Ik mag er zijn en doe mee!

Transcriptie

1 Ik mag er zijn en doe mee! Jaarverslag2013

2 2 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

3 Inhoudsopgave Woord vooraf Onze organisatie Wat bieden we? Onze strategie Onze missie & visie Kernwaarden Onze stichtingen Koraal Groep Gehandicaptenzorg Koraal Groep Jeugdzorg Koraal Groep Onderwijs Koraal Groep Arbeidsintegratie RIF FM: het facilitair bedrijf Onze strategie... verder ontwikkelen & implementeren Strategie & ons vastgoedbeleid Vastgoed & Financiën Strategie & ons Strategisch Sociaal Beleid Strategie & ICT Governance Raad van Toezicht Raad van Bestuur Medezeggenschap Financiën & Risicomanagement Financieel beleid Veiligheid, kwaliteit, risico s & risicobeheersing Samenwerken & maatschappelijk verantwoord ondernemen Intern en extern samenwerken Maatschappelijk verantwoord ondernemen JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 3

4 7. Overzicht stichtingen Koraal Groep Organogram Koraal Groep Kengetallen Overzicht bestuur, directie en medezeggenschap Financiële gegevens 111 Colofon Tekst Opmaak Fotografie Afdeling communicatie Koraal Groep, Sittard Peter Lenssen, Artilimo, Heerlen, Arjan Broers, Nijmegen Afdeling communicatie Koraal Groep, Sittard Marc Bolsius, Rosmalen Ermindo Armino, Sittard 4 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

5 Woord vooraf Het vroeg geduld en heel veel oefenen. Maar ineens lukte het! Arthur, één van onze cliënten, prikte voorzichtig een stukje aardappel aan zijn vork, bracht het naar zijn mond en keek stralend kauwend rond. Hij had een volgende stap gezet en was weer een beetje meer zelfstandig geworden. Jezelf ontwikkelen gaat vaak in heel kleine stapjes. Dat geldt zeker voor het merendeel van onze cliënten en leerlingen. Maar elk stapje betekent triomf! Betekent een klein stukje richting nog meer zelf kunnen, nog meer zelfstandigheid. En daar draait het om bij Koraal Groep! In dit jaarverslag gaat het over stappen zetten en zelfstandigheid. Wij noemen dat van zorgen vóór naar zorgen dát. Het is één van de pijlers van de strategie van Koraal Groep. In onze strategie, die wij in 2012 hebben ontwikkeld en in 2013 verder hebben uitgewerkt en geïmplementeerd, staat de groei van onze cliënten en leerlingen centraal. Maar dit jaarverslag gaat óók over de ontwikkeling en groei die wij als Koraal Groep hebben doorgemaakt en nog doormaken. Ook daarbij spelen onze strategie en de ontwikkelingen die van buiten op ons afkomen een rol. Koraal Groep is een organisatie die aandacht heeft voor de ontwikkeling en ontplooiing van mensen die aan onze zorg en ondersteuning zijn toevertrouwd. Ongeacht hun mogelijkheden en beperkingen. Die aandacht delen we Koraal Groep-breed: medewerkers, medezeggenschap, Raad van Bestuur en Raad van Toezicht. Ieder zet zich op zijn eigen manier in om onze cliënten, leerlingen én medewerkers te laten groeien en ontwikkelen. Dr. Hank van Geffen Voorzitter Raad van Bestuur Koraal Groep JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 5

6 6 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

7 1 - Onze organisatie Sinds het ontstaan van Koraal Groep in 2006 is full service, zowel binnen onze organisatie als daarbuiten, een begrip. Het sterke van Koraal Groep is dat wij onze cliënten en leerlingen een samenhangend en compleet pakket zorg en ondersteuning kunnen bieden: van observatie, behandeling, begeleiding, verzorging en dagbesteding, tot passend onderwijs en arbeid(stoeleiding). Onze kracht is óók dat wij bijna alle disciplines in eigen huis hebben: psychologen, orthopedagogen, artsen, seksuologen, kinder- en jeugdpsychiaters, autismedeskundigen en onderzoekers. Dit alles stelt ons in staat de noodzakelijke verbanden te leggen en onze cliënten altijd die zorg en ondersteuning te geven die zij gedurende een periode in hun leven nodig hebben Wat bieden we? Ons aanbod laat zien dat Koraal Groep op verschillende terreinen actief is: jeugdzorg, gehandicaptenzorg, passend onderwijs, maatschappelijke opvang en arbeidstoeleiding. Wij spreken dan ook van een intersectorale samenwerking binnen onze organisatie. Onze elf stichtingen acteren verspreid over de provincies Noord-Brabant en Limburg. Samen én met hun eigen professionele netwerken bieden zij dat complete en samenhangend pakket zorg en ondersteuning. Daarnaast beschikken we over een facilitair bedrijf dat Koraal Groep-breed werkzaam is. De elf stichtingen, het facilitair bedrijf en de concernstichting van Koraal Groep acteren verspreid over de provincies Noord-Brabant en Limburg. JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 7

8 Onze dienstverlening Koraal Groep biedt: Gehandicaptenzorg, waaronder het observeren en vervolgens behandelen van kinderen en jeugdigen (met een licht verstandelijke beperking) en 24-uurs zorg voor mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking Jeugdzorg, zoals jeugdhulpverlening en specialistisch onderwijs aan jonge, in principe normaal begaafde kinderen tot 12 jaar met (ernstige) ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen Speciaal onderwijs voor kinderen en jongeren met ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen Arbeidsintegratie voor jongeren en jong volwassenen met leer-, gedragsproblemen en/of ontwikkelingsstoornissen Opvang en hulpverlening aan zwerfjongeren Onze stichtingen In 2013 bestond Koraal Groep uit de volgende stichtingen: Gehandicaptenzorg St. Anna, Heel Maasveld, Maastricht Op de Bies, Landgraaf Jeugdzorg De La Salle, Boxtel Gastenhof, Urmond Maashorst, Reek De Hondsberg, Oisterwijk Speciaal onderwijs Saltho Onderwijs, Boxtel Het Driespan, Etten-Leur Maashorst, De Vlinder, Reek Arbeidstoeleiding Sterk in Werk, Boxtel RIF FM (Koraal Groep-breed facilitair bedrijf) 8 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

9 1.2 - Onze strategie In 2012 heeft Koraal Groep haar strategie herijkt en haar missie en visie opnieuw geformuleerd. In 2013 hebben wij onze vernieuwde strategie verder ontwikkeld en geïmplementeerd. Daarmee hebben wij een stevig fundament gelegd voor de toekomst. De komende jaren zullen namelijk spannend en veeleisend zijn voor zorgen onderwijsinstellingen. Dat geldt ook voor Koraal Groep. De tijden die komen, vragen om duidelijke keuzes; om een duidelijke koers. De koers van Koraal Groep kent een aantal belangrijke uitgangspunten, te weten: Van zorgen vóór naar zorgen dát Van waardevol naar waardevast Cliënt en zijn netwerk staan samen centraal We bieden hoogcomplexe zorg en ondersteuning Van zorgen vóór naar zorgen dát Eén van de belangrijkste uitgangspunten vatten wij samen met van zorgen vóór naar zorgen dát. Meer concreet betekent dit dat wij onze cliënten en leerlingen ondersteunen naar meer zelfstandigheid en naar een eigen plek in de samenleving. Daar betrekken wij ook heel nadrukkelijk het netwerk van onze cliënten en leerlingen bij. Bij Koraal Groep heeft in principe de cliënt de regie in handen en bepaalt hij zelf hoe hij zijn leven wil invullen en zijn toekomst wil vormgeven. Dit in tegenstelling tot vroeger. Toen gaven cliënten die in een zorginstelling verbleven de regie over hun leven min of meer uit handen aan die zorginstelling. Zij werden verzorgd van de wieg tot aan het graf. Koraal Groep wil ervoor zorgen dat al onze cliënten en leerlingen kunnen groeien, zich blijven ontwikkelen en volwaardig aan de samenleving kunnen deelnemen. Dat is zorgen dát! Van waardevol naar waardevast Zorgen vóór is en blijft een waardevolle manier van werken en voor een deel van onze cliënten ook de meest passende. Andere cliënten, onze jongeren met een verstandelijke beperking al dan niet gecombineerd met gedragsproblematiek, vragen om een andere aanpak. Bij deze cliënten en leerlingen moeten we veel meer naar hun ontwikkeling kijken en naar hun toekomst. Dan gaat het om waardevolle én om waardevaste ondersteuning. Ondersteuning die dus ook een zichtbaar effect heeft op de lange termijn en die daadwerkelijk bijdraagt aan een grotere zelfredzaamheid van een cliënt. Ondersteuning in de dagelijkse praktijk: niet alleen waardevol, maar ook nog eens waardevast! JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 9

10 Cliënt en zijn netwerk centraal We zien nog te vaak dat cliënten het bij ons goed doen, maar het risico lopen terug te vallen als ze weer in hun eigen omgeving zijn. Dat is geen waardevaste ondersteuning. Die kun je wel bereiken door vanaf het begin de omgeving - het netwerk van de cliënt en de leerling - bij de ondersteuning te betrekken. Daarbij zijn de mogelijkheden, de eigen kracht van de cliënt en zijn netwerk het uitgangspunt van onze zorg en ondersteuning. Is een netwerk van een cliënt beperkt, dan kijken we samen met de cliënt naar de mogelijkheden zijn netwerk verder uit te bouwen in de directe omgeving. Zo zorgen wij ervoor dat onze cliënten, samen met de mensen in hun omgeving, een ontwikkeling doormaken met een positief en blijvend effect op de lange termijn. Dat past helemaal in de trend naar meer participatie van burgers in onze maatschappij. Hoogcomplexe zorg en ondersteuning In 2013 zijn wij ons nog meer gaan toeleggen op de intensieve en hoogcomplexe zorg en ondersteuning. Van oudsher kwamen al cliënten en leerlingen die zeer specialistische zorg en ondersteuning nodig hadden terecht bij de voormalige Stichtingen St. Anna en Saltho Onderwijs. Na de fusie van deze twee organisaties in 2006 tot Koraal Groep, bleef het bieden van hoogcomplexe zorg en ondersteuning onze kermactiviteit. In 2012 en 2013 hebben wij deze kernactiviteit in onze vernieuwde strategie als volgt omschreven en verder uitgewerkt: Koraal Groep is er voor mensen die hoogcomplexe zorg- en ondersteuningsvragen hebben op verstandelijk, lichamelijk en/of psychosociaal gebied. Wij kunnen deze zorg en ondersteuning bieden omdat wij daarvoor alle benodigde disciplines én de kennis en kunde in huis hebben. Om onze professionaliteit te borgen en om onze zorg en ondersteuning op hoog niveau te blijven bieden, hebben we binnen onze strategie een passend personeelsbeleid ontwikkeld waarin onder meer aandacht is voor de blijvende ontwikkeling van onze medewerkers. Daarover meer in hoofdstuk 3 waar wij ingaan op ons strategisch sociaal beleid. Onze nieuwe strategie in vogelvlucht Full service is onze kracht Wij richten ons op de zware en complexe doelgroep De cliënt en zijn netwerk zijn ons vertrekpunt We kijken naar de mogelijkheden van de cliënt en zijn netwerk en zoeken daar de ontwikkeling en de groei Wij ondersteunen onze cliënten zo samenhangend mogelijk gedurende al hun levensfasen Onze ondersteuning is waardevol én waardevast We werken intensief samen: onze stichtingen onderling en onze stichtingen met externe partners. Koraal Groep ontwikkelt zich als een dynamische en flexibele netwerkorganisatie Voor een aantal specialistische activiteiten, zoals observatie en exploratieve behandeling aan kinderen met een verstandelijke beperking en met psychiatrische gedragsproblematiek, willen wij onze landelijke positie als (unieke) specialist continueren 10 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

11 1.3 - Onze missie & visie Missie Koraal Groep biedt integrale ondersteuning aan mensen met (complexe) beperkingen en/of belemmeringen die met hun hulpvraag bij ons komen. Wij bieden onze ondersteuning gedurende alle momenten van hun leven en kijken ook naar het toekomstperspectief van onze cliënten. Koraal Groep gelooft dat iedereen met de juiste steun een menswaardig bestaan kan leiden en actief in de samenleving kan meedoen. Wij vinden het belangrijk dat mensen zichzelf kunnen ontwikkelen en dat doen vanuit hun eigen wensen en mogelijkheden. Naar elkaar luisteren en met elkaar in gesprek zijn, is daarbij van belang. Koraal Groep biedt deze ondersteuning zelf en met hulp van anderen. Wij vertrekken daarbij vanuit de cliënt én vanuit zijn netwerk van ouders, familie en vrienden. Koraal Groep is dé specialist als het gaat om intensieve en complexe ondersteuning. Visie In onze visie kijken wij naar cliënten, medewerkers en opdrachtgevers. Koraal Groep is voor al deze stakeholders een professionele, betrouwbare en transparante partner. Cliënt In onze visie staat het begrip betrokken centraal. Het staat voor mensgerichtheid en voor de menselijke maat. De wensen, kracht en mogelijkheden van de cliënt en zijn systeem (netwerk) zijn het vertrekpunt van onze ondersteuning. Medewerkers Onze medewerkers zetten zich dagelijks met hart en ziel in voor onze cliënten. Zij zorgen waar nodig voor rust en structuur en moedigen waar gewenst mensen aan zichzelf verder te ontwikkelen. Dat vraagt om vakmanschap, professionaliteit, intuïtie en durf. Koraal Groep geeft op haar beurt medewerkers de ruimte zichzelf te blijven ontwikkelen. Dat maakt werken bij Koraal Groep tot een plezierige uitdaging. Opdrachtgevers Voor opdrachtgevers is Koraal Groep een ideale partner. Wij zijn ambitieus in de overtuiging dat wie het ultieme nastreeft, het hoogst haalbare kan realiseren. Voor opdrachtgevers is Koraal Groep betrouwbaar. We kennen de vraag, maken waar wat we afspreken en doen wat we zeggen. We zijn daarin transparant en altijd gericht op het creëren van een maatschappelijke meerwaarde. De wensen, kracht en mogelijkheden van de cliënt en zijn netwerk zijn het vertrekpunt van onze ondersteuning. JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 11

12 1.4 - Kernwaarden Onze medewerkers werken vanuit een aantal kernwaarden, in het belang van onze cliënten. Betrokken is het overkoepelende begrip in de visie van Koraal Groep, maar écht betrokken zijn, vraagt om meer. Het vraagt om samenwerken, klantgerichtheid, innovatie, professionaliteit en passie. Samen met het begrip betrokken zijn dat de kernwaarden van Koraal Groep. Kernwaarden die wij onze medewerkers meegeven. Ezelsbruggetje kernwaarden De één schudt onze kernwaarden zo uit zijn mouw, de ander heeft wel behoefte aan een ezelsbruggetje. Bij deze: S K I P P Samen Klantgericht Innovatief Professioneel Passie 12 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

13 2 - Onze stichtingen Koraal Groep bestaat uit elf stichtingen en is actief op de terreinen jeugdzorg, gehandicaptenzorg, speciaal onderwijs, arbeid(stoeleiding) en maatschappelijke opvang. Voor al deze sectoren was 2013 in meerdere of mindere mate een hectisch jaar. Met name het speciaal onderwijs en de jeugdzorg maakten in dat jaar spannende tijden door. In dit hoofdstuk komen de elf stichtingen afzonderlijk aan bod. Lees welke ontwikkelingen in 2013 van belang waren, hoe zij vorm en inhoud hebben gegeven aan de nieuwe strategie van Koraal Groep, wat de toekomstverwachtingen zijn en hoe de stichting daarop inspeelt Koraal Groep Gehandicaptenzorg Maasveld, Op de Bies en St. Anna zijn binnen Koraal Groep de drie zogenoemde VG-instellingen. Stichtingen die actief zijn op het gebied van de gehandicaptenzorg. De drie stichtingen hebben allen een grote centrumlocatie en enkele verspreid in de wijk liggende woningen. Al in 2012 zijn de directeuren van de drie VG-instellingen gestart met een structureel overleg waarin zij de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor hun werkstichting en voor de sector VG in kaart brachten. Koraal Groep Gehandicaptenzorg St. Anna, Heel Aantal cliënten: 396 Aantal medewerkers: 369 Op de Bies, Landgraaf Aantal cliënten: 461 Aantal medewerkers: 411 Maasveld, Maastricht Aantal cliënten: 376 Aantal medewerkers: 369 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 13

14 De belangrijkste ontwikkeling waar de gehandicaptenzorg mee te maken zou krijgen, zijn de wijzingen in het beleid wat betreft de zorgzwaartepakketten, de zogenoemde ZZP s. Cliënten met een indicatie voor de lichtere ZZP s (VG 1 tot en met 4) vielen - als het regeerakkoord van 2012 zou worden uitgevoerd - buiten de intramurale zorg. Voor de drie VG-instellingen van Koraal Groep betekende dit dat 250 bewoners uit zorg verdwijnen. In maart 2013 is echter door het Ministerie van VWS aangekondigd dat mensen die nu in een instelling verblijven daar kunnen blijven wonen. De inschatting is dan ook dat op korte termijn de gevolgen van extramuralisering nog beperkt zijn. Vanaf zal naar verwachting de cliëntpopulatie langzaam afnemen. Bob Jansen, directeur Maasveld Meepraten en meedenken Bij Maasveld is de nieuwe strategie van Koraal Groep goed ontvangen. Volgens directeur Bob Jansen past het prima bij de toekomstplannen en hoe Maasveld naar haar bewoners kijkt. Al is de omslag van zorgen vóór naar zorgen dát een lastige. Jansen: Een praktijk van 30 jaar verander je niet zomaar. Maasveld heeft in 2013 verder gewerkt aan een organisatieverandering waarbij de teams centraal staan en de rest van de organisatie ondersteunend is. Jansen: Onze visie is dat iedereen het belang op de vloer dient. Eind 2013 kwamen we in de derde fase van het traject. We werken aan teams met een hoge mate van zelfstandigheid. De wettelijk vertegenwoordiger bepaalt samen met de cliënt wat er moet gebeuren en Maasveld ondersteunt daarin. Natuurlijk vinden medewerkers het moeilijk die switch te maken. Het gaat over een andere manier van bejegening, over presentie, gastvrijheid en acceptatie zonder betutteling, dat je je minder verliest in tijdschrijven en bureaucratie. Om dat te veranderen kost tijd. NIVEA Het is belangrijk dat bewoners meepraten en meedenken. Daar is in 2013 extra in geïnvesteerd. Jansen: Tijdens een beleidsdag gaven bewoners, geholpen door de ondersteuningsfunctionaris, aan wat in 2014, bijvoorbeeld op het gebied van bejegening en veiligheid, moet gebeuren. Ook tijdens bewonersvergaderingen dachten ze mee over bezuinigingen en gaven aan wat volgens hen opties waren. We spraken ook over palliatieve zorg bij het levenseinde. Hoe moet die eruit zien? Wie wil je om je heen hebben? Wil je hier in Maasveld zijn of eventueel bij je ouders? Bewoners kunnen, als ze het op de juiste manier met bijvoorbeeld pictogrammen krijgen uitgelegd, precies aangeven wat ze in een dergelijke situatie willen. >>> 14 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

15 Tijdens de beleidsdag bood Bob Jansen iedereen een potje NIVEA aan. Jansen: De letters van het bekende merk staan voor: niet invullen voor een ander! Want dat doen we nog te vaak. We vergeten de bewoner, de wettelijk vertegenwoordiger, de familie te vragen wat de wensen zijn en of ze wellicht buddy of vrijwilliger willen worden. Participatie vinden wij een groot goed. Volwaardig burgerschap Jansen onderscheidt twee maatschappelijke onderstromen: het moet goedkoper, maar mensen moeten ook volwaardig burger kunnen zijn. Jansen: Alleen als je werkelijk niet zelfstandig of thuis kunt wonen, moet je gaan denken aan een zorgaanbieder die dat voor jou kan regelen. Wat dat betreft ben ik blij met de nieuwe Wet langdurige zorg, met minder nadruk op instellingen en bureaucratie. Onze bewoners willen gewoon een leuk leven leiden. Dat betekent dat je oog hebt voor hun kwetsbaarheid, maar ook, zoals ik aangaf, voor presentie en volwaardig burgerschap. Dat sluit aan bij onze visie, de visie die ook Koraal Groep huldigt. Vernieuwing en zelfwerkzaamheid In mei 2013 werd de eerste fase van de nieuwbouw opgeleverd. De bewoners waren zeer verguld. Jansen: Elke woning heeft een eigen voordeur aan de straat met een huisnummer en een eigen brievenbus. Dat vind ik een enorme verbetering. Dit is mijn thuis, hier woon ik. Meer gevoel van eigenwaarde dus en meer op jezelf. In 2013 werd, in lijn met het voornemen om de teams centraal te stellen, begonnen met beleid maken van onderop. Jansen: Die omslag geeft ruimte en energie en maakt ideeën los. Op de jaarplandag zaten de teams per doelgroep bij elkaar. Daar is voor de vier doelgroepen elk een jaarplan uit voortgekomen. Die zijn samengepakt en daarna is er nog een hoofdstuk van het MT aan toegevoegd, zodat het voldeed aan wetgeving, cao s, het inkoopdocument van het zorgkantoor en de kaderbrief van de Raad van Bestuur. Die zelfwerkzaamheid van teams vinden we zeer belangrijk. Ik zou het nog mooier vinden als de teams het jaarplan in het vervolg samen met wettelijk vertegenwoordigers en bewoners zouden schrijven. Natuurlijk waren er in 2013 ook knelpunten en belemmeringen. De voortdurende wisseling van wetgeving en beleid, het veranderen van (financiële) kaders. Jansen: Daar hebben we in onze bedrijfsvoering veel last van gehad. Zo hebben we afscheid moeten nemen van ongeveer 50 fte, allemaal uitvoerende functies, omdat kwaliteitsgelden werden teruggedraaid. Dat deed de betreffende medewerkers en de bewoners behoorlijk pijn. >>> JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 15

16 Toekomst De samenwerking tussen de drie VG-zorginstellingen - St. Anna, Op de Bies en Maasveld - wordt steeds belangrijker. In 2013 werd onderzocht op welke vlakken ze meer voor elkaar kunnen betekenen. Jansen: Er werd gestart met MT-overleg over zaken als procesoptimalisatie, portfoliomanagement, de Wet langdurige zorg, marketing en de nieuwe roostersystematiek Aysist. Ook werd gezamenlijk een nieuw contract afgesloten voor incontinentiemateriaal. Dat scheelt ongeveer euro per stichting per jaar. In 2014 willen we dat ook gaan doen voor geneesmiddelen. Het is de bedoeling dat in de komende tijd ook professionals zoals gedragswetenschappers en artsen van de drie VG s elkaar meer gaan vinden. Het gaat daarbij vooral om kennisuitwisseling. De oplevering van de tweede fase nieuwbouw is in oktober 2014 voorzien en er ligt al toestemming voor de bouw van de derde fase. Jansen: Ik hoop dat we in de komende jaren echt komen tot zorgen dát en waardevast. Mensen niet reduceren tot hun beperking. Geen betutteling meer, leveren wat iemand echt nodig heeft. Toke Piket, directeur St. Anna Samenwerken en verbinden Mede doordat zich de afgelopen jaren onder invloed van bezuinigingen en hogere sterfte in verband met de oudere populatie bij St. Anna een forse afname van cliënten voordeed, moest er in 2013 grondig worden gereorganiseerd. Ook werd ingestoken op de nieuwe strategie van Koraal Groep. Directeur Toke Piket: Het ging erom de bedrijfsvoering op orde te brengen en dan kracht te hervinden om noodzakelijke veranderingen in gang te zetten. We hebben gekeken hoe we slimmer en slanker ons werk kunnen organiseren. En dan niet alleen meer voor minder, maar ook in lijn met het thema van zorgen vóór naar zorgen dát ; een switch die voor sommige medewerkers in eerste instantie moeilijk was te maken. Door het nieuwe beleid is het cruciaal zorg anders te organiseren, participatief, met meer inzet van vrijwilligers en het eigen netwerk. In de afgelopen jaren is de doelgroep veranderd. Er zijn meer cliënten met een licht verstandelijke beperking in combinatie met autisme-, gedrags- of verslavingsproblematiek opgenomen. Dat vraagt andere competenties en een andere manier van communiceren van medewerkers. We hebben ingezet op echt vanuit de klantvraag te werken. Ook >>> 16 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

17 willen we een omslag maken naar werken vanuit de presentiebenadering met een andere manier van bejegening. Daarvoor zijn trainers opgeleid. De presentiebenadering wordt de komende jaren breder in de organisatie uitgerold. Ook is er een speciale training gedaan om te leren omgaan met agressie. In 2013 was veel aandacht voor verbetering van onderlinge communicatie en het maken van verbindingen. Toke Piket: De organisatie was vrij naar binnen gericht. Door het leggen van verbindingen, zowel intern als met Maasveld, Op de Bies en Gastenhof én externe organisaties, hebben we de ramen open gegooid. Maatschappelijke ontwikkelingen Er was in 2013 extra aandacht voor het betrekken van het netwerk van bewoners bij de zorg die St. Anna biedt. In gesprekken over het individueel ondersteuningsplan werd expliciet met cliëntvertegenwoordigers gesproken over inzet als vrijwilliger. Toke Piket: Over die vorm van ondersteuning en mantelzorg zijn voor het eerst heel bewust afspraken gemaakt. In 2013 werd ook gestart met een speciale missie/visie-werkgroep om te kijken op welke manier nieuwe ideeën en ontwikkelingen praktisch naar de groepen kunnen worden vertaald. Piket: Missie en visie en rechten en plichten van bewoners worden op elkaar afgestemd. Bewoners en verwanten denken daarin mee. Ook werden concrete afspraken gemaakt over hoe de afdeling recreatie en vrije tijd nog meer en beter met vrijwilligers kan werken. Piket: Dat past in ons beleid van samenwerken en verbinden. We hebben al een club van 200 vrijwilligers, maar doen nu ook een beroep op de vrijwilligerscentrale van de gemeente voor bepaalde klussen of tuinonderhoud. Ook de decentralisatie van het steunfonds van Koraal Groep heeft ertoe geleid dat er extra verbindingen worden gelegd. Dat heeft voor het nieuwe steunfonds van St. Anna positief uitgepakt. Samenwerken Aparte vermelding verdienen de inspanningen om de afbraak van het klooster en de stagnerende herinrichting van het terrein vlot te trekken. Het streven is in samenspraak met partners als de gemeente, projectontwikkelaars en buurtbewoners de omgevingsruimte zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Dat zal zeker een positieve invloed hebben op nieuwe aanmeldingen, vertelt Toke Piket. Dat dagbesteding straks onder de Wet maatschappelijke ondersteuning valt, dwingt ook tot samenwerking. Zo is er met andere organisaties zoals Daelzicht, PSW en stichting Pergamijn overleg geweest in wat we slimmer samen kunnen doen en hebben we bijvoorbeeld met Daelzicht de afspraak gemaakt om recreatieve activiteiten te combineren. >>> JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 17

18 Een onderwerp dat in het overleg veel aandacht vroeg, was de verbetering van contracten en diensten. De scheiding tussen medewerkers op de dagbesteding en op de woongroepen leverde veel verlies aan uren op. Piket: De medezeggenschapsraad ziet de noodzaak van verandering en denkt daarin mee. Ook met de bewonersraad was in 2013 intensief contact. Toke Piket: Ze bezochten landelijke dagen over medezeggenschap en in het kader van cliëntenrechten werden op alle groepen bijeenkomsten georganiseerd. Gespreksonderwerpen waren: problemen in het opnemen van vakantiedagen, klachten in verband met het grote aantal interne verhuizingen van cliënten en de vaststelling van eigen bijdragen. Zo zijn de waskosten enorm gestegen. Moet de eigen bijdrage omhoog of komen we ook een eind met inzet van vrijwilligers of met cliëntparticipatie. Trots Toke Piket: Ik ben trots op mijn medewerkers die ondanks afnemende middelen en veranderende opvattingen iedere dag weer hun uiterste best doen om goede zorg te leveren. St. Anna zal over een paar jaar een bloeiende instelling zijn met veel vrijwilligers, een prachtig aangeklede omgeving en allerlei extra faciliteiten zoals een jeu de boulesbaan, een bloemenpluktuin en een schapenweide. We dromen van een bed and breakfast in het kasteeltje dat door cliënten wordt gerund. In goede samenwerking is veel mogelijk. 18 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP

19 Dick de Koning, interim-directeur Op de Bies Nieuwe strategie Een belangrijke organisatieverandering die bij Op de Bies veel tijd en energie vergde, was het vervangen van de functies woon- en dagbestedingsondersteuner door de functie begeleider. Interim-directeur Dick de Koning: Continuïteit in ondersteuning is cruciaal als je de cliënt centraal zet. Die omslag, met een nieuwe manier van werken en een nieuwe roosterstructuur, hebben we - gekoppeld aan de renovatie van gebouwen - in fasen uitgevoerd. Het levert betere zorg op en beschikbare uren worden efficiënter ingezet. Voor medewerkers die al jaren op de oude manier werkten, kostte die verandering soms moeite. Ook de inzet in de avond en in het weekend riep weerstand op. De Koning: We hielden voorlichtingsbijeenkomsten en gaven speciale trainingen. Het streven was in 2013 iedereen op te leiden tot begeleider. We roosteren nu cyclisch, iedere maand hetzelfde patroon. Medewerkers moesten eraan wennen, maar ze kunnen er hun privéleven nu beter op aanpassen. Parallel aan de invoering van de functie begeleider liep een opleidingstraject van de Hogeschool Tilburg om één van de kernthema s van de nieuwe strategie van Koraal Groep - van zorgen vóór naar zorgen dát - in het werk te introduceren. In eerste instantie werden het middenkader en de teamhoofden opgeleid en gecoacht. Daarbij werd de slogan Ondersteunen met de handen op je rug gehanteerd. De Koning: Het gaat erom dat onze bewoners leren zoveel mogelijk op eigen benen te staan. Uitgangspunt is: kijken naar wat de cliënt zelf wil en kan. Hoe kom je daar achter en hoe stimuleer je vervolgstappen? Inzetten op zelfstandigheid Ook empowerment had in 2013 de nodige aandacht. Bewoners doorliepen een ervaringsdeskundigheidstraject en werden getraind in sociale vaardigheid en gespreksvoering. De Koning: Zo kunnen ze een grotere rol spelen binnen en buiten Op de Bies. Het gaat om het versterken van hun zelfstandigheid, uitgaande van hun eigen waarde. Wij kunnen zeer waardevolle dingen doen voor de cliënt maar als hij zelf die dingen doet, is het veel meer waardevast, ook omdat hij minder van ons afhankelijk is. Prachtige voorbeelden zijn cliënten die met een ipad zelf veiligheidschecks in gebouwen uitvoeren of cliënten die studenten van beroepsopleidingen in de zorg vertellen hoe het is om verstandelijk beperkt te zijn en te leven in een zorgvoorziening. Spraakmakend was de inspanning om een bewoner met een ernstig verstandelijke beperking en gedragsproblemen die al jaren op bed lag zoveel mogelijk keuze- en bewegingsvrijheid terug >>> JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP 19

20 te geven. Die bewoner gaat nu gewoon naar dagbesteding. De Koning: Daar is - in samenwerking met het Centrum voor Consultatie en Expertise - enorm in geïnvesteerd. Het betekende ook dat medewerkers op de werkvloer meer verantwoordelijkheid moesten nemen. Ook dat vergde een omslag. We zeggen wel eens dat cliënten gehospitaliseerd zijn, maar medewerkers zijn dat in een bepaald opzicht ook. Het Centrum voor Consultatie en Expertise heeft ons programma als excellent beoordeeld. We hebben in 2013 alle middelen en maatregelen opnieuw bekeken en willen het programma nu structureel gaan toepassen zodat alle bewoners een aangepast dagprogramma en een fijn leven krijgen. Vernieuwing en verandering In 2013 werd, in navolging van 2012, een aantal woningen ingrijpend gerenoveerd. Voor ernstig meervoudig beperkte bewoners werd gestart met de nieuwbouw van vier woningen. Het is de bedoeling dat deze in september 2014 worden opgeleverd. Eind 2014 zijn ook de laatste twee te renoveren woningen klaar. Bij het expliciet centraal stellen van de cliënt past het besluit om de bewonersraad in 2013 nadrukkelijker een plek te geven. De Koning: Een begeleider bereidde de vergaderingen voor en vertaalde onderwerpen zo dat het voor bewoners begrijpelijk was en ze een mening konden vormen. Zelf had ik elke twee maanden apart overleg met zowel de verwantenraad als de bewonersraad. Nadat directeur Theo Verhappen eind april 2013 zijn taken neerlegde, konden de medezeggenschapsraad en het MT het niet eens worden over de nieuwe kandidaten die door de Raad van Bestuur werden voorgesteld. De Koning: De resterende MT-leden zijn ondanks de werkdruk, in goede samenwerking met teamhoofden en medewerkers, in staat geweest de dreigende overschrijding van het >>> 20 JAARVERSLAG 2013 KORAAL GROEP