nieuwsbrief nr. 25 uitgave: 15 april 2010 redactie: Arno Schrauwers Uitreiking Lofprijs aan VU

Transcriptie

1 ING-bank: webstek: Uitreiking Lofprijs aan VU 3 april Op 23 april zal de Lofprijs der Nederlandse taal 2009 worden uitgereikt aan de rector magnificus van de Vrije Universiteit in Amsterdam. De prijs zal worden overhandigd door Arie Slob, fractievoorzitter in de Tweede Kamer van de ChristenUnie, die drie jaar geleden de Lofprijs in ontvangst mocht nemen. Rond de uitreiking is een klein symposium georganiseerd. Prof. Anneke Neijt van de Radboud-universiteit, zal een lezing houden over de taal van de universiteit, sn-bestuurslid Jan Roukens richt zijn blik op Europa en het VU Taalcentrum zal een kijkje geven op de taal van de student. De plechtigheid begint om u. De plaats van handeling is nog niet bekend, maar zal zo spoedig mogelijk openbaar gemaakt worden op de snwebstek. De prijs bestaat uit een plastiek van de Vlaams/Amsterdamse vormgever Puk de Hondt. Belangstellenden kunnen zich melden via een e- bericht aan slofprijs2009@stichtingnederlands.nl met duidelijke vermelding van naam aan slofprijs2009@stichtingnederlands.nl. Vlieg op Den Haag 15 april Al jaren ligt er bij Rotterdam een vliegveldje. Vroeger werd dat Zestienhoven genoemd en de laatste jaren Rotterdam Airport. Tikje armoedig. Sedert kort heet dat stukje grasveld Rotterdam-The Hague Airport. Geen idee waar dat ligt, the Hague, maar we hebben een vermoeden. Samen met de stichting Taalverdediging heeft sn de burgemeester van hofstad Den Haag gevraagd of met The Hague Den Haag bedoeld wordt en als dat zo is waarom hij de naam van zijn stad zo verminkt. Veel zinnigs kwam er niet uit. Een medewerker van Van Aartsen liet weten dat de verminkte naam blijft. Stichting Taalverdediging en sn hebben de Haagse burgervader laten weten dat zulks in strijd is met het Convenant van Genève en niet strookt met het regeringsvoornemen het Nederlands in de grondwet te verankeren. Inhoud blz 2 Witteman in de fout (?) blz 3 Taalstrijd op Vlaamse universiteiten blz 5 Amsterdam betaalt voor Engels blz 6 Nederlands toch in grondwet blz 6 Anglowaan blz 8 Geknipt 1 nieuwsbrief nr. 25 uitgave: 15 april 2010 redactie: Arno Schrauwers Bestuur: Arno Schrauwers (vz.). positie vacant (secr.), Jan Roukens (penn.), Michel Didier, Daniël Mantione. Alles van waarde is kwetsbaar, het waardeloze behoeft geen verdediging Congresbundel+ verschenen 3 april Onlangs is bij de academische uitgeverij Academia Press in Gent het boek Nederlands in hoger onderwijs & wetenschap? verschenen. Het boek (180 blz) is voor een belangrijk deel de, geactualiseerde weerslag van het congres dat op 10 oktober 2008 is gehouden in het Vlaamse Parlement in Brussel. Het congres was georganiseerd door ANV vzw, Nl-Term en de stichting Nederlands. Daarnaast zijn ook andere bijdragen over dit thema opgenomen zoals de toespraak die Thomas von der Dunk heeft gehouden bij de uitreiking van de Lofprijs op 13 mei 2009 aan Linda van den Bergh in de Zwarte Doos aan de TU Eindhoven. Ook de intreerede van psycholoog Douwe Draaisma uit 2005, 'Het verdriet van een kosmopoliet', is in de bundel opgenomen. De bundel is inmiddels aan een groot aantal universiteitsbestuurders en volksvertegenwoordigers toegestuurd. Het boek is een pleidooi voor de herinvoering en/of instandhouding van het Nederlands als taal van het hoger en wetenschappelijk onderwijs op straffe van marginalisering. "Het beschermen van het Nederlands als onderwijstaal heeft niets te maken met voorbijgestreefde taalromantiek en/of taalnationalisme, maar met onderwijskwaliteit in het hoger onderwijs, met gelijke kansen aan iedereen en met het afstemmen van het taalbiotoop van de overgrote meerderheid van de studenten in het hoger onderwijs, tevens het biotoop waarin het grootste deel van hen na hun studie tewerkgesteld zullen worden. Redelijkheid is de boodschap", schrijft Alex Vanneste, hoogleraar Frans en sociolinguïstiek aan de universiteit van Antwerpen, in zijn bijdrage. Het boek kost! 17,- en is te bestellen via de Noord Nederlandsche boekhandel of via de reguliere boekhandel.

2 Amsterdam helpt 4 april Op een brief over de kwestie aan wethouder Asscher over de verengelsing van het ov in Amsterdam kregen we een voorspelbare nietszeggende reactie van het Gemeentevervoerbedrijf. De affiches die Eric Coolen van het Ampzinggenootschap er over heeft gemaakt zijn te koop. Verder hebben we nog wat briefkaarten, plakkers en andere hebbedingen in de aanbieding. Op onze webstek is een bestelformulier ingericht: EP-er ChristenUnie wil Engels in binnenvaart De transportcommissie van het Europees Parlement heeft een voorstel van Peter van Dalen (ChristenUnie) aangenomen om na te gaan of in de binnenvaart het Engels lan worden ingevoerd. Peter van Dalen:,,Ik ben bijzonder blij met de steun van de Transportcommissie voor mijn voorstel. Dat is goed voor de verkeersveiligheid in de binnenvaart. We zien dat er jaarlijks meerdere incidenten en ongevallen in de binnenvaart gebeuren doordat men in diverse talen langs elkaar heen spreekt. Vorig jaar nog verdronk een matroos doordat verschillende direct betrokkenen in diverse talen aan elkaar probeerden uit te leggen - helaas tevergeefs dus - wat er moest gebeuren. Ook neemt de communicatie over en weer tussen de modaliteiten toe, en in de voor de binnenvaart zo belangrijke sector zeevaart spreekt men al een vereenvoudigd Engels, het zogenoemde seaspeak. Van Dalen:,,Wellicht kan voor de binnenvaart een river-speak ingevoerd worden. Bovendien leren alle jongeren in elk geval Engels in de opleiding dus dit is een positieve keuze, gericht op de toekomst. Tot zover de ChristenUnie op haar eigen webstek. Een nogal curieus voorstel van een lid van een partij die de positie van het Nederlands in de grondwet wil verankeren. Daar komt bij dat het Engels op de Europese binnenwateren nauwelijks een rol speelt en dat in vele Europese landen het Engels nauwelijks beheerst wordt. Geld gevraagd De stichting Nederlands heeft voor haar acties geld nodig en beschikt niet over suikeroompjes of gulle geldschieters. We zijn dus afhankelijk van wat donateurs ons schenken. Maak een bijdrage over op het banknummer van de stichting: ING-bank: Bij een donatie van meer dan! 25,- krijg je het boekje 'Funshoppen in het Nederlands...' kado. Er bestaat ook de mogelijkheid om via de stichting GeefGratis je/uw bijdrage elektronisch over te maken. Die stichting rekent daar overigens, afhankelijk van de gekozen betaalwijze, wel provisie voor (maximaal 10% voor betaling via ideal, bijvoorbeeld). We hopen binnenkort een eigen betaalkoppeling op de stek te kunnen zetten. De GeefGratis-koppeling is: gd=2258&taal=nl_nl&projectcode=bijdragen Paul Witteman in de fout (?) Paul Witteman, medepresentator van het Nederlandse praatprogramma Pauw & Witteman is de Sof van de maand februari geworden voor uitspraken in de uitzending van 26 februari. Een verslag van een kijker: "Ik was vrijdagavond 26 februari nogal aangeslagen door het optreden van Tv-bekendheid Paul Witteman. Onder aanvoering van de gespreksleiders Pauw en Witteman waren van Geel (CDA) en Pechtold (D66) de debatterende politici van dienst. Het gesprek ging over integratie. Het CDA heeft een aantal voorstellen gedaan. Pauw noemt enkele volgens hem onzinnige voorstellen, zoals de terugkeer van het Nederlands op de bewegwijzering op Schiphol en de eis dat iedereen in Nederland het Wilhelmus moet kennen'. Daarop volgt een discussie tussen Pauw, Pechtold en van Geel over de kennis van het Wilhelmus. Witteman mengt zich in het gesprek: "Ik wil het niet belachelijk maken, maar het voorstel om de bewegwijzering van Schiphol allemaal ook in het Nederlands te hebben, heeft dat niet iets,... provinciááls?" Van Geel: "Ach, dat zijn symbolen..." Witteman: "Ja maar, op universiteiten wordt er naar gestreefd om alles in het Engels te doen, want we willen internationaal zijn." Interruptie van Van Geel: "Dat wil D66", en hij wijst naar Pechtold. "Ja maar, ik geloof dat dat een breed gesteund voorstel is en dan ga je op Schiphol..." Van Geel: "Het gaat om een aantal symbolen..." Witteman: "Ik wil het niet belachelijk maken, ik vraag alleen, heeft het niet iets,... provinciááls?" Van Geel haalt zijn schouders op: "Nou, en?" Witteman, quasi verbijsterd: "Een internationale luchthaven!" Hij kijkt daarbij ernstig en licht geschokt." Nou blijft er nog een kleine kans dat de heer Witteman de advocaat van de duivel heeft gespeeld. 2

3 SN heeft hem een brief geschreven met, omdat wij de beroerdsten niet zijn, een woordenlijst onnodig Engels en hem om opheldering gevraagd. Witteman heeft tot nu toe niet gereageerd, maar dat kan er mee te maken hebben dat hij inmiddels onder het mes is geweest vanwege een prostaatoperatie. Nieuwe taalstrijd in België? Op 13 maart had een groot aantal organisaties het symposium 'Beter Engels of beter Nederlands?' ingericht, over de taal in het hoger onderwijs. Hieronder een ingekort en bewerkt verslag van Marc Bulté van de mede-organiserende Marnixring Internationale Serviceclub. Deels zijn de bijdragen ook te vinden in de nieuwe Congres+-bundel (zie blz 1). Dr. Diana Vinke, beleidsmedewerker onderwijs aan de faculteit Industrial Design van de Technische Universiteit Eindhoven, richtte zich in haar bijdrage op de vraag of het gebruik van een andere taal een effect heeft op de kwaliteit van het onderwijs. Het onderwijs op deze faculteit, voorheen Industrieel Ontwerpen, geschiedt merendeels in het Engels. Voor de docent betekent onderwijs in het Engels een wat langere voorbereidingstijd. Hij ervaart een geringere ruimte voor improviseren en ook minder weerwoord van de studenten. Een grotere (mentale) vermoeidheid is het gevolg en over het algemeen is er minder tevredenheid over het eigen onderwijs vooral wegens een gevoel van verminderde vrijheid van denken. Voor de studenten ziet het plaatje er anders uit. Er schijnt aanvankelijk een negatieve invloed te zijn op het concentratievermogen van de studenten. Vergeleken met Nederlandstalige lessen zijn de tentamenscores lager. Doch dit effect ebt na enige tijd weg. Er komt gewenning als het aantal Engelstalige colleges beduidend toeneemt. Het gebruik van Engels heeft mogelijk zelfs een positief effect op het leerproces doordat studenten kritischer verwerkingsstrategieën gebruiken. Overigens hangt het resultaat ook af van de onderwijsopvatting; in de loop van de jaren is de nadruk van frontaal onderwijs (kennisoverdracht) verschoven naar zelfwerkzaamheid. Uitgaande van deze laatste stroming leidt het gebruik van het Engels niet tot vermindering van de onderwijskwaliteit, aldus Vinke. Prof. dr. Marc Cogen, internationaal recht, stelde dat hij mensen dient en dat hij daarom voor een zo groot mogelijke versoepeling van het huidige Vlaamse taaldecreet pleit. De internationale positie van ons onderwijs staat op het spel, niet de positie van het Nederlands, aldus Cogen. Hij wees er op dat internationale studenten ook voor internationale geldstromen zorgen. Cogen noemde de titel van het symposium provocatief, want die zou niet in overeenstemming met de werkelijkheid zijn. Ongeacht in welke taal er gedoceerd wordt, de Nederlandse taal blijft behouden. Die is definitief verworven omdat ze gevormd wordt door de moedertaal en het onderwijs (thuis en school). Het Engels is de taal van de wetenschap. Hij pleitte ervoor om als beginsel te aanvaarden dat men de bronnen doceert in de taal van de bronnen. Hij zelf geeft het onderricht in het Nederlands en het Engels. Wel stelde Cogen dat de kennis van het Engels bij veel docenten onvoldoende is en zijn belangrijkste bezwaar tegen het ontwerpdecreet is dat elke vorm van creativiteit ontbreekt. Het initiatiefrecht, hét kenmerk van onze Westerse beschaving, wordt de docent ontnomen. Prof. dr. Frank Fleerackers, in zijn functie als voorzitter van het Verbond der Vlaamse Academici, veroorzaakte enige hilariteit door in het Engels te beginnen. In het kort legde Fleerackers uit dat het een fictie is dat een gemeenschappelijke taal een einde zou maken aan onze onderlinge geschillen. Daarvoor is onze gemeenschap, in tegenstelling tot vroeger, veel te individualistisch geworden. De 21 e eeuw is er één van 'eigen meningen'' en is niet meer homogeen. Vroeger had je het WIJ-denken, vandaag overheerst het IK-denken. Daardoor neemt het onbegrip toe, aldus Fleerackers. Om standpunten duidelijk te maken is het gebruik van verscheidene talen daarom niet onbelangrijk. Frank Fleerackers pleitte voor de status-quo. Zijn eerste argument is zuiver strategisch: een wijziging zou de doos van Pandora openen. Ook noemde hij de ontwikkeling en ondersteuning van wetenschap in de eigen taal van groot belang. Fleerackers stelde dat het doceren van vakken in een andere taal dan de eigen aan 18-tot-20-jarigen een anomalie is. Bij de overgang van middelbaar naar hoger onderwijs ervaren die jongeren reeds een taalsprong en wanneer die dan nog niet eens gebeurt in hun moedertaal is de taalsprong dubbel. Dat is nefast. Nochtans wil hij zijn studenten de interactie met anderstaligen niet ontzeggen. Hij verklaarde zich een voorstander van een zekere versoepeling van de situatie in het laatste jaar van de bacheloropleiding. Voorts benadrukte hij het belang van taalkennis. 3

4 Naar eigen onderzoek is het Engels van sommige docenten huilen met de pet op. In navolging van het Nederlands systeem pleit hij daarom voor de invoering van een TOEFL-proef en de spreker besloot met de boutade: Eerst Beter Engels en dan pas beter Engels. Hakima El Meziane (VOKA; Vlaamse ondernemers) wees in haar lezing op de voordelen van het Engels als onderwijstaal in het hoger onderwijs. Behalve het aantrekken van meer buitenlandse studenten, met kennisuitwisseling leidend tot nieuwe inzichten, zorgt Engels er voor dat de Vlaamse studenten klaar zijn voor de internationale arbeidsmarkt. In het algemeen is het voor de bedrijfswereld van belang dat jongeren een internationale kijk hebben om zo ook meer creativiteit in het bedrijf te garanderen, stelde El Meziane. Internationale uitwisseling is ook van cruciaal belang voor het onderwijzend personeel, om hun vaardigheden en visie te verbreden. Volgens El Meziane kunnen leerlingen de Franse en Duitse taal nauwelijks toepassen in het beroepsleven. VOKA wil daarom het doceren van een vak in een andere dan de landstaal invoeren in het hoger onderwijs, maar eigenaardig genoeg beperkt VOKA zich tot het aanmoedigen van volledige opleidingen in het Engels. Voor VOKA stopt het daar niet. Al op de kleu-terschool zal meer aandacht aan het Engels besteed moeten worden, ondersteund door buitenschoolse activiteiten en taalbadonderwijs. Om dit te kunnen verwezenlijken moet de taalwetgeving aangepast worden hetgeen, wist El Meziane, een zeer gevoelig punt is voor Vlaamse politieke partijen. In Europa spant Nederland qua Engelstaligheid de kroon met het aanbieden van lessen in het Engels, op grote afstand gevolgd door Duitsland en de Scandinavische landen. De VOKA-vertegenwoordigster wilde nog wel bepleiten dat het Nederlands niet verdrongen mag worden. Buitenlandse studenten moeten een snelcursus Nederlands volgen en, niet te vergeten, die buitenlandse jongeren worden de beste ambassadeurs voor Vlaanderen. Prof. Jozef Devreese stelde dat nog meer Engels om buitenlandse studenten aan te trekken de verkeerde medicatie is op basis van een foute diagnose. Voor hem bestaat het juiste medicijn erin de wetenschappelijke excellentie op te drijven. Daarom: Meer Engels? Antwoord: neen Meer excellentie? Antwoord: ja. Voor Devreese biedt het taaldecreet van 3 april 2003 over het taalgebruik in het universitair en hoger onderwijs voldoende ruimte en staat het de internationale uitstraling van onze universiteiten niet in de weg. We zouden moeten zoeken naar een evenwicht tussen de onderwijstalen Nederlands en Engels, maar nooit mag men vergeten dat het Nederlands een uiterst waardevol en precair cultureel erfgoed is, drager en spiegel van een unieke gemeenschap. Met die taal hebben 18 wetenschappers een Nobelprijs behaald. Trouwens, het juiste evenwicht is reeds bereikt, stelde hij, want op internationale congressen worden de postdocs uit Vlaanderen en Nederland slechts voorafgegaan door alumni uit Oxford en Cambridge. Hij stoort zich aan de algemeen verspreide opvatting dat Engels de taal van de wetenschap zou zijn. Niet Engels is de taal van de wetenschap, maar wiskunde. Voor Devreese is het duidelijk dat de zeer goede instituten automatisch buitenlandse studenten aantrekken. Dat bewijst de praktijk en bovendien leren deze studenten graag Nederlands. Hij pleitte voor doctorale scholen, over alle netten heen en waarschuwde voor het gevaar van de olievlekwerking. Juist daardoor zijn de ma-na-ma opleidingen (master na master) afgedaald in de initiële meestersopleidingen, wat op termijn de verengelsing van het secundair onderwijs zou kunnen betekenen. Discussie Prof. Ludo Abicht, oud-hoogleraar literatuur en wijsbegeerte, wees er in zijn korte introductie op dat de Vlaamse Beweging een sociale beweging is. Een Vlaamse student moet van begin tot einde kunnen studeren in het Nederlands, maar het autonome Vlaanderen moet volwassen worden en aanwezig zijn in de wereld. Dat kan door enerzijds mensen uit te sturen en dat moet aangemoedigd worden, maar anderzijds ook door buitenlanders aan te trekken in het kader van uitwisselprogramma s. Wegens de taaldrempel is dat natuurlijk geen evidentie en daarom sluit Abicht zich aan bij de vorige spreker: wij zijn een klein land, laat ons over alle netten heen samen programma s uitbouwen en aanbieden. Gorik Van den Bergh, student toegepaste, economische Wetenschappen (UA) en praeses van het KVHV Antwerpen, stelde dat het sociaal aspect, zoals door Abicht beschreven, zeer belangrijk is. In de praktijk zijn sommige lessen in het Engels onnodig, soms ronduit potsierlijk en zijn de meeste studenten niet in staat om in hun practica academisch Engels te hanteren. Elias Vergult, student toegepaste taalkunde Duits- Italiaans aan de Lessius Hogeschool en ook praeses van een studentenvereniging, vroeg zich af wie nu eigenlijk meer Engels wil. De academische overheid, strevend naar meer prestige (lees geld) wellicht, maar zeker niet de studenten. Het gevolg is echter een daling van de kwaliteit van het taalgebruik. Ook voor hem moet het Nederlands als academische taal blijven bestaan. Prof. Marc Cogen startte het korte debat en stelde dat, voor de vraag gesteld, iets meer dan de helft van de studenten kiest voor een opleiding in het Engels. Voor hem is veeleer de gebrekkige kennis van 4

5 het Engels van een deel van zijn collega s een grote bron van ergernis. Prof. Fleerackers was dat laatste met hem eens en stelde een toetssysteem voor. Hij stelde niet tegen het Engels als lingua franca te zijn, maar benadrukte dat het leggen van een grens moeilijk is. Hij noemde het gevaar dat studenten na bachelor- of masterfase afhaken en naar het buitenland verkassen. Daarom pleitte hij voor een samengaan van conservatisme en realisme: maak de studenten klaar voor de sprong en versoepel de situatie in het laatste jaar van de bacheloropleiding. Volgens Devreese maakt de Angelsaksische wereld zich schuldig aan cultuurimperialisme. Hij herhaalde dat het voor de buitenlandse topstudenten geen bezwaar is om Nederlands te leren. Goede labo s, dat is het antwoord, dan komen ze vanzelf. Cogen stelde dat universiteiten de lat inderdaad hoog mogen leggen. Diana Vinke vindt het decreet met de beperkingen ongewoon. Zij wees op het initiatiefrecht en stelde dat de docenten zelf wel kunnen uitmaken welke cursussen beter in het Engels gegeven kunnen worden en welke niet. Een evenwicht ontstaat dan bijna automatisch. Abicht stelde in reactie op de bijdrage van Cogen dat het bieden van gelijke kansen niet betekent dat iedereen een universitaire studies moet beginnen, maar dat iedereen met talent ook kan studeren en dat in zijn moedertaal kan doen. Fleerackers stelde dat de vrijheid niet aan de universiteiten is en dat hij een grote voorstander van het huidige decreet blijft. Zaal De zaal was niet vleiend. Yvo Peeters (ANV) had geen enkel argument gehoord dat zijn mening gewijzigd heeft. Het Engels heeft geen plaats in ons onderwijs, stelde hij. Volgens het handvest van de VN is onderwijs in de moedertaal een mensenrecht is. Prof. Devreese protesteerde. Voor een jonge wetenschapper is Engels essentieel, stelde hij: "Alles in het Nederlands, het is te gek voor woorden." In een vrij emotionele tussenkomst kapittelde Stijn Calle van de Marnixring Gent de regelgeving. "Die is gemaakt voor de 1% toplaag, maar wat met de anderen? Zij worden opgeofferd op het altaar van het universalisme." Studenten op stages worden steeds meer geconfronteerd met het Engels, aldus Jo Van Rentergem. Zij vroeg Vinke of er al studies uitgevoerd zijn naar het effect op de beroepscarrière van studenten die opleidingen in het Engels volgden. Volgens Vinke zijn die er niet. Een toehoorder vroeg naar de werkelijke motivatie van de universiteiten. Gaat het om zo goed mogelijk onderwijs of gaat het over prestige, over zo goed mogelijk scoren. Fleerackers wees op de mondialisering. Vlaanderen is geen eiland in de oceaan, studenten laten zich niet meer tegenhouden door grenzen. Cogen schamperde dat universiteiten zelf nauwelijks een strategie hebben. De taalkwestie wordt overgelaten aan de faculteiten. Bob Steel van de Marnixring Voorkempen stelde dat het hoog tijd is voor een cursus academisch Nederlands met veel studiepunten. Abicht en Hakima El Meziane ondersteunden dat voorstel. Forumvoorzitter An De Moor, taalbeleidcoördinator Hogeschool St- Lieven, stelde dat die cursussen reeds worden georganiseerd aan de hogere onderwijsinstellingen. Zij vroeg de organisatoren van het symposium een memorandum voor te bereiden voor de academische en politieke wereld. Het symposium had de 160 toehoorders nauwelijks tot andere gedachten gebracht. De overgrote meerderheid (meer dan 150) vond het niet nodig meer Engels te introduceren in zowel de bachelor- als de masterfase. Amsterdam betaalt voor meer Engels op basisschool 19 maart Amsterdam wil dat meer kleuters Engels leren. De gemeente betaalt leerkrachten die Engels geven op de basisschool, zo meldt het Parool. In Amsterdam brengen nu vijf basisscholen kleuters (groep 1 en 2) al Engels bij. De gemeente wil het aantal scholen verdubbelen dat Engels al vanaf de kleuterklassen aanbiedt. De gemeente-organisatie dienst Maatschappelijke Ontwikkeling is samen met het Europees Platform op zoek naar scholen die daar tijd en leerkrachten voor vrij willen maken. De gemeente betaalt de opleiding van de leerkrachten. Alleen scholen waar de kwaliteit van het gewone onderwijs al uitstekend is, mogen aan het project meedoen."meer investeren in onderwijs is altijd goed, maar laten ze eerst eens de Nederlandse taal goed machtig zijn in lezen, uitspreken en schrijven. Als daar extra geld voor uitgetrokken wordt ben ik het er helemaal mee eens. Het Engels verziekt al genoeg onze taal." reageert een lezer. Vorig week pleitte D66-leider Alexander Pechtold nog voor meer aandacht voor de Engelse taal op basisscholen. Pechtold is met dat pleidooi bezig een recent aandachtspunt van zijn partij te profileren. Vorig jaar stelde het gemeenteraadslid Paternotte voor om Amsterdam tweetalig te maken. Die poging sneefde maar later kreeg hij de Amsterdamse wethouder Asscher (PvdA), op een deelpunt, mee. Die verordonneerde dat in het Amsterdamse stadsvervoer de aankondigingen tweetalig zijn. Eerder heeft D66-Kamerlid mevrouw Lambers- Hacquebard er voor gezorgd dat volledig Engelstalig onderwijs in Nederland, het zogeheten IB, toegankelijk is voor alle Nederlandse leerlingen, waar die opleiding eerder beperkt toegankelijk was. In een grijs verleden heeft een andere D66- prominent, de inmiddels overleden Aad Nuis, er, mede, voor gezorgd dat er in de wet op het hoger en wetenschappelijk onderwijs (WHW) een taalclausule werd opgenomen, waarin gesteld wordt dat Nederlands de voertaal is het hoger onderwijs in Nederland. Die clausule wordt inmiddels door de 5

6 Nederlandse universiteiten met voeten getreden, met de Maastrichtse universiteit van exonderwijsminister Jo Ritzen voorop. Het pleidooi van, toen nog, minister Jo Ritzen om op de universiteiten meer Engels toe te staan, was de directe aanleiding voor Nuis te streven naar opname van een taalclausule in de WHW. Kabinet valt, maar Nederlands zal toch 'verankerd' worden 20 februari Twee weken nadat de Nederlandse minister van binnenlandse zaken Guusje ter Horst (PvdA) had aangekondigd het Nederlands in de grondwet te verankeren, hebben de PvdA-ministers hun ontslag aangeboden. Twistpunt was het al of niet aanvaarden van een nieuwe NAVO-missie in Uruzgan (Afghanistan). Volgens berichtgeving van Onze Taal zal het demissionaire kabinet de benodigde voorstelwet toch indienen. Het kabinet wil met de verankering zeker stellen dat het gebruik van het Nederlands niet in de verdrukking komt nu er in ons land steeds meer talen worden gesproken. Vooral het Engels wint terrein, stelt het kabinet vast. Dat komt omdat er steeds meer contacten zijn met het buitenland en er meer buitenlanders hier komen wonen, zo meldt het ANP. Een wijziging van de Nederlandse grondwet heeft nogal wat voeten in de aarde. Eerst moet bij gewone meerderheid van de Staten-Generaal een voorstelwet tot wijziging van de grondwet worden goedgekeurd. Een nieuwe Staten-Generaal behandelt dan de grondwetswijziging, die niet meer geamendeerd kan worden en waarvoor een tweederde meerderheid vereist is. Omdat de Kamer na het aannemen van de voorstelwet ontbonden moet worden, worden grondwetswijzigingen vrijwel altijd aan het eind van een zittingsperiode in behandeling genomen. Bron: ANP, Wikipedia, Onze Taal AngloWaan Mient Jan Faber, de onvermoeibare strijder tegen de kruisraketten blijkt hoogleraar geworden te zijn aan de Vrije Universiteit. Hij ondertekent een brief aan de Volkskrant op 18 februari tenminste met hoogleraar Human security in war situations aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Wat voor een wetenschap dat is wordt ook uit zijn stukje niet duidelijk. * De provincie Utrecht heeft een onderzoek laten doen naar burgerparticipatie: Local and regional Level Participation heet dat rapport. Zo nutteloos kan een provincie zijn. * Prinses Máxima, vrouw van de Nederlandse kroonprins, bezocht maandag (29 maart; red.) het Amsterdam University College, de gezamenlijke internationale topopleiding van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit", zo schrijft de Volkskrant. Het University College in Amsterdam is de derde volledig Engelstalige universitaire school in Nederland. Ook in Utrecht en Middelburg staan UC's. Dat 'top' in topopleiding is natuurlijk niet echt. Die toevoeging is verzonnen door de bedenkers van deze scholen en wordt alleen maar gebruikt om buitenlandse studenten te lokken. Met die Engelstalige scholen zouden de echte universiteiten weer gewoon Nederlandstalig kunnen worden... * Boer (AH) weigert Sofprijs 9 februari AH-directeur Dick Boer heeft laten weten de Sofprijs der Nederlandse taal 2009 niet in ontvangst te zullen nemen. Boer plaatst zich daarmee in een inmiddels steeds langer wordende rij van Sofprijsweigeraars. AH werd door leden van de sn-schrijfgroep in november met overweldigende meerderheid tot de SOF van de maand november gekozen. Bezoekers kozen AH vervolgens tot SOF van Steen des aanstoots was de opdruk op de nieuwe Euroshopper-verpakking, waarop Engels overheerst en Nederlands slechts met de loep valt te ontwaren. Het vakblad Distrifood schreef: "Het Euro Shoppermerk van Albert Heijn krijgt een nieuw ontwerp. Opvallend is dat daarop het product in het Engels wordt benoemd. Frozen Peas, Orange en Dutch Spices Cookies, de AH-klant die zoekt naar de goedkoopste diepvriesdoperwten, sinas of speculaas zal er even aan moeten wennen. De Engelse namen zijn een gevolg van de nieuwe internationale Euro Shopperverpakking die Albert Heijn-directeur Dick Boer maandag presenteerde." Zoals gemeld staat het Nederlands er nog wel op volgens Distrifood, maar alleen leesbaar voor mensen die er met hun neus bovenop gaan staan of een verrekijker hebben. AH voldoet daarmee, mondjesmaat, aan de wetgeving die een Nederlands opschrift vereist, maar de nieuwe verpakking is natuurlijk een belediging voor de Nederlandse klanten van de Zaanse grootgrutter. VU wint Lofprijs, Sofprijs voor AH 1 februari De Vrije Universiteit is door bezoekers van de webstek van de stichting Nederlands uitgeroepen tot winnaar van de Lofprijs der Nederlandse taal De VU uit Amsterdam constateerde bij haar studenten een gebrekkige kennis van de Nederlandse taal en achtte het nodig de eerstejaars aan een taaltoets te onderwerpen. Het is een wat dubieuze lof, omdat de Amsterdamse universiteit daarmee eigenlijk zegt dat de middelbare scholen en misschien ook wel basisscholen in Nederland falen in hun opdracht hun leerlingen behoorlijk Nederlands bij te brengen. De VU won de prijs vóór de universiteit van Gent, die genomineerd was omdat deze Vlaamse universiteit, in afwijking van de meeste Nederlandse 6

7 universiteiten, nadrukkelijk streeft naar een versterking van het Nederlands als taal van de universiteit. Gent beroept zich daarbij op het zogeheten Bologna-akkoord (voor Nederlandse universiteiten is die overeenkomst tussen 30 Europese onderwijsministers uit 1999 om het Europese tertiaire onderwijs te stroomlijnen juist een alibi om hun curriculae drastisch te verengelsen). Op de derde plaats eindigde het initiatief van 14 Nederlandse hoogleraren om er bij onderwijsminister Plasterk op aan te dringen het Nederlands aan de Nederlandse universiteiten weer zijn (wettelijke) rechtmatige eerste plaats te geven. De bezoekers van de webstek van de stichting Nederlands konden kiezen uit elf kandidaten die in de loop van 2009 door de schrijfgroep van sn waren uitverkozen tot Lof van de maand. In het eerste jaar dat de prijs werd uitgereikt (2004) was die voor de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het vorig jaar ging de Lofprijs naar Linda van den Bergh. Eerdere winnaars waren Thomas von der Dunk, Gerrit Komrij en de ChristenUnie. De Sofprijs der Nederlandse taal 2009 gaat naar Albert Heijn/Euroshopper. Albert Heijn werd in november 2009 de Sof van de maand vanwege zijn nieuwe verpakking van het goedkope merk EuroShopper. Engels komt groot op de verpakking, het Nederlands staat er voortaan alleen nog maar in priegellettertjes op. Microsoft, met zijn ver doorgevoerde verengelsing in de klantbehandeling, werd tweede en Etienne Schouppe, de Belgische staatssecretaris die de Hop&Shop-dag bedacht, werd derde. De bezoekers van de webstek van de stichting Nederlands konden kiezen uit twaalf kandidaten die in de loop van 2009 door de schrijfgroep van sn waren uitverkozen tot Sof van de maand. Het vorig jaar ging de Sofprijs naar de Nederlandse minister Plasterk, vanwege zijn weigering de taalclausule in de wet op het hoger en wetenschappelijk onderwijs te handhaven, die stelt dat Nederlands de voertaal is aan de Nederlandse universiteiten. Plasterk liet weten dat hij de prijs niet in ontvangst wilde nemen. Ook de Sofprijswinnaar van 2007, ministerpresident Jan-Peter Balkenende, bedankte voor de Sofprijs. Eerdere winnaars van de Sofprijs der Nederlandse taal waren, onder meer, het ministerie van economische zaken, Karla Peijs en Neelie Kroes. Ook de laatste twee weigerden de prijs in ontvangst te nemen. Minister Van der Hoeven nam, als vertegenwoordiger van het ministerie van economische zaken, de Sofprijs 2006 wél in ontvangst. De Sofprijs is door sn nadrukkelijk bedoeld als aanmoedigingsprijs: Let op uw taal. De Lof- en de Sofprijs worden jaarlijks uitgereikt aan een organisatie of persoon in Nederland of Vlaanderen die zich het jaar eraan voorafgaand het verdienstelijkst heeft gemaakt voor de Nederlandse taal respectievelijk aan de persoon of organisatie die, bewust of onbewust, de Nederlandse taal ernstig te kort heeft gedaan. De plastieken van Puk de Hondt, die verbonden zijn aan de prijs, zullen aan de winnaars persoonlijk worden overhandigd. Plasterk wil nu definitief niet 8 januari Het was al duidelijk dat de Nederlandse minister voor, onder meer, wetenschappelijk onderwijs de Sofprijs 2008 niet in ontvangst wilde nemen. Na een hoop heenenweergemeel kwam in de loop van december dan eindelijk zijn verlossende woord. Hij acht het niet zijn plicht rectores magnifici er op te wijzen dat Nederlands de voertaal bij de opening van het academisch jaar dient te zijn. "Daar is het voorschrift dat bepaalt dat "onderwijs wordt gegeven en de examens worden afgenomen in het Nederlands" niet van toepassing.", schrijft Plasterk. SN heeft de minister laten weten dat hij de prijs heeft gekregen omdat hij juist díe regel niet wenst te handhaven en er daarmee blijk van geeft lak aan de wet en het Nederlands te hebben. SN op congres Onze Taal 24 november De stichting Nederlands was op 21 november met een kraam aanwezig op de informarkt op het congres van het genootschap Onze Taal in het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs in Utrecht. In de koffiepauze kreeg OT-beschermvrouwe prinses Laurentien de nieuwe woordenlijst aangeboden. Er was bij de begeleiders van de prinses enige verwarring over de locatie van de sn-kraam, zodat de prinses eerst naar de buren van het Ampzing-genootschap werd geloodst. Het genootschap nam de gelegenheid te baat haar de doos Kind noch cry te schenken. Er was veel belangstelling van de congresgangers voor de konterfeitsels van de stichting, onder meer affiches van Eric Coolen van het eerdergenoemde genootschap, maar geen van hen liet zich verleiden met de Sofprijs op de foto te gaan. Het lag in de bedoeling dat de geportretteerde de foto in de vorm van een briefkaart naar Plasterk zou sturen. 7

8 Brel in het Nederlands "Laat deze titels van Jacques Brel een ijkpunt zijn voor onze rijke taal. Ze behoren als adembenemend mooi hardnekkig overeind te blijven. Om ze te verankeren brengen we deze nummers opnieuw uit. (...) Een blijvend protest tegen de terreur van de namaakartiesten en de armoe van het McEngels." Het mysterieuze bedrijfje Leeuwerik Productie stuurde een cd toe met Jacques Brel-liedjes. We hebben de goede gever nog niet kunnen traceren chemie november 2009 over verlichte lijnen in sporthal) Meehelpen met sn? Wie wil helpen de rijkdom van de Nederlandse taal te beschermen en onnodig Engels te bestrijden kan: + Donateur worden Vanaf! 15,- per jaar kunt u donateur van de stichting worden. U ontvangt dan zo'n drie maal per jaar de Nieuwsbrief, bovendien maakt U daarmee de acties van sn ook financieel mogelijk. + Actief meedoen - Meedoen aan de elektronische schrijfgroep; - Meedoen aan (plaatselijke of landelijke) publieke acties; - Plaatselijk of landelijk propaganda maken voor de stichting. + Producten kopen G p e k n i p t "Als ik in een buitenlandse taal schrijf, speel ik misschien gitaar, maar in mijn eigen taal kan ik - als het goed is - op een orgel spelen met oneindig veel registers en nuances," (Cees Nooteboom bij de aanvaarding van de Prijs der Nederlandse Letteren in Brussel, Volkskrant 12 november 2009) "Taal is een deel van wie je bent. Als je negatief denkt over je taal, denk je negatief over jezelf." (Kaaps dichteres Diana Ferrus geciteerd in kunstbijlage NRC/Handelsblad 4 december 2009) "Ik denk de hedendaagse domheid alles te maken heeft met de toegenomen communicatie." (Schrijver F.P.Thomese in VPRO-gids in een vraaggesprek met zichzelf) Lezersbrief NRC Handelsblad 5 dec 09: Als oudpersoneelsman schaam ik me voor de nieuwe Human Relation Managers. Als je drie buitenlandse woorden nodig hebt om te zeggen wat voor een functie je hebt, kun je de rest van je beleid ook niet uitleggen. Vouchers PRIMA Ondernemen Award. (kop in het blad NRK Netwerk (kunststof- en rubberproducenten) "We gaan alles een jaartje on hold zetten." (staatssecretaris Tineke Huizinga over bestaansrecht waterschappen in de Volkskrant van 2 december 2009) Verlichte sportvloer wint Nationale Sport Innovatie Prijs, The ball was clearly out! (blad - "Funshoppen in het Nederlands; woordenlijst onnodig Engels" (uitgave Bert Bakker/Standaard Uitgeverij) is verkrijgbaar in elke boekhandel en via de stek van Onze Taal. Het boekje kost! 9,75. - Kaarten van Eric Coolen (prijs 40!ct): - Plakkers met 'Sale is Frans voor Smerig" en "Izz dizz Nezzerlenzz?" en "Sale is uitverkoop van het Nederlands (! 2,50 per vel van 14 plakkers, 2 vellen voor! 3,50 en 3 vellen voor! 4,50, incl. verzending). - Kaarten/affiches van de hand van Eric J.Coolen (kaarten kosten 40 ct per stuk. Affiches prijs afhankelijk afmeting. 8