Kanjers in de sport STEL JE EENS VOOR. Inschatten van gedrag en karakter is lastig. Gebruik de matrix als basis. Tip:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kanjers in de sport STEL JE EENS VOOR. Inschatten van gedrag en karakter is lastig. Gebruik de matrix als basis. Tip:"

Transcriptie

1 STEL JE EENS VOOR Inschatten van gedrag en karakter is lastig. Gebruik de matrix als basis. Geef kinderen de gelegenheid zich te presenteren. Laat ze ook eens een andere pet opzetten Jezelf voorstellen komt niet alleen aan het begin van het seizoen voor. Binnen de sport heb je bijvoorbeeld met de tegenstander te maken. Het is bij veel sporten gewoon dat je de tegenstander een hand geeft voor en/of na de wedstrijd. Niet iedereen is gewend om zichzelf voor te stellen, nog meer moeite is er met jezelf presenteren. Jezelf voorstellen heeft alles te maken met je vertrouwd voelen, een vertrouwde situatie dus. Voelen we ons zeker dan durven we ons beter voor te stellen of te presenteren. In de kanjertrainingen wordt kinderen geleerd om zichzelf te presenteren. Als onderdeel van bewustwording worden allerlei oefeningen gedaan met betrekking tot jezelf voorstellen. Kinderen spelen daarbij ook de rol van een andere pet. Wie kan binnenkomen als een zwarte pet, rode pet, gele pet of een witte pet? Dit vinden kinderen een fantastische oefening om te doen. Het is de bedoeling dat kinderen, die de neiging hebben zich geelpetterig te gedragen, de opdracht krijgen om als zwarte pet de klas in te stappen. Daar hebben deze leerlingen moeite mee. Sommige kinderen zijn met zoveel normen en waarden opgevoed, dat ze innerlijk murw zijn geworden en daardoor te bedeesd zijn om dit typetje te spelen. Jezelf presenteren is belangrijk voor kinderen. In de sport kunnen we kinderen een uitstekend platform bieden om zichzelf te presenteren. Bouw in uw trainingen momenten in waarbij zij het woord krijgen door bijvoorbeeld een nabespreking van de wedstrijd te houden. Natuurlijk is het belangrijk om te weten hoe de wedstrijd beleefd is, maar belangrijker is echter hoe de speler zich presenteert. U als trainer kan hiermee aan de slag. Jezelf voorstellen geldt natuurlijk ook voor de trainer. Elke keer als u voor de groep staat stelt u zich als het ware weer voor. Als trainer geeft u zelf natuurlijk het goede voorbeeld. Stevig staan met de voeten enigszins uit elkaar. Handen bijeen houden U staat rechtop U kijkt bij het aanspreken de leerlingen aan U spreekt duidelijk HOE DENK JIJ De typering die door de kanjers in de sport wordt gehanteerd is afkomstig uit de kanjertrainingen, die door het Instituut voor Kanjertrainingen zijn ontwikkeld. Op basis van onderzoek en bestaande psychologische modellen is een basale indeling van gedrag en karakter gemaakt. We onderscheiden vier typen, de Pestvogel (de hork), de Aap (uitslover), het Konijn ( de bange) en de Tijger (de Kanjer). In ieder persoon zullen ongetwijfeld alle typen vertegenwoordigd zijn. De mate waarin verschilt. Door gebruik te maken van gekleurde petten kunnen we aangeven wanneer iemand als een bepaald type reageert. We zeggen dan ook dat hij of zij doet als een bepaalde pet. We zeggen nooit, jij bent een bepaalde pet. Door karakter en gedrag te onderkennen kunnen we beter inschatten hoe de spelers, waar we mee te maken hebben in elkaar zitten. Dit zal mede onze aanpak bepalen. In de matrix op de volgende bladzijde komt schematisch tot uiting hoe de typen elkaar en zichzelf zien. Maar ook wat het verlangen is. De Pestvogel heeft veel respect voor zichzelf en niet voor een ander. Hij zal dus continu op zoek zijn naar rottigheid. Hij wil de baas zijn en zal de omgeving manipuleren. Door verkeerd te reageren op de Pestvogel voed je zijn verlangen en zijn drive. De Aap doet maar wat, heeft geen respect voor anderen en ook niet voor zichzelf. Doet alles om erbij te horen. Hij bevindt zich dan ook vaak in de nabijheid van de Pestvogel. Dat is op zich vreemd want ze mogen elkaar niet. De Pestvogel vindt de Aap maar een vreemde snuiter, maar aan de andere kant zal hij makkelijk naar zijn pijpen dansen en dat is handig. 1

2 Het Konijn is bang en schuchter. Hij heeft veel (te veel) respect voor de ander en zijn omgeving. Alles schrikt hem af. Hij heeft geen zelfvertrouwen en het respect voor zichzelf is minimaal. Het Konijn wil lief gevonden worden, eigenlijk wil hij beschermd worden. Hij kruipt razendsnel in de rol van slachtoffer. De Tijger doet normaal, dat is wat anders dan saai. Hij kent de grenzen, heeft respect voor de ander maar ook voor zichzelf. Vertrouwd op zichzelf en durft voor zichzelf op te komen. Zijn mening zal hij op een normale wijze kenbaar maken. COMPLIMENTEN GEVEN EN KRIJGEN In de sport, zeker in de teamsporten, is coachen heel belangrijk. Coachen door de trainer of leider, maar ook door de spelers onderling. Elkaar helpen in het veld of in de zaal is een vereiste om de prestaties te verbeteren. Coachen gebeurt tijdens de wedstrijd en trainingen maar ook ervoor en erna. Van fouten leren we toch, maar ook van de dingen die goed gaan. Die willen we graag vaker zien. Spelers hebben er baat bij dat ze in staat zijn om te benoemen wat goed en wat minder goed ging. Dit kan alleen als de ontvanger het compliment, de tip of de positieve kritiek op waarde in kan schatten. Dit lijkt heel gewoon en simpel, maar is dat niet! Zelf Ander Verlangen Pestvogel + - Baas spelen Aap - - Leuk gevonden worden Konijn - + Lief gevonden worden Tijger + + Normaal doen Complimenten geven hangt nauw samen met zelfvertrouwen. Je moet best stevig in je schoenen staan om een compliment te geven. Een kanjer is goed in staat aan te geven wat de ander goed kan of goed doet. Het hoeft ook niet altijd met het spel te maken hebben. Verwijzingen naar de kanjerafspraken is natuurlijk ook prima. Zwarte petten kunnen veel moeite hebben met het geven van complimenten. Niet zelden zullen ze bij een wedstrijdnabespreking als volgt reageren. iets aardigs zeggen over die sukkel, dacht het niet hoor. Kunnen we nu beginnen met voetballen, zal ik hem eens aardig voor zijn schenen trappen. Complimenten geven en krijgen is essentieel in elke sport. Besteed voor elke training en na elke wedstrijd tijd aan het geven van complimenten aan endoor de spelers! Als kanjertrainer wordt u niet boos maar gaat de confrontatie aan door te appelleren aan zijn durf! Meen je dat echt? Kun jij niets aardigs zeggen over hem? Ik kan het wel (geef enkele complimenten aan de zogenaamde sukkel). Jij kunt dat dus niet, volgens mij durf je het gewoon niet om iets aardigs te zeggen. De reactie van de zwarte pet kan zijn dat hij het een belachelijke oefening vindt. U gaat direct daar over heen door de vraag te verschuiven naar de groep. U zegt, wij kunnen zat dingen verzinnen die hij goed kan, wie durft wel? U neemt daarmee de wind uit de zeilen van de zwarte pet, die alleen uit is op rottigheid en helemaal niet wil dat alles leuk en aardig is. De rode petten kunnen uitblinken in overdreven grappige complimenten. Die leuk bedoelde opmerkingen beantwoord u natuurlijk niet op een even lollige wijze (aapgedrag van de trainer is funest!). Degene die de complimenten ontvangt voelt dan alle zekerheid en (sociale)veiligheid wegzakken. Een compliment zal steeds moeilijker te ontvangen zijn. 2

3 De rode pet pakt u aan door zijn gedrag te bespreken voor en met de groep. Wie vindt zijn complimenten leuk, wie is het met zijn manier van complimenten geven eens. Heeft iemand een tip voor hem hoe je wel complimenten kan geven. Kinderen zeggen vaak dat het geven van complimenten hetzelfde is als slijmen. Dat is natuurlijk niet waar. Het is prettig om te horen dat je iets goed doet. Daardoor zal je vaker dat gedrag vertonen. Het geven van complimenten (die op de juiste wijze worden ontvangen) geeft ook een goed gevoel. In het begin zullen de complimenten heel erg over het spelletje gaan. Als de spelers meer gewend zijn om complimenten te geven zal het meer over de persoon en zelfs steeds meer over het doen en laten van spelers gaan. WAT SPREKEN WE AF Aan het begin van het seizoen zult u ongetwijfeld allerlei afspraken maken. Dat doet u ook voor de wedstrijd en voor de training. Kanjers in de sport heeft ook zijn afspraken. Die gelden vooral voor de manier waarop we met elkaar om willen gaan. Het is zeg maar de basis onder de relatie tussen trainer en spelers, spelers onderling, maar ook met de ouders en supporters. De zes afspraken zijn: We helpen elkaar We vertrouwen elkaar. We lachen elkaar niet uit Niemand speelt de baas Niemand doet zielig We hebben respect voor onszelf en anderen De kanjerafspraken kunnen het beste aan het begin van het seizoen geïntroduceerd worden. Bespreek het ook met de ouders! De zes afspraken zijn niet zomaar gekozen. Ze komen voort uit de typen kinderen. Een rode en zwarte pet hebben moeite met vertrouwen en het helpen van andere mensen. De gele pet vertrouwt zichzelf niet en heeft ook geen respect voor zichzelf en zielig doen zal het gevolg zijn. De zwarte pet streeft ernaar om de baas te zijn en respecteert niemand. Uitlachen doet de rode pet. De witte pet, de tijger, zal weinig moeite hebben met de afspraken. Hoewel de afspraken logisch klinken zijn er voldoende mensen die vraagtekens zetten. Over vertrouwen Mijn moeder zegt dat niet iedereen te vertrouwen is. Dat klopt, maar hier in ons team zijn we te vertrouwen. We helpen elkaar, we spelen niet de baas, we lachen elkaar niet uit en we zijn niet zielig. Als spelers niet zijn te vertrouwen, dan verbazen we ons. Want de meeste kinderen zijn wel te vertrouwen. Over zielig zijn Ik vind een aantal mensen gewoon zielig. Bijvoorbeeld kinderen in Afrika die niks te eten hebben. Dat klopt, die zijn zielig, zeker in onze ogen, maar ze doen vaak niet zielig. Ze hebben heel veel kracht om het beste ervan te maken en zullen elkaar helpen waar het kan. Een speler die een harde schop krijgt is best even zielig en mag best laten zien dat hij pijn heeft. Een speler die altijd klaagt dat hij de bal niet krijgt doet zielig en wil meestal er ook niets aan doen. Over uitlachen Ik moet altijd lachen om zijn grappen. Grappen maken is niet perse uitlachen. Het kan gewoon humor zijn. Uitslovers (rode petten) maken echter grappen op verkeerde momenten en vaak is het leedvermaak. We hebben respect voor elkaar en lachen elkaar dus niet uit. Een trainer die altijd alles oplost met een grap en een grol zal vroeg of laat zichzelf laten regeren door rode en zwarte petten. Resultaat is dat de spelers zichzelf niet meer durven zijn en angst en wantrouwen nemen de overhand. Over de baas spelen Als de aanvoerder iets zegt dan moeten we dat toch gewoon doen, dat is toch ook de baas spelen? De aanvoerder heeft van de trainer bepaalde taken gekregen. Het kan best zijn dat jij daardoor zijn aanwijzingen overneemt. Zwarte petten willen echter de baas spelen, dat is iets heel anders. Ze manipuleren en verzamelen vaak rode petten om zich heen. Op basis van angst en agressie nemen ze de touwtjes in handen. De baas zijn is dus iets heel anders dan de baas spelen. 3

4 PESTVOGEL ( zwarte pet ) Praat in de verzoekvorm en geef hem tijd om een beslissing te nemen! Wie is de pestvogel? uitdager vlerk hork hufter De baasspeler denkt goed over zichzelf, maar niet goed over een ander. De baasspeler is oppositioneel en narcistisch. De Pestvogel heeft de volgende opvattingen: Ik ben de belangrijkste Ik ben erg nieuwsgierig Ik ben stoer Ik vind het leuk als iemand een scheet of boer laat als de les begint Ik zeg: iedereen kan van mij doodvallen Ik zeg: als je aan mijn spullen komt, dan sla ik je dood Ik ga graag met stoere kinderen om Ik denk dat ik later snel rijk word Ik vind uitlachen leuk Ik houd van ruzie Ik ben de allerbeste Ik ben de baas Liegen is handig Ik bepaal zelf wat ik wil Leerkrachten zijn niet aardig Reageren op de pestvogel: Praat vooral in verzoekvorm Wees duidelijk in wat de groep verwacht! Geef hem (of haar) even wat tijd en ruimte. AAP ( rode pet) Wie is de aap? grapjurk uitslover loser idioot aansteller malloot De Aap denkt niet goed over zichzelf, maar ook niet goed over een ander. De Aap heeft de volgende opvattingen: Vraag aan de overige spelers of zij het leuk vonden Ik ben niet te vertrouwen Ik vertrouw anderen niet Ik ben niet trots op anderen Ik geef niet om anderen Andere mensen zijn niet belangrijk Ik denk: iedereen moet me aardig vinden Iets aardigs zeggen is niet leuk Kinderen vinden mij alleen leuk als ik grappig doe Ik ben niks Ik ben nieuwsgierig Ik vind lachen leuk 4

5 Tijgergedrag is normaal, maar niet vanzelfsprekend. Benadruk telkens de kracht van dit gedrag. Reageren op de aap: Vragen naar zijn bedoeling Heel duidelijk zijn dat het niet gewenst is De wens van de groep gebruiken Attenderen op kanjerafspraken KONIJN ( gele pet) Wie is het konijn? bang depressief faalangstig stil Het Konijn denkt slecht over zichzelf en goed over een ander. Het Konijn heeft de volgende opvattingen: Niet reageren maar voordat hij in de slachtofferrol kruipt zijn sterke kanten belangrijk maken. Andere mensen doen alles beter Anderen hebben het gemakkelijker dan ik Andere mensen zijn belangrijker dan ik Ik vind mezelf stom Ik stel niets voor Ik ben niet belangrijk Ik ben nooit trots op mezelf Ik voel me hulpeloos Ik denk dat niemand mij begrijpt Mensen houden niet van mij Niemand vindt mij aardig Ik denk: iedereen moet me aardig vinden Ik vind mezelf niet aardig Ik wou dat ik dood was Reageren op het konijn: Niet reageren, maar ageren. Wees het konijntje voor! Niet beschermen of afschermen (is isoleren) Ga niet in op het falen, maar maak (kleine) successen belangrijker. TIJGER ( witte pet ) Wie is de tijger? zichzelf in balans gewoon normaal rustig te vertrouwen verantwoordelijk aanspreekbaar op gedrag De Tijger denkt goed over zichzelf en de ander. De Tijger heeft de volgende opvattingen: Ik vertrouw anderen Iets aardigs zeggen is leuk Ik ben te vertrouwen Liegen is niet handig 5

6 Wees niet zuinig met het geven van pluimen. Met Tips geven bent u precies! Ik praat over mijn zorgen Leerkrachten zijn aardig Ik praat goed met leerkrachten Ik kan erg blij zijn Ik toon belangstelling Ik praat goed met mijn ouders Reageren op de tijger: Reageer op zijn gedrag Dit gedrag is normaal, maar niet vanzelfsprekend, belonen mag! Wees niet zuinig met complimenten, wel precies TEAMSCAN Als trainer of begeleider heeft u ongetwijfeld aardig inzicht in de spelkwaliteiten van uw spelers. U zult ook nog kunnen zeggen of een speler stil, druk of bazig is. Nog beter is als u de Kanjers in de sport typetjes kunt toepassen. Om een verdiepingsslag te maken is door het Instituut voor Kanjertraining een analyseinstrument gemaakt voor het onderwijs. Met het analyse-instrument kunnen leerkrachten van hun klas een analyse maken. Voor sportteams werkt het principe hetzelfde. Een scan is een middel en zeker geen doel op zich. Als trainer kunt u zelf bepalen wat u met de informatie doet. Scan: We hanteren negen aspecten. U beoordeelt per speler hoe die zich gedraagt of opstelt. Daarna neemt u de waardes over in een teamoverzicht. U kunt per aspect de gemiddelden berekenen. Scoreformulier Vaak Niet zo vaak Soms Weinig Zelden of nooit Afhankelijk Agressief Angstig Geconcentreerd Druk Faalangstig Gemotiveerd Neerslachtig Vol zelfvertrouwen Teamscore Per speler neemt u zijn score over. U telt per rij de score van de negen aspecten op. Een score van 24 of hoger is gemiddeld hoog en kan een indicatie zijn dat er wat aan de hand is. Springt er een score op een aspect echt uit, dan kunt u via het leerlingvolgsysteem van het instituut voor kanjertraining meer informatie bekijken. ( Speler 1 Speler 2 Speler 3 Aspect1 Aspect 2 Aspect 9 Totaal Speler 15 Totaal TIP, TRAP OF EEN PLUIM Het is natuurlijk bekend dat positieve feedback de beste kans geeft op herhaling van het eerder vertoonde gedrag. Met andere woorden, complimenten werken gewoon goed! Kanjers 6

7 in de sport is een groot voorstander van het geven van complimenten en tips en een tegenstander van trappen. Pluim: Een pluim is een compliment, dat je geeft indien je iets ziet wat waardevol is. De pluim is kerkenbaar, omdat de trainer en de speler beiden weten dat het goed is. Een tip geef je om positieve feedback te geven. Een tip geeft aan dat je waardeert wat de speler doet en laat zien of horen. Met de tip kan de speler zichzelf verder verbeteren of ontwikkelen. Een tip ontvangen is prettig en geeft aanleiding om verder te gaan met de positieve inbreng. Tips kunnen op meerdere niveaus gegeven worden. Het kan op speltechnisch niveau maar ook op gedragmatig niveau. De kanjertrainer zal positieve feedback geven op de kanjerafspraken. Trap: Een trap geef je wanneer je negatieve feedback geeft. Het roept veel weerstand op en het verhoogt de onzekerheid. Spelers vragen zich vertwijfeld af wat bedoeld wordt. Spelers zullen niet meer in situaties willen komen waarbinnen de kans op een trap van de trainer waarschijnlijk is. Spelers zullen steeds minder initiatieven nemen en bang en wantrouwend worden. Kritiek geven: Niet altijd is het mogelijk om een tip te geven vanuit positieve feedback. Trainers moeten de mogelijkheid hebben om spelers op gemaakte fouten te wijzen. Dit gebeurt respectvol en is gericht op verandering/verbetering. Kernwoorden zijn: gelijkwaardigheid, respect en vertrouwen, veiligheid, rust en tijd om de kritiek te bespreken. Dus een Tip kan best gebruikt worden om negatieve feedback te geven indien het gericht blijft op verandering en gebaseerd is op vertrouwen. ZELFVERTROUWEN Zelfvertrouwen is het sleutelbegrip voor de succesvolle ontwikkeling van spelers. (vertaald uit publicaties van Gerard Weide, instituut voor kanjertrainingen) Spelers die in zichzelf geloven, hebben hogere verwachtingen over toekomstige successen, gaan langer door met hun taken en behalen in het algemeen betere resultaten dan andere spelers die even vaardig zijn, maar minder zelfvertrouwen hebben. Het is gangbaar om zelfvertrouwen te zien als een gevolg, een uitkomst van succesvolle ervaringen. Het zou tot het misverstand kunnen leiden dat mensen die veel weten, veel presteren, veel succeservaring opdoen, ook veel zelfvertrouwen zullen hebben. De Kanjertrainers gaan ervan uit dat kinderen zelfvertrouwen ontwikkelen als ze "de dingen doen die bij hen horen". Wat bij elk mens afzonderlijk hoort, ontstaat in de wisselwerking tussen gevoel, verstand, lijf en verlangen. Gevoelens wisselen. De een voelt zich prettig in een achtbaan en een ander juist niet. In onze verstandelijke overwegingen wegen mee: cultuur, religie, opvoeding en ervaringen. Ons lijf is ons een last of een lust. Ons verlangen is behoeftegericht: als ik dorst heb verlang ik naar water. Of ons verlangen is "zijnsgericht": ik wil een goed of een slecht mens zijn. Een kind is volgens de filosofie van de Kanjertraining pas gelukkig als gevoel, verstand, lijf en verlangen op elkaar zijn afgestemd en elkaar niet tegenwerken. Het een en ander betekent dat de Kanjertraining niet als doel heeft kinderen braaf te krijgen. Kanjers zijn behoorlijk eigenzinnig, dicht bij hun kern, vol zelfvertrouwen. Emotioneel coachen Het is een misverstand dat je pas zelfvertrouwen en zelfrespect kunt ontwikkelen als je iets kunt, iets hebt, er leuk uitziet, iets weet. Nogmaals: werkelijk zelfvertrouwen is hierop niet gebaseerd. Zelfvertrouwen gaat wezenlijk om iets anders. Ten diepste ontstaat zelfvertrouwen als wij ons houden aan onze bestemming namelijk: een goed mens te zijn. Een goed kind van onze ouders, een goede vader of moeder. Een goede vriend, 7

8 teamgenoot, trainer. Dat je iemand bent die is te vertrouwen, niet slaat, niet schopt, niet liegt, niet bedriegt enz. Allemaal heel ouderwets, maar erg waar!!! Als trainer kun je spelers emotioneel coachen. Hier volgen veel voorbeelden en tips! Praat met spelers over hun gevoelens en die van anderen. Luister naar wat ze zeggen en onderzoek gevoelens en meningen samen met de spelers. Laat zien dat je die gevoelens accepteert, leg wel uit waarom het ene gedrag wel kan en het andere niet. Help ze om die gevoelens op een toelaatbare manier te uiten. Houdt fouten van spelers tegen het licht, accepteer ze zonder negatieve lading. Zoek samen de kern van het probleem/de fout op: "Er is iets niet naar je zin, anders deed je dit niet. Wees duidelijk in uw opdrachten. Dit helpt om spanning en verwarring te verminderen. Geef de spelers ruimte voor het nemen van eigen beslissingen en ook hoe uw opdrachten mogen worden uitgevoerd. Geef spelers eigen verantwoordelijkheid en spreek ze daarop ook aan. Vergelijk niet met andere spelers. U kunt wel zeggen: "Wat leuk hè, dat hij dat kan, maar niet: waarom kun jij dat nu niet"? Tenslotte Leg niet al uw verwachtingen op aan spelers. Geef spelers de ruimte zichzelf te mogen zijn en geef zelf het goede voorbeeld! Spelers luisteren namelijk niet. Spelers kijken!niet." En later: "Okay we weten nu wat het probleem is, hoe kunnen we dat oplossen?". Zorg ervoor duidelijk te maken dat veel oorzaken (waardoor het mis ging) weg te nemen zijn. (Zeg dus niet: "Je bent verlegen, alleen daarom".) Leer spelers hoe belangrijk het is om het oplossen van problemen te gebruiken voor het hervinden van zelfvertrouwen en dat fouten maken belangrijk is als we dit willen opbouwen. Uw aanmoedigende houding, zal het kind overnemen Vergeet niet te benadrukken dat wat goed is gegaan in het handelen van de spelers. Verwijs naar vroeger. Dit helpt de spelers te laten erkennen dat er een voorgeschiedenis is met ups en downs, het geeft ook een perspectief voor het belang van de ervaringen en de betekenis die je eraan kunt geven. (Eerst kon je dit niet, nu wel ) Bespreek waarom iets goed of fout ging. De redenen die een speler aangeeft voor succes of mislukken zijn van invloed op zijn zelfvertrouwen en motivatie. Help een speler naar de juiste verklaringen te zoeken van succes en falen. Zo kun je bijdragen aan meer zelfvertrouwen. Wees positief, al mislukken zaken. Er zijn altijd nieuwe kansen. Stel met de speler haalbare en uitdagende doelen. Een speler met weinig zelfvertrouwen zal de doelen te hoog of te laag stellen. Bij te hoge doelen hoeft het zichzelf niets te verwijten en te lage doelen zijn meestal wel te halen, maar bieden geen opbouwend gevoel van zelfvertrouwen. Zorg voor oefeningen waarin de speler(s) interesse hebben en/of goed in is. Benadruk dan het plezier dat een speler in iets heeft om de activiteit zelf. De wetenschap ergens goed in te zijn is belangrijk voor het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Zorg dat de speler deze activiteit regelmatig kan doen. Spelers die denken dat ze hun eigen problemen niet kunnen oplossen, reageren vaak impulsiever. Het is dus van belang dat spelers het gevoel hebben greep op het spelletje te hebben. 8

Kanjertraining op t PuzzelsTuk

Kanjertraining op t PuzzelsTuk Kanjertraining op t PuzzelsTuk Versie november 2018 1 Inleiding Theoretische Achtergrond Mensen, volwassen en kinderen, hebben het verlangen "erbij te horen". "Erbij horen " vergt bepaalde sociale vaardigheden

Nadere informatie

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter

Nadere informatie

Hier ben ik. Het is goed dat ik er ben. Ik ben te vertrouwen. Ik help. Ik speel niet de baas. Ik lach niet uit. Ik ben niet zielig.

Hier ben ik. Het is goed dat ik er ben. Ik ben te vertrouwen. Ik help. Ik speel niet de baas. Ik lach niet uit. Ik ben niet zielig. Hier ben ik. Het is goed dat ik er ben. Ik ben te vertrouwen. Ik help. Ik speel niet de baas. Ik lach niet uit. Ik ben niet zielig. Doet iemand expres naar? Dan denk ik: bekijk het maar! Ik gedraag me

Nadere informatie

Kanjerbeleid Samenvatting voor ouders

Kanjerbeleid Samenvatting voor ouders Kanjerbeleid Samenvatting voor ouders Voor u ligt het kanjerbeleid. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we voor staan. Dit is de samenvatting van het kanjerbeleid. Het volledige

Nadere informatie

De doelen van de kanjertraining:

De doelen van de kanjertraining: Wat is kanjertraining: De kanjertraining is meer dan alleen een (anti) pestmethode. De kanjertraining richt zich op de sociale-emotionele ontwikkeling van kinderen. Door verhalen en oefeningen in de les

Nadere informatie

Beleid Kanjertraining op De Meeander

Beleid Kanjertraining op De Meeander Beleid Kanjertraining op De Meeander Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we voor staan. Kanjertraining is meer dan een lesmethode.

Nadere informatie

Kanjerbeleid. Doelstelling Voor de kinderen hebben we als doel dat ze zoveel mogelijk als volgt over zichzelf denken:

Kanjerbeleid. Doelstelling Voor de kinderen hebben we als doel dat ze zoveel mogelijk als volgt over zichzelf denken: Kanjerbeleid Inleiding Op de obs Stegeman werken we sinds januari 2012 met de kanjertraining. Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we

Nadere informatie

VOORWOORD. Clémence Ross-van Dorp. Staatssecretaris Volksgezondheid, Welzijn en Sport BASISBOEK KANJERTRAINING IN DE SPORT VOORWOORD

VOORWOORD. Clémence Ross-van Dorp. Staatssecretaris Volksgezondheid, Welzijn en Sport BASISBOEK KANJERTRAINING IN DE SPORT VOORWOORD VOORWOORD De Europese Unie heeft het jaar 2004 uitgeroepen tot het Europees jaar van opvoeding door sport. De EU-landen willen in dit jaar sport gebruiken om de fysieke, mentale én sociale vaardigheden

Nadere informatie

vertrouwen veiligheid rust wederzijds respect kanjeren

vertrouwen veiligheid rust wederzijds respect kanjeren vertrouwen veiligheid rust wederzijds respect kanjeren Wat verwacht u dat de Kanjertraining oplevert? Verwachtingen en verlangens Leerlingen verwachten een schoolomgeving waar ze tot hun recht komen en

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Van Rijslaan 8, 2625 KX Delft, 015-2561928

Van Rijslaan 8, 2625 KX Delft, 015-2561928 Van Rijslaan 8, 2625 KX Delft, 015-2561928 Beleid Sociaal emotionele ontwikkeling Delftse Daltonschool Bijlage 1: Delftse Daltonschool Bijlage 2: Delftse Daltonschool Beleid Sociaal emotionele ontwikkeling

Nadere informatie

Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar

Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar Inleiding Kanjerprotocol hoe gaan we om met elkaar We hebben ons als doel gesteld: Kinderen in een veilige, vertrouwde omgeving begeleiden bij de ontwikkeling van hun eigen mogelijkheden. Goed onderwijs

Nadere informatie

Gemaakt door: Kelly.

Gemaakt door: Kelly. De kanjertraining. Gemaakt door: Kelly. Inhoud. Inhoud. 1 Inleiding. 2 Wat is de Kanjertraining? 3 Hoe en wanneer is de Kanjertraining ontstaan? 4 Wanneer ga je naar de Kanjertraining? 6 Welke stappen

Nadere informatie

Beleid Kanjertraining

Beleid Kanjertraining Beleid Kanjertraining Inleiding Op de Gertrudisschool werken we sinds januari 2012 met de kanjertraining. Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Kanjerkrant november 2014

Kanjerkrant november 2014 Kanjerkrant november 2014 Wat leuk dat u de Kanjerkrant van De Duinsprong bekijkt! In deze krant leest u over activiteiten in de groepen die te maken hebben met de Kanjertraining. In deze editie leest

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3. 2. Beginsituatie 4. 3. De gewenste situatie 5

Inhoudsopgave. 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3. 2. Beginsituatie 4. 3. De gewenste situatie 5 Beleidsplan sociaal-emotionele ontwikkeling O.B.S. de Zoeker Maart 2012 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3 2. Beginsituatie 4 3. De gewenste

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Kinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd.

Kinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd. ZELFVERTROUWEN Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Zelfvertrouwen hoort bij ieder mens en het betekent dat je een reëel zelfbeeld hebt, waarin ruimte is voor sterke kanten, maar ook

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

- De sociaal emotionele ontwikkelingstaken 4. - Sociale en emotionele vaardigheden 5. - De kanjerdoelen 6

- De sociaal emotionele ontwikkelingstaken 4. - Sociale en emotionele vaardigheden 5. - De kanjerdoelen 6 Inhoud Visie en doelstelling 4 Het kader van waaruit het kanjerprotocol opgesteld is. 4 - De sociaal emotionele ontwikkelingstaken 4 - Sociale en emotionele vaardigheden 5 - De kanjerdoelen 6 - De belangrijkste

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,

4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, 4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek

Nadere informatie

BASbrief 2. 1 oktober 2017 ROERDOMPSTRAAT BADHOEVEDORP

BASbrief 2. 1 oktober 2017 ROERDOMPSTRAAT BADHOEVEDORP BASbrief 2 1 oktober 2017 ROERDOMPSTRAAT 10 020 4490704 - INFO@AMERSFOORDTSCHOOL.NL - BADHOEVEDORP Belangrijke data: 2 oktober schoolfotograaf 4 oktober opening Kinderboekenweek 5 oktober school dicht

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

club vrijdag 16.00-17.30 VANAF 9 april 10 WEKEN SAMEN SPORTEN op VRIJDAG VAN 16.00-17.30 UUR SPORTPLAZA AsC NIEUWLAND

club vrijdag 16.00-17.30 VANAF 9 april 10 WEKEN SAMEN SPORTEN op VRIJDAG VAN 16.00-17.30 UUR SPORTPLAZA AsC NIEUWLAND vrijdag 16.00-17.30 club club VANAF 9 april 10 WEKEN SAMEN SPORTEN op VRIJDAG VAN 16.00-17.30 UUR SPORTPLAZA AsC NIEUWLAND kijk voor meer informatie op www.sportkanjerclub.nl Sportkanjerclub De sportkanjerclub

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3. 2. Beginsituatie 4. 3. De gewenste situatie 5

Inhoudsopgave. 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3. 2. Beginsituatie 4. 3. De gewenste situatie 5 Beleidsplan sociaal-emotionele ontwikkeling O.B.S. de Zoeker Maart 2012 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunten blz. 1.1 Doel van het beleidsplan 3 1.2 Inhoud van het beleidsplan 3 2. Beginsituatie 4 3. De gewenste

Nadere informatie

Competenties De Fontein

Competenties De Fontein Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende

Nadere informatie

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN De meeste mensen, en dus ook leerlingen, praten niet alleen met anderen, maar voeren ook gesprekken met en in zichzelf. De manier waarop leerlingen over, tegen en in zichzelf

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Sociaal emotionele ontwikkeling. Jenaplanbasisschool Vlinderbos

Sociaal emotionele ontwikkeling. Jenaplanbasisschool Vlinderbos Sociaal emotionele ontwikkeling Jenaplanbasisschool Vlinderbos Versie: Januari 2016 Voorwoord: Op Vlinderbos hechten wij veel waarde aan een leeromgeving waar kinderen zich veilig voelen en zichzelf mogen

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Als opvoeden even lastig is

Als opvoeden even lastig is Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed

Nadere informatie

LEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN

LEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN In deze huiswerkopdracht wordt uitgelegd wat leefregels en ik-ben-opvattingen zijn en het belang ervan bij het doorbreken van gewoontepatronen. Een voorbeeld van Marjolijn illustreert hoe leefregels en

Nadere informatie

ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich

ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen Karolijn Ilsink-Erwich 1 Wat wil ik u vertellen Wat is zelfvertrouwen? Wat is het belang van zelfvertrouwen? Hoe kan je het zelfvertrouwen

Nadere informatie

De begeleider als instrument bij gedragsproblemen

De begeleider als instrument bij gedragsproblemen www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Kanjerkrant maart 2015

Kanjerkrant maart 2015 Kanjerkrant maart 2015 Wat leuk dat u de Kanjerkrant van De Duinsprong bekijkt! In deze krant leest u over activiteiten in de groepen die te maken hebben met de Kanjertraining. In deze editie leest u onder

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Kanjermethode met Kanjerafspraken voor de jeugd van DETO Twenterand

Kanjermethode met Kanjerafspraken voor de jeugd van DETO Twenterand Kanjermethode met Kanjerafspraken voor de jeugd van DETO Twenterand Uitgangspunt bij DETO Twenterand is, dat iedereen plezier aan het voetballen moet beleven. Voor de jeugdafdeling is het, naast de ontwikkeling

Nadere informatie

Pestprotocol. Johan Seckel. Christelijke Speciale School voor Basisonderwijs. Pestprotocol: SBO Johan Seckel

Pestprotocol. Johan Seckel. Christelijke Speciale School voor Basisonderwijs. Pestprotocol: SBO Johan Seckel Pestprotocol Johan Seckel Christelijke Speciale School voor Basisonderwijs 1 Inhoud 1. Waarom kies de Johan Seckel voor een pestprotocol? 3 2. Achtergrondinformatie 4 2.1 Wat verstaan wij onder pesten?

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

In gesprek met medewerkers over verzuim

In gesprek met medewerkers over verzuim TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. In gesprek met medewerkers over verzuim Inhoud 1. verzuim bespreken met medewerkers Het is belangrijk

Nadere informatie

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen.

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Daar heb ik ook mijn scheidsrechterskaartgehaald en

Nadere informatie

Kanjermethode Bijlage 1 behorend bij gedragsprotocol

Kanjermethode Bijlage 1 behorend bij gedragsprotocol Kanjermethode Bijlage 1 behorend bij gedragsprotocol Inhoud 1. De Kanjermethode.... 2 2. De kanjerdoelen... 3 3. De Kanjerkleuren & typeringen... 5 4. De 10 thema s van kanjer... 7 5. Kanjerpestprotocol

Nadere informatie

Ouders betrekken bij de kanjerlessen met behulp van een ouderles

Ouders betrekken bij de kanjerlessen met behulp van een ouderles Ouders betrekken bij de kanjerlessen met behulp van een ouderles Alle lessen zijn zo ontwikkeld dat ouders hierbij aanwezig kunnen zijn. We raden aan om daarom één of meerdere keren per jaar een ouderles

Nadere informatie

Mentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap

Mentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap 4 inzichten over trainerschap Filmpje Kennismakingsopdracht Waarom ben je trainer/coach geworden? Waar ben je nieuwsgierig naar? Kees Wallis Voetballer, voetballiefhebber! Interesse in motivatie en presteren

Nadere informatie

Leer hoe je effectiever kunt communiceren

Leer hoe je effectiever kunt communiceren Leer hoe je effectiever kunt communiceren De kracht van geweldloze communicatie Hoe vaak kom je in een gesprek terecht waarin je merkt dat je niet meer zegt wat je wilt zeggen; dat je iets doet wat de

Nadere informatie

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg

Nadere informatie

Evaluatie Rots & Water

Evaluatie Rots & Water Evaluatie Rots & Water Training Weerbaarheid Groep 8 St. Jozefschool Locatie Tarcisius Schooljaar 2003/2004 Door: Linda Geraeds Sociaal Cultureel Werker Docente Weerbaarheid Rots en Water Trainer CMWW

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. -----

1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. ----- Test: Je persoonlijke afweerprofiel Met de volgende test kun je bepalen welk afweermechanisme je het meest gebruikt. Iedereen gebruikt alle afweervormen, maar er bestaan verschillen in de frequentie waarmee

Nadere informatie

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie?

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie? Carol Dweck Wat is Intelligentie? 1 Wat is Intelligentie? Wat is Intelligentie? Meervoudige Intelligentie - Gardner 2 Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek

Nadere informatie

ogen en oren open! Luister je wel?

ogen en oren open! Luister je wel? ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak

Nadere informatie

Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen.

Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen. 1 Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen. Eerst en vooral is het een voordeel als u weet waarom uw dier zo nerveus is en bang. Er is ook een groot

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Welkom bij de laatste Kanjerkrant van dit schooljaar! Dit keer leest u onder andere over: - lessen met ouders. - de dieren uit de Kanjertraining

Welkom bij de laatste Kanjerkrant van dit schooljaar! Dit keer leest u onder andere over: - lessen met ouders. - de dieren uit de Kanjertraining Welkom bij de laatste Kanjerkrant van dit schooljaar! Dit keer leest u onder andere over: - lessen met ouders - de dieren uit de Kanjertraining - wat er dit jaar is geleerd In onze klas oefenen we veel

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve

Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Dit onderdeel gaat over emoties, want sport en emoties zijn nu eenmaal sterk met elkaar verbonden. En dat is maar goed ook, want die emoties zijn

Nadere informatie

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

DOOR VOETBAL VERENIGD

DOOR VOETBAL VERENIGD DOOR VOETBAL VERENIGD De Aanvoerders hebben 4 Gouden Regels opgesteld die iedereen bij zijn club in de praktijk kan brengen om het voetbal leuk, sportief en sociaal te houden. Niet iedere regel is direct

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Gastouderbureau MijnGastouderopvang

Gastouderbureau MijnGastouderopvang Hoe gaat het met mijn gast- of oppaskind? Gastouderbureau MijnGastouderopvang Observatielijst voor de ontwikkeling van kinderen in de gastouderopvang Iedere gastouder kent 'haar' gastkind na tijdje behoorlijk

Nadere informatie

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES.

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. 3 1 2 EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. Realistisch kijken naar wat kinderen wel en niet kunnen. WAT KAN JE KIND (AL)? Natuurlijk verwacht je veel van je kind. Dat het snel nieuwe dingen

Nadere informatie

Feedback geven en ontvangen

Feedback geven en ontvangen Feedback geven en ontvangen 1 Inleiding In het begeleiden van studenten zul je regelmatig feedback moeten geven en ontvangen: feedback is onmisbaar in de samenwerking. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen

Nadere informatie

MOTIVEREN & STIMULEREN

MOTIVEREN & STIMULEREN INLEIDING INLEIDING Dit boekje hoort bij de vervolgtraining 'motiveren en stimuleren'. In dit boekje gaat het voornamelijk over kunnen, willen en doen. Probeer de stof die we hier beschrijven vooral als

Nadere informatie

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN WAAROM DIT BOEKJE? 1. Denk jij, na het lezen van deze bladzijde dat dit boekje nuttig voor jou kan zijn? a. Ja,.. b. Nee, want c. Dat weet ik nog niet, omdat 2. Wat hoop jij na

Nadere informatie

WORKSHOP JONGEREN MOTIVEREN

WORKSHOP JONGEREN MOTIVEREN WORKSHOP JONGEREN MOTIVEREN Onderwijssymposium ANAI Alkmaar Michiel Stadhouders 13 januari 2014 Programmavoorstel 60 minuten In tweetallen: wat is motivatie voor jou? 1. Jongeren & motivatie 2. Kijken

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik Dit ben ik Op DOK12 verwerf ik kennis, vaardigheden en ontwikkel ik mij als persoon. Ik krijg ruimte om mijzelf goed te leren kennen, te zijn wie ik ben en mijn talenten te ontwikkelen. Ook leer ik oog

Nadere informatie

De Inner Child meditatie

De Inner Child meditatie De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun

Nadere informatie

7Omgaan met faalangst

7Omgaan met faalangst DC 7Omgaan met faalangst 1 Inleiding Faalangst kan jouw leerprestaties behoorlijk in de weg staan. In dit thema lees je iets over de oorzaken van faalangst en geven we je tips om ermee om te gaan. De inhoud

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Hoogbegaafdheid en onderpresteren

Hoogbegaafdheid en onderpresteren Hoogbegaafdheid en onderpresteren Onderwijs Praktijk Texel Hoogbegaafdheid en onderpresteren Veel kinderen weten niet dat leren leuk kan zijn en weten niet wat ze nodig hebben om zich minder ellendig te

Nadere informatie

Kanjertekening van groep 1/2a

Kanjertekening van groep 1/2a Kanjertekening van groep 1/2a Dit schooljaar hebben we elke donderdag les gehad in de kanjertraining. Naast het voorlezen van de kanjerverhalen hebben we ook veel leuke spelletjes gedaan, zodat we goed

Nadere informatie

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL

KINDEREN LEKKER IN HUN VEL KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Peuters. Lief maar ook wel eens lastig

Peuters. Lief maar ook wel eens lastig 1 Peuters Lief maar ook wel eens lastig 2 Peuters: Lief maar ook wel eens lastig Peuters zijn ondernemend en nieuwsgierig. Ze willen alles weten en ze willen alles zelf doen. En als ze iets niet willen,

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf!

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Het gaat erom dat je laat merken dat jij zélf verantwoordelijk bent voor het leren: jij kiest de opdrachten, workshops en klussen zélf,

Nadere informatie