VIESMANN. VITOCELL Warmwaterboiler en boilerlaadsystemen. Ontwerphandleiding VITOCELL. Centrale tapwaterverwarming met Viessmann warmwaterboilers

Transcriptie

1 VIESMANN VITOCELL Warmwaterboiler en boilerlaadsystemen Ontwerphandleiding VITOCELL Centrale tapwaterverwarming met Viessmann warmwaterboilers 5/2013

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Dimensionering van installaties voor de tapwateropwarming 1.1 Basisprincipes... 4 Algemeen... 4 Onregelmatige warmwaterbehoefte... 4 Constante warmwaterbehoefte... 4 Grote warmwaterbehoefte... 4 Berekeningsprogramma EDIS... 4 Hydraulische integratie Productinformatie 2.1 Productbeschrijving... 5 Vitocell 100-H (type CHA)... 5 Vitocell 300-H (type EHA)... 5 Vitocell 100-V (type CVA)... 5 Vitocell 100-V (type CVW)... 5 Vitocell 300-V (type EVA)... 5 Vitocell 300-V (type EVI)... 5 Vitocell 100-W (type CUG)... 6 Vitocell 100-L (type CVL) en Vitotrans Vitocell 100-B (type CVB)/Vitocell 100-U (type CVUA)... 6 Vitocell 300-B (type EVB)... 6 Vitocell 340-M/360-M (type SVKA/SVSA) Overzicht producteigenschappen Gebruik conform de voorschriften van Viessmann boilers Keuze van boilertype 3.1 Keuze volgens N L -getal... 7 Keuzediagram Vitocell Keuzediagram Vitocell Keuzediagrammen boilerlaadsysteem Vitocell 100-L, type CVL, in combinatie met Vitotrans Keuze volgens continuvermogen Tabellen voor de keuze volgens continuvermogen Dimensionering 4.1 De dimensionering volgens korte afname en DIN Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in woongebouwen Vaststelling van de in te zetten tappuntenbehoefte per tappunt dat in aanmerking wordt genomen Berekening van het behoeftegetal N Keteltoeslag Z K Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in bedrijven 16 Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in hotels, pensions en tehuizen Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in het bedrijfsleven gebruikte sauna Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater voor sporthallen Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in combinatie met afstandsverwarmingen Dimensionering volgens continuvermogen Vaststelling van de vereiste warmwaterboilers, voorbeeld 1 (met constante aanvoertemperaturen) Vaststelling van de vereiste warmwaterboilers, voorbeeld 2 (met constant temperatuurverschil van de warmtegenerator) Boilerlaadsystemen Vitocell 100-L met Vitotrans Toepassingen en voordelen Functiebeschrijving van het boilerlaadsysteem Werking met glijdende aanvoertemperatuur Werking met constante aanvoertemperatuur Werking met warmtepomp in combinatie met laadlans voor de tapwateropwarming Algemene formules voor de berekening van het boilerlaadsysteem Voorbeeldberekening Berekening van de boilergrootte volgens waterhoeveelheid Berekening van de boilergrootte volgens warmtehoeveelheid Installatie warmwaterboiler 6.1 Tapwateraansluiting Vitocell 100-H en 300-H tot 200 liter inhoud Vitocell 300-H vanaf 350 liter inhoud Vitocell 100-V en 300-V Aansluiting tapwaterzijde boilergroepen met Vitocell 300-H VIESMANN VITOCELL

3 Inhoudsopgave (vervolg) 6.2 Circulatieleidingen Aansluiting circulatieleiding bij boilergroep Opstelling van de Vitocell 100-V en 300-V als boilergroep Opstelling van de Vitocell 100-V en 300-V als boilergroep Aansluiting aan verwarmingszijde Aansluiting aan verwarmingszijde Aansluiting aan verwarmingszijde met retourtemperatuurbegrenzing Dompelhulzen Installatie boilerlaadsysteem 7.1 Tapwaterzijdige integratie Variant 1 Boilerlaadsysteem met een Vitocell 100-L en Vitotrans 222 voor glijdende aanvoertemperaturen Variant 2 Boilerlaadsysteem met meerdere Vitocell 100-L in parallelle schakeling en Vitotrans 222 voor glijdende aanvoertemperaturen Variant 3 Boilerlaadsysteem met meerdere Vitocell 100-L in parallelle schakeling en Vitotrans 222 voor constante aanvoertemperaturen Variant 4 Boilerlaadsysteem met meerdere Vitocell 100-L in serieschakeling en Vitotrans 222 voor glijdende aanvoertemperaturen Aansluitingen Tapwaterzijdige aansluiting van de Vitotrans 222 (accessoire) in combinatie met een Vitocell 100-L Aansluitingen aan CV-waterzijde Toepassingsvoorbeelden Boilerlaadsytemen onder verschillende aansluitvoorwaarden Toepassingsvoorbeeld 1 Vitocell 100-L met Vitotrans 222 en verwarmingsketel met Vitotronic Toepassingsvoorbeeld 2 Vitocell 100-L met Vitotrans 222 en een regeling van derden Toepassingsvoorbeeld 3 Vitocell 100-L met Vitotrans 222 en constante aanvoertemperaturen Bijlage 8.1 Vragenlijst voor de dimensionering van warmwaterboilers Warmwaterboilers in tapwaterverwarmingsinstallaties Checklijst warmtewisselaar-aanvraag/-ontwerp Gebruiksdoeleinden: water/water Checklijst warmtewisselaar-aanvraag/-ontwerp Gebruiksdoeleinden: Stoom/water Index VITOCELL VIESMANN 3

4 Dimensionering van installaties voor de tapwateropwarming 1.1 Basisprincipes 1 Algemeen Voor de dimensionering van tapwaterverwarmingsinstallaties moet met twee belangrijke principes rekening gehouden worden: om hygiënische redenen moet het volume van de tapwaterverwarmingsinstallatie zo klein mogelijk gehouden worden. Omwille van het comfort moet dat echter zo groot mogelijk zijn. Dat betekent dat de installatie zo exact mogelijk gedimensioneerd moet worden. Onregelmatige warmwaterbehoefte Voor gebouwen met onregelmatige warmwaterbehoefte, bijv. scholen, industriële bedrijven, hotels of sportinrichtingen met douches, gebeurt de dimensionering vaak via het kortstondige vermogen/de maximale taphoeveelheid gedurende 10 min. Hierbij moet er zowel op gelet worden de tapwaterverwarmingsinstallatie niet te groot te dimensioneren, maar ook de opwarmtijd van de tapwaterverwarmingsinstallatie tot de volgende gebruikspiek in aanmerking te nemen. Constante warmwaterbehoefte Voor toepassingen met een constante behoefte aan warm tapwater, bijv. in levensmiddelverwerkende industrie of in zwembaden, wordt de tapwaterverwarmingsinstallatie volgens de voortdurende behoefte van de verbruiker (continuvermogen) gedimensioneerd. Daarbij is de omvang van de warmteoverdrager en het beschikbare verwarmingsvermogen doorslaggevend. Grote warmwaterbehoefte Voor een heel grote behoefte is het raadzaam de tapwaterverwarmingsinstallatie zowel volgens het kortstondig vermogen als volgens het continuvermogen te ontwerpen. Dat geldt in het bijzonder voor boilerlaadsystemen. Berekeningsprogramma EDIS Voor een optimale dimensionering van tapwaterverwarmingsinstallaties stelt Viessmann de gratis software EDIS ter beschikking, waarmee zowel voor woningen (conform DIN ) als voor niet-woningen, bijv. hotels, kazernes en industriële bedrijven, berekeningen kunnen worden uitgevoerd. Hierbij worden verschillende, aanvullende berekeningsmethodes toegepast. Hydraulische integratie Naast de dimensionering van de tapwaterverwarmer zijn ook de hydraulische integratie en het gebruik van de hele installatie voor tapwaterverwarming cruciaal voor een betrouwbare en veilige werking van de tapwaterverwarmingsinstallatie. Vooral de keuze van de juiste bedrijfstemperatuur, de uitvoering van de circulatieleiding en de integratie ervan in de tapwaterverwarming zijn voor een hygiënische werking van de tapwaterverwarmingsinstallatie essentieel. De geldende normen en wetgeving moet hierbij nageleefd worden. In de praktijk worden hiervoor verschillende uitgangspunten gehanteerd: Voor woningen gebeurt het ontwerp vaak conform DIN 4708 deel 2. Rekening houdend met de sanitaire inrichting van de afzonderlijke woningen/wooneenheden, het aantal bewoners/ gebruikers en gelijktijdigheidsfactoren wordt het behoeftekengetal N bepaald. Daarbij is het belangrijk het beschikbare verwarmings- en overdrachtvermogen te kennen en te garanderen dat het tapwater tijdens de periode tussen de gebruikspieken voldoende verwarmd kan worden. Een dimensionering volgens continuvermogen is ook zinvol wanneer speciaal gelet moet worden op de retourtemperaturen van het CVsysteem (bijv. verwarmingssystemen op afstand). Er wordt uitdrukkelijk verwezen naar het DVGW-werkbladW 551, TRWI (DIN 1988) en de geldende tapwaterverordening (TrinkwV) of de richtlijn 98/83/EG van de Raad van de Europese Unie. 4 VIESMANN VITOCELL

5 Productinformatie 2.1 Productbeschrijving Vitocell 100-H (type CHA) 130, 160 en 200 liter inhoud, liggend, geëmailleerd, inwendige verwarming Liggende warmwaterboiler met intern verwarmingsoppervlak. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver. Vitocell 300-H (type EHA) 160, 200, 350 en 500 liter inhoud, liggend, uit roestvast staal, inwendige verwarming Liggende warmwaterboiler uit hooggelegeerd roestvast staal met intern verwarmingsoppervlak. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver. Vitocell 100-V (type CVA) 160, 200 en 300 liter inhoud, staand, geëmailleerd, inwendige verwarming Staande warmwaterboiler met intern verwarmingsoppervlak. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver of wit (Vitocell 100-W). 500, 750 en 1000 liter inhoud, staand, geëmailleerd, inwendige verwarming Staande warmwaterboiler met intern verwarmingsoppervlak. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. Boilergroepen Vitocell 300-H, 350 en 500 liter inhoud kunnen door verzamelleidingen aan tapwater- en verwarmingswaterzijde tot boilergroepen worden gecombineerd (700 l, 1000 l, 1500 l). De warmwaterboilers worden als afzonderlijke boilercellen geleverd, daardoor gemakkelijke plaatsing. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart meegeleverd. Boilergroepen Vitocell 100-V, 300 tot 1000 liter inhoud kunnen door verzamelleidingen tot boilergroepen worden gecombineerd (600 l, 1000 l, 1500 l, 2000 l, 3000 l). Voor boilers tot 500 liter inhoud zijn verzamelleidingen aan tapwater- en verwarmingswaterzijde klaar voor montage leverbaar. Voor boilers met 750 en 1000 liter inhoud moeten de verzamelleidingen door de installateur worden uitgevoerd. De warmwaterboilers worden als afzonderlijke boilercellen geleverd, daardoor gemakkelijke plaatsing. 2 Vitocell 100-V (type CVW) 390 liter inhoud, staand, geëmailleerd, inwendige verwarming Staande warmwaterboiler met grote inwendige verwarmingsoppervlakte, speciaal voor de tapwaterverwarming in combinatie met warmtepompen. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart meegeleverd. Vitocell 300-V (type EVA) 130, 160 en 200 liter inhoud, staand, uit roestvast staal, uitwendige verwarming Staande warmwaterboiler aan tapwaterzijde uit hooggelegeerd roestvast staal met extern verwarmingsoppervlak. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver. De Vitocell 300-V met 160 en 200 liter inhoud is ook in wit leverbaar (Vitocell 300-W). Vitocell 300-V (type EVI) 200 en 300 liter inhoud, staand, uit roestvast staal, inwendige verwarming Staande warmwaterboiler uit hooggelegeerd roestvast staal met intern verwarmingsoppervlak. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver. 500 liter inhoud, staand, uit roestvast staal, inwendige verwarming Staande warmwaterboiler uit hooggelegeerd roestvast staal met intern verwarmingsoppervlak. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart meegeleverd. Boilergroepen Vitocell 300-V met 300 en 500 liter inhoud kunnen door verzamelleidingen aan tapwater- en verwarmingswaterzijde tot boilergroepen worden gecombineerd. Verzamelleidingen klaar voor montage zijn leverbaar. De warmwaterboilers worden als afzonderlijke boilercellen geleverd, daardoor gemakkelijke plaatsing. VITOCELL VIESMANN 5

6 Productinformatie (vervolg) Vitocell 100-W (type CUG) 120 en 150 liter inhoud, staand, geëmailleerd, inwendige verwarming Staande warmwaterboiler met inwendige verwarmingsoppervlakte, speciaal voor de montage onder een olie- of gaswandtoestel. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur wit. Speciale aansluitsets voor wandtoestellen en bekledingen van de verbindingskabels zijn afzonderlijk verkrijgbaar. 2 Vitocell 100-L (type CVL) en Vitotrans , 750 en 1000 liter inhoud, boilerlaadsysteem, geëmailleerd Staande warmwaterboiler voor de aansluiting van een externe warmtewisselaarset. Laadboiler uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De laadboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart geleverd. Vitotrans 222 Boilerlaadset bestaande uit platenwarmtewisselaar met isolatie, boilerlaadpomp, verwarmingswaterpomp en regelklep leidinggroep. Vitocell 100-B (type CVB)/Vitocell 100-U (type CVUA) 300 liter inhoud, staand, geëmailleerd, voor tapwateropwarming door zonne-energie Staande warmwaterboiler met twee interne verwarmingsoppervlakken voor de bivalente tapwaterverwarming. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver of wit (Vitocell 100-W, type CVB). Vitocell 100-U (type CVUA) bovendien met gemonteerde Solar-Divicon en solarregeling Vitosolic 100, type SD1, of solarregelingsmodule, type SM1. Kleur vitozilver of wit (Vitocell 100-W, type CVUA). 400 en 500 liter inhoud, staand, geëmailleerd, inwendige verwarming, voor tapwateropwarming door zonne-energie Staande warmwaterboiler met twee interne verwarmingsoppervlakken voor de bivalente tapwaterverwarming. Boilercel en verwarmingsoppervlak uit staal, corrosiebestendig door Ceraprotect- laag en magnesiumbeschermingsanode. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart meegeleverd. Vitocell 100-B, type CVB, 400 l, is ook als Vitocell 100-W, type CVB, in wit leverbaar. Vitocell 300-B (type EVB) 300 liter inhoud, staand, van roestvast staal, inwendige verwarming, voor tapwateropwarming door zonne-energie Staande warmwaterboiler uit hooggelegeerd roestvast staal met twee interne verwarmingsoppervlakken voor de bivalente tapwaterverwarming. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten met PUR-hardschuim geïsoleerd en met een plaatmantel omgeven, met epoxyhars gecoat, kleur vitozilver. 500 liter inhoud, staand, van roestvast staal, inwendige verwarming, voor tapwateropwarming door zonne-energie Staande warmwaterboiler uit hooggelegeerd roestvast staal met twee interne verwarmingsoppervlakken voor de bivalente tapwaterverwarming. De warmwaterboilers zijn langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart meegeleverd. Vitocell 340-M/360-M (type SVKA/SVSA) 750 en 950 liter inhoud Multivalente verwarmingswaterbuffer voor een hygiënische tapwaterverwarming in continu procedé met interne tapwaterwarmtewisselaar uit een hooggelegeerde edelstalen ribbelbuis. Met zonnewarmtewisselaar voor de solare tapwaterverwarming en stookondersteuning. Langs alle kanten geïsoleerd, kleur vitozilver. De afneembare isolatie wordt apart meegeleverd. De Vitocell 360-M is bovendien voorzien van een gelaagde laadinrichting voor een temperatuurgerichte laagvorming van de zonneenergie. Daardoor staat door de zon opgewarmd tapwater snel ter beschikking. 6 VIESMANN VITOCELL

7 Productinformatie (vervolg) 2.2 Overzicht producteigenschappen Nom. inhoud in l Materiaal Uitvoering Warmtewisselaar Kleur Boiler Type van tot Roestvrij Geë- Staal liggengend staand han- 1 WT 2 WT sep. vitozilver wit staal mail- leerd (buffer) tap- water- WT Vitocell 100-H CHA X X X Vitocell 300-H EHA X X X X Vitocell 100-V CVA X X X X X Vitocell 100-V CVW X X X X Vitocell 300-V EVA X X X X X Vitocell 300-V EVI X X X X Vitocell 100-W CUG X X X X Vitocell 100-L CVL X X X Vitocell 100-B CVB X X X X X Vitocell 100-U CVUA X X X X X Vitocell 300-B EVB X X X X Vitocell 340-M SVKA X X X X X X Vitocell 360-M SVSA X X X X X X 3 Alle boilers worden geïsoleerd geleverd. Liggende en staande boilers met een nominale inhoud van 300 l zijn vast ingeschuimd. Staande boilers met een nominale inhoud > 300 l worden met een afzonderlijke isolatie geleverd. 2.3 Gebruik conform de voorschriften van Viessmann boilers Het apparaat mag conform het doel enkel geïnstalleerd en gebruikt worden in gesloten systemen volgens EN / DIN 1988 resp. solarinstallaties volgens EN 12977, rekening houdend met de bijbehorende montage-, service- en bedieningshandleidingen. Warmwaterboilers zijn uitsluitend voorzien voor de bevoorrading en verwarming van water met tapwaterkwaliteit, verwarmingswaterbuffers uitsluitend voor vulwater in tapwaterkwaliteit. Zonnecollectoren mogen enkel gebruikt worden met warmteoverdrachts media die door de fabrikant worden vrijgegeven. Gebruik volgens de voorschriften houdt in dat een stationaire installatie in combinatie met installatiespecifieke en toegelaten componenten werd uitgevoerd. De fabrikant kan dergelijk gebruik eventueel vrijgeven. Verkeerd gebruik van het toestel resp. ondeskundige bediening (bijv. wanneer de gebruiker het toestel opent) is verboden en leidt tot aansprakelijkheidsuitsluiting. Van verkeerd gebruik is eveneens sprake wanneer de voorziene functie van componenten van het systeem gewijzigd wordt (bijv. door directe tapwaterverwarming in de collector). De wettelijke bepalingen, in het bijzonder inzake hygiëne van tapwater, moeten nageleefd worden. Gebruik in bedrijven of industrie voor andere doeleinden dan voor gebouwverwarming of tapwaterverwarming, geldt als strijdig met de voorschriften. Keuze van boilertype De gedetailleerde technische gegevens en vermogenskenwaarden, inclusief de diagrammen inzake continuvermogen van de warmwaterboiler, vindt u in de gegevensbladen. De volgende tabellen zijn een hulpmiddel voor een eerste keuze. 3.1 Keuze volgens N L -getal Conform het berekende behoeftekengetal N (zie vanaf pagina 12) wordt de vermogenscoëfficiënt N L van de warmwaterboiler gekozen (N L N) en in de eerste kolom van het volgende keuzediagram gezocht. De warmwaterboilers met een overeenkomstig vermogenskengetal zijn grijs gemarkeerd. Voorbeeld: Tapwaterverwarming in een tweegezinswoning in combinatie met een solarinstallatie Behoeftekengetal N = 2,3 1 Selectie: Vitocell 100-B, 400 l 2 (uit keuzediagram Vitocell 100) of Vitocell 300-B, 300 l 2 (uit keuzediagram Vitocell 300). In de bovenste regel kan nu de vereiste aanvoertemperatuur voor dat vermogen, 70 C 3 voor Vitocell 100-B, 400 l met een vermogenscoëfficiënt N L = 2,5 resp. 80 C 3 voor Vitocell 300-B, 300 l, met een vermogenscoëfficiënt N L = 3,5 afgelezen worden. De keuze van de warmwaterboiler moet aan de hand van de technische gegevens in het gegevensblad gecontroleerd worden. VITOCELL VIESMANN 7

8 Keuze van boilertype (vervolg) Keuzediagram Vitocell N L 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 4,8 5,0 5,2 5,4 5,6 5,8 6,0 6,2 6,4 6,6 6,8 8,0 8,2 8,4 8,6 8,8 9,0 9,2 9,4 9,6 9,8 10,0 11,0 12,0 13,0 14,0 15,0 16,0 17,0 18,0 19,0 20,0 21,0 22,0 23,0 24,0 25,0 26,0 27,0 28,0 29,0 30,0 31,0 32,0 33,0 34,0 35,0 36,0 37,0 38,0 39,0 40,0 41,0 42,0 43,0 44,0 45,0 70 C 80 C 90 C 130 l 130 l 130 l 160 l 200 l Vitocell 100-H l 160 l 200 l 160 l 160 l 200 l Vitocell 100-V l 70 C 80 C 90 C 200 l 300 l 390 l 500 l 750 l 1000 l 160 l 200 l 300 l 390 l 500 l 750 l 1000 l 160 l 200 l 300 l 390 l 500 l 750 l 1000 l Vitocell 100-B l A 70 C 80 C 90 C l 300 l 300 l l 400 l 400 l 500 l 500 l 500 l Vitocell 100-U 300 l 70 C 80 C 90 C 300 l 300 l 300 l 1-3 Voorbeeld keuze A bovenste verwarmingsspiraal 8 VIESMANN VITOCELL

9 Keuze van boilertype (vervolg) Keuzediagram Vitocell 300 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,6 2,8 3,0 3,2 3,4 3,6 3,8 4,0 4,2 4,4 4,6 4,8 5,0 5,2 5,4 5,6 5,8 6,0 6,2 6,4 6,6 6,8 7,0 7,2 7,4 7,6 7,8 8,0 8,2 8,4 8,6 8,8 9,0 9,2 9,4 9,6 9,8 10,0 11,0 12,0 13,0 14,0 15,0 16,0 17,0 18,0 19,0 20,0 21,0 22,0 23,0 24,0 25,0 1 N L Vitocell 300-H l 70 C 80 C 90 C 160 l 200 l 350 l 500 l 160 l 200 l 350 l 350 l 500 l 160 l 200 l 500 l 70 C 80 C 90 C 130 l EVA 160 l EVA 200 l EVI 200 l EVA 300 l EVI 500 l EVI Vitocell 300-V l 130 l EVA 160 l EVA 200 l EVA 200 l EVI 300 l EVI 500 l EVI 130 l EVA 160 l EVA 200 l EVA/EVI 300 l EVI 500 l EVI 70 C 80 C 90 C 300 l 500 l Vitocell 300-B 300 en 500 l l 500 l 300 l 500 l Voorbeeld keuze VITOCELL VIESMANN 9

10 Keuze van boilertype (vervolg) Keuzediagrammen boilerlaadsysteem Vitocell 100-L, type CVL, in combinatie met Vitotrans 222 Vermogenskengetal N L *1 Kortstondig vermogen (gedurende 10 min) * Vermogenkengetal N L (3x1000) ltr (2x1000) ltr (2x750) ltr ltr ltr. 750 ltr Kortstondig vermogen in liter/10min bij een taptemperatuur van 45 C (2x750) ltr (3x1000) ltr (2x1000) ltr ltr ltr. 750 ltr over te dragen vermogen in kw bij Tsp=60 C over te dragen vermogen in kw bij Tsp=60 C A Vitotrans 222, 80 kw, bestelnr B Vitotrans 222, 120 kw, bestelnr C Vitotrans 222, 240 kw, bestelnr A Vitotrans 222, 80 kw, bestelnr B Vitotrans 222, 120 kw, bestelnr C Vitotrans 222, 240 kw, bestelnr Keuze volgens continuvermogen Volgens de gewenste verwarming van 10 naar 45 C of van 10 naar 60 C en de geplande aanvoertemperatuur wordt de overeenkomstige kolom in de volgende keuzetabel gekozen. In de kolom wordt het vereiste continuvermogen (zie vanaf pagina 19) opgezocht en het boilertype in de eerste kolom afgelezen. Voorbeeld: Tapwateropwarming van 10 naar 60 C, aanvoertemperatuur 70 C 1 Vereist continuvermogen: 20 kw 2, geëmailleerde boiler, staat in de eerste kolom naast 3: Vitocell 100-V 200 l of Vitocell 100-V 300 l De keuze van de geschikte warmwaterboiler gebeurt nu aan de hand van de technische gegevens en de diagrammen met continuvermogen in de gegevensbladen Vitocell. Opmerking Het aangegeven continuvermogen wordt alleen bereikt als het nominale vermogen van de warmtegenerator groter dan het continuvermogen is. Bij het ontwerp met het aangegeven resp. berekende continuvermogen, een geschikte circulatiepomp plannen. *1 Het vermogenskengetal N L verandert met de boiler-bevoorradingstemperatuur T sp. Richtwaarden: T sp = 60 C 1,0 N L, T sp = 55 C 0,75 N L, T sp = 50 C 0,55 N L, T sp = 45 C 0,3 N L. *2 Het kortstondig vermogen gedurende 10 minuten verandert met de boilerbevoorradingstemperatuur T sp. Richtwaarden: T sp = 60 C 1,0 kortstondig vermogen, T sp = 55 C 0,75 kortstondig vermogen, T sp = 50 C 0,55 kortstondig vermogen, T sp = 45 C 0,3 kortstondig vermogen. 10 VIESMANN VITOCELL

11 Keuze van boilertype (vervolg) Tabellen voor de keuze volgens continuvermogen Continuvermogen voor tapwateropwarming Continuvermogen voor tapwateropwarming van 10 naar 60 C. van 10 naar 45 C. Aanvoertemperatuur 90 C 80 C 70 C 1 90 C 80 C 70 C 60 C 50 C Vitocell 100-H, 130 l, type CHA 27 kw 20 kw 14 kw 28 kw 23 kw 19 kw 14 kw Vitocell 100-H, 160 l, type CHA 32 kw 24 kw 17 kw 33 kw 28 kw 22 kw 16 kw Vitocell 100-H, 200 l, type CHA 38 kw 29 kw 19 kw 42 kw 32 kw 26 kw 18 kw Liggende warmwaterboilers Vitocell 300-H, 160 l, type EHA 28 kw 23 kw 15 kw 32 kw 28 kw 20 kw 14 kw Vitocell 300-H, 200 l, type EHA 33 kw 25 kw 17 kw 41 kw 30 kw 23 kw 16 kw Warmwaterboiler voor wandtoestellen Staande warmwaterboilers 3 Vitocell 300-H, 350 l, type EHA 70 kw 51 kw 34 kw 80 kw 64 kw 47 kw 33 kw Vitocell 300-H, 500 l, type EHA 82 kw 62 kw 39 kw 97 kw 76 kw 55 kw 38 kw Vitocell 100-W, 120 l, type CUG 24 kw Vitocell 100-W, 150 l, type CUG 24 kw Vitocell 100-V, 160 l, type CVA 36 kw 28 kw 19 kw 40 kw 32 kw 25 kw 9 kw Vitocell 100-V, 200 l, type CVA 36 kw 28 kw 19 kw 40 kw 32 kw 17 kw 9 kw 2 Vitocell 100-V, 300 l, type CVA 45 kw 34 kw 23 kw 53 kw 44 kw 23 kw 18 kw Vitocell 100-V, 500 l, type CVA 53 kw 44 kw 33 kw 70 kw 58 kw 32 kw 24 kw Vitocell 100-V, 750 l, type CVA 102 kw 77 kw 53 kw 123 kw 99 kw 53 kw 28 kw Vitocell 100-V, 1000 l, type CVA 121 kw 91 kw 61 kw 136 kw 111 kw 59 kw 33 kw Vitocell 100-V, 390 l, type CVW 98 kw 78 kw 54 kw 109 kw 87 kw 77 kw 48 kw 26 kw Vitocell 300-V, 130 l, type EVA 32 kw 25 kw 16 kw 37 kw 30 kw 22 kw 13 kw 9 kw Vitocell 300-V, 160 l, type EVA 36 kw 28 kw 19 kw 40 kw 32 kw 24 kw 15 kw 10 kw Vitocell 300-V, 200 l, type EVA 57 kw 43 kw 25 kw 62 kw 49 kw 38 kw 25 kw 12 kw 3 Bivalente warmwaterboiler A Vitocell 300-V, 200 l, type EVI 63 kw 48 kw 29 kw 71 kw 56 kw 44 kw 24 kw 13 kw Vitocell 300-V, 300 l, type EVI 82 kw 59 kw 41 kw 93 kw 72 kw 52 kw 30 kw 15 kw Vitocell 300-V, 500 l, type EVI 81 kw 62 kw 43 kw 96 kw 73 kw 56 kw 37 kw 18 kw Vitocell 100-U, 300 l, type 23 kw 20 kw 15 kw 31 kw 26 kw 20 kw 15 kw 11 kw CVUA Vitocell 100-B, 300 l, type CVB 23 kw 20 kw 15 kw 31 kw 26 kw 20 kw 15 kw 11 kw Vitocell 100-B, 400 l, type CVB 36 kw 27 kw 18 kw 42 kw 33 kw 25 kw 17 kw 10 kw Vitocell 100-B, 500 l, type CVB 36 kw 30 kw 22 kw 47 kw 40 kw 30 kw 22 kw 16 kw Vitocell 300-B, 300 l, type EVB 74 kw 54 kw 35 kw 80 kw 64 kw 45 kw 28 kw 15 kw Vitocell 300-B, 500 l, type EVB 74 kw 54 kw 35 kw 80 kw 64 kw 45 kw 28 kw 15 kw 1-3 Voorbeeld keuze A bovenste verwarmingsspiraal VITOCELL VIESMANN 11

12 Dimensionering 4.1 De dimensionering volgens korte afname en DIN Voor woningen wordt de warmwaterbehoefte aan de hand van het behoeftekengetal N berekend. De rekenmethode is in DIN bepaald en wordt hierna beschreven. Aan de hand van het behoeftekengetal N wordt dan een boiler met een overeenkomstige vermogenscoëfficiënt N L gekozen (N L N). De vermogenscoëfficiënt N L van een warmwaterboiler kan ook als kortstondig vermogen gedurende 10 minuten uitgedrukt worden. De dimensionering van deze korte afname voor tapwaterverwarmingsinstallaties wordt gebruikt als een bepaalde hoeveelheid warm water gedurende korte tijd ter beschikking moet worden gesteld en aansluitend gedurende een langere periode voor het opwarmen ter beschikking moet staan, zoals bijv. in bedrijven of scholen (drukke tijd). Het kortstondig vermogen gedurende 10-minuten wordt bijna uitsluitend door de bevoorrade waterhoeveelheid (inhoud) bepaald. Berekeningsprogramma EDIS/DIN Een warmwaterboiler kan ook met behulp van het EDIS-berekeningsprogramma gedimensioneerd worden. Het programma dimensioneert warmwaterboilers op basis van DIN 4708 voor woningen en omvat verschillende rekenmethodes voor hotels, gastronomie, ziekenhuizen, bejaardentehuizen, campings, turnzalen, enz. Het berekeningsprogramma EDIS van Viessmann ontvangt u op verzoek bij onze bevoegde verkoopafdeling. De vermogenscoëfficiënt N L en het maximale continuvermogen van de warmwaterboilers zijn in de tabellen vanaf pagina 8 vermeld. De gedetailleerde technische gegevens en vermogenskenwaarden, inclusief de diagrammen inzake continuvermogen, vindt u in het gegevensblad van de desbetreffende warmwaterboiler. 4 Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in woongebouwen De basis hiervan is DIN 4708 (centrale waterverwarmingsinstallaties), deel 2. DIN 4708 geldt als basis voor de uniforme berekening van de warmtebehoefte voor centrale waterverwarmingsinstallaties in woongebouwen. Om de behoefte te kunnen bepalen, werd het begrip eenheidswoning gedefinieerd: De eenheidswoning is een uit statistische waarden bepaalde woning met behoeftekengetal N = 1: Ruimteaantal r = 4 ruimtes, Personenaantal p = 3,5 personen Tappuntenbehoefte w v = 5820 Wh/afname voor een badkuip Om de behoefte te kunnen bepalen, worden de volgende gegevens vereist a) Alle sanitaire voorzieningen van alle verdiepingen (volgens de bouwtekening of volgens de informatie van de architect resp. opdrachtgever) b) Aantal verblijfruimtes (ruimteaantal) zonder bijruimtes zoals keuken, hal, gang, badkamer en berghok (volgens de bouwtekening of volgens de informatie van de architect resp. opdrachtgever) c) Aantal personen per woning (personenaantal). Als het aantal personen per woning niet kan worden bepaald, kan via het ruimteaantal r van de betreffende woning met behulp van tabel 1 een statistisch personenaantal p worden bepaald. Vaststelling van het personenaantal p Als het aantal personen per woning niet kan worden bepaald, kan het personenaantal p uit deze tabel worden vastgesteld. Tabel 1 Ruimteaantal r Personenaantal p 1,0 2,0 *3 1,5 2,0 *3 2,0 2,0 *3 2,5 2,3 3,0 2,7 3,5 3,1 4,0 3,5 4,5 3,9 5,0 4,3 5,5 4,6 6,0 5,0 6,5 5,4 7,0 5,6 Vaststelling van de tappunten waarmee bij de behoefteberekening moet worden rekening gehouden De tappunten waarmee bij de behoefteberekening moet worden rekening gehouden, kunnen afhankelijk van de inrichting van de woning (normaal of comfort) uit de tabel 2 of 3 worden afgelezen. Tabel 2 Woning met normale inrichting Voorhanden inrichting per woning Mee rekening houden bij bepaling van behoefte Ruimte Inrichting Badkamer 1 badkuip 140 l (volgens tabel 4 nr. 1, op pagina 13) 1 badkuip 140 l (volgens tabel 4, nr. 1, op pagina 13) of 1 douchecabine met/zonder mengkraan en normale sproeier 1 wasbak geen rekening mee houden Keuken 1 keukenaanrecht geen rekening mee houden *3 Als in het te voorziene woongebouw voornamelijk 1- en/of 2-kamerwoningen voorhanden zijn, moet het personenaantal p voor die woningen met 0,5 worden verhoogd. 12 VIESMANN VITOCELL

13 Dimensionering (vervolg) Tabel 3 Woning met comfortabele inrichting Voorhanden inrichting per woning Mee rekening houden bij bepaling van behoefte Ruimte Inrichting Badkamer Badkuip *4 zoals voorhanden volgens tabel 4, nr. 2 tot 4 Douchecabine *4 zoals voorhanden, incl. evt. extra inrichting volgens tabel 4, nr. 6 of 7, als op het gebied van de inrichting een gelijktijdig gebruik mogelijk is. *5 Wastafel *4 geen rekening mee houden Bidet geen rekening mee houden Keuken 1 keukenaanrecht geen rekening mee houden Logeerkamer Badkuip per logeerkamer: zoals voorhanden, volgens tabel 4, nr. 1 tot 4, met 50 % van de tappuntenbehoefte w v of Douchecabine zoals voorhanden, incl. evt. extra inrichting volgens tabel 4, nr. 5 tot 7, met 100 % van de tappuntenbehoefte w v Wastafel met 100 % van de tappuntenbehoefte w v volgens tabel 4 *6 Bidet met 100 % van de tappuntenbehoefte w v volgens tabel 4 *6 Vaststelling van de in te zetten tappuntenbehoefte per tappunt dat in aanmerking wordt genomen De resp. tappuntenbehoefte w v van het tappunt dat voor de berekening van het behoeftegetal N moet worden ingezet, kan uit de tabel 4 worden afgelezen. Tabel 4 Tappuntenbehoefte w v Nr. Sanitaire voorziening resp. tappunt Afkorting Afnamehoeveelheid per keer resp. nuttige inhoud in l 1 Badkuip NB Badkuip NB Klein ligbad en zitbad KB Grote badkuip (1800 mm 750 mm) GB Douchecabine *7 met mengkraan en waterbesparende BRS 40 * sproeier 6 Douchecabine *7 met mengkraan en normale sproeier *9 BRN 90 * Douchecabine *7 met mengkraan en luxesproeier *10 BRL 180 * Wastafel WT Bidet BD Handwasbak HT Aanrecht voor keuken SP Tappuntenbehoefte w v per afname in Wh 4 Voor badkuipen waarvan de inhoud enorm afwijkt, moet de tappuntenbehoefte w v volgens de formule w v = c V ΔT in Wh worden bepaald en in de berekening worden ingevoegd (ΔT = 35 K). Berekening van het behoeftegetal N In het kader van de vaststelling van de warmtebehoefte voor warm water van alle te voorziene woningen vindt er een omrekening plaats naar de warmtebehoefte voor warm water van de eenheidswoning. Voor de eenheidswoning werden de volgende kenmerken overeengekomen: 1. Ruimteaantal r = 4 ruimtes 2. Personenaantal p = 3,5 personen 3. Tappuntenbehoefte w v = 5820 Wh (afname voor een badkuip) De warmtebehoefte voor warm water van de eenheidswoning 3,5 personen 5820 Wh = Wh komt overeen met het behoeftegetal N = 1 *4 Grootte afwijkend van de normale inrichting. N = Som van de warmtebehoefte voor warm water van alle met warm water te voorziene woningen gedeeld door de warmtebehoefte voor warm water van de eenheidswoning Σ(n p v w v ) N = 3, = Σ(n p v w v ) n = Woningsaantal van gelijkaardige woningen p = Personenaantal per gelijkaardige woning *5 Als geen badkuip voorhanden is, wordt zoals bij de normale inrichting i.p.v. een douchecabine een badkuip (zie tabel 4, nr. 1) genomen, tenzij de tappuntenbehoefte van de douchecabine groter is dan die van de badkuip (bijv. luxesproeier). Als er meerdere verschillende douchecabines voorhanden zijn, wordt voor de douchecabine met de grootste tappuntenbehoefte minstens één badkuip genomen. *6 Voor zover de logeerkamer geen badkuip of douchecabine heeft. *7 Moet alleen rekening mee worden gehouden, als badkuip en douchecabine ruimtelijk zijn gescheiden, d.w.z. een gelijktijdig gebruik is mogelijk. *8 Komt overeen met een gebruikstijd van 6 minuten. *9 Armaturen-debietklasse A conform EN 200. *10 Armaturen-debietklasse C conform EN 200. VITOCELL VIESMANN 13

14 Dimensionering (vervolg) v = Aantal gelijkaardige tappunten per gelijkaardige woning w v = Tappuntenbehoefte in Wh (n p v w v ) moet voor elk in aanmerking komend tappunt per gelijkaardige woning worden bepaald. Met het bepaalde behoeftekengetal N kan nu uit de tabellen op de pagina's 8 en 9 de benodigde warmwaterboiler met betreffende verwarmingswater-aanvoertemperatuur worden gekozen. Daarbij moet een warmwaterboiler worden gekozen, waarvan N L -getal minstens gelijk is aan N. Het behoeftekengetal N is identiek aan het aantal eenheidswoningen die in het bouwproject voorhanden zijn. Het komt niet noodzakelijk overeen met het aantal woningen. Voorbeeld: Voor een gepland woningbouwproject moet via het behoeftekengetal N de warmwaterverwarmingsinstallatie worden gedimensioneerd. De in tabel 5 opgesomde woningsaantallen met dezelfde inrichting evenals het ruimteaantal en de inrichting werden uit de bouwtekening afgelezen. Het personenaantal p werd via het ruimteaantal r met behulp van tabel 1 op pagina 12 bepaald. De voor de dimensionering vastgestelde tappunten werden met behulp van tabel 2 op pagina 12 en tabel 3 op pagina 13 bepaald. 4 Tabel 5 Woningsaantal n Ruimteaantal r Personenaantal p Inrichting van de woning Stuk, benaming 4 1,5 2,0 1 douchecabine met normale sproeier 1 wasbak in de badkamer 1 aanrecht in de keuken ,7 1 badkuip 140 l 1 wasbak in de badkamer 1 aanrecht in de keuken 2 4 3,5 1 douchecabine met mengkraan en luxesproeier 1 douchecabine met normale sproeier (ruimtelijk gescheiden) 1 wasbak in de badkamer 1 aanrecht in de keuken 4 4 3,5 1 badkuip 160 l 1 douchecabine met luxesproeier in een afzonderlijke ruimte 1 wasbak in de badkamer 1 bidet 1 aanrecht in de keuken 5 5 4,3 1 badkuip 160 l 1 wasbak in de badkamer 1 bidet 1 badkuip 140 l in de logeerkamer 1 wasbak in de logeerkamer 1 aanrecht in de keuken Bij de behoeftebepaling in te zetten Tappuntenaantal, benaming volgens tabel 2 op pagina 12 1 douchecabine (BRN) volgens tabel 2 op pagina 12 1 badkuip (NB1) volgens tabel 3 op pagina 13 1 douchecabine (BRL) volgens tabel 3 op pagina 13 1 badkuip (NB2) 1 douchecabine (BRL) volgens tabel 3 op pagina 13 1 badkuip (NB2) 1 badkuip (NB1) met 50 % van de tappuntenbehoefte w v 1 wasbak (WT) 1 bidet (BD) r n p n p Tappuntenaantal v Tappuntenbehoefte w v in Wh Formulier voor de vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in woongebouwen Behoeftebepaling voor centraal verzorgde woningen Projectnr.: Blad nr.: Vaststelling van het behoeftekengetal N voor de groottebepaling van de boiler Project Personenaantal p volgens statistische waarden volgens tabel 5 op pagina Lpd. nr. van de wo- Ruimteaantal Woningsaantal Personenaantal in aanmerking te nemen tappunten (per woning) ningsgroe- pen Afkorting v w v in Wh n p v w v in Wh Opmerkingen 1 1,5 4 2,0 8,0 1 NB NB1 voor BRN 2 3,0 10 2,7 27,0 1 NB ,0 2 3,5 7,0 1 BRL BRN ,0 4 3,5 4,0 1 NB BRL ,0 5 4,3 21,5 1 NB (0,5) NB % w v volgens tab. 3 op pagina VIESMANN VITOCELL

15 Dimensionering (vervolg) Behoeftebepaling voor centraal verzorgde woningen Σ n i = 25 Projectnr.: Blad nr.: Σ (n p v w v ) = Wh Σ(n p v w v ) N = = = 33,2 3, Met het bepaalde behoeftekengetal N = 33,2 kan nu uit de tabellen in de desbetreffende gegevensbladen de benodigde warmwaterboiler bij voorhanden verwarmingswater-aanvoertemperatuur (bijv. 80 ºC) en een boilerbevoorradingstemperatuur van 60 ºC worden gekozen: Daarbij moet een warmwaterboiler worden gekozen, waarvan N L -getal minstens gelijk aan het uitgerekende behoeftegetal N is. Opmerking Het vermogenskengetal N L verandert afhankelijk van de volgende grootten: Aanvoertemperatuur Bevoorradingstemperatuur toegevoerd resp. overdraagbaar vermogen Bij afwijkende bedrijfsvoorwaarden moet een correctie van het vermogenskengetal N L van de in de tabellen in de desbetreffende gegevensbladen aangegeven waarden worden uitgevoerd. Mogelijke warmwaterboilers: op basis van het keuzediagram vanaf pagina 9 en het gegevensblad van Vitocell 300-H: Vitocell 300-H met 700 l inhoud (N L = 35) als boilergroep uit 2 Vitocell 300-H met telkens 350 l inhoud op basis van het keuzediagram vanaf pagina 9 en het gegevensblad van Vitocell 300-V: Vitocell 300-V met 600 l inhoud (N L = 38) als boilergroep uit 2 Vitocell 300-V met telkens 300 l inhoud Gekozen warmwaterboiler: 2 Vitocell 300-V met telkens 500 liter inhoud Keteltoeslag Z K Volgens DIN resp. VDI 3815 moet het nominaal vermogen van een verwarmingsketel met de keteltoeslag Z K voor de tapwateropwarming worden verhoogd (zie tabel 6). De toelichtingen van DIN/VDI moeten gerespecteerd worden. Men stelt drie belangrijke eisen aan het nominaal vermogen van de warmtevoorziening: Eis 1 Het vermogenskengetal moet minstens even groot of groter zijn dan het behoeftekengetal: N L N Eis 2 Alleen als het nominaal vermogen van de verwarmingsketel ² K resp. Φ K groter dan of minstens gelijk is aan het continuvermogen, kan de warmwaterboiler het door de fabrikant aangegeven vermogenskengetal N L opbrengen: ² K ² D resp. Φ K Φ D Eis 3 Warmteproductie-installaties die zowel voor de centrale verwarming alsook voor de warmwaterbereiding dienen, moeten bovenop de volgens EN (tot nu DIN 4701) bepaalde norm-stooklast Φ HL Geb. voor verwarmingsinstallaties in gebouwen het bijkomend vermogen Z K opbrengen: Φ K Φ HL Geb. + Z K Op basis van DIN bepaalt VDI 3815 een toeslag op het nominaal warmtevermogen van de verwarmingsketel, afhankelijk van het behoeftekengetal N en een min. boilercapaciteit (zie tabel 6). In de praktijk heeft het in acht nemen van de keteltoeslag volgens de volgende verhoudingen zijn deugdelijkheid bewezen: Φ K Φ HL Geb. ϕ + Z K ϕ = Factor voor de belasting van de gebouwverwarming (verwarming van alle ruimtes) Aantal woningen per gebouw ϕ tot tot 50 0,9 > 50 0,8 Tabel 6 Keteltoeslag Z K Behoeftekengetal N 1 3,1 2 4,7 3 6,2 4 7,7 5 8,9 6 10,2 7 11,4 8 12,6 9 13, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Keteltoeslag Z K in kw Opmerking Bij gebouwen met een erg lage stooklast Φ HL Geb. moet nagegaan worden of het vermogen van de warmtegenerator, inclusief toeslag Z K, voor het gekozen vermogenskengetal volstaat. Evt. moet een grotere warmwaterboiler gekozen worden. 4 VITOCELL VIESMANN 15

16 Dimensionering (vervolg) Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in bedrijven 4 1. Behoeftebepaling Het aantal reinigingsplaatsen (was- en douchevoorzieningen) moet afhankelijk van het soort bedrijf worden voorzien (zie voormalige DIN 18228, blad 3, pagina 4). Voor telkens 100 gebruikers (medewerkers van de grootste ploeg) worden de in tabel 7 opgesomde reinigingsinstallaties benodigd. Tabel 7 Normale arbeidsomstandigheden *11 Werk Benodigde reinigingsplaatsen per 100 gebruikers Indeling van de reinigingsplaatsen Wasplaatsen/douchevoorzieningen weinig bevuilend 15 / matig bevuilend 20 2/1 sterk bevuilend 25 1/1 2. Dimensionering van de tapwateropwarmingsinstallatie De dimensionering van de tapwateropwarmingsinstallatie wordt aan de hand van het volgende voorbeeld verklaard. Voorbeeld: Aantal medewerkers van de grootste ploeg: 150 personen Arbeidstijd: 2-ploegen-bedrijf Soort werk: matig bevuilend Benodigde warmwater-uittredetemperatuur: 35 tot 37 ºC Boilerbevoorradingstemperatuur: 60 ºC Koudwater-inlaattemperatuur: 10 ºC Verwarmingswater-aanvoertemperatuur: 90 ºC Bepaling van de warmwaterbehoefte Uit tabel 7 kan voor matig bevuilend werk een aantal van 20 reinigingsplaatsen per 100 medewerkers worden afgelezen. De indeling van de reinigingsplaatsen in was- en douchevoorzieningen gebeurt in de verhouding van 2:1. Voor 150 medewerkers ontstaat daaruit een behoefte aan reinigingsplaatsen van 20 wasplaatsen en 10 douchevoorzieningen. Tabel 8 Verbruikswaarden voor was- en douche-installaties bij warmwater-uittredetemperatuur van 35 tot 37 ºC Verbruiksinrichting Warmwaterhoeveelheid in l/min Gebruikstijd in min Warmwaterverbruik per gebruik in l Wasbakken met uitloopklep 5 tot 12 3 tot 5 30 Wasbakken met sproeiuitloop 3 tot 6 3 tot 5 15 Ronde waspomp voor 6 ca tot 5 75 personen Ronde waspomp voor ca tot personen Sproei-installatie zonder 7 tot 12 5 tot 6 *12 50 omkleedcabine Sproei-installatie met omkleedcabine 7 tot tot 15 *13 80 Veronderstelling: De wasplaatsen (wasbak met sproei-uitloop) worden door 120 medewerkers (6 keer na elkaar) en de sproei-installaties (sproeiers zonder omkleedcabines) worden door 30 medewerkers (3 keer na elkaar) benut. Met behulp van tabel 8 levert dat de volgende benodigde warmwaterhoeveelheid op: a) Warmwaterbehoefte van de wasplaatsen: 120 3,5 l/min 3,5 min = 1470 l b) Warmwaterbehoefte van de sproeiers: l/min 5 min = 1500 l Uit a) en b) ontstaat een warmwaterbehoefte van 2970 l met ca. 36 ºC watertemperatuur gedurende een gebruiksperiode van ca. 25 minuten. Bij het omrekenen naar een uittredetemperatuur van 45 ºC levert dat de volgende waarde op: ΔT (36 C 10 C) V (45 C) = V (36 C) ΔT(45 C 10 C) 26 = 2970 = l 35 Omdat tussen de ploegen 8 uur tijd ter beschikking staat om de warmwaterboiler opnieuw op te warmen, moet het boilervolume op bevoorrading worden gedimensioneerd. Daarvoor zijn de gegevens van het kortstondig vermogen (10-minuten-vermogen) van de tabellen in de desbetreffende gegevensbladen van de warmwaterboiler nodig: In de overeenkomstige tabel van het gegevensblad van Vitocell 300- V is in de regel verwarmingswater-aanvoertemperatuur = 90 ºC bij de Vitocell 300-V met 500 liter inhoud het kortstondig vermogen van 10/45 ºC met 627 l/10 min minuten te vinden. Aantal warmwaterboilers n = uitgerekend totaal volume/gekozen kortstondig vermogen (gedurende 10 minuten) van de afzonderlijke boilercel 2206 n = 627 = 3,5 stuks Gekozen warmwaterboiler: 4 Vitocell 300-V met telkens 500 l inhoud. Vaststelling van het benodigd vermogen Voor de opwarming van de warmwaterboiler staan 7,5 uur ter beschikking; dat levert een min. aangesloten vermogen (vermogen van de verwarmingsketel) van: ² A = Φ A = c V ΔT A Z A = = 15,5 kw 860 7,5 ² A resp. Φ A = Min. aangesloten vermogen voor het opwarmen van de boiler in kw V = gekozen boilervolume in l c = 1 kwh spec. warmtecapaciteit 860 l K ΔT A = Temperatuurverschil tussen boilerbevoorradingstemperatuur en koudwater-inlaattemperatuur (60 ºC 10 ºC) = 50 K Z A = Opwarmtijd in h Volgens onze ervaring wordt een opwarmtijd van ca. 2 uur gekozen. Dat betekent voor het bovenstaande voorbeeld dat de verwarmingsketel en de circulatiepomp voor de boileropwarming (benodigde verwarmingswaterhoeveelheid) voor een opwarmvermogen van ca. 60 kw moeten worden gedimensioneerd. *11 In bedrijven met buitengewone arbeidsomstandigheden worden 25 reinigingsplaatsen/100 gebruikers benodigd. *12 Sproeitijd zonder omkleden. *13 Sproeitijd 5 tot 8 minuten; verblijvende tijd omkleden. 16 VIESMANN VITOCELL

17 Dimensionering (vervolg) Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in hotels, pensions en tehuizen Bij de berekening van de warmwaterbehoefte moeten de verbruiksplaatsen van alle kamers worden vastgesteld. Daarbij moet per een- resp. tweepersoonskamer slechts telkens de grootste verbruiksplaats in acht worden genomen. Tabel 9 Tappuntenbehoefte per verbruiksplaats bij warmwatertemperatuur van 45 ºC Verbruiksplaats Afnamehoeveelheid per gebruik in l Tappuntenbehoefte Q h max. per eenpersoonskamer in kwh per tweepersoonskamer in kwh Badkuip 170 7,0 10,5 Douchecabine 70 3,0 4,5 Wastafel 20 0,8 1,2 Verwarmingswater-aanvoertemperatuur = 80 ºC gewenste opwarmtijd van de warmwaterboiler 1,5 uur Tijdsduur van de piekbehoefte 1,5 uur Warmtebehoefte voor de tapwateropwarming Soort kamers Inrichting (tappunt) n Q h max. in kwh n Q h max. in kwh Badkuip 5 7,0 35,00 Douchecabine 10 3,0 30,00 Wastafel 5 0,8 4,00 Badkuip 5 10,5 52,50 Douchecabine 20 4,5 90,00 Wastafel 5 1,2 6,00 Σ (n Q h max. ) = 217,50 Eenpersoonskamer: Tweepersoonskamer: Berekening van de benodigde boilerinhoud Q h max. = Tappuntenbehoefte per tappunt in kwh n = Aantal kamers met dezelfde tappuntenbehoefte ϕ n = Benuttingfactor (gelijktijdigheid) kan beperkt worden gebruikt: Kameraantal 1 tot tot tot tot 300 ϕ *14 n 1 0,9 tot 0,7 0,7 tot 0,6 0,6 tot 0,5 ϕ 2 = Levensstandaardfactor Afhankelijk van de hotelcategorie kan worden bepaald: Hotelcategorie normaal goed hoog ϕ 2 1,0 1,1 1,2 Z A = Opwarmtijd in h De opwarmtijd is afhankelijk van het nominaal vermogen dat voor de tapwateropwarming ter beschikking staat. Afhankelijk van het nominaal vermogen van de verwarmingsketel kan Z A kleiner dan 2 uur worden gekozen. Z B = Tijdsduur van piekbehoefte warm water in h. Aanneming 1 tot 1,5 h V = Volume van de warmwaterboiler in l T a = Boilerbevoorradingstemperatuur in ºC T e = Koudwater-inlaattemperatuur in ºC a = 0,8; houdt rekening met de laadtoestand van de boiler Voorbeeld: Hotel met 50 kamers (30 tweepersoonskamers en 20 eenpersoonskamers) Inrichting van de eenpersoonskamers: 5 eenpersoonskamers met badkuip, douchecabine en wasbak 10 eenpersoonskamers met douchecabine en wasbak 5 eenpersoonskamers met wasbak Inrichting van de tweepersoonskamers: 5 tweepersoonskamers met badkuip en wasbak 20 tweepersoonskamers met douchecabine en wasbak 5 tweepersoonskamers met wasbak 860 Σ(n Q h max. ) φ n φ 2 Z A V = (Z A + Z B ) (T a T e ) a ,5 0,65 1 1,5 = (1,5 + 1,5) (60 10) 0,8 = l Geselecteerde warmwaterboilers: 3 Vitocell 300-H met telkens 500 l inhoud of 3 Vitocell 300-V met telkens 500 l inhoud Vaststelling van het benodigd opwarmvermogen V c (T ² a T e ) = Φ = Z A 1500 (60 10) = = 58 kw 860 1,5 ² resp. Φ = Opwarmvermogen in kw V = gekozen inhoud in l c 1 kwh = spec. warmtecapaciteit 860 l K T a = Boilerbevoorradingstemperatuur in ºC T e = Koudwater-inlaattemperatuur in ºC Z A = Opwarmtijd in h Verwarmingsketel en circulatiepomp voor de boileropwarming moeten op het benodigd opwarmvermogen worden gedimensioneerd. Om ook in de winter voldoende verwarming van het gebouw te kunnen garanderen, moet die warmtehoeveelheid aan de stooklast worden toegevoegd. 4 Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater in het bedrijfsleven gebruikte sauna Veronderstelling: De sauna wordt door 15 personen/h bezocht. Er staan 5 douches met 12 l/min daarvoor ter beschikking, d.w.z. de douches worden 3 keer achter elkaar gebruikt. Bij een douchetijd van 5 minuten levert dat een warmwaterbehoefte van 60 l per gebruik. De stooklast van het gebouw bedraagt ² N = Φ HL Geb. = 25 kw. Om de tapwateropwarming te garanderen, moeten twee dingen in acht worden genomen: a) Voldoende boilervolume (dimensionering volgens het kortstondig vermogen). b) De ketelgrootte moet zo worden gedimensioneerd dat de tapwateropwarming en ² N zijn gegarandeerd. bij a) Vaststelling van het boilervolume: 15 personen à 60 l = 900 l met 40 ºC aan de warmwateruitlaat. De boilerbevoorradingstemperatuur bedraagt 60 ºC. *14 Bij kuurhotels, zakenhotels en gelijkaardige inrichtingen moet een benuttingfactor van ϕ n = 1 worden gekozen. VITOCELL VIESMANN 17

18 Dimensionering (vervolg) Vermits een laagtemperatuur-verwarmingsketel moet worden ingebouwd, moet het kortstondig vermogen bij een verwarmingswateraanvoertemperatuur van 70 ºC worden bepaald; zie desbetreffende tabellen in de gegevensbladen van de overeenkomstige warmwaterboiler. Bij het omrekenen naar een uittredetemperatuur van 45 ºC levert dat het volgende op: ΔT (40 C 10 C) V (45 C) = V (40 C) ΔT(45 C 10 C) 30 = 900 = 771 l 35 Voorstel: 2 Vitocell 300-V met telkens 300 l inhoud met een kortstondig vermogen van 375 l per boilercel en 698 l als boilergroep (tapwatertemperatuur 45 ºC). bij b) Benodigde ketelgrootte Vermits het doucheproces elk uur wordt herhaald, moet het gekozen boilervolume in min. 1 uur worden opgewarmd. De daarvoor benodigde warmtehoeveelheid wordt berekend uit: ² A resp. Φ A = Min. aangesloten vermogen voor het opwarmen van de boiler in kw V Sp. = Inhoud in l ΔT A = Temperatuurverschil tussen boilerbevoorradingstemperatuur en koudwater-inlaattemperatuur c = 1 kwh spec. warmtecapaciteit 860 l K Z A = Opwarmtijd in h Om ook in de winter voldoende verwarming van het gebouw te kunnen garanderen, moet die warmtehoeveelheid aan de stooklast worden toegevoegd. Die toeslag is omwille van de volgende redenen toegestaan: 1. Het gaat om bedrijfsdoeleinden. 2. Bij gebruik van een laagtemperatuur-verwarmingsketel is er geen vermogensbegrenzing. V ² sp. ΔT A c A = Φ A = Z A (60 10) = = 34,9 kw Vaststelling van de warmtebehoefte voor de opwarming van tapwater voor sporthallen Bij de dimensionering van de tapwaterverwarmingsinstallatie moet DIN , april 1989 sporthallen, turn- en sportzalen als richtlijn voor planning en bouw in acht worden genomen. De afname van opgewarmd tapwater in sporthallen gebeurt op het laatste ogenblik. Bij de boilerkeuze kan dus van de kortstondige afname (10-minutenvermogen) worden uitgegaan. De warmwatervoorziening moet door de tapwateropwarmingsinstallatie gedurende de volledige gebruikstijd (heel het jaar) worden gegarandeerd. De volgende waarden moeten bij de dimensionering van de tapwateropwarmingsinstallatie worden aangenomen: Warmwater-afnametemperatuur: max. 40 ºC Waterverbruik per persoon µ: 8 l/min Douchetijd per persoon t: 4 min Opwarmtijd Z A : 50 min Personen per opwarmtijd en oefeneenheid n: min. 25 personen Boilerbevoorradingstemperatuur T a : 60 ºC Voorbeeld voor een gewone sporthal: m (40 C) = m (45 C) = l/10 min 35 = = 989 l/10 min Geselecteerde warmwaterboilers: 2 Vitocell 300-H met telkens 350 l, Kortstondig vermogen bij 70 ºC warmwater-aanvoertemperatuur = 989 l met 40 ºC 2. Vaststelling van het benodigd opwarmvermogen voor het bepaalde boilervolume: V c (T ² a T e ) A = Φ A = Z A 700 (60 10) = = 49 kw 860 0, Vaststelling van de benodigde warmwaterhoeveelheid: m MW = t µ n = 4 min/persoon 8 l/min 25 personen = 800 l warmwaterhoeveelheid met 40 ºC Gekozen inhoud: 700 l (de gekozen inhoud moet ongeveer aan de benodigde warmwaterhoeveelheid voldoen). Kortstondig vermogen uit de overeenkomstige tabellen in de gegevensbladen van de desbetreffende warmwaterboiler. Omrekening naar warmwater-uittredetemperatuur 40 ºC met m (40 ºC) = Kortstondig vermogen bij warmwater-uittredetemperatuur 40 ºC m (45 ºC) = Kortstondig vermogen bij warmwater-uittredetemperatuur 45 ºC (volgens tabel in gegevensblad van de warmwaterboiler) ² A resp. Φ A = Opwarmvermogen in kw V = Boilervolume in l c 1 kwh = spec. warmtecapaciteit 860 l K T a = Boilerbevoorradingstemperatuur in ºC T e = Koudwater-inlaattemperatuur in ºC Verwarmingsketel en circulatiepomp voor de boileropwarming moeten worden gedimensioneerd voor het opwarmvermogen dat ter beschikking moet worden gesteld. Om ook in de winter voldoende verwarming van het gebouw te kunnen garanderen, moet die warmtehoeveelheid aan de stooklast worden toegevoegd. Die toeslag is omwille van de volgende redenen toegestaan: 18 VIESMANN VITOCELL