beleidsplan

Transcriptie

1 Vlaams Architectuurinstituut vzw beleidsplan Subsidieaanvraag binnen het Kunstendecreet voor het geheel van de werking

2 Inhoud INHOUD Inhoud... 2 Inleiding Identiteit van de organisatie Mission statement... 9 Strategische doelstellingen Korte schets van de voorbije en huidige werking Verhouding tot het kunstenveld Het veld van de architectuurcultuur Positionering van het VAi in de kunst- en architectuursector Draagvlak van het VAi Uniciteit van de organisatie Inhoudelijke planning Steunpuntopdrachten Beeldvorming en communicatie Praktijkondersteuning Praktijkontwikkeling Culturele diversiteit Operationele doelstellingen: geplande acties Informeren en beheer van informatie Het opstellen van een communicatieplan Uitbouw van een referentie- en interactieve site voor het thema architectuur De multimedia/leeszaal van de kunstencampus desingel Kennis uitwisselen Sensibiliseren Intermediaire kanalen en het middenveld overtuigen van waarde van architectuur Internationale wisselwerking Geïntegreerde projecten Veldanalyse ten behoeve van het beleidsvoorbereidend werk Samenwerking en netwerking met andere organisaties Centrum Vlaamse Architectuurarchieven (CVAa) Samenwerking Kunstensteunpunten Structurele samenwerking binnen de Architectuursector... 28

3 Inhoud beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw Communicatie Zakelijke visie of mission statement... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.2 Zakelijke plannen (budgetopvolging, interne controle, inkomstenstructuur )... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Huidige situatie... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Gewenste situatie... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.3 Personeel (vast, tijdelijk, functies, niet-ingeschreven personeel )... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Huidige situatie... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Gewenste situatie (gedetailleerde lijst als bijlage)... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.4 Infrastructuur en investeringen (gebouwkosten, personeel, techniek )... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Huidige situatie... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Huisvesting... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Investeringen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Gewenste situatie... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Huisvesting... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Investeringen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.5 Gemotiveerde toelichting bij de begroting van het eerste jaar, met een verduidelijking van de begrote cijfers... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Kosten (+ telkens verband met aantal en aard van de activiteiten)... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Algemene werkingskosten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Lonen en vergoedingen: personeel in loondienst... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Vergoedingen: andere medewerkers (zelfstandigen, personen die via interimkantoren tewerkgesteld worden, kleine vergoedingsregeling, vrijwilligers)... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Afschrijvingen en voorzieningen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Verband tussen de activiteiten uit het artistiek-inhoudelijk beleidsplan (zie bijlage 1) en de begroting... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Opbrengsten (+ verband met aantal en aard van de activiteiten)... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Kaartverkoop, abonnementen, verkoop publicaties enzovoort... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Uitkoopsommen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inkomsten uit coproductie en samenwerking... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3

4 Inhoud Sponsoring, schenkingen, giften... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Huidige en recente subsidiëring:... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Verwachte subsidiëring:... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Toelichting bij andere inkomsten (zaalverhuur )... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Beknopte meerjarenbegroting als de financiële plannen sterk verschillen voor de volgende jaren... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Uitleg bij eventuele overboekingen, fondsen en provisies als de begrotingen per jaar sterk verschillen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Overzicht van de bijlagen:... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 3a Beknopte meerjarenbegroting Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 3b Analytische projectbegroting Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 4 Het geplande personeelsoverzicht voor het eerste jaar... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 5 Planning van het eerste werkjaar... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Jaarplan Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De multimedia/leeszaal van de kunstencampus... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Situering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Projectdefinitie van de leeszaal... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Geïntegreerd project Renaat Braem... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. Initiatief:... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.Projecttekst Braem... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Doelstelling culturele producten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Timing... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 6 Overzicht van de huidige financiële situatie, jaarrekening Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 7 Overzicht van de voorbije werking, jaarverslag Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 8 Overzicht lokale architectuurinitiatieven... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4 Antwerpen Averechts... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Archipel... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Architectuurwijzer... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. AR-Tur... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Oostende Werft... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Stad en Architectuur... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. LAb[au]... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Recyclart... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Toonplekken architectuur... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bozar... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Design museum Gent... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. desingel... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Witte Zaal, Gent... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Extra City... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Z33... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Netwerk / Centrum voor Hedendaagse Kunst... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

5 Inhoud beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw Bijlage 9 Grafiek berichtgeving in de media... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 10 Stappenplan Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Jaar Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Meetbaar resultaat... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Jaar Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Meetbaar resultaat... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Jaar Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Meetbaar resultaat... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Jaar Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Meetbaar resultaat... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 11 Kunstensteunpunten: Samenwerking in verscheidenheid... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. E-CULTUUR... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. Sensibiliseren... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Platform van kennis en informatie... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Beeldvorming en zichtbaarheid... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Onderzoeksprojecten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Data-analysesysteem... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. INTERNATIONALE SAMENWERKING... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. Informatieknooppunt... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Duurzame ontwikkeling... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Evenementen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Visieontwikkeling... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. DIVERSITEIT... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kunsteducatie en onderwijs... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. Aandacht voor kunst- en cultuureducatie in het leerplichtonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Opleiding van (top)talent... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kunsten en erfgoed: Kunstenaarsarchieven en collectievorming Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. Mapping... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Strategisch plan kunstenaarsarchieven... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Afstemming door netwerking en overleg... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Watchdog en doorverwijzen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Erfgoeddag... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5

6 Inhoud Organisatie Gemeenschappelijk Activiteiten... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 12 Waarderingsregels... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1. VASTE ACTIVA... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. VLOTTENDE ACTIVA... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4 PASSIVA... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 6

7 Inleiding beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw INLEIDING Dit beleidsplan is bedoeld voor de aanvraag voor werkingsmiddelen van het VAi binnen de subsidieregeling van het Kunstendecreet van het Ministerie van Cultuur. Het VAi is het kunstensteunpunt voor de sector architectuur. Dit beleidsplan kwam tot stand op basis van een evaluatie en SWOT-analyse van de werking van het VAi sinds zijn ontstaan (2002 tot heden). Conclusies uit gesprekken met stakeholders (personen uit onderwijsinstellingen, architectuurorganisaties, culturele sector, Vlaams Bouwmeester) en de administratie Kunsten en Erfgoed werden tevens verwerkt. Het spreek voor zich dat de kennis over de architectuurcultuur in Vlaanderen mee werd opgenomen als context. Het strategisch comité voor de samenstelling van het beleidsplan bestond uit twee leden van de raad van bestuur (Moosa Benafti, Piet Van Cauwenberghe, beiden architecten) Sofie De Caigny (archiefcoördiantor CVAa) en Katrien Vandermarliere (directeur VAi). De resultaten van het strategisch comité werden besproken met de leden van het bestuur. Het beleidsplan werd geschreven door Stefan Siffer (projectleider VAi) en Katrien Vandermarliere (directeur VAi). De structuur van het eerste deel van het beleidsplan volgt de format opgelegd door de overheid. De uitwerking van het inhoudelijk beleidsplan, deel twee, volgt de opbouw van de huidige overeenkomst van het VAi met de overheid. Het zakelijke en financiële beleidplan hoort integraal bij dit document. Bijlagen 1 tot 8 volgen het format van de overheid, de volgende bijlagen zijn documenten die wij voor het goed begrip van het plan toevoegen. Katrien Vandermarliere, directeur 7

8 Inleiding 8

9 1.1 Identiteit van de organisatie 1 INHOUDELIJK BELEIDSPLAN beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw 1.1 IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE MISSION STATEMENT Het Vlaams Architectuurinstituut wil sensibiliseren omtrent cultureel maatschappelijke aspecten en de meerwaarde van eigentijdse architectuur door aangepaste informatie en activiteiten aan te bieden. STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Om onze missie waar te maken concentreren we ons op de volgende aspecten: 1. Het VAi wil professionelen informeren, adviseren over actuele vraagstukken en ontwikkelingen waarin het vakgebied architectuur een meerwaarde kan betekenen. Er is een behoefte aan accurate en gecentraliseerde informatie bij professionelen binnen de architectuursector. Om deze effectief te kunnen aanbieden, moet het VAi in kaart brengen welke informatie relevant is en een communicatiestrategie uitwerken waardoor de doelgroep de juiste informatie kan vinden. 2. Het VAi wil op interactieve wijze kennis uitwisselen en bevorderen met alle beroepsmatig betrokken partners in het architectuurveld. Het VAi is geen determinant van voorbeeldige architectuur. Het VAi stelt veeleer vragen en zet aan om deel te nemen aan het debat over de waarde van architectuur. 3. Het VAi wil de burger overtuigen van de betekenis van architectuur door een ervaringsgerichte aanpak. Het locatiebezoek blijft nog steeds de meest directe, en dikwijls ook meest indrukwekkende ervaring van architectuur. VAi richt zich hier naast de professionelen ook expliciet naar een lekenpubliek. 4. Het VAi wil intermediaire kanalen en het middenveld inzicht verschaffen en overtuigen van de waarden van architectuur door laagdrempelige informatie aan te bieden. Dit met als doel het draagvlak voor architectuur via hun communicatiemedia te vergroten en de burger beter te betrekken bij het architectuurdebat. Het VAi wil de burger bewustere keuzes laten maken over architectuur. Dit behelst onder meer het bewerken van de media en het uitwerken van een educatief aanbod naar verschillende doelgroepen. Een doelgroep die veel impact heeft op het architecturaal klimaat, maar zelden betrokken wordt in het debat, is de private bouwheer. 5. Het VAi wil informeren over architectuur in Vlaanderen in de wereld en vice versa. Het VAi stelt zich tot taak de beeldvorming over architectuur in Vlaanderen op een internationaal niveau positief te beïnvloeden. 6. Het VAi wil zijn expertise optimaliseren en integreren in ambitieuze projecten die repercussies hebben op de architectuurcultuur als geheel. 9

10 1.1 Identiteit van de organisatie Het VAi kan vanuit zijn kerncompetenties een geïntegreerd project ontwikkelen dat een duidelijke meerwaarde voor de architectuurcultuur in dit land creëert. Op dit moment is geen andere organisatie in Vlaanderen (België) begaan of in staat om hetzelfde te bewerkstelligen. De uitstraling van een geïntegreerd project heeft bovendien een sterk drempelverlagend effect in de appreciatie van eigentijdse architectuur KORTE SCHETS VAN DE VOORBIJE EN HUIDIGE WERKING Het VAi treedt op als een bemiddelaar en steunpunt. Door zijn publiekswerking kan een potentieel groot publiek in contact komen met architectuurcultuur. Als steunpunt faciliteert het VAi architectuurorganisaties en professionelen in de architectuursector en helpt mee een adequaat architectuurbeleid voor te bereiden. Historiek Het Vlaams Architectuurinstituut is opgericht in Tijdens de subsidieperiode werd het architectuurinstituut steunpunt voor de sector architectuur. Het steunpunt VAi is tevens producent van een aantal publieksgerichte initiatieven en is operationeel sinds mei In november 2003 werd het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven (CVAa) opgericht binnen de instelling. Dit expertisecentrum wordt gefinancierd met middelen uit het decreet op privaatrechterlijke archieven en het Erfgoeddecreet. De huidige archiefwerking wordt binnen het vernieuwde erfgoeddecreet opgenomen en is op basis van een beleidsplan voorzien van werkingssubsidies tot Het VAi en CVAa zijn zowel organisatorisch als inhoudelijk nauw met elkaar verbonden, wat een meerwaarde betekent voor het geheel van de organisatie. Publiekswerking Het VAi heeft de expertise in huis om publieksprojecten te realiseren met een wervend karakter. Zowel professionelen als diverse doelgroepen kunnen participeren. Het huidige succes van de publiekswerking ligt eveneens in de sterke netwerking, waarbij het VAi optreedt als coördinator en draaiplatform tussen verschillende architectuurorganisaties, architecten, onderzoekers en architectuurinstellingen. Het publieksbereik kan echter nog verbreed worden, zowel in aantal als in diversiteit. Daarvoor dienen aangepaste formats ontwikkeld te worden voor moeilijk bereikbare publiekssegmenten. In een klimaat waarin er een groeiende aandacht is voor architectuur, blijven goede architectuurtentoonstellingen en publieksevenementen, die zich onderscheiden van publicitaire evenementen, eerder een uitzondering. Het lijkt ons niet efficiënt deze schaarste te counteren met het opdrijven van het aantal projecten in een context van een reeds overvloedig cultureel aanbod. We kiezen voor het verstevigen van bestaande projecten en het uitwerken van geïntegreerde projecten. Het VAi kan hier, door zijn strategische positie, een kentering teweeg brengen, hetzij als initiator, hetzij als producent. De realisatie van publieksprojecten is sterk afhankelijk van de financiële middelen die voorhanden zijn. Architectuurorganisaties worden geconfronteerd met een onderfinanciering. Nochtans is de publiekswerking van het VAi gebaat bij een sterke geografische spreiding die gedragen wordt door lokale architectuurinitiatieven. Steunpunt 10 Een steunpunt kenmerkt zich door een dienstbare, geëngageerde betrokkenheid met het artistieke veld waarbinnen het opereert. De steunpuntopdrachten van het VAi worden vastgelegd in een beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid. Dit biedt op middellange termijn financiële zekerheid. Met de steunpuntopdrachten zijn we minder zichtbaar als met publieksprojecten zoals de Dag van de architectuur. De

11 1.1 Identiteit van de organisatie beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw publieksprojecten staan echter niet los van de steunpuntopdrachten: zij verstrekken kennis en ervaring over de noden in de sector en vergroten de naambekendheid van het VAi als steunpunt. Het VAi stelt zich op als een informatieplatform dat gegevens inventariseert en knowhow deelt, een proces dat op termijn steeds beter rendeert. Elke vraag voor advies blijft maatwerk en vergt de nodige personele inzet, iets waarin het VAi in 2008 heeft geïnvesteerd. Architectuur is een complexe materie die verschillende beleidsdomeinen en sectoren overspant. Een encyclopedische kennisvergaring is niet haalbaar. Het VAi opereert eerder als een portaal. Met de technologische vooruitgang van communicatiemiddelen kan het VAi steeds gepaster informatie verstrekken aan een groter publiek. De kwaliteitsbewaking van de aangeboden informatie is een bijzonder aandachtspunt. Zowel de inhoudelijke kwaliteitsbewaking als de technologische inbedding eisen een groot deel van de beschikbare middelen op. Met sommige grote spelers in de bouwsector heeft het VAi weinig contact. Deze zwakte is niet noodzakelijk een bedreiging aangezien het VAi opereert binnen de culturele sector. Het VAi moet zich wel duidelijker profileren naar de gebruikers toe zodat de doelgroep weet voor welke diensten en informatie men bij ons terecht kan. Het Kunstendecreet biedt voor de culturele architectuursector groeimogelijkheden. Het VAi neemt hier een coördinerende en stimulerende houding aan binnen het veld. De architectuurorganisaties worden verenigd in het Overlegplatform Lokale Initiatieven Architectuurcultuur. Jonge architecten krijgen een toonplek of worden de weg gewezen naar financieringsmogelijkheden voor ontwerpend onderzoek. Ook hier dient het VAi te investeren in een duidelijke communicatie opdat gebruikers beter zouden weten waarvoor ze ondersteuning kunnen krijgen van de culturele overheid. Binnen de artistieke sector werkt het VAi samen met andere kunstensteunpunten aan dossiers over cultuurbeleid zoals erfgoed van de kunsten, e-cultuur, diversiteit, kunsteducatie en internationale netwerking VERHOUDING TOT HET KUNSTENVELD HET VELD VAN DE ARCHITECTUURCULTUUR Architectuur is een complex gegeven dat verschillende domeinen van het bestuurlijke en maatschappelijke leven behelst. In deze veldbeschrijving beperken we ons tot de belangrijkste organisaties die een bewust beleid voeren op het vlak van de architectuurcultuur. De economische bouwsector of de bouwbeleid houden we buiten het bestek van deze veldanalyse. 1. ARCHITECTUURBELEID CULTURELE OVERHEID Geografische spreiding: lokale architectuurorganisaties en toonplaatsen Sinds het Kunstendecreet in 2006 worden vier architectuurorganisaties gesubsidieerd binnen de regeling twee jaarlijkse subsidies. Stad en Architectuur, Leuven (75000 ), Oostende Werft, Oostende, (30000 ), Archipel, Brugge, (60000 ), Antwerpen Averechts, Antwerpen (75000 ). Een initiatief uit Turnhout, Ar-Tur, kreeg in 2007 voor het eerst een projectsubsidie.(15000 ) Er is één 'werkplaats', Lab*au+ (75000 ), die opereert in het veld van multimedia en architectuur. Verder zijn er een aantal 'toonplekken' in Vlaanderen waar architectuur regelmatig in de tentoonstellingen aan bod komt. Deze initiatieven worden betoelaagd via andere kunstensubsidies (grote instellingen bvb voor desingel, ExtraCity, Z33 of via projectsubsidies), federale 11

12 1.1 Identiteit van de organisatie subsidies (BozarArchitecture). Voor volledige lijst zie bijlage 8. Architectuurinitiatieven zijn eerder schaars en hun werkingsmiddelen zijn laag. Hierdoor bevindt de culturele architectuursector zich in een vicieuze cirkel, die de professionalisering in de sector hypothekeert. De professionele architectuurorganisaties in Vlaanderen stellen een tiental mensen te werk. Dit uit zich in een personeelsbezetting van doorgaans minder dan twee voltijdse professionele medewerkers. De sector teert nog steeds, net als in de jaren negentig, op het engagement van enkele individuen, meestal architecten die zich zonder bezoldiging voor de respectievelijke vzw's inzetten. Men heeft de knowhow voor een inhoudelijk sterk programma, maar kan deze organisatorisch niet consolideren. Dit verklaart de stagnatie van het aantal organisaties en fnuikt het groeipotentieel van de bestaande organisaties. Deze HRM-problematiek is een gevaar voor de continuïteit van de deskundigheid en de geografische spreiding van architectuurcultuur. De inzet van geëngageerde individuen is immers niet oneindig rekbaar. Wanneer een te groot personeelsverloop optreedt, gaat ook veel van de opgebouwde expertise verloren. Het bewustzijn over de culturele waarde van architectuur is aanvaard in de kunst- en cultuurmiddens, maar nog lang niet ingeburgerd bij het grote publiek. Dit heeft ongetwijfeld te maken met het beperkt aantal actoren en de complexiteit van architectuur ondanks haar grote maatschappelijke impact. Lokale architectuurinitiatieven kunnen hier een belangrijke rol in spelen, en zijn dan ook belangrijke partners van het VAi. Subsidies voor projecten en kunstenaars binnen het Kunstendecreet Het kunstendecreet opent perspectieven voor nieuwe culturele architectuurpraktijken, maar deze zijn nog onvoldoende bekend en blijven te veel onbenut. We denken aan ontwikkelingsgerichte steun aan architecten en onderzoekers of projectsubsidies voor ontwerpend onderzoek of het formuleren van maatschappelijke vraagstukken. Deze hebben een sterk potentieel voor de ontwikkeling van de architectuurcultuur in Vlaanderen. Hieromtrent is echter nog geen coherente beleidsvisie ontwikkeld waardoor velen zich niet aangesproken voelen om een subsidieaanvraag in te dienen of er geen krijgen toegewezen. Het is nodig om deze werkvormen te expliciteren, om in de toekomst een reeks gemiste kansen te vermijden. 2. VLAAMSE INSTELLINGEN MET INVLOED OP DE ARCHITECTUURCULTUUR De Vlaamse overheid is een belangrijke bouwheer in Vlaanderen en een belangrijke speler in de bouwsector. We vermelden twee instellingen van de Vlaamse overheid die bijna tien jaar lang een beleid inzake kwaliteit in architectuur in de bouwsector voorstaan: de Vlaamse Bouwmeester en het Vlaamse Stedenbeleid. Zij creëren beiden omstandigheden waardoor meer kansen ontstaan voor architectuur in een aantrekkelijkere leefomgeving. Beide richten zich tot publieke opdrachtgevers. Omwille van hun geschiedenis, financiële mogelijkheden en zichtbare positieve resultaten genieten zij bekendheid binnen de professionele architectuursector alsook bij de media en in de publieke opinie. Op die manier verworven deze instellingen een aanzienlijke impact op de architectuurcultuur in Vlaanderen. Het ambt van de Vlaams Bouwmeester werd in 1998 geïnstalleerd onder de directe verantwoordelijkheid van de Vlaamse Regering met als centrale opdracht: de Vlaamse Overheid aanzetten tot voorbeeldig opdrachtgeverschap. Het mandaat wordt om de vijf jaar door een nieuwe bouwmeester ingevuld en is als volgt omschreven "Vanuit een langetermijnvisie, in goed overleg met de verschillende administraties en met de externe betrokken partijen, bijdragen tot de beleidsvoorbereiding en de beleidsuitvoering van het architecturaal beleid van de Vlaamse Gemeenschap teneinde een architecturaal kwalitatieve leefomgeving in Vlaanderen te helpen creëren". 12 De beleidsnota van de Bouwmeester vermeldt volgende doelen: de kerntaken van het bouwmeesterschap uitdiepen en het onmisbaar maken. De werkwijze om dit te realiseren, behelst de

13 1.1 Identiteit van de organisatie beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw consolidatie van de bestaande aanpak, de verbreding van het toepassingsveld, het wegen in projectontwikkelingen, het initiëren van voorbeeldprojecten, het regisseren van complexe projecten. De thematische aandachtspunten voor de beleidsperiode zijn: de infrastructuur als publieke ruimte, de school van de 21ste eeuw een nieuwe betekenis geven, de sociale woningbouw integreren in de stedelijke omgeving, het erfgoed bewaren door een gepaste hedendaagse bestemming en het landschap als nieuwe opgave naar voor schuiven. Het Stedenbeleid zorgt voor de visie-ontwikkeling rond stedelijk beleid en stedelijke vernieuwing en is verantwoordelijk voor de voorbereiding, uitvoering, ondersteuning en evaluatie van het stedenbeleid. Het zorgt tevens voor de ondersteuning van de stadsvernieuwingsprojecten. Het stedenfonds is een instrument van het Vlaams Stedenbeleid. Het heeft de opdracht om Vlaamse steden financieel te ondersteunen in het voeren van een duurzaam stedenbeleid. Het stedenfonds richt zich tot de grootsteden en de dertien regionale steden en de Vlaamse Gemeenschapscommissie bevoegd voor het gebied Brussel-Hoofdstad. Het stedenfonds wil volgende doelen realiseren: de leefbaarheid van de steden verhogen, zowel op stadsniveau als op dat van de wijk, de dualisering tegengaan en de kwaliteit van het democratisch besturen verhogen. Via de stadsvernieuwingscontracten en de stadscontracten schept het stedenfonds kansen voor nieuwe architectuur en betere leefkwaliteit in de steden. Het stedenfonds dat jaarlijks over een budget beschikt van ongeveer 100 miljoen euro is in werking sinds 1 januari Stedenbeleid omvat nog vele andere acties gaande van onderzoek, vorming, prijzen, communicatie voor professionelen en publiek. Vooral de jaarlijkse campagne Thuis in de stad en de prijsuitreiking voor stadsvernieuwingsprojecten hebben een sensibiliserend en wervend karakter voor architectuur. 3. Culturele en kunst organisaties met betrekking tot architectuurcultuur Internationale Kunstencampus desingel desingel internationale kunstencampus presenteert en coproduceert hoogkwalitatieve, hedendaagse en internationaal georiënteerde concerten, dans en theatervoorstellingen. Daarnaast presenteert en produceert desingel tentoonstellingen over hedendaagse architectuur. Reeds meer dan 20 jaar (1985) ijvert desingel dmv architectuurtentoonstellingen, publicaties en lezingen voor de maatschappelijke bewustwording van het belang van architectuur. Sinds 2002 doet desingel dit niet alleen aan de hand van het werk van toonaangevende architecten, maar ook met dat van beeldend kunstenaars die zich door architectuur laten inspireren en vanuit hun invalshoek commentaar geven. Het gebouw van desingel wordt hierbij ook als case ingezet. Het VAi is mee vanuit de steun van desingel ontstaan, is gehuisvest in desingel en werkt samen voor bepaalde projecten en tentoonstellingen met desingel. ICASD Het Informatiecentrum voor architectuur en stedenbouw en design is een Belgische instelling opgericht in 1973 op initiatief van de Nationale Orde van Architecten. De organisatie heeft als doel het onderzoek, de realisatie en de verspreiding van informatie over architectuur, stedenbouw, design te bewerkstelligen in de breedst mogelijke zin van het woord. En dit voor zijn leden, de professionelen en het publiek. De belangrijkste activiteit van ICASD is de uitgave van het tweetalige (N/F) architectuurtijdschrift A+, dat vooral voorbeelden uit de architectuurpraktijk toont. Alle architecten en stagiair-architecten aangesloten bij de Orde van Architecten ontvangen jaarlijks zes tijdschriften. ICASD organiseert lezingen en tentoonstellingen in samenwerking met BOZARArchitecture. 13

14 1.1 Identiteit van de organisatie 4. Onderwijsinstellingen De hogescholen en universitaire opleidingen voor architectuur en stedenbouw zijn belangrijke kenniscentra voor architectuur. In het kader van de onderzoeks- en onderwijsopdrachten wordt architectuur permanent ondervraagd, getoetst, besproken, heruitgevonden. Vele instellingen stimuleren door allerlei activiteiten voor docenten en studenten het architectuurklimaat. Alhoewel het produceren van culturele manifestaties zoals tentoonstellingen, publicaties, symposia niet tot de hoofdopdracht behoren, slagen meerdere opleidingen erin een interessant aanbod aan te bieden dat een geïnteresseerd publiek kan bekoren. Vele docenten zijn ook betrokken bij allerlei initiatieven van institutionele en culturele partners. 5. Beroepsorganisaties Voor de architectuursector zijn belangenbehartigers en beroepsorganisaties relevante partners: De Nationale Orde van Architecten, het Nationaal Architecten Verbond, De Bond van Vlaamse Architecten, de Federatie Architecten België. Zij leggen zich toe op de verdediging van de belangen van de architecten en organiseren voor leden culturele activiteiten als studiedagen, rondleidingen, ontmoetingen en informatie via publicaties en websites POSITIONERING VAN HET VAI IN DE KUNST- EN ARCHITECTUURSECTOR Het VAi onderscheidt zich van andere spelers in de architectuursector door in de eerste plaats de nadruk te leggen op de meerwaarde van de cultureel maatschappelijke aspecten van architectuur en hiervoor een breed draagvlak te bouwen in de architectuursector, de kunstensector en naar de gebruikers van de gebouwde ruimte in het algemeen. Architectuur is binnen de werking van het VAi een verzamelbegrip voor het gebouwde, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Binnen de eigentijdse architectuur onderscheiden we vier fases: 1. Het denken vooraf aan het ontwerpen 2. Het ontwerpen 3. Het bouwproces 4. De reflectie of het denken over het gebouwde Het VAi concentreert zich op de 1 ste en 4 de fase (2 en 3 is ondermeer het vakgebied van de ontwerper, 3 is eveneens een taak van de Vlaams Bouwmeester). Om de ontwikkeling van een architectuurcultuur te stimuleren, moeten nieuwe investeringen gevalideerd worden vanuit hun culturele en maatschappelijke waarde. Dit vergt de ontwikkeling van een kritisch discours. Terwijl er in het onroerend erfgoed na verloop van tijd een zekere consensus ontstaat over wat waardevol is, zal een eigentijds gebouw geruime tijd onderwerp van debat blijven, tot blijkt of het cultureel waardevol is of een louter gebruiksgoed. Het VAi focust op de cultureel maatschappelijke aspecten van de eigentijdse architectuur. Het ontwerp en gebruik van de gebouwde ruimte is nooit een geïsoleerd feit, maar zit in een context van maatschappelijke regels, normen, waarden en praktijken, die zich uiten in een samenleving. Het tonen van en denken over architectuur situeert zich in de brede cultuur en expliciet in het creatieve en de kunst. Door middel van reflectie wil het VAi de meerwaarde van architectuur aantonen. De winst is een culturele meerwaarde, die een toekomstperspectief in zich draagt. Het VAi wil een duurzame ontwikkeling van het cultureel-architecturaal kapitaal stimuleren. Duurzaamheid in de architectuurcultuur is ruimer dan het begrip ecologische 14

15 1.1 Identiteit van de organisatie beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw duurzaamheid, hoewel hier duidelijke parallellen zijn 1. Beiden veronderstellen een waardevol gegeven vanuit een recent of ver verleden, leggen een verantwoordelijkheid bij de huidige generatie voor de ontwikkeling en het voortbestaan, kunnen een positieve invloed hebben op de reële economie en beschouwen diversiteit 2 als een parameter van rijkdom. Het is duidelijk dat een architectuurcultuur die zich kwalitatief onderscheidt (diversiteit) een artistieke en culturele dynamiek genereert, wat dan weer afstraalt op de economie zoals bijvoorbeeld in de creatieve industrie 3. Deze culturele meerwaarde komt echter niet vanzelf. Ze moet voortdurend gevoed worden. Meerwaarde is een pregnante vraagstelling in het debat over architectuurcultuur. Wat laat een individu achter voor de toekomst van de groep? Wat heeft waarde vandaag en voor de toekomst op korte en lange termijn? Elke tijd heeft een specifieke invulling en oplossing voor een probleem. Idealiter kijken we naar de toekomst met de inzichten van het verleden om vandaag iets te doen. Architectuurcultuur is dus omvattender dan het louter vellen van esthetische oordelen. Het VAi sensibiliseert door de communicatie van relevante informatie over architectuurcultuur af te stemmen op verschillende doelgroepen met als doel de appreciatie voor eigentijdse architectuur te verhogen. We kunnen niet sensibiliseren door het verlenen van subsidies. Het VAi ontplooit zich als een kenniscentrum en discussieplatform. We stellen ons niet in de plaats van de betrokken partijen in de architectuursector, maar voelen ons betrokken op het architecturale veld als geheel. We houden de vinger aan de pols en adviseren professionelen en beslissingsmakers over tendensen en besluiten die repercussies hebben voor de architectuur. We tonen best practices die inspirerend kunnen zijn voor zowel professionelen als bouwheren en burgers. We trachten de groep geïnteresseerden in architectuur uit te breiden en helpen hen om zelf een opinie te vormen. Laagdrempelige informatie veronderstelt parallelle sporen van communicatie in functie van de verschillende doelgroepen DRAAGVLAK VAN HET VAI De gebruikers van de gebouwde ruimte in het algemeen Iedereen is gebruiker van een gebouwde ruimte. De meesten stellen zich echter weinig vragen bij de betekenis van architectuur. Het ontbreken van kennis over architectuur komt voor in verschillende lagen van de bevolking, ook bij zij die beslissingen nemen en bouwopdrachten geven. Toch stellen we vast dat er meer gebruikers zich interesseren in architectuur en vragen stellen bij de inrichting van de gebouwde ruimte. Bij velen leeft een onzekerheid over wat goede architectuur is. Voor het VAi gaat oordelen over architectuur niet over het opstellen van lijstjes van de beste architecten. De huidige architectuurproductie in Vlaanderen biedt vele kansen voor een wervend en enthousiasmerend verhaal over het belang en de impact van architectuur op de dagelijkse leefomgeving. Bovendien kan architectuur een oplossing bieden voor vele maatschappelijke vragen waarbij de ruimtelijke component een belangrijke rol speelt, denken we aan mobiliteit, vergrijzing, duurzaamheid... Het VAi kan op heel concrete wijze het publiek informatie en kennis aanbieden en de bewuste burger ondersteunen in zijn zoektocht naar de betekenis van architectuur. De architectuursector 1 Zie David Throsby, On the sustainability of cultural capital, 2 Diversiteit wordt hier begrepen als een divers cultureel aanbod, in analogie met biodiversiteit. De term diversiteit is hier niet te verwarren met etnische diversiteit in de samenleving, hoewel dit laatste een duidelijke invloed heeft op het eerste. 3 Architectuur wordt echter uitgesloten uit het investeringsinstrumentarium van CultuurInvest. 4 Wat laagdrempelig is voor een architect is dat niet voor een private bouwheer, maar het vulgariserend jargon voor een breed publiek kan dan weer een obstakel zijn voor meerwaardezoekers. 15

16 1.1 Identiteit van de organisatie Het VAi is als kunstensteunpunt een aanspreekpunt voor vragen over subsidiering voor architectuurorganisaties, architecten, kunstenaars en dit zowel voor Vlaanderen als voor het buitenland. Het VAi zoekt en bemiddelt voor mogelijkheden voor architectuur binnen het kunstenbeleid. Het VAi is een informatieknooppunt waar architecten voor allerlei aan architectuur gerelateerde informatie terecht kunnen: een kalender van architectuuractiviteiten, nieuws, inhoudelijke dossiers, portal voor andere sites Via de activiteiten van het VAi: Dag van de architectuur, het Jaarboek Architectuur Vlaanderen en de website zorgt het VAi voor een positief imago voor architectuur in Vlaanderen. Naast de publieke bekendmaking van werk van architecten wordt ook duiding meegegeven en wordt de professionele meerwaarde van het werk van de architect aan het publiek uitgelegd. De gebouwen die het VAi selecteert voor haar acties gelden als referentiewerken voor eigentijdse architectuur en worden door de architecten en de media als voorbeeldprojecten gepercipieerd. Het VAi laat in deze acties tevens maatschappelijke en actuele thema s aan bod komen die de rol van de architectuur uitlichten (essays in het Jaarboek, thema van de Dag van de architectuur, onderwerp cahiers, studiedagen en studiereizen, geïntegreerde pojecten). Niet alleen wordt nieuwe kennis voor en door architecten via het VAi bekendgemaakt. Het VAi gaat ook door middel van workshops (educatie, gidsen, schrijven) competenties ontwikkelen die nodig zijn om meer en beter te communiceren en te bemiddelen over architectuur. Door de promotie van jonge architecten (publicaties, kritiek, tentoonstellingen, wedstrijden) stimuleert het VAi de bekendmaking, de reflectie en de dialoog tussen hen onderling. Het VAi is voor hen een belangrijk platform zowel lokaal als internationaal (vertaalpolitiek en website). Het VAi is voor buitenlandse architectuurinstellingen aanspreekpunt voor informatie, samenwerking, netwerking. De kunstensector Architectuur staat dikwijls in relatie tot andere kunstvormen. Rond kunstintegratie is bijvoorbeeld het laatste decennium een sterke mentaliteitsbeweging ontstaan met het invoeren van de zogenaamde 1%-regel en de werking van de cel kunstintegratie van de Vlaams Bouwmeester. Daarnaast geeft architectuur aanleiding tot artistieke nevenproducten die samen de kwaliteit van de architectuurcultuur versterken. Concreet denken we aan architectuurkritiek, beeldcultuur (architectuurfotografie, architectuurfilms), architectuurtentoonstellingen, publicaties, creatieopdrachten. Het VAi wil exemplarisch werken op het vlak van de creatieve en innovatieve benadering van deze artistieke nevenproducten. Architectuurcultuur veronderstelt het kritisch omgaan met verschillende media. Het is geen kernactiviteit van het VAi om kunstwerken op zich (zoals bij kunstintegratie) te produceren of te bestuderen. Wat niet wegneemt dat evoluties in andere artistieke disciplines gevolgd worden wanneer het thema architectuur ter sprake komt. De bouwsector 16 Het VAi heeft geen nauwe contacten met de bouwsector. Het VAi beschouwt de bouwsector wel als een potentiële doelgroep, maar ondernam voor deze nog geen specifieke acties. Personen uit de bouwsector en bedrijven nemen wel regelmatig deel aan activiteiten van het VAi. Een aantal producenten in bouwmaterialen tonen echter wel veel interesse voor innovatie, experiment of architecturale kwaliteit en zijn geïnteresseerd in de activiteiten en het netwerk van het VAi. Ook met bepaalde deelgebieden van de industrie met betrekking tot het bouwen is reeds samenwerking of contact geweest. (Federatie van de Cementnijverheid, het

17 1.1 Identiteit van de organisatie beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw Staalinfocentrum, ). De samenwerking en contacten met de bouwsector kunnen in de toekomst uitgebreid worden dit met het oog op een groter bereik, het verwerven van sponsormiddelen en sensibilisering van deze sector UNICITEIT VAN DE ORGANISATIE Troeven van het VAi zijn: Het VAi kiest er voor om de maatschappelijke en culturele waarde van architectuur te benoemen, ze te vergroten en bekend te maken. Het is de enige organisatie op landelijk niveau die sensibiliseren over architectuur als hoofddoel heeft en daarvoor over twee uitstekende formats beschikt. Het Jaarboek Architectuur Vlaanderen, dat via de best practices tot analyse en kritiek kan leiden en een verdieping van de kennis kan voorstaan. Anderzijds is er de Dag van de architectuur die diezelfde best practices voor een breder publiek bereikbaar maakt en dat inspeelt op het directe ervaringsgerichte leren. Het VAi verschaft inzicht in architectuurprocessen: hoe ontstaat een ontwerp, wie zijn de actoren in een beslissingsproces, wat is de regelgeving hierover en hoe beïnvloedt dit alles het bouwproces en het gebouwde resultaat? Het VAi geeft jonge ontwerpers een platform om recente realisaties te tonen, te bezoeken, te voorzien van kritiek. Het VAi initieert onderzoek buiten de academische en economische wereld en maakt bevindingen over actuele en toekomstige vraagstukken met betrekking tot architectuur bekend. Het VAi legt in het personeelsbeleid de nadruk op de concrete expertise van de medewerkers (zie organigram) De structurele samenwerking tussen het VAi en het CVAa genereert een unieke expertise. Hierbij wordt de link tussen het historisch en toekomstig erfgoed gemaakt. Het VAi is betrokken op de sector als geheel, waarbij de kwaliteit van de architectuur richtinggevend is. De neutraliteit in belangen garandeert een vrijheid tot samenwerking, waarbij het VAi als intermediair optreedt. Het VAi moet innovatie voorstaan en actuele en toekomstige vraagstukken waar architectuur een oplossing kan bieden kennen en ze opnemen in de diverse projecten. Door deze thema s primair vanuit een cultureel perspectief te benaderen, creëert het VAi een unieke invalshoek. Deze thema s zijn ondermeer: betaalbaar wonen, een kwalitatieve woning ter beschikking hebben voor diverse publieken duurzame bouwoplossingen ontwerpen en bouwen nieuwe collectieve programma s: de scholenbouw, de zorgsector van de 21 ste eeuw de publiekprivate samenwerking en het veranderend opdrachtgeverschap; is men eigenaar of wordt men bouwconsument jonge ontwerpers stimuleren het belang van ontwerpend onderzoek voor de discipline architectuur zelf en voor de toekomstige vraagstukken. Onderzoek moet binnen een culturele context levensvatbaarheid krijgen. De wetenschappelijke criteria van universiteiten of de vrije markt zijn zelden de geschiktste vrijplaatsen voor duurzaam en vrij ontwerp onderzoek integraal ontwerpen van gebouw tot publieke ruimte over infrastructuur en landschap 17

18 1.2 Inhoudelijke planning Beeldvorming en communicatie Praktijkondersteuning Praktijkontwikkeling return (symbolische en reële winst) maatschappelijke relevantie (draagvlak) Innovatief 1.2 INHOUDELIJKE PLANNING STEUNPUNTOPDRACHTEN De steunpuntopdrachten worden in samenspraak met de Vlaamse overheid vastgelegd in een beheersovereenkomst. Ze beslaan volgende kerntaken: beeldvorming en communicatie praktijkondersteuning praktijkontwikkeling We vertalen dit transversale begrippenkader uit het kunstenbeleid naar de architectuursector. Binnen de werking van het VAi lopen deze aspecten doorheen de verschillende acties. Onderstaande matrix geeft een overzicht van de geplande acties gegroepeerd per strategische doelstelling (1.1.1) in relatie tot de steunpuntopdrachten. De concrete acties worden verder in Operationele doelstellingen gedetailleerd besproken. Het VAi overlegt op regelmatige basis met de andere steunpunten om samen te werken aan gemeenschappelijke thema s. Deze samenwerking wordt verder uitgebreid toegelicht in Samenwerking steunpunten. Culturele diversiteit is een belangrijk aandachtspunt binnen het cultuurbeleid van de huidige legislatuur, waarbij de steunpunten een actieve rol moeten vervullen. Het VAi beschouwt culturele diversiteit niet als een geïsoleerde actie, maar als een constante doorheen de werking. Operaties steunpunt functie resultaat 1. Professionelen informeren, adviseren over actuele en toekomstige vraagstukken en ontwikkelingen waarin het vakgebied architectuur een meerwaarde kan betekenen Informeren en beheer van informatie ja ja Het opstellen van een communicatieplan voor een doorstroming van kennis over architectuur ja ja ja Uitbouw van een referentie- en interactieve site voor het thema architectuur ja ja ja De multimedia/leeszaal van de kunstencampus desingel ja ja Het VAi wil op interactieve wijze kennis uitwisselen en bevorderen met alle beroepsmatig betrokken partners in het architectuurveld Publicaties: Jaarboek Architectuur Vlaanderen en Cahiers Achtergrond ja ja ja

19 1.2 Inhoudelijke planning beleidsplan vlaamsarchitectuurinstituut vzw Het opzetten van ad hoc workshops/reflectiemomenten organiseren Het organiseren van symposia en bezoeken inzake actuele vraagstukken ja ja Het verspreiden van de relevante bevindingen ja Mensen overtuigen van de betekenis van architectuur door een ervaringsgerichte aanpak Het organiseren van de Dag van de architectuur ja ja Het organiseren van thematische rondleidingen ja ja Intermediaire kanalen en het middenveld inzicht verschaffen en overtuigen van de waarde van architectuur door laagdrempelige informatie aan te bieden. Dit met als doel het draagvlak voor architectuur via hun communicatiemedia te vergroten en de burger beter te betrekken bij het architectuurdebat Het in kaart brengen van de intermediaire kanalen en hun ja doelpubliek Het opdrachtgeverschap verbeteren door het organiseren van een leerschool /masterclass ja informeren over architectuur uit Vlaanderen in de wereld en vice versa Tweejaarlijks het Jaarboek Architectuur Vlaanderen uitgeven in een Nederlandstalige en Engelstalige editie. ja ja ja Een ambassadeursfunctie vervullen ja ja Het VAi als partner op internationale fora zoals de Architectuurbiënnale van Venetië, Rotterdam, Sao Paulo, edm. waar door middel van een tentoonstelling architectuur uit Vlaanderen wordt gerepresenteerd ja ja ja Onderzoeken hoe interactie kan ontstaan met jonge buitenlandse architecten en studenten architectuur ja Geïntegreerd project Project Renaat Braem 2010 ja ja ja BEELDVORMING EN COMMUNICATIE Het versterken van het draagvlak voor eigentijdse architectuur is een kernwaarde van het VAi. De eerste stap hierin is het inventariseren van een kwalitatief sterk aanbod architectuurproducties en -activiteiten en het uitwerken van een gerichte communicatiestrategie. Zowel de architecturale productie als de communicatie over architectuur worden nauwgezet opgevolgd. De architectuurproductie, waar jaarlijks miljoenen euro s mee gemoeid zijn, kunnen we niet rechtstreeks beïnvloeden. Rond beeldvorming en communicatie kunnen we wel aan toonzetting doen. We richten ons zowel op de professionelen uit de architectuursector als op het brede publiek. Op basis van de berichtgeving in de media, merken we een lichte stijging in de aandacht voor architectuur 5. De stijging in de landelijke pers wijst op een verhoogde interesse bij de burger, die zich bovendien actief mengt in het debat en zich niet louter laat behandelen als consument van de gebouwde 5 Zie grafiek in bijlage. 19

20 1.2 Inhoudelijke planning ruimte. Het VAi wil de burger stimuleren om een overwogen opinie te vormen over architectuur en stedenbouw. Het is al te gemakkelijk de architect af te rekenen op het niet kunnen voldoen aan de vele, soms tegenstrijdige, verwachtingen. Tegenover de stijging in de brede media ontwaren we een pleidooi in de vakpers voor meer architectuurkritiek. Het VAi stelt zich tot doel de beeldvorming positief te beïnvloeden door de opinievorming over architectuur een kwalitatieve dimensie te geven, dit ondermeer door te wijzen op de complexiteit van het ontwerpen in een gegeven context. We hanteren een meervoudige communicatiestrategie, waardoor zowel de professionelen als de burgers zich aangesproken voelen PRAKTIJKONDERSTEUNING Met een strategie van kennisuitwisseling over actuele vraagstukken binnen de eigentijdse architectuur kan het VAi andere partners in de architectuursector actief betrekken. Daarnaast is het VAi een kenniscentrum van het kunstenbeleid in de architectuursector, waar organisaties (lokale architectuurinitiatieven, culturele organisaties, overheden, opleidingsinstellingen) en particulieren (architecten, onderzoekers, kunstenaars, studenten, journalisten) advies en begeleiding kunnen krijgen over subsidiemogelijkheden, netwerking en mogelijke samenwerkingsverbanden. Het VAi bevordert zodoende de professionaliteit binnen de sector. De nauwe verwantschap met het CVAa binnen onze werking genereert een bijzondere de expertise. De brug tussen het erfgoedbeleid en het kunstenbeleid wordt in het VAi structureel ingebed. Dit creëert onmiddellijk én op lange termijn een meerwaarde op het vlak van hedendaagse geschiedschrijving. GEOGRAFISCHE SPREIDING: BETROKKENHEID STIMULEREN Het interesseren van een groot publiek voor architectuur is ermee gebaat dat het draagvlak ook lokaal wordt ingebed. Enerzijds is het geografisch netwerk van lokale architectuurinitiatieven een spreidingsinstrument om (ervaringsgerichte) kennis over architectuur tot bij een breed publiek te krijgen, anderzijds is het een meetinstrument om kennis te vergaren over de wensen en opinievorming in diverse regio s. Het VAi stimuleert de samenwerking met de lokale architectuurcentra in het overlegplatform OLIA en door een partnership in de organisatie van de Dag van de architectuur. Deze aanpak resulteert tevens in een verhoogde publieksparticipatie. (zie hoger) BEST PRACTICES: Kwaliteit valideren werkt motiverend voor een brede groep betrokkenen van architecten, opdrachtgevers, opinieleiders en geïnteresseerden. De relevantie van de architecturale realisatie krijgt een grote zichtbaarheid. Deze wordt onderbouwd met analyse en kritiek. Door ook de nadruk te leggen op het werk van jonge architecten krijgen zij meer kansen voor het realiseren van opdrachten PRAKTIJKONTWIKKELING Het VAi genereert architectuurcultuur door het inventariseren en uitwerken van actuele vraagstukken over de gebouwde omgeving. ONTWERPEND ONDERZOEK: TOEKOMSTGERICHTE WAARDE CREËREN 20 Het VAi beschouwt niet enkel het gebouwde, maar wil reflecteren over de fase voor het eigenlijke ontwerp. Ontwerpend onderzoek is een instrument om nieuwe hypothesen te formuleren en toekomstgerichte scenario s te formuleren over de inrichting van onze leefwereld. Het vergt artistieke creativiteit om te komen tot originele oplossingen voor ruimtelijke vraagstukken en om deze op een overtuigende manier te visualiseren. Ontwerpend onderzoek is te vrij om te voldoen aan de criteria van wetenschappelijk onderzoek en