Personal Computer. Tekstverwerking met Microsoft WORD. (Versie 2003)

Transcriptie

1 Personal Computer Tekstverwerking met Microsoft WORD (Versie 2003)

2 INHOUD 1 TEKSTVERWERKING MET KLADBLOK, WORDPAD EN WORD INLEIDING TEKSTVERWERKING MET WORD Oefentekst Oefentekst intypen Oefentekst opslaan Afsluiten van Word Knippen, Kopiëren, Plakken Tekst Selecteren en Markeren Tekst verplaatsen De pictogrammen Knippen, Kopiëren, Plakken Tekst verslepen met de muis De pictogrammen Ongedaan maken & Opnieuw Het Klembord De Cursor en Cursorbesturing 8 2 DE WERKBALKEN 9 3 TEKST OPMAAK NIET-AFDRUKBARE TEKENS TEKST OPMAKEN EN UITLIJNEN Tekst in vet, schuin en onderstreept Tekst uitlijnen LETTERGROOTTE, LETTERTYPE EN KLEUR Lettergrootte Lettertype Letterkleur en tekstmarkering WERKEN MET INITIAAL TEKST OMKADEREN EN ARCEREN Tekst omkaderen Tekst arceren Paginaranden OPSOMMINGSTEKENS EN NUMMERING Opsommingstekens Opsommingstekens invoegen Opsommingstekens aanpassen Van een aantal alinea s een lijstje maken Nummering SPELLING- EN GRAMMATICACONTROLE 17 4 TABULATIES & KOLOMMEN TABULATIES KOLOMMEN 18 5 TEKENEN MET WOORDEN: WORDART 19 6 INVOEGEN VAN AFBEELDINGEN EN FOTO S INVOEGEN VAN ILLUSTRATIES INVOEGEN VAN FOTO S OF EIGEN AFBEELDINGEN AFBEELDINGEN AANPASSEN EN POSITIONEREN Afbeelding vergroten of verkleinen Afbeelding positioneren. 22 Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 2/22

3 1 Tekstverwerking met Kladblok, WordPad en Word 1.1 Inleiding Na het surfen op het Internet en en is tekst verwerken wellicht één van de meest gebruikte toepassingen op onze PC. Voor tekstverwerking zijn heel wat programma s te koop. De meest gebruikte zijn echter het Kladblok, WordPad (beide gratis bij Windows XP) en Microsoft Word. Het Kladblok (Engels Notepad ) is een zeer eenvoudige tekstverwerker zonder veel toeters en bellen maar die toelaat snel teksten aan te maken. Eén gebruik ervan is bv. korte memo s schrijven die je op je PC kan bewaren en lezen ter vervanging van losse papiertjes en post-it s. Een bijkomend voordeel is dat het Kladblok gratis is als je Windows XP als besturingssysteem op je PC hebt draaien. WordPad is al iets ingewikkelder dan Kladblok, het geeft wat meer functies. De geboden functies zijn vergelijkbaar met die van Word, maar uiteraard niet zo uitgebreid. Microsoft Word (of MS Word) is dan weer een tekstverwerker die je apart moet aankopen maar heel veel mogelijkheden geeft. MS Word kan je apart aankopen of als deel van een volledig kantoorpakket Microsoft Office dat nog andere programma s omvat, ondermeer een programma om presentaties aan te maken, PowerPoint, en een rekenblad Excel. Nota: MS Office is een zwaar en duur pakket dat vooral interessant is voor kantoor gebruik. Voor thuisgebruik bestaat er een ander pakket MS Works dat minder duur maar voor thuisgebruik veel interessanter is. MS Works biedt vele mogelijkheden, naast Word ook een vereenvoudigd rekenblad, maar ook een kalenderfunctie, sjablonen voor verjaardagskaarten, menu s, enz. (er is echter geen functie om presentaties te maken) Een interessant alternatief voor MS Word en het pakket MS Office is het pakket OpenOffice. Dit is volledig gratis en kan zonder meer van het Internet naar je PC geladen worden: OpenOffice omvat modules voor onder andere tekstverwerking, spreadsheet en presentatie. De module tekstverwerking Writer heeft veel gemeen met Word en is dus een goed alternatief. 1.2 Tekstverwerking met Word Om te starten met tekstverwerking zijn het Kladblok en WordPad zeker aangewezen, maar deze cursus richt zich op Word. Met Microsoft Word of andere programma s zoals Writer (van OpenOffice) hebben we veel meer mogelijkheden om teksten te bewerken. Deze programma s zijn uiteraard ook ingewikkelder maar we hoeven niet vanaf het begin alle mogelijkheden te kennen. We gaan met de meest interessante starten. Open het programma Word : Start Alle programma s Microsoft Office Microsoft Office Word 2003 Maximaliseer het venster van Word (indien nodig) zodat het je volledig scherm vult. Er zijn nog andere methodes om het programma Word te starten. Wellicht staat er een pictogram op je Bureaublad of staat het programma in het menu Start (dit is zeker het geval indien je Word regelmatig gebruikt Oefentekst Oefentekst intypen Om de toetsen van het toetsenbord te leren kennen gaan we nu een tekst over typen (wordt door de begeleider op papier bezorgd). Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 3/22

4 De cursor (een vertikaal, pinkend streepje) duidt de positie aan waar we kunnen beginnen te typen, dit is de invoegpositie. De cursor schuift op naargelang we verder typen. Typen doen we door de toets kort aan te slaan, wanneer we de toets ingedrukt houden wordt het bijhorende karakter herhaald tot we de toets loslaten! Vooral dienen we te letten op het gebruik van speciale toetsen. Die dienen om bv. hoofdletters, cijfers of speciale tekens te typen. Ook leren we het numerieke toetsenbord gebruiken om snel getallen in te typen. Speciale toetsen: [Enter] [Spatie] balk [Shift] [Shift Lock] begin een nieuwe regel; typ een spatie tussen twee karakters; één hoofdletter, cijfer of speciaal karakter typen; reeks hoofdletters, cijfers, enz. typen. Wanneer de [Shift Lock] toets wordt ingedrukt gaat het bijhorende lampje (of LED) branden. [AltGr] speciale tekens zoals: #; [ ] \ [tab] tabulatie toets invoegen van vrije ruimte tussen karakters (om bv. tabellen te maken). Correctietoetsen: [Delete] [Backspace] verwijder karakters na de cursor; verwijder karakters voor de cursor. Navigatietoetsen: [Pijltjes] toetsen [Home] toets [End] toets om de cursor in de tekst te verplaatsen; zet de cursor vooraan de zin; zet de cursor aan het einde van de zin. Nota: om veel cijfers en getallen in te typen gebruiken we het Numerieke toetsenbord. Kijk wel of het lampje (LED) NumLock brandt. Indien niet druk dan één maal op de [NumLock] toets Oefentekst opslaan Wanneer de oefentekst klaar is gaan we die bewaren in onze eigen map (dit is een nieuwe map met onze eigen naam die we aanmaken in de map Mijn Documenten ). In de menubalk klikken we: Bestand Opslaan als Er gaat nu een nieuw venster open. Bovenaan naast de tekst Opslaan in staat waarschijnlijk Mijn documenten. In het venster gaan we naar onze eigen map en dubbel klikken er op. Onze eigen map wordt nu geopend. Meer naar beneden klikken we één maal in het venster naast Bestandsnaam. De tekst in dat venster wordt blauw. Nu typen we onmiddellijk de naam die we aan het bestand willen geven, bv. Oefentekst. We drukken op de knop Opslaan en onze tekst is nu opgeslagen in onze eigen map Afsluiten van Word. Als je Word afsluit door boven rechts op te klikken dan gaat er een venster open met de vraag Wilt u de wijzigingen opslaan? We klikken op de knop Ja en de laatste wijzigingen aan onze tekst worden ook opgeslagen en het programma Word wordt afgesloten Knippen, Kopiëren, Plakken Alvorens we een woord, zin of een hele paragraaf kunnen verplaatsen of verwijderen dienen we die te selecteren. Dat doen we door met de muis de cursor voor (of achter) de te verwijderen karakters te plaatsen. Dan schuiven we met de Linker Muisknop (LM) ingedrukt over de gewenste karakters (woord of zin). Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 4/22

5 De aldus gemarkeerde tekst is nu blauw gekleurd en nu kunnen we die verder bewerken. Bv. verwijderen door op de [Delete] toets te drukken of via het menu: Bewerken Verwijderen Knippen Wanneer we een stukje tekst op een andere plaats willen plaatsen dan dienen we die eerst te markeren. Dan gaan we naar de menubalk en knippen de tekst via: Bewerken Knippen De tekst is nu blijkbaar verdwenen, maar is nog beschikbaar op het Klembord. Het Klembord kunnen we niet zien, dat zit verstopt maar zolang we het Kladblok niet afsluiten blijft de inhoud beschikbaar. Kopiëren Wanneer we een stukje tekst op een andere plaats willen kopiëren dan dienen we die eerst te markeren. Dan gaan we naar de menubalk en knippen de tekst via: Bewerken Kopiëren De tekst is nu beschikbaar op het Klembord. Plakken Nu kunnen we de tekst die we uitgeknipt of gekopieerd hebben op een andere plaats in de tekst invoegen. Eerst plaatsen we de cursor op de plaats waar we willen invoegen. Dan plakken we de tekst (die op het Klembord staat) op die plaats via: Bewerken Plakken We kunnen de tekst van het Klembord zo dikwijls plakken als we willen. Door te plakken wordt de tekst op het klembord niet gewist, dat gebeurt als we het programma Kladblok afsluiten Tekst Selecteren en Markeren Bij het werken met het Kladblok hebben we al gezien hoe we een tekst kunnen selecteren en de aldus gemarkeerde tekst kunnen knippen, kopiëren en plakken. In Word wordt deze functie verder uitgebreid. Als we een woord of een tekst willen aanpassen of verbeteren dan kunnen we dat gedeelte wissen door eerst de tekst selecteren en dan te verwijderen door de [Delete] toets te drukken. Als je een woord, een zin, een alinea, een tekst wilt AANPASSEN moet je ALTIJD eerst SELECTEREN We starten het programma Microsoft Word. Dit kan op verschillende manieren afhankelijk van wat beschikbaar is: het pictogram Microsoft Word op het bureaublad; of in het menu Start ; of we klikken in het menu Start: Alle programma s Microsoft Word Nota: het is ook mogelijk dat Word onder Microsoft Office bij Alle programma s staat. We openen het bestand (document) Angstaanjagend van de Cd-rom in de map Oefeningen. Met deze tekst gaan we de bewerkingen inoefenen. Gewoonlijk zullen we tekst selecteren door met de LM ingedrukt de muis over de te selecteren tekst te bewegen. De geselecteerde tekst wordt dan zwart gekleurd. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 5/22

6 Maar het is niet altijd gemakkelijk om op die manier de tekst die we wensen nauwkeurig te selecteren. Er zijn ook snellere manieren om tekst te selecteren Eén woord selecteren: zet de muiswijzer in het woord en dubbelklik met LM. Twee of meer woorden na elkaar selecteren: Zet de muiswijzer op de eerste letter van het eerste woord, sleep naar het laatste woord dat je wilt selecteren. Automatisch wordt het laatste woord helemaal geselecteerd. Los dan de muisknop. Een regel selecteren: zet de muiswijzer voor de regel in de marge, klik eenmaal met LM. Een alinea selecteren: zet de muiswijzer in de marge van de alinea en dubbelklik. Nota: wanneer we de muisaanwijzer in de marge zetten verandert die van een verticale I in een pijltje. De ganse tekst selecteren: zet de muiswijzer in de linkermarge van de tekst : houd de [Ctrl] -toets(onderaan links op het toetsenbord) ingedrukt en klik één maal op de LM. Een zin selecteren: klik in de zin terwijl men de [Ctrl] toets indrukt. Een ganse document selecteren: [Ctrl] toets + [A] indrukken Ofwel de muisaanwijzer in de marge zetten, [Ctrl] toets ingedrukt houden en de LM aanklikken Om de selectie van een tekst ongedaan te maken klikken we (LM) op een andere plaats in de tekst Tekst verplaatsen In Word kunnen we tekst knippen, kopiëren en plakken zoals we dat met het Kladblok gedaan hebben. Maar bij Word gaan we niet meer met het menu Bewerken werken maar met de pictogrammen in de Standaard werkbalk (of Knoppenbalk). Dat gaat sneller De pictogrammen Knippen, Kopiëren, Plakken In de Standaard werkbalk (of Knoppenbalk) staan drie pictogrammen (of knoppen ): eentje met een schaar in, dan een dubbele pagina en een klembord. Is er nog geen tekst geselecteerd en het klembord leeg is dan zijn die drie pictogrammen grijs. Selecteren we nu een tekst dan worden de eerste twee pictogrammen duidelijk zichtbaar. We kunnen nu door op één van beide te klikken de tekst knippen (schaar) of kopiëren (dubbele pagina). De tekst wordt op het Klembord geplaatst. Nu wordt ook het derde pictogram duidelijk zichtbaar. De uitgeknipte of gekopieerde tekst kunnen we op een andere plaats in ons document plaatsen door eerst de cursor op die plaats te zetten en dan op het pictogram plakken te klikken. We kunnen de tekst zo dikwijls plakken als we wensen. Nota: om de cursor te verplaatsen kunnen we de muisaanwijzer op de gewenste plaats zetten en dan één maal klikken (LM) of we kunnen de cursor besturen door met de pijltjes toetsen te werken (zie verder). De bewerkingen Knippen, Kopiëren en Plakken kunnen ook (zoals in het Kladblok) opgroepen worden via de Menubalk, nl. onder het item Bewerken. Klikken we op Bewerken dan gaat er een snelmenu open waarin de bewerkingen zichtbaar worden. Naast de bewerkingen staan ook de Sneltoetsen aangegeven. Mensen die zeer veel tekstverwerking gebruiken vinden het aangenamer (en sneller) om met deze sneltoetsen te werken. Sneltoetsen zijn combinaties van toetsen die samen moeten ingedrukt worden om een bepaalde bewerking uit te voeren, bv.: Knippen [Ctrl] + [x] Kopiëren Plakken Ongedaan maken [Ctrl] + [c] [Ctrl] + [v] [Ctrl] + [z] Het heeft weinig zin dit van buiten te leren, door er veel mee te werken onthoudt je die combinaties wel vanzelf. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 6/22

7 Tekst verslepen met de muis. Het is uiteraard ook mogelijk om geselecteerde tekst te verplaatsen door met de LM ingedrukt de tekst te slepen naar een andere plaats in het document. Noteer wel dat we op deze manier alleen de bewerkingen knippen / plakken uitvoeren en dit slechts één maal. Op deze manier plaatsen we immers geen tekst op het klembord! Toch kunnen we ook met de muis tekst kopiëren. Eerst selecteren we de tekst. Dan verplaatsen we de muis met de LM ingedrukt naar de nieuwe plaats. Op die plaats druk je eerst op de [Ctrl]-toets en houdt deze ingedrukt en pas dan laat je de LM los. De geselecteerde tekst staat nu op de oude en de nieuwe plaats, we hebben die dus gekopieerd. Ook op deze manier kunnen we slechts één maal de tekst kopiëren! De pictogrammen Ongedaan maken & Opnieuw Dit is een zeer belangrijk pictogram, we vinden het in de knoppenbalk. Hebben we ons vergist en de tekst op de verkeerde plaats geplakt, dan kunnen we dat ongedaan maken door op het pictogram Ongedaan maken te klikken. Ook als we de verkeerde tekst al uitgeknipt hebben kunnen we die met dit pictogram terugroepen. Het pictogram Ongedaan maken werkt niet alleen wanneer we een fout gemaakt hebben bij knippen, kopiëren en plakken, maar voor alle bewerkingen in Word. Dus ook als we bv. fouten getypt hebben. In Word kunnen we meerdere voorgaande bewerkingen ongedaan maken. Als er op je scherm niets meer staat: probeer maar met dit pictogram aan te klikken, zelfs enkele keren na elkaar en de voorgaande situaties komen terug. Naast het pictogram Ongedaan maken staat er een gelijkaardig met de pijl in de andere richting. Dit is het pictogram Opnieuw. Met dit pictogram doen we het tegenovergestelde van de vorige, je krijgt opnieuw wat je tevoren ongedaan gemaakt hebt. Noteer dat dit pictogram slechts oplicht indien we eerst met Ongedaan maken een bewerking gedaan hebben. Hebben we meerdere bewerkingen na elkaar ongedaan gemaakt dan kunnen we die één voor één terug zetten door meerdere malen op het pictogram Opnieuw te drukken. Nota: plaatsen we de muisaanwijzer op het pictogram Ongedaan maken of Opnieuw dan verschijnt daar bij ook de tekst van de bewerking die we willen ongedaan maken of opnieuw oproepen, bv. Ongedaan maken Verplaatsen ; Ongedaan maken Knippen, enz. We oefenen met deze pictogrammen door eerst een stukje tekst te knippen, verplaatsen, tekst in te typen en dan met de pictogrammen Ongedaan maken en Opnieuw die bewerkingen te herroepen Het Klembord In Word (en ook andere Microsoft Office programma s) kunnen we de inhoud van het Klembord weergeven Bij het kopiëren en plakken van een tekst, een foto, een tekening, maakt men gebruik van het klembord. Dat klembord ziet men niet, want het werkt op de achtergrond. Noteer dat we op klembord niet alleen tekst kunnen plaatsen, maar ook een foto, een tekening, zelfs een volledig bestand. Dit doen we steeds door eerst te selecteren wat we willen verplaatsen en het dan op het klembord plaatsen door één van de opdrachten Knippen of Kopiëren. Staat de tekst, tekening, foto, bestand, grafiek, op het klembord dan kunnen we dit Plakken op een andere plaats in de tekst. Maar we kunnen de inhoud van het klembord ook plakken in een ander programma, bv. een tekst uit een Word document kunnen we plakken in een PowerPoint presentatie, of bv. een foto uit een PowerPoint presentatie in een tekst document! Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 7/22

8 Wat er op het Klembord staat kan je zichtbaar maken door te klikken op: Bewerken Office Klembord. Er gaat nu een nieuw venster open waarin we alle items die op het Klembord staan kunnen bekijken, plakken en/of verwijderen De Cursor en Cursorbesturing De cursor is zichtbaar als knipperend vertikaal streepje ( I ) op het scherm. De muisaanwijzer en de cursor zijn twee verschillende dingen. De cursor loopt met de tekst mee en bepaalt de plaats waar de getypte tekst wordt ingevoegd. De muisaanwijzer kan overal op het scherm staan en kan verschillende vormen aannemen (zie Basiscursus Deel 1 Hfdst De Muis ) Door één keer met de muis ergens in de tekst te klikken, verplaatst de cursor zich naar de aangewezen plaats. Een andere manier om de cursor snel naar een bepaalde plek te verplaatsen kan je doen met de pijltjestoetsen op het toetsenbord. Hieronder geven we een overzicht van de bijzonderste mogelijkheden Sneltoets De cursor gaat... Pijl links één teken naar links Pijl rechts één teken naar rechts Pijl omhoog één regel omhoog Pijl omlaag één regel omlaag Ctrl + pijl links naar het begin van het vorige woord Ctrl + pijl rechts naar het begin van het volgende woord Ctrl + pijl omhoog naar het begin van de vorige alinea Ctrl + pijl omlaag naar het begin van de volgende alinea Home naar het begin van de regel End naar het einde van de regel Ctrl + Home naar het begin van het document Page Up één beeldscherm omhoog Page Down één beeldscherm omlaag Ctrl + Page Up naar de linker bovenhoek van het beeldscherm Ctrl + Page Down naar de linker benedenhoek van het beeldscherm Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 8/22

9 2 De Werkbalken In dit hoofdstuk overlopen we even de Werkbalken. In Word zien we meer werkbalken dan de ene van het Kladblok. Die werkbalken komen in andere programma s ook terug, soms in een licht gewijzigde vorm afhankelijk van de mogelijkheden van het programma. Bovenaan staat de Titelbalk, blauw gekleurd. Daar staat de titel van het document dat we geopend hebben ofwel staat er Document1 indien we een nieuw blanco document starten (of 2, 3, enz. afhankelijk van het aantal nieuwe documenten). Titelbalk Menubalk Standaard werkbalk of Knoppenbalk Opmaak werkbalk Liniaal Schuifbalken Statusregel + Stuurregel Overzichtsweergave Afdrukweergave (of paginaweergave) Weergave volgens Weblay-out Normale weergave Tekenen werkbalk Taakbalk Onder de Titelbalk vinden we de Menubalk met daarin items zoals: Bestand, Bewerken, Beeld, Invoegen, enz. Klikken we op één van die menu items dan gaat er een snelmenu met meer mogelijkheden open. Hier vinden we alle mogelijke taken die bij het geopende programma behoren. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 9/22

10 Onder de menubalk staan normaal 2 werkbalken, de Standaard en de Opmaak werkbalk. De Standaard werkbalk of Knoppenbalk geeft veel gebruikte menu opties weer zodat we die niet altijd in de Menubalk moeten gaan zoeken. De betekenis van een knop op de werkbalk kan je achterhalen door de aanwijzer op de knop te plaatsen en deze daar even te laten staan. Onder de knop verschijnt in 't kort de betekenis. Daaronder staat dan de Opmaak werkbalk. Deze laat toe, bij Word bv., de tekst aan te passen naar lettertype en -grootte, letters vet weergeven, schuin plaatsen, onderlijnen, kleuren, enz. Je kunt knoppen aan deze werkbalk toevoegen of verwijderen naar eigen smaak. Is één of andere werkbalk niet zichtbaar dan kan die oproepen door in de menubalk te klikken op: Beeld Werkbalken en dan de gewenste werkbalk aanvinken. Zoals je kan zien in het snelmenu dat open gaat wanneer je op Werkbalken klikt zijn er vele werkbalken mogelijk. Voorlopig houden we het bij de twee besproken werkbalken. Dan komen we aan de Liniaal De Liniaal geeft de grenzen van de tekst op de pagina aan de tabulaties aan. Daar komen we later op terug. Is de Liniaal niet zichtbaar dan kun je die oproepen door in de menubalk te klikken op: Beeld Liniaal Na de liniaal komt het grote venster waarin we de tekst gaan typen of bewerken. Onderaan (boven de taakbalk) staan nog enkele balken, waaronder de werkbalk Tekenen, die we later zullen bespreken. Van belang is wat er juist boven de werkbalk tekenen staat, daar staan links 4 pictogrammen (naast de horizontale schuifbalk). Deze pictogrammen geven de verschillende toestanden aan waarin de tekst in het venster weergegeven wordt. Eén ervan zal gemarkeerd zijn, nl. de toestand waarin de tekst op dat ogenblik weergegeven wordt. Door de muisaanwijzer op een pictogram te plaatsen wordt een tekst zichtbaar die de weergave beschrijft. Wij werken zoveel mogelijk met het derde pictogram van links, nl. Afdrukweergave. Op die manier zien we tekst in het venster zoals die op papier zal worden afgedrukt. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 10/22

11 3 Tekst Opmaak Word laat toe tekst aan te passen aan onze wensen. Deze cursus is ook een voorbeeld van hoe tekst opgemaakt wordt om die beter leesbaar te maken. Om tekst op te maken hebben we de Opmaak werkbalk nodig. Is die niet zichtbaar dan roepen we die op door: Beeld Werkbalken Opmaak aan te vinken 3.1 Niet-afdrukbare tekens Bij het intypen van tekst zijn er ook karakters die we moeten ingeven maar die niet zichtbaar zijn op een afdruk, bv. spaties, tabulaties, een nieuwe alinea (of nieuwe regel). Tijdens het intypen van tekst is gemakkelijk om te weten welke tekens we waar hebben ingegeven, bv. waar en hoe dikwijls we een nieuwe regel begonnen zijn. Deze niet-afdrukbare tekens kunnen we wel zichtbaar maken. Daartoe drukken we op de knop Weergeven/Verbergen in de Knoppenbalk. Bij spaties zie je dit teken: Bij tabulaties zie je dit teken: Bij een nieuwe alinea, na [Enter] zie je: 3.2 Tekst Opmaken en Uitlijnen Tekst in vet, schuin en onderstreept We kunnen tekst op verschillende manieren weergeven, bepaalde zinnen kunnen we benadrukken door die bv. vet of cursief te maken, of ook door te onderlijnen. Word laat toe dit toe te passen op een enkel woord, een zin of een alinea of, indien nodig, een heel document. Hiertoe zijn er in de Opmaak werkbalk drie pictogrammen (of knoppen) beschikbaar: De eerste knop B dient om tekst vet weer te geven; De tweede knop I dient om tekst cursief (schuin) weer te geven; De derde knop U dient om tekst te onderlijnen. We kunnen uiteraard twee of alle drie de opmaak mogelijkheden combineren: Tekst vet en cursief: deze tekst is opgemaakt met twee methodes; Tekst vet en onderlijnen: deze tekst is opgemaakt in twee andere methodes. We kunnen de tekst opmaken op twee manieren: Ofwel door eerst de opmaak te selecteren (het bijhorende pictogram aanklikken). Vanaf de plaats waar de cursor staat wordt de tekst die we intypen nu in de gewenste opmaak weergegeven. Ofwel na het intypen de tekst te selecteren en dan op het gewenste opmaak pictogram te klikken. We oefenen deze opmaak op het document Bedenkingen van een Congolees. Word heeft nog meer mogelijkheden om de tekst op te maken, zoals Doorhalen, Veerrzzonkkeen, superscript, enz. Om de tekst in die vormen op te maken dienen we eerst te selecteren, dan klikken we in de menubalk op: Opmaak Lettertype Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 11/22

12 In het menuvenster dat nu open gaat vinken we onder menu item Lettertype het gewenste effect aan. Kijk ook eens naar het menu item Teksteffecten, waar plezierige mogelijkheden staan om de tekst te versieren! Tekst uitlijnen Wanneer we tekst intypen staat die normaal links uitgelijnd. D.w.z. dat de tekst aan de linker marge altijd op dezelfde plaats begint. Maar we kunnen de uitlijning veranderen. Daartoe gebruiken we in de Opmaak werkbalk de vier pictogrammen (knoppen) die hier op betrekking hebben: Om tekst uit te lijnen dienen we ofwel, één van de vier knoppen aan te klikken, die licht dan op zoals de laatste knop in de figuur hierboven, ofwel markeren we de tekst en klikken dan de gewenste uitlijning aan. De vier knoppen zijn: - Links uitlijnen: iedere regel begint bij de linkermarge; - Centreren: De tekst wordt in het midden van het blad geplaatst (even ver van de linker- en de de rechter marge; - Rechts uitlijnen: iedere regel eindigt bij de linker marge; - Uitvullen: de spaties tussen de woorden worden zo aangepast dat de tekst begint bij de linkeren eindigt bij de rechter marge. Dit geld alleen voor doorlopende tekst. Wanneer we met de [Enter] toets een nieuwe regel beginnen wordt de tekst op die plaats afgebroken. We oefenen het uitlijnen van tekst met het document Angstaanjagend. Hoe staat deze tekst uitgelijnd wanneer je die opent? 3.3 Lettergrootte, Lettertype en Kleur Binnen eenzelfde Word document kunnen we de weergave van de tekst aanpassen zodat er bv. sommige woorden groter zijn en ander dan weer in een ander lettertype of een andere kleur. Ook kunnen we tekst markeren met een kleur zoals we met een kleurstift op papier zouden doen Lettergrootte Om van lettergrootte te veranderen gebruiken we dezelfde methode als om tekst op te maken in vet, cursief enz. Dus ofwel kiezen we eerst de lettergrootte en beginnen dan onze tekst te typen ofwel selecteren we tekst waarvan we de grootte willen veranderen. We openen Word en het document Bedenkingen van een Congolees en zorgen er voor dat de Opmaak werkbalk zichtbaar is In de Opmaak werkbalk staat links van het pictogram B in een venstertje een getal met een pijltje omlaag er naast. Normaal staat dit getal op 10 of 12. Dit wil zeggen dat we tekst intypen met een lettergrootte van 10 of 12 punten : We kunnen de lettergrootte aanpassen door op het pijltje te klikken en een groter of kleiner getal in het afrolmenu te kiezen. Wel eerst tekst selecteren ofwel verder typen in de nieuwe lettergrootte. Dit is een tekst in lettergrootte 16. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 12/22

13 3.3.2 Lettertype Links van het venster Lettergrootte staat het venster waarin het Lettertype staat weergegeven. De tekst van deze cursus staat in het lettertype Arial. Om een ander lettertype te kiezen klikken we op de neerwaarts gerichte pijl rechts van het lettertype. In het afrolmenu verschijnen nu heel wat andere lettertypes. We zien ook onmiddellijk hoe dat nieuwe lettertype er uit zal zien: Dit is een tekst in lettertype Lucida Calligraphy. Noteer wel dat er ook Lettertypes bestaan die tekens i.p.v. letters te voorschijn toveren, bv. Windings : ❻ 9⓿ ❺❶ Letterkleur en tekstmarkering We kunnen de kleur van de letters aanpassen. Rechts in de Opmaak werkbalk staat een A met een gekleurd streepje er onder. Dit is de knop om de Tekstkleur te veranderen. Klikken we op die letter A dan vervolgen we onze tekst in de kleur die er onder staat. Klikken we op het pijltje rechts er naast dan komen er andere kleuren tevoorschijn. Is dat nog niet voldoende dan klikken we op Meer kleuren om een nog groter kleurpalet te bekijken. Door op een kleur te klikken worden geselecteerde letters in die kleur weergegeven of beginnen we van dan af in die kleur tekst in te voeren. Het streepje onder de A verandert nu ook in die kleur. Willen we in een tekst een passage benadrukken, dan kunnen we de Markeerstift gebruiken, net zoals we dat met een markeerstift op papier doen. Daartoe gebruiken we de knop rechts van de A. Die stelt een penseeltje voor ook weer met een gekleurd streepje er onder. De kleur van het streepje geeft aan in welke kleur de tekst gemarkeerd wordt wanneer we de knop klikken. Bijvoorbeeld, deze tekst is geel gemarkeerd. Willen we in een andere kleur markeren dan klikken we op het pijltje rechts van de knop. In het nieuwe venstertje kunnen we nu een andere kleur kiezen. We oefenen lettergrootte, type en kleur op de tekst Mijmeringen van een Congolees. We zetten bv. ieder versje in een ander lettertype, een andere kleur, een andere markering, enz. 3.4 Werken met Initiaal W anneer we een boek of tijdschrift (soms ook de krant) bekijken dan zien we dat zien we dikwijls dat de eerste letter van een hoofdstuk of artikel groter wordt weergegeven dan de rest van de tekst. Die toepassing noemen we Initiaal, dat wil zeggen een grote, soms versierde, letter aan het begin van een artikel. In dit voorbeeld is de letter W vergroot tot 2 regels en in ander lettertype. Om dit te bekomen plaatsen we de cursor voor de eerste letter van de alinea waar we het Initiaal willen toepassen. Dan klikken we Opmaak Initiaal Er gaat nu een venstertje open waarin we de verschillende mogelijkheden om de initiaal toe te passen kunnen kiezen. Er worden drie mogelijkheden gegeven: geen initiaal, In tekst of In marge. Wanneer we één van de laatste twee mogelijkheden kiezen dan kunnen we ook de opties die er bij horen aanduiden. Zo kunnen we voor het lettertype van de initiaal (de eerste letter dus) een nader type dan voor de tekst kiezen. We moeten ook aanduiden over hoeveel regels de initiaal moet lopen, bv. 3 regels omlaag Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 13/22

14 wordt veel gebruikt. Ten slotte dienen we de afstand tot de tekst te kiezen. Die houden we normaal op 0 cm. Tenzij het resultaat ons niet bevalt en we een iets grotere afstand verkiezen. We oefenen de initiaal op de tekst Met de allerliefste in de trein. We proberen op ieder versje een andere mogelijkheid, initiaal in de tekst, in de marge, over 2, 3 of 4 regels en telkens een ander lettertype. 3.5 Tekst Omkaderen en Arceren In deze cursus ben je al enkele malen een zin of alinea in een kader tegen gekomen. Ook heel de pagina is omkaderd. Arceren van een tekst (ook soms schaduwen genoemd) is dan weer de tekst met schuine streepjes doorstrepen zoals dat vroeger met een potlood gedaan werd. Nu kunnen we dat niet alleen in het grijs maar ook in elke andere gewenste kleur. Hoe we dat doen leren we in dit hoofdstuk Tekst omkaderen We kunnen een woord, een regel, een zin, een alinea of meerdere alinea s omkaderen. Indien slechts één woord, enkele woorden of één regel willen omkaderen dan dienen we eerst dat gedeelte te selecteren. Dan klikken we in de menubalk: Opmaak Randen en arcering. Er gaat nu een venster Randen en arcering met verschillende mogelijkheden open. We kiezen het eerste menu-item Randen. Nu dienen we het type kader aan te klikken. We maken een keuze tussen Kader en Schaduw. Nu dienen we nog voor de lijnen van het kader de stijl te kiezen: we hebben keuze uit volle lijn, stippellijn, dubbele lijn enz. Ook de lijnkleur en lijndikte kunnen we aanpassen. Voorbeelden: Kader Kader met schaduw Indien we een volledige alinea wensen te omkaderen dan hoeven we die niet te markeren, we plaatsen de cursor ergens in de alinea en herhalen de bewerking zoals hierboven beschreven. Zodra we de omkadering op één of meerder alinea s toepassen wordt ook de knop Opties rechts onderaan bruikbaar. Indien we die aanklikken wordt een ander venster geopend waarin we de afstand van het kader tot de tekst kunnen aanpassen. Hoe groter het aantal punten dat we instellen hoe groter de afstand tussen tekst en kader. We kunnen ook een kader (al dan niet met schaduw) rond iedere regel van een alinea plaatsen zoals met deze alinea gedaan is. In dit geval dienen we echter wel de volledige alinea te selecteren! Zorg er ook voor rechts beneden in het venster Toepassen op: de optie tekst aan te klikken Tekst arceren Zoals bij het omkaderen van tekst kunnen we ook één of meerdere woorden, een regel, zin of alinea arceren. Arceren kan met grijstinten en kleur. Het lijkt op het gebruik van de markeerstift maar hier hebben we meer mogelijkheden en kleuren. We arceren een tekst via dezelfde menu optie als voor omkaderen: Opmaak Randen en arcering Maar nu kiezen we het menu-item Arcering. Nu kunnen we kiezen tussen Opvulling en Patronen. - Bij Opvulling kunnen we een grijstint of een kleur kiezen. Klikken we dan op OK dan wordt de tekst van marge tot marge in de gekozen kleur opgevuld. Willen we alleen de tekst opvullen, dus niet van marge tot marge, dan dienen we eerst de tekst te selecteren en dan de arcering toe te passen. Deze tekst is van marge tot marge gearceerd. - Bij Patronen dienen we eerst de stijl te kiezen. We hebben de mogelijkheid om de arcering weinig (5 %) tot zeer dicht (100 %) in te stellen. Ofwel kiezen we een patroon zoals diagonaal, raster, horizontaal, enz. (vergeet de schuifbalk in het venster Stijl te gebruiken!). Indien gewenst kunnen we het patroon nu ook een kleur geven. Laten we het venstertje Kleur op Automatisch staan dan wordt zwart gebruikt. Klikken we via het pijltje het snelmenu open dan kunnen we de gewenste kleur instellen. Deze omkaderde tekst is diagonaal in kleur gearceerd Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 14/22

15 3.5.3 Paginaranden We kunnen iedere pagina van een document in een kader weergeven zoals dit bij deze cursus is toegepast. Hiertoe klikken we in de menubalk: Opmaak Randen en arcering In het venster Randen en arcering klikken we nu het 2 e menu-item Paginarand aan. Het venster is zowat hetzelfde als bij het menu-item Randen. We dienen nu terug een keuze te maken tussen Kader en Schaduw, het lijntype ( Stijl ) en de lijndikte te bepalen en eventueel de kleur in te stellen. Klikken we nu OK dan wordt onze omkader selectie op heet het document toegepast. We zien onderaan echter nog een bijkomend venstertje: Illustraties. Hierin staat geen. Klikken we echter naast het venstertje het pijltje aan dan gaat een snelmenu open met een groot aantal illustraties. Hieruit kunnen we een illustratie kiezen (bv. kersen, dennen, sterren, enz.). De volledige paginarand wordt dan in die illustratie uitgevoerd. Voor wenskaarten is dit een mooie optie. Nota: Willen we de paginarand maar op één of enkele pagina s van het document toepassen dan dienen we de tekst eerst in secties te verdelen. Dit is echter een onderwerp voor de vervolgcursus. 3.6 Opsommingstekens en Nummering Opsommingstekens zijn tekens (bv. een bolletje, een vierkantje, een vinkje, enz.) die we voor lijstjes zetten. Ze trekken de aandacht van de lezer op een lijstje dat zonder tekens moeilijk leesbaar is. Nummers kunnen we gebruiken indien we aan de onderwerpen van het lijstje een volgorde willen toekennen. We kunnen dat doen met cijfers (1, 2, 3, ) of letters (a, b, c, ) Opsommingstekens Opsommingstekens invoegen De eenvoudigste manier om een lijstje met opsommingstekens te maken is de cursor op de plaats te zetten waar we het lijstje willen beginnen. Dan klikken we in de Opmaak werkbalk de knop Opsommingstekens aan. Beginnen we dan te typen dan verschijnt er een lijstje voorafgegaan door bolletjes zoals in onderstaand voorbeeld. Om een nieuw onderwerp aan het lijstje toe te voegen drukken we op [Enter]. Dit is ons eerste lijstje. En dit is een nieuw item uit ons lijstje. Blijven we nu verder typen tot we aan de rechtermarge komen, dan zien we dat de tekst op de volgende regel verder gaat maar inspringt zodat alle regels op dezelfde plaats beginnen. We kunnen ook een ander teken dan een bolletje kiezen. In deze cursus is een pijltje gebruikt om lijstjes aan te duiden. Om het opsommingsteken te veranderen klikken we in de menubalk: Opmaak Opsommingstekens en nummering Er gaat nu een venster Opsommingstekens en nummering open. We klikken het eerste menu-item Opsommingstekens aan indien dit nog niet open staat. We zien nu de volgende figuur: Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 15/22

16 We klikken nu een ander teken dan het bolletje aan. Beginnen we nu te typen dan krijgen we een lijstje met dat nieuwe teken voor, bv. Nu starten we een lijstje met een pijltje er voor Opsommingstekens aanpassen Willen we nog meer aanpassingen doorvoeren dan klikken we, na het kiezen van een teken, op de knop Aanpassen rechts onderaan. Weer gaat er een nieuw venster Lijst met opsommingstekens aanpassen open We kunnen nu de volgende aanpassingen doorvoeren: De kleur van het teken veranderen door op de knop Lettertype te klikken en in het nieuwe venster in het venster Tekstkleur aan te klikken. We kiezen nu een kleur, bv. rood, zoals in dit voorbeeld. Vergeet niet ieder venster af te sluiten door OK aan te klikken en aldus je keuze te bevestigen. En verder In het venster Lijst met opsommingstekens aanpassen kunnen ook bepalen. Hoe ver het lijstje zal inspringen Dit wil zeggen hoe ver het lijstje naar rechts komt ten overstaan van de gewone tekst. Eerst bepalen we de positie van het opsommingsteken zelf door in het venstertje Inspringen op het getal aan te passen. Dan bepalen we de positie waar de tekst na het teken start, bv. 1 cm na het teken. Dat doen we door in het venstertje Tabspatie na een getal in te stellen. Noteer dat dit getal groter moet zijn dan het voorgaande dat de positie van het opsommingsteken bepaalt. Nota: om te verstaan wat de tabspatie wil zeggen dien je best eerst het hoofdstuk over tabulaties te lezen Van een aantal alinea s een lijstje maken We hoeven niet altijd eerst te bepalen hoe we het lijstje gaan maken. We kunnen ook achteraf van een aantal alinea s een lijstje maken. Dat doen we door al de alinea s die in het lijstje moeten komen te selecteren. Dan klikken we in de Opmaak werkbalk op de knop Opsommingstekens (of Nummering ), ofwel, indien we aanpassingen willen doen gaan we via de Menubalk: Opmaak Opsommingstekens en nummering Iedere alinea wordt nu één onderwerp in ons lijstje Nummering We kunnen ook de onderwerpen van ons lijstje nummeren i.p.v. er opsommingstekens voor te zetten. De snelste manier om de onderwerpen van een lijstje te nummeren is door in de Opmaak werkbalk de knop Nummering aan te klikken. Vanaf de positie waar de cursor staat beginnen we dan het lijstje te nummeren, bv.: 1. Eerste regel van ons lijstje 2. Tweede regel 3. enz. We kunnen ook het uitzicht van de cijfers iets veranderen, Romeinse cijfers ofwel letters gebruiken. Daartoe klikken we weer in de menubalk: Opmaak Opsommingstekens en nummering Het venster Opsommingstekens en nummering gaat open. We klikken het tweede menu-item Nummers. We zien nu de volgende figuur: Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 16/22

17 We klikken bv. het beeldje met de hoofdletters aan en we bekomen volgend lijstje: A. eerste onderwerp B. tweede onderwerp C. enz. Op dezelfde wijze zoals bij Opsommingstekens kunnen we aanpassingen doorvoeren door in het venster rechts onder de knop Aanpassen aan te klikken. In het nieuwe venster kunnen we dezelfde aanpassingen doen zoals hierboven voor de Opsommingstekens beschreven. 3.7 Spelling- en Grammaticacontrole Wanneer we een tekst intypen zullen we af en toe wel fouten typen. Word heeft daartoe een ingebouwde spelling - en grammatica controle. Het plezierige is dat Word ook automatisch kan bepalen in welke taal we een tekst intypen zodat we dat niet noodzakelijk hoeven in te stellen. We openen een oefentekst, bv. Senioren omarmen het Internet. Hierin zijn een aantal spel- en een aantal grammaticafouten blijven staan: - De spelfouten zijn rood onderlijnd (bv. spelvout). - En grammaticafouten zijn groen onderlijnd (bv. Senioren gebruikt het Internet). Om een tekst te verbeteren is het best dat we de cursor in het begin van de tekst zetten. Dan klikken we in de opmaak werkbalk op de knop Spelling- en Grammaticacontrole : Nota: We kunnen de controle ook starten via de menubalk: Extra Spelling en grammaticacontrole Of via de sneltoets [F7] De controle start en gaat automatisch naar de eerste fout die gevonden wordt. Dan gaat er een venster open: Spelling- en grammaticacontrole: Nederlands. In dat venster wordt de zin met de fout aangegeven, rood onderlijnd voor een spelfout, groen voor een grammaticafout. Ook geeft de controle één of meerdere suggesties ter verbetering (indien mogelijk). Nu kunnen we een suggestie aanvaarden en klikken dan op de knop Wijzigen. Veronderstellen we dat dezelfde fout meermaals zal terugkomen dan klikken we op Alles wijzigen. Het kan echter zijn dat de controle zich vergist en een woord niet kent dat toch juist is, bv. een eigennaam als Vandenheuvel zal als een fout beschouwd worden maar is er geen. In dat geval klikken we op Alles negeren en dan zal dat woord inde tekst niet meer als fout aanzien worden. Is het echter een woord dat we later nog in andere documenten zullen gebruiken, dan kunnen we het toevoegen aan een persoonlijke woordenlijst door op Toevoegen aan woordenlijst te klikken. Naast de officiële woordenlijst komt er dan een persoonlijke woordenlijst waarmee de spellingcontrole ook zal rekening houden. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 17/22

18 4 Tabulaties & Kolommen 4.1 Tabulaties Met tabs kunnen we woorden binnen een regel en onder elkaar uitlijnen in tabelvorm. Om tabulaties of kortweg tabs zichtbaar te maken en snel in te stellen zorgen we voor dat de Liniaal zichtbaar is. Zonodig klikken we in de menubalk op Beeld en vinken Liniaal aan. Indien er geen tabs voor ons document zijn ingesteld, dan zijn er op de liniaal ook geen tabs (in de vorm van haakjes) zichtbaar. Drukken we nu op de [Tab] toets dan verspringt de cursor telkens over een gelijke afstand (1,25 cm) naar rechts. We kunnen dus al vooringestelde tabs gebruiken. Willen we nu tekst in een tabelvorm plaatsen dan kunnen we zelf de positie van de tabs bepalen. Daartoe klikken we in de liniaal op de plaats waar we een tab willen plaatsen, bv. we plaatsen een tab op 3 cm en één op 8 cm van de linker marge. Noteer wel dat de tabs alleen gelden voor de regel waarin we werken. We kunnen nu tekst in tabelvorm weergeven, we toetsen de [Tab] toets in en de cursor springt naar de eerste tab die we gemerkt hebben: Maandag 17 C. Dinsdag 18 C. Bemerk dat wanneer je de [Enter] toets drukt op het einde van de regel waarin de tabs gemerkt zijn dezelfde tabs ook voor de nieuwe regel gelden. Er zijn vier soorten tabs (zie figuur): links uitlijnen, centreren, rechts uitlijnen en de decimale tab (deze is niet weergegeven): Linkse tab: Centeer tab: Rechtse tab: de tekst wordt rechts vanaf deze tab uitgelijnd: de tekst wordt links en rechts van deze tab gecentreerd; de tekst wordt links vanaf deze tab uitgelijnd; Decimale tab: deze tab zorgt er voor dat bij getallen met een komma, de komma s onder elkaar op één lijn staan. Door op de Liniaal te klikken kunnen we alleen linkse tabs invoegen. We kunnen die wel veranderen of ander tabs bijvoegen via het menu: Opmaak Tabs In het venster Tabs kunnen we nu tabs bijvoegen of verwijderen en het soort tab instellen. Ook kunnen we aanduiden of er een opvulteken voor de tab moet komen. We selecteren de tabpositie waar het opvulteken moet voor komen en klikken dan het gewenste opvulteken aan. Hierna volgt een voorbeeld van een tabel met een linkse, een decimale en een rechtse tab. Voor de decimale tab worden puntjes als opvulteken gebruikt. Appelen...3,46 per kilo Tafel en 4 stoelen...245,00 Koekjes...12,45 per set per 3 verpakkingen 4.2 Kolommen We kunnen tekst eenvoudig in kolommen zetten zoals in tijdschriften en kranten. We selecteren de volledige tekst die we in kolommen willen zetten. Dan kiezen we in de menubalk Opmaak Kolommen. In het venster dat nu opengaat, kiezen we het aantal kolommen dat we wensen, bv. 2 zoals in dit voorbeeld. Indien gewenst kan de kolombreedte en de afstand tussen de kolommen nog veranderd worden. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 18/22

19 5 Tekenen met woorden: WordArt Met WordArt kunnen we woorden en zinnen in mooie vormen en kleuren omzetten. We gaan eerst de werkbalk WordArt oproepen in de menubalk klikken we: Beeld Werkbalken en we vinken WordArt aan Dit is slechts een kleine werkbalk die we vrij over het venster kunnen verplaatsen. We oefenen nu met WordArt: - Open een nieuw document en typ 10 woorden (bv. Leuven, Wonen&Werken,...) en een korte zin; - Selecteer één woord en klik op de knop de eerste knop (met de schuine A ) in de WordArt werkbalk. In het venster WordArt Galerie dat opengaat, kiezen we een WordArt stijl - Er gaat een nieuw venster open WordArt-tekst bewerken. Daarin kunnen e een lettertype en lettergroote bepalen. Vergeet niet OK te klikken! - Het gekozen woord wordt nu in de gekozen WordArt stijl weergegeven. Zie voorbeelden hieronder: We kunnen de woord- of zinfiguren die we met WordArt gemaakt nog altijd bewerken. We klikken eerst in de figuur. Die wordt gemarkeerd doordat er een kader wordt rond gezet. We passen bv. de bovenstaande zin We kunnen tekenen met Word aan. We selecteren de figuur door er in te klikken. Nu kunnen we de knoppen van de WordArt werkbalk gebruiken om aanpassingen te doen. Zo kunnen we de vorm veranderen (met de knop Abc ), een nieuwe WordArt stijl selecteren met de eerste knop schuine A of WordArt opmaken met de knop waarin het verfpotje in staat. Die knop opent een nieuw venster met verscheidene menu items. Met het eerste, Kleuren en lijnen, kunnen we de opvulkleuren en de lijnkleur van de figuur veranderen. Met de laatste knop WordArt tekenafstand (gemerkt met AV ) kunnen we de letters van de figuur dichter bij of verder van mekaar zetten. De grootte van de figuur kunnen we veranderen door de muisaanwijzer op de kleine blokjes van het selectiekader te zetten en dan met de LM ingedrukt te slepen om de figuur te vergroten of te verkleinen, zie hieronder: Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 19/22

20 6 Invoegen van Afbeeldingen en Foto s 6.1 Invoegen van Illustraties. We kunnen onze documenten verfraaien met afbeeldingen. Dat kunnen tekeningen, figuren of foto s zijn. Met het pakker Office van Microsoft worden een heleboel figuren bijgeleverd, die worden Clip Art genoemd. Dit zijn kleine tekeningen van voorwerpen, personen, de natuur, dieren, enz. Hieronder volgen enkele voorbeelden: Deze figuren kunnen we oproepen via het menu: Invoegen Figuur Clip Collection. Er gaat nu een nieuw venster Insert Clip Art open. We dienen nu een categorie en een subcategorie te kiezen over het onderwerp waarover we een figuur willen invoegen. Nota 1: ook bij Nederlandstalige versies van Word kan het voorkomen dat de clips in het Engels voorgesteld worden (zoals in de figuur hierboven). Nota 2: wanneer je Clip Collection voor de eerste maal gebruikt zal het programma de clips eerst toevoegen aan de galerie. Je krijgt dan een bericht dat Microsoft mediagalerie figuren, geluiden en animaties kan catalogiseren. Volg dan de instructies die op het scherm verschijnen. Daarna zal er in de Mediagalerie trefwoorden worden toegevoegd zodat je later gemakkelijk illustraties kunt opzoeken. Noteer wel dat dit enige tijd (verschillende minuten) kan in beslag nemen. Er is nog een andere methode om illustraties in te voegen, die zelfs meer mogelijkheden biedt en ook toelaat met Nederlandse trefwoorden naar onderwerpen te zoeken. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 20/22

21 We gebruiken nu het menu: Invoegen Figuur Illustratie. Rechts van het werkvenster gaat er nu een nieuw venster open Illustratie invoegen genaamd (zie figuur links op volgend blad). Daar brengen we in het vakje Zoeken naar een woord dat het onderwerp waarover we een figuur zoeken beschrijft. Bv. in de afbeelding hierna radio. We klikken op de knop Zoeken en de resultaten worden getoond (figuur rechts). We kunnen nu een afbeelding aanklikken om die in ons document op te nemen. 6.2 Invoegen van Foto s of eigen Afbeeldingen. Wensen we een foto of een andere afbeelding uit onze bestanden in te voegen dan gebruiken we de menuoptie: Invoegen Figuur Uit bestand. Een nieuw venster Figuur Invoegen gaat open. Daarin kunnen we in de map Mijn afbeeldingen naar foto s en figuren zoeken die we in ons document wensen te plaatsen. Uiteraard dienen we eerst foto s van bv. een digitale camera of van een website in de map Mijn afbeeldingen te laden. Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 21/22

22 6.3 Afbeeldingen Aanpassen en Positioneren. Eens een afbeelding of foto ingevoerd in ons document kunnen we die aanpassen en positioneren binnen de tekst Afbeelding vergroten of verkleinen. Een afbeelding kan eenvoudig vergroot of verkleind worden. Daartoe klikken we op de afbeelding. Er verschijnt nu een kader rond de afbeelding met kleine zwarte vierkantjes in de hoeken en het midden van de rand (zoals op bijgaande figuur): Plaatsen we de muisaanwijzer op een zwart vierkantje in één van hoeken van de afbeelding dan kunnen we door de muis te verslepen, met de linker muisknop ingedrukt, de afbeelding vergroten of verkleinen. Door een vierkantje in het midden van de afbeelding te gebruiken kunnen we de afbeelding verbreden of versmallen Afbeelding positioneren. De afbeelding positioneren op het blad kan met de knoppen Uitlijnen in de Opmaak werkbalk. Hiermee kunnen we een afbeelding links, rechts of in het midden van het blad uitlijnen. We kunnen er ook voor zorgen dat de tekst verder loopt naast de afbeelding. Dat kunnen we als volgt instellen: we dubbel klikken op de afbeelding, dan gaat er een nieuw venster Figuur opmaken open. We kiezen het tabblad Indeling. Nu kunnen we bepalen hoe de tekst rond de figuur moet geplaatst worden. Bv. we kiezen Om kader en bij Horizontaal uitlijnen klikken we in het bolletje naast het woord links. De figuur wordt nu links op het blad geplaatste en de tekst komt rechts van de figuur te staan (zoals in dit voorbeeld). We oefenen met het document Het Scheppingsverhaal waarin we figuren brengen die bij de tekst horen en waarna we de figuren opmaken, nl. de figuur omkaderen, de contour volgen, enz. --- Einde document --- Januari 2008 Tekstverwerking met Microsoft WORD 22/22