Energie-efficiëntie en duurzame energie in stedenbouwkundige ontwikkeling

Transcriptie

1 Energie-efficiëntie en duurzame energie in stedenbouwkundige ontwikkeling Sessie 6: communicatie; zichtbaar maken en benutten van baten van duurzaamheid Bauke de Vries, MUAD / Saxion Kenniscentrum Leefomgeving Trainig ODMH, 24 april 2014

2 Uitgangspunt Duurzaamheid is vaak niet zozeer duur maar wel lastig te financieren, doordat: Baten onbekend en / of onzichtbaar zijn Baten onzeker zijn Baten zich pas op langere termijn voordoen Terwijl kosten zichtbaar zijn, bekend, zeker en op korte termijn te voldoen Baten bij anderen terecht komen dan de investeerders

3 Strategieën Baten zichtbaar en zekerder maken (onderzoek, communicatie, innovatie) Andere financierings- en investeringsvormen (ESCO, duurzaamheidsleningen, Nul op de Meter, revolving funds) Baathouders verleiden om (mee) te investeren

4 Instrumenten TEEB-stad Triple O aanpak

5 Voorbeeldenboek TEEB Stad

6 TEEB in de stad Groen inclusieve MKBA methodiek Te gebruiken om waarde van groen en natuur in ruimtelijk beleid beter te kunnen vaststellen en te betrekken in besluitvorming

7 MKBA; brede welvaartanalyse

8

9

10 Lagen in TEEB tool

11 Kernbegrippen redeneren Groene en blauwe maatregelen Kwaliteitsverandering Baten baathouders

12

13

14 Rekenen: maatregel-kwaliteitseffect-baat

15

16 Verdienen

17

18

19

20 TEEB stad tool

21 Voorbeeld

22

23

24

25

26 Koppeling aan eigen praktijk Kies een maatregel die gericht is op meer / ander groen en blauw in het projectgebied Beschrijf mogelijke baten (kwalitatief) en baathouders Wie investeert (standaard)? Arnhem meeting, April 2013

27 Verrekenen van baten Mogelijkheden voor: Innen van baten bij directe baathouders Innen van baten bij indirecte baathouders Kostenbesparing op uitvoering Kostenbesparing op financiering

28 Triple O aanpak Baten vanuit ecosysteemdiensten voor een gebied / plan zichtbaar maken; gebruiken bij planvorming en besluitvorming; vertalen in (gezamenlijke) business cases

29 Ecosysteemdiensten (MA) Producerende diensten Bodemgerelateerde ecosysteemdiensten en functies (RBB) Akkerbouwproducten (graan, aardappels etc) Veeteelt (gras, melk, vlees) Regulerende diensten Culturele diensten Zelfreinigend vermogen Waterretentie/waterregulatie Klimaatfuncties (vocht, temperatuur, broeikasgas emissies en vastlegging) Ziekten en plaagwering Nutriëntenretentie en levering Weerstand tegen stress, herstelvermogen Groen in de stad Natuur Bodemarchief

30 Ecosysteemdiensten Wat doen bodem, water en groen voor mensen, dieren en planten? Produceren: leveren voedsel, energie en grondstoffen Reguleren: biologische, chemische en natuurkundige processen beïnvloeden Informeren en inspireren: kennis bieden over heden en verleden; groeiplaats bieden voor aantrekkelijk groen en waardevolle natuur

31 Producerende diensten

32 Regulerende diensten

33 Culturele en informatiediensten

34

35 Ontdekken De waarde en opbrengsten vanuit het natuurlijk kapitaal expliciet maken Natuurlijke processen kunnen leiden tot minder afhankelijkheid van technische oplossingen

36 Overeenkomen Gezamenlijk bijdragen aan meerwarde Juiste shareholders betrekken Kennis over waarden van het gebied delen Belangen helder krijgen Aannames toetsen Sociaal, natuurlijk en economisch kapitaal in beeld brengen

37 Ontwikkelen Business case ontwikkelen Verdienmodel realiseren Ontwerp en inrichting volgt op gebruikswensen Waarden toevoegen aan stad en land Samen exploiteren Besparen op beheer en onderhoud Economische vitaliteit op peil houden

38 Voorbeelden Ecosysteemdiensten: waterregulatie Halvering van de verharding leidt tot ca 25% (klei) tot 50% (zand) vermindering van de afspoeling. Dit water komt niet in het riool maar gaat de bodem in. Vermeden kosten van waterafvoer / riolering in de stad ca Euro per hectare open bodem per jaar Hemelwaterafvoer vanaf verharding via oppervlakkige infiltratie in onverharde grond: ca 50% van het verhard oppervlak nodig. Wadi s: ca 15% van het verhard oppervlak nodig. Arnhem meeting, April 2013

39 Temperatuur en luchtvochtigheid reguleren Ommeland is 3 8 o C koeler dan de stad in warme periodes Grote parken koelen stedelijk gebied tot een afstand van 1 à 2 km Afkoeling met enkele o C door kleine groenelementen (0.1 ha) op regelmatige afstand vraagt ca 1.5 % van het stedelijk oppervlak Toename van 10% groen op bodem leidt tot enkele o C afkoeling in stedelijk gebied. Financiële en maatschappelijke baten van afkoeling: Minder kosten voor koeling / airconditioning (open bodem en groen bij gebouwen leiden tot energiebesparing tot maximaal 50% op airconditioning) Minder sterfte onder ouderen / kwetsbaren door oververhitting Arnhem meeting, April 2013

40 Groen in de stad Uitzicht op groen vermeerdert de waarde van een huis met 5 tot 15% Nabijheid van een park verhoogt de waarde met ca 7%. Groen draagt bij aan welbevinden en gezondheid van de omwonenden (meer bewegen, stressreductie, frisse en schone lucht) Beheerkosten groen in open bodem: 0,02 0,45 Euro per M2 per jaar; beheerkosten stenige openbare ruimte 3,60 Euro per m2 per jaar. Arnhem meeting, April 2013

41 Baten van groene daken Exploitatievoordeel van groene daken: tot ca 1 miljoen Euro per ha groen dak per jaar. Reductie kosten waterbuffering Verwachte levensduur 40 ipv 20 jaar Besparing op maatregelen voor afvoer van regenwater Goedkopere dimensionering van riolen Lagere kosten rioolwaterzuivering Arnhem meeting, April 2013

42 Randvoorwaarden Gebiedsopgaaf; initiatiefnemer; trekker / leiderschap Kennis; tijd en ruimte Geld en mensen voor proces Ondernemende stakeholders Proces- en onderhandelingsvaardigheden Ruimte voor een (zakelijk) werkverband / akkoord met externe ontwikkelaar

43 Onderdelen business case Kans (hoe verdienen door benutten natuurlijk kapitaal) Markt Concurrentiepositie / Unique Selling Points Ambitie: doelen, resultaten, activiteiten, risico s Financiën: investering, exploitatie, cash flow, rendement, financieel beheer. Kosten en opbrengsten vs taken / rollen.

44 European Green Cities Network (EGCN) APEA Alberto Lopez Burgos José María Diez EAV Jan Heralecký European Green Cities Network (EGCN) Elsebeth Terkelsen Emilia Romagna region Fabrizio Tollari Gate21 Pernille Skjershede Nielsen ISOCARP Jorick Beijer IURS Karel Bařinka Limassol Municipality Stelios Stylianidis Master of Urban & Area Development (MUAD) Sil Bruijsten ODMH Brenda Schuurkamp Province of Treviso Valentina Mattara Stadsregio Arnhem Nijjmegen Ron Josten Tecnalia Patxi Hernandez Sogesca Federico De Filippi W/E adviseurs Erik Alsema Stratagem Alexis Violaris