I-mag INGENIEURSMAGAZINE MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

Transcriptie

1 I-mag INGENIEURSMAGAZINE VEV-Topman Jef Roos Anty: knuffelrobot MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER Jonge Ing s: Ze doen het! adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 41 nummer 10, oktober 2003 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

2 Vorming Cursusoverzicht najaar 2003 vanaf oktober 2003 TECHNOLOGIE Bouwkunde Expertclass contractering bij bouwprojecten 2D*A Betonbouw deel 2: berekenen van gewapend beton 6A*G Regelen van geschillen in de bouwsector 1A*A Paalfunderingen: ontwerp, uitvoering en controle Europese normen 4A*A Bekistingen en zichtbeton 3A*G Corrosie Corrosie 5D*A Inleiding tot coatingstechnologie 5A*A Elektriciteit- Elektronica Elektriciteit voor automatisering 2D*A Dimensionering van elektromechanische aandrijfsystemen 7A*G EMC/EMI: grondbeginselen normering - toepassingen 3V*A Energie - Koeltechnieken Klimatisatie van gebouwen 5D*A Brandersystemen 4N*V HVAC 5A*A Stoom in de procestechniek 5A*G Koeltechniek: vervolg 5A*A Kunststoffen Workshop: spuitgieten van kunststoffen 4D*A Injectiematrijzen uitbesteden? Waar, hoe en wie? 4A*A Rubber: soorten, additieven en verwerking tot eindartikel 3V*A Mechanica Piping & engineering - Appendages en beveiligingsapparatuur 1A*G Een stortvloed van reglementen en normen 1A*G Stromingsleer en drukvalberekening 2A*G Sterkte en flexibiliteitsberekening 2A*G Montage van buisleidingen 1A*G Projectmatig ontwerpen van procesinstallaties 2D*A Basiscursus stans-, plooi- en dieptrekmatrijzen 6A*A Procescompressoren 5D*A Flensverbindingen 3V*A Stressberekeningen bij ontwerp van pijpleidingen 3A*A Meet- en regeltechniek Automatisering 3D*A Ontwerp van stuurkringen met een veiligheidsfunctie 1D*G Industrial Ethernet 3D*A Scheikunde Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks 2D*G Introductie in procesengineering 6V*A Droogtechnologie -module 2: Droogsnelheid en droogtijd 3V*A Voeding HACCP 2N*A Algemeen BEDRIJFSKUNDE Technical Outsourcing 1D*A SIGMA: gestructureerd en fundamenteel problemen aanpakken 4A*A In bedrijf nemen van nieuwe installaties 3V*A Arbeidsanalyse Tijdstudie en normtijden 2D*G Industrial engineering en Lean Manufacturing 3D*G Kwaliteit Inzicht in de basisprincipes en logica van een verantwoord kwaliteitsmanagementsysteem 1D*A FMEA: Failure Mode and Effects Analysis 2A*A Logistiek Inkoopbeleid + negotiatietechnieken 5NA*A Automatische identificatiesystemen 1D*A Optimale magazijnwerking 7A*A Efficiënt kosten beheren in het magazijn 1N*A Mijn logistieke operatie uitbesteden of zelf beheren? 1N*A MASTER IN LOGISTIEK MANAGEMENT JANUARI 2004 Milieu Milieu in Vlaanderen 12AN*K Milieu: heffingen meldingen en subsidies 3D*A Veranderende rollen en instituties in het milieubeleid 1D*A Afval 4NA*K Bodemsanering 8NA*K Water 6NA*K Lucht 6NA*K Geluid en Trillingen 2NA*K Gevaarlijke stoffen 4NA*K I-mag - OKTOBER 2003

3 Vorming Onderhoud Maintenance Engineering 3D*A Personeelsmanagement in de onderhoudsdienst 1D*A Algemene industriële afsluiters en andere appendages in de praktijk 6A*A Predictief onderhoud 6A*G Industriële afzuigingen: ventilatoren en industriële filtratie 2D*G Naar een efficiënt MRO-beheer 2A*A Perslucht: kwaliteit en kwantiteit 1D*A Projecting Basiscursus projectplanning en -management 3D*G Projectbeheersing en projectmatig werken 4D*A D*A D*A MS Project: werken met het softwarepakket 2D*A MASTER IN PROJECTMANAGEMENT JANUARI 2004 Veiligheid MSDS: Material Safety Data Sheet 1D*A Technische en administratieve aanpak van projecten in het kader van de CE-markering 2D*A Gevolgen van IEC voor veiligheidssystemen 2A*A Algemeen MANAGEMENT Wetgeving op de overheidsopdrachten 1A*A Human Resources People Management 4A*A SOCIALE EN PERSOONLIJKE VAARDIGHEDEN Communicatie Fieldservice engineer. 2D*A De winnende presentatie 1D*G Technisch raad geven als ingenieur 3D*A Persoonlijke Effectiviteit Brainmapping - geheugentraining - snellezen 3D*A Tijdsbeheer 2D*A Coachen van medewerkers 4A*A Ontwikkelen van Emotionele Intelligentie en positieve stresshantering 4V*G Assertiviteitstraining 3D*G Team Team management 4A*A INFORMATICA & COMMUNICATIE TECHNOLOGIE Algemeen Hoe gebruiksvriendelijke interfaces bouwen 2D*A PC-onderhoud 5A*A PC-Trainingen MS SQL Server 3D*A Programmeren.NET Databank programmering (ADO.NET, XML.NET) 3D*A Applicaties ontwerpen met C++.NET 4D*A NET (databound) Web programmering (ASP.NET) 3D*A Office Programmering Access formulieren programmeren 2D*A Webscripting: JavaScript 3D*A VBA Excel Workshop 3D*A S Y M P O S I A 16 oktober 2003: Lassen en oppervlaktebehandeling van roestvast staal bij het hygiënisch ontwerp van procesapparatuur (tijdens Welding Week 2003) Antwerpen 23 oktober 2003: Personeelsmanagement in de onderhoudsdienst, Edegem Verkoop Negotiatietechnieken 2NA*A Self-coaching voor Sales Managers 4N*G Verkoop in al zijn facetten 5NA*A Negotiatietechnieken 2NA*A De winnende offerte 1D*A = Nieuwe cursus N* = Namiddag (13u00 tot 16u00) *A = Antwerpen A* = Avond (19u00 tot 22u00) *G = Gent V* = Voormiddag (09u00 tot 12u00) *D = Diegem D* = Dag (09u00 tot 17u00) *K = St Katelijne Waver Lichte afwijkingen in data en uren zijn steeds mogelijk. Meer info op Contact: VIK-secretariaat, Noël Aelbrecht, tel , fax: , noel.aelbrecht@vik.be De Hogeschool Gent, departement Biotechnologische Wetenschappen, Landschapsbeheer en Landbouw, organiseert op vrijdag 24 oktober in samenwerking met de alumni vereniging AIVG een studiedag met als doel kennis en inzicht te verschaffen in de microbiologie, technologie en functionaliteit van melkzuurbacteriën, probiotica en prebiotica. Verdere inlichtingen worden u graag verstrekt door Rony Ruyssen, Hogeschool Gent, tel of , tony.ruyssen@hogent.be OKTOBER I-mag 15

4 Vorming SYMPOSIUM Personeelsmanagement in de onderhoudsdienst" donderdag 23 oktober 2003 PROGRAMMA 08u30: Ontvangst met koffie en uitdelen documenten. 09u00: Opening door Ing. Chris Claessens, voorzitter programmacommissie "Master Integraal Onderhoudsmanagement" Director, Pricewaterhouse Coopers. 09u15: De strategie en de eisen van het bedrijf, anno Lic. L. Vliegen, Country HR-Manager, Borealis HR-manager van het jaar u50: De medewerkertechnici willen ook wat (anders?) R. Vandenput, Nationaal Secretaris en J. De Paepe, NVK-secretaris, Landelijke Bediendencentrale - Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK). 10u25: Koffiepauze. 10u40: De arbeidsmarkt en de geschikte competenties: "Wat is de aard van het beestje"en hoe motiveer ik hem/haar? ir. J. Demarre, Business Unit Manager, Insel. 11u15: Vraag en antwoord: panelgesprek. 12u15: Lunch. 13u30: Workshops: de onderhoudsmanager centraal (*). 15u00: Koffiepauze. 15u15: Verslaggeving en bevindingen uit de workshops. 15u55: "HORIZON": De invloed van Horizon in de onderhoudsdienst, dezelfde service blijven leveren aan de productie. Praktijkcase door Agfa Gevaert. 16u30: Einde symposium. (*) Namiddag: Parallelle workshops: "de ervaring spreekt" "Hoe kan communicatie bijdragen tot verbetering van het OH management?" o.l.v. dr. Y. Van Nuland, directeur, senior consultant, Comatech. "Towards Maintenance Excellence" o.l.v. ir. R. Van Genechten, Farma Maintenance & Facilities Director, Janssen Pharmaceutica. O.K., "veranderen móet", maar hoe? Wat met de kostenoptimalisatie? o.l.v. ir. K. Laureys, Managing Consultant, PDM en Ing. W. Van Acker, Maintenance Management Consult, ESCI. Het managen van de competenties o.l.v. ir. J. Demarre, Business Unit Manager, Insel. 16 I-mag - OKTOBER 2003 Het symposium heeft plaats in Ter Elst te Edegem. Een uitgebreide folder kan verkregen worden bij Ria Brughmans op het VIK-secretariaat, tel mail: ria.brughmans@vik.be

5 Opleiding van ingenieurs in het Verenigd Koninkrijk GRAAD EN DIPLOMA BaMa In deze rubriek hebben we herhaaldelijk aandacht besteed aan de opleiding van industrieel ingenieurs in de ons omringende landen. Laat ons eens een kijkje nemen over het Kanaal. In het Verenigd Koninkrijk wordt het hoger onderwijs gegeven aan universiteiten. Sedert 1992 werden de vroegere "Polytechnics" en de "Central Institutions" in Engeland en Wales en de "Colleges of Technology" in Schotland omgeschoold tot universitair niveau. De Polytechnics en colleges verstrekten destijds technisch hoger onderwijs dat vergelijkbaar is met het technisch ééncyclus onderwijs (graduaat) aan onze hogescholen. De studieduur bedroeg 3 jaar. Sedert de omvorming (en rationalisatie) in 1992 wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen de "oude" en "nieuwe" universitaire instellingen. Graad (degree), bachelor Academisch onderwijs leidt tot een graad. Uitsluitend deze instellingen die over een Royal Charter beschikken, kunnen een graad uitreiken. Een "first degree" is een afsluitende graad na een basis- of initiële opleiding van 3 of 4 jaar. Een "first degree" leidt tot de graad van bachelor. Opleiding van ingenieurs In het V.K. is de titel van ingenieur een beroepstitel (chartered engineer). In andere landen komt de opleidingstitel overeen met de beroepstitel. De initiële opleiding (3 of 4 jaar) vindt plaats aan een Faculty of Engineers. Faculteiten worden naargelang de discipline samengesteld uit departementen. Voorbeeld: Faculty of Engineering - Department of Electrical Engineering. BSc, B.Eng. Zowel 3 en 4-jarige opleidingen leiden tot de graad van BSc of B.Eng. Vierjarige opleidingen worden meestal gevolgd door werkstudenten. Ze worden ook wel eens Sandwich Degrees genoemd. De cursussen zijn vaak modulair (studiepakketten). Het onderscheid tussen de opleiding voor BSc en B.Eng. heeft te maken met meer of minder wetenschappelijke onderbouw van de studies. Alle graden worden geaccrediteerd. Chartered Engineer (C.Eng.) De titel C.Eng. is de beroepstitel. Deze titel wordt sinds 1981 uitgereikt door een door de regering opgerichte Engineering Council. De Engineering Council kan 3 soorten titels uitreiken: 1. Chartered Engineer (C.Eng.) 2. In corporated Engineer (I.Eng.) 3. Engineering Technician (Eng.Techn.). Voor het uitoefenen van het ingenieursberoep dient men te beschikken over de titel van C.Eng. Basisvoorwaarden voor C.Eng. Kandidaten die de kwalificatie van "C.Eng." aanvragen dienen aan 2 basisvoorwaarden te voldoen. 1. In het bezit zijn van de graad van B.Eng. of BSc. 2. Ze moeten praktijkervaring kunnen voorleggen, nl. 2 jaar werken in de industrie zonder ingenieursverantwoordelijkheid, plus 2 jaar industrie met ingenieursverantwoordelijkheid. Dat betekent dus dat men in het V.K. de beroepstitel van ingenieur ten vroegste op 25 jaar kan behalen (18 jaar + 3 jaar voor B.Eng. + 4 jaar praktijkervaring). Master In het V.K. kan men de graad van M.Eng. bahelen na een initiële opleiding (4 jaar). De M.Eng. is echter geen beroepstitel. Iemand na een basisopleiding (leidend tot de graad van B.Eng.) kan na een aanvullend jaar de graad van M.Eng. behalen. Het aanvullend studiejaar omvat enkele niet-technische vakken. De M.Eng. is dus een "first degree". De opleiding tot een MSc-degree is eerder theoretisch georiënteerd. Om toegelaten te worden tot de MSc-degree dient de kandidaat in het bezit te zijn van een "first degree". Ing. Noël Lagast Industrieel ingenieur versus het Angelsaksisch systeem Angelsaksisch systeem Industrieel ingenieur (huidige toestand) 3 j (of 4 jaar sandwich) BSc of B.Eng. 3 j Bachelor (B.Sc?) 3j + 1j M.Eng. of MSc. 4 j Master (MSc?) De wetenschappelijke vorming van de industrieel ingenieur komt dus overeen met de Angelsaksische initiële vorming (first degree) leidend tot de graad van Msc. OKTOBER I-mag 17

6 GRAAD EN DIPLOMA BaMa "Wie intern sterk staat, staat ook extern sterk" Ingenieursvorming: van kennen naar kunnen Het De Nayer Instituut is als Vlaamse onderwijsinstelling gespecialiseerd in het verstrekken van hoger technisch onderwijs. Het Instituut werd in 1922 onder de naam Bijzondere School voor Hoger Technisch Onderwijs opgericht onder impuls van Kardinaal Van Roey die een belangrijke rol gespeeld heeft in de ontstaansgeschiedenis. Zijn initiatief moest een leemte opvullen in de groeiende industrialisering in de Mechelse regio. Meer dan 80 jaar later is het De Nayer Instituut uitgegroeid tot een hoogstaand onderwijscentrum waar industrieel ingenieurs (binnenkort Masters in de Industriële Wetenschappen) en technisch gegradueerden (binnenkort Professionele Bachelors) worden opgeleid. Sedert 1922 telt het De Nayer Instituut meer dan 8000 gediplomeerden. Een gesprek met de heren Willy Asselman en Gilbert Folens. ir. Willy Asselman is sedert 1991 campusdirecteur van het De Nayer Instituut. Daarnaast is hij sedert 1995 ook departementshoofd van het departement Industriële Wetenschappen. dr. sc. Gilbert Folens is sedert 1992 adjunct-directeur van het De Nayer Instituut. Hij werd in 1995 adjunct-departementshoofd van het departement Industriële Wetenschappen. Het De Nayer Instituut maakt deel uit van de Hogeschool voor Wetenschap & Kunst. Met haar 8 departementen verspreid over 8 campussen in Vlaanderen positioneert deze hogeschool zich Europees en internationaal als een topinstelling met uitstekende reputatie. Associatie K.U.LEUVEN Sedert 10 juli 2002 maakt de Hogeschool voor Wetenschap & Kunst ook deel uit van de Associatie K.U.LEUVEN, die de KULeuven en 12 hogescholen groepeert en een zeer brede waaier aan onderwijsen onderzoeksmogelijkheden aanbiedt aan bijna de helft van alle studenten in het hoger onderwijs in Vlaanderen. Het weze duidelijk dat het onderwijs in Vlaanderen op dit ogenblik een sterke (r)evolutie doormaakt. De onderwijsstructuur is er niet eenvoudiger op geworden, maar garandeert wel een grotere flexibiliteit. Daarbij treedt de Associatie K.U.LEUVEN vooral sturend op, en laat ze een grote beslissingsbevoegdheid aan de partnerinstellingen, die elk hun specifieke opleidingstraditie hebben. "Wie intern sterk staat, staat ook extern sterk", is het devies van het De Nayer Instituut. In politieke termen vertaald, klinkt dit haast als een federale of confederale boodschap. "De waarde van het einddiploma zal, sterker dan nu het geval is, bepaald worden door de onderwijsinstelling die het diploma uitreikt." De samenwerking tussen de faculteit Toegepaste Wetenschappen van de KULeuven en de departementen Industriële Wetenschappen (Virtuele Faculteit Industriële Wetenschappen) van de hogescholen in de associatie K.U.LEUVEN, zal ongetwijfeld leiden tot een op elkaar afstemmen van opleidingsprogramma s en onderzoeksdomeinen, gemeenschappelijk gebruik van infrastructuur, uitwisseling van docenten en/of studenten. Daarbij zal rekening moeten gehouden worden met de voorschriften en geldende kwaliteitseisen van de overheid en de partnerinstellingen. 18 I-mag - OKTOBER 2003

7 Concrete oplossingen Het departement Industriële Wetenschappen functioneert vanuit een duidelijk omschreven filosofie: "Jongeren een optimale kans geven om zich te vormen tot ingenieurs met een wetenschappelijke polyvalentie, een hoge graad van techniciteit en een praktische kennis." "In de hoorcolleges krijgen onze studenten een theoretische basisvorming mee die steunt op een heldere onderwijsvisie, die geregeld bijgestuurd wordt vanuit de Permanente Onderwijscommissie van iedere opleiding en visitaties door vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Zowel in onze laboratoria, die de evolutie van de technologie op de voet volgen, als vanuit de vele contacten met het bedrijfsleven kunnen onze studenten zich bekwamen in beroepsvaardigheden en sociale vaardigheden, met respect voor mens en milieu", aldus Willy Asselman Specifiek voor het De Nayer Instituut is de ruim 35-jarige traditie in zowel technologisch en toegepast wetenschappelijk onderzoek als in contractonderzoek, dit in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven. Het biedt aan alle opleidingen de mogelijkheid om de uitrusting van de laboratoria op peil te houden. De verwevenheid van onderzoek en onderwijs in de laboratoria stelt haar studenten in staat kennis te maken met de eigenheid van technologisch onderzoek zonder daarbij afbreuk te doen aan hun polyvalente wetenschappelijke en technische basisvorming. Daarnaast moet elke student die afstudeert aan het De Nayer Instituut, welke discipline hij ook gekozen heeft, kunnen meepraten met collega s uit andere vakgebieden. Niet alleen bedrijven financieren en ondersteunen het wetenschappelijk onderzoek, ook de Vlaamse en de Europese overheid stellen fondsen ter beschikking. Voor deze fondsen kunnen projectvoorstellen in open competitie ingediend worden die door een commissie grondig gescreend worden op hun kwaliteit en maatschappelijke relevantie. De nadruk ligt daarbij niet zozeer op het fundamenteel wetenschappelijk karakter, maar veeleer op het realiseren van concrete oplossingen voor nauwkeurig omschreven, vaak dagdagelijkse technologische problemen. Ook hierin wil het De Nayer Instituut een vooraanstaande rol blijven hebben. Onderzoek ligt immers mee aan de basis van veranderingen in onze snel evoluerende samenleving. Is zelfs van wezenlijk belang om de kwaliteit van het leven in stand te houden en te verbeteren. Daarom wordt tijdens de opleiding ook aandacht besteed aan het maatschappelijk belang van techniek en technologie. De onderwijsvisie wordt in alle opleidingen voortdurend bijgestuurd en omkaderd vanuit de aandachtsgebieden maatschappij en beroepsveld. Het De Nayer Instituut wil geen ingenieurs vormen met oogkleppen, aldus het departementsbestuur. Kruisbestuiving Enkele voorbeelden van onderzoeksdomeinen waarin het De Nayer Instituut zich specialiseert, geven een duidelijk beeld van de concrete vorm van opleiden: Draadloze communicatie, bijvoorbeeld tussen toestellen in huishoudelijk gebruik zoals: draadloze tv, luidsprekers, koptelefoon, beveiligingsapparatuur. Het meten en beheersen van microbieel bederf in voeding zoals groenten, vis en vleeswaren. De aanwendbaarheid van thermische zonenergie. Nieuwe en milieuvriendelijke vormgevingstechnieken voor kunststoffen toepasbaar voor het vervaardigen van bv. spoilers, dakkoffers, rompen van zeeschepen. Energiebewust en duurzaam bouwen. Het is duidelijk dat het toegepast wetenschappelijk onderzoek een grote impact OKTOBER I-mag 19

8 GRAAD EN DIPLOMA BaMa Het De Nayer Instituut biedt volgende studierichtingen aan: industrieel ingenieur in bouwkunde, chemie, elektromechanica en elektronica, een voortgezette opleiding Europees lasingenieur en graduaten in elektromechanica en elektronica. Vanaf september 2004 wordt dit programma aangevuld met de graduaten in mechanica en in autotechnologie. De opleidingen tot industrieel ingenieur worden vanaf 2004 omgevormd tot mastersopleidingen. Daarbij doorloopt de student eerst een driejarige academisch gerichte bachelorsopleiding waarbij het programma van de eerste drie semesters gemeenschappelijk is. Daarop sluiten, afhankelijk van de gekozen studierichting, 3 semesters gespecialiseerde opleiding aan. "Welke discipline hij ook kiest, een student die bij ons afstudeert, moet kunnen samenwerken met collega s uit andere vakgebieden." heeft op het onderwijs in het De Nayer Instituut. Het zorgt er immers voor dat de laboratoria goed geëquipeerd blijven en het brengt de studenten, in de theorielessen maar vooral in de praktijkzittingen, in contact met recente technologische ontwikkelingen. Naast het professorenkorps doen nog vijftien voltijdse personeelsleden aan onderzoek. De betrokkenheid van zeer veel kleine en middelgrote bedrijven bij dit onderzoek zorgt bovendien voor een blijvende uitstekende relatie en een kruisbestuiving tussen de opleidingen en het bedrijfsleven. Wat de studenten vanzelfsprekend ruime instapmogelijkheden biedt bij hun intrede in de beroepswereld. Muurklimmen "Het systeem van studiepunten en shopping mag niet leiden tot een chaos. De keuze moet relevant zijn." Na het behalen van het academisch gericht bachelorsdiploma kan men in één studiejaar het mastersdiploma behalen samen met de titel van industrieel ingenieur. De huidige voortgezette opleiding tot Europees Lasingenieur wordt vanaf het academiejaar omgevormd tot Master in Welding Engineering, een eenjarige master na master opleiding. Volgens het nieuwe systeem krijgen de studenten nog meer dan nu het geval is, de gelegenheid om hun studies te sprei- 20 I-mag - OKTOBER 2003

9 den in de tijd en aan shopping te doen, dat betekent vakken te kiezen aan andere hogescholen of universiteiten in binnenen buitenland. Globaal genomen is het departement Industriële Wetenschappen voorstander van een vrije keuze in de samenstelling van het studieprogramma. "Het systeem van de studiepunten en de shopping, mag echter niet leiden tot een chaos. De keuze moet relevant zijn, en daar ligt een grote verantwoordelijkheid bij de student maar ook bij de onderwijsinstelling. Het nieuwe systeem zal ongetwijfeld een optimalisatie van het onderwijsaanbod in Vlaanderen met zich meebrengen. Alleen flexibele en kwalitatief hoogstaande opleidingen zullen overblijven. Dat betekent ook dat de waarde van het einddiploma, sterker dan nu het geval is, zal bepaald worden door de onderwijsinstelling die het diploma uitreikt." aldus Willy Asselman. "Jongeren de kans geven om zich te vormen tot ingenieurs met een wetenschappelijke polyvalentie, en hoge graad van techniciteit en een praktische kennis." "Het komt erop aan de studenten te begeleiden en te adviseren om de juiste keuze te maken", voegt Gilbert Folens eraan toe. "In het verleden zat het systeem muurvast. Van bij het begin van zijn opleiding, wist de student wat hem tijdens zijn studiejaren te wachten stond. Dat wordt nu totaal anders. Je kan dit het best vergelijken met muurklimmen. Bij elke stap moet je een keuze maken uit een waaier van mogelijkheden, die naar de top kunnen leiden. Op papier is dat allemaal heel mooi. Maar het moet ook relevant zijn. Want als je de verkeerde stap zet, die niet past bij je mogelijkheden of niet past in je Wie was De Nayer? strategie, dan haal je de top niet en donder je van de muur af." Willy Asselman besluit met een waarschuwing. "Ik ben ervan overtuigd dat de middelen die de overheid ons ter beschikking stelt ontoereikend zullen zijn om de vernieuwing te realiseren met toepassing van de kwaliteitsnormen die we willen hanteren. De kwaliteit van ons hoger onderwijs staat voor ons centraal en daar moeten we met zijn allen over waken." Henk Van Nieuwenhove E.H. Jan-Pieter De Nayer werd als zoon van een bouwondernemer geboren in Halle (Vlaams-Brabant) op 12 januari Op 18 september 1897 werd hij in Mechelen tot priester gewijd en onmiddellijk daarna benoemd tot leraar aan het klein seminarie van die stad. Hij nam daar ook de functie van econoom waar. Op 20 augustus 1920 werd hij door kardinaal Mercier benoemd tot directeur van de Technische Scholen Mechelen. Aan de Bijzondere School voor Hoger Technisch Onderwijs die hij in 1922 oprichtte, doceerde hij de cursus geschiedenis der architectuur. Hij bezat een aangeboren talent voor kunst en techniek. Deze grondlegger van het huidige De Nayer Instituut overleed op 15 februari OKTOBER I-mag 21

10

11 NIEUWS VAN DE AFDELINGEN FIETS- & WANDELDAG OKTOBER NIEUWS VAN DE AFDELINGEN 1

12 NIEUWS VAN DE AFDELINGEN LIMBURG PIMC N.V. donderdag 30 oktober 2003 PIMC (Professional Interactive Media Centre) is uitgegroeid tot een competentiecentrum voor innovatieve multimedia applicaties, producten en diensten. Hun testcentrum PMTC is wereldwijd bekend voor de verificatie en validatie van multimedia applicaties (CD-ROM, DVD, Internet games) en hardware componenten (PC randapparatuur met USB-apparaten in het bijzonder). PMTC is hét testlab bij uitstek voor multimedia-applicaties. Een zéér boeiend bedrijfsbezoek. Meer info: IM juni 2003 en PRAKTISCH Plaats: PIMC N.V., Wetenschapspark 5, Diepenbeek. Datum: donderdag 30 oktober 2003 om 19u00. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. waterinjectie trekstaafjes kunststoffen uit te bouwen. Vanuit EFRO- en Provinciesteun werd een eerste stap gezet met de realisatie van een eigen materiaallabo. Hier karakteriseren we kunststoffen vanuit zijn mechanische, rheologische, thermische en oppervlakte-eigenschappen. Vanaf het ontstaan van de Cel Kunststoffen werd bijzondere aandacht besteed om met moderne computersoft-ware de vloei van de kunststoffen in de spuitgietmatrijs te simuleren (Moldflow). Vermits kunststofproducten meestal zeer complexe geometrieën hebben, werd sinds 1998 een volwaardige CADCAM-ondersteuning mee opgenomen in de dienstverlening voor bedrijven. Met ProEngineer, Catia of Autocad worden producten getekend, met CosmosM kunnen sterkteberekeningen uitgevoerd worden en via aangepaste modules kan alles ingelezen worden in Moldflow of in specifieke modules voor matrijsontwerp. Cel Kunststoffen startte onlangs met een Portaalsite voor ProEngineer ( en een usergroep ProE is bijna klaar. Een voorlopig laatste stap werd gezet met de aankoop van twee nieuwe spuitgietmachines waarmee speciale spuitgiettechnieken kunnen ondersteund worden. Naast het 2K-spuitgieten en spuiten met gasinjectie, beschikken we over de eerste installatie voor waterinjectie in België. CEL KUNSTSTOFFEN dinsdag 25 november 2003 De Cel Kunststoffen werd in 1996 opgericht als projectgroep aan de Katholieke Hogeschool Limburg (KHLIM) om samen met de Limburgse kunststofverwerkers een eigen kenniscentrum Met 4 ingenieurs en 1 administratief medewerkster realiseert de Cel Kunststoffen jaarlijks ongeveer 40 projecten met meer dan 20 KMO s uit de regio. Samen met andere kenniscentra op de campus en daarbuiten, probeert ze een strategische en complementaire ondersteuning op te bouwen voor de Limburgse kunststofverwerkers. PROGRAMMA 19u30: Kennismaking met een kopje koffie. 19u45: Korte voorstelling van de Cel Kunststoffen. 20u00: Bezoek aan labo, spuitgietmachines, vloeisimulatie en ProEngineer. 21u00: Een paar slotbeschouwingen met een drankje of een drankje zonder verdere beschouwingen. PRAKTISCH spuitgietmachine vloeisimulatie trekbank Plaats: Katholieke Hogeschool Limburg, Universitaire Campus, gebouw B, Diepenbeek. Datum: dinsdag 25 november 2003 om 19u30 Kosten voor inschrijving: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat 2 NIEUWS VAN DE AFDELINGEN - OKTOBER 2003

13 NIEUWS VAN DE AFDELINGEN ACHT VROUWEN Een toneelstuk van Robert Thomas Op een ochtend voor Kerstmis, terwijl het huis en het park zijn ondergesneeuwd, vindt men de heer des huizes vermoord in zijn kamer. Het wordt al vlug duidelijk dat de moordenaar niet is kunnen vluchten: die moet dus gezocht worden onder één van de acht aanwezige vrouwen. Wat voor vrouwen! De echtgenote van het slachtoffer: behaagziek en leugenachtig. Zijn schoonzus: een verzuurde oude vrijster. Zijn schoonmoeder: gierig en aan de drank. Zijn oudste dochter; lichtzinnig. Zijn jongste dochter: slecht opgevoed. De meid: pervers. De gouvernante: verslaafd aan gokken. Zijn zus: naaktdanseres op haar retour. Het huis is onbereikbaar voor de buitenwereld. De acht vrouwen moeten zelf voor politie spelen Het wordt ieder zijn waarheid in een grimmige, grappige strijd. Een ontspannende nagelbijter die u in uw knusse theaterzetel gekluisterd houdt tot het laatste spotje dooft. PRAKTISCH Plaats: Zaal Centrum, Hollandsveldlaan 32, Hasselt. Datum: vrijdag 12 december 2003 om 20u00. Kosten voor inschrijving: 8 EUR per persoon op voorhand te betalen op rek.nr van de VIK-Afdeling Limburg, 3500 Hasselt. Eerst telefonisch of via inschrijven, daarna betaling doen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. MET DE VIK NAAR MYANMAR 15-daagse rondreis in het voormalige Birma Het reisbureau Alk-reizen (lic. 1995) uit Alken organiseert, exclusief voor de VIK, een 15-daagse "Ontdekkingsreis door Myanmar" (het voormalige Birma) van zaterdag 3 april 2004 tot en met zaterdag 17 april 2004 (tijdens de Paasvakantie). Er zijn nog enkele plaatsen vrij! Dit kunnen we al verzekeren: het wordt een unieke, boeiende en cultureel hoogstaande reis door een prachtig land. Het uitgebreide programma, met zeer gedetailleerde informatie, werd reeds gepubliceerd in "Ingenieursmededelingen" nr. 6-7 van juni-juli Mocht u deze uitgave niet meer in uw bezit hebben, kan u steeds het volledige programma aanvragen bij het VIK-secretariaat in Wommelgem of raadplegen op de VIKwebsite: Voor inlichtingen en inschrijvingen kan u zich in verbinding stellen met Ing. André Boes, tel. en fax: (na kantooruren). KALENDER LIMBURG Bezoek PIMC, Wetenschapspark 5, Diepenbeek Lezing Innovatiebeleid Limburg Bezoek cel Kunststoffen, KHLim, Diepenbeek Bezoek aan de nieuwe gevangenis, Hasselt Toneelvoorstelling "Acht vrouwen", Zaal Centrum, Hasselt Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners Prijs, Centrum Duurzaam Bouwen Heusden-Zolder daagse studiereis door het voormalige Birma de editie Fiets- en wandeldag, KHLim,Universitaire Campus, Diepenbeek Inschrijven voor alle activiteiten: katrien.vanvosselen@vik.be tel fax: LEUVEN-HAGELAND WHISKY PROEFAVOND MET DINER donderdag 16 oktober 2003 Wie van kastelen houdt en whisky wil leren kennen, mag deze originele proefavond niet missen. In een echte Schotse sfeer met typische muziek en doedelzakspelers zullen we kennis maken met de edele kunst van het whisky proeven. Het proeven gaat steeds gepaard met een bepaald ceremonieel. Op deze proefavond zal je leren hoe een whisky maximaal tot zijn recht komt. De VIK-Afdeling Leuven-Hageland organiseert dit bijzondere evenement in samenwerking met de serviceclub Fifty- One Lubbeek die zorg draagt voor de praktische organisatie. Spreker is Louis Schrevens die al jaren kleine Schotse groepsreizen organiseert. Als geen ander kent hij elke plekje in Schotland. Tevens is hij een bekende personaliteit in het Leuvense waar hij een bank en verzekeringskantoor beheert. Voor een democratische bijdrage van 42,5 EUR per persoon (alles inbegrepen: aperitief + 3 gangen menu met aangepaste wijnen + koffie met versnaperingen + whisky s proeven) kan je deelnemen aan deze gegarandeerd gezellige en boeiende avond (beperkt tot 50 deelnemers). OKTOBER NIEUWS VAN DE AFDELINGEN 3

14 NIEUWS VAN DE AFDELINGEN PRAKTISCH Plaats: Wagenhuis-Kasteel van Horst, Horststraat 28, Sint- Pieters-Rode. Datum: donderdag 16 oktober 2003 om 20u00. Kosten voor inschrijving: 42,50 EUR voor VIK leden, niet leden betalen 50 EUR. Eerst inschrijven op het VIK-secretariaat, daarna het verschuldigde bedrag overschrijven met de vermelding "Lezing whisky proefavond" op rekeningnummer van de VIK-Afdeling Leuven-Hageland. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 9 oktober. GASTRONOMISCH WEEKEND van 14 tot 16 november 2003 De VIK-Afdeling Leuven-Hageland organiseert van vrijdag 14 tot zondag 16 november 2003 haar jaarlijks gastronomisch in de Oostkantons. Op het programma: natuurwandelingen, toeristische uitstapjes en vooral culinair genieten in het prachtige hotel Steineweiher in Sankt- Vith. Een niet te missen happening! Meer info: IM juni 2003 en PRAKTISCH Plaats: Hotel "Steineweiher", Rodter Straße 39, Sankt-Vith. Datum: van vrijdag 14 november 2003 (vanaf 19u) tot zondag 16 november 2003 (14u). Kosten voor deelneming: 160 EUR per persoon voor VIKleden en hun partner, niet-leden betalen 200 EUR. Na inschrijving dient het verschuldigde bedrag met vermelding "Gastronomisch weekend" gestort te worden op rekeningnummer van de VIK-afdeling Leuven-Hageland. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. DURACELL woensdag 17 maart 2004 Het moederbedrijf van Duracell Aarschot, de PR Mallory Company, werd in 1916 in de Verenigde Staten opgericht. Dit bedrijf spitste zich oorspronkelijk toe op de fabricage van elektrische onderdelen. De productieve samenwerking van de heer Mallory, met de uitvinder dr. Samuel Ruben, resulteerde in de ontwikkeling van de kwikzilverbatterij. In oktober 1967 startte Duracell Aarschot. In het begin werden enkel cellen geproduceerd. In 1992 werd de volledige componentenafdeling van Crowly naar Aarschot verplaatst. Vandaag is Duracell één van de grootste alkalifabrikanten ter wereld. Sinds 1996 maakt Duracell deel uit van de groep Gillette. Er valt te zien in het bedrijf: metals, zincplant, batterij assemblage, spuitgieterij, depoliser room, assemblage cellen, finishing (testafdeling) en life test (multimoment controle). PRAKTISCH Plaats: Duracell Batteries N.V., Nijverheidslaan 7, Aarschot. Datum: woensdag 17 maart 2004 van 14u30 tot 16u30. Kosten voor inschrijving: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR. Inschrijving vereist:vik-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt tot 25 personen. KALENDER LEUVEN-HAGELAND Whisky-proefavond, Wagenhuis, Kasteel van Horst, Sint-Pieters-Rode Gastronomisch weekend in de Oostkantons,Hotel Steineweiher,Sankt-Vith Bezoek Duracell, Aarschot De charme(s) van de Champagne(s), Champagne-weekend, Noord-Frankrijk Inschrijven voor alle activiteiten: katrien.vanvosselen@vik.be tel fax: KEMPEN KALENDER KEMPEN Algemene ledenvergadering, Geel Voordracht/bezoek Studiebureau Vanhout te Geel Lezing Biologische voeding - voedselveiligheid december 03 Theater Zeemanshuis Nationaal Museum voor de speelkaart, Turnhout Bezoek Umicore Olen Bezoek Oprins Rijkevorsel mei/juni 04 Bezoek werf Deurgangdok Inschrijven voor alle activiteiten: katrien.vanvosselen@vik.be tel fax: NIEUWS VAN DE AFDELINGEN - OKTOBER 2003

15 WINNERS IN PRINTING Hightech, vel na vel HOOGWAARDIG DRUKWERK ONTWERP & LAYOUT DIGITAL PRINTING DIGITALE HIGHTECH PLOTS & PLANAFDRUK AFWERKING EN SERVICE GEADRESSEERDE MAILINGS LEVERING DOORHEEN GANS BELGIE NIEUW: VERPAKKINGSDOZEN - DISPLAYS Bezoek van onze vertegenwoordiger na afspraak info@drukkerijsleurs.be Drukkerij Sleurs nv Astridlaan 213 B-3900 Overpelt tel fax easy transfer FTP Drukbegeleiding tijdschriften Blokstraat Mechelen info@avantlalettre.be

16 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Etienne Beernaerts E. Claeslaan 29, 9051 Sint-Denijs-Westrem HOOFDREDACTEUR Ing. Johan Devos REDACTIERAAD Ing. E. Aelbrecht - Ing. E. Beernaerts Ing. I. Born - Ing. B. Demol - Ing. H. Derycke Ing. J. Devos - Ing. N. Lagast - Ing. G. Roymans Ing. L. Van Bouwel REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret - Henk Van Nieuwenhove SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel Fax URL: ing@vik.be Doorlopend open van 08u30 tot 17u00 U kan lid worden door betaling op rekening van de VIK te Wommelgem 50,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden 25,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid (1 e lidmaatschap tegen 50,00) of voor gepensioneerden 12,50 voor studenten-industrieel ingenieur 65,00 voor leden woonachtig in het buitenland 500,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers 250,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel Fax Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.U.P.P.) COVER Heidelberg drukpers Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Ingenieurs met een hart "Bestuurders met een hart zijn over het algemeen interessante gedreven mensen met een brede kijk op het leven". De woorden zijn van Ivan Hermans, gewezen radiomaker van Funky Town en de man achter het project Anty Foundation, de intelligente knuffelrobot die als speelkameraad langdurig zieke kinderen momenten van blijdschap en tederheid schenkt. Anty is een staaltje van innoverende spitstechnologie, belangeloos ontworpen door het jonge roboticabedrijf Robonetics. Ivan Hermans slaat met zijn oneliner de nagel op de kop. Ingenieurs die vaak opklimmen naar de top van bedrijven, naar bestuursfuncties, die hun eigen bedrijf met succes uitbouwen, worden wel eens afgeschilderd als mensen die veel geld verdienen maar geen oog hebben voor wat er in de wereld rondom gaande is. NIETS IS MINDER WAAR. In de scholen wordt steeds meer aandacht besteed aan de maatschappelijke en sociale impact van het beroep van ingenieur. Lees het artikel over het De Nayer Instituut. Technologie is er niet alleen op gericht onze welvaart te verbeteren, maar ook het welzijn van de mensen, hier en overal, ook daar waar de nood het hoogst is. Artsen Zonder Grenzen staan vaak in de picture, en terecht. Wat deze jonge dokters verwezenlijken in de moeilijkste en vaak gevaarlijke omstandigheden, is zeer bewonderenswaardig. De belangeloze inzet van de Ingenieurs zonder Grenzen valt minder op, maar is niet minder onbelangrijk en helpt de minst bedeelden op onze planeet om beetje bij beetje de achterstand weg te werken. Zie het project van Ex-Change in Tanzania, waarvan u een uitvoerig verslag te lezen krijgt. De VIK is één van de medeoprichters van Ex-Change en helpt tal van projecten in derdewereldlanden. "Afrika is het stervende continent. Het is onze verpletterende verantwoordelijkheid om er met zijn allen iets aan te doen", zegt staalreus en VEV-topman Jef Roos in ditzelfde nummer. Ingenieurs worden vaak afgeschilderd als mensen met oogkleppen. NIETS IS MINDER WAAR. De tijd dat aan onze universiteiten en hogescholen vakidioten werden afgeleverd, is lang voorbij. De ingenieur van vandaag is een man of vrouw met een brede kijk op de wereld, en een maatschappelijke en sociale bewogenheid. De mooiste technologie staat ten dienste van de mens, van iedere mens. Anty Foundation is daar een goed voorbeeld van. Ingenieurs hebben een hart. Getuige daarvan ook de geslaagde fietstocht van de VIK-afdeling Limburg die zo n EUR heeft opgebracht, ten voordele van het Kinderkankerfonds. In dit vernieuwde magazine zullen we meer en meer focussen op de maatschappelijke en sociale impact van ons beroep, van ons mooie beroep. Ing. Leo Wezenbeek Algemeen Voorzitter VIK E D I T O R I A A L Maandblad van de VIK, Vlaamse Ingenieurskamer Jaargang 41 Nummer 10 oktober 2003 In dit nummer: Vlaamse regering en BaMa 4 Studiepunten i.p.v. studiejaren 6 Het Nederlandse model 8 Wetgeving - landmetersexperts 16 VIK-PARTNERS: Reverse mentors 18 Spaargeld 20 Ingenieurs en vrije tijd 21 Paris X 34

17 INGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ Staalreus Jef Roos: "Leren leven met imperfectie" Prof. dr. ir. Jef Roos, doctor in de metallurgie, voorzitter van de Europese staalgroep ALZ, Executive Vice- President van het wereldconcern Arcelor, erevoorzitter van het VEV, is één van de meest invloedrijke bedrijfsleiders in België. De flamboyante Aalstenaar, die als student de woelige jaren van de contestatiebeweging heeft meegemaakt deels in Vlaanderen en deels in de States, heeft zich als een sneltrein naar de top gewerkt zowel in de academische als in de bedrijfswereld. In zijn betoog koppelt hij voortdurend zelfrelativering aan een verschroeiende ambitie. De wet van het behoud van ellende is de rode draad in zijn denkpatroon. "Als je iets goed doet, is er altijd ook wel een minder goede kant aan." Voor I-mag maakte Jef Roos tijd vrij voor een lang gesprek: over economie, over staatsstructuren, over politiek, over onderwijs, over karnaval in Aalst én over zijn grootmoeder. Geregeld wil hij het vadsige Vlaanderen (sic) wakker schudden. Van onze redacteur Tijdens het gesprek citeert Jef Roos meermaals zijn grootmoeder, die de twee wereldoorlogen en het moeilijke interbellum heeft beleefd, een leven van noeste arbeid en zelfopoffering heeft gekend en daar een gekristalliseerde wijsheid uit gedistilleerd heeft. De zowat ingenieursstudenten die prof. Roos in al die jaren gevormd én mondeling ondervraagd heeft, zullen sommige oneliners van zijn grootmoeder zeer goed kennen. "De zaken veranderen pas echt als het oorlog wordt", bijvoorbeeld, eraan toevoegend: "Een diepe economische crisis is een kleine oorlog en kan ook daadwerkelijk tot oorlog leiden." "Iedere mens is weinig geneigd om te veranderen, behalve als hij zich in een hachelijke situatie bevindt", zegt Jef Roos. "Bij ieder van ons zit een weerstand tegen verandering ingebakken. Het is doorgaans alleen in extreme gevallen, als we met de rug tegen de muur staan, dat we echt verandering willen. De periode tot de jaren 60, toen we uit de miserie van de oorlog en de naoorlogse periode kwamen, zijn daar een voorbeeld van. Nadien ebt die wil tot verandering weer weg, kiest men voor evolutie op termijn, en vervalt men in zelfgenoegzaamheid." 4 I-mag - OKTOBER 2003

18 "Simplisme is iets wat vandaag de dag opbrengt. Maar: maakt het de mensen op termijn ook gelukkig?" Nieuwe Wereld Stakingen, contestatie, marsen op Brussel. Jef Roos studeerde in de woelige jaren 60 af aan de KUL. "In was ik praeses en moest ik de profs meedelen dat de studenten gingen staken, de universiteit lam leggen. De afstand tussen studenten en profs was toen nog zeer groot; ze leefden in een andere wereld. Bij velen zat de schrik erin dat Leuven- Vlaams na de splitsing zou degraderen tot een regionale universiteit. Het tegendeel is gebeurd. Door de dynamiek van de verandering is Leuven uitgegroeid tot een Europese topuniversiteit." In 1966 trok Jef Roos de plas over naar de Nieuwe Wereld. "De universiteiten in de States waren, zeker in de ingenieursfaculteiten, toen mijlenver vooruit op de onze. Dat is nu niet meer het geval. De afstand was zeer groot. Ook letterlijk. Communicatie was toen nog zeer beperkt. De brief en het telegram waren de communicatiemiddelen. In Amerika had de computer reeds volop zijn intrede gedaan. De eerste maanlanding heb ik in Amerika meegemaakt. Maar ook de moorden op Martin Luther King en Robert Kennedy. We kregen maar heel weinig nieuws uit het avondland. Ons eerste kindje is in Amerika geboren en als ik niet het aanbod had gekregen om docent te worden aan de Alma Mater, waren we mogelijk ginds gebleven. Toen we terug in België kwamen, was dat een hele schok. Het leek hier allemaal zo beperkt. Maar de bereidheid om dingen te veranderen was er toen wel in het dooreengeschudde Leuven. Jonge mensen kregen plots kansen dankzij de splitsing van de universiteit." Jef Roos was op zijn 33ste de jongste gewoon hoogleraar van de universiteit. Hij lag er ondermeer aan de basis van de uitbouw van het Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde en van de oprichting van het Materials Research Centre dat inmiddels een mondiale erkenning geniet. "Wij Vlamingen staan bekend als noeste werkers, maar soms zijn we veel te bescheiden en manifesteren we een gebrek aan ambitie. Ik heb dan ook altijd aan mijn studenten gezegd: wees meer assertief, een tikkeltje arrogant desnoods. En dat klinkt misschien ook wat arrogant. Dat zal ik dan maar wijten aan die andere grootmoeder langs vaders kant, die Parisienne was. Gelukkig relativeer ik die dingen nogal gemakkelijk met de nodige dosis zelfspot, die zo typisch is voor geboren en getogen Aalstenaars." Het Aalsterse karnaval wordt door Jef Roos dan ook geen enkel jaar gemist. De maskers van James Ensor hangen intussen in het Getty Museum in de States. Laat ons fier zijn dat dit Vlaams meester- OKTOBER I-mag 5

19 INGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ "Staatsmanschap betekent voldoende zelfstandig zijn om vóór de mensen te lopen en niet achter de mensen." werk, "De Intrede van Christus in Brussel" een ereplaats heeft gekregen in een wereldmuseum in plaats van te blijven jammeren omdat het uit ons land weg is. Oorlogskind Jef Roos is een oorlogskind. De oorlog duikt dan ook geregeld op in het gesprek. "Ik heb de oorlog niet bewust meegemaakt. Ik was amper twee jaar in Maar toch ben ik er sterk door beïnvloed. Mijn hele jeugd werd ik geconfronteerd met de verhalen van de oorlog en met de gevolgen van de oorlog. Gelukkig zijn we door het vormingsproces van Europa dat na de tweede wereldoorlog op gang is gekomen, door de wens van "nooit meer oorlog", in onze contreien gespaard gebleven van nieuwe oorlogen. Het gevaar is echter nooit helemaal weg, daar moeten we ons altijd van bewust zijn. We leven niet in een ideale wereld. De perfectie bestaat niet. Zoals het thermodynamisch onmogelijk is om zuivere lucht of zuiver water te verkrijgen, zo bestaan er ook geen zuivere of volmaakte mensen, en dus ook geen volmaakte organisaties van diezelfde mensen. Je kan de wanorde niet uitschakelen. Men moet leren leven met de imperfectie. Wat niet wil zeggen dat we er niets moeten aan doen. Wanneer de tegenstellingen tussen culturen te groot worden, kan dat leiden tot instabiliteit en onzekerheid. De Noord-Zuid tegenstelling in de wereld is van een dramatische orde. Afrika is vandaag een verloren continent. Niemand kan of mag zijn ogen hiervoor sluiten. Daar moeten we met zijn allen iets aan proberen te doen." Waar staat Vlaanderen inmiddels op dat grote wereldschaakbord? Waar staat de Vlaamse economie? De Vlaamse staalnijverheid heeft zich intussen ook moeten neerleggen bij de Europese en de mondiale werkelijkheid. "Ik ben van mening dat men vandaag niet anders kan dan Europees denken en werken vanuit de Vlaamse industrie. Vlaanderen blijft een gegeven in Europa. Binnen Vlaanderen heerst een voldoende homogeniteit en de verschillen met Nederland en Wallonië zijn dermate groot dat Vlaanderen een aparte entiteit vormt binnen het Europese speelveld. Een entiteit die het niet slecht doet binnen Europa. Misschien hebben we het wel te goed gedaan de afgelopen jaren en is Vlaanderen zelfgenoegzaam, vadsig geworden. We hebben een mentaliteit aangekweekt van: "Er kan ons niets gebeuren, het gaat ons toch altijd maar beter". Wie garandeert dat Vlaanderen zo goed zal blijven draaien? Waar willen we in de toekomst naartoe? Wie denkt dat we in Vlaanderen geen 6 I-mag - OKTOBER 2003

20 "Ik heb dan ook altijd aan mijn studenten gezegd: wees meer assertief, arroganter desnoods." industrie meer nodig hebben en dat we uitsluitend van de dienstensector zullen kunnen leven, vergist zich. De welvaart haalt haar zuurstof nog in grote mate uit die vermaledijde industrie. We moeten wel oog hebben voor duurzame ontwikkeling en duurzaam ondernemen, in goed evenwicht tussen het puur economische, het sociale en het ecologische. Confederatie Een stokpaardje van Jef Roos is de staatshervorming. Hij is één van de grote voorstanders van een confederaal model, waarbij het beleid opgebouwd wordt vanuit de regio s, zijnde Vlaanderen en Wallonië, met een aangepast statuut voor het Brusselse hoofdstedelijk gebied. "Een beleid dat bottom-up vertrekt vanuit de regio s heeft meer kansen op succes dan het huidige federale immobilisme of een federale compromispolitiek. De regionale verschillen, de specifiek regionale dynamiek botsen vaak met het feit dat de beslissingen nog steeds op federaal niveau dienen genomen te worden. Een grotere regionale autonomie, inzonderheid in het sociaal-economische veld, laat toe een beleid te voeren dat beter past bij de behoeften van onze regio en is goed voor de economische ontwikkeling. In feite kent België thans reeds vele trekken van een confederaal model: er is geen hiërarchie der normen, de regio s hebben volwaardige verdragsbevoegdheid, er zijn enkele regionale partijen en regionale kiesomschrijvingen, de federale regering is paritair samengesteld. Bovendien hebben we te maken met twee publieke opinies, met elk ook hun maatschappelijk project. Dit alles betekent dat een beleid dat uitgaat van de regio veel sterker gedragen zal zijn, veel meer democratisch gelegitimeerd is dan een federaal beleid, dat vaak neerkomt op een compromis tussen uiteenlopende regionale visies. We hebben ook dringend nood aan een transparante bevoegdheidsverdeling tussen het nationale en het regionale niveau. En de solidariteit met Wallonië via financiële transfers van Noord naar Zuid moet transparant en responsabiliserend zijn." Het zou niet eens onlogisch zijn als Jef Roos zelf in de politiek zou stappen. "Als ik de moed had, zou ik het moeten doen. Maar ik vrees dat ik niet pas in het huidige politieke plaatje. Tegenwoordig moet men al jonger dan 30 zijn om minister te worden. Ik zou er waarschijnlijk ook het geduld niet voor kunnen opbrengen. In de politiek van vandaag moet men zoveel compromissen sluiten en met zoveel randfenomenen rekening houden dat het onmogelijk geworden is om efficiënt te werken. Staatsmanschap betekent voldoende zelfstandig zijn om vóór de mensen te kunnen lopen en niet achter de mensen. Dat laatste zie ik meer en meer gebeuren. Simplisme is iets wat vandaag de dag opbrengt: maar maakt het de mensen op termijn ook gelukkig? De mediatisering van het politieke spel heeft dit in de hand gewerkt. Als ik aan politiek zou doen, zou ik op een volwassen manier met mijn kiezers willen omgaan, zoals ik steeds gedaan heb met mijn studenten, medewerkers en collega s. En dat alles in een sfeer van vertrouwen. Want hoe groter het vertrouwen, hoe minder het kost en hoe sneller het vooruit gaat. Dat geldt voor elke menselijke interactie, en voor alle transacties. We stellen vandaag vast dat respect en vertrouwen in de politiek en de overheden in het algemeen bij de burgers van dit land veel te laag zijn. En daar moeten we voor onze toekomst en die van onze kinderen wat aan doen." Henk Van Nieuwenhove CURRICULUM Jef R. Roos is geboren in Aalst in Sedert mei 2002 is hij voorzitter van ALZ, waar hij voordien gedelegeerd bestuurder was. Hij is tevens Executive Vice-President van Arcelor. Hij behaalde het diploma burgerlijk metaalkundig ingenieur aan de K.U.Leuven (1966) en de graden master of science (1967) en doctor of philosophy in metallurgic engineering (1969) aan de Colorado School of Mines, USA. Hij stapte in 1994 over naar ALZ, na een 25-jarige loopbaan als docent (in 69) en gewoon hoogleraar (in 76) aan de K.U.Leuven, waar hij het Material Research Centre oprichtte. Tot op de dag van vandaag is hij er nog altijd gasthoogleraar. Jef Roos is erevoorzitter van het Vlaams Economisch Verbond (voorzittersmandaat ). Hij was ook voorzitter van de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid (van 90 tot 94) en voorzitter van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) (van 92 tot 97). Hij is Fulbright alumnus, en Fellow van het Institute of Metal Finishing (UK) alsook van the American Society for Metals. Jef Roos is bestuurder van verschillende maatschappijen van de Arcelorgroep, van Distrigas, van Fluxys, van Lamitref en van SDWorx. Hij is Commandeur in de Leopoldsorde, Chevalier de l Ordre de Mérite, en ereconsul van het Groot- Hertogdom Luxemburg.