Toegankelijkheidsbeleid Oostende

Transcriptie

1 Toegankelijkheidsbeleid Oostende CD&V Oostende

2 Inhoud 1 Inleiding Het concept integrale toegankelijkheid Wat is een integraal toegankelijke leefomgeving De meerwaarde van integrale toegankelijkheid Wat is een beperking De verschillende aspecten van toegankelijkheid De vraag naar toegankelijkheid: bevolkingscijfers Toegankelijkheid van het aanbod: enkele cijfers Het wettelijk kader De Vlaamse stedenbouwkundige verordening Toegankelijk publiek domein Anti-discriminatiewetgeving Lokaal toegankelijkheidsbeleid Politiek niveau Uitvoerend niveau Adviesbureau toegankelijkheid Adviesraden Hoe wil CD&V in Oostende de toegankelijkheid verbeteren? Mobiliteit Reguliere rolstoeltoegankelijke taxi s Toegankelijkheid van openbaar domein Openbaar sanitair Toilettenplan Openbaar toegankelijk zelfreinigend sanitair Kenbaar maken van wat toegankelijk is Brochures Websites Conclusie Bijlagen Bijlage 1 : reglement taxicheques Blankenberge Bijlage 2 : toilettenplan Roeselare

3 7.3 Bijlage 3 : Florence T waw een product van urilift Bijlage 4 : Eurosleutel: Onbeperkt toegang! Bijlage 5 - Over Anysurfer Bijlage 6 : Website Nieuwpoort Bronvermelding

4 1 Inleiding Beste lezer, Deze tekst bevat de toegankelijkheidsvisie van CD&V Oostende. Wij hopen jullie via deze tekst te overtuigen van een concreet en duidelijk toegankelijkheidsbeleid. Hierbij zijn wij vooral overtuigd van een horizontaal beleid die in alle beleidsdomeinen van toepassing zal zijn. Deze tekst is daarnaast niet alleen om te overtuigen, maar ook om een discussie op gang te brengen. Een debat waarbij we ons de vraag stellen op welke manier de toegankelijkheid beter kan in Oostende. In het inleidend deel zullen de verschillende termen en facetten rond toegankelijkheid worden uitgelegd. Als volgt zal de wetgeving worden overlopen en de verschillende initiatieven die op lokaal niveau worden genomen. In ieder onderdeel zal daarbij de visie van CD&V Oostende worden beschreven met enkele initiatieven hoe het beter kan. Als laatste komen dan enkele concrete acties en initiatieven aan bod. Dit zijn acties waarvan CD&V Oostende overtuigd is dat ze de toegankelijkheid kunnen vergroten en daardoor zeker te overwegen zijn. 4

5 2 Het concept integrale toegankelijkheid 2.1Wat is een integraal toegankelijke leefomgeving Toegankelijkheid was vroeger een geheel aan specifieke aanpassingen voor bepaalde doelgroepen. Vandaag wil men dit organiseren via een integrale aanpak waarbij ieders noden, op vlak van toegankelijkheid, in de normale voorzieningen worden opgenomen. Een voorbeeld: Aangepast vervoer was vroeger de enige oplossing voor mensen met een beperking. In de inclusieve benadering tracht men het gewone openbare vervoer zo toegankelijk mogelijk te maken. Integrale toegankelijkheid betekent dat alle woon, werk en levens- voorzieningen (gebouwen, openbare ruimte en diensten) bereikbaar, toegankelijk en bruikbaar zijn voor iedereen. Iedereen: personen met een beperking, ouderen, grote en kleine mensen, dikke en dunne mensen, moeders en vaders met kinderwagens, personen met boodschappen, leveranciers, personen met een tijdelijke beperking enz. Bereikbaar: het kunnen bereiken van een plaats of gebouw met het openbaar vervoer (toegankelijke bussen), te voet (verlaagde stoepranden) of met de auto (voldoende voorbehouden parkeerplaatsen). Toegankelijk: dit slaat zowel op fysieke toegankelijkheid (kan ik een gebouw binnen) als op sociale toegankelijkheid (informatie en onthaal). Bruikbaar: de mate waarin iedereen een gebouw, een zitbank, een infobalie enz. kan gebruiken. Bijv. er is een voorbehouden parkeerplaats maar deze is te smal, ik kan dus niet uitstappen. Onafhankelijk: zonder hulp van anderen. Gelijkwaardig: Een ingang langs de voorzijde van het gebouw voor rolstoelgebruikers, en niet zoals vaak via de achterzijde Integrale toegankelijkheid sluit naadloos aan op de Universal Design principes. Dit principe gaat ervan uit dat je van bij het ontwerp rekening houdt met het eindproduct (bv een gebouw), wat functioneel moet zijn voor een zo breed mogelijk publiek.. Het is dus van belang dat oplossingen voor bepaalde doelgroepen worden opgenomen in de ontwerpfase, zodat er niet aan het esthetische wordt ingeboet en er vooral niet wordt gestigmatiseerd 5

6 Een voorbeeld: Het is effectiever te kiezen voor een automatische deur in plaats van een kleine draaideur. Op die manier moet er geen bijkomende deur worden geplaatst, waarlangs rolstoelgebruikers, mensen met een kinderwagen, blinden en slechtzienden dan naar binnen moeten. Naast de geldbesparingen die dit met zich meebrengt werkt het ook minder stigmatiserend. We zijn er ons van bewust dat aparte voorzieningen, die uitsluitend dienen voor een bepaalde gebruikersgroep wellicht nooit volledig kunnen vermeden worden, maar het is belangrijk dat deze voorzieningen op vanzelfsprekende wijze geïntegreerd worden. 2.2De meerwaarde van integrale toegankelijkheid 2.2.1Wat is een beperking Vroeger werd een beperking enkel benaderd vanuit een medisch oogpunt. Vandaag definieert men beperking aan de hand van een combinatie van persoonlijke kenmerken en van omgevingsfactoren. Ook de maatschappij (die de omgevingsfactoren mee bepaald) wordt bijgevolg verantwoordelijk gesteld voor het doen ontstaan van een beperking. We voelen ons beperkt als de omgeving voor ons beperkingen inhoudt. In de cultuur van Universal Design, wordt systematisch gewerkt aan de eliminatie van barrières die beperkingen in de hand werken. Hieronder lees je een voorbeeld Het plaatsen van een helling op een terras. Op die manier kan een rolstoelgebruiker zelf op het terras geraken. Doordat er geen hulp nodig is voelt de rolstoelgebruiker als de omgeving zich minder beperkt dan wanneer de rolstoel moet worden opgetild De verschillende aspecten van toegankelijkheid Meestal denkt men enkel aan fysieke toegankelijkheid. Maar ook toegankelijke informatie en communicatie evenals toegankelijke dienstverlening zijn aan de orde. Fysieke toegankelijkheid heeft betrekking op gebouwen en op openbaar domein. Toegankelijkheid van informatie kent twee aspecten: inhoud en vormgeving. De informatie moet op een overzichtelijke, eenvoudige en begrijpelijke manier worden aangeboden. Daarnaast is ook vormgeving, het lettertype en kleurgebruik van belang. 6

7 Toegankelijkheid van dienstverlening gaat over de vraag of iedereen van de dienstverlening gebruik kan maken. Bv. over de wijze waarop klanten worden ontvangen, of ze bijgestaan worden bij het invullen van formulieren enz De vraag naar toegankelijkheid: bevolkingscijfers Toegankelijkheid is meer dan fysieke toegankelijkheid en komt niet alleen personen met een beperking ten goede, maar ook jonge gezinnen met kinderwagens, senioren enz. Door de vergrijzing zijn de senioren een bevolkingsgroep die het sterkst zullen toenemen. Het is dan ook zeker van belang hier aandacht aan te schenken. Bevolking per provincie en leeftijd, op 1 januari - Mannen en Vrouwen (West-Vlaanderen) Bron: : waarnemingen, ADSEI; : Bevolkingsvooruitzichten , FPB en ADSEI Bevolkingstoename tussen 2012 en 2020 van mannen en vrouwen in West-Vlaanderen 60 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 720 7

8 In een stad waar meer en meer 2 de verblijvers hun pensioen doorbrengen en de vergrijzing nog meer toeneemt dan in andere steden, kunnen we er niet meer omheen. Integrale toegankelijkheid is een noodzaak. Hoe meer mensen zelfstandig kunnen blijven hoe minder de vergrijzing zal kosten Toegankelijkheid van het aanbod: enkele cijfers Uit onderzoek blijkt duidelijk dat het huidige aanbod onvoldoende toegankelijk is. Bij een stijging van de doelgroepen zoals hierboven aangegeven, zal toegankelijkheid nog een grotere noodzaak worden. Hieronder volgen enkele cijfers ter illustratie Openbare gebouwen Uit onderzoek ( ) in Vlaams-Brabant van 300 openbare gebouwen (cultuur centra, bibliotheken, gemeentehuizen, OCMW-gebouwen, sporthallen,.) bleek dat: - 2% van de aangepaste toiletten slechts voldoet aan de normen en zelfstandig kan worden gebruikt. - 25% van de inkomgedeeltes slechts toegankelijk is. - 15% van de voorbehouden parkeerplaatsen bruikbaar is. - 27% van de toegangspaden (de weg van de parkeerplaats naar de inkom) zelfstandig kan worden gebruikt. 8

9 Restaurants en cafés In West-Vlaanderen werd in 2011 de toegankelijkheid van 115 restaurants en cafés aan de kust onderzocht. - 16% van de gescreende Horeca zaken is toegankelijk over de volledige lijn. - 10% van de zaken zou zelfstang bruikbaar zijn als 1 onderdeel aangepast wordt. Bijvoorbeeld tafels waarbij onderrijden is voorzien, een extra steunbeugel plaatsen in het toilet of een trede wegwerken. - 74% van de gescreende zaken zijn echter grondige verbouwingswerken noodzakelijk om een basistoegankelijkheid te garanderen. Meer informatie: Informatie Website 8,4% van de 389 Belgische websites, die door de toegankelijkheidsmonitor Anysurfer in 2011 werden onderzocht, voldoet slechts aan de toegankelijkheidsnormen. Uit de Gedrukte publicaties 46% van het doelpubliek heeft moeite met het lezen en begrijpen van teksten. Dit percentage ligt hoger bij mensen zonder diploma, werklozen, allochtonen en ouderen. Meer dan 50% van de volwassen bevolking volgt boodschappen niet op omdat ze de teksten niet begrijpen of kunnen lezen. Meer informatie: Economische meerwaarde Toegankelijkheid wordt al te vaak als een louter sociaal aspect bekeken. Toegankelijkheid heeft echter ook een sterk economische waarde. Hoe meer mensen letterlijk de deur uit kunnen en meedraaien in de maatschappij, hoe meer bedrijvigheid en hoe beter de lokale economie loopt. Uit onderzoek van Horeca Nederland en de Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad blijkt dat de horeca momenteel 12% omzet mist door ontoegankelijk te zijn. Meer informatie: 3 Het wettelijk kader Werken aan toegankelijkheid is niet geheel vrijblijvend. Het is opgenomen in verschillende wetten, verordeningen en verdragen. 3.1De Vlaamse stedenbouwkundige verordening Sinds 1 maart 2010 is een nieuwe regelgeving betreffende toegankelijkheid van publieke gebouwen in Vlaanderen in werking getreden (Besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 2009) De verordening heeft in 2011 nog enkele wijzigingen ondergaan. 9

10 Deze verordening legt minimale normen op om de toegankelijkheid van publieke gebouwen te garanderen en stelt dat een stedenbouwkundige vergunning niet mag verleend worden wanneer de aanvraag niet voldoet aan de toegankelijkheidsvoorschriften. Dit geldt voor gebouwen en alle daar aan gekoppelde publiek toegankelijke infrastructuur. De regelgeving beperkt zich tot de op het plan afleesbare basiselementen met betrekking tot toegankelijkheid. Om ontwerpers inspiratie en ondersteuning te bieden werd het Handboek publiek toegankelijke gebouwen ontwikkeld. Dit handboek bevat uitleg over het hoe, wat en waarom aanbevelingen in verband met afwerkingsmaten, randvoorwaarden voor comfortabel gebruik en goede praktijkvoorbeelden. Ook werden enkele ondersteunende tools ontwikkeld. De Quickscan is een hulpmiddel dat de bouwheer kan gebruiken tijdens een project; het geeft informatie over wat wettelijk van toepassing is. De Checklist is een instrument dat zowel door de architect als door de vergunningsverlenende instantie gebruikt kan worden om na te gaan of aan al de criteria van de verordening voldaan is. Deze checklist kan ook dienen als vervanging van de nota waarvan sprake in art. 16 van het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004, die een verplicht onderdeel van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning is. Meer informatie: 3.2Toegankelijk publiek domein De regelgeving aangaande het aspect toegankelijkheid voor het publiek domein zit sterk verspreid over verschillende besluiten, reglementen en richtlijnen. Toegankelijkheid van het publiek domein komt aan bod in volgende regelgevingen: Het Besluit van de Vlaamse regering houdende vaststelling van een algemene bouwverordening inzake wegen voor voetgangersverkeer van 29 april 1997 en de bijbehorende Omzendbrief van 23 maart Deze verordening schrijft in detail voor hoe deze gebouwen of wegen moeten worden ontworpen en gebouwd. De diverse Ministeriële Besluiten en Omzendbrieven gebundeld in het reglement van de Wegbeheerder, van toepassing op het ontwerp en de inrichting van het openbaar domein. De federale wegcode, o.a. van toepassing voor het gebruik van de openbare ruimte, bijvoorbeeld het vrijhouden van het voetpad. De gemeentelijke politiereglementen o.a. van toepassing voor het privaat gebruik van het openbaar domein, de terrassen en uitstallingen. Meer informatie: Een bondige samenvatting van de regels betreffende het publiek domein vind je in het Vlaams Vademecum Toegankelijk Publiek Domein en het Vademecum Integrale toegankelijkheid van parken. 10

11 3.3Anti-discriminatiewetgeving Binnen deze wetgeving is vooral het luik redelijke aanpassingen van belang voor het toegankelijkheidsbeleid. Het begrip redelijke aanpassing komt voor in verschillende wetteksten: De federale antidiscriminatiewet van 10 mei 2007 Het Vlaams decreet evenredige arbeidsparticipatie van 8 mei 2002 Het Vlaams antidiscriminatiedecreet van 10 juli 2008 houdende een kader voor de Vlaamse Gelijkekansen- en Gelijkebehandelingsbeleid. Het niet uitvoeren van redelijke aanpassingen voor personen met een beperking is een vorm van discriminatie en dus verboden. Bijvoorbeeld: het niet plaatsen van een hellend vlak aan het gemeentehuis, terwijl dit technisch perfect mogelijk is, is een vorm van discriminatie en dus strafbaar. Met een nieuw artikel in de Belgische Grondwet, worden de rechten van personen met een handicap steviger vastgelegd. Dit is een rechtstreeks gevolgd van de ratificatie van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. De commissie Institutionele Aangelegenheden van de Senaat heeft donderdag 31 januari een voorstel tot herziening van de grondwet unaniem goedgekeurd dat het recht op integratie van personen met een handicap vastlegt. In titel II van de Grondwet wordt een artikel 22ter ingevoegd: Iedere persoon met een handicap heeft, afhankelijk van de aard en de ernst van zijn handicap, recht op maatregelen die hem zelfstandigheid en culturele, maatschappelijke en professionele integratie waarborgen. Met een dergelijke bepaling wordt in de Grondwet vastgelegd dat de rechten van personen met een handicap moeten worden gewaarborgd. Meer informatie: algemene informatie over het thema anti-discriminatie zoek bij Publicaties Handicap Brochures redelijke aanpassing. 11

12 4 Lokaal toegankelijkheidsbeleid Het lokale toegankelijkheidsverhaal is op lokaal vlak van cruciaal belang, dit op vier niveaus: het politieke niveau, het uitvoerende niveau, het niveau van een toegankelijkheidsbureau en het niveau van de adviesraden. 4.1Politiek niveau Toegankelijkheid in het meerjarenplan. Gezien het belang van toegankelijkheid is het noodzakelijk dat het structureel wordt ingebouwd in het gemeentelijke meerjarenplan. Hoe gaat men hierbij best te werk? De Vlaamse regering legt de lokale besturen op om vanaf 2014 te werken volgens een nieuw systeem van beleidsvoering, nl. de beleids-en beheerscyclus (BBC). Dit houdt in dat de verschillende gemeentelijke beleidsplannen verdwijnen. Gemeente en OCMW moeten nu apart een meerjarenplan indienen waarin zij het toekomstige lokale beleid beschrijven. Het meerjarenplan is opgebouwd uit beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties. De beleidsdoelstellingen geven aan wat het bestuur wil bereiken. De actieplannen geven aan hoe het bestuur deze beleidsdoelstellingen willen bereiken. De acties zijn dan de concrete vertalingen van de actieplannen. Om niet al te veel op te gaan in de algemeenheid van thema s wordt toegankelijkheid best expliciet vermeld als een op zichzelf staande beleidsdoelstelling. Het realiseren van een meer toegankelijke leefomgeving voor iedereen zou een vanzelfsprekende doelstelling moeten zijn, maar is echter niet voldoende. Er is een nood aan een concreet beleid waarbij expliciete actieplannen en acties voor toegankelijkheid worden uitgewerkt, waaraan de nodige financiële middelen worden gekoppeld. Bij de formulering van die acties is het echter wel van belang dat alle beleidsdomeinen aan bod komen, zodat er acties uitgewerkt worden voor cultuur, sport, gebouwen en mobiliteit. Politiek verantwoordelijkheid De slaagkansen van een goed en lokaal toegankelijkheidsbeleid hangt in zeer grote mate af van de graad van politieke verantwoordelijkheid van dit thema, maar evenzeer van de mate van opvolging. Er is de mogelijkheid als lokaal bestuur om 1 schepen bevoegd maken voor toegankelijkheid. Op die manier bestaat er geen twijfel over de bevoegdheid en de politiek verantwoordelijke, maar het is de vraag in welke mate andere schepenen inmenging in hun eigen werkdomein toelaten. Het lijkt dan ook raadzaam om elke schepen binnen zijn eigen beleidsdomein verantwoordelijk te maken voor toegankelijkheid. 4.2Uitvoerend niveau 12

13 Plannen is één luik van het proces, de uitvoering een noodzakelijketweede. Het lijkt ons aangewezen dat het Management Team (MT) de bevoegdheid krijgt om de praktische uitvoering van het toegankelijkheidsbeleid op te volgen, te controleren en bij te sturen waar nodig. Binnen het MT kunnen volgende opties bekeken worden: 1 ambtenaar krijgt het mandaat om te werken rond toegankelijkheid Binnen de diverse diensten wordt telkens een aanspreekpunt voorzien. Hierbij is het zeer belangrijk dat er op geregelde tijdstippen een overleg plaats vindt om de verschillende acties op elkaar af te stemmen, om versnippering tegen te gaan en uitwisseling te creëren. Bv: bespreek bij (ver)bouwplannen zaken als milieu, erfgoed en toegankelijkheid samen in 1 projectvergadering. Laat alle gemeentelijke diensten, belangen organisaties en andere externe partijen die zich met openbare gebouwen en de openbare ruimte bezighouden structureel samenwerken. In een mengvorm kan de persoon verantwoordelijk voor toegankelijkheid de aansturing van de aanspreekfiguren op zich nemen. Hij kan het toegankelijkheidsbeleid bewaken, de coördinatie op zich nemen en/of andere diensten aansturen, die op hun beurt zaken uitvoeren. 4.3Adviesbureau toegankelijkheid Toegankelijkheid is een specialiteit op zich. Westkans (het adviesbureau toegankelijkheid in West- Vlaanderen) heeft meer dan 10 jaar ervaring in deze materie. Toegankelijkheid is niet alleen maten volgen maar vooral meedenken met ontwerpers, met bestuurders, met de adviesraad personen met een beperking enz. Kijk maar naar het geslaagde en toch niet evidente project De Grote Post. Een dossier waarbij de moeilijkheden divers waren. Het was een verbouwing en een beschermd monument. Naast het geven van advies in bouwdossiers voeren zij ook onderzoeken uit zoals bijvoorbeeld toegankelijkheid van horeca aan de kust, aangepaste parkeerplaatsen en zoveel meer. Op het terrein van openbaar domein groeit ook expertise. Openbaar domein is een samengaan van heel veel actoren. Gemeentelijk niveau, gewestelijk niveau, het combineren van diverse elementen zoals het voetpad, fietspad, verkeerssituatie, straatmeubilair enz. Deze constante aandacht op alle terreinen resulteert in een goed toegankelijke omgeving. Meer informatie: 4.4Adviesraden De uitbouw van een lokaal toegankelijkheidsbeleid kan niet gebeuren zonder de gebruikers. Het zijn zij die dag in dag uit geconfronteerd worden met de problemen van een ontoegankelijke omgeving en dito gebouwen. Aangezien toegankelijkheid vaak een kwestie van details is zijn de gebruikers ook het meest geschikt om er de aandacht op te vestigen. Hun ervaring is de zogenaamde kers op de taart. Betrek hen bij het beleid en bied praktische ondersteuning via een gemeentelijke ambtenaar en een werkingstoelage. Een lokale adviesraad: 13

14 Kan betrokken worden bij preventieprojecten, tijdelijke of regelmatige vrijetijdsactiviteiten Verstrekt op eigen initiatief of op vraag van het lokaal bestuur over bepaalde materie Zet zelf projecten op of voert een project in samenwerking met de lokale bestuur uit. Overlegt over thema s die personen met een beperking aanbelangen. Maakt mensen met een beperking zichtbaar in het maatschappelijk leven door middel van de organisatie van activiteiten, acties of projecten. 14

15 5 Hoe wil CD&V in Oostende de toegankelijkheid verbeteren? Naast het implementeren van toegankelijkheid als horizontaal beleidsdomein (zoals omschreven in de vorige punten) willen we in de komende 6 jaar tot concrete realisaties komen. De volgende punten zijn niet zomaar uit de lucht gegrepen maar zijn bestaande en erkende noden door mensen met een beperking, door ouderen enz. Uiteraard zullen deze realisaties ten goede komen aan de hele bevolking. Een aantal realisaties kunnen op korte termijn anderen zullen pas op lange termijn realiseerbaar zijn. 5.1Mobiliteit Mobiliteit is een belangrijk onderdeel. Wanneer een gebouw niet bereikbaar is, maakt het zelf niet uit of het al dan niet toegankelijk is. Een voorbeeld Cultuur Centrum De Grote post is toegankelijk maar de tramhalte Marie Joséplein nog steeds niet. De afstand van de dichtstbijzijnde toegankelijke tramhalte aan het station is erg groot. Hierdoor zijn mensen beperkt en moeten zij beroep doen op aangepast vervoer, die veelal heel lang bij voorbaat moet gereserveerd worden, meestal niet in het weekend of s avonds rijdt. Knelpunten Het openbaar domein is niet altijd voldoende toegankelijk Personen met een beperking ondervinden vaak moeilijkheden in het gebruik van de bus of de tram.? Voorbeelden. De halte zijn niet altijd voldoende bereikbaar De haltes zelf zijn niet altijd toegankelijk enz. Kansen Zorg voor een item op de website waar mensen eenvoudig alle vervoersmogelijkheden terugvinden. Zoals welke haltes van De Lijn er wel toegankelijk zijn. Welke mogelijkheden er zijn voor aangepast vervoer? Voorbeelden Blijf als stad investeren in toegankelijke haltes op goed uitgekozen plaatsen, dit blijft de beste investering en is voor de hele bevolking een grote meerwaarde. 15

16 5.1.1Reguliere rolstoeltoegankelijke taxi s Ondanks alle initiatieven op vlak van openbaar vervoer is het als overheid niet mogelijk de mobiliteitsproblemen voor alle mensen met een beperking, op elk tijdstip van de dag op te lossen. Hiervoor dringt een bijkomend initiatief zich aan, dit kan onder de vorm van regulier rolstoeltoegankelijke taxi s In Vlaanderen zijn tal van voorbeelden van taxibedrijven die aan aangepast voertuig ter beschikking hebben. Dit voertuig is niet uitsluitend bedoeld voor rolstoelgebruikers maar kan in een mum van tijd de gewone taxi omtoveren in een rolstoeltoegankelijk exemplaar, waarbij ook ruimte is om andere passagiers mee te nemen. Een klein onderzoekje bij de taxibedrijven die dit aanbieden leert: Dat de taxi kan gebruikt worden voor klanten zonder beperking en met een beperking, meer bepaald met rolstoel. Dat de aanpassing van het voertuig met een nieuwe vloer (noodzakelijk voor rolstoelvergrendeling) en uitneembare individuele stoelen tussen de en de kost. Dat de prijs per gereden km, voor privévervoer 2,60 bedraagt. Dit is wat Oostende voor zijn bewoners en toeristen nodig heeft. De stad kan dit privé initiatief steunen door een eenmalige subsidie toe te kennen en door mensen met een beperking,onder bepaalde voorwaarden, een taxitoelage te geven. Een voorbeeld hiervan vindt u in bijlage Toegankelijkheid van openbaar domein Toegankelijk openbaar domein is de basisvoorwaarde voor toegankelijke gebouwen en een toegankelijke mobiliteit. Alle knelpunten van een volledige stad in kaart brengen is een hele klus en een hele investering. Toch is dit meer dan de moeite waard. Dit is de enige manier om de problemen in zijn geheel in kaart te brengen: kleine en grote knelpunten worden zichtbaar er kunnen prioritaire routes vastgelegd worden in het kader van toerisme of in het kader van de bewoners knelpunten die snel kunnen worden opgelost bv losliggende stoeptegels knelpunten die her aanleg vergen, worden in toekomstige plannen opgenomen je kan vertrekken vanuit de haltes openbaar vervoer naar belangrijke gebouwen in de stad zoals, stadhuis, cultuur, ziekenfondsen enz. Genk deed het ons voor en maakte er een prachtig toegankelijkheidsplan van. Meer informatie: 16

17 5.3Openbaar sanitair U gelooft het of niet maar voor rolstoelgebruikers is het anno 2012 nog steeds een probleem om toegankelijk en aangepast toilet te vinden. Het bestaande openbaar sanitair is niet altijd open, is niet altijd van goede kwaliteit en onvoldoende gespreid. Studies die reeds gevoerd zijn door vzw Westkans (West-Vlaams bureau voor gelijke kansen en toegankelijkheid) wijzen dit uit. De Informatie over toegankelijk sanitair in publieke gebouwen is maar gedeeltelijk voorhanden. Zoals in ziekenfondsen, ziekenhuizen, woonzorgcentra enz. Daarnaast biedt Horeca geen soelaas, we kunnen het sanitair in een restaurant niet beschouwen als openbaar sanitair en is er te weinig aangepast sanitair voor personen met een beperking. Deze verantwoordelijkheid in zijn geheel afwimpelen op de horeca is niet realistisch. De huidige wetgeving kan in bepaalde gevallen bij grote verbouwingen en als geen uitzondering wordt toegestaan een beperkte oplossing bieden. Verder kan de stad de horeca stimulansen geven in de vorm van sensibilisering om het economische belang hiervan (zeker in de toekomst) benadrukken. Als laatste kunnen subsidies ook worden gebruikt als stimulans. Dit kan gekoppeld worden aan een controle door Westkans die bepaald of de subsidie goed is besteed Toilettenplan Een bijkomend probleem is dat de meeste mensen niet weten waar openbare toiletten te vinden zijn. Dit geldt niet alleen voor mensen met een beperking. Hiervoor heeft Oostende een toilettenplan nodig. Een mooi voorbeeld kunnen we vinden in Roeselare. Zij screenden alle openbare toiletten en toiletten in openbare gebouwen. Daarnaast gaven ze de kwaliteit ervan weer, waarbij volgende criteria werden gebruikt. - Toegankelijk voor manuele rolstoel - Toegankelijk voor elektronische rolstoel - niet rolstoeltoegankelijk, - mannen vrouwen enz. - de openingsuren Verder werden 120 bordjes geplaatst in de stad die de weg wijzen naar het openbaar sanitair en de afstand die je moet afleggen. Zie bijlage 2 17

18 5.3.2Openbaar toegankelijk zelfreinigend sanitair We weten dat toegankelijk en aangepast sanitair een probleem is die niet zo snel kan opgelost worden. Bestaande horeca leent zich nu eenmaal niet makkelijk tot meer aangepaste toiletten om verschillende redenen. Op de dijk en ook in het centrum is het sanitair in de kelder gelegen, het zijn veelal oudere gebouwen enz. Bij nieuwbouw of grondige renovatie biedt de wetgeving op toegankelijkheid enig soelaas maar ook dit vraagt tijd. De uitwerking van deze wetgeving zal zich pas echt laten voelen binnen enkele decennia. We kunnen het probleem grotendeels oplossen door te voorzien in openbaar en aangepast en zelfreinigend sanitair te voorzien. Borgloon, Bornem, Brussel, Genk en Middelkerke zijn steden en gemeenten die hierin een voortrekkersrol spelen. Voorbeeld van de firma Urilift: zie bijlage 3 Urilift is niet de enige firma die dit in zijn gamma heeft. Je kan deze toiletten voor een beperkt aantal mensen 24/24 openstellen. Dit kan door gebruik te maken van de Eurokey. Zie bijlage 4 De keuze van de plaatsing zal afhankelijk zijn van een aantal factoren zoals: De plaatsen waar veel mensen samenkomen, strand, centrum van de stad enz Op openbaar domein op de wijken waar evenementen plaatsvinden zal voorkomen dat bijkomend toegankelijk sanitair moet gehuurd worden, wat nu bijna nooit gebeurd. 18

19 5.4Kenbaar maken van wat toegankelijk is Communicatie met de burgers is naast het voeren van beleid een even belangrijke pijler. Als mensen niet op de hoogte zijn van de verbeterde toegankelijkheid is er ook geen erkenning voor. Dit is vandaag al mogelijk! Er zijn al heel wat gebouwen, horeca zaken enz. toegankelijk maar niet bekend bij de gebruikers. Dit wordt dan systematisch aangevuld naarmate de toegankelijkheid toeneemt Brochures Dit kan zowel in bestaande als aparte brochures. Iedere persoon met een beperking moet een brochure ter beschikking hebben waarin alles rond toegankelijkheid is opgenomen. Voor de inwoners maar zeker voor de toeristen is dit een noodzaak, want deze laatste hebben meestal geen internet ter beschikking.. Privé personen die grote inspanningen hebben geleverd naar toegankelijkheid zijn ook vragende partij. Hun klanten, die een rolstoeltoegankelijke kamer boeken, vragen naar toegankelijke restaurants, cafés, cultuur, evenementen enz. de hotelier kan daar op de dag van vandaag geen antwoord op bieden. Daarnaast moeten ook in de brochures van toerisme e.a. toegankelijkheidsinformatie worden opgenomen. Enkel op deze manier zal Oostende als toeristische stad heel wat mensen met een beperking aantrekken. Als je denkt aan de economische meerwaarde van deze doelgroep is dit geen overbodige luxe Websites Alle toegankelijkheidsinformatie moet makkelijk te vinden zijn op alle websites van Oostende zoals, Oostende, sociaal huis, uit in Oostende,visit Oostende, Oostende cultuur, De Grote Post enz. Any Surfer Label Anysuyrfer label streeft ernaar dat de websites en digitale documenten toegankelijk zijn. Toegankelijk betekent dat ze bruikbaar zijn voor iedereen. Wat kan een website ontoegankelijk maken? Als er op een website iets staat te bewegen (bijvoorbeeld een slideshow) kan het moeilijk zijn om te concentreren op het lezen van de tekst. Dit is dus ontoegankelijk voor mensen met een concentratiestoornis. Wanneer u bezoekers informeert met audio of video moet u zich realiseren dat doven en slechthorende personen niets met deze informatie kunnen als die niet in tekst beschikbaar is. 19

20 Slecht contrast of moeilijk leesbare lettertypes kunnen het lezen van de info op uw site onmogelijk maken voor slechtzienden, maar ook voor mensen met dyslexie. Als belangrijke informatie enkel beschikbaar is in een Word-document of ander downloadbaar bestand, is toegang tot die informatie beperkt tot diegene die met deze bestanden overweg kunnen en over de nodige software beschikken om ze te openen. Informatie is het meest toegankelijk wanneer u die in HTML op de website aanbiedt. Ook het gebruik van Flash kan een zeer grote belemmering vormen. Niet alle apparaten ondersteunen Flash, denk bijvoorbeeld aan de iphone en ipad. Om Flash applicaties toetsenbord toegankelijk te maken moet u veel moeite doen en erg zorgvuldig te werk gaan. En de meeste screenreaders (een hulpmiddel dat gebruikt wordt door blinden en dyslectici om de website voor te lezen) kunnen de pagina(onderdelen) in Flash vaak niet voorlezen. U eigen webbouwer kan er voor zorgen dat de website toegankelijk is. Als u bij het bouwen van een website de AnySurfer checklist volgt, is uw site toegankelijk voor iedereen, inclusief mensen met een handicap. Het anysurfer label op uw website. Dit kan door uw website ter laten controleren door Anysurfer. Toegankelijkheidsinformatie zichtbaar maken op uw websites. Toeristen met een beperking moeten zich bijzonder goed voorbereiden op hun verblijf aan de Kust. Zij zoeken : toegankelijke verblijven restaurants en cafés ontspanningsmogelijkheden toegankelijk strand aangepast openbaar sanitair aangepast vervoer enz.. Deze informatie vinden ze nu in het beste geval verspreid over 10-tallen verschillende websites. Niet iedere persoon met een beperking of oudere is daartoe in staat. Dit betekent een groot potentieel aan klanten die niet bereikt wordt. Nieuwpoort doet dit wel en dit zie je in het 20

21 straatbeeld. In de zomer komen tal van mensen naar Nieuwpoort, net omdat Nieuwpoort een goed toegankelijkheidsbeleid voert en tegelijkertijd bijzonder goed communiceert via hun website. De website van Nieuwpoort is het voorbeeld aan onze Belgische kust. Alle informatie voor personen met een beperking is verzameld onder 1 punt. Toegankelijk Nieuwpoort. Een hierop geklikt vindt u alles wat je als persoon met een beperking zou kunnen nodig hebben. Zoals: Zie bijlage Adviesraad Eten en drinken Gezondheidszorg Info Verblijfsaccommodatie Parkeerplaatsen Rolstoelfiets Strandrolstoel Zeerolstoel Zon zee zorgeloos Zwembad 21

22 6 Conclusie Zoals besproken in de inleiding heeft deze tekst vooral als doel te overtuigen en een debat op te starten in verband met toegankelijkheid in Oostende. CD&V Oostende is daarbij overtuigd dat er nood is aan een horizontale aanpak over de verschillende beleidsdomeinen heen. Toegankelijkheid meenemen in elk beleidsdomein moet een automatische reflex worden. De vergrijzing van de bevolking in Oostende is een feit en neemt in de toekomst nog toe. Het is voor de overheid onmogelijk om deze kosten alleen te dragen. Toegankelijkheid is één van de middelen om mensen langer een zelfstandig leven te bieden. Het is tijd, hoogtijd dat hierop wordt ingezet. In deze procesmatige aanpak is het samengaan van beleidsvoerders, commissie voor personen met een beperking, ouderenadviesraad en bewoners van cruciaal belang. In deze tekst wordt ook duidelijk dat er moet worden overgegaan tot concrete acties en initiatieven om Oostende toegankelijker te maken. Een masterplan openbaar domein, reguliere rolstoeltoegankelijke taxi s, meer toegankelijk sanitair en een toilettenplan zijn een paar voorbeelden hiervan. 22

23 7 Bijlagen 7.1Bijlage 1 : reglement taxicheques Blankenberge Het Sociaal Huis/OCMW Blankenberge kent taxicheques toe aan personen die 60 jaar of ouder zijn en aan personen met een handicap. Voorwaarden U behoort tot één van de volgende categorieën: Categorie 1 Categorie 2 u bent minstens 60 jaar en u bent ingeschreven in het bevolkingsregister van Blankenberge en u was er in de laatste 6 jaar vóór de toekenning van de sociale teruggave ten minste 3 jaar ingeschreven het totaal bruto-belastbaar jaarinkomen van uw gezin is niet hoger dan euro (te verhogen met euro per gezinslid dat bij de aanvrager is gedomicilieerd) het totaal niet-geïndexeerd kadastraal inkomen is niet hoger dan euro: u hebt een handicap van minstens 66% (minstens categorie 2 volgens de criteria van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid) en: u bent ingeschreven in het bevolkingsregister van Blankenberge en u was er in de laatste 6 jaar vóór de toekenning van de sociale teruggave ten minste 3 jaar ingeschreven het totaal bruto-belastbaar jaarinkomen van het gezin is niet hoger dan euro (te verhogen met euro per gezinslid dat bij de aanvrager is gedomicilieerd) het totaal niet-geïndexeerd kadastraal inkomen is niet hoger dan euro Categorie 3 u bent minstens 60 jaar en u bent ingeschreven in het bevolkingsregister van Blankenberge en u was er in de laatste 6 jaar vóór de toekenning van de sociale teruggave ten minste 3 jaar ingeschreven Bedrag De taxicheques hebben een waarde van7 euro: de begunstigde betaalt slechts 4 euro per cheque. De cheques worden steeds per 5 verkocht (25 euro per boekje). Hoeveel cheques u kan aankopen varieert per categorie: categorie 1 en 2: 40 cheques (8 boekjes) categorie 3: 20 cheques (4 boekjes) U kunt slechts tot 1 categorie behoren 23

24 7.2Bijlage 2 : toilettenplan Roeselare 24

25 25

26 7.3Bijlage 3 : Florence T waw een product van urilift De Florence T waw zelfreinigende toiletten passen naadloos in projecten voor buitenhygiëne. Ze zijn ontwikkeld om een topontwerp, hoge kwaliteit afwerking en geavanceerde technologie te combineren. Het ontwerp en de techniek maken het mogelijk om deze automatische toiletten in zeer uiteenlopende omstandigheden te benutten. Ook door gebruikers in een rolstoel. Het unieke ontwerp en de elegante oplossingen maken dat deze openbare toiletten direct in aanmerking komen voor plaatsing in de meest prestigieuze woon- en winkelprojecten. Florence T waw automatische zelfreinigende toiletten zijn rechthoekig van vorm. De buitenafmetingen zijn: 2.10 m x 3.75 m. De hoogte van 2.80 m. De uitgekiende vormgeving zorgt voor een maximale benutting van de binnenruimte. Het ontwerp leent zich uitstekend voor plaatsing in elke gebouwde omgeving. De binnenruimte van 1.50 m x 2.20 m maken dat deze toiletten volledig voldoen aan de Europese regelgeving. Florence T waw automatische en zelfreinigende toiletten voldoen zonder meer aan de esthetische en functionele eisen en wensen die stadbesturen hechten aan de moderne stedenbouwkundige structuren. Prefab toiletten vervaardigd uit een stuk garanderen een goede warmte-isolatie, goede bestand tegen de weersomstandigheden en duurzaamheid. Het toilet is voorzien van een pneumatisch systeem voor het automatisch openen en sluiten van de schuifdeur. Productspecificaties Aanwezigheidsdetectie vindt plaats met elektronische gewicht detectoren. Een "no touch" elektronisch werkende waterkraan,een zeepdispenser en een hete lucht droger behoren tot de uitrustingsmogelijkheden. 26

27 Een in Engelse stijl aan de wand gemonteerde toiletpot Veiligheidswastafel Roestvrij stalen afvalbak Ingebouwde toiletpapier dispenser Automatische verlichting. Het elektronisch veiligheidssysteem voorkomt reiniging voordat iemand de unit heeft verlaten. Uitrusting met een controlesysteem op afstand op basis van GSM-signalen Reinigingsspecificaties In de toiletschaal met een dunne waterstraal tijdens het gebruik Binnen en buiten de schaal (spoeling), droging van de toiletbril na gebruik Wanden tot een hoogte van 80 centimeter De vloer wordt gereinigd en ontdaan van ongerechtigheden met hogedruk spuitmonden en het Lava Tergipavimento droogsysteem Klinische desinfectie van het gehele toilet vindt s nachts plaats dmv het unieke DCN ECO. 27

28 7.4Bijlage 4 : Eurosleutel: Onbeperkt toegang! Met een eurosleutel krijgt je onbeperkt toegang tot openbare voorzieningen die aan specifieke ruimte- en/of hygiëne-eisen voldoen, zoals toiletten voor mindervaliden. Deze universele sleutel past op een voor heel Europa gestandaardiseerd slot zodat je er nu al op meer dan plaatsen in Europa gebruik van kunt maken! In de gids kun je zien welke openbare voorzieningen dat zijn! De eurosleutel wordt alleen verkocht aan een beperkte groep van mensen zoals ouderen of mensen met een fysieke handicap. Meer informatie : 28

29 7.5Bijlage 5 - Over Anysurfer Webtoegankelijkheid, wat is dat? AnySurfer streeft ernaar dat websites en digitale documenten toegankelijk zijn. Toegankelijk betekent dat ze bruikbaar zijn voor iedereen, ook voor personen met een handicap. Wie zijn dat dan? en Hoe kunnen personen met een handicap hun computer bedienen? Maar er is meer. Toegankelijkheidsrichtlijnen overlappen vaak met andere principes van modern webdesign en documentopmaak. Daarom zijn toegankelijke websites over het algemeen beter geschikt voor kleine beeldschermen van smartphones en tablets, zijn ze bruikbaar in iedere webbrowser en scoren ze beter in de resultaten van zoekmachines. Toegankelijke websites en documenten helpen dus alle bezoekers/lezers. Wat kan een website ontoegankelijk maken? Toegankelijkheid betekent dus dat niemand problemen ondervindt om een site te bezoeken of een digitaal document te lezen. De mogelijke problemen zijn voor elke doelgroep verschillend. Hier volgen enkele voorbeelden van problemen die mensen kunnen ondervinden en waar de toegankelijkheidsrichtlijnen een oplossingen voor bieden: Als er op een website iets staat te bewegen (bijvoorbeeld een slideshow) kan het moeilijk zijn om te concentreren op het lezen van de tekst. Dit is dus ontoegankelijk voor mensen met een concentratiestoornis. Wanneer u bezoekers informeert met audio of video moet u zich realiseren dat doven en slechthorende personen niets met deze informatie kunnen als die niet in tekst beschikbaar is. Slecht contrast of moeilijk leesbare lettertypes kunnen het lezen van de info op uw site onmogelijk maken voor slechtzienden, maar ook voor mensen met dyslexie. Als belangrijke informatie enkel beschikbaar is in een Word-document of ander downloadbaar bestand, is toegang tot die informatie beperkt tot diegene die met deze bestanden overweg kunnen en over de nodige software beschikken om ze te openen. Informatie is het meest toegankelijk wanneer u die in HTML op de website aanbiedt. Ook het gebruik van Flash kan een zeer grote belemmering vormen. Niet alle apparaten ondersteunen Flash, denk bijvoorbeeld aan de iphone en ipad. Om Flash applicaties toetsenbord toegankelijk te maken moet u veel moeite doen en erg zorgvuldig te werk gaan. En de meeste screenreaders (een hulpmiddel dat gebruikt wordt door blinden en dyslectici om de website voor te lezen) kunnen de pagina(onderdelen) in Flash vaak niet voorlezen. In de AnySurfer checklist vindt u alle mogelijke obstakels waar u over moet waken, met welke testmethode u deze kunt opsporen en hoe ze te verhelpen 29

30 7.6Bijlage 6 : Website Nieuwpoort 30

31 31

32 8 Bronvermelding Lokaal toegankelijkheidsbeleid uitgave van VVSG 2003 Inspiratiebundel voor lokale besturen Toegankelijkheid een lokaal verhaal november