Ruimte voor innovatie. Corporate innovatieprogramma Rijkswaterstaat

Transcriptie

1 Ruimte voor innovatie Corporate innovatieprogramma Rijkswaterstaat

2 Voorwoord Inhoudsopgave De actuele maatschappelijke omstandigheden vragen om vernieuwende oplossingen. Het weer wordt extremer en wegen, vaarwegen en kunstwerken worden steeds intensiever gebruikt. Rijkswaterstaat wil daar op een innovatieve manier aan werken. Samen met partners en met de nieuwste technieken. Met het Corporate innovatieprogramma streeft Rijkswaterstaat naar 30 procent duurzamer, 30 procent goedkoper en 30 procent veiliger werken. De nadruk ligt op kostenbesparing en innovaties die Nederland duurzamer en veiliger maken. Ook innovaties die onze kennisinfrastructuur en concurrentiepositie versterken zijn meer dan welkom. Die kunnen een belangrijke impuls geven aan onze kwakkelende economie. Maar dat lukt ons niet alleen. Samenwerking tussen overheid, marktpartijen en kennisinstituten is een basisvoorwaarde. Die willen we met dit Corporate innovatieprogramma stimuleren. Het brengt kennis, innovaties en partners bij elkaar. Kansen worden gezamenlijk in kaart gebracht, drempels verlaagd en processen gestroomlijnd. Het Corporate innovatieprogramma werkt als een open netwerk. Een groep enthousiaste professionals werkt samen aan een klimaat waarin kansrijke ideeën rijp worden gemaakt voor toepassing in de praktijk. Rijkswaterstaat innoveert 6 Werkwijze: open innovatie 12 Innovatieve netwerken 18 Nawoord 22 Deze brochure geeft de kern van dat programma bondig weer. Het schetst de doelen die we voor ogen hebben. Het geeft pakkende voorbeelden van landingsprojecten : innovaties die succesvol zijn toegepast in ons dagelijks werk. Bovendien toont het de manier waarop het programma werkt als platform, katalysator en loket voor een nieuw netwerk op innovatiegebied. Ik hoop dat ik u hiermee een boeiend overzicht bied van de kansen die inno vatie biedt als je ze samen oppakt. Haak aan bij dit netwerk van enthousiaste professionals, zou ik zeggen. Jan Hendrik Dronkers Directeur-generaal Rijkswaterstaat 2 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 3

3 Rijkswaterstaat innoveert Rijkswaterstaat staat voor grote maatschappelijke opgaven. Hoe gaan we om met de vervangingsopgave van de Nederlandse infrastructuur? Hoe met extremer weer? En hoe passen we nieuwe technologie toe? De ambities zijn hoog, het budget is vaak nauwelijks toereikend en menskracht wordt door vergrijzing steeds schaarser. Gebaande wegen zijn onvoldoende; ideeën om het anders en slimmer te doen zijn nodig. Het Corporate innovatieprogramma van Rijkswaterstaat heeft de taak om die innovatie aan te jagen en het innovatieproces te faciliteren. De primaire taak van Rijkswaterstaat is het beheren van wegen en vaarwegen en het managen van water systemen. Innovatie heeft daarbij altijd een belangrijke rol gespeeld. Neem de Deltawerken: een enorm vernieuwend project, met de Oosterscheldekering als een van de hoogtepunten. Maar ook nu, in een tijd waarin middelen onder druk staan, zijn nieuwe, betere en goedkopere oplossingen nodig. Rijkswaterstaat heeft als grote opdrachtgever de taak die opgaven op de agenda te zetten en moet het voortouw nemen bij het zoeken naar oplossingen. Met het Corporate innovatieprogramma kiest Rijkswaterstaat voor een integrale benadering van innovaties: van het prille idee tot de uiteindelijke invoering in de praktijk. Het programma faciliteert in alle stadia van het innovatieproces: verkennen ontwikkelen testen en valideren implementeren Het 3 x 30 -criterium Met innovaties beoogt Rijkswaterstaat de volgende doelen te bereiken: 30% minder lifecyclekosten 30% meer functionaliteit 30% duurzamer en veiliger Deze 30%-ambities zijn niet te halen zonder te innoveren. De doelstelling minder lifecyclekosten kan bijvoorbeeld gehaald worden door materialen te gebruiken die minder onderhoud vergen. Meer functionaliteit betekent: de bestaande netwerken beter benutten. Duin lost dijkprobleem op aan Sophiastrand De steenbekleding van een stuk dijk bij het Sophiastrand, in het Zeeuwse Noord-Beveland, voldoet niet meer. De meest voor de hand liggende oplossing is om de dijk flink aan te pakken. Toch is er in dit geval een beter en goedkoper alternatief: niet de dijk versterken, maar de duinstrook die ervoor ligt. Door het duin te versterken met zand, wordt het straks een volwaardige water kering. Een innovatieve, zachte oplossing dus. Projectbureau Zeeweringen, een samenwerkings verband van Rijkswaterstaat en waterschap Scheldestromen, voeren de klus uit. 4 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 5

4 Verbindingen Binnen en buiten Rijkswaterstaat bestaan al veel bruikbare innovatieve ideeën, experimenten en initiatieven. Het Corporate innovatieprogramma brengt die bij elkaar om het primaire proces van Rijkswaterstaat te verbeteren. Zo organiseert het innovatieprogramma bijeenkomsten met stakeholders en stimuleert het programma het gebruik van innovatieve oplossingen in concrete projecten. Het gaat er vooral om dat innovaties structureel een plek krijgen in de uitvoeringspraktijk en niet incidenteel, zoals nog vaak het geval is. Het uiteindelijke doel is dat innovatie in de haarvaten zit bij iedereen van Rijkswaterstaat. Daarnaast moet de markt inzicht hebben in de opgaven van Rijkswaterstaat op de middellange termijn. Door verbindingen te leggen met externe netwerken ontstaat een innovatienetwerk van marktpartijen, kennisinstituten en de door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (ELenI) benoemde topsectoren. Topsectoren Een van de speerpunten in het Corporate innovatieprogramma is de samenwerking tussen markt, overheid en wetenschap. Het innovatieprogramma sluit op dat punt goed aan bij het topsectorenbeleid Hoogwaterbeschermings programma Nederland is bezig met een omvangrijk verbeterprogramma voor de primaire waterkeringen; het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2). Innovaties betreffen de techniek, bijvoorbeeld voor het tegengaan van piping het ontstaan van holtes in de dijk die de dijk verzwakken. Maar het kan ook gaan om alternatieve contractvormen. In het project Innovatieve waterkering vinden het Corporate van het ministerie van ELenI. Belangrijke topsectoren voor Rijkswaterstaat zijn Water, Logistiek, High Tech en Chemie. Voor elk daarvan is een topteam in het leven geroepen. Daarin maken ondernemers, overheid en kennisinstituten samen een actieagenda. Rijkswaterstaat onderhoudt goede contacten met de topteams. Innovatieclusters De aandachtsgebieden van het Corporate innovatieprogramma zijn: Waterveiligheid Doorstroming Ruimte en duurzaamheid Slim meten, inwinnen en testen Professionalisering aanpak Deze aandachtsgebieden sluiten aan bij de bestaande projecten, beleidsprogramma s en trajecten van Rijkswaterstaat en zijn zo goed in staat om ver nieuwing en innovatie in het primaire proces te stimuleren. innovatie programma, de waterschappen en het programmabureau HWBP elkaar, met onder steuning van Deltares. Samen bouwen ze kennis op, testen ze de potentiële innovaties waar mogelijk en proberen ze barrières voor de uitvoering weg te nemen. Ook voor de bijdrage van Rijkswaterstaat aan de topsector Water en het programma Inkoop Innovatie Urgent zijn de inzichten uit dit project van belang. Samenwerking met PLuG Het Programma Lucht en Geluid (PLuG) zorgt ervoor dat de hoofdwegen voldoen aan de geluidsnormen. Dat doet het programma vooral door middel van concrete, vaak innovatieve maatregelen, zoals stiller asfalt, extra geluidsschermen en een betere isolatie van gebouwen (gevelisolatie). De rol van PLuG wordt steeds belangrijker door de strengere wetgeving voor geluidshinder. Het Corporate innovatieprogramma gaat PLuG helpen bij het voorkomen van geluidsoverlast op de hoofdwegen. Het innovatieprogramma gaat haar ervaring en netwerk zo inzetten dat de innovaties uit PLuG vaker een toepassing vinden in de praktijk. Wij zijn blij met deze hulp, want innovatieprojecten zijn nog te vaak eilandjes die op zichzelf staan, zegt programmanager Dirk van der Graaf van PLuG. Door deze vormen van samen werking slaan we bruggen waardoor innovaties veel vaker slagen. De vraag centraal Het Corporate innovatieprogramma werkt aan een gedragen verhaal in welke richting Rijkswaterstaat op middellange termijn wil innoveren. Deze Innovatieagenda (2030) kan in afstemming met de markt worden doorvertaald naar projectoverstijgende, lange termijn eisen. En vervolgens naar topeisen, innovatieve ontwikkelingen en prototypes. Inkoop als impuls voor innovatie Rijkswaterstaat is een van de grootste rijks inkopers van producten en diensten. Net als andere overheidsinkopers gaat Rijkswaterstaat de inspanningsverplichting aan om 2,5 procent van het inkoopbudget te besteden aan innova tieve oplossingen. Dit wordt aangejaagd via het programma Inkoop Innovatie Urgent. Het programma is daarmee voor overheid en bedrijfsleven een belangrijke stimulans voor innovatie. Jaarlijks investeren de Nederlandse overheden zo n 60 miljard euro. Daarvan wordt dus 2,5 procent besteed aan innovatiegericht inkopen. Bijvoorbeeld door bij het inkopen doelgericht op zoek te gaan naar een innovatieve oplossing of door de opdrachtnemer de ruimte te geven een innovatieve oplossing aan te bieden. Voor het innovatiegericht inkopen zijn nu acht boegbeeldprojecten geselecteerd. Twee daarvan hebben direct met Rijkswaterstaat te maken: verkeersmanagement en water management. Inkoop Innovatie Urgent In het programma Inkoop Innovatie Urgent gaan de grootste rijksinkopers, waaronder Rijkswaterstaat, Binnenlandse Zaken en de Rijksgebouwendienst samen met de regionale en lokale overheden de 2,5%-ambitie realiseren. Een regiegroep, met daarin ook vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, gaat dit programma vormgeven. Rijkswaterstaat levert als grootste inkoper de voorzitter: directeur-generaal Jan Hendrik Dronkers. 6 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 7

5 Werkwijze: open innovatie Rijkswaterstaat werkt aan tientallen innovatieve concepten. Met een vaste methodiek wordt verkend welke van deze zaadjes kunnen ontkiemen tot daad werkelijke innovatieprojecten. Het Corporate innovatieprogramma streeft ernaar om jaarlijks ten minste tien projecten te laten landen in het primaire proces. Waar mogelijk biedt het programma faciliteiten en ondersteuning om innovaties een grotere kans van slagen te geven. Duurzame dijkbekleding in Stavenisse In een vroeg stadium verkent het Corporate innovatieprogramma welke ideeën het verdienen om te worden doorontwikkeld. Rijkswaterstaat steekt extra tijd en energie in de meest waardevolle ideeën. Na de verkenningsfase komen die ideeën in de volgende fase, waarin de doorontwikkeling plaatsvindt en eventueel pilots en testen beginnen. Doorstaat een innovatie die test, dan wordt die voor het eerst toegepast in de praktijk. Het is belangrijk dat de stappen in de verschillende fasen zorgvuldig worden genomen, want in iedere fase nemen de kosten toe met grofweg een factor tien. Glazen huis Het Corporate innovatieprogramma brengt innovatieve ontwikkelingen binnen en buiten Rijkswaterstaat bij elkaar. Het programma is een soort glazen huis, waar mensen van binnen en buiten elkaar weten te vinden, innovaties bespreken en kennis en ervaringen delen. Op die manier kan het programma belemmeringen in kaart brengen en innovatieprocessen structureel verbeteren. Zo kunnen innovaties makkelijker hun weg vinden naar de praktijk. In onderstaande infographic staat het cyclische proces uitgebeeld van idee naar implementatie en van daar tijdens de implementatie borrelen weer nieuwe ideeën op weer verder. Iedere stap in dit innovatieproces wordt geëvalueerd met behulp van middelen als monitoring, stormsessies en gateway reviews. Stormsessie Innovatieve concepten brengen veel onzekerheden met zich mee. Daardoor duurt het vaak lang voordat een idee wordt uitgewerkt tot een concreet projectvoorstel als dat al gebeurt. Het Corporate innovatieprogramma werkt daarom met Stormsessies. Op één dag bundelen idee-eigenaren, experts en stakeholders hun kracht en bekijken de innovatie vanuit verschillende invalshoeken. Op die manier brengen ze snel en efficiënt zowel de meerwaarde als de risico s van een innovatief idee in Duurzame dijkbekleding in Stavenisse Projectbureau Zeeweringen, een samenwerkings - verband tussen Rijkswaterstaat en waterschap Scheldestromen, versterkt op dit moment de steenbekleding van de Zeeuwse dijken. Om kosten te besparen en om bij te dragen aan een beter milieu doet het bureau een pilot met duurzame dijkbekleding. Locatie van de pilot: Stavenisse. In dit proefproject wordt de innovatieve dijksteen Hillblock gebruikt, eerder uitgebreid getest in het Innovatie Test Centrum van Rijkswaterstaat. Daarmee heeft de dijksteen zijn eerste stappen in de praktijk gezet. 8 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 9

6 Corporate innovatieprogramma Rijkswaterstaat Open innovatie met partners: kennisinstellingen, overheid en markt partner Rijkswaterstaat beheert en ontwikkelt het nationale netwerk van wegen en vaarwegen en onze rijkswateren. Het Corporate innovatieprogramma Rijkswaterstaat realiseert samen met mensen uit de praktijk, beleid, mede-overheden, marktpartijen en kennisinstellingen - ideeën die een meerwaarde creëren voor de uitvoering van de RWS-taken. Het innovatieprogramma is aanjager en facilitator van het cyclische proces van idee tot regulier gebruik in de praktijk. BELEID IDEE 1 REGULIER GEBRUIK partner 6 2 In- en verkoop product VERKENNEN ONTWIKKELEN 5 3 TOEPASSEN IN DE PRAKTIJK Afstemmen Innovatiegericht inkopen 4 partner Inbrengen prototype TESTEN EN VALIDEREN partner Regulier gebruik 6 De innovatie heeft zijn plaats Toepassen in de prakijk 5 Testen en valideren 4 3 Ontwikkelen Het idee heeft voldoende potentie om doorontwikkeld te worden. Wat zijn mogelijke toepassingen? Hoe kan effectief worden getest? In afstemming met de idee-eigenaar treffen we voorbereidingen voor het testen en valideren. Verkennen 2 Er is een veelheid aan Uitdagingen voor de praktijk van morgen 10 Rijkswaterstaat 1 gevonden in het primaire proces en is niet meer als innovatie herkenbaar. Het idee wordt toegepast in de praktijk. Er vindt een brede uitrol plaats, Rijkswaterstaat en de markt realiseren de innovatie in het primaire proces. In een toegankelijke, transparante omgeving met diverse partijen voeren we (virtuele en fysieke) testen en pilots uit. Er wordt menskracht en geld ingezet. We valideren het concept en bepalen op basis van de business case of het doorgaat naar de praktijkfase. ideeën, maar ook beperkte menskracht en budget. In een Storm - sessie maken ideeeigenaar, stakeholders en experts in een kort tijdsbestek een mentaal model van het idee en bepalen de potentie van het idee voor het primaire proces. Er is een scala aan maatschappelijke uitdagingen, praktijkproblemen en externe ontwikkelingen. Deze bepalen de actuele innovatieopgave van Rijkswaterstaat. Welke ideeën geven daar invulling aan?

7 kaart. En daarmee wordt snel duidelijk of het idee een kans van slagen heeft. De Stormsessies hebben hun waarde al meer dan eens bewezen. Innovaties testen en valideren Als een idee goed door de Stormsessies is gekomen, is de grote vraag: hoe houdt dat concept zich in de praktijk? Het gaat dan om doorontwikkelen, testen en valideren, zodat een innovatie in de uitvoeringspraktijk een hogere slagingskans heeft. In een toegankelijke, transparante omgeving voert Rijkswaterstaat in samenwerking met kennisinstellingen, marktpartijen en andere overheden pilots uit en test daarmee de prototypes. Op die manier kan het concept worden beoordeeld en bepaald worden of het doorgaat naar de implementatiefase. Innovatie Test Centrum Ondernemers kunnen terecht bij het Innovatie Test Centrum van Rijkswaterstaat voor hulp bij het testen en valideren van innovaties binnen de infrasector. In samenwerking met het Innovatie Test Centrum worden de kwaliteit en de prijs-prestatieverhouding van het al gemaakte prototype in kaart gebracht en wordt het product beter afgestemd op de eisen en wensen van de klant. Rijkswaterstaat en de ondernemer voeren zo n onderzoek samen uit. Ook delen zij de kosten. Implementatie: innovaties in de praktijk Na de eerste proeven, testen en pilots is het tijd voor het echte werk. De goede ideeën zijn tegen het licht gehouden en geschikt bevonden voor de praktijk. Nu is het aan de uitvoerders om ze in het primaire proces toe te passen. Met andere woorden: ze landen in de praktijk. Een cruciale stap. Vaak probeert Rijkswaterstaat innovaties eerst op kleine schaal uit, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat succesvolle innovaties gewoon worden en standaard een plaats krijgen in de uitvoeringspraktijk. Monitoring Het Corporate innovatieprogramma is aanjager en facilitator van het cyclische proces van idee tot toepassing in de praktijk. Bij iedere fase-overgang monitort het innovatieprogramma de effecten. Ook betrekt het programma onafhankelijke experts bij projecten. Zo n blik van buiten, bijvoorbeeld in een zogeheten gateway review, draagt bij aan een succesvol vervolg. Gateway reviews Een gateway review is een methode waarin een klein team van experts (zowel van binnen als buiten Rijkswaterstaat) een project beoordelen. Zij doen dit vertrouwelijk en snel. Het team doet aanbevelingen om de sterke punten van het project te versterken en de zwakke punten te verbeteren. Rijkswaterstaat ontwikkelt dit instrument verder om vaker toe te passen, zodat meer innovaties hun weg vinden naar de uitvoeringspraktijk. Energie uit bermen Een succesvol landingsproject is Bermen benutten, dat Rijkswaterstaat uitvoert in samenwerking met opdrachtnemer Heijmans. De aannemer bedacht een alternatief voor het maaien en afvoeren van bermafval: bermen beplanten met snelgroeiende bomen. Als er bomen staan, groeit het gras minder hard en hoeft er dus minder vaak te worden gemaaid. Er zijn minder maaiers nodig, waardoor de CO2-uitstoot omlaag gaat. In Zeeland, langs de A58 bij Rilland, testen Rijkswaterstaat en de aannemer deze innovatie in de praktijk. Open innovatie Voorstellen voor innovatie kunnen vanuit de kennisinstituten, de markt of uit Rijkswaterstaat zelf komen. In iedere fase van het proces (idee, concept, prototype, toepassing) biedt Rijkswaterstaat toegang aan deze innovatoren. Het Corporate Innovatieprogramma wil structurele verbeteringen tot stand brengen in het innovatieproces vanuit de markt naar het dagelijkse werk van Rijkswaterstaat. Om daar een begin mee te maken, heeft Rijkswaterstaat een aantal bijeenkomsten georganiseerd onder de noemer Zolderopruiming. Opdrachtnemers kregen het verzoek om innovaties van zolder te halen die een tweede kans verdienen. Dat leidde tot 44 inzendingen in de vorm van een businesscase. Tijdens de eerste bijeenkomst gingen de deelnemers van binnen en buiten Rijkswaterstaat op zoek naar de belemmeringen die ervoor zorgden dat deze cases niet in de praktijk terecht zijn gekomen. Waarom zijn deze innovaties niet geland bij Rijkswaterstaat en wat kunnen we daarvan leren? Wat waren de kinken in de kabels en hoe kunnen we die wegnemen? Of zijn de innovaties niet geschikt voor toepassing in het dagelijks werk van Rijkswaterstaat? Sommige inzendingen blijken interessant en worden (alsnog) getest, voor andere vindt een vereen voudigde stormsessie plaats en een laatste categorie inzendingen past gewoonweg niet bij Rijkswaterstaat. Landingsprojecten Om de eigen ambities kracht bij te zetten heeft Rijkswaterstaat een concrete doelstelling geformuleerd: van twintig geselecteerde veelbelovende innovatieprojecten moeten er jaarlijks minimaal tien toegepast worden in de praktijk. Van al deze projecten is een beschrijving te vinden op Ook vindt u achterin deze brochure een factsheet met alle landingsprojecten. Samen op zoek naar structurele verbeteringen Verbetering innovatieproces Tijdens de tweede bijeenkomst zijn verdere stappen gezet in de verbetering van het innovatie proces. Zo kwam naar voren dat eerlijk, open en vaker contact in het proces belangrijk is voor het slagen van een project. Daarom is er een accountmanager aangesteld voor innovaties uit de markt: één aanspreekpunt, iemand die helpt als er hobbels zijn in het innovatieproces. Een ander aandachtspunt is intellectueel eigendom. Welke kansen zijn er om adequater om te gaan met het intellectueel eigendom van innovatieve ideeën? Dit vormt nu nog regelmatig een belangrijke hindernis bij gezamenlijk innoveren. Het in licentie geven van een innovatie, met behoud van intellectueel eigendom, biedt interessante mogelijkheden. Belangrijke aspecten hierbij: een reële risicoverdeling en de mogelijkheid van een dialoogmoment tijdens of voorgaand aan de aanbesteding, om over en weer onduidelijkheden weg te nemen. 12 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 13

8 Innovatieve netwerken Innoveren kan Rijkswaterstaat niet alleen. Samenwerking met andere betrokken partijen is cruciaal, bijvoorbeeld met aannemers die het werk uitvoeren en onderzoekers die nieuwe technieken ontwikkelen. Een belangrijke rol van het Corporate innovatieprogramma is het verbinden van kennis en innovaties van binnen en buiten de organisatie. Uiteindelijk gaat het om de kruisbestuiving tussen overheid, marktpartijen en kennisinstituten, de gouden driehoek. Hoeveel een organisatie ook investeert in inno vatie, alleen kun je nooit zo veel bedenken als met andere partijen. De ideeënrijkdom van buiten wil Rijkswaterstaat dan ook inzetten voor de vraagstukken waar de organisatie voor staat. Vanuit dat idee organiseert Rijkswaterstaat bijeenkomsten en creëert het innovatieprogramma een virtuele samenwerkingsomgeving. Zo is er het publieke online netwerk Rijkswaterstaat innoveert, dat gebruik maakt van het platform Yammer: Waarom netwerken? Een netwerk is belangrijk, omdat verschillende partijen elkaar nodig hebben. Creatieve marktpartijen kunnen wel innovatieve ideeën bedenken, maar ze hebben grote opdrachtgevers nodig om ze te kunnen implementeren in het primaire proces. Het Corporate innovatieprogramma zorgt voor draagvlak en legt verbindingen. Verjonging van asfalt Rijkswaterstaat test verjongingsproducten voor zeer open asfaltbeton (ZOAB) van diverse marktpartijen. Deze middelen worden op het ZOAB gesproeid om het verouderde bindmiddel soepeler te maken, eventuele (beginnende) scheurtjes te repareren en de hechting tussen de stenen sterker te maken. Hiermee wil Rijkswaterstaat de levensduur van ZOAB met minimaal twee jaar verlengen. Zo hoeft asfalt minder vaak vervangen te worden. Dat bespaart kosten en is beter voor het milieu. Bovendien geeft het minder verkeershinder, aangezien er minder vaak aan de weg gewerkt hoeft te worden. Koopmanspolder pilot van het Achteroeverconcept Foto: Mennobart van Eerden 14 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 15

9 Innovatiegemeenschap Met partners zoals Deltares en kennispartners die samen de Bouwcampus gaan realiseren, vormt het Corporate innovatieprogramma een innovatiecommunity. Samen onderzoeken deze organisaties hoe ze innovatieve projecten binnen Rijkswaterstaat de komende jaren een blijvende boost kunnen geven. Het Corporate innovatieprogramma nodigt andere partijen van harte uit om zich aan te sluiten bij deze innovatiegemeenschap, waarin kennisinstituten, bedrijfsleven, gebruikers van infrastructuur en overheden samen aan de slag gaan met complexe infravraagstukken. Voor Rijkswaterstaat is het belangrijk om als infrabeheerder duidelijk aan te geven waar behoefte aan is. Het vroegtijdig bepalen van die behoefte is een aandachtspunt, waarbij het Corporate innovatieprogramma kennis en ondersteuning kan bieden. Door marktpartijen en kennisinstituten eerder te betrekken, worden ze in staat gesteld om betere oplossingen te bedenken. Bovendien beschikt Rijkswaterstaat over de middelen en faciliteiten om veelbelovende ideeën door te ontwikkelen en prototypes te testen. Die stadia (ontwikkelen en testen) vormen een cruciale basis voor latere implementatie in het primaire proces. Kennis delen Rijkswaterstaat deelt graag de kennis uit eerdere innovatieprojecten. Het koesteren van doorbraken en het leren van tegenslagen is immers van groot belang voor het oplossen van toekomstige vraagstukken. Succesvolle innovaties ontstaan in de kruisbestuiving tussen Rijkswaterstaat, markt partijen en kennisinstituten. Daarom is het delen van kennis zo belangrijk. Innovatiewiki In 2011 is de website gelanceerd: een wiki over belemmeringen en kansen voor innovaties in de water- en infrasector. Op die manier kunnen lessen uit het verleden een bijdrage leveren aan de verbetering van de innovaties van morgen. De wiki moet uitgroeien tot een echt leerplatform. In dit project werkt Rijkswaterstaat samen met de Werkgroep Innovatieversnelling van het netwerk Deltatechnologie en kennisinstituut Deltares. De voordelen van open data Veel gegevens van de overheid mogen door iedereen worden gebruikt en verspreid: de zogeheten open data. Ondernemers gebruiken open data onder andere om nieuwe producten te ontwikkelen. De overheid stimuleert dit door zoveel mogelijk eigen data vrij beschikbaar te maken. Met open standaarden kunnen overheden en bedrijven makkelijker digitale informatie uitwisselen. Een bekend voorbeeld van slim gebruikte open overheidsdata is de website Buienradar, die zich baseert op gegevens van het KNMI. 16 Rijkswaterstaat Ruimte voor innovatie 17

10 Nawoord Beste lezer, Hartelijk dank voor uw interesse en aandacht voor ons Corporate innovatieprogramma. Heeft de informatie in deze brochure u geprikkeld, wilt u meer weten of heeft u een specifieke vraag of goed idee? Mail het naar innovatie@rws.nl. Ook kunt u zich hier aanmelden voor onze maandelijkse digitale nieuwsbrief, waarin we actuele onderwerpen vanuit de innovatiegemeenschap belichten. Ook nodig ik u graag uit voor onze innovatie-community op Graag tot ziens! Ben Spiering Programmamanager Corporate innovatieprogramma 18 Rijkswaterstaat

11 Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat Kijk voor meer informatie op of bel (ma t/m zo uur, gratis) maart 2013 cd0313tp029