NIEUWE STRAALZENDERS VOOR DE KL

Transcriptie

1 NIEUWE STRAALZENDERS VOOR DE KL Door: Hans Valkenburg, bedrijfsarchitect transmissiesystemen C2SC Straalzendersystemen blijven een belangrijk verbindingsmiddel voor het KL optreden. Waar vroeger de straalzenders een gebiedsbedekkend communicatiestelsel vormden binnen het ZODIAC systeem, moeten de nieuwe straalzendersystemen voorzien in LAN (Local Area Network) en WAN (Wide Area Network) connectiviteit binnen TITAAN op basis van IP-(internet) verkeer. In puur circuit geschakelde verbindingen van meneer A naar mevrouw B wordt niet meer voorzien. De nieuwe straalzendersystemen zullen nu functioneren in netwerkomgevingen. Deze TITAAN netwerken kunnen op afstanden tot 30 km van elkaar verwijderd zijn. Tevens zal worden voorzien in een grotere transmissiecapaciteit voor voice-, video- en dataverkeer, waar weer grotere bandbreedtes voor nodig zijn. Het huidige optreden vraagt om een snelle en mobiele inzet van eenheden en middelen binnen diverse internationale operaties, zoals bij voorbeeld binnen het NATO Respons Force (NRF) concept. Wisselende samenstellingen van eenheden en niet voorspelbare omstandigheden bij deze inzetopties vereisen daarom tevens een grotere mate van flexibiliteit van de verbindingsmiddelen. De nieuwe straalzenders zullen dan ook, als deelproject van het TITAAN programma, moeten voldoen aan andere eisen dan voorheen. Met grote logge systemen alleen kan niet meer worden volstaan. Het e.e.a. heeft geresulteerd in de realisatie van diverse types straalzenderconfiguraties, die zullen werken in verschillende frequentiebanden. In dit artikel zal ik niet verder uitweiden over het TITAAN programma. Over dit onderwerp zijn al goede artikelen verschenen in dit blad. De bedoeling van dit artikel is om u op de hoogte te brengen van de projectvoortgang en de specifieke eisen die binnen het project zijn gesteld. Hierbij zal ik wat dieper ingaan op een aantal specifieke keuzes, die initieel zijn gemaakt, omdat deze zeer bepalend zijn voor de configuraties die straks zullen gaan instromen. Uiteindelijk moet dit artikel een goed beeld geven van hoe de nieuwe straalzendersystemen eruit gaan zien en op welke wijze de nieuwe systemen worden ingezet. Met de WAN connectiviteit wordt bedoeld de koppeling via straalzenders, satcom of bestaande infrastructuur (ISDN) op het WAN met alle TITAAN gebruikers die dezelfde connectiviteit hebben, zoals het HQ GE/NL Corps te Munster, CISCC en andere HQ s en (sub) eenheden. PROJECTVOORTGANG In 2000 werd met diverse studies en beleidsdocumenten de basis gelegd voor het TITAAN programma, waarin tevens de vervanging van de huidige FM-200 straalzendersystemen als deelproject werd opgenomen. De opdracht voor het schrijven van de behoeftestelling werd in 2001 door LAS bij het C2SC (Sectie Beleidsondersteuning & Architectuur) neergelegd. Dit resulteerde in het opleveren van het beleidsdocument Straalzender in september In dit document is tevens de behoefte aan straalzenders voor de KLu opgenomen. Dit bleek mogelijk, omdat het CIS-concept van de KLu met TITAAN grotendeels overeenkomt met dat van de KL. De Directie Materieel (nu Matlogco) kreeg vervolgens de opdracht het project SSM/SSP te realiseren. Het project kreeg de naam Mobile Radio Relay Station (MRRS). Deze naam is gekozen, omdat het destijds nog ging om allemaal dezelfde configuraties, die volledig self-supporting, ingebouwd in een shelter van een 4-tonner, als complete straalzenderstations binnen TITAAN konden worden ingezet. In 2002 werd de Request For Information (RFI) voor kandidaat leveranciers opgesteld en uitgestuurd met daarin het beoogde systeemconcept, de eisen voor de straalzenderapparatuur en de gestelde mijlpalen van de projectgang. Hierop hebben uiteindelijk een tiental bedrijven gereageerd, die aangaven aan de eisen en het tijdschema van het project te kunnen voldoen. Mede op grond van de reacties op de RFI, wat tevens een indicatie gaf van de mogelijkheden en onmogelijkheden van het project, kon het Voorstudierapport worden geschreven en eind 2002 worden afgerond. In 2003 heeft een herziening van de behoeftestelling plaatst gevonden. Dit was noodzakelijk naar aanleiding van de resultaten van de Voorstudiefase (o.a. budgetoverschrijding) en omdat er inmiddels een herijking van de TITAAN behoefte had plaatsgevonden door LAS. Ook zijn er in 2003 beproevingen uitgevoerd met een tweetal kandidaat straalzendersystemen. Deze beproevingen waren van belang om mogelijke risico s van de aangeboden systemen beter te kunnen inschatten, denk hierbij aan de koppeling op TITAAN en de management interfacing, maar ook voor het vaststellen van het afstandbereik, spectrum efficiency en antenne uitwijkmarges. Begin 2004 is het Studierapport opgeleverd met daarin verwerkt de herziene behoeftestelling en nieuw verkregen inzichten van de beproeving. In het rapport zijn nog maar een zevental bedrijven beschouwd, waarvan drie firma s dezelfde radio s aanbieden. Kort hierna is het Pakket van Eisen (PVE) opgesteld, dat als basis dient voor de Verwervingsvoorbereidingsfase. De planning is om de Uitnodiging Tot Prijsopgaaf (UTP) medio 2004 te laten uitgaan. De Bestel Order (BO) zal begin 2005 worden geplaatst en uiteindelijk zal dit moeten leiden tot de realisatie van het project, eind 2006, waarbij de eerste MRRS s eind 2005 zullen instromen. HUIDIGE FM-200 STRAALZENDERSYSTEMEN Op dit moment maken de huidige FM-200 straalzenders gebruik van de lage band (NATO Band I: MHz) en de hoge band (NATO Band II: MHz). De antennes worden op een snelle mast van 26 m hoog (van de firma HIAB) van het MSVSN voertuig geplaatst of op een steekmast (Clark) van 20 m. Hiermee worden afstanden van 20 tot 30 km overbrugd. Eén straalzenderlink heeft een bandbreedte van 700 khz waarover 256, 512 of 1024 aan data kan worden verzonden en ontvangen. De FM-200 apparatuur is eigenlijk al over zijn ELOT (einde levensduur) heen, maar verschillende modificaties hebben dit telkens weten uit te stellen. Nu TITAAN fase 1 is ingevoerd, is er een probleem ontstaan met betrekking tot de inzet van straalzendersystemen binnen TITAAN. De oude FM-200 kan namelijk niet zomaar gekoppeld worden aan TITAAN, daar is een speciale interface voor nodig. Tot aan de instroming van de eerste MRRS s is besloten zo n interface te bouwen, een zgn. FM-200 Adapter Box, die 9

2 Figuur 1: FM-200 koppeling binnen TITAAN door FEL/TNO is ontwikkeld. Deze adapter box is inmiddels beschikbaar en in gebruik genomen bij HRF HQ, waar TITAAN fase 1 is uitgerold. In figuur 1 zijn een aantal afkortingen genoemd, die het volgende betekenen: SCs = Server Container secret (bij onvercijferde informatie zal de SCu ( u van unsecret) worden ingezet); LBB = LAN Backbone Box; RB = Router Box; LEEB = Line Encryption and Extension Box; FAB = FM-200 Adapter Box. NIEUWE MRRS STRAALZENDERSYSTEMEN De nieuwe straalzenders werken in Band I en Band III+ ( MHz). Optioneel zullen mogelijk extra straalzenders in Band IV ( MHz) worden verworven. Het afstandbereik in Band I en III+ dient minimaal 30 km te zijn. Voor Band IV is dit 15 km. Met deze apparatuur moeten bandbreedtes van 2 Mbps in Band I en 8 Mbps in Band III+ en IV mogelijk zijn, met een efficiency van minimaal 2.0 bps/hz (dit is 2 Mbps in een bandbreedte van 1 MHz) met een bit-error-rate van Deze capaciteit dient in stappen van 512 Kbps tot het maximum instelbaar te zijn. Waar de huidige FM-200 duidelijk in tekort schiet is Electronic Protection Measures (EPM). De nieuwe straalzenderverbindingen dienen (ook bij gebruik van Frequency Hopping) als bescherming tegen jamming en detectie minimaal te zijn voorzien van Automatic Frequency Change (andere frequentie kiezen bij storing) en Automatic Power Control (minimale signaal afregeling waardoor side lobs bij de antenne verminderen en detectie met name in het verlengde van de straalzender moeilijker wordt). BEPALENDE FACTOREN VOOR MRRS CONFIGURATIES Voor de MRRS configuraties is in de eerste plaats de frequentieband keuze bepalend geweest. Om niet afhankelijk te zijn van één frequentieband is een mix aan banden geëist. Ten tweede heeft het besluit van LAS om de dure en nog niet afgeschreven snelle mast van het MSVSN voertuig én de Clark steekmast te hergebruiken en de Salzgittermast (op aanhangwagen met aggregaat) van het Duitse leger over te nemen een grote impact gehad. Er bestaat namelijk een relatie tussen de kwaliteit en de hoogte van een antennemast enerzijds en de frequentie mogelijkheden anderzijds. Wat deze afhankelijkheid precies inhoudt, wordt in de hierna volgende hoofdstukken uit de doeken gedaan. In de derde plaats is, weliswaar in een later stadium tijdens de herijking van de behoefte, om operationele redenen gekozen voor de verschillende uitvoeringen. Hierbij is rekening gehouden met bestaande beschikbare voertuigen voor hergebruik. En in de laatste plaats is om budgettaire redenen het totaal aantal te verwerven straalzenders, die standaard moeten zijn ingebouwd beperkt. Het ligt in de bedoeling om extra straalzenders in waterdichte boxen te bouwen, die dan indien noodzakelijk, voor een extra verbinding per voertuig kunnen zorgen. BEHOEFTESTELLING MRRS In de behoeftestelling MRRS is tevens de straalzenderbehoefte van de KLu opgenomen. Dit artikel beperkt zich tot de behoeftestelling van de KL. De inzet en uitvoering van een KLu systeem verschilt van die van de KL, maar de zendontvangers zullen grotendeels dezelfde zijn. Volledigheidshalve zijn de KLu aantallen wel in de totale kwantitatieve behoefte hieronder opgenomen: - Type I: 22 stuks voor GE/NL CISBn: Een standaard A1 shelter op 40 kn voertuig met 2 masten (Salzgitter- en Clarkmast) en een 6 kw aggregaat op aanhangwagen. Met dit type zullen in principe 3 verbindingen III+, met als eis 2 x Band I én 1 x Band III+ of 2 x Band III+ én 1 x Band I. - Type II: 39 stuks voor 101 CISbat (voor semi-statisch gebruik): Een halve A-shelter op 100 kn voertuig met ingebouwde 6 kw aggregaat, met hydraulische snelle mast (fa. HIAB). Met dit type zullen in principe 2 verbindingen III+, met als eis 2 x Band I of 2 x Band III+ of 1 x Band I én 1 x Band III+. - Type III: 15 stuks voor 101 CISbat (voor tactisch mobiel gebruik): Een verlengde Mercedes Benz 7,5 kn Hard Top met nog te verwerven steekmast (van ca.10 m hoog) en aggregaat. Met dit type zal in principe 1 verbinding worden uitgebracht in Band III+. 10

3 Figuur 2: Configuratie type I Figuur 3: Configuratie type II Figuur 4: Configuratie type III 11

4 - Type KLu: 5 stuks. Een oplegger met 20 ft shelter en aggregaat, met een nog te verwerven antennemast. Met dit type zullen maximaal 3 verbindingen III+ en/of IV. Een definitieve keuze over de frequentieband(en) moet nog worden genomen. - Voor opleidingsdoeleinden: 2 stuks MRRS s (type I) en een 2-tal complete systemen voor het plaatsen in leslokalen (KLu personeel zal naar alle waarschijnlijk de opleiding bij de KL volgen). Indien een MRRS wordt gekoppeld binnen TITAAN is de FAB, zoals is te zien in figuur 1, niet meer nodig. De aansluiting vanuit het LAN met glasvezelkabel bevindt zich dan direct op het voertuig. De zogenaamde indoor unit is ingebouwd in het MRRS. Bovengenoemde KL configuraties kunnen als standaard worden beschouwd. Om praktische en budgettaire redenen is gekozen voor de hierboven gestelde aantallen straalzenderlinks per type MRRS. Optioneel is aanvullend Band III+ en/of Band IV apparatuur voorzien. Hiermee wordt een stuk flexibiliteit gecreëerd, waarmee middelen en personeel optimaal in allerlei omstandigheden kunnen worden benut. De te verwerven aantallen van deze aanvullende apparatuur zal afhankelijk zijn van wat aan budget binnen het project hieraan kan worden toegewezen. De verwachting is dat zowel de Band III+ als de Band IV apparatuur elk apart als complete, geïntegreerde waterdichte transport box zal worden uitgevoerd. Deze kunnen los of vanuit het voertuig worden ingezet. Hiervoor dient een MRRS bij transport wel over voldoende ruimte te beschikken en bij installatie in het voertuig hierop voorbereid te zijn. Voor een extra Band III+ box zal eventueel voldoende transportcapaciteit aanwezig moeten zijn om een extra antennemast mee te kunnen nemen. Met name voor de MR- RS type III in de Mercedes Benz, die is bedoeld voor de ondersteuning van hoog mobiele eenheden, zal dit minder van toepassing zijn. Voor Band IV boxen zullen geen stabielere extra antennemasten, die hiervoor nodig zijn, worden aangekocht. Het gebruik van deze apparatuur is bedoeld om in statische omstandigheden in te zetten en de bijbehorende antenne op de aanwezige infrastructuur, een gebouw of ander hoog vast punt, te bevestigen. Een goed voorbeeld hiervan is een Peace Support Operation (PSO), waarbij een compound of commandopost voor langere tijd is ingericht. Hiervoor zullen overigens ook de benodigde bevestigingsmaterialen worden meegeleverd. Een extra voordeel van Band IV straalzenders is dat hiermee grotere hoeveelheden data (> 8 Mbps) kan worden verzonden. In figuur 5 is een mogelijke standaard uitvoering van een Band III+ of IV Box geschetst. Deze box zal zo dicht mogelijk bij de antennemast worden geplaatst om signaalverliezen in de kabel van het RF gedeelte van de zendontvanger zo gering mogelijk te houden. Uitgangspunt hierbij is dat de MRRS zich in gecontroleerd gebied bevindt, waarbij het mogelijk is om de antenne met glasvezel op enkele honderden meters afstand te zetten. Wanneer geen controle mogelijk is, zal een aparte unit (box) via glasvezel met de MR- RS verbonden moeten zijn, waar de routing en vercijfering plaatsvindt of een soort optische beveiliging met alarm van het voertuig moeten plaatsvinden. Immers, een eis is dat crypto altijd in een gecontroleerde omgeving moet zijn ondergebracht. OPBOUW STRAALZENDER VERBINDING Een MRRS wordt bemand met twee functionarissen. Beiden zijn opgeleid tot medewerker Communications/Radio Relay, waarvan één tevens als chauffeur. Bij het uitrichten van een straalzenderlink kan de operator gebruik maken van een geluidssignaal, dat varieert met de sterkte van het ontvangen signaal van de tegenpost, om de antenne binnen de -1 db bandbreedte af te stemmen. Op de antennemasten zijn hiervoor elektrische rotors gemonteerd, die vanaf het voertuig zijn te bedienen. Het uitrichten van een Band I verbinding is minder kritisch, zodat een mechanische rotor kan volstaan. Daarnaast kan een operator met een telefoonverbinding (zie figuur 2, 3 en 4) voor, tijdens en na een verbinding communiceren met de tegenpost. Ook het management van een straalzenderverbinding kan lokaal Figuur 5: Band III+/1V Box plaatsvinden. Denk hierbij aan de frequentie instelling, foutdetectie, optimaliseren van de verbinding, bandbreedte instelling e.d.. Na stabilisatie zal deze functionaliteit worden overgenomen door het CIS Control Centre (CCC) of Mobile CCC. Vooralsnog is gesteld dat het opbouwen en afsluiten van een verbinding 80 minuten mag duren (vanaf aankomst op locatie). EIGENSCHAPPEN FREQUENTIEBANDEN Van wezenlijk belang is dus de frequentieband waarin de straalzenders moeten zenden en ontvangen. Deze keuze is niet alleen bepalend voor de configuratie zelf, maar ook voor het afstandbereik en de bandbreedte die kan worden benut voor het transporteren van de aangeboden spraak, data en video binnen TITAAN. Hierbij geldt over het algemeen dat hoe hoger de gekozen frequentie(band), hoe korter het afstandbereik, maar hoe meer bandbreedte ter beschikking staat en betere EPM inpasbaar is. Ook geldt hoe hoger de frequentieband hoe smaller de signaalbundel, wat weer meer eisen stelt aan het uitrichten van de link, maar daarom ook speciale eisen stelt aan de hoogte en stabiliteit van de antennemast. Daartegenover staat hoe lager de frequentieband, hoe gunstiger de propagatie karakteristieken, wat resulteert in een groter afstandbereik, en hoe minder problemen er zijn met het uitrichten van de link i.v.m. een bredere signaalbundel. Daarnaast is minder bandbreedte beschikbaar en EPM moeilijker. Om een volledig inzicht te krijgen in waarom uiteindelijk is gekozen voor bepaalde frequentiebanden moet naast de wat algemenere eigenschappen, zoals hiervoor beschreven, zal ook wat meer achtergrond informatie worden gegeven over de karakteristieken van de verschillende, in aanmerking komende, frequentiebanden. Hierbij zal bovendien aandacht worden geschonken aan de toekomst gerichtheid van iedere band. Vanwege de typische militaire eisen, die aan de nieuwe straalzenders zijn gesteld, zoals bij voorbeeld t.a.v. EPM en de robuustheid, komen alleen militaire straalzenders in aanmerking, die weer hoofdzakelijk in militaire frequentiebanden werken. Het Defensiebeleid is er bovendien op gericht om communicatiesystemen voor militair gebruik in principe onder te brengen in militaire frequentiebanden. In het NATO Joint Frequency Agreement (NJFA) zijn alle militaire frequentiebanden opgenomen, waarbij is aangegeven voor welke toepassingen deze zijn aangemerkt. De NATO landen committeren zich aan het NJFA, wat standaardisatie en interoperabiliteit mogelijk maakt. FREQUENTIEKEUZE De keuze van de KL voor Band I, Band III+ en optioneel Band IV is voorafgaand aan de behoeftestelling straalzenders bepaald aan de hand van de volgende argumenten: Band I. De voordelen van Band I zijn genoemd. De huidige aangeboden apparatuur biedt een capaciteit van 2 Mbps in 1 MHz 12

5 Voor straalzendersystemen zijn de volgende banden aangemerkt: Band I ( MHz) De beschikbare bandbreedte in vredestijd voor straalzendersystemen in deze militaire volledig door NATO beheerde band, is op dit moment ongeveer 40 MHz. Na de op dit moment in gang gezette reorganisatie van deze band (afronding 2006) zal zeker niet minder bandbreedte beschikbaar komen, maar zal deze mogelijk worden uitgebreid voor landmobiele toepassingen (hier valt ook straalzendergebruik onder). Gelet op de grote mate van harmonisatie binnen NATO (overal inzetbaar) en de gunstige propagatie karakteristieken blijft Band I interessant. Met de inmiddels uitontwikkelde apparatuur die op de markt beschikbaar is, kan gemakkelijk aan de huidige eisen worden voldaan. Band II ( MHz) De frequentieruimte voor straalzendergebruik in Band II is de afgelopen jaren steeds verder afgekalfd onder civiele druk van de EU. Met de intreding van het digitale tijdperk moest ruimte worden gevonden voor digitale TV en digitale radio. Deze werd gevonden in het militaire spectrum van Band II (ook vanwege de gunstige karakteristieken voor de nieuwe toepassingen). Het gevolg is dat op termijn bijna geen ruimte meer voor militair gebruik beschikbaar blijft. Tot 2010 zal nog ongeveer 2 x 6 MHz bandbreedte beschikbaar blijven. Over wat daarna gebeurt moeten nog afspraken worden gemaakt. Het defensiebeleid is er nu op gericht om geen primaire systemen meer onder te brengen in deze band. Band III+ ( MHz) Deze band bestrijkt een grote bandbreedte met daarin ondergebracht diverse militaire en civiele toepassingen. Naast ruimte voor militaire landmobiele toepassingen, is binnen NATO 2 x 45 MHz voor straalzendersystemen geharmoniseerd. Dit moet voldoende bandbreedte zijn voor gebruik in vredestijd. Als gevolg van verschillende bestaande toewijzingen binnen de NATO landen, en dit geldt met name voor de nieuwe landen, kan het geharmoniseerde spectrum voor straalzenders per land in een ander deel van het bereik van de band zijn toegewezen. Het is daarom van belang apparatuur te hebben die de volledige band qua tuningrange afdekt. Vermindering van de beschikbare bandbreedte voor straalzenders in de toekomst wordt op dit moment niet verwacht. Band IV ( MHz) Dit is een gedeelde militaire/civiele band. Vanwege ruimtegebrek in de lagere frequentiebanden wordt steeds meer gekeken naar de mogelijkheden hogerop, dus ook in deze band. Op dit moment is er nog veel ruimte beschikbaar, maar gelet op de interesse die is ontstaan en om toekomstige problemen te voorkomen leeft binnen NATO het idee om deze band op te delen in meerdere blokken voor verschillende toepassingen. Hierbij wordt gedacht aan straalzendersystemen, telemetrie toepassingen, videosystemen (ook civiel) en vaste straalzenderopstellingen. Band V ( GHz) Een volledig militaire band bestemt voor vaste en mobiele toepassingen. NATO heeft deze band bestemd voor brede videotoepassingen, vaste straalzenderopstellingen en tactische straalzenderverbinding voor korte afstand en met een grote capaciteit. Door de sterke signaalbundeling en grote bandbreedte kan een grote mate van EPM worden bereikt. bandbreedte. Het afstandbereik is gesteld op 30 km, maar met een extra signaalversterking ( kacheltje ) is het mogelijk om afstanden te halen tot 100 km, wat een interessant alternatief zou kunnen betekenen voor satellietcommunicatie. Een ander voordeel van deze keuze is dat het hergebruik van antennemasten geen probleem kan opleveren, omdat de oude FM- 200 zonder problemen met dezelfde masten in Band I werkt. De huidige beperkt beschikbare bandbreedte geldt alleen voor vredestijd. Bij operationele inzet gaan andere normen en regels gelden en zal naar verwachting meer bandbreedte (naar behoefte) beschikbaar komen. Band III+ Destijds moest bij het opstellen van de behoeftestelling een keuze worden gemaakt tussen Band III+ en Band IV apparatuur (naast band I). De eerste overweging voor de keuze voor Band III+ was het feit dat door de LAS werd opgelegd de bestaande antennemasten te hergebruiken. Gevreesd werd dat de huidige HIAB mast en de andere beschikbare masten niet stabiel genoeg waren voor band IV verbindingen bij hogere windsnelheden en Band III+ wel. Later is hier een studie naar gedaan en werd dit vermoeden bevestigd. Daarnaast is in Band III+ voldoende bandbreedte beschikbaar, die volledig benut kan worden indien de gehele tuning-range van de band kan worden ingesteld. Dit blijkt technisch geen probleem te zijn. NATO had 2 x 45 MHz bandbreedte geharmoniseerd voor vredestijd, terwijl per land nog extra spectrum is aangemerkt voor landmobiele toepassingen. In operationele omstandigheden geldt ook hier (zoals in Band I) dat meer bandbreedte beschikbaar kan komen. Ook het afstandsbereik van de geëiste minimale 30 km is voor apparatuur in deze band geen probleem. Band IV In Band IV is weliswaar voldoende spectrum beschikbaar, maar tijdens het opstellen van de behoeftestelling werd nog geen Band IV apparatuur van de plank aangeboden (MOTS). Dit betekende dat een technisch risico moest worden genomen en gewacht moest worden op wat de ontwikkelingen op dit gebied zouden brengen. Aan de eis om uitontwikkelde apparatuur te verwerven kon dus niet worden voldaan. Ook werd gevreesd dat de geëiste 30 km afstandsbereik niet haalbaar zou zijn. Besloten werd om deze apparatuur optioneel toch in de behoeftestelling op te nemen om later wellicht een aantal operationele voordelen hiervan te kunnen benutten. Inmiddels is Band IV apparatuur op de markt beschikbaar gekomen en heeft de potentie een datasnelheid te bieden tot 32 Mbps. Het vercijferen kan hierbij een probleem vormen en dus de koppeling met TITAAN. NATO geaccrediteerde cryptoapparatuur is wel voorhanden maar kan op dit moment maximaal 8 Mbps aan. Band V Naar Band V apparatuur is geen studie gedaan en is buiten beschouwing gebleven voor de behoeftestelling. AFSLUITING Voordat het project wordt gerealiseerd dienen nog wel een aantal risico s en probleemgebieden te zijn opgelost. Zo zal nog moeten blijken of het project met alle eisen en wensen binnen de gestelde financiële randvoorwaarde van M 30.4 kan worden gerealiseerd. Zo vormt de vercijfering van datacapaciteit > 8 Mbps nog een probleem en dienen er nog geschikte masten en aggregaten te worden aangeschaft. De huidige planning gaat ervan uit dat in januari 2005 de definitieve keuze voor de leverancier is bepaald. In een Proof Of Concept zal uiteindelijk moeten worden aangetoond dat het Mobile Radio Relay Station aan alle eisen voldoet. 13