Economisch Dossier 2013 Algemene Vergadering & Persconferentie 11 juni 2013

Transcriptie

1 Economisch Dossier 2013 Algemene Vergadering & Persconferentie 11 juni 2013 SIGMA vzw, federatie van de algemeen vertegenwoordigers van materieel voor openbare en private werken, voor de bouw en voor goederenbehandeling

2

3 InhoudSIGMA Hoofdstuk 1 De algemene economische conjunctuur in 2012 Hoofdstuk 2 De conjunctuur in de bouwsector en het materieel voor burgerlijke bouwkunde / bouw 2012 Hoofdstuk 3 De interne goederenbehandeling in 2012 Hoofdstuk 4 Belang en activiteiten van SIGMA 3

4 Hoofdstuk 1 De algemene economische conjunctuur in 2012 Kontekst: de groei van de wereldeconomie koelde af van 4,0 % in 2011 tot 3,2 % in 2012 (en zou 3,3 % halen in 2013), onder invloed van de Europese schuldencrisis en onrust over het uiteenvallen van de eurozone. Een restrictief begrotingsbeleid en deining op de financiële markten ondermijnden het ondernemings- en consumentenvertrouwen. Gevolg: een Europese recessie met ook groeivertraging in de groeilanden en opkomende economieën. In België, na een economische groei van 0,3 % in het eerste kwartaal van 2012, gevolgd door een daling met - 0,5 % in het tweede kwartaal, een stabilisatie in het derde kwartaal (-0,03 %) en een nieuwe daling met - 0,1 % in het vierde kwartaal, daalde de economische bedrijvigheid met - 0,3 % over 2012, tegenover een stijging met 1,9 % in De economische groei bedraagt opnieuw 0,1 % in het eerste kwartaal van Op basis hiervan verwacht het Federaal Planbureau voor 2013 nu een groei met 0,2 %. Hoewel de Belgische evolutie de zwakke Europese economie blijft ondergaan, blijft de Belgische groei boven het gemiddelde van de eurozone: de economische activiteit in de eurozone, met -0,6 % afgenomen in 2012, zou namelijk met -0,3 % verder terugvallen in De vertrouwensindicatoren van zowel ondernemers als consumenten lijden aanhoudend onder de onzekerheid over de economische vooruitzichten. Een toename van bedrijfsinvesteringen met + 0,6 % in 2012, wordt in 2013 verwacht om te slaan in een afname met - 0,4 %. De bedrijfsinvesteringen namen toe in het eerste kwartaal om gedurende drie opeenvolgende kwartalen te krimpen. Een gereduceerde rendabiliteit zorgt voor een onaantrekkelijk investeringsklimaat. De ondernemingen zien zich bovendien geconfronteerd met een tanende vraag van de europartners en worden ertoe aangezet hun voorraadvorming verder te beperken. Enige netto-uitvoer zou eerder toe te schrijven zijn aan een zwakke invoer omwille van een tanende binnenlandse vraag dan aan de dynamiek van de uitvoer; de uitvoer zelf trekt traag aan ten gevolge van de beperktere vraag vanwege de landen van het eurogebied waar 60 % van de Belgische uitvoer naartoe vloeit (16 % gaat naar Duitsland, 29 % naar Frankrijk en Nederland). De Duitse economische groei bedroeg in het eerste kwartaal van ,1 % na een -0,7 % in het laatste kwartaal van 2012 maar Frankrijk is met een opeenvolgende 0,2 % in het laatste kwartaal van 2012 en 0,1 % in het eerste kwartaal effectief in een recessie beland. De Nederlandse economie blijft met 0,1 % in 2013 in recessie, na reeds in de 2 laatste kwartalen van 2012 te zijn gekrompen met resp 1 % en 0,4 %. De consumenten zien zich bepaald door een toenemende werkloosheid tegen een achtergrond van talrijke bedrijfs herstructureringen, sluitingen en faillissementen, bovenop onzekere inkomensvooruitzichten uit arbeid en vermogen, aangetast door een laag rentepeil en zwak financieel rendement. De particuliere consumptie daalde in 2012 voor het eerst in 20 jaar (-0,7 %) terwijl de particuliere spaarquote opnieuw steeg tot 15 %, dit bij een verhoogde koopkracht dankzij een inflatieovertreffende indexering van de lonen en sociale uitkeringen. De stijgende tendens van de spaarquote wijst erop dat de huishoudens hun voorzorgssparen nog opvoeren, waarbij bijvoorbeeld investeringen in woongebouwen in 2012 mee terugliepen met -3 %. In een klimaat van hogere werkloosheid en beperkt consumentenvetrouwen zou de particuliere consumptie in 2013 beperkt blijven tot + 0,3 % en zouden investeringen in woongebouwen verder afnemen met -1,6 %. Het overheidstekort bedroeg in ,9 % van het bruto binnenlands product, en zou in 2013 geraamd zijn op 2,9 %. Overheidsuitgaven worden onder een noemer van austeriteit en begrotingsconsolidatie verder teruggeschroefd. Overheidsinvesteringen kenden een toename van + 7,9 % in de periode , maar zouden in 2013 weer dalen met - 7,4 %. De zwakke economische groei noodzaakt tot sanering, kostenbeheersing, inkomstengeneratie en beleidsstructurele ingrepen, daar waar vooral groeiondersteunende maatregelen zich opdringen. De Belgische inflatie, gemeten op basis van het nationaal indexcijfer van de consumptieprijzen (NICP), bedroeg 2,8 % in 2012, maar is in april 2013 voor de zesde maand opeenvolgend gedaald: nog 1 %, het laagste inflatieniveau sinds februari 2010 (0,7 %). Een gewijzigde berekeningsmethode sedert 2013 die toelaat beter aan te sluiten bij het werkelijke koopgedrag van de gezinnen (incalculering van het solden-effect, bijsturing van het prijseffect van diesel, stookolie, benzine en gas volgens een 4

5 De economische conjunctuur in 2012 en vooruitzichten 2013 Laatste gegevens Groei bbp (%) België 2013-I -0,5-0,3 1,9 Eurogebied 2013-I -1,0r -0,6 1,4 Inflatie (%) België ,1 2,6 3,4 Eurogebied ,2 2,5 2,7 Werkloosheid (%) België ,2 7,6 7,2 Eurogebied ,1 11,4 10,2 Wisselkoers euro - US dollar ,2866 1,2848 1,3920 Rente Rentevoet ECB ,50 0,88 1,25 Euribor 3 maanden ,200 0,574 1,393 Langetermijnrente ,03 3,00 4,23 Laatste bijwerking :47:25 - Bron: NBB Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume tenzij anders vermeld Bron: FOD Economie Consumptieve bestedingen van de particulieren Consumptieve bestedingen van de overheid Bruto vaste kapitaalvorming Totaal van de nationale bestedingen Uitvoer van goederen en diensten Invoer van goederen en diensten Netto-uitvoer (bijdrage tot de groei van het bbp) Bruto binnenlands product Nationaal indexcijfer der consumptieprijzen Gezondheidsindex Reëel beschikbaar inkomen van de particulieren Spaarquote van de particulieren (in % van het beschikbaar inkomen) Binnenlandse werkgelegenheid (jaargemiddelde verandering, in duizendtallen) Werkloosheidsgraad (Eurostatstandaard, jaargemiddelde) Saldo lopende rekening (betalingsbalans, in % van het bbp) Wisselkoers van de euro in dollar (aantal dollars voor 100 euro) Korte rente (Euribor, 3 maanden) (%) Lange rente (OLO, 10 jaar) (%) Bbp (% op jaarbasis) Inflatie (%) Bron: Belfius Verenigde Staten Eurozone Duitsland Frankrijk Italië Spanje België Verenigd Koninkrijk Japan China India Brazilië Rusland

6 twaalfmaandelijks voortschrijdend gemiddelde), maakt dat de Belgische inflatie in 2013 voor het eerst lager zal zijn dan in de buurlanden en dan het gemiddelde van de eurozone. Europa kent in het algemeen een lagere inflatie door een zwakke conjunctuur, een daling van de energieprijzen en een sterke wisselkoers van de euro. De groei van de gezondheidsindex kent een iets minder uitgesproken vertraging van 2,6 % in 2012 tot 1,1 % in De werkloosheidsgraad is in de eurozone stelselmatig toegenomen om in maart ,1 % te bereiken: België doet met 8,2 % dan beter dan gemiddeld. De Belgische werkgelegenheid schommelde het hele jaar rond een nulgroei en zou zich stabiliseren in 2013, de werkloosheidsgraad zou echter toenemen in de periode vanwege een slechts langzaam terug aantrekkende werkgelegenheidsgroei bij een toenemend arbeidsaanbod vanwege een toenemende beroepsbevolking. Bronnen: Eurostat, Federaal Planbureau, NBB, EC Werkloosheid geselecteerde Eurolanden (januari 2007 maart 2013) Bron: Eurostat 6

7 Euro area and EU27 unemployment rates Seasonally adjusted series Bron: Eurostat De cijfers van Eurostat voor de EU-27 en de eurozone spreken voor zich: 26,5 miljoen mensen in de EU27 zitten zonder werk (1,8 miljoen meer dan een jaar geleden) hetzij 10,9%; in de eurozone tellen we 19,2 miljoen werklozen (1,7 miljoen meer dan een jaar geleden), hetzij 12,1 %. De laagste werkloosheid wordt in Oostenrijk (4,7%), Duitsland (5,4%) en Luxemburg (5,7%) geregistreerd; de hoogste in Griekenland (27,2%), Spanje (26,7%) en Portugal (17,5%). In Griekenland en Spanje zijn 1 op 2 jongeren werkloos, in Portugal en Italië 1 op 3, in de eurozone 1 op 4. De jeugdwerkloosheid in de eurozone betreft 3,6 miljoen hetzij 24 % van de jongeren. De EU27 telt 5,7 miljoen werklozen jonger dan 25 jaar hetzij 23,5 %. In Griekenland (58,4 %), Spanje (55,7%), Portugal (38,2 %) en Italië (37,8 %) is de jeugdwerkloosheid het hoogst, in Duitsland (7,6 %), Oostenrijk (8,9 %) en Nederland (10,4 %) het laagst. België kent volgens Eurostat een jongerenwerkloosheidsgraad van 22,4 % tegenover 19,9 % een jaar geleden. European Under-25 Youth Unemployment Rates Bron: Eurostat 7

8 Algemene synthetische curve Verwerkende nijverheid Dienstverlening aan bedrijven Bouwnijverheid Handel Bron: NBB Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde reeks 8

9 Indicator van het Consumentenvertrouwen Vooruitzichten voor de volgende 12 maanden Economische situatie in België Werkloosheid in België 1 Financiële situatie van de gezinnen Spaarvermogen van de gezinnen 1 Wat de vraag over de werkloosheidsvooruitzichten betreft, wijst een stijging op een minder gunstige ontwikkeling en een daling op een gunstiger ontwikkeling. 9

10 Kerncijfers van de Belgische Conjunctuur I. Bedrijven Conjunctuurverloop en bruto binnenlands product Ondernemersvertrouwen - verwerkende nijverheid Synthetische curven volgens goederencategorie Verwerkende nijverheid Productiecapaciteit en investeringen Verwerkende nijverheid Productiebelemmeringen Verwerkende nijverheid Binnenlandse bestellingen van uitrustingsgoederen Ondernemersvertrouwen - dienstensector Bronnen: NBB - Conjunctuuronderzoekingen - Nationale Rekeningen, Europese Commissie, DG-ECFIN 10

11 KERNCIJFERS VAN DE BELGISCHE CONJUNCTUUR Ondernemersvertrouwen - bouwnijverheid Sectoren bouwnijverheid Vooruitzichten opdrachten bij de architecten Ondernemersvertrouwen - handel Vooruitzichten werkgelegenheid per sector Beoordeling door de bedrijven van de kredietvoorwaarden Consumentenvertrouwen II. CONSUMENTEN Consumentenvertrouwen en private consumptie Bronnen: NBB - Conjunctuuronderzoekingen - Nationale Rekeningen, Europese Commissie, DG-ECFIN 11

12

13 Hoofdstuk 2 De bouwsector in 2012 en vooruitzichten 2013 Algemeen conjunctuuroverzicht De bouw blijkt doorgaans goed voor 5 à 10 % van de toegevoegde waarde in België en maakt een van de zwaargewichten uit van de algemene economie. De bouwsector presteert ook doorgaans sterker dan de Belgische economie in zijn geheel en dit wordt herbevestigt: een groei van + 4 % in 2011 tegenover + 2 % voor de gehele economie, maakte respectievelijk plaats voor een groei met + 0,5 % (cf. Confederatie Bouw ) in 2012 tegenover een krimp met 0,3 % van de algemene economie. Naar verluidt daalde de aktiviteit in de woningbouw met 3 % in 2012, ondersteund door een laag aantal vergunningen in In 2012 werden in totaal vergunningen voor woningen afgeleverd hetij 5,2 % meer vergunningen dan in 2011, waar met vergunningen na een daling met 11 % t.o.v het laagste peil in 10 jaar werd gerealiseerd presteerde slecht omwille van een vergunnings-anticipatiegolf in 2010, meer bepaald wegens de afschaffing van het verlaagde btw-tarief. Een en ander betekent dat vergeleken dan met 2010 in 2012 toch nog 6,4 % minder vergunningen werden afgeleverd. De aktiviteit in de renovatie daalde naar verluidt eveneens met 3 % in 2012 en blijft lijden onder het wegvallen van het fiscale luik voor energiebesparende maatregelen. Het aantal faillissementen piekt in de bouw en steeg in de periode december 2012 tot februari 2013 bijvoorbeeld met + 8,4 % tegenover het vorige kwartaal. Tegelijk telt de bouwsector in 2012 naar verluidt 14 % minder starters dan in Afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen voor nieuwe woningen (België) Afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen woningen (België) De aktiviteit in de niet-woningbouw steeg met + 3 % in 2012 maar de aanslepende economische kontekst en enig pessimisme bij de aannemers zouden de aktiviteit naar de toekomst temperen. De aktiviteit in de burgerlijke bouwkunde steeg met + 5 % in 2012 en wordt eveneens verwacht, na gemeenteraadsverkiezingen in 2012, te dalen in De groei in burgerlijke bouwkunde en nietwoningbouw kunnen de terugval in de woningbouw met moeite compenseren. Hetzelfde blijkt waar op het vlak van de renovatie. Afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen niet-woongebouwen (België) Voor 2013 verwacht de bouw een verdere stagnatie op + 0,1 % (cf. Confederatie Bouw), onvoldoende om als motor van de economie te fungeren. De werkgelegenheid in de bouwsector daalde voor het eerst sedert het jaar 2000 vanaf het 2de kwartaal 2012, goed voor een verlies van 1800 banen in Bron: Bouwunie 13

14 Een uitzonderlijke winter hield begin 2013 langer aan dan gebruikelijk, met eind maart 50 % meer weerverletdagen dan gemiddeld in de periode (42 weerverletdagen tegenover gemiddeld 28). Aandachtspunten voor de bouw blijven het aanstormende eenheidsstatuut arbeidersbedienden (in de bouw heeft meer dan 80 procent het arbeidersstatuut), de oneerlijke concurrentie van buitenlandse bedrijven en de onduidelijkheid over de vastgoedfiscaliteit, meer bepaald de herziening van de woonbonus. Europa Voor Europa blijft de verdere escalatie van de economische crisis een directe bedreiging: onzekerheid en vandaar minder investeringen vanwege consumenten en overheden brengen markten die het tot nu toe nog goed doen in het gedrang. Een stagnerende groei en economische terugloop op veel plaatsen, een gewrongen financiële situatie van overheden en toenemende werkloosheid, brengen de Europese bouwsector in het gedrang. Een licht- en drukkingspunt voor de bouw blijft op langere termijn niettemin de demografische evolutie: er zal meer moeten worden gebouwd en (energie)gerenoveerd vooral in goedkopere en/ of kleinere woningen, rekening houdend met een verdichting van woonzones. Het aantal beschikbare woningen houdt geen gelijke tred met de groei van het aantal huishoudens. De afname van het aantal nieuwe woningen en een stijgende behoefte zorgen voor een toenemende druk op de secundaire woning- en huurmarkt. De bouwbarometer die de Confederatie Bouw elk kwartaal publiceert, zakt in 2012 en begin 2013 nog dieper weg. Bron: Euroconstruct Europese Bouw prognoses tot 2015 Bouwbarometer Bron: Confederatie Bouw 14

15 De verkoop van bouwmachines wordt voorspeld te dalen met - 6 % in Europa in 2013, aanlsuitend bij een neergang van 4 % in Zowat eenheden worden verkocht in 2013 tegenover in 2012 en in het hersteljaar 2011 tegenover slechts eenheden in Groei wordt voorzien voor Denemarken, Ierland, Noorwegen, Portugal en Zweden, maar de grotere individuele markten van Europa worden verwacht terug te vallen: Duitsland met 7 % komt op eenheden, Frankrijk met 3 % op en het Verenigd Koninkrijk met 7 % op Italië loopt terug met 8 % en komt dan op 7337 bovenop de 30 % van In Spanje wordt verwacht dat slechts 1157 machines worden verkocht: evenveel als in 2012 daar waar Spanje in 6 jaar tijd terugkwam op nog slechts 5% van het volume van 2007, toen machines. Construction equipment sales in major European markets compared to previous year in % Bron: CECE Quarterly Economic Bulletin, February 2013 Business cycle of the European construction equipment industry, Feb 2013 (rolling three-months) Off-Highway Research verwacht dat een herstel zal inzetten vanaf 2015, waarbij 2014 gelijk blijft t.o.v en volumes tegen 2017 langzaam evolueren naar een niveau van CECE geeft aan dat de Europese omzet van bouwmachines met + 3,4% toenam in 2012 tot een niveau van 25 miljard EUR en dit nivreau zal worden aangehouden in Een vooropgestelde krimp in de Europese vraag van 4 % zou gecompenseerd worden met verkoop buiten Europa. In 2012 groeide de vraag nog wel in Duitsland en Scandinavië maar liep in Italië en Spanje sterk terug en in 2013 zou alleen de vraag in Turkije nog groeien. Europa - dip in de Europese bouwmachineverkoop Bron: CECE Quarterly Economic Bulletin, February 2013 Product groups: construction Equipment sales in Europe compared to previous year in % Europese bouwmachine verkoop vooruitzichten volgens Off-Highway Research. Bron: CECE Quarterly Economic Bulletin, February

16 At a glance: expected development of product groups / regions in the next quarter Wereld De globale bouwmachinemarkt blijft vlak in 2013 De verkoop van bouwmachines zal in de 5 belangrijke regio s China, India, Japan, Noord-Amerika en West- Europa op hetzelfde niveau blijven als in 2012 op een totaal van eenheden, met slapte in Noord- Amerika en West-Europa, geëquilibreerd door groei in Azië. De Chinese bouwmachinemarkt, zowat de grootste in de wereld, wordt verwacht te groeien met + 4 % tot eenheden. Rupsgraafmachines en wielladers blijven de dominante producten en vertegenwoordigen 85% van alle verkochte machines. Nochtans zal de verkoop van mini-graafmachines toenemen met + 7 % tot een volume van machines. De verkoop van mobiele kranen wordt verwacht gelijk te blijven op eenheden. De machineverkoop in India moet groeien met + 7 % tot eenheden verkochte graaflaadcombinaties vertegenwoordigen 60% van de verkochte bouwmachines. De verkoop van rupsgraafmachines neemt toe met + 11 % tot machines, terwijl wiellader volumes moeten stijgen met + 22 % tot 2200 machines. Bron: CECE Quarterly Economic Bulletin, February 2013 Off-Highway Research 2013 prognose voor de belangrijkste bouwmachine markten China Western Europe Japan India North America Bron: Off-Highway Research Een toename van de verkoop van bouwmachines met + 38 % bevorderde Japan voorbij India met een verkocht volume van eenheden tot de 3de grootste wereldmarkt. De scherpe stijging werd aangestuurd door herstelwerken na de aardbeving en tsunami van maart 2011 en wordt verwacht door te zetten met een nieuwe + 6 % in 2013 tot op eenheden. Volumes in Noord-Amerika zullen terugvallen met 8 % tot machines in 2013, na een steile klim van + 19 % in 2012 en + 22 % in West-Europa zal een terugloop kennen met 6 % in 2013 tot op eenheden, bovenop de 4 % van De 3 grootste markten die samen 2/3 van de verkopen vertegenwoordigen, zullen terugvallen, Frankrijk met 3 % en Duitsland en het Verenigd Koninkrijk elk met 7 %. Italië moet dalen met - 8 % na de 30 % in In Spanje wordt nu een laag ex aequo verwacht daar waar Spanje in 6 jaar tijd terugkwam op nog slechts 5% van het niveau van

17 The future ain t what it didn t used to be Off-Highway Research geeft aan dat de globale bouwmachineverkoop in 2007 piekte op $ 98 miljard om terug te vallen op $ 55 miljard in Na marktherstel in 2010 tot op $77 miljard werd vervolgd met een klim in 2011 tot op $109 miljard. Tegen 2016 wordt verwacht een niveau van $137 miljard te kunnen halen. Er is verder sprake geweest van een duidelijke structuurverschuiving in de wereldwijde vraag naar bouwmachines. In 2006 werden 28 % van de bouwmachines in de Verenigde Staten afgeleverd, 20 % in Europa en 18 % in China. In 2011 vloeide nog 12% van de globale afzet naar de Verenigde Staten, 13 % naar Europa en 52 % naar China. Voor 2016 wordt verwacht dat de VS een aandeel zal kennen van 15 %, Europa 11 % en China 49 %. Buiten Europa zullen de meeste markten in 2013 een opwaartse trend tonen. Groei-opportuniteiten in China, India, Brazilië en ook Rusland blijken aangevuld te kunnen worden met belangrijk verkooppotentieel in Mongolië en Indonesië. Niettemin lijkt Afrika het hoogste groeipotentieel te kennen vanwege het nog lagere vraagniveau. Voor Europa zal een sterke export cruciaal blijken wanneer de talrijke thuismarkten zwakte vertonen. Changing Structure of Demand, * (% of Total) Key SalesTrends, by Region, * (Units) Off-Highway Research: de globale marktvraag wijzigt naar geografische regio Global Sales of Construction Equipment * (Units) Markten zijn dramatisch veranderd over de voorbije jaren. Westerse markten kenden een neerwaartse trend terwijl China en India groei aanhielden Europe: Development of Sales, * (Units) Off-Highway Research voorspelt herstel maar dit blijft voorlopig nog even beneden het peil van 2007 Europe: Structure of Sales, by Country, (% of Total) Off-Highway Research: Europa - no comment Europe: Structure of Sales, by Product, (% of Total) Off-Highway Research: de Europese marktvraag naar regio Bron: Off-Highway Research Off-Highway Research: de Europese marktvraag naar producttype 17

18 Facts & Figures 2012

19 Aantal verkochte eenheden van Som van de verkoopcijfers meegedeeld door SIGMA-leden + een schatting van de verkoopcijfers van niet-leden Walsen Mini-hydraulische graafmachines Hydraulische graafmachines op rupsen 13 Hydraulische graafmachines op banden 14 Graaflaadcombinaties Wegschaven Bulldozers op rupsen Kabelkranen op rupsen Hijskranen, zelfrijdend of gemonteerd 19 Verreikers Alle terreinen heftrucks Wielladers (*) Schrankladers op banden Schrankladers op rupsen Knikdumpers (**) Starre dumptrucks Asfaltafwerkmachines Glijbekistingsmachines Hydraulische breekhamers TOTAAL Trilplaten vooruit alleen (***) Trilplaten vooruit & achteruit Trilstampers TOTAAL ALGEMEEN TOTAAL (*) Wielladers 0-80pk cijfers SIGMA 2011 en 2012 opgehoogd conform cijfers Off-Highway Research (**) Knikdumpers: cijfers 2000 t.e.m incl. Starre Dumptrucks (***) Trilplanten vooruit alleen: cijfers 2000 t.e.m incl. trilplaten vooruit en achteruit 29 Scharen, verbrijzelaars, multiprocessoren 30 Sloopsorteergrijpers Mobiele brekers Mobiele zeven TOTAAL Participatiegraad statistiek bleef laag in 2011 en 2012 / cijfers mogelijk niet representatief 34 Generatoren Productiegroepen Generatoren Noodstroom TOTAAL

20 BURGERLIJKE BOUWKUNDE / BOUW COMMENTAAR BIJ DE SIGMA-CIJFERS 2012 Algemeen Het jaar 2012, was niet het einde van de wereld, de maya s zouden het niet op hun geweten willen hebben, evenmin was het een slecht jaar voor de burgerlijke bouwkunde. Het was zelfs een goed jaar, met verkopen welke boven het lange termijn gemiddelde lagen. Zoals vermeld in ons economisch dossier van vorig jaar was 2012 sterk begonnen, maar in tegenstelling tot het toenmalig algemeen gevoel, waar we dachten dat deze goede cijfers niet zouden aanhouden, heeft het cyclisme het gehaald, en was er, met 2012, twee jaar op rij een stijging, en zoals toen reeds vermeld, eindigde 2012 sterker dan 2011, en dit met maar liefst 19%.(excl. trilplaten) Daarmee bereiken we binnen de twee belangrijkste product groepen (>10T &, < 10T), nog niet de recordcijfers van , maar stijgen we wel boven 2006, en ver boven het lange termijn gemiddelde 20%. Uit de cijfers per maand kunnen we duidelijk afleiden dat 2012 heel hard ging tot en met juli, waar we gecumuleerd rond +30% zaten tegen over Dan kwam er een duidelijke kentering met daling van het verkopen van -5% à -10 % tegen over Steker nog, dit was een daling in het tweede semester van -30% tegen over het eerste semester. Heel anders was het gesteld met de verkoop van trilplaten. Hier startte het jaar slecht, en was er al na het 1ste kwartaal een daling van -20%, daling welke eindigde in een evolutie op jaar basis van -30%, waarbij er duidelijke een verdere verslechtering was vanaf september. Interessant aan de trilplaten is zijn indicatieve functie voor de markt. Gezien de geringe kost, is een trilplaat eerder te beschouwen als een kost dan een investering, en volgt het de evolutie van de economische activiteit, vrij nauw op de voet. In tegenstelling met de twee overige categorieën, waar tussen het moment van beslissing en bestelling enerzijds, en levering/facturatie anderzijds, ettelijke maanden kunnen liggen. Daar waar eind 2011, de trendlijn van de trilplaten nog positief was en we net onder de lange termijn gemiddelden zaten voor beide machine categorieën, was een stijging van de markt in 2012 absoluut normaal. Eind 2012, liggen de kaarten duidelijk anders. De trendlijn van de trilplaten is nu duidelijk negatief, en we eindigden voor beide machine categorieën ver boven de lange termijn gemiddelden. 2013, kondigt zich dan ook slecht aan. Een daling van de markt is dus hoogstwaarschijnlijk. Het feit dat bij het ter perse gaan van dit dossier, cijfers op einde maart, voor beide machine categorieën, ons dalingen geven tussen de -15% & -30 % sterkt alleen maar deze stelling. Cijfers per productcategorie Hydraulische graafmachines hebben in 2012 een mooi jaar achter de rug, de groei van het segment op banden was +- 40%, van deze op rupsen +20%. Vooral de minigravers op rupsen stegen met +30%, en worden hiermee veruit de belangrijkste productgroep in aantallen. De tweede plaats qua aantallen blijft voorbehouden aan de verreikers, welke ondanks een stijging van +10%, en een aantal van meer dan 1000 eenheden een belangrijke groep vormt. Samen vormen beide 50% van de markt. Bij de walsen is het totaal vrij stabiel, wel is er een verschuiving merkbaar van Naloop walsen naar kleine tandemwalsen. Wielladers, zowel in omzet als in aantallen een andere belangrijke groep, bleef gelijk. Met dalingen tussen de -30 en -40%, doen de bulldozers, na-loopwalsen en telescoopkranen, het duidelijk minder. De kleinere volumes van deze groepen beperken echter de impact op de markt. Algemeen beschouwd was 2012 dus een meer dan goed jaar heeft alles in zich om echter veel minder te worden. David Vandermeulen Sectievoorzitter Burgerlijke Bouwkunde / Bouw 20

21 Maandelijkse evolutie van de verkoopcijfers van de machines zonder trilmaterieel januari februari maart april mei juni juli augustus januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december september oktober november december Maandelijkse evolutie van de verkoopcijfers van het trilmaterieel januari februari maart april mei juni juli augustus januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december september oktober november december Maandelijkse evolutie van de verkoopcijfers van alle machines januari februari maart april mei juni juli augustus januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december september oktober november december

22 Evolutie van de verkoopcijfers van hydraulische graafmachines in België Minigravers Op banden Op rupsen Op rupsen Op banden Minigravers Evolutie van de verkoopcijfers van wielladers in België Schrankladers op banden Graaf-laadcombinaties Verreikers Wielladers Wielladers Verreikers Graaflaadcombinaties Schrankladers op banden Complementaire grafiek % 21a Wielladers 0-80 pk b Wielladers > 80 pk Verreikers Graaflaadcombinaties Schrankladers op banden (Kompaktladers) Schrankladers op rupsen a Wielladers 0-80 pk 21b Wielladers > 80 pk 19 Verreikers 14 Graaflaadcombinaties 22 Schrankladers op banden (Kompaktladers) 23 Schrankladers op rupsen

23 Evolutie van de verkoopcijfers in België 500 Hydr. Breekhamers Hydr. breekhamers Evolutie van de verkoopcijfers in België Bulldozers op rupsen Telescoopkranen Knikdumpers en Starre dumptrucks Knikdumpers en Starre dumptrucks Telescoopkranen Bulldozers op rupsen Complementaire grafiek % 24 Knikdumpers Starre dumptrucks (Dumpers en dumptrucks) Telescoopkranen, zelfrijdend of gemonteerd op vrachtwagens Bulldozers op rupsen Knikdumpers 25 Starre dumptrucks (Dumpers en dumptrucks) 18 Telescoopkranen, zelfrijdend of gemonteerd op vrachtwagens 16 Bulldozers op rupsen 23

24 Evolutie van de verkoopcijfers in België Slipform-pavers Wegschaven Asfaltafwerkmachines Wegschaven Slipformpavers Asfalt-afwerkmachines Evolutie van de verkoopcijfers in België Walsen Trilstampers Trilplaten Trilplaten Trilstampers Walsen Complementaire grafiek % 31 Trilplaten - enkel vooruit Trilplaten - vooruit & achteruit Walsen Trilplaten enkel vooruit 32 Trilplaten vooruit & achteruit 1-9 Walsen

25 Evolutie van de verkoop van grote machines (hydraulische rups- en bandengraafmachines en wielladers (*)) Gemiddeld (*) 1995 t.e.m > 10 Ton (*) 2011 en 2012: rupsgraafmachines +8 Ton, bandengraafmachines +11 Ton, wielladers + 10 Ton Evolutie van de verkoop van machines < 8 T excl trilplaten & - stampers (*) Gemiddeld Jaar < 8Ton excl trilpl & - stampers (*) 1993 t.e.m < 10 Ton excl trilplaten & - stampers (*) 2011 en 2012 < 8 Ton excl trilplaten & -stampers Evolutie van de verkoop van de generatoren % 34 Generatoren Productiegroepen ,91 35 Generatoren Noodstroom ,01 TOTAAL ,80 25

26

27 Hoofdstuk 3 De interne goederenbehandeling in 2012 Het jaar 2012 vertoont een volumedaling van - 2,0 % Totale markt - SIGMA Elektrische vorkheftrucks +5,9% +12,6% +6,1% -1,3% -48,0% +16,0% +39,2% + 10,1% Thermische vorkheftrucks +1,9% +1,4% +14,2% -19,2% -43,3% +15,4 % +53,1% - 29,5% Magazijntrucks +6,4% +10,3% -1,8% +3,9% -35,9% +33,3% +2,0% + 4,3% Totale markt +5,3% +8,7% +3,1% -2,6% -39,8% +26,9% +16,6% - 2,0% Totale markt - Sigma Jaar Eenheden % ,0% ,4% ,2% ,8% ,3% ,7% ,1% ,6% ,8% ,9% ,6% ,0% Magazijntrucks - SIGMA Jaar Eenheden % ,9% ,8% ,6% ,4% ,6% ,3% ,2% ,9% ,9% ,3% ,0% ,3% Magazijntrucks % Reachtrucks ,3 Pallettrucks ,8 Stapelaars ,9 Horizontale Orderpickers ,7 Overige ,4 Totaal magazijntrucks ,3 27

28 GOEDERENBEHANDELING COMMENTAAR BIJ DE SIGMA-CIJFERS 2012 EN VOORUITZICHTEN 2013 De globale markt van de heftrucks en magazijntoestellen De groei in de globale markt van toestellen voor de interne goederenbehandeling was spectaculair met een stijging in 2010 van 45%, en in 2011 van 23%. In 2012 is deze groei tot stilstand gekomen. De wereldwijde vraag komt met machines 3% onder het niveau van vorig jaar, maar wel nog steeds 8 % hoger dan in De wereldwijde verdeling van deze 8% groei in de laatste 4 jaar is geografisch zeer ongelijk verdeeld. Vrijwel alle regio s hebben de crisis blijkbaar verteerd met een groei in aantallen in vergelijking met 2008 : VS +16%; Brazilië +12% en China +91%! Dit geldt niet voor Europa : WEU -16% en EEU zelfs -24%. In het jaar-tot-jaar vergelijk stellen we vast dat enkel de VS in 2012 een behoorlijke groei van 7% realiseerde en alle andere regio s een daling noteerden. Ook Duitsland (-6%) en China (-9%). De Europese markt De Europese markt van interne transportmiddelen komt met trucks 5% onder het niveau van Dit is volledig toe te schrijven aan de evolutie in West-Europa want de Oost-Europese markt bleef in het voorbije jaar stabiel (-1%). Belangrijkste vaststelling daarbij is dat West Europa zijn positie als wereldwijd belangrijkste regio (voor goederenbehandeling) kwijt speelt aan China. Waar in 2008 de verhouding nog units in WEU ten overstaan van units in China was, is deze verhouding nu 4 jaar later ten overstaan van Met andere woorden : ingehaald en weldra erover. Vooral omdat de Chinese constructeurs zich nu pas op de volumemarkten van de magazijntoestellen begeven. De Belgische markt van de heftrucks en magazijntoestellen LICHTE DALING VAN 2%! De Belgisch markt heeft dus vrij goed stand gehouden binnen de Europese context. De grafiek toont een stabilisatie van de markt. Met 8373 verkochte trucks in 2012 zitten we pal op het 10- jaar gemiddelde. Als we het historisch cyclische van onze markt in acht nemen kan dit als een normaal marktvolume bestempeld worden. De grafiek bevestigt dat een gemiddeld marktvolume van 8000 trucks per jaar een zeer realistisch toekomstperspectief is. Een volume dat een perfect leefbare markt vertegenwoordigt. Kanttekening daarbij is dat het aandeel van de heftrucks in de totale markt weer is gedaald naar Totale Markt Goederenbehandeling SIGMA Volume Jaar

29 37,6% (normale peil is 40% ), wat omzetmatig de markt negatief beïnvloedt. Onze leden hebben dus uit verkoop minder omzet gerealiseerd dan in Vooral in de tweede jaarhelft zagen we een vertraging in de verkoop, hoofdzakelijk in de industrie gebonden segmenten, dus in de heftrucks. Voor de pure logistiek en distributie was dit minder merkbaar. Ook de andere activiteiten van onze sector hebben in 2012 behoorlijk stand gehouden. Onze leden meldden goede resultaten in de verhuur korte termijn, de verkoop van wisselstukken en de serviceactiviteiten. Algemeen werden er voor de diverse functies vacatures aangeboden. Heftrucks Een sterk en op te volgen fenomeen doet zich voor in 2012! De markt voor heftrucks is veel meer conjunctuur gevoelig dan deze van de magazijntoestellen. Na de stijging van 46,21% (!) in 2011 is er in 2012 terug een correctie gekomen. De markt daalt met 10,8%. Onderstaande grafiek toont dat we met 3152 verkochte eenheden geen desastreus maar zeker ook geen topjaar achter de rug hebben. We stranden op goed 200 eenheden onder het gemiddelde van de laatste tien jaren. Het verschil in evolutie tussen elektrische en thermische is echter verbazend. De elektrische heftrucks stijgen met 10,2%, en komen met 1834 stuks 12% boven het 10 jaar gemiddelde uit. De thermische trucks dalen met 29,5% en zitten met 1318 stuks 24% onder het 10 jaar gemiddelde. Voor het eerst is ook de verhouding tussen beide categorieën volledig gekenterd. Jarenlang zagen we een markt waar er ongeveer 25% meer thermische heftrucks werden aangekocht. Sinds 2008 was dit zich aan het uitvlakken. Nu echter is de verhouding elektrische ten overstaan van thermische heftrucks 60/40! Op basis van één jaar kan men niet van een trendbreuk spreken. Het is dus ook voorbarig om van een merkbaar bewust groener investeringsbeleid te spreken. Maar deze evolutie is zeker op te volgen. Een significant verschil in verhouding tussen Diesel en LPG kunnen we niet vast stellen. Magazijntrucks 2012 bevestigt dat de markt van de magazijntoestellen als een vrij stabiele markt kan bestempeld worden. Een stijging van 4,3% ten overstaan van vorig jaar geeft een totaal volume van 5221 trucks, wat bijna 5% boven het 10 jaar gemiddelde is. Marktevolutie heftrucks Totaal Thermisch Elektrish Jaar Elektrish Thermisch Totaal

30 Marktevolutie magazijntoestellen 7000 Volume Jaar Magazijnlogistiek, overslag en grootdistributie blijken hier eens te meer de sterkhouders binnen het economisch gebeuren. Binnen de magazijntrucks zijn er geen significante verschuivingen tussen de categorieën reachtrucks, pallettrucks, stapelaars en orderpickers te melden. Wel werd een historisch hoog aantal pallettrucks in de markt gezet (2600 trucks). Bedrijfsresultaten Vorig jaar gingen we ervan uit dat de gepubliceerde jaarresultaten voor 2011 (die dus in 2012 verschenen zijn) een merkelijke verbetering zouden moeten hebben gekend ten overstaan van de cijfers voor 2009 en Dit geldt voor de meeste van onze leden alleszins voor wat betreft de omzetcijfers. Qua rendabiliteit blijft het echter voor velen een vrij precaire situatie. De redenen zijn bekend: Een kopersmarkt met een steeds groter aandeel van het volume dat via tenders en Europese raamakkoorden wordt aangeschaft De prijsfocus die hieruit voortvloeit met weinig keuze voor de marktspelers dan hierin te volgen en met een prijserosie tot gevolg Stijgende kosten niet in het minst loonkosten die nauwelijks aan de markt doorgerekend kunnen worden Lange betalingstermijnen en een slechte betalingsmoraliteit die resulteren in extra financiële en extra operationele kosten De toenemende complexiteit van de machines die de investeringen in scholing van personeel en benodigde tools doen stijgen Dure aanwervings- en selectieprocedures om moeilijk te vinden technisch personeel te rekruteren Dankzij de relatieve stabiliteit van de markt en het feit dat al onze leden verder kunnen teren op de reeds in 2009 doorgevoerde grondige herstructureringen van hun bedrijven blijven we echter toch relatief positief voor de resultaten van De aanwervingen die zijn gebeurd tonen alleszins dat de diensten service, verhuur, wisselstukken zijn gestegen, wat belangrijk is voor de broodnodige rendabiliteit. De vele inspanningen van Sigma in verband met SigmaCert, in het Paritair Comité, de onderzoeken en acties met betrekking tot technisch personeel voor onze sector - zowel wat betreft de instroom van jongeren als de problematiek van het aan het werk houden van een vergrijzend korps servicetechnici -, de actieve deelname aan beurzen en de continue zorg voor het verbeteren van de statistieken blijven de voornaamste actieterreinen ter ondersteuning van de leden. Outlook 2013 De resultaten van het eerste kwartaal zijn, alleszins wat de verkoopcijfers betreft, niet bepaald om euforisch van te worden. Een daling van 20%, meer uitgesproken in de magazijntoestellen dan in de heftrucks, laten ons met een achterstand beginnen. Zowel de weersomstandigheden, die vooral bouw gerelateerde activiteiten hebben doen vertragen, 30

31 als de turbulente Europese markt, hebben zeker hun effect gehad. Het is moeilijk te zeggen welk van beide met zekerheid het eerst positief gaat evolueren. Jean-Paul Dubois Sectievoorzitter Goederenbehandeling / Lift-Trucks 31

32 Magazijntrucks Reachtrucks Pallettrucks Stapelaars Horizontale Orderpickers Overige Vorkheftrucks Diesel Gas / LPG Elektrisch Vorkheftrucks % Elektrisch ,2% Gas / LPG ,6% Diesel ,2% Totaal Verbranding ,5% Totaal Vorkheftrucks ,8% 32

33 Evolutie van de markt van de vorkheftrucks - SIGMA Elektrische trucks Benzine / LPG / Diesel Jaar 3-wieler % 4-wieler % Totaal % Thermisch % Totaal ,0% ,4% ,7% ,6% ,7% 743 8,2% ,4% ,1% ,4% ,6% ,9% ,3% ,6% 812-7,1% ,5% ,1% ,1% ,5% ,9% ,9% ,9% 954 2,6% ,6% ,4% ,4% ,8% ,1% ,2% ,5% ,9% ,2% ,2% ,7% ,7% ,0% ,3% ,8% 590 4,6% ,0% ,4% ,8% ,2% ,2% ,1% ,9% 949 0,4% ,2% ,5% Vorkheftrucks - SIGMA Jaar Eenheden % ,0% ,8% ,7% ,1% ,7% ,5% ,5% ,8% ,7% ,7% ,2% ,8% 33

34 Marktevolutie van de vorkheftrucks Thermisch Elektrisch Marktevolutie van de vorkheftrucks gaz en diesel Diesel Gas

35 Totaal vorkheftrucks Totaal Thermisch Elektrisch

36

37 Hoofdstuk 4 Belang en activiteiten van SIGMA De jaarlijkse enquête gehouden onder de aangesloten SIGMA-leden geeft voor het geheel van de activiteiten in burgerlijke bouwkunde, bouw (inclusief de deelsector bekisting) en goederenbehandeling, voor 2012 een totale omzet van EUR. Ten opzichte van 2011 ( EUR) betekent dit alvast opnieuw een vooruitgang met + 6,30 %, bovenop een considerabele vooruitgang met + 20 % het jaar voordien, na een relatieve stagnatie op +2,85 % in 2010 en een ingrijpend verlies van -27,10 % in Hiermee situeert de sector zich wel op het niveau van de in omzet-termen absolute topjaren 2007 ( EUR) en 2008 (ondanks een sterk tanend 4de kwartaal EUR)! De subsector Burgerlijke Bouwkunde (exclusief bekisting) realiseert in EUR of t.o.v een omzetstijging van + 8 % bovenop de omzetstijging van + 25 % het vorige jaar. De deelsector Bekisting blijkt altijd al een wat aparte koers te varen, haalde na 3 opeenvolgende jaren van stijgende omzet met resp. + 3,60 % in 2008, + 1,50% in 2009 en + 5,41 % in 2010, in 2011 met EUR een lichte terugslag van -2,9 %, met nu in 2012 een iets drastischere terugloop van - 15 % tot EUR. De subsector Goederenbehandeling realiseert in 2012 een omzet van EUR hetzij + 5,80 % bovenop de + 15 % van vorig jaar. Medio 2013 telt SIGMA 77 leden. Terugblikkend op de voorbije periode mochten wij recent Bolzoni-Auramo BV en Durwen Benelux BV als leden LT verwelkomen en Acropol NV als lid BB in Bekisting. Eind 2011 werd een nieuwe subsectie Generatoren gelanceerd met inmiddels Atlas Copco Belgium, Bergerat Monnoyeur Div. Eneria, Doosan Benelux Portable Power, Matermaco, Vandaele Machinery, Wacker Neuson, Hunter, SDMO en Bobinindus Power Systems als actieve leden. SIGMA telt hiermee vandaag 77 representatieve leden-ondernemingen waarvan in Burgerlijke Bouwkunde / Bouw en in Goederenbehandeling (5 leden zijn namelijk zowel lid van de sectie Burgerlijke Bouw als van de sectie Goederenbehandeling en worden hier niet dubbelgeteld) en respectievelijk in subsectie Generatoren. 37