Toegankelijkheid van. stemlokalen. Dit wenkenblad is een leidraad om de toegankelijkheid van stemlokalen te verhogen.

Transcriptie

1 Toegankelijkheid van stemlokalen Dit wenkenblad is een leidraad om de toegankelijkheid van stemlokalen te verhogen. Het helpt u als bestuur bij de keuze van de locatie en de inrichting van maakt u stemhokjes bereikbaar en bruikbaar voor iedereen. Deelnemen aan de verkiezingen is een grondwettelijke plicht voor iedere Belg van minstens 18 jaar oud. Iedere deelnemer heeft het recht om zelfstandig een stem uit te brengen. Ook voor personen met een (tijdelijke) beperking en ouderen is dit een basisrecht. Elke kiezer wil natuurlijk het stemlokaal bereiken zonder hinder te ondervinden van zaken zoals drempels aan voetpaden, te smalle doorgangen, trappen of de afwezigheid van een geschikte parkeerplaats. Eenmaal binnen helpt een goede inrichting van de lokalen en de stemhokjes om verder vlot gebruik te kunnen maken van het kiesmaterieel. Ook personen met een beperking moeten op een makkelijke manier de oproepingsbrief en identiteitskaart kunnen overhandigen, de chipkaart of het stembiljet ontvangen en na het stemmen in de bus deponeren. De toegankelijkheid van het stemlokaal zorgt ervoor dat iedereen op een gelijkwaardige en zelfstandige manier zijn stem kan uitbrengen. Ook de toegankelijkheid van de dienstverlening, de informatie en de communicatie speelt hierbij een belangrijke rol.

2 Digitaal stemmen gebruikt. Ook digitaal stemmen moet voor iedereen mogelijk zijn en gemakkelijk verlopen. max. 1,10 m hoog zodat de gleuf voor de chipkaart zich op een hoogte tussen 90 cm en 1,20 m bevindt. op een verlaagde en onderrijdbare tafel van max. 80 cm hoog. van de tafel. de computer past. Dit kan door middel van een duidelijke pijl op de kaart en een gleuf die is uitgevoerd in contrast met de achtergrond. door verlichting en zonlicht vermeden wordt. nodig zijn, moeten voor iedereen bruikbaar zijn. Het is aanbevolen dat ze onderrijdbaar zijn en dat er voldoende manoeuvreerruimte voor het toestel aanwezig is. De bediening bevindt zich op een bereikbare hoogte. Communicatie en dienstverlening vervoer voor personen die moeilijkheden hebben om zich naar de locatie te verplaatsen en kondig dit aan. toegankelijkheid van de locatie of het gebouw (bv. de aanwezigheid van voorbehouden parkeerplaatsen). terecht kan voor vragen over de bereikbaarheid van de locatie, aangepast vervoer en andere praktische zaken. Zo verloopt de kiesdag voor iedereen aangenaam. de kiezer is beschikbaar in elk stembureau met uitleg over het stemmen op papier of op computer. verantwoordelijk is voor het gebruik van het aangepast stemhokje en de begeleiding van ouderen en personen met een beperking. samen met een korte toelichting over het gebruik van het aangepast stemhokje en de wijze waarop men personen met een beperking kan begeleiden zoals bv.: visuele beperking richt, dan maakt een aanraking duidelijk dat u een gesprek wil aangaan met deze persoon. - Vraag of en hoe u kunt helpen vooraleer u iets (ongevraagd) onderneemt. - Richt uw vragen en opmerkingen rechtstreeks aan de persoon en niet uitsluitend aan zijn of haar begeleider of tolk. herhaal indien nodig en vraag of men u begrepen heeft. - Een persoon met een beperking heeft het recht om zich in het stemhokje door iemand naar eigen keuze te laten bijstaan, na toestemming van de voorzitter. 60cm max. 50cm min. 70cm max. 80cm min. 70cm max. 80cm 120cm 120cm

3 Keuze van het gebouw Stemlokalen worden tijdelijk ingericht in bestaande gebouwen zoals bijvoorbeeld scholen, dienstencentra of een gemeentelijke feestzaal. Bestaande gebouwen zijn niet altijd even toegankelijk. De keuze van een geschikte locatie is dus een eerste vereiste voor een goede toegankelijkheid van de stemlokalen. Hoe kiest u een goed toegankelijk stemlokaal? De richtlijnen hieronder zijn een goed vertrekpunt. het aan te raden een andere locatie te kiezen. Parkeerplaatsen voor personen met een beperking. lang (6 m lang als de auto s achter elkaar geparkeerd worden) en liggen zo dicht mogelijk bij de toegang tot het gebouw (bij voorkeur niet verder dan 25 m). randen en een officieel bord. Het parkeervak heeft een ondergrond die effen, aaneengesloten en stroef is. aanwezig, of zijn de bestaande aangepaste plaatsen niet groot genoeg? Dan moet het mogelijk zijn om tijdelijk aangepaste parkeerplaatsen te voorzien. Dit kan bijvoorbeeld door twee standaardparkeerplaatsen samen te voegen en deze te voorzien van een duidelijke afbakening en een signalisatiebord. aansluiten op de parkeerplaatsen zijn toegankelijk. personen met een beperking. Toegangspaden de parkeervoorziening en de stopplaatsen van het openbaar vervoer naar de hoofdtoegang tot het gebouw loopt. obstakels min. 90 cm breed. aaneengesloten en stroef is. Ook in vochtige toestand zijn ze slipvrij. door minstens een helling en een trap. Is er enkel een trap, dan moet de plaatsing van een tijdelijke helling mogelijk zijn. Zo n helling kunt u huren of zelf maken in hout of metaal. verlicht. Obstakels zijn duidelijk zichtbaar. Luifels en overhangend groen hangen niet lager dan 2,30 m. aangegeven vanaf het toegangspad. Toegang signalisatie, vormgeving, tactiele en visuele contrasten max. 2 cm is toegelaten. (85 cm is een absoluut minimum). pompmechanisme voldoende licht in gebruik (max. 3 kg). Bij geautomatiseerde toegangsdeuren genieten schuifdeuren de voorkeur. 230cm 120cm 500cm 350cm

4 (min. 1,50 m diameter) om met een rolstoel te kunnen vrije opstelruimte van min. 50 cm aanwezig. ruimte aanwezig om met een rolstoel te kunnen manoeuvreren. kleurmarkering op drie hoogtes: op ooghoogte, op heuphoogte en op vloerniveau. Ze liggen best verzonken in de vloer. maar is er wel een alternatieve toegang die aan de voorwaarden voldoet? Gebruik deze alleen maar als ook de route ernaartoe bereikbaar is. Bereikbaarheid van de lokalen ingericht worden. Circuleren in het gebouw van obstakels min. 90 cm breed. (85 cm is een absoluut minimum). deur voldoende vrije ruimte (min. 1,50 m diameter). van min. 50 cm aanwezig. contrasterende kleurmarkering op drie hoogtes. zijn tijdelijk een helling te plaatsen. Grote niveauverschillen, zoals een verdieping, worden overbrugd met een combinatie van een trap of helling en een lift. een goed omgrijpbare leuning. deze niet aanwezig, dan kan dit aangebracht worden onder- en bovenaan de trap, op de tussenbordessen en op de trapneuzen. op het totaal te overbruggen hoogteverschil. Voor hellingen raden we een afrijdbeveiliging aan. en 1,40 m diep is, de liftdeur een vrije doorgangsbreedte van min. 90 cm heeft en er voor de deur een vrije draairuimte van min. 1,50 m diameter aanwezig is. De inrichting van een stemlokaal stembureaus met bijhorende stemhokjes. De bereikbaarheid en bruikbaarheid van deze onderdelen zorgt ervoor dat een stemlokaal goed toegankelijk is. Inrichting stemlokaal van het meubilair. min. 1,20 m aanwezig. van een vrije manoeuvreerruimte van min. 1,50 m diameter zodat een rolstoelgebruiker vlot van richting kan veranderen. Op zijn minst moet deze manoeuvreerruimte aanwezig zijn voor de tafel van de voorzitter, voor de stembussen en voor het aangepaste stemhokje. zich op max. 80 cm van de vloer. Zo kunnen kiezers plaatsnemen tijdens het wachten. Dit verhoogt het comfort, zeker van bezoekers die slecht ter been zijn. stembureau,...) en geleiding van de route die de kiezer moet afleggen om zijn stem uit te brengen.

5 Algemene aandachtspunten gebouw of op de locatie is een meerwaarde. Voorzie altijd een goede signalisatie. Vooral voor personen die communiceren door middel van liplezen, maar ook voor ouderen en slechtzienden is dit belangrijk. radio ) zodat iedereen, verstaanbaar blijft. Dit is belangrijk voor slechthorende personen en ouderen. mensen de weg te tonen. Deze bestaat uit duidelijke taalgebruik en universele pictogrammen in contrasterende kleuren en voldoende grote, schreefloze heden is een goede ventilatie in het stemlokaal nodig. Ook de materiaalkeuze en het onderhoud van de gordijnen van de stemhokjes zijn voor deze personen van belang. tot het gebouw, het stemlokaal en het stemhokje. Stemhokje als afsluiting. er makkelijk mee te kunnen werken (min. 50 cm). Aangepast stemhokje is een absoluut minimum). en obstakelvrij. een vrije en vlakke draairuimte van min. 1,50 m diameter aanwezig. onderrijdbare schrijftafel over de volledige breedte van het stemhokje, zodat men hier zittend gebruik van kan maken. De hoogte van de schrijftafel is max. 80 cm. Onder de schrijftafel is er een vrije ruimte van min. 70 cm hoog en min. 60 cm diep. (optimaal 1,50 m). Het stemhokje is min. 1,50 m breed. moet makkelijk uit het stemhokje weg te nemen zijn, zodat een rolstoelgebruiker voldoende ruimte heeft om zijn stem uit te brengen. voldoende laag beginnen zodat de geheime stemming gegarandeerd is. verblindende verlichting. pictogram. aandachtspunten van belang. 80cm 80cm 90cm 110cm 90cm

6 Regelgeving Antidiscriminatiewet Een persoon met een beperking niet toelaten tot het uitoefenen van de kiestaak is een vorm van discriminatie volgens de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie (B.S. 30 mei 2007). Om de uitoefening van de kiestaak mogelijk te maken voor personen met een beperking, kunnen redelijke aanpassingen nodig zijn (specifiek materiaal, aangepast gebouw, terbeschikkingstelling van een tolk voor doven en slechthorenden ). Ministeriële besluiten De Vlaamse ministeriële besluiten van 6 juli 2012 houdende de vaststelling van de inrichting van de stemlokalen en van het kiesmaterieel. Dit vervangt het besluit van 1980 voor verkiezingen die op Vlaams niveau georganiseerd worden. Het federaal ministerieel besluit van 6 mei 1980 betreffende de kiestoestellen voor de parlements-, provincieraads- en gemeenteraadsverkiezingen. Voor de federale verkiezingen is dit besluit van 1980 nog steeds van kracht. Het heeft betrekking op het verplicht opstellen van stemhokjes voor kiezers met een beperking. De richtlijnen zijn echter niet meer up-to-date. Daarom dragen de aanbevelingen in dit wenkenblad de voorkeur. Kiezers die om medische redenen niet zelf hun stem kunnen uitbrengen mogen, op voorwaarde van het voorleggen van een medisch attest, een andere persoon volmacht geven om in hun plaats te stemmen. Verordening toegankelijkheid De stembusgang wordt meestal georganiseerd in een gebouw dat publiek toegankelijk is. Wanneer men aan deze gebouwen vergunnings- of meldingsplichtige werken uitvoert, moet men in Vlaanderen rekening houden met de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 5 juni 2009 inzake toegankelijkheid. Surf naar voor meer informatie over deze regelgeving. U vindt er ook het Handboek toegankelijkheid publieke gebouwen, werktools en heel wat tips voor het realiseren van toegankelijke gebouwen. Databank Toegankelijk Vlaanderen Bent u op zoek naar een toegankelijke locatie of wilt u nagaan of de stembusgang in een toegankelijk gebouw georganiseerd wordt, surf dan naar en kijk of dit gebouw al gescreend werd op toegankelijkheid. Praktische informatie Dit wenkenblad is een publicatie van Enter vzw, in samenwerking met Toegankelijkheidsbureau vzw en met de steun van de Vlaamse Overheid, Gelijke Kansen in Vlaanderen. Enter vzw Belgiëplein Hasselt Tel Fax info@entervzw.be Dit wenkenblad vermeldt een aantal basisrichtlijnen. Voor meer specifieke richtlijnen en advies op maat van uw project kunt u terecht bij de provinciale adviesbureaus toegankelijkheid: Adviesbureau Toegankelijke Omgeving vzw (ATO) Tel (Oost-Vlaanderen) Centrum voor Toegankelijkheid Provincie Antwerpen (CTPA) Toegankelijkheidsbureau vzw Tel (Limburg) Tel (Vlaams-Brabant) Tel (Brussel) Westkans vzw Tel (West-Vlaanderen) U kunt dit wenkenblad ook aanvragen bij: Gelijke Kansen in Vlaanderen Vlaamse Overheid Boudewijnlaan Brussel Tel Fax gelijkekansen@vlaanderen.be In dezelfde reeks zijn ook de volgende wenkenbladen verschenen: Toegankelijkheid van... appartementsgebouwen, bibliotheken, cultuur- en gemeenschapscentra, gebeds- en bezinningshuizen, groengebieden, scholen, signalisatie en informatie in en rond het gebouw, sociale diensten, speeltuinen, sporthallen en zwembaden, stembureaus, studiedagen, voetbalstadions, voetpaden, winkels. Enter vzw, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid