Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Transcriptie

1 Nationale Bank van België Conjunctuuronderzoekingen Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België September Afgevlakte seizoengezuiverde reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer is de synthese van de conjunctuurcurven van de verwerkende nijverheid, de ruwbouw, de dienstverlening aan bedrijven en de handel. Perscommuniqué van 22 september 217: De conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België is in september opnieuw gedaald. Na een lichte verbetering vorige maand, sluit de conjunctuur in de verwerkende nijverheid weer aan met de relatief flauwe trend die sinds enkele maanden wordt opgetekend. Het bedrijfsklimaat is ook duidelijk versomberd in de diensten aan ondernemingen. In de bouw en de handel, daarentegen, is het ondernemersvertrouwen ietwat verstevigd. In de verwerkende nijverheid is de achteruitgang uitsluitend toe te schrijven aan een neerwaartse herziening van de vooruitzichten, vooral die met betrekking tot de vraag, terwijl het vertrouwensverlies in de diensten aan ondernemingen alle componenten van de indicator betreft. In de bouw en de handel zijn de bescheiden verbeteringen het resultaat van slechts een enkele component van de indicator, wat betekent dat die ontwikkelingen omzichtig moeten worden beoordeeld. De algemene synthetische afgevlakte curve, die de onderliggende conjunctuurtendens weergeeft, blijft licht teruglopen.

2 2 n per bedrijfstak September 217 Verwerkende nijverheid Dienstverlening aan bedrijven NS NS Bouwnijverheid Handel NS Afgevlakte seizoengezuiverde reeksen Seizoengezuiverde brutoreeksen Bron: NBB

3 KERNCIJFERS VAN DE BELGISCHE CONJUNCTUUR I. BEDRIJVEN Conjunctuurverloop en bruto binnenlands product SEPTEMBER BBP: +1, Veranderingspercentages van het bbp in volume t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar (linkerschaal) Conjunctuurbarometer NBB (rechterschaal) 2 1 Ondernemersvertrouwen - verwerkende nijverheid 1 n volgens goederencategorie nijverheid - België Industrial confidence indicator - eurozone Halffabricaten Gebruiksgoederen Uitrustingsgoederen 3 2 Verwerkende nijverheid Productiecapaciteit en investeringen Verwerkende nijverheid Productiebelemmeringen ,8 +1, Bezettingsgraad van het productievermogen in percent (rechterschaal) Jaarlijks veranderingspercentage investeringen in lopende prijzen (linkerschaal) Vooruitzichten, procentuele verandering (linkerschaal) Tekort aan geschoolde arbeidskrachten (rechterschaal) Gebrek aan uitrusting (rechterschaal) Onvoldoende vraag (linkerschaal) 2 1 Verwerkende nijverheid Binnenlandse bestellingen van uitrustingsgoederen Ondernemersvertrouwen - dienstensector diensten aan bedrijven - België Services confidence indicator - eurozone Bronnen: NBB - Conjunctuuronderzoekingen - Nationale Rekeningen, Europese Commissie, DG-ECFIN

4 SEPTEMBER 217 KERNCIJFERS VAN DE BELGISCHE CONJUNCTUUR Ondernemersvertrouwen - bouwnijverheid Sectoren bouwnijverheid gezamenlijke bouwnijverheid - België Construction confidence indicator - eurozone Burgerlijke bouwkunde Ruwbouw van gebouwen Vooruitzichten opdrachten bij de architecten Ondernemersvertrouwen - handel Woongebouwen Niet-woongebouwen handel - België Retail trade confidence indicator - eurozone Vooruitzichten werkgelegenheid per sector Perceptie van de kredietbelemmering - gezamenlijke indicator Verwerkende nijverheid Bouwnijverheid Diensten aan bedrijven II. CONSUMENTEN Consumentenvertrouwen Consumentenvertrouwen en private consumptie Indicator consumentenvertrouwen - België Consumer confidence indicator - eurozone Veranderingspercentages private consumptie in volume t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar (rechterschaal) Indicator consumentenvertrouwen - België Bronnen: NBB - Conjunctuuronderzoekingen - Nationale Rekeningen, Europese Commissie, DG-ECFIN

5 NATIONALE BANK VAN BELGIE CONJUNCTUURONDERZOEKINGEN VERTROUWELIJK Commentaar bij het conjunctuuronderzoek van september 217 Methodologische toelichting. De synthetische curven per bedrijfstak zijn gebaseerd op een selectie van drie of vier vragen: - voor de verwerkende nijverheid: beoordeling van de gezamenlijke orderpositie, beoordeling van het peil van de voorraden, vooruitzichten van de werkgelegenheid, vooruitzichten van de vraag; - voor de dienstverlening aan bedrijven: beoordeling en vooruitzichten van de activiteit, vooruitzichten van de algemene vraag; - voor de bouw: verloop van het orderbestand, verloop van het ingeschakeld materieel, beoordeling van het totale orderbestand, vooruitzichten van de vraag; - voor de handel: vooruitzichten van de vraag, vooruitzichten van de bestellingen bij leveranciers, vooruitzichten van de werkgelegenheid. In de bijgevoegde commentaar beperkt de samenvatting per bedrijfstak zich tot de vragen opgenomen in de synthetische curve. Het geheel van de vragen wordt evenwel uitvoerig beschreven in het vervolg, waarbij zowel het recente verloop, de beoordelingen als de vooruitzichten worden toegelicht. Verwerkende nijverheid Na een lichte verbetering in augustus is het ondernemersklimaat in de verwerkende nijverheid in september opnieuw verslechterd, waardoor de relatief sombere trend van de afgelopen maanden verder werd gezet. De bedrijfsleiders lieten zich negatiever uit over de vooruitzichten en meer bepaald deze aangaande de vraag. Daarentegen hadden ze een meer positief beeld van hun huidige situatie zowel op niveau van de gezamenlijke orderpositie als, voor de eerste keer sedert vijf maanden, op het niveau van de voorraden. Het ondernemersvertrouwen is sterk verzwakt in de non-ferronijverheid en de ijzer- en staalnijverheid. De achteruitgang was meer gematigd in de papier- en kartonnijverheid, de houtverwerkende nijverheid en de technologische nijverheid. Daartegenover veerde het ondernemersklimaat op in de chemische nijverheid, de textielnijverheid en, in mindere mate, in de grafische nijverheid en de voedingsnijverheid. In de productie van bouwmaterialen en de plastieknijverheid stabiliseerde de conjunctuur. Verloop Het productietempo is opnieuw zeer licht gestegen. De activiteit is toegenomen in de ijzer- en staalnijverheid, de textielnijverheid, de grafische nijverheid en, in zeer beperkte mate, in de voedingsnijverheid en de chemische nijverheid. Daarentegen is het productietempo verzwakt in de non-ferronijverheid, de productie van bouwmaterialen, de papier- en kartonnijverheid en, meer gematigd, in de plastieknijverheid. In de technologische nijverheid en houtverwerkende nijverheid wijzigde de activiteit omzeggens niet. De buitenlandse vraag is duidelijk toegenomen. De binnenlandse vraag is eveneens gestegen, maar in beperktere mate. De algemene vraag trok opmerkelijk aan in de voedingsnijverheid, de textielnijverheid, de technologische nijverheid en, beperkter, in de plastieknijverheid en de grafische nijverheid. De globale vraag is daarentegen duidelijk afgenomen in de productie van bouwmaterialen. In de ijzer- en staalnijverheid, de papier- en kartonnijverheid en de chemische nijverheid is de binnenlandse vraag gedaald tegenover een stijging van de buitenlandse vraag. In de non-ferronijverheid is de binnenlandse vraag licht toegenomen tegenover een merkelijke daling van de buitenlandse vraag. In de houtverwerkende nijverheid is enkel de buitenlandse vraag verstevigd. Beoordelingen De beoordeling van de totale orderpositie is licht verbeterd ondanks een negatievere beoordeling van de buitenlandse orderpositie. Beide indicatoren zijn verbeterd in de chemische nijverheid en de textielnijverheid. Daartegenover zijn beide indicatoren gedaald in de non-ferronijverheid, de ijzer- en staalnijverheid, de plastieknijverheid, de houtverwerkende nijverheid, de productie van bouwmaterialen en de papier- en kartonnijverheid. In de grafische nijverheid werd de totale orderpositie als ongunstiger beschouwd niettegenstaande een positievere beoordeling van de buitenlandse orderpositie. In de voedingsnijverheid en de technologische nijverheid wijzigde de beoordeling van de totale orderpositie omzeggens niet, in weerwil van een gunstigere inschatting van de buitenlandse orderpositie. Over het algemeen werden de voorraden op een lager peil beoordeeld ten opzichte van vorige maand. De voorraden werden in toegenomen mate als lager dan normaal bestempeld in de plastieknijverheid, de textielnijverheid, de chemische nijverheid en de ijzer- en staalnijverheid. Daartegenover werden de voorraden vaker als hoger dan normaal beschouwd in de papier- en kartonnijverheid, de technologische nijverheid en, in geringe mate, in de productie van bouwmaterialen, de non-ferronijverheid, de houtverwerkende nijverheid en de voedingsnijverheid. Vooruitzichten De vooruitzichten betreffende de werkgelegenheid en, meer nog, betreffende de vraag zijn neerwaarts gericht. Het personeel zou duidelijk afnemen in de non-ferronijverheid, de ijzer- en staalnijverheid en, meer gematigd, in de technologische nijverheid en de textielnijverheid. In de papier- en kartonnijverheid is de daling miniem. Daartegenover zou de tewerkstelling toenemen in de grafische nijverheid en, in beperktere mate, in de productie van bouwmaterialen, de plastieknijverheid, de chemische nijverheid, de voedingsnijverheid en de houtverwerkende nijverheid. Voor de volgende drie maanden zou de vraag duidelijk afnemen in de ijzer- en staalnijverheid, de houtverwerkende nijverheid, de plastieknijverheid, de papier- en kartonnijverheid, de non-ferronijverheid, de technologische nijverheid en, in lichtere mate, in de grafische nijverheid en de productie van bouwmaterialen. Daartegenover zou de vraag gematigd toenemen in de chemische nijverheid, de voedingsnijverheid en de textielnijverheid. Dienstverlening aan bedrijven In de diensten aan ondernemingen is het ondernemersvertrouwen in september opnieuw versomberd. De huidige activiteit van de bedrijven werd als ongunstig aangemerkt. De ondernemers verwachten eveneens een verslechtering van de vooruitzichten, niet alleen voor de eigen bedrijfsactiviteit de komende drie maanden, maar ook voor de algemene marktvraag. Deze maand was het pessimisme van de ondernemers beperkt tot de informaticasector. In het vervoer en aanverwante activiteiten evenals in de overige zakelijke diensten stabiliseerde het conjunctuurbeeld, terwijl het in de verhuurdiensten fors herstelde. A_COMNAAN 1 / 2

6 Verloop en beoordeling De activiteit is aanzienlijk verstevigd, maar die ontwikkeling werd als onvoldoende beoordeeld voor het seizoen. Deze tendens kwam tot uiting in de informaticasector en de overige zakelijke diensten. In de verhuurdiensten nam de activiteit fors toe wat tevens duidelijk als voldoende beoordeeld werd door de bedrijfsleiders. In het vervoer en aanverwante activiteiten was de stijging eerder gering in vergelijking met de andere ondervraagde sectoren en deze werd eveneens als licht gunstig bestempeld. De werkgelegenheid ging er op vooruit en dit voor de tweede maand op rij. Er werd beduidend meer personeel ingeschakeld in de overige zakelijke diensten en, in zeer beperkte mate, in het vervoer en aanverwante activiteiten. In de verhuurdiensten en, meer uitgesproken, in de informaticabranche ging de werkgelegenheid er op achteruit. Vooruitzichten De vooruitzichten met betrekking tot de eigen bedrijfsactiviteit zijn voor de tweede maand op rij verslechterd. De activiteit zou afnemen in de verhuurdiensten en het vervoer en aanverwante activiteiten. In de informaticabranche zou de activiteit echter duidelijk toenemen. In de overige zakelijke diensten zou de activiteit nagenoeg stabiel blijven. De werkgelegenheid zou in de komende drie maanden dalen. Er zou minder personeel worden ingezet in het vervoer en aanverwante activiteiten en de informaticabranche. Er wordt een stijging van de werkgelegenheid verwacht in de verhuurdiensten en de overige zakelijke diensten. De vooruitzichten betreffende de algemene marktvraag zetten de verslechtering van vorige maand verder, zij het minder uitgesproken. De marktvraag zou afnemen in de informaticasector en, in beperktere mate, in de verhuurdiensten. In het vervoer en aanverwante activiteiten en, in geringere mate, in de overige zakelijke diensten wordt een toename van de marktvraag verwacht. Bouw In de bouwnijverheid wijzigde het ondernemersvertrouwen nauwelijks en dit al voor de tweede maand op rij. Het beschikbare materieel werd minder benut. Hoewel het aantal nieuwe orders duidelijk steeg, werd het totale orderbestand door de bedrijfsleiders als negatiever beoordeeld en dit voor de eerste maal in vier maand. Bovendien hebben de ondernemers hun vraagvooruitzichten voor de derde opeenvolgende maal neerwaarts bijgesteld. In tegenstelling tot vorige maand is het ondernemersvertrouwen in de subsector van de woongebouwen afgenomen, terwijl in de subsector van de niet-woongebouwen er een opleving opgetekend werd. Woongebouwen In de sector van de woongebouwen is de synthetische indicator gedaald. Er werd minder personeel ingezet en het beschikbare materieel werd in mindere mate benut dan de vorige maand. De activiteit nam daarentegen toe. Hoewel het aantal nieuw ontvangen orders sterk gestegen is, werd het gezamenlijke orderbestand toch als ongunstiger bestempeld voor het seizoen. De werkgelegenheidsperspectieven zijn voor de tweede maand op rij verbeterd; de vraagvooruitzichten zijn echter sterk neerwaarts gericht. Niet-woongebouwen Na twee opeenvolgende maanden te zijn gedaald, liet de synthetische indicator in de sector van de niet-woongebouwen een herstel optekenen. Er werd iets meer personeel ingezet. Hoewel het aantal nieuw ontvangen orders sterk toenam, werd het totale orderbestand toch als ongunstiger beoordeeld rekening houdend met het seizoen. De activiteit brokkelde af en er werd iets minder materieel aangewend. In de komende drie maanden zou de werkgelegenheid zo goed als ongewijzigd blijven; de vooruitzichten m.b.t. de prijsoffertes zijn opwaarts gericht. Handel In de handel is het ondernemersvertrouwen nauwelijks versterkt in september. Bedrijfsleiders anticiperen op een sterke stijging van de vraag, maar dit heeft geen invloed op de werkgelegenheidsvooruitzichten die naar beneden werden herzien. De verwachtingen inzake bestellingen bij de leveranciers blijven ongewijzigd. Het vertrouwen verstevigde fors in de schoenhandel, de meubelhandel en, meer gematigd, in de handel in voeding. Daartegenover brokkelde de conjunctuur sterk af in de distributiehandel van personenwagens, de handel in elektrische en elektronische toestellen en, in lichte mate, in de handel in textielartikelen. Verloop en beoordelingen De omzet wijzigde omzeggens niet en die ontwikkeling werd door de handelaars niet als negatief onthaald rekening houdend met de periode van het jaar. Beide indicatoren lieten een aanzienlijke stijging noteren in de handel in schoenen, de handel in textielartikelen en de distributie van personenwagens. In de handel in voedingsmiddelen steeg de omzet, wat als vrijwel neutraal voor het seizoen werd aangegeven. Voorts ging in de handel in meubelen een forse daling van de omzet gepaard met een duidelijk negatievere beoordeling voor het seizoen. In de handel in elektrische en elektronische toestellen ten slotte werd het verloop van de omzet, ondanks een daling, toch niet als ongunstig beoordeeld. De voorraden werden op een iets lager peil ingeschat dan vorige maand. Ze werden in sterk toegenomen mate als lager dan normaal beoordeeld in de handel in voedingsmiddelen en, in geringere mate, in de handel in schoenen, de meubelhandel en de distributie van personenwagens. De voorraden werden vaker als hoger dan normaal opgegeven in de handel in textielartikelen en, meer uitgesproken, in de handel in elektrische en elektronische toestellen. Vooruitzichten De werkgelegenheidsvooruitzichten zijn verslechterd. Er zou beduidend minder personeel ingezet worden in de distributie van personenwagens, de handel in elektrische en elektronische toestellen en, in beperkte mate, in de meubelhandel en de handel in textielartikelen. Daartegenover wordt er een toename van de werkgelegenheid verwacht in de handel in voedingsmiddelen en de handel in schoenen. De vraagvooruitzichten zijn duidelijk verbeterd. De vraag zou fors toenemen in de meubelhandel, de handel in schoenen en, iets minder sterk, in de handel in voedingsmiddelen. Daarentegen zou de vraag sterk teruglopen in de distributie van personenwagens en, meer gematigd, in de handel in elektrische en elektronische toestellen en de handel in textielartikelen. De bestellingen bij de leveranciers zouden min of meer ongewijzigd blijven. Er zouden beduidend meer bestellingen bij de leveranciers geplaatst worden in de handel in schoenen, de distributie van personenwagens en, op beperktere schaal, in de handel in voedingsmiddelen en de meubelhandel. In de handel in textielartikelen zouden de bestellingen quasi gelijk blijven. Enkel in de handel in elektrische en elektronische toestellen zouden er merkelijk minder bestellingen geplaatst worden. A_COMNABN 2 / 2

7 SECTORALE RESULTATEN VAN DE HANDEL TOELICHTING BIJ DE TABELLEN De oppervlakte van elke kleur binnen een vakje weerspiegelt het percentage deelnemers die eenzelfde tendens gesignaleerd hebben. De individuele antwoorden werden ''gewogen'' met het jaarlijkse omzetcijfer om rekening te houden met de relatieve belangrijkheid van ieder bedrijf. Antwoorden die melding maken van een vermindering of een beoordeling ''lager dan normaal''. Antwoorden die melding maken van een onveranderde toestand of een beoordeling ''normaal''. Antwoorden die melding maken van een vermeerdering of een beoordeling ''hoger dan normaal''. H Onvoldoende antwoorden.

8 NBB - CONJUNCTUURONDERZOEKINGEN SEPTEMBER 217 SYNTHETISCHE CONJUNCTUURCURVEN VOEDINGSNIJVERHEID - HANDEL IN VOEDINGSMIDDELEN Voedingsnijverheid Handel in voedingsmiddelen 1 NS399 1 NS Wijzigingen in de individuele indicatoren van de voedingsnijverheid SEPTEMBER 217 Beoordeling van de gezamenlijke orderpositie NS ,4 Verloop van het productietempo Verloop van de binnenlandse bestellingen Verloop van de buitenlandse bestellingen Beoordeling van de buitenlandse orderpositie Wijzigingen in de individuele indicatoren van de handel in voedingsmiddelen en onderhoudsproducten SEPTEMBER NS79 + 6, (¹) De ''Andere indicatoren'' worden niet opgenomen in de synthetische curve. Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks Vertrouwelijk G_MIN38A

9 NBB - CONJUNCTUURONDERZOEKINGEN SEPTEMBER 217 SYNTHETISCHE CONJUNCTUURCURVEN HANDEL IN VOEDINGSMIDDELEN Kleinhandel in voedingsmiddelen Groothandel in voedingsmiddelen 2 NS77 3 NS Gezamenlijke handel in voedingsmiddelen Gezamenlijke handel 2 NS Wijzigingen in de individuele indicatoren van de gezamenlijke handel SEPTEMBER , (¹) De ''Andere indicatoren'' worden niet opgenomen in de synthetische curve. Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks Vertrouwelijk G_MTN16A

10 NBB - CONJUNCTUURONDERZOEKINGEN SEPTEMBER 217 SYNTHETISCHE CONJUNCTUURCURVEN MEUBELHANDEL Meubelhandel Gezamenlijke handel 2 NS Wijzigingen in de individuele indicatoren van de meubelhandel SEPTEMBER NS88 + 1, Wijzigingen in de individuele indicatoren van de gezamenlijke handel SEPTEMBER , (¹) De ''Andere indicatoren'' worden niet opgenomen in de synthetische curve. Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks Vertrouwelijk G_MTN36A

11 NBB - CONJUNCTUURONDERZOEKINGEN SEPTEMBER 217 SYNTHETISCHE CONJUNCTUURCURVEN HANDEL IN DOE-HET-ZELFARTIKELEN Handel in doe-het-zelfartikelen Gezamenlijke handel 1 NS Wijzigingen in de individuele indicatoren van de handel in doe-het-zelfartikelen SEPTEMBER NS , Wijzigingen in de individuele indicatoren van de gezamenlijke handel SEPTEMBER , (¹) De ''Andere indicatoren'' worden niet opgenomen in de synthetische curve. Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks Vertrouwelijk G_MTN37A