Business Plan. Automotive Centre of Expertise (ACE)

Transcriptie

1 Business Plan 8 december 2010 Rev. 4.1 Automotive Centre of Expertise (ACE) High Tech Mobility

2 Executive Summary De Hogescholen HAN, Fontys en het Nederlandse Automotive bedrijfsleven dienen een aanvraag in voor het Automotive Centre of Expertise (ACE) High Tech Mobility. De ambitie van het ACE is om binnen vijf jaar uit te groeien tot hét hbo kenniscentrum voor toegepast onderzoek en gespecialiseerd onderwijs op het gebied van High Tech mobiliteit. Deze ambitie wordt vertaald naar de volgende concrete doelstellingen: GOALS EXTERN Toename van de wervingskracht voor aankomende studenten resulterend in een groeiende instroom in de automotive bachelor bij HAN en Fontys Toename van het aantal automotive afgestudeerden door een interne rendementsverbetering Opleiden van TOPstudenten ten behoeve van de Automotive Sector door middel van de verkoop van opleidingspakketten aan HAN en Fontys voor hun 3 e en 4 e jaars studenten Stijging van de kwaliteit van het onderwijs door de koppeling aan onderzoek Groei van de Automotive onderzoeksomzet van het ACE waarbij een significant deel wordt uitgevoerd ten behoeve van het MKB. KPI Stijgend van een totale instroom in 2010 van 285 naar 445 studenten in 2015 Uitstroom groeit van 165 in 2010 naar 240 in 2015 Groeiend aantal 3 e en 4 e jaars studenten dat door ACE wordt opgeleid. Groeiend naar 30% in 2015 Stijgende studenttevredenheid en tevredenheid van het afnemende beroepenveld. Terugkoppeling via de programmaraad van ACE Stijgende omzet van 1,9 M in 2010 naar 2,9 M in Aandeel door MKB betaalde opdrachten: significant. Groei van cursussen en opleidingen aan derden Stijgende omzet van 100k in 2010 naar 1 M in 2015 StartUp s van nieuwe bedrijven groeit 5-10 nieuwe starters tot 2015 Uitbouw van het internationale netwerk Stijging van het aantal internationale contacten GOALS INTERN KPI Volledig zelfvoorzienend ACE vanaf Sluitende exploitatie, omzet conform de meerjarenbegroting Stijging van het studierendement (diplomarendement) Studierendement groeiend van ca. 57% in 2010 naar 67% in 2015 Docenten nemen deel aan onderzoeksprojecten van het ACE Stijgend aantal docenten dat deelneemt, naar 30% van de docenten in 2015 Deze doelstellingen sluiten naadloos aan op de ondersteuning van de kennisontwikkelingsprogramma s HTAS 1 en HTAS 2 die door de automotive sector in samenwerking met de overheid en de kennisinstellingen zijn ontwikkeld om automotive tot een van de speerpunten van de Nederlandse economie te maken. Om deze doelen te kunnen halen zijn forse investeringen nodig. Zowel overheid als bedrijfsleven zijn bereid om flink te investeren. Bedrijven investeren zowel in kind als door betaling van een bedrag per Automotive afstudeerder hetgeen vastgelegd is in een convenant tussen betrokken partijen. Belangrijke kosten zijn die voor extra werving van studenten en die voor het ontwikkelen van een TOP onderwijsprogramma voor de TOPstudenten. Daarnaast wordt geïnvesteerd in een forse toename van de onderzoeksomvang van het ACE en in toename van de cursussen voor het bedrijfsleven. Voor het eerste jaar van exploitatie zijn de volgende resultaten beoogd: De ACE organisatie is gevestigd Werving en selectie van een directeur, innovatiemakelaars, instroommarketeer en secretariaat is afgerond Er is een gehuisveste en ingerichte ACE office Het opleidingspakket voor 3 e en 4 e jaars bachelors is gereed en wordt als pilot gestart per september 2011; hierbij horen opleidingseisen, leercontracten, exameneisen etc. Er starten 4 cursussen met elk 15 tot 20 deelnemers De ontwikkeling en voorbereidingen voor ontwikkeling van de activiteiten is van start gegaan Er vinden gerichte wervingsactiviteiten voor extra instroom plaats In de opvolgende jaren wordt het ACE uitgebouwd tot een TOP instituut met internationale erkenning van de onderwijs - en onderzoekskwaliteiten en ook na 2015 met een selfsupporting financiële structuur. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE II

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanvraag Een Centre of Expertise Omgevingsanalyse Ontwikkelingen in de sector Arbeidsmarkt Automotive studentenaantallen Automotive bedrijven Concurrentie SWOT analyse Het Automotive Centre of Expertise (ACE) Visie en missie Doelen Concept Het businessmodel Het canvas De onderscheiden doelmarkten en hun behoeften Propositie Productportfolio en verdienmodellen Product markt combinaties Toegevoegde waarde en Return on Investment Positionering Strategie Marketingplan Strategie Marketingdoelstellingen Instroommarketing Cursussen voor werkenden, docenten en bedrijven Onderzoek en ontwikkeling Organisatie en governance Het team: primaire partners en overige stakeholders Samenwerking van de hbo instellingen noodzaak Juridische aspecten van Organisatie en Governance (juridische borging) Intellectueel en fysiek eigendom Verantwoording Rol van het maatschappelijke innovatieprogramma Trackrecord van de partners Kennisvalorisatie met wetenschappelijke kennisinstituten Financiële analyse Kosten/baten Verduurzaming Risicoanalyse Plan van aanpak Oprichten, ontwikkelen en operationaliseren van het ACE Uitwerken, ontwikkelen en vermarkten van het productportfolio Doelstellingen voor het eerste jaar Organisatie Het Automotive Centre of Expertise over 5 jaar, de stip op de horizon BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE III

4 1 Inleiding 1.1 Aanvraag Het uitvoeringsprogramma voor de sectorinvesteringsplannen mbo en hbo is door het Platform Bèta Techniek in september 2010 gepubliceerd. Voor het hbo geeft dit programma uitvoering aan het sectorinvesteringsplan HBO van de commissie De Boer Meer studenten HBO techniek via Centres of Expertise (20 oktober 2009). In de plannen worden aanpakken voorgesteld om te komen tot centra gericht op landelijk vastgestelde innovatiegebieden waarin onderwijsinstellingen samen met bedrijven investeren. Er zijn drie innovatiegebieden geselecteerd, te weten Water, Chemie en High Tech Automotive Systems. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en Fontys Hogescholen en het Nederlandse Automotive bedrijfsleven zijn gezamenlijk de uitdaging aangegaan om een aanvraag in te dienen voor een Centre of Expertise. Op 15 oktober is de business case ingediend, deze heeft van de commissie het oordeel kansrijk gekregen. Voor u ligt het vervolg op de business case: het business plan. In dit plan is de case verder uitgewerkt en geconcretiseerd. 1.2 Een Centre of Expertise Gespecialiseerd Automotive onderwijs en hoogwaardig toegepast onderzoek spelen een cruciale rol in het verwerven van een sterke positie van de Nederlandse auto-industrie in het High Tech mondiale speelveld. HAN, Fontys en bedrijfsleven willen met de vorming van het Automotive Centre of Expertise (ACE) een substantiële bijdrage leveren aan zowel de verbetering van de kwaliteit en kwantiteit van de uitstromende studenten als aan het scheppen van een structuur gericht op open innovatie, ondernemerschap en kennisvalorisatie waarin duurzaam nieuwe kennis wordt ontwikkeld en toegepast. Het ACE biedt het bedrijfsleven daartoe dé loketfunctie voor toegepaste technologie die nodig is voor de ontwikkeling, de productie en het onderhoud van duurzame high tech automotive producten en het ACE biedt studenten daartoe hoogwaardig TOP onderwijs in een directe en intensieve verbinding met het bedrijfsleven. Deze verbinding wordt veel sterker ingezet dan tot nu toe het geval is in de bestaande opleidingen, doordat bedrijven integraal deel worden van de opleiding van studenten. Alleen TOP studenten komen in aanmerking voor dit programma, daarvoor worden de beste 20% (groeiend naar 30%) van de studenten geselecteerd. Naast bachelor biedt ACE master opleidingen en een aantrekkelijk honours programma voor TOP studenten die door willen naar een hoger niveau. Een TOP beleving voor studenten! Kennisvalorisatie wordt ingezet door in het toegepaste onderzoek zwaar in te zetten op nieuwe high tech en cutting edge toepassingen en innovaties. Via een speciaal Automotive Centrum voor Ondernemerschap wordt gemonitord op mogelijke nieuwe StartUp s, die worden gefaciliteerd en op gang geholpen om nieuwe producten en innovaties te vermarkten. Daarmee draagt het ACE vanuit het sleutelgebied automotive landelijk bij aan het aanjagen van de Nederlandse innovatie en kenniseconomie. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 1

5 2 Omgevingsanalyse 2.1 Ontwikkelingen in de sector In figuur 1 de omgevingsanalyse van de Nederlandse Automotive sector die we als aanvragers ten behoeve van deze aanvraag hebben gemaakt. Omgevingsanalyse POLITICAL FACTORS Arbeidsmarkt Flexibiliteit en arbeidseffectiviteit Kenniseconomie Regelgeving (o.a milieu) Financieel: bezuinigingen, subsidies schaarste = keuzes maken ECONOMIC CLIMATE Recessie / 2 nd dip? Banken systeem / loans Economische toestand van bedrijven Goed onderwijs kost geld / geld van OCW is beperkt / dure faciliteiten Stimulans voor alternatieve brandstoffen Innoveren is noodzaak Nieuwe markten Voldoende personeel en instroom van studenten Multidisciplinariteit Nieuwe materialen Nieuwe brandstoffen Roadmobility Elektronica Toenemende complexiteit Elektrische auto s Intelligente Transport Systemen en services (ITS) Embedded systems / ICT Mechatronica Human Machine Interfacing (HMI) ICT / Web 2.0 CUSTOMER NEEDS Klanten: studenten Keuze aan de keukentafel Werken aan iets tastbaars, real life, projecten / beleving Doorlopende leerlijnen - samenwerking WO HBO MBO Baanzekerheid Student = ondernemer Klanten: industrie / mkb Veel ingenieurs gevraagd Samenwerking HBO Automotive Deelname bedrijven in school en in projecten Nieuwe arrangementen / Leven Lang Leren CoE = onderneming Hoogstaand product Figuur 1 - Omgevingsanalyse van de Automotive sector Klanten: overheid Imago van automotive UNCERTAINTIES Aantal beroepsbeoefenaren (mannen, vrouwen, jong en oud). Kunnen we de benodigde Ingenieurs leveren? Cultuur HBO (-docenten) / Intentie CvB s Terrorisme / Rampen / Mondiale stabiliteit Politiek / Beleid / economische slagkracht De belangrijkste trends in de sector zijn: De Nederlandse auto-industrie ontwikkelt zich tot een mondiale speler 1. De industrietak zit in de lift en is mede daardoor gekozen als een van de speerpunten binnen het sleutelgebied HTSM. De groeikansen liggen op vijf focusgebieden 2 rond milieu en mobiliteit van toekomstige kennisontwikkeling waarbij versterking van het Automotive onderwijs op alle niveaus noodzakelijk is. Steeds meer vraag naar multidisciplinaire kennis en onderzoek met een zeer hoog high tech gehalte, o.a. vanwege verschillende duurzaamheidsontwikkelingen (o.a. Euro 6). De ambitie van de sector voorziet een grote vraag naar nieuwe medewerkers en vergt een forse groei van het aantal automotive studenten. Schattingen komen in de buurt van een benodigde groei van 100%! Steeds meer samenwerking tussen ondernemers, overheid, onderwijs en onderzoek om de uitdagingen die de kenniseconomie en de maakeconomie stellen aan te gaan. Samenwerking tussen de hbo-instellingen onderling en in de keten zowel richting mbo als wo om de vraag naar hoog opgeleide professionals te kunnen beantwoorden. De ontwikkeling van High Tech regio s waaronder Brainport, dat het initiatief heeft genomen om een High Tech Automotive Campus (HTAC) in Helmond te initiëren en zo de NL Automotive sector te versterken. De ontwikkeling van het cluster Energie- en Milieutechnologie (EMT) in de provincie Gelderland. Hierin spelen innovatie, kennis en wetenschap een belangrijke rol met kennisvalorisatie als speerpunt. Bovenstaande trends worden onderschreven door onderzoek in de Europese Unie in Comprehensive Analysis of the Evolution of the European Automotive Industry. 1 Roland Berger - Vision for the Dutch automotive sector (september 2010) 2 vehicle efficiency, vehicle guidance, electric vehicles, cooperative mobility en platform electrification BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 2

6 2.2 Arbeidsmarkt Figuur 2 geeft een overzicht van de High Tech Automotive sector met daarbij de huidige aantallen medewerkers. Het rapport van Berger, Vision for the Dutch Automotive sector , gaat uit van een groei van dit hoog innovatieve sleutelgebied met 3,5% per jaar tot Dit gegeven is gebruikt om via een scenarioanalyse een inschatting te maken van de te verwachten vraag naar automotive opgeleiden op hbo niveau vanuit de sector. De analyse staat in Bijlage 1 en wijst uit dat er in 2011 vraag is naar 180 automotive hbo opgeleiden stijgend naar 245 in Dit betreft alleen de sector High Tech Automotive Figuur 2 - Automotive Industry 2.3 Automotive studentenaantallen Er zijn 3 automotive opleidingen in het land: HAN, Fontys en Hogeschool Rotterdam (HR). De studenten aantallen qua instroom en uitstroom staan in Tabel 1. Tabel 1- Instroom en gediplomeerde uitstroom van de Automotive Bachelor opleidingen Instelling Instroom Uitstroom HAN Fontys HR Totaal Engineering studenten met uitstroom differentiatie Automotive Bron: HBO raad en instellingen HAN en Fontys hebben momenteel een gezamenlijke instroom van 286 studenten in Met de inzet van het ACE gaat dit stijgen naar 445 in Door rendementsverbetering stijgt de gediplomeerde uitstroom naar ca. 240 in Voor deze afgestudeerden is de arbeidsmarkt in 2015 nog steeds zeer ruim. Als de groei doorzet zoals het rapport Berger voorziet dan zal er plaats zijn voor ruim 60% van alle automotive afgestudeerde hbo-ers. Momenteel vindt ongeveer 30-35% van de gediplomeerden een baan in de High Tech Automotive sector (Bron: HAN). ACE draagt er belangrijk toe bij dat een groter aandeel van de afgestudeerden kiest voor een baan in de sector. De in het rapport van Berger genoemde schatting van een benodigde groei van het aantal studenten met 100% blijkt gerechtvaardigd. Om aan de totale vraag vanuit de sector te voldoen zal er ook internationale instroom op gang moeten komen. 2.4 Automotive bedrijven De sector bestaat uit ruim 500 automotive productiebedrijven. De geografische spreiding daarvan staat in Figuur 3. In Gelderland bevinden zich veel MKB bedrijven en StartUps en in (Oost) Brabant een flink aantal grote bedrijven. De 3 hbo opleidingen bevinden zich dichtbij de concentraties van bedrijven waardoor de lijnen letterlijk kort zijn. Figuur 3 - Aantal automotive bedrijven per provincie (KvK) BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 3

7 2.5 Concurrentie Concurrentie is er op verschillende niveau s: 1. Aan de instroomkant waar de Automotive opleidingen concurreren met andere opleidingen in de markt van initieel onderwijs. Hierbij horen andere technische opleidingen en opleidingen in bijvoorbeeld de economische richtingen. 2. Op het terrein van Automotive zijn er de internationale automotive opleidingen zoals de RWTH te Aachen en commerciële instituten die bedrijfsopleidingen aanbieden. 3. Op het gebied van onderzoek bevinden zich de commerciële onderzoeksbureaus en onderzoek van bijvoorbeeld de toeleveranciers. 2.6 SWOT analyse Voor het op te zetten ACE is een SWOT analyse opgesteld. De verschillende genoemde punten uit de SWOT zijn verwerkt in het Business Plan. 3 Het Automotive Centre of Expertise (ACE) 3.1 Visie en missie VISIE Het Automotive Centre of Expertise is in 2015 hét hbo kenniscentrum in de Benelux voor toegepast onderzoek en gespecialiseerd onderwijs op het gebied van high tech mobiliteit. Het Centre is een Europese topspeler op een aantal selecte gebieden en geniet wereldwijde bekendheid. MISSIE Wij zijn de koppeling tussen bedrijfsleven, topstudenten en topdocenten om vraagstukken op het gebied van toegepaste automotive technologie te beantwoorden. MISSIE WAARDEN Kwaliteit - Klantgericht - Professionaliteit Neutraliteit - Samenwerking Wij zijn dé vraagbaak voor Automotive Nederland BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 4

8 3.2 Doelen Het ACE heeft op basis van de visie en missie de onderstaande doelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen zijn geplaatst in twee perspectieven: externe doelstellingen en interne doelstellingen. Tabel 2- Doelstellingen GOALS EXTERN KPI Toename van de wervingskracht voor aankomende studenten Stijgend van een totale instroom in 2010 van 285 naar resulterend in een groeiende instroom in de automotive bachelor bij 445 studenten in 2015 HAN en Fontys Toename van het aantal automotive afgestudeerden door een interne Uitstroom groeit van 165 in 2010 naar 240 in 2015 rendementsverbetering Opleiden van TOPstudenten ten behoeve van de Automotive Sector Groeiend aantal 3 e en 4 e jaars studenten dat door ACE door middel van de verkoop van opleidingspakketten aan HAN en wordt opgeleid. Groeiend naar 30% in 2015 Fontys voor hun 3 e en 4 e jaars studenten Stijging van de kwaliteit van het onderwijs door de koppeling aan Stijgende studenttevredenheid en tevredenheid van onderzoek het afnemende beroepenveld. Terugkoppeling via de programmaraad van ACE Groei van de Automotive onderzoeksomzet van het ACE waarbij een Stijgende omzet van 1,9 M in 2010 naar 2,9 M in significant deel wordt uitgevoerd ten behoeve van het MKB Aandeel door MKB betaalde opdrachten: significant. Groei van cursussen en opleidingen aan derden Stijgende omzet van 100k in 2010 naar 1 M in 2015 StartUp s van nieuwe bedrijven groeit 5-10 nieuwe starters tot 2015 Uitbouw van het internationale netwerk Stijging van het aantal internationale contacten GOALS INTERN KPI Volledig zelfvoorzienend ACE vanaf Sluitende exploitatie, omzet conform de meerjarenbegroting Stijging van het studierendement (diplomarendement) Studierendement groeiend van ca. 57% in 2010 naar 67% in 2015 Docenten nemen deel aan onderzoeksprojecten van het ACE Stijgend aantal docenten dat deelneemt, naar 30% van de docenten in Concept Het ACE bestaat uit een centraal deel en uit decentrale faciliteiten. Het centrale deel wordt gevestigd in Helmond op de High Tech Automotive Campus (HTAC). In dit centrale deel zetelt de directie en het directiesecretariaat. Het secretariaat vormt tevens een centraal aanspreekpunt. Verder zijn er voortdurend twee innovatiemakelaars op pad die alle vragen op het gebied van opleiden, onderzoek en kennis inventariseren en uitzetten binnen het ACE. De Fontys faciliteiten voor opleiden en onderzoek zijn ook (grotendeels) op de HTAC gevestigd. De opleidingen en de uitgebreide automotive laboratoria van de HAN bevinden zich in Arnhem. Deze bestaande accommodaties worden zo optimaal mogelijk benut. Uitgangspunt is daarbij dat onderzoek en opleiden plaatsvinden daar waar de faciliteiten zijn. Figuur 4 - Concept van het Automotive Centre of Expertise (ACE) Het ACE zal in de uitvoering van opleidingen en onderzoek ook gebruik maken van elders aanwezige faciliteiten: op de HTAC en bestaande faciliteiten bij bedrijven en opleidingen in heel Nederland. Hiermee worden onnodige dubbelingen en desinvesteringen voorkomen. Het ACE zal met andere partijen die Nederlandse onderzoeksfaciliteiten aanbieden afspraken maken om deze tegen een gereduceerd tarief voor het onderwijs beschikbaar te krijgen. Facility sharing met en in de gehele BV Nederland, gefaciliteerd door ACE, vormt een duidelijke meerwaarde van het ACE. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 5

9 4 Het businessmodel 4.1 Het canvas Voor het ACE is het onderstaande business model ontwikkeld via de Business Model Generation aanpak. In de volgende hoofdstukken volgt een toelichting op dit business model. Business Model Automotive Centre of Expertise PARTNER NETWORK VDL/TNO/Brainport Nooteboom DAF NedCar KIEMT Focwa e.v.a. HTAC / HTAS HAN Fontys Overheid Gemeente Helmond Gemeente Arnhem Stadsregio A-N Provincie Brabant Provincie Gelderland KEY ACTIVITIES R &D / S&O Kenniscreatie en deling netwerkmanagement Opleiden Kwaliteitsbewaking KEY RESOURCES Labs Professionals Studenten Labs Professionals Bedrijven COST STRUCTURE Investeringen: organisatie, goede mensen Faciliteiten up-to-date houden Vaste kosten: facilities, salarissen, beheer Variabel: materialen, foutkosten, scholing PR en marketing OFFER Employability Scholing TOP Nieuwe ow-employability medewerkers Onderzoek TOP studenten kennis hoogwaardig-professioneel TOP opleidingen Garantie/risico Valorisatie per categrorie Ontwikkeling Innovatie en StartUps Volledig Onderzoek traject idee->prototype en kennis hoogwaardig-professioneel en start productie Garantie/risico Faciliteiten per categorie Volledig Excellent traject en relatiefgoedkoop idee->prototype Open innovation Faciliteiten Excellent en relatiefgoedkoop Beleving en Passie TOPopleiding aan een TOP instituut Praktijkgericht leren Honours programmas State-of-the-art facilities Flexibiliteit Excellente studieomgeving Instroommarketing CUSTOMER RELATIONSHIPS B2B Persoonlijke relaties Key account management Virtual Community Cocreatie Direct contact Virtual Community DISTRIBUTION CHANNELS Persoonlijke netwerken Website Fysieke locaties ACE Incompany Eén Loket Fysieke locaties ACE Incompany E-faciliteiten REVENUE STREAMS CUSTOMER SEGMENTS 1. Automotive bedrijven MKB en GB Instellingen Overheid 2. Automotive Studenten (3 e en 4 e jaars) 3. Automotive opleidingen Trainingen, cursussen, ondersteuning en opdrachten, O&O en Collegegeld en OCW bekostiging Projectsubsidies, Joint Ventures Intelectual Property Rights (IPR), WBSO gelden 4.2 De onderscheiden doelmarkten en hun behoeften Het ACE kent verschillende klantsegmenten of doelmarkten: Midden en klein bedrijf Grootbedrijf Overheid Werkenden Docenten (een specifieke groep onder de werkenden) van vo, mbo en hbo Studenten Potentiële studenten Informatie over de behoefte van verschillende doelmarkten is grotendeels via interviews verkregen: Studenten en potentiële studenten hebben behoefte aan een aansprekende en herkenbare opleiding waarin zij met passie aan de slag kunnen. Een goed toekomstperspectief is een belangrijk keuzemotief. Zowel bedrijfsleven als overheid hebben behoefte aan meer en goede automotive afgestudeerden op verschillende opleidingsniveaus. Daarnaast hebben bedrijven er behoefte aan om hun huidige medewerkers bij te scholen op nieuwe kennisgebieden en employabel te houden. En ook scholen en opleidingen hebben behoefte aan goed en up-to-date opgeleide docenten. Bedrijven en overheid hebben behoefte aan onderzoek. De behoefte van grote bedrijven ligt enerzijds bij fundamenteel en wetenschappelijk onderzoek en anderzijds bij toegepast onderzoek om tot nieuwe producten te komen. Middelgrote en kleine bedrijven hebben vooral behoefte aan toegepast onderzoek. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 6

10 Veel bedrijven noemen facility sharing als een belangrijke behoefte. Eigen facilities zijn erg kostbaar en de bezettingsgraad ligt vaak relatief laag. Door facilities van anderen te benutten worden belangrijke kostenvoordelen bereikt. De inzet van studenten in het bedrijf wordt als een belangrijke behoefte gezien, enerzijds vanwege de lage kosten, anderzijds vanwege de kennis en denkkracht die studenten meebrengen. Bedrijven hebben behoefte aan netwerkvorming en deelname aan netwerken om voeling te houden met de gehele branche. 4.3 Propositie Voor studenten en aankomende studenten die op zoek zijn naar een bèta opleiding met passie en beleving biedt het ACE zeer hoogwaardige opleidingen met uitdagende praktijkervaring zowel in het innovatieve onderzoek van het ACE als bij de top van het nationale en internationale automotive bedrijfsleven. Het ACE heeft TOPdocenten die de bedrijfspraktijk kennen. Studenten volgen de basis van hun opleiding gedurende 2 jaren in Arnhem of Eindhoven. Het 3 e en 4 e jaar van hun studie volgen zij bij het ACE, dat kan zowel in Arnhem als in Helmond zijn. Het ACE zorgt voor opleidingspakketten voor jaar 3 en 4 en de TOP studenten kunnen bij ACE afstuderen. Hier worden zij voortdurend gestimuleerd om te excelleren en hebben zij toegang tot honoursprogramma s die tot snelle aansluiting op de Master opleidingen en tot eervolle vermelding op het diploma leiden. Hiermee specialiseren zij zich en onderscheiden zij zich van anderen. Na hun studie behoren zij tot de kring der Automotive Alumni waardoor geregeld contact met andere alumni, die bij bedrijven overal in Europa werkzaam zijn, een waardevol netwerk blijkt. Klanten van het ACE hebben behoefte aan expertise en toegepast onderzoek op het gebied van High Tech Mobility om hun marktpositie te kunnen behouden en te versterken. Het ACE biedt door middel van de verschillende lectoraten zowel kennis als toegepast onderzoek om samen met de klant innovatieve oplossingen te bedenken. Hierbij worden studenten ingezet die worden begeleid door deskundige docenten, lectoren en professionals uit de bedrijven. Bij toegepast onderzoek horen ook de uitvoering van testen en simulaties, bouw van prototypes en soms de productie van kleine proefseries. Via goede werkrelaties met de 3 TU s, TNO en FEV (Aachen) heeft het ACE toegang tot aanvullende wetenschappelijke kennis. MKB s kunnen hun, soms kleine, R&D afdelingen volledig bij het ACE in house onderbrengen. ACE biedt hiervoor eigen (gehuurde) bedrijfsruimtes. ACE heeft geen eigen laboratoriumfaciliteit maar huurt deze in bij HAN, Fontys, HTAC / AFB en bedrijven in NL. De verantwoordelijkheid om voor up-to-date facilities te zorgen ligt bij deze partners, waarbij ACE uiteraard aangeeft welke behoefteontwikkeling plaats vindt. HAN heeft op dit moment uitgebreide faciliteiten in Arnhem, Fontys heeft faciliteiten in Helmond en heeft het voornemen om die, in samenwerking met HTAC / AFB, uit te breiden. ACE zal zorgvuldig overleg plegen om op beide locaties tot goede laboratoria te komen die voldoende bezettingsgraad en daarmee concurrerende kostprijzen zullen hebben. 4.4 Productportfolio en verdienmodellen De doelmarkten van het ACE bevinden zich op verschillende plaatsen in de keten die loopt van funderend (basis en voortgezet) en ander toeleverend onderwijs, via het hbo naar de bedrijven, instellingen en overheden. Deze keten is weergegeven in Figuur 5. Het ACE levert producten en diensten op de door middel van 1,2 en 3 aangegeven plaatsen. 1. Producten en diensten ten behoeve van de instroom van nieuwe studenten: Instroombevordering door middel van voorlichting en promotie onder potentiële studenten. Dit is een marketing product, verder beschreven in hoofdstuk 5. Het gaat om extra inspanningen, naast datgene wat HAN en Fontys al doen en veelal buiten de normale wervingsregio s van de instellingen, om de instroom substantieel te vergroten. Er wordt ook gericht internationaal geworven. De samenwerking met het mbo (ROC s en Centra voor Innovatief Vakmanschap (CIV)) zal worden versterkt en benut om de doorstroom naar het hbo te verhogen. Voor deze activiteiten wordt een instroommarketeer aangetrokken. Voor de verbetering van het rendement wordt door het ACE onder andere een pre-dropout klas gestart. In deze klas gaan studenten een prestatiecontract aan dat stimulerend en bindend is. Op deze manier worden meer studenten binnen boord gehouden. HAN en Fontys betalen voor deze promotiediensten. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 7

11 Figuur 5 - Procesketen 2. Producten en diensten aan studenten: TOPopleidingspakketten voor 3 e en 4 e jaars bachelor studenten, minoren en afstudeertrajecten, honoursprogramma en masters. Het ACE biedt een hoogwaardig TOPopleiding in een directe en intensieve verbinding met het bedrijfsleven. Het nieuwe daarbij is dat bedrijven integraal deel worden van de opleiding van studenten. De student leert en werkt tegelijkertijd aan een innovatief real life project bij een bedrijf of binnen de onderzoekslijnen van het ACE. Zo worden leren en innoveren in elkaar geschoven. De ontwikkelbehoefte en interesse van de student worden gekoppeld aan een concreet (innovatie)vraagstuk uit de praktijk. Studenten behalen competenties op een manier die bij hen past. Via een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) en halfjaarlijkse assessments wordt de voortgang en kwaliteit bewaakt. De trajecten worden begeleid door experts vanuit het ACE en het bedrijfsleven. Tussen bedrijf, student en docent wordt een tripartiete leerovereenkomst afgesloten. Zo wordt het 3 e en 4 e leerjaar vastgelegd. Studenten maken de keuze voor thema s en minoren in het Arnhemse en / of in het Helmondse deel van het ACE en volgen daar hun studie. Studenten kunnen in de tweede helft van hun studie bij ACE terecht, zij worden geselecteerd op geschiktheid en motivatie. Het gemiddelde van hun cijferlijst zal minimaal een ruime 7 moeten bedragen. Aanvullende criteria worden nog opgesteld. De TOP 20% (groeiend naar 30%) van de studenten komt in aanmerking voor het TOPopleidingstraject van het ACE. Het opleidingsaanbod van het ACE wordt regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de vraag uit het bedrijfsleven en de opleidingen worden vormgegeven en uitgevoerd in nauwe samenwerking met bedrijven. HAN en Fontys betalen voor deze producten en diensten. Binnen het ACE wordt vorm gegeven aan een Automotive Centrum voor Ondernemerschap, in samenwerking met de bestaande Centra voor Ondernemerschap van HAN en Fontys en HTAC. Medewerkers van dit centrum zullen voortdurend zoeken naar mogelijke innovaties die nieuwe producten kunnen BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 8

12 opleveren, het zogenaamde screening en scouting. Zij zullen studenten en alumni ondersteunen en adviseren bij het opstarten van nieuwe bedrijvigheid en zij zullen alert zijn op mogelijke patentaanvragen. Vanuit het ACE zullen faciliteiten worden geboden om een onderneming te beginnen. Hierbij wordt samengewerkt met regionale pre-seed en seed fondsen en proof of concept fondsen. Tabel 3 - overzicht opleidingen ACE Opleiding voor Korte beschrijving TOPopleiding tbv 3 e en 4 e jaars TOP studenten TOPopleiding gekoppeld aan een (innovatief) bedrijfsproject bachelors Honours programma TOP BEng studenten 0,5 jaar verdiepend of verbredend TOPprogramma, gekoppeld aan de onderzoeksthema s van het ACE Minoren BEng studenten Ondernemerschap en inhoudelijke verdiepende of verbredende minors Hbo masters TOP BEng s Automotive Systems Cursussen Open inschrijving Automotive Elektronica, Elektrisch rijden en andere nieuw te ontwikkelen cursussen Maatwerk Medewerkers van bedrijven Wordt op klantspecificatie en wens opgezet In ontwikkeling: Verbreding via nieuwe multidisciplinaire programma s aan te bieden Verdieping door specialisaties op belangrijke nieuwe vakgebieden en nieuwe technologieën Nieuwe snijvlakopleidingen door samenwerking met andere opleidingen zoals embedded systems en informatie- en communicatieopleidingen Binnen de opleidingen wordt gebruik gemaakt van virtual learning communities ten behoeve van de contacten tussen de beide locaties 3. Producten en diensten aan MKB, grote bedrijven, kennisinstellingen en overheid: ACE biedt: Cursussen en opleidingen voor bedrijven en werkenden en specifiek voor docenten in vo, mbo en hbo. Een aantal cursussen zijn reeds beschikbaar en er zullen nieuwe cursussen worden ontwikkeld. Kennisontwikkeling en kennisdeling, consultancy en advies, vraagbaak. Kennis wordt vastgelegd in een kennisbank, zodat deze snel toegankelijk is. Gedacht wordt aan een wikipedia-achtige opzet. Toegepast onderzoek, testen, simulaties en prototyping op de volgende speerpuntgebieden: o Lightweight structures and Safety o Alternative and new Automotive fuels o Hydrogen and Electrification for Automotive Applications o Chassis control, vehicle dynamics and human-machine interface o Vehicle handling, interaction and cooperation Bemiddeling bij facility sharing, netwerk, samenwerking en sharing personnel Afstudeerders die in het bedrijf hun afstudeeropdracht uitvoeren Voor de beoogde groei van het onderzoek is uitbreiding van lectoraten noodzakelijk. Er worden hiervoor twee nieuwe lectoren aangesteld in de tweede helft van Bedrijven betalen voor cursussen en onderzoek en per afstudeerder wordt een bedrag van 1000,= in rekening gebracht. Hierover zijn afspraken gemaakt met de FHA die de sector vertegenwoordigt (zie brief van F.L.M. Welschen, voorzitter FHA, 3 december 2010; bijlage aanvraagformulier). Er wordt naar gestreefd om met andere brancheorganisaties, zoals FOCWA, dezelfde afspraken te maken. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 9

13 4.5 Product markt combinaties De producten en diensten van het ACE zijn (deels) verschillend voor de eerder genoemde klantsegmenten. In Tabel 4 staan de beoogde product - markt combinaties met daarbij een inschatting van de vraag vanuit de markt. PRODUCT DOELMARKT Potentiële studenten Tabel 4 - Product - markt combinaties Studenten Werkenden Docenten MKB GB Overheid Instroombevordering en aansluiting TOPopleidingspakket 3 e en 4 e jaar bachelor Minoren Honoursprogramma s Masters Cursussen (breed) Cursussen (specialistisch) StartUp s Bemiddeling onderwijs arbeidsmarkt Toegepast onderzoek Testen Simulaties Productontwikkeling Bouw van prototypes Productie van mini series * Consultancy en Advies Vraagbaak Kennisontwikkeling en kennisdeling Sharing van facilities en personeel Verhuur en bemiddeling bij verhuur van facilities: producten met veel vraag uit betreffende markt Legenda producten met beperkte vraag uit betreffende markt producten met weinig vraag uit betreffende markt * Dit is nog een mogelijk product, hierbij wordt gedacht aan series tot maximaal 10 stuks. Nader marktonderzoek moet de behoefte uitwijzen. 4.6 Toegevoegde waarde en Return on Investment De toegevoegde waarde van het ACE voor de klant bestaat uit verschillende elementen. De bedrijven willen mee investeren in het ACE omdat de volume en kwaliteitsdoelen voor het bedrijfsleven de ondergrens is van de behoefte aan hbo - Automotive opgeleiden. Door meer en beter opgeleide afgestudeerden blijft het mogelijk om internationaal in de pas te lopen met de ontwikkeling van nieuwe producten en systemen. Zonder uitzondering zijn de bedrijven niet in staat om deze ROI te kapitaliseren. Onze gezamenlijke overtuiging is dat de totale Return on Investment ruimschoots de gedane investeringen overschrijdt. De omzet van de sector in NL is ongeveer 16,8 miljard euro 3. Indien er niet voldoende bekwame afgestudeerden zijn dan kan de door Berger aangegeven minimum noodzakelijke groei (3,5% p.a.) niet worden gerealiseerd en bedraagt de jaarlijkse directe schade al snel enkele procenten van de totale omzet. De indirecte schade is groter: Nederland raakt achterop en verliest zijn positie op Automotive gebied. Het geanticipeerde effect van het ACE is primair het kwalitatief en kwantitatief benodigde Human Capital beschikbaar krijgen voor de nationale Automotive sector. 3 Roland Berger - Vision for the Dutch automotive sector (september 2010) BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 10

14 Toegevoegde waarde van ACE voor bedrijven ROI voor bedrijven Voordeel ruime kweekvijver van automotive talent goede en genoeg afgestudeerden flexibiliteit door inzet van (goedkope) studenten continuïteit, groei, kostenbesparing brede kennisbasis waar bedrijven kennis halen versnelling in ontwikkelingsprocessen concurrentievoordeel één centraal loket snel en gemakkelijk toegankelijk efficiency; kostenbesparing snel toepasbare kennis versnelling in ontwikkelingsprocessen concurrentievoordeel, groei cursussen met toepasbare kennis en een praktische scholing / training / certificering dicht bij huis minder reistijd; kostenbesparing insteek uitgebreid en waardevol netwerk snel en gemakkelijk toegankelijk efficiency, groei leidt voor bedrijven tot integratie van eigen specialismen integratie en nieuwe toepassingen innovatie en continuïteit, groei met andere automotive toepassingen en mogelijk tot nieuwe innovaties en producten Intensieve samenwerking met bedrijven versnelling in ontwikkelingsprocessen concurrentievoordeel leidt tot meer afdekking van risico s op basis van minder risico s kostenbesparing onderzoek leidt tot business mogelijkheden met invloed op het curriculum en daardoor beter continuïteit, groei onderwijsinstellingen opgeleide afgestudeerden leidt tot facility sharing van de verschillende automotive minder eigen dure facilities nodig kostenbesparing facilities in het land Toegevoegde waarde van ACE voor HAN en Fontys ROI voor HAN en Fontys Voordeel extra wervingskracht meer studenten continuïteit en meer inkomsten grotere koppeling tussen onderzoek en opleiden verbetering van de opleidingen concurrentievoordeel een Centre of Expertise is het neusje van de zalm naamsbekendheid concurrentievoordeel en continuïteit stimulans voor het onderzoek op maatschappelijke impuls voor het onderzoek vanuit hbo grotere rol in kenniseconomie innovatiethema s uitwisseling van kennis tussen bedrijven en ACE Kennisvalorisatie grotere rol in kenniseconomie Toegevoegde waarde van ACE voor overheid ROI voor overheid Voordeel Meer en betere afgestudeerden meer hoogopgeleiden betere concurrentie positie voor NL BV Een pilot model voor Centres of Expertise best practices idem Kennisvalorisatie groeit: maatschappelijk benutten van de kennis in de hogescholen en meer wisselwerking idem 4.7 Positionering Het toegepaste onderzoek van het ACE onderscheidt zich van het fundamentele en wetenschappelijke onderzoek dat veelal aan universiteiten en bij kennisinstellingen als TNO plaatsvindt. Toegepast onderzoek vindt veeleer plaats in de ontwikkelingsfase van producten en in de industrialisatiefase. De partners in ACE hebben een lange historie van samenwerking en kennisdeling met de 3 TU s, TNO en andere europese universiteiten. Vanuit ACE zal deze samenwerking verder worden geïntensiveerd om zo de koppeling naar wetenschappelijke kennis en input te borgen. 4.8 Strategie Bedrijven zijn leidend voor de inhoudelijke thema s. Het ACE: bepaalt zijn focus in nauwe samenwerking met de FHA en andere organisaties die de branche vertegenwoordigen en stelt die voortdurend bij. Hierdoor kan het ACE steeds inspelen op nieuwe ontwikkelingen. richt zich zowel op grote bedrijven als op MKB en speelt in op het samenspel tussen grote en kleine bedrijven bij make of buy beslissingen. Door de Figuur 6 - Kennisstromen BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 11

15 aanwezige kennis bij bedrijven te bundelen in de kennisbank wordt deze kennis ook weer teruggebracht bij bedrijven. Daardoor kan Nederland in de toekomst èn dingen bedenken èn zelf uitvoeren. Zo kan het ACE het loket zijn voor het bedrijfsleven voor toegepaste technologie. Het committment van bedrijven is ook bestuurlijk belegd. Met de innovatiemakelaars is een directe en laagdrempelige verbinding naar bedrijven vertaald in de inrichting van de organisatie. Het ACE stuurt op kwaliteit en snelheid. 5 Marketingplan 5.1 Strategie In Bijlage 2 staat een uitgebreid marketingplan, waarin alle P s worden beschreven. De marketingstrategie is per groep van producten bepaald waarbij een drietal categorieën worden onderscheiden: 1. Opleidingen voor jongeren met een relevante vooropleiding: de bachelor opleidingen van HAN en Fontys en het 3 e en 4 e jaar van de opleidingen dat door het ACE wordt verzorgd 2. Opleidingen voor werkenden en voor bedrijven 3. Onderzoek en ontwikkeling Voor de algehele bekendheid va het ACE wordt een website ingericht en wordt er gebruik gemaakt van verschillende nieuwe media. 5.2 Marketingdoelstellingen Instroom in de hbo Automotive bachelors van HAN en Fontys: De doelstelling van ACE voor deze categorie is een stijging van de gezamenlijke instroom van de hbo bachelor opleidingen van HAN en Fontys met 50%, van 300 in 2010 naar 450 in 2015 en een stijging van 100% van de instroom in de masteropleidingen. Instroom in het door het ACE verzorgde 3 e en 4 e jaar van de opleidingen: Het 3 e en 4 e jaar dat ACE verzorgt voor de TOP studenten kent niet alleen instroom vanuit de genoemde bachelors van HAN en Fontys maar ook vanuit de hbo-opleidingen werktuigbouwkunde, elektrotechniek, mechatronica, telematica, embedded systems, etc. Alle studenten moeten aan dezelfde hoge eisen voldoen om in ACE te kunnen instromen. Het ACE opereert landelijk, het staat immers voor Automotive Nederland BV, en zal daarom ook landelijk studenten werven. Daarnaast zal internationaal geworven gaan worden om ook op die manier te voldoen aan de wens: verdubbeling van de uitstroom. De marketinginspanningen van het ACE zullen aanvullend zijn bij de inspanningen die de beide instellingen zelf al doen voor hun bachelor opleidingen. De wervingskracht van het ACE zal daarbij worden benut: de aantrekkelijkheid van de Automotive omgeving, de professionele deskundigheid van de medewerkers en de uitstraling van de onderzoeksproducten. Deelname aan de opleidingen voor werkenden en voor bedrijven: Doelstelling: zie meerjarenbegroting Uitbreiding van de omvang van het onderzoek Doelstelling: zie meerjarenbegroting 5.3 Instroommarketing Product Bachelor automotive Master (EMAE en MAS) Promotie Directe werving: door voorlichting op vo- en mbo-scholen en open dagen; hiervoor worden de volgende concrete acties uitgevoerd: BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 12

16 Gebruik social media Ontwikkelen van een high tech mobility game en/of een virtual experience centre Verhelderen automotive beroepen in beeld en geluid Inzet oplegger en/of bus voor landelijke werving Organiseren en bemiddelen bij excursies naar hogescholen en bedrijven Aandacht voor meisjes Jongeren aanspreken op hun belevingswereld is daarbij vanzelfsprekend! Indirecte werving: via docenten in vo en mbo en decanen Bekend maken met de beroepen waarvoor het Automotive hbo en het ACE opleiden Ontwikkelen lesmateriaal voor gebruik in met name vo en mbo en ter ondersteuning van de docenten Zoeken, interviewen en betrekken vrouwelijke rolmodellen Organisatie landelijke decanendag(en) en docenten dag(en) op de diverse locaties Bij de werving die de hogescholen zelf doen, moet het ACE en de verrijking door ACE zichtbaar zijn. 5.4 Cursussen voor werkenden, docenten en bedrijven Product Het gaat om de Bachelor automotive in deeltijd en om cursussen. Promotie Werving via de bedrijven, de partners in eerste en tweede schillen en via HR managers. Hierbij wordt LLL (Leven lang leren) benadrukt en employability van de medewerkers. Ervaring die in het bedrijf is opgedaan, kan via EVC trajecten inzichtelijk worden gemaakt. Voor medewerkers in de leeftijdscategorie 45+ wordt een speciale midlife update geboden. Docenten van vo, mbo en hbo worden benaderd via de bestaande relaties met de scholen, voor hen geldt het belang van voortdurende professionalisering in hun beroep. Voor het product onderzoek gaan innovatiemakelaars naar de bedrijven die tevens de cursussen als product meenemen. 5.5 Onderzoek en ontwikkeling Product Onderzoek en ontwikkeling betreft toegepast onderzoek zoals eerder beschreven. Promotie Op de eerste plaats zal het ACE en de producten van ACE bekend worden gemaakt bij bedrijven en instellingen. Hiervoor wordt een campagne opgezet waarbij alle relaties van HAN, Fontys en primaire partners worden geïnformeerd, zowel nationaal als internationaal. Bestaande netwerken zoals ATC en brancheorganisaties zoals FOCWA zullen hierbij ook worden gebruikt. Hiermee wordt de reputatie opgebouwd. Het ACE zet twee innovatiemakelaars in om naar (potentiële) klanten toe te gaan en opdrachten te verwerven. Innovatiemakelaars zijn inhoudelijk deskundige acquisiteurs. Zij hebben snel een beeld van de problematiek van de klant en kunnen de verbinding leggen naar de onderzoeksafdeling en naar andere bedrijven en instellingen. Zij zorgen dat, in overleg met onderzoek, er concrete offertes komen voor opdrachten. De innovatiemakelaars nemen ook het opleidingsportfolio mee naar de klant om ook op dit vlak tot concrete opdrachten te komen. De relaties met ATC en Syntens worden versterkt zodat hun adviseurs bekend zijn met het ACE portfolio. Via nieuwsbrieven worden relaties op de hoogte gehouden van de activiteiten en het ACE levert inhoudelijke bijdragen aan studiedagen en congressen die onder andere door ATC worden georganiseerd. 6 Organisatie en governance 6.1 Het team: primaire partners en overige stakeholders In Tabel 5 staat een overzicht van de primaire partners en de overige stakeholders met hun rollen en bijdragen. De primaire partners zijn mede-initiatiefnemers en investeren mee. In de tweede ring zijn partijen opgenomen met wie wordt samengewerkt. Dit zijn onder andere onderwijspartners in de keten, brancheorganisaties, HTAS, enz. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 13

17 Tabel 5 - Overzicht primaire partners en overige stakeholders Primaire Partner Rol Inbreng HAN Fontys Penvoerder Lid Raad van Toezicht Opleiden R&D /S&O / kennismanagement Lid Raad van Toezicht Opleiden R&D /S&O / kennismanagement (minimaal) per jaar 2 lectoraten docenten en (delen van) opleidingen centrum voor ondernemerschap (CvO) huur automotive laboratoria en opleidingsfaciliteiten (minimaal) per jaar 1 lectoraat docenten en (delen van) opleidingen centrum voor ondernemerschap (CvO) huur automotive laboratoria en opleidingsfaciliteiten Relaties met de sector per jaar afname afstudeerders per jaar; financiering onderzoek FHA Lid Raad van Toezicht namens de bedrijven Afspraken met de branche Focwa Lid Raad van Toezicht namens de carosserie- en Carrosseriebouw trailerbouwbranche, afnemer van onderzoek VDL Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar investering in de faciliteiten Leverancier van kennis en kunde (manufacturing lab) en begeleiding studenten Nooteboom Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar; financiering lectoraat Leverancier van kennis en kunde Prins Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar; financiering onderzoek, begeleiding Autogassystemen Leverancier van kennis en kunde studenten Vredestein Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar; financiering onderzoek en begeleiding Leverancier van kennis en kunde studenten DAF Trucks Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar; financiering onderzoek en begeleiding Leverancier van kennis en kunde studenten Benteler Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar begeleiding van studenten (800 uur) Leverancier van kennis en kunde Inalfa Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar begeleiding van studenten (2000 uur) Leverancier van kennis en kunde Reewoud Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni per jaar begeleiding van studenten Energietechniek Leverancier van kennis en kunde Hytruck Afnemer van onderzoek per jaar; financiering onderzoek e-traction Afnemer van onderzoek per jaar; financiering onderzoek Tomtom Afnemer van onderzoek en studenten per jaar nog geen handtekening Drivetrain Innovations BV Afnemer van onderzoek en studenten per jaar; financiering onderzoek en begeleiding van studenten B-Style Automotive BV Afnemer van onderzoek en studenten per jaar; financiering onderzoek en begeleiding van studenten Silent Motor Bijdrager in uitvoering van onderzoek per jaar, personele inzet tbv onderzoek Company BV NedCar Afnemer van onderzoek, opleiden, studenten en alumni per jaar, faciliteiten, hardware, training, begeleiding Sensata Afnemer van onderzoek en studenten per jaar, financiering onderzoek, begeleiding studenten Stichting HTAC Facilitator, fysieke concentratie van partijen binnen de per jaar, beschikbaarheidstelling faciliteiten automotive sector AFB Holding NV Facilitator per jaar beschikbaarheidstelling faciliteiten TNO Afnemer van onderzoek, opleiden en alumni Leverancier van kennis en kunde per jaar (ovb); investering in de faciliteiten (Electrical Lab en Connected Car Lab) ondersteuning van de lectoraten Provincie Gelderland Financier en gesprekspartner over provinciaal in totaal arbeidsmarktbeleid Stadsregio Arnhem Gesprekspartner en financier Nog geen concrete bijdrage afgesproken Nijmegen Gemeente Arnhem Gesprekspartner en financier onder voorbehoud van goedkeuring: per jaar Provincie Noord- Financier en gesprekspartner over provinciaal onder voorbehoud van goedkeuring: per jaar Brabant arbeidsmarktbeleid Gemeente Helmond Financier en gesprekspartner o.a. in kader van samen investeren onder voorbehoud van goedkeuring: per jaar BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 14

18 Overige stakeholders Partner Hogeschool Rotterdam (HR) ROC s en CIV s CIV io MAC CIV io DMA CIV io CIVOM 3TU s en andere universiteiten HTAS Overige bedrijven uit de sector Branche organisaties LEC De Liemers Rol en belang Toekomstig partner. Afstemming van de onderzoeksagenda s. Zoveel mogelijk samenwerking. Uitwisseling van studenten in minoren. Samenwerkingspartner op het gebied van doorlopende leerlijnen en op het gebied van inhoudelijke kennis Samenwerking op het gebied van doorlopende leerlijnen, mbo docenten betrekken in de kenniskring van lectoraten en daardoor bij onderzoeksprojecten, docentstages, uitvoering mboplus opleiding door ACE Duurzame Mobiliteit Apeldoorn; samenwerking op het gebied van doorlopende leerlijnen, mbo docenten betrekken in de kenniskring van lectoraten en daardoor bij onderzoeksprojecten, docentstages Samenwerking op het gebied van doorlopende leerlijnen, minors, expertise, onderwijsontwikkeling, gezamenlijke projectuitvoering, opleiden van docenten Met de 3 TU s en diverse universiteiten in binnen- en buitenland is samenwerking op het gebied van kennis, onderzoek en opleiden. Er zijn afspraken over doorlopende leerlijnen met de 3TU s deze worden ook binnen het ACE benut. De rol van HTAS is faciliterend. HTAS ontwikkelt het innovatieprogramma en faciliteert publiek private samenwerking. De inbreng van HTAS bestaat uit innovatiestrategie en focus, projecten en partners en subsidiering / financiering van projecten Er is contact met heel veel bedrijven in de automotive sector. Zij vervullen alle de rol van (potentiële) afnemer van onderzoek, opleiden en alumni en/of van leverancier van kennis en kunde Brancheorganisaties vertegenwoordigen (delen) van de branche en zijn gesprekspartner over de vragen die leven in de brache. Samenwerking op het gebied van onderzoeksvragen, kennis en opleiden 6.2 Samenwerking van de hbo instellingen noodzaak De beide hbo instellingen HAN en Fontys Automotive bouwen in de samenwerking in het ACE voort op initiatieven die reeds lopen (zie trackrecord). Door de bundeling van krachten van beide instellingen in het ACE wordt de marktpositie versterkt en de vraag om gekwalificeerd personeel in de automotive sector vanuit de bedrijven beantwoord. In Arnhem zetelt de grootste automotive opleiding van de Benelux en in en om Helmond is veel automotive bedrijvigheid en wordt gewerkt aan een hoogwaardige infrastructuur van onderzoeksfaciliteiten. Door het onderzoek volledig samen te voegen en tevens te kiezen voor geografische spreiding van het ACE wordt het totale bereik en de uitstraling van het ACE vergroot. Het Automotive bedrijfsleven vraagt uitdrukkelijk om een samenwerkend hbo. Daarom is ook de Hogeschool Rotterdam (HR) opleiding Autotechniek en het lectoraat van de HR betrokken bij deze aanvraag. Zij zijn stakeholder van het ACE. Beoogd is dat zij uiterlijk in 2015 partner worden. HR heeft daartoe een intentieverklaring en een position paper opgesteld. opgesteld (zie Bijlage 4). De onderzoeksagenda s worden onderling afgestemd en er wordt zoveel mogelijk samengewerkt. De faciliteiten van HR zullen ook worden benut en studenten kunnen over en weer worden ingezet voor onderzoek. Over uitwisseling van studenten in minoren zijn al eerder afspraken gemaakt. Hoe de samenwerking van de HAN en Fontys concreet gestalte gaat krijgen is afgebeeld in Figuur 7. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 15

19 Figuur 7 - Samenwerking HAN en Fontys in het ACE 1 Relatie bedrijfsleven, hier vindt de dienstverlening van het ACE aan bedrijven en overheid plaats. 2A Gezamenlijk onderzoek vindt in het ACE plaats. Hiervoor wordt één gezamenlijke begroting opgesteld. 2B Laboratoria zijn aanwezig in Arnhem bij HAN Automotive, bij Fontys in Eindhoven, bij het Fontys lectoraat op de HTAC en bij het AFB (Automotive Facility Brainport). 2C Het ACE heeft grote invloed op leerjaar 3 en 4. De studenten die zijn geselecteerd om in het ACE te studeren worden vanuit het ACE begeleid in hun studietraject. Voor de overige studenten levert ACE opleidingspakketten. 2D Leerjaar 1 en 2 worden door HAN en Fontys op basis van de eigen instellingsbegrotingen uitgevoerd. Er vindt uitwisseling van curricula en lesmateriaal plaats. De inhoud van deze leerjaren wordt op elkaar afgestemd. In het 1 e en 2 e jaar vindt uitwisseling van studenten plaats tussen Arnhem en Helmond voor bepaalde specifieke studiedelen. 3 Instroombevordering (bovenregionaal) vindt vanuit het ACE vanuit een gezamenlijke begroting plaats. 6.3 Juridische aspecten van Organisatie en Governance (juridische borging) Samenwerkingsovereenkomst als basis voor samenwerking Het ACE wordt opgezet in een consortium van primaire partners, waartoe de primaire partners met elkaar een samenwerkingsovereenkomst aangaan. Met het aangaan van bedoelde samenwerkingsovereenkomst committeren partijen zich om voor een minimale periode van 5 jaar uitvoering te geven en een bijdrage te leveren aan het ACE. Dit commitment is zowel inhoudelijk als financieel en wordt vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst die door alle primaire partners zal worden ondertekend. Op welke wijze de diverse partners hun commitment tonen - inhoudelijk dan wel financieel of een combinatie van beide - wordt in deze paragraaf nader beschreven. In bedoelde samenwerkingsovereenkomst zullen de partners in ieder geval de volgende afspraken vastleggen: dat zij overeenstemming hebben bereikt over het businessplan Automotive Centre of Expertise: High Tech Mobility (hetgeen thans kan worden afgeleid uit de medeondertekening van het aanvraagformulier en de strategie voor de lange termijn; wat het doel van de samenwerking is; dat zij zich voor een minimale periode van 5 jaar verbinden aan het initiatief door het leveren van een jaarlijkse bijdrage (inhoudelijk, financieel, of een combinatie van beide); wat de aard en omvang van deze bijdragen is, waarbij het bedrijfsleven in ieder geval een financiële bijdrage zal leveren per afgestudeerde student. Hierdoor krijgt ACE een duidelijke en blijvende bijdrage in geld van het bedrijfsleven en het bedrijfsleven krijgt als potentiële werkgever in tijden van schaarste als eerste de kans contact te leggen met een student. De HAN en Fontys zullen in ieder geval hun onderzoek (inclusief medewerkers) inbrengen bij ACE; welke structuur het consortium krijgt en op welke wijze het consortium zal worden bestuurd; BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 16

20 op welke wijze de huidige en toekomstige (intellectueel en fysiek) eigendom geregeld zal worden binnen het ACE. Structuur en organogram ACE Uitgangspunt is dat een aparte rechtspersoon wordt opgericht die verantwoordelijk is voor het initiëren, coördineren en beheersen van de activiteiten van het ACE. Vanuit de gedachte dat de organisatie slagvaardig zal moeten zijn en dat het niet de bedoeling is dat de nieuwe organisatie winst gaat maken ter verdeling onder de leden, noch het doen van uitkeringen aan bestuurders, oprichters of aangesloten, wordt gedacht aan een op te richten stichting. Alhoewel het verboden is voor een stichting om leden te hebben, is het wel mogelijk dat een stichting aangeslotenen of donateurs kent. De primaire partners zullen zich alle als aangeslotene/donateur aan de stichting verbinden en zich verenigen in een hierna nader te beschrijven raad van toezicht en programmaraad. Door de bijdrage van de aangeslotenen (materieel en immaterieel) kan de continuïteit van de stichting worden gewaarborgd. De op te richten stichting zal vervolgens ten behoeve van haar aangeslotenen activiteiten initiëren, coördineren en beheersen. Stichting ACE zal drie organen kennen: De directeur / statutair bestuurder van het ACE is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. De raad van toezicht houdt toezicht op de directeur/statutair bestuurder en zal hem gevraagd of ongevraagd van advies voorzien. De raad van toezicht zal bestaan uit vertegenwoordigers van Fontys, HAN en het bedrijfsleven (via FOCWA en FHA). In de raad van toezicht zal sprake zijn van gewogen zeggenschap (Fontys: 30%, HAN: 40% en het bedrijfsleven (waarschijnlijk FHA/HTAS en FOCWA ieder 15%). De programmaraad adviseert de directeur/statutair bestuurder op het gebied van onderzoek en onderwijs. In de programmaraad hebben afgevaardigden zitting van de beroepenveldcommissie van HAN Automotive, van de Raad van Advies van Fontys Automotive, van Hogeschool Rotterdam opleiding Autotechniek en van de primaire partners. In Figuur 8 is het organogram van het ACE afgebeeld: Raad van Toezicht Directeur / Statutair bestuurder Programmaraad Frontoffice Aanspreekpunt Innovatiemakelaars Instroommarketing Onderzoek Opleiden Backoffice Figuur 8 - Organogram Waarborg zeggenschap partners Teneinde alle partners binnen het consortium een zekere mate van zeggenschap te laten behouden, zullen nog nader te bepalen besluiten van meer bedrijfsmatige aard van de directeur/statutair bestuur van de stichting onderworpen zijn aan de voorafgaande goedkeuring van de consortiumpartners die in de raad van toezicht zullen zijn vertegenwoordigd. Ten minste twee van de besluiten waarvoor goedkeuring nodig zal zijn, zijn het door het bestuur vast te stellen jaarplan (inclusief activiteitenplan) en de door het vast te stellen jaarlijkse begroting. Via de programmaraad zullen de betrokken partners daarnaast zeggenschap houden over de meer inhoudelijke richting van ACE op het gebied van onderwijs en onderzoek. De directeur / statutair bestuurder zal het advies van de programmaraad zwaar moeten laten meewegen bij inrichting van de uitvoering van het onderwijs en onderzoek. In lijn met de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek zullen de BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 17

21 onderwijsinstellingen uiteindelijk eindverantwoordelijk blijven voor de invulling en inhoud van het onderwijs. Dat betekent dat de programmaraad op inhoudelijke onderdelen de kaders zal kunnen stellen die de directeur / statutair bestuurder in acht dient te nemen. Secundaire partners zullen geen institutionele zeggenschap hebben binnen stichting ACE, maar door middel van te sluiten samenwerkingsovereenkomsten enige vorm van zeggenschap kunnen krijgen. Het gaat dan om beperkte zeggenschap, namelijk zeggenschap over de onderwerpen waarop wordt samengewerkt. In schema: HAN Raad van Toezicht Fontys Bedrijfsleven HAN Fontys Bedrijfsleven Stichting ACE Programmaraad Secundaire partners 6.4 Intellectueel en fysiek eigendom Deelnemende partijen behouden in beginsel de intellectuele eigendomsrechten op door of voor deze partijen ontwikkelde formats, opleidingen, diensten, producten, onderwijs- / onderzoeksprogramma s of onderwijs- / onderzoeksmaterialen. Het gaat dan om intellectuele eigendomsrechten die zijn ontstaan vóór het aangaan van het consortium. Indien nodig zal de betreffende partner / intellectueel eigenaar een creative commons licentie verlenen aan de stichting. Daarbij kan de betreffende eigenaar ervoor kiezen om: ACE toe te staan het werk waarop het intellectuele eigendomsrecht rust te kopiëren, distribueren, vertonen, en op te voeren, en om afgeleid materiaal te maken dat op daarop gebaseerd is maar uitsluitend als de eigenaar vermeld wordt als maker; (optie naamsvermelding ) of ACE toe te staan het (afgeleide) werk waarop het intellectuele eigendomsrecht te kopiëren, vertonen, distribueren en opvoeren, mits niet voor commerciële doeleinden, (optie niet-commercieel ) of ACE toe te staan het werk waarop het intellectuele eigendomsrecht te kopiëren, vertonen, distribueren en opvoeren, mits het werk in originele staat blijft. Het is het ACE in dit geval niet toegestaan het werk te gebruiken als basis voor nieuw materiaal, ( optie geen afgeleid werken ) ACE toe te staan van het werk afgeleid materiaal te maken onder de voorwaarde dat het ACE het onder dezelfde licentie vrijgeeft als het originele werk (optie gelijk delen ) Al hetgeen dat vanaf de ingangsdatum van het consortium door één of meerdere partijen bij het consortium wordt ontwikkeld in het kader van de doelstelling van het consortium, wordt in beginsel (intellectueel) eigendom van het ACE. Aan de partners binnen het consortium wordt gedurende de periode dat zij deel uitmaken van het consortium een creative commons licentie verleend slechts te gebruiken binnen consortiumverband. Met andere woorden: het ACE behoudt al zijn rechten, maar geeft aan de andere partners toestemming om zijn werk te verspreiden, met anderen te delen of bij sommige licenties ook om het werk te bewerken (de hierboven beschreven optie naamsvermelding eventueel gecombineerd met optie gelijk delen ). BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 18

22 Bij beëindiging van de consortiumovereenkomst met betrekking tot een partner - anders dan vanwege een toerekenbare tekortkoming in de nakoming door die partner of het faillissement of de surseance van betaling van die partner - zullen partijen te goeder trouw onderhandelen over voortzetting van de hiervoor bedoelde licenties tegen een marktconforme vergoeding. 6.5 Verantwoording Via interne kwartaalrapportages die onderdeel uitmaken van de planning en controlcyclus wordt door het bestuur / de directeur verantwoording afgelegd aan de Raad van Toezicht. Daarnaast worden de interne kwartaalrapportages ter informatie toegezonden aan de programmaraad. De programmaraad heeft de bevoegdheid om naar aanleiding van deze kwartaalrapportages het bestuur / de directeur (ongevraagd) van advies te voorzien, welk advies kan leiden tot bijsturing van het tot dat moment gevoerde beleid. Jaarlijks wordt een nieuw beleidsplan opgesteld met prestatie-indicatoren en aan het einde van het jaar wordt er een inhoudelijk en financieel jaarverslag opgesteld. Dit beleidsplan en jaarverslag dient alvorens het wordt vastgesteld door het bestuur/de directeur vergezeld te gaan van een positief advies van de programmaraad en te worden goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Eind 2013 vindt er een midterm review plaats door de verstrekker van de investeringsbijdrage waarin de prestaties van de eerste jaren worden verantwoord, gevolgd door een governance gesprek. Kennisvalorisatie Het ACE zal actief investeren in kennisdeling met andere op te richten Centres of Expertise en Centra voor Innovatief Vakmanschap door een open en transparante organisatie te zijn en bij te dragen aan fysieke kennisuitwisselingbijeenkomsten en op internetfora en virtual communities gericht op leren van en met elkaar. De procesbeschrijving Hoe te komen tot een CoE wordt steeds geactualiseerd en er wordt een overzicht bijgehouden van Best Practices, Do s en dont s. Het ACE is bereid als critical friend op te treden bij andere centra of als partner voor centra in de omgeving. Op deze wijze zal ACE mede invulling geven aan haar leerfunctie naar andere centra en de regio. Ook zal het ACE meewerken aan de monitoring en audit cyclus. Groeien in partnerschap Er is nu een begin gemaakt in partnerschap met een aantal belangrijke relaties uit het bedrijfsleven en overheid. Het blijkt dat er zeer veel interesse is bij het bedrijfsleven. Veel bedrijven hebben tijd nodig om intern de ideeën post te laten vatten. Ook na de start zullen bedrijven toetreden als partner. De inhoud van het partnerschap zal zich ook gaandeweg ontwikkelen en uitgewerkt worden in concrete gezamenlijke activiteiten. Werkende weg zal blijken waar en hoe partners nog meer samen kunnen doen en de samenwerking kunnen versterken. ACE gaat dit bewerkstellingen door een stakeholderanalyse uit te voeren en de stakeholders voortdurend te informeren via een digitale nieuwsbrief en andere kanalen. Er wordt gericht publiciteit gezocht rondom startup s en rondom onderzoek en er worden inhoudelijke bijeenkomsten met bedrijven georganiseerd. 6.6 Rol van het maatschappelijke innovatieprogramma Het Innovatie Programma HTAS speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming en de keuzes van het ACE. De focus van het ACE heeft een nauwe samenhang met de thema s die in het Rapport Vision for the Dutch automotive sector van Roland Berger worden genoemd. De HTAS programmadirectie is betrokken bij het tot stand komen van de visie en het businessmodel van het ACE. Ook bij de komende ontwikkelingen zal deze steeds betrokken worden. HTAS speelt voor het ACE een faciliterende rol evenals HTAC en ATC. HTAS spreekt onderzoekslijnen af die in overeenstemming zijn met de behoeftes van de sector. Het ACE zal jaarlijks een aantal projecten gaan uitvoeren uit deze onderzoeksagenda (ervan uitgaande dat er een vervolg komt op HTAS-1). Daaruit zal het ACE een deel van de (co-)financiering verkrijgen. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 19

23 6.7 Trackrecord van de partners Aspect Opleiden hbo Expertise hbo Concrete projecten hbo en bedrijfsleven Samenwerking hbo s Trackrecord Bachelor Autotechniek sinds 1942 met ruim 4500 afgestudeerden (ruim 200 per jaar) Lerarenopleidingen: Autotechniek sinds 1954 en Motorvoertuigentechniek sinds 1979 Hofleverancier van afgestudeerden in de Automotive Branche Nederland en ver daarbuiten Sterk alumnibeleid Krachtige samenwerking met verschillende ROC s met doorlopende leerroutes (o.a. Smart Lane) Doorlopende leerroute naar het wo in afstemming met 3 TU s International Master of Automotive Engineering sinds 2007(in samenwerking met de Universiteiten van Praag (CVUT) en Brest (École Superieur Ensieta)) Applied Research Master of Automotive Systems sinds 2010 (fulltime en parttime) Associate Degree Automotive Systeemspecialist Post-initieel onderwijs: o.a. Automotive Elektronica, Elektronica voor hybride en elektrische voertuigen, bij- en nascholing voor docenten van vmbo s en ROC s Maatwerk voor Automotive MKB en maakindustrie ( kennis halen / kennis brengen ), train-thetrainer -programma s en integrale opleidingsprogramma s Incompany trajecten voor o.a.: dealers (Ford, Mazda) en diverse andere bedrijven Verbetering van de prestaties van voertuig en voertuigcomponenten die van belang zijn voor de beheersbaarheid en het comfort, door gebruik te maken van regelconcepten en geavanceerde ondersteuningssystemen voor de bestuurder. Focus: voertuig-wegcontact, zware voertuigen en het gedrag van de bestuurder bij zijn monitoring, verwerkings- en besturingstaken. Technische aspecten van duurzame mobiliteit en energiemanagement met een focus op de meest geavanceerde ontwikkelingen in de voertuigaandrijving: batterij-elektrische en hybride aandrijvingen, aandrijvingen gebaseerd op brandstofceltechnologie, alternatieve brandstoffen in verbrandingsmotoren (LPG, CNG, Diesel-blends en diverse bio-brandstoffen). Automotive control, met name gericht op het rijgedrag van wegvoertuigen alsmede de interactie tussen en samenwerking met andere weggebruikers. De focus van het onderzoek ligt daarbij op intelligente voertuigsystemen, systeem integratie, mens-machine interactie en virtual engineering. Goede internationale beoordeling van het onderzoek in hbo lectoraten Centra voor ondernemerschap in de hbo s Voorbeelden van onderzoeksprojecten (dit overzicht is verre van volledig): RAAK beproeft!: 10-tal carrosseriebouwers (budget hbo 285 k ) Mobility Intelligence using Loadbased Lateral Stability (HTAS Mills) (budget hbo 190 k ) Bachelor Onderwijs Ontwikkeling Simulatie Tools (HTAS BOOST) (budget hbo 278 k ) Range Extender Innovations (HTAS REI) (budget hbo 128k ) RAAK Pro project Carlab, een vierjarig onderzoeksproject met TNO, SKF, DTI Automotive Mechatronics en HTAS als partners (budget hbo 830k ) Forward project met Focwa en diverse trailerbouwers (hbo budget 308 k ) Bandgedrag en beoordeling door bestuurders; Vredestein (hbo budget 210 k ) Vorkheftruckproject met Silentmotor en Nedstack (hbo budget 133 k ) Regelstrategieën v. brandstofcelgebaseerde energiesyst.; Nedstack en Hytruck (hbo budget 350 k ) Hybrid tuktuk battle (hbo budget 100 k ). Dit project is met ondersteuning van het Centrum voor Ondernemerschap uitgemond in een Start Up: Eco Tuk BV HTAS ESTAS Ed. Staff Training in Autom. Syst. (Fontys en diverse bedrijven) (hbo budget: 553 k ) HTAS ASP - Automotive Specialisatie Programma s (minoren) met Fontys(hbo budget 441 k ) Raak Affextion; met TNO, Prins AFS, Syntens (hbo budget: 340 k ) Samenwerking van: HAN, Fontys, HR met: HTAC, ATC, HTAS, TNO, IKA, Flanders Drive, TU/e, TUT, TUD en RWTA, Politecnico di Torino, SKF, DAF, PDE, Nedcar, Sensata, DTI, Tridec, B-Style, École Superieur Ensieta Brest, CVUT Praag, Universiteit van Helsinki Finland, SRM University India, Nedstack, Silent Motor, Stichting KiEMT, VDL, Focwa, Nooteboom, Polynorm, Ginaf, Terberg, etc. Getekende intentieverklaring door HAN en Fontys (2008) voor de gezamenlijke ontwikkeling van een HBO BSc Automotive Top opleiding (Automotive Academy Helmond: AAH ). Tot op het hoogste niveau (CvB HAN en RvB Fontys) is hiervoor commitment. Gezamenlijke gesprekken vanuit de AAH i.o. met de Automotive mbo opleidingen en met de TU/e over het creëren van een doorlopende (Automotive) leerlijn. Hierbij zijn tevens Brainport, Gemeente Helmond en de HTAC betrokken. Samenwerking in projecten van HTAS: BOOST, ASP en ESTAS. In ASP zijn 2 nieuwe minors ontwikkeld bij Fontys en 4 minors geüpgraded bij de HAN. In de projecten BOOST en ESTAS is de samenwerking goed verlopen en deze projecten hebben geleid tot de gewenste resultaten. Intentieverklaring (16 juli 2008) van HAN en Fontys met het voornemen en de ambitie om techniekbreed tot samenwerking te komen in een gezamenlijk op te zetten organisatievorm. Gestructureerd overleg tussen de lectoren t.a.v. keuze onderzoeksgebieden en speerpunten. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 20

24 6.8 Kennisvalorisatie met wetenschappelijke kennisinstituten ACE werkt samen met verschillende wetenschappelijke kennisinstituten. Deze samenwerking bouwt voort op de contacten die er al zijn vanuit de beide instellingen: Samenwerking met de Universiteiten van Praag (CVUT) en Brest (École Superieur Ensieta) voor de uitvoering van de International Master of Automotive Engineering. De TU Eindhoven levert een promotor in een promotietraject van een medewerker van het lectoraat en maakt deel uit van de begeleidingscommissie van het lectoraat. De TUe is partner waarmee een RAAK-Pro project wordt uitgevoerd en waarmee wordt samengewerkt in het kader van D_incert op het gebied van elektrische voertuigen. De TU Delft is partner waarmee wordt samengewerkt in het kader van D_incert op het gebied van elektrische voertuigen en op het gebeid van slimme lagers en de realisatie van een vdc-carlab op de TUD (gerelateerd aan een promotie onderzoek). De Universiteit van Twente (UT) is samenwerkingspartner in meerdere projecten, o.a. Interreg, Car-2-car communication, platooning en Human Machine Interface TNO is samenwerkingspartner in diverse projecten (concreet: Integral Safety (ADAS, C2C, PreScan), Powertrain (ICE, HEV, EV) en Human Factors (Workload, Driving Simulator). KEMA is partner in RAAK-Pro. De Helsinki University Of Technology (TKK) doet de begeleiding en is promotor voor een PhD student van het lectoraat. 7 Financiële analyse 7.1 Kosten/baten De investeringen die elk van de partners inbrengt zijn genoemd in Tabel 5 op pagina 14. In totaal draagt het bedrijfsleven per jaar bij. Een gedeelte van de bijdragen bestaat uit levering van personele capaciteit (advisering, studentenbegeleiding, etc.). In de huidige opleidingssituatie worden studenten begeleid tijdens stages en afstuderen. In de opzet die het ACE nastreeft zijn studenten intensiever betrokken bij de bedrijven en hun ontwikkelprocessen. Daardoor zal er van de bedrijven en docenten extra inspanningen worden gevraagd in deze begeleiding ten opzichte van de traditionele situatie. 7.2 Verduurzaming Het business model zoals afgebeeld op pagina 6 is tot stand gekomen door gezamenlijk met vertegenwoordigers van de partners een workshop Business Modelling te ondergaan. 18 vertegenwoordigers van de partners (onderwijs, ondernemers en onderzoeksinstellingen) hebben gewerkt aan een omgevingsanalyse, de visiebepaling, een customer empathy map en de invulling van het businessmodel (het canvas). Uit deze bijdrage blijkt een duidelijk commitment. Tijdens het schrijven van het business plan is steeds terugkoppeling gevraagd en het eindproduct is gepresenteerd aan de partners. Op deze wijze zijn alle partners betrokken en is een momentum en drive verkregen die leidt tot eensgezindheid en samenwerking. Uitgaande van dit commitment is voortzetting van het ACE na 2015 een feit. Tijdens de eerste 5 jaren wordt met name het MKB betrokken om te participeren in het centrum. Naast de huidige partners is er ruimte voor nieuwe bedrijven om partner te worden van het ACE. Het ACE ontwikkelt zich op termijn tot een Centre met de 3 hogescholen HAN, Fontys en HR. In de meerjarenbegroting in het businessplan zijn de volgende elementen meegenomen om te komen tot een duurzame implementatie: Het ACE zet in op een jaarlijkse toename van (door bedrijfsleven betaalde en door de overheid gesubsidieerde) onderzoeksvragen en stuurt daarbij op kwaliteit en snelheid Het ACE wil een jaarlijks groeiend aantal werkenden uit bedrijven scholen Door de groei in instroom zal de onderwijsvraag door de onderwijspartijen toenemen BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 21

25 Door de groei stijgt het aantal afstudeerders en daarmee ook de bijdrage van bedrijven die per afstudeerder een bedrag betalen. Dit zijn nieuwe financieringsstromen, bekrachtigd door FHA. Hierdoor wordt blijvend commitment van het bedrijfsleven zichtbaar. De volgende tabellen geven een overzicht van de meerjarenbegroting, de investeringsbegroting, de liquiditeitsbegroting en balansbegrotingen. MEERJARENEXPLOITATIEBEGROTING AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE (ACE) Baten Investeringsbijdrage Ministerie van Economische Zaken Bijdrage Bedrijfsleven in Onderzoek/begeleiding (in kind) Bijdrage bedrijfsleven Sponsoring ( 1000 per afstudeerder) Subtotaal Co financiering Bedrijfsleven Rijksbijdrage+collegegelden studenten Vergoeding gerealiseerde instroomverbetering Vergoeding ontwikkelde onderwijspakketten Bijdragen Overheden Bijdrage TNO Omzet Onderzoek Lectoraten Omzet Cursussen TOTALE BATEN Lasten Loonkosten ACE directie en ondersteuning Loonkosten acquisitie Loonkosten instroombevordering Loonkosten onderwijs Loonkosten onderzoek Loonkosten cursussen Loonkosten totaal Huisvestingskosten totaal Overige lasten ACE directie en ondersteuning Overige lasten acquisitie Overige lasten instroombevordering Overige lasten onderwijs Overige lasten onderzoek Overige lasten cursussen Overige lasten totaal Totaal opgenomen kosten in kind Totale kosten Resultaat Investeringsbegroting ACE Totaal Instroombevordering, materialen en professionalisering Innovatiemakelaars/Acquisitie en professionalisering Onderwijspakket ontwikkeling 3e en 4e jaar Onderwijspakket ontwikkeling Toponderwijs Website en systemen Onderzoek- en onderzoeksproducten Ontwikkeling cursussen Totaal Voor deze investeringen, die gericht zijn op implementatie en groei van de activiteiten en verduurzaming van het ACE worden met name de overheidsinvesteringen, overige subsidiegelden en bijdragen (de 1000 per afstudeerder) van partners gebruikt. De in kind co-financiering van partners (bedrijven) wordt gebruikt voor de BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 22

26 uitvoering van onderwijs en onderzoek en begeleiding van studenten. De co-financiering van HAN en Fontys bestaat uit de inbreng van onderzoek en opleidingen in het ACE en de substantiële groei van deze activiteiten. MEERJARENLIQUIDITEITSBEGROTING AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE (ACE) Ontvangsten Investeringsbijdrage Ministerie van Economische Zaken Bijdrage Bedrijfsleven Bijdrage Onderwijs Bijdragen Overheden Omzet Onderzoek Lectoraten Omzet Cursussen TOTALE ONTVANGSTEN Uitgaven Directie ACE Acquisitie onderzoeks opdrachten Instroombevordering Totale uitgaven ACE directie en ondersteuning Onderwijs Onderzoek Cursussen TOTALE UITGAVEN JAARLIJKSE LIQUIDITEIT mutatie LIQUIDEMIDDELEN MEERJARENBALANSBEGROTING AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE (ACE) Activa * Vaste Activa Vlottende Activa Materiele vaste activa Financiele vaste activa Vorderingen Liquide Middelen Totaal Activa Passiva * Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal Passiva Solvabiliteit 96,2% 93,0% 68,1% 74,9% 1,7% 85,8% 85,9% 87,1% Current ratio 26,6 14,3 3,1 4,0 1,0 7,0 7,1 7,8 Het ACE heeft zelf geen vaste activa en maakt tegen betaling gebruik van de faciliteiten van partners, met name van HAN en Fontys. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 23

27 7.3 Risicoanalyse Risicofactoren zijn gelegen in externe bedreigingen en interne zwaktes. Externe risicofactoren: Het niet doorgaan van HTAS-2 vanwege bezuinigingen van het huidige kabinet. Een deel van het innovatieve onderzoek in de sector wordt gefinancierd vanuit HTAS gelden. Deze bezuinigingen hebben invloed op de omvang van het ACE onderzoek. Dit kan worden opgevangen door te investeren in relaties met bedrijven die hun onderzoek ook zonder subsidie willen laten uitvoeren. Ook kan gezocht worden naar mogelijkheden om EU subsidies te verkrijgen. Idem ten aanzien van Stichting Innovatie Alliantie (RAAK) Macro-economische ontwikkelingen die significante invloed hebben op de Automotive sector en daarna indirect effect hebben op de instroom en de onderzoeksbehoefte Demografische ontwikkelingen: ontgroening Interne zwaktes: Minder zakelijke cultuur in de onderwijsinstellingen Relaties met klanten moeten deels nog worden opgebouwd en uitgebouwd zodat men ons als kennispartner en onderzoeksleverancier gaat zien Er worden tegenmaatregelen getroffen om deze risico s tot een minimum te beperken: Extra werving onder buitenlandse studenten Aanvragen waarin Europese subsidiefondsen participeren De aan te stellen innovatiemakelaars moeten ruime ervaring in het bedrijfsleven hebben 8 Plan van aanpak Gedurende de projectperiode ( ) wordt het productportfolio van het ACE ontwikkeld tot een samenhangend geheel van levensvatbare activiteiten. Hiermee worden de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen van het ACE gerealiseerd. Het plan van aanpak kent twee hoofdlijnen: Oprichten, inrichten en operationaliseren van de uitvoeringsorganisatie van het ACE Uitwerken, ontwikkelen en vermarkten (gefaseerd) van het productportfolio Zodanig dat er na de opstartperiode voor ACE een inhoudelijk en financieel gezonde basis aanwezig is om in de komende jaren haar opdracht te vervullen. Beide hoofdlijnen zullen projectmatig worden aangepakt. 8.1 Oprichten, ontwikkelen en operationaliseren van het ACE Binnen deze lijn van activiteiten worden achtereenvolgens gerealiseerd de organisatie en governance van het ACE (rechtsvorm, aansturing, etc) de personele invulling van het ACE de faciliteiten en systemen (diverse tools) voor de directie en voor het secretariaat Over de te vormen ACE organisatie zijn gedurende de businessplan fase de principiële keuzes en contouren uitgebreid besproken en vastgelegd. Dit wordt in de volgende fase uitgewerkt in een samenwerkingsovereenkomst en daarna in statuten. De verwachting is dat de juridische entiteit in het eerste kwartaal van 2011 formeel wordt opgericht. Voor dit traject is een implementatieteam gevormd, bestaande uit: projectleider de beide instituutsdirecteuren van HAN Automotive en Fontys Automotive juridisch adviseurs van Fontys en HAN indien nodig externe adviseurs Parallel aan de formalisering / oprichting van de Stichting zal door het implementatieteam de ACE directeur worden geworven. De directeur zal vervolgens (met ondersteuning) het overige te werven personeel selecteren. Hierbij horen het secretariaat, twee innovatiemakelaars en een instroommarketeer. Daarnaast zal de directeur zorg dragen voor het inrichten van de programmaraad. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 24

28 De ACE organisatie zal kantoor houden op de Automotive Campus te Helmond. Nadere afspraken zullen gemaakt worden rondom huisvesting, ICT en overige faciliteiten. 8.2 Uitwerken, ontwikkelen en vermarkten van het productportfolio Voor elk van de activiteiten binnen het portfolio zal op basis van de geformuleerde doelstellingen en beoogde resultaten het plan van aanpak in meer detail worden uitgewerkt. Voor elke ontwikkeling wordt een ontwikkelteam samengesteld met een teamleider die de eerst verantwoordelijke is. Bij elke ontwikkeling hoort een deelbegroting, een planning en een lijst van deliverables. Het plan van aanpak behoeft goedkeuring van directeur en programmaraad. De voorbereidingen voor ontwikkeling van de activiteiten zullen direct bij aanvang van start gaan. Op basis van het al verrichte voorwerk zal de voorbereiding in beperkte tijd (twee tot vier maanden) worden gerealiseerd. Na goedkeuring wordt gestart met de daadwerkelijke ontwikkeling van het betreffende product. De producten die een directe bijdragen gaan leveren aan een sluitende (renderende) exploitatie van ACE krijgen prioriteit. In september 2011 worden de eerste bachelor studenten verwacht die een deel van hun studie binnen het ACE volgen. De eerste pilot zal starten met 30 studenten. In de periode tot aan september 2011 zal het programma voor de 3 e en 4 e jaars studenten worden ontwikkeld. De uitvoering van bestaande cursussen en opleidingen voor het bedrijfsleven wordt gestart en er wordt in kaart gebracht voor welke nieuwe opleidingen en cursussen er behoefte is bij de bedrijven. Hiervoor worden ontwikkelingen gestart. Indicatoren zijn: 4 cursussen met 15 tot 20 deelnemers vinden plaats in En er zijn minimaal 2 nieuwe cursussen in ontwikkeling. Het onderzoek van de lectoraten van beide instellingen wordt samengevoegd en er worden door de lectoren en innovatiemakelaars nieuwe onderzoeksopdrachten geworven. Deze opdrachten sluiten aan bij de opleidingspakketten voor de bachelorstudenten. Indicatoren zijn: 2 nieuwe grote onderzoeksopdrachten en voldoende kleine (of deel-)opdrachten voor de bachelors. Lectoren sturen de onderzoeksteams aan en doen accountmanagement bij bestaande klanten Voor de werving van nieuwe automotive studenten in 2011 zullen een aantal gerichte acties worden uitgevoerd waarmee snel succes behaald kan worden. ACE zal zich daartoe presenteren op een aantal toeleverende scholen en tijdens de open dagen. 8.3 Doelstellingen voor het eerste jaar De doelstellingen voor het eerste jaar zijn: De ACE organisatie is gevestigd Werving en selectie van een directeur, innovatiemakelaars, instroommarketeer en secretariaat is afgerond Er is een gehuisveste en ingerichte ACE office Het opleidingspakket voor 3 e en 4 e jaars bachelors is gereed en wordt als pilot gestart per september 2011; hierbij horen opleidingseisen, leercontracten, exameneisen etc. Er starten 4 cursussen met elk 15 tot 20 deelnemers De ontwikkeling en voorbereidingen voor ontwikkeling van de activiteiten is van start gegaan Er vinden gerichte wervingsactiviteiten voor extra instroom plaats BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 25

29 Tabel 6 Planning activiteiten ACE Jaar: Oprichten, ontwikkelen en operationaliseren van het ACE Oprichten ACE Organisatie Inrichten werkwijze en systemen Management Office Uitwerken, ontwikkelen en vermarkten van het productportfolio Instroommarketing Mbo doorstroom TOPopleiding 3-4 Cursussen Uitbreiding cursussen Contract R&D Uitbreiding lectoraten Professionalisering Valorisatie Starters Voorbereiden Ontwikkelen / uitvoeren Afronding/operationeel 8.4 Organisatie De Raad van Toezicht (RvT) functioneert de eerste tijd als stuurgroep voor de verschillende hoofdlijnen. Zij bewaakt de voortgang van de deelprojecten en neemt strategische besluiten ten aanzien van voortgang en mogelijk noodzakelijke bijstellingen voor zover niet afgedekt door projectplan, samenwerkingsovereenkomst of begrensd door subsidievoorwaarden. De RvT komt in vergadering bijeen bij aanvang en afsluiting van belangrijke deelprojecten en verder synchroon aan de voorziene halfjaarlijkse evaluatie en rapportage momenten. Leden van de ontwikkelteams kunnen desgevraagd vergaderingen bijwonen. 8.5 Het Automotive Centre of Expertise over 5 jaar, de stip op de horizon Over 5 jaar is het ACE een dynamisch centrum dat bruist van activiteiten, waar onderzoek en onderwijs niet direct van elkaar te onderscheiden zijn. De TOPopleiding van ACE is gevuld met 170 bachelor en 40 master studenten die door TOPmedewerkers van ACE worden voorbereid op de uitdaging van morgen in de automotive wereld. Binnen helder benoemde speerpunten is er een brede variëteit aan grote en kleine projecten waaraan wordt gewerkt. Studenten runnen een ingenieursbureau waar bedrijven en instellingen hun vragen en opdrachten kwijt kunnen. Er zijn incubators voor nieuwe bedrijvigheid en er heerst een cultuur van uitwisseling en open innovatie. Studenten en alumni die een eigen bedrijfje willen starten op een kansrijk product hebben daarvoor de mogelijkheid en worden van verschillende kanten ondersteund. Verschillende grote en kleine bedrijven hebben hun onderzoeksafdeling in het ACE gevestigd. Hiervoor zijn 10 tot 15 bedrijfsunits aanwezig. Studenten, deskundige docenten en medewerkers van bedrijven werken samen aan deze projecten. Binnen deze projecten wordt kennis gedeeld. Medewerkers van bedrijven vervullen de rol van docent en docenten van het ACE werken regelmatig een tijd in een bedrijf. Er studeren veel buitenlandse studenten en het ACE is alom bekend in binnen en buitenland. BUSINESS PLAN AUTOMOTIVE CENTRE OF EXPERTISE PAGINA 26