkaar. Lees na 5 seconden het gewicht af van de weegschaal. Lees het gewicht op 1 decimaal achter de komma af (gewicht op 100 gram nauwkeurig). Trek 0,5 kilogram (kleding) van het bepaalde gewicht af. 24

26 Noteer het gewicht van de student op het scoreformulier. Tips voor de testleider Vaak wijkt het gewicht af van hetgeen thuis werd gemeten. Dit kan een teleurstelling voor de student zijn. Leg uit dat verschillende factoren het gewicht beïnvloeden: Tijdstip/moment van de dag; het gewicht kan verspreid over de dag met 2 kilo fluctueren Weegschalen verschillen onderling. Referentiewaarden Jongens leeftijd ernstig ondergewicht ondergewicht overgewicht ernstig overgewicht 15 14,60 15,55 23,29 28, ,86 15, ,12 16,08 23,90 28, ,36 16, ,60 16,58 24,46 29, ,81 16, ,00 17,00 25,00 30,00 Tabel 1 Afkapwaarden voor ernstig ondergewicht, ondergewicht, overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas) voor jongens per leeftijd (Cole et al., 2000; Cole et al., 2007). Meisjes leeftijd ernstig ondergewicht ondergewicht overgewicht ernstig overgewicht 15 15,01 15,98 23,94 29, ,25 16, ,46 16,44 24,37 29, ,63 16, ,78 16,77 24,70 29, ,90 16, ,00 17,00 25,00 30,00 Tabel 2 Afkapwaarden voor ernstig ondergewicht, ondergewicht, overgewicht en ernstig overgewicht (obesitas) voor meisjes per leeftijd (Cole et al., 2000; Cole et al., 2007). Body Mass Index De Body Mass Index (BMI; ook wel bekend als Quetelet-index) kunt u berekenen door het lichaamsgewicht (in kilogram) te delen door het kwadraat van de lichaamslengte (in meters). Referentiewaarden Leeftijd (jaren) Jongens Meisjes BMI BMI BMI BMI Afkapwaarde overgewicht Afkapwaarde obesitas Afkapwaarde overgewicht Afkapwaarde obesitas 15 23,3 28,3 23,9 29, ,9 28,9 24,4 29,4 25

27 17 24,5 29,4 24,7 29, ,0 30,0 25,0 30, ,0 30,0 25,0 30,0 Tabel 3 Referentiewaarden BMI voor jongens en meisjes (CBO-richtlijn Diagnostiek en behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen, 2008) Optionele meting Buikomvang Materiaal Een meetlint, zoals de rolcentimeter die u kunt kopen op de markt. Deze kunt u ook aanvragen bij het Voedingscentrum. Uitvoering en instructie student Vertel de student wat er van hem of haar wordt verwacht. Laat de student dikke kleding uittrekken. Hij of zij mag een dun shirt aanhouden. De student staat ontspannen rechtop met zijn of haar voeten 25 tot 30 centimeter uit elkaar (heupbreedte). Meet de buikomvang over de navel over de onderkleding van de student. Houd tijdens de meting het meetlint goed horizontaal. Laat de student rustig uitademen en registreer aan het einde van de uitademing het aantal centimeters. Leg het meetlint losjes om het lichaam. Niet insnoeren dus! De student moet recht vooruitkijken en niet meekijken naar beneden. Meet de buikomvang twee keer. Laat tussendoor het meetlint helemaal los. Noteer beide waarden en het gemiddelde van de twee waarden op het formulier. Referentiewaarden Leeftijd (jaren) Jongens Meisjes overgewicht overgewicht Tabel 4 Buikomvang afkapwaarden voor overgewicht voor studenten van 15 tot 18 jaar (Fredriks et al. 2005). Normen buikomvang Afkapwaarden buikomvang naar geslacht Mannen Vrouwen Lage buikomvang < 80 cm < 69 cm Gemiddelde buikomvang 80 cm en < 94 cm 69 cm en < 80 cm 26

28 Vergrote buikomvang 94 cm en < 102 cm 80 cm en < 88 cm Ernstig vergrote 102 cm 88 cm buikomvang Tabel 5 Buikomvang afkapwaarden voor overgewicht voor studenten van 18 jaar en ouder (CBO, 2008)* 8.2 Spierkracht Basistesten Handknijpkracht Bij deze test wordt de statische onderarmkracht gemeten. Materiaal Een geijkte handknijpkrachtdynamometer met een verstelbare handgrip. De meter moet geijkt zijn voor een betrouwbare meting. Uitvoering Stel de handgreep van de handknijpdynamometer in op de grootte van de hand van de student. De middelste vingerkootjes gaan over de greep, de handpalm over de vaste beugel. De student houdt de arm gestrekt langs het lichaam, ter hoogte van het dijbeen, waarbij de student de arm niet tegen het lichaam mag drukken. De student mag één oefenpoging doen. Vervolgens knijpt de student zo hard mogelijk, terwijl hij/zij uitademt. De student doet de test vervolgens met zijn/haar andere hand. Hij/zij herhaalt de test voor beide handen. Noteer de eindscore van de dynamometer op hele kilo s nauwkeurig op het scoreformulier. De poging is ongeldig als de student de arm niet strekt of als hij/zij de arm tegen het lichaam aandrukt. De student mag wel een nieuwe poging doen. Instructie voor de student Neem de handknijpkrachtmeter in de hand en houd de arm gestrekt naast het lichaam. Knijp zo hard als je kunt. Let erop dat de wijzerplaat van de handknijpkrachtmeter naar buiten wijst en dat je de handknijpkrachtmeter van je lichaam afhoudt, zodat hij je lichaam niet kan raken tijdens de test. Probeer tijdens het knijpen de kracht langzaam tot het maximum op te voeren en houd dit maximum ongeveer een tel vast. Het is niet toegestaan abrupt te knijpen. Je mag de test twee keer per hand uitvoeren. De eindscore kun je aflezen op de dynamometer. Tips voor de testleider Zet voor aanvang van iedere poging de wijzer van de handdynamometer op nul. Zie erop toe dat de wijzerplaat van de handdynamometer tijdens de test van de student 27

29 afwijst. Stel de handgreep van de dynamometer zo in dat de student deze juist kan omvatten met het eerste kootje van de middelvinger. Zie er tijdens de test op toe dat de arm en hand, waarin de handdynamometer zich bevindt, het lichaam niet raken en dat de student de handdynamometer naast het lichaam in het verlengde van de onderarm houdt. De student kan de tweede poging na een korte pauze na de eerste poging doen. In deze pauze moet u de handdynamometer resetten. Referentiewaarden (let op: deze test is nog geen onderdeel van de automatische rapportage) Jongens Score (aantal kg) Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld = NORM gemiddeld 15 jaar jaar jaar en ouder Tabel 6 Referentiewaarden handknijpkrachttest voor jongens van 15 jaar en ouder (Ortega et al., 2010; Ruiz et al., 2009). Meisjes Score (aantal kg) Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld = NORM gemiddeld 15 jaar jaar jaar en ouder Tabel 7 Referentiewaarden handknijpkrachttest voor meisjes van 15 jaar en ouder (Ortega et al., 2010; Ruiz et al., 2009). Verspringen uit stand Met verspringen uit stand wordt de explosieve kracht van de benen en coördinatie gemeten. Materiaal Meetlint geschikt voor op de vloer om de afstand te meten van de sprong. Eventueel een antislipvloer (voor het afzetten van de sprong) en een mat (voor een zachte landing). Uitvoering en instructie deelnemer De student moet vooraf goed geïnformeerd worden over de test. Een korte warming-up en een paar proefsprongen zijn nodig. Sportschoenen zijn noodzakelijk. De lengte van de sprong wordt gemeten met een meetlint op de vloer. De student staat met beide voeten iets uit elkaar op de grond achter een lijn. De student zet met beide voeten tegelijk af voor de sprong. De student probeert met gebogen knieën en zwaaiende armen zo ver mogelijk te springen. 28

30 De landing is op beide voeten zonder naar achter te vallen. De student mag twee pogingen doen. De tester schrijft de lengte van de verste sprong op het scoreformulier. Tip voor de testleider Als een student klachten aan de rug/benen of ernstig overgewicht heeft, wordt geadviseerd de test niet te doen. Referentiewaarden (let op: de automatische rapportage is gebaseerd op oude referentiewaarden) Jongens Score (afstand in cm) Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld = NORM gemiddeld 15 jaar jaar jaar en ouder Tabel 8 Referentiewaarden verspringen uit stand voor jongens van 13 t/m 17 jaar (Ortega et al., 2010; Ruiz et al., 2009) Meisjes Score (afstand in cm) Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld = NORM gemiddeld 15 jaar jaar jaar en ouder Tabel 9 Referentiewaarden verspringen uit stand voor meisjes van 13 t/m 17 jaar (Ortega et al., 2010; Ruiz et al., 2009) Optionele testen Push-up (30 seconden) Met push-ups wordt de spierkracht van de borstspieren en strekkracht van de armen getest. Materiaal Mat Plastic beker Stopwatch/horloge Uitvoering en instructie student Jongens De studenten zetten hun handen op schouderbreedte op de mat en steunen op hun tenen. Ze houden hun rug recht en hoofd omhoog. Meisjes De studenten gaan op hun knieën op de mat zitten en zetten hun handen op schouderbreedte op de mat. Ze houden hun benen bij elkaar, hun heupen gestrekt en hun hoofd omhoog. Hun onderbenen en de bovenkant van hun voeten houden contact met de mat. 29

31 Allen Start de stopwatch. De student laat zijn/haar lichaam zakken tot zijn/haar neus de ondersteboven geplaatste plastic beker aan raakt. Zijn of haar buik mag de mat niet raken. De student moet zijn ellebogen in ieder geval buigen tot minimaal 90 graden. De rug moet recht blijven. De student moet de push-ups uitvoeren tot zijn/haar armen gestrekt zijn. Tel het maximale aantal push-ups dat de student in 30 seconden kan uitvoeren. Stop de stopwatch na 30 seconden. Noteer het aantal push-ups dat de student heeft gedaan op het formulier. Tip voor de testleider Let goed op of de studenten hun rug recht houden, met hun buik de mat niet raken en de push-up uitvoeren totdat hun armen gestrekt zijn. Referentiewaarden Er zijn geen Nederlandse referentiewaarden beschikbaar. Daarnaast zijn er geen referentiewaarden voor meisjes beschikbaar omdat zij de push-ups op hun knieën uitvoeren. Sit-up (30 seconden) De sit-up, ook wel curl-up of crunch genoemd, is een test voor de spierkracht van de buikspieren. Materiaal Mat Stopwatch Medestudent als helper Uitvoering en instructie Informeer de student over wat van hem/haar wordt verwacht. De student gaat recht overeind op de mat zitten, met zijn/haar handen in elkaar gevouwen achter zijn/haar hoofd, zijn/haar knieën 90 graden gebogen, zijn/haar voeten plat op de grond en zijn/haar hielen tegen de rand van de mat. De helper houdt de voeten van de student op zijn plaats. De student raakt met zijn ellebogen zijn knieën aan en blijft zo zitten. Vervolgens gaat de student met zijn/haar bovenlichaam achterover naar de mat, totdat zijn/haar schouderbladen de mat aanraken. De student komt weer overeind om opnieuw met zijn/haar ellebogen zijn knieën aan te tikken. De testleider telt af (3, 2, 1) en start de stopwatch. De student probeert in 30 seconden zo vaak mogelijk de beweging te maken. De student moet zijn/haar handen in elkaar gevouwen achter zijn/haar hoofd houden en bij 30

32 iedere poging met zijn/haar ellebogen zijn/haar knieën raken en met zijn/haar schouders de mat. Na 30 seconden stopt de testleider de stopwatch en noteert het aantal sit-ups op het formulier. De student mag de test één keer uitvoeren. Tips voor de testleider Laat de student de beweging eenmaal uitvoeren om er zeker van te zijn dat de instructies goed zijn begrepen. Let op dat: De student goed blijft doorademen. De student het bekken goed achterover kantelt tijdens het omhoog komen; dus niet met holle rug. De student direct stopt als hij/zij aangeeft pijn te hebben. De student de knieën tijdens de test 90 graden gebogen houdt. De student de voeten plat op de grond houdt. Exclusiecrieteria Een student mag niet meedoen aan de buikspierkrachttest: Als hij/zij één van de vragen uit de medische vragenlijst (Par-Q, bijlage 3) met uitzondering van de vraag over medicijnen met JA beantwoord. Deelname is eventueel wel mogelijk als de behandelend arts toestemming heeft gegeven. Bij gebruik van corticosteroïden (Cortison, Dexametason: Oradexon, Hydrocortison, Prednisolon, Prednison, Rimexolon: Vexol). Deze medicijnen geven een verhoogd risico op osteoporose en daardoor een hoger risico op fracturen. Bij een rug- of heupoperatie in het verleden. Vrouwen in de overgang die al eens een fractuur hebben doorgemaakt (in verband met het verhoogde risico op fracturen). Referentiewaarden* Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld gemiddeld 15 & 16 t/m Vanaf 27 Tabel 10 Referentiewaarden voor de sit-up test voor jongens (EUROFIT)* Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld gemiddeld 15 t/m Vanaf t/m Vanaf 24 Tabel 11 Referentiewaarden voor de sit-up test voor meisjes (EUROFIT)* *Door gebrek aan referentiewaarden voor studenten van 17 jaar en ouder kunnen bij deze leeftijdsgroep de referentiewaarden van 16-jarige studenten worden gebruikt. Hoogtesprong Met de hoogtesprong wordt maximale beenkracht en coördinatie gemeten. 31

33 Materiaal Hoogtesprongmeter (inclusief vloerplaat van 70x70 cm en gordel met meetlint) Uitvoering en instructie Een korte warming-up en een paar proefsprongen zijn nodig. De student moet sportschoenen dragen. De student staat rechtop met de benen (knieën) gestrekt en iets uit elkaar op de plaat. De tester maakt de riem vast om de middel van de student. De tester trekt de centimeter strak, leest de lengte af en schrijft het aantal centimeters op het meetlint bij de plaat op. De student springt vanuit stand verticaal zo hoog mogelijk op. Hij/zij buigt door zijn/haar knieën en zwaait zijn/haar armen mee omhoog tijdens de sprong. De student moet binnen een paar centimeter van het vertrekpunt ook weer landen. De student mag twee pogingen doen. De tester schrijft de spronghoogte van de hoogste sprong in centimeters op het scoreformulier. Dat is de score na de sprong minus de score na het rechtop staan en straktrekken van het meetlint. Tip voor de testleider Als een student klachten aan de rug/benen of ernstig overgewicht heeft, wordt geadviseerd de test niet te doen. Referentiewaarden Jongens Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld gemiddeld Tabel 12 Referentiewaarden hoogtesprongtest voor jongens van 15 t/m 18 jaar (Bovend'heerdt et al. 1980, MOPER fitnesstest)* Meisjes Leeftijd Laag Onder Gemiddeld Boven Hoog gemiddeld gemiddeld Tabel 13 Referentiewaarden hoogtesprongtest voor meisjes van 15 t/m 18 jaar (Bovend'heerdt et al. 1980, MOPER fitnesstest)* *Door gebrek aan referentiewaarden voor studenten van 19 jaar en ouder kunnen bij deze leeftijdsgroep de referentiewaarden van 18-jarige studenten worden gebruikt. 32

34 8.3 Uithoudingsvermogen Shuttle run test Met de shuttle run test wordt het maximale aëroob uithoudingsvermogen bepaald. Materiaal Vloerruimte met afmetingen van 12 bij 21 meter Plaklint voor het uitzetten van het parcours en meetlint Cd-speler Een voorbespeelde CD met één-minuut-protocol Stopwatch (op een tiende seconde nauwkeurig) Uitvoering en instructie student Jullie gaan de shuttle run test afleggen. Deze test meet het uithoudingsvermogen. Je moet zo meteen heen en weer lopen tussen twee lijnen, die zich op 20 meter afstand van elkaar bevinden aan weerszijden van het gymnastieklokaal. De hardloopsnelheid wordt aangegeven met geluidssignalen (piepjes) die afgespeeld worden door een Cd-speler. Het hardlooptempo gaat elke minuut iets omhoog, doordat de piepjes steeds sneller na elkaar komen. Het wordt daardoor gaandeweg steeds moeilijker de piepjes bij te houden. Je begint bij de start van de test van de ene 20-meterlijn naar de andere 20-meterlijn te lopen en moet dan vervolgens gelijktijdig met ieder piepje bij de 20- meterlijn aankomen. Daar draai je om met een pivotdraai, zoals dat bij basketbal wordt gedaan. Je moet gelijkmatig lopen, niet sneller en ook niet langzamer dan de piepjes aangeven. Als je te snel bent dan moet je op de 20-meterlijn op het piepje wachten. Dan pas mag je teruglopen. Als je te laat bent, moet je doorlopen, de 20-meterlijn aantikken en je achterstand proberen in te halen. Iedereen moet in een rechte baan lopen, zodat je elkaar niet in de weg loopt. De test is voor jou afgelopen als je de piepjes niet meer kunt bijhouden. Dit is het geval als je twee keer achter elkaar op het piepje meer dan drie meter moet lopen om de 20-meterlijn te halen. Als je stopt moet je het testparcours zo snel mogelijk verlaten, waarbij je moet opletten dat je andere deelnemers, die nog bezig zijn met de test, niet hindert. Ook moet je de laatste door de Cd-speler genoemde testtrap onthouden. Afzonderlijke trappen worden met een nauwkeurigheid van een halve trap op het bandje aangegeven. De score wordt naar beneden afgerond op de laatste volledig gemaakte halve trap. Dit is je testscore. Deze noteer je op het scoreformulier. Je mag de test één keer uitvoeren. Tips voor testleider De testleider moet tijdens het uitvoeren van de warming-up, de test en na afloop (zelfs als de student zich terug trekt of naar het toilet gaat) continu alert zijn op verschijnselen van overbelasting bij de deelnemers zoals: pijn op de borst 33

35 pompfunctiestoornissen, die zich uiten in kortademigheid en moeheid, dat wil zeggen abnormale vermoeidheid in verhouding tot de geleverde inspanning: deze moeheid kan algeheel of lokaal zijn hartritmestoornissen: snelle hartfrequentie, niet evenredig met de geleverde inspanning onregelmatige hartfrequentie, verandering van bekende hartritmestoornissen verschijnselen van algehele malaise, zoals flauwvallen, misselijkheid, bleek wegtrekken, duizeligheid abnormale stijging of daling van de bloeddruk, zoals beschreven bij algehele malaise. Neem kennis van de inhoud van de Cd en controleer de werking van de Cd-speler. Leg het verloop van de test uit aan de studenten, doe de pivotdraai voor en laat zien wanneer de test beëindigd moet worden. Kies de grootte van de testgroep zodanig dat iedere deelnemer een baan van circa één meter heeft. Stel de testgroep op aan het uiteinde van het parcours en start de Cd-speler. Laat de studenten, die het gevraagde tempo niet kunnen volhouden stoppen en herhaal voor hen de laatstgenoemde testtrap. Dit is hun eindscore. Motiveer de deelnemers om door te gaan. Exclusiecriteria Een deelnemer mag niet meedoen aan de test voor het uithoudingsvermogen: Wanneer hij/zij één van de vragen op de medische vragenlijst (Par-Q, bijlage 3) met uitzondering van de vraag over medicijnen met JA beantwoordt. Deelname is eventueel wel mogelijk als de behandelend arts toestemming heeft gegeven. Bij gebruik van medicijnen die de hartslag sterk beïnvloeden (zie bijlage 3). Als de student zich op de dag van de test of in de dagen voorafgaande aan de test niet goed voelt/voelde of koorts heeft/had. Als er in de afgelopen periode complicaties zijn opgetreden of als de student klachten heeft dan moet hij/zij deze melden aan de testleider. Ook is het goed als de student het meldt als deze zich angstig voelt of bang is om zich in te spannen. Waarschuwing Het betreft een zogenaamde maximaal test. Daarom is het raadzaam de test alleen af te nemen bij deelnemers die volledig gezond zijn en die onder 'normale omstandigheden, zonder beperkingen aan de gymnastiekles meedoen. Voor extra informatie: o.a voor het bestellen van de CD, al dan niet met muziek Referentiewaarden (let op: de automatische rapportage is gebaseerd op oude referentiewaarden) Mannen jaar 34