JAARVERSLAG VVVF Verf- & drukinktindustrie in beweging

Transcriptie

1 Verf- & drukinktindustrie in beweging

2 INHOUD VVVF JAARVERSLAG 2012 Voorwoord 3 Bewegingen: Technologische innovatie 5 Duurzaam ondernemen 5 Sociale innovatie 7 Gezond & veilig werken 8 Wet- en regelgeving 9 Ketensamenwerking 10 Communicatie 11 Vereniging 12 Coatings Care 14 Financiën 20 Feiten & cijfers 20 Bestuur 24 Leden 25 Bureau 26 Summary 27 2

3 VOORWOORD ONDANKS TEGENWIND IN BEWEGING In 2012 kwam de verf- en drukinktindustrie niet uit het dal waarin ze drie jaar eerder terechtkwam. Voor het derde achtereenvolgende jaar daalde het afzetvolume op de binnenlandse markt, vooral als gevolg van de stagnerende huizenmarkt. Zowel de nieuwbouw als de huizenmarkt zakte naar een tot voor kort ongekende diepte. Het is aan de structuur van onze sector vele (kleinere) familiebedrijven en aan onze exportinspanningen te danken dat wij nog fier overeind staan: van de overheid was weinig te verwachten. Ook in 2012 was de Haagse politiek niet in staat (of bereid) maatregelen te treffen om de bouw en in het kielzog daarvan de verfindustrie uit het slop te trekken. Helaas zijn op dit moment geen signalen zichtbaar die ons voor de korte en middellange termijn positief stemmen. Marlies van Wijhe, van wie ik in december 2012 de voorzittershamer overnam, werd in ons verenigingsblad Verf&Inkt aangeduid als crisisvoorzitter. Gedurende haar zittingsperiode van drie jaar had de industrie permanent te kampen met een stagnerende economie. Ik hoop van harte dat er op enig moment tijdens mijn voorzitterschap licht aan het eind van de tunnel zichtbaar wordt. Tot slot is in 2012 een werkbare oplossing gevonden voor onze verplichting om gebruikers van onze producten te voorzien van informatie om veilig met verf om te gaan. Dit alles overziende kan ik vaststellen dat 2012 een zorgelijk jaar was als we kijken naar de korte termijn, maar tegelijk mag ik concluderen dat we een aantal bewegingen in gang hebben gezet die ons in een goede uitgangspositie brengen om toekomstige uitdagingen aan te gaan. Ben Berkel, Voorzitter VVVF Is alles dan somber en zwart? Gelukkig niet. Laten we elkaar niet de put in praten. Ondanks alle tegenwind waren in 2012 een aantal hoopvolle bewegingen te zien. Gezien de grote belangstelling om initiatieven te ontwikkelen is de sector intensief bezig met het thema innovatie. Er ontstaan samenwerkingsverbanden tussen industrie en kenniscentra en met partners in de keten, van grondstofleveranciers tot applicateurs. Er wordt volop gewerkt aan de ontwikkeling van duurzame verven, recycling van verfrestanten en duurzaam onderhoud. Het is onverminderd ons streven dat in 2030 de helft van alle verven gebaseerd is op biologische grondstoffen. De vooruitzichten voor de korte termijn zijn misschien zorgelijk, maar de industrie loopt zich nadrukkelijk warm voor een goede startpositie als de economie aantrekt. Bij een goede startpositie hoort ook een vergroting van de aantrekkelijkheid van de branche. In het verslagjaar hebben VVVF en werknemersorganisaties afspraken gemaakt om het onderwerp sociale innovatie handen en voeten te geven. Ter voorbereiding heeft de VVVF een Branche Advies Raad (BAR) in het leven geroepen, een adviserend college van medewerkers uit het ledenbestand, dat vanuit de praktijk aanbevelingen doet die gericht zijn op modernisering van het arbeidsproces en verhoging van de arbeidsproductiviteit en de arbeidsparticipatie. In 2012 is voorts, na een lange, zorgvuldige voorbereiding, de overstap van ons bedrijfstakpensioenfonds naar het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven tot stand gekomen. Ik ben ervan overtuigd dat we daarmee een beslissende stap hebben gezet om de aanspraken van gepensioneerden en werkenden voor de toekomst veilig te stellen.

4 BEWEGINGEN Foto: Van Wijhe Verf B.V. 4

5 BEWEGINGEN TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN BIEDEN MOGELIJKHEDEN Dimitri de Vreeze, Businessgroep Directeur DSM Resins & Functional Materials: We zijn verantwoordelijk voor onze eigen wereld, een meer duurzame wereld. Daarom ben ik ook heel blij dat VVVF proactief het initiatief ondersteunt om naar biogebaseerde coatings te gaan. Dat is in het hart van DSM. We zijn klaar en bereid om gezamenlijk deze droom te ontwikkelen. Foto: Pet van de Luijtgaarden Technologische innovatie Toegang tot de kenniswereld Verf en drukinkt zijn hightech producten. Ze moeten voldoen aan steeds hogere eisen en moeten bovendien ook innovatief en duurzaam zijn. De VVVF wil de goede positie die de Nederlandse industrie heeft op technologisch terrein voor de toekomst behouden en uitbouwen. Dat veronderstelt dat de kennisinstituten in Nederland koploper blijven op hun terrein en nog toegankelijker worden voor de verf- en drukinktindustrie. Ook leveranciers van stoffen en mengsels die gebruikt (kunnen) worden in verf en inkt, kunnen een belangrijke bron zijn voor innovaties. Coatings Innovatie Dag 2013 In 2012 heeft de Issuegroep Technologische Innovatie het initiatief genomen om, samen met de Nederlandse Vereniging van Verftechnici (NVVT), de eerste Nederlandse Coatings Innovatie Dag te organiseren op 25 april De dag beoogt het samenbrengen van wetenschappers, onderzoekers, grondstof- en chemiebedrijven en verffabrikanten met als doelstelling om de kennisoverdracht tussen de kenniswereld en de verf- en drukinktindustrie te bevorderen. Eind 2012 is een Call for Papers uitgestuurd met daarin een oproep aan topwetenschappers en onderzoekers om zich aan te melden. Op 25 april 2013 zullen tien deskundigen hun nieuwste vinding pitchen. Daarnaast zal er een netwerkborrel plaatsvinden waar informatie uitgewisseld kan worden tijdens een postersessie over nieuwe technologische ontwikkelingen en aansprekende innovatieve projecten. Biobased Coatings In 2012 is gestart met het tweede Branche Innovatie Contract met TNO, waaraan deze keer ook de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) deelneemt. In 2011 is aan het einde van de workshops die in het kader van het eerste contract werden gehouden, een ambitie geformuleerd en een routekaart ontwikkeld. In 2030 wil de verfindustrie realiseren dat 50 procent van de verf op de Nederlandse markt volledig gebaseerd is op hernieuwbare grondstoffen, waarbij de prestatie ervan gelijkwaardig is aan die van de op fossiele grondstoffen gebaseerde tegenhangers. Met een vervolgserie workshops Biobased Coatings willen de VVVF en VNCI hun leden helpen om deze ambitie te realiseren en de routekaart verder uit te werken. Het project loopt tot medio Duurzaam ondernemen Nieuwe uitdagingen In de 21e eeuw staat de verf- en drukinktsector voor nieuwe uitdagingen. Het voortbestaan van verf- en drukinktproducenten is niet langer alleen afhankelijk van een gedegen financieel beleid. Het is noodzakelijk om een goed bedrijfsrendement te combineren met de bescherming van het milieu, het benutten van de talenten van de medewerkers en bij te dragen aan een stabiele samenleving voor de toekomst. Duurzaam ondernemen in de verf- en drukinktindustrie vraagt volgens de VVVF en haar leden om een integrale aanpak. Er moet gekeken worden naar drie aspecten om te bepalen of er sprake is van duurzame verf- en drukinkt : de functie van het product, de samenstelling ervan en het productieproces. Daarnaast is samenwerking op Europees niveau van essentieel belang voor het inlossen van de duurzaamheidsbelofte aan de maatschappij. De VVVF stimuleert leden een stap verder te gaan dan waartoe de wet verplicht; vanuit haar maatschappelijke betrokkenheid en haar toekomstgerichte visie. 5

6 BEWEGINGEN DUURZAAM ONDERHOUD VOOR DE TOEKOMST Ruud Maas, voorzitter OnderhoudNL: OnderhoudNL vindt het bijzonder belangrijk samen met de VVVF op te trekken in het dossier duurzaamheid. Het is namelijk zeer van belang om voorrang te geven aan de zorg voor onze planeet en om de kansen op de markt van duurzaamheid te benutten. Duurzaam onderhoud Een historisch moment op het gebied van duurzaam ondernemen was de ondertekening, op 24 oktober 2012, door de VVVF en OnderhoudNL (voorheen FOSAG) van de intentieverklaring Duurzaam onderhoud aan gebouwen en infrastructuur. Hiermee verklaarden verfproducenten en professionele schilders gezamenlijk dat zij willen komen tot een algemeen erkende definitie van duurzaam onderhoud en afspraken willen maken over hoe duurzaam onderhoud verder kan worden bevorderd. Het uiteindelijke doel is dat in de markt dezelfde definitie van duurzame verf wordt gehanteerd en dat gebruik wordt gemaakt van dezelfde methodieken om duurzaam onderhoud aan te tonen en te communiceren. In 2013 zal de VVVF met OnderhoudNL afspraken maken voor vervolgstappen in het proces richting duurzaam onderhoud. Duurzame verf Koepelorganisatie CEPE is van plan om in de eerste helft van 2013 een database met life cycle informatie over verfgrondstoffen via een website online te zetten. Daarbij zal CEPE de leden ook een rekentool aanleveren om een Life Cycle Analysis (LCA) van hun producten uit te kunnen voeren. Hierdoor kunnen verfproducenten in de toekomst, via een Europees gedragen methodiek, inzicht krijgen én geven in de milieueffecten van hun producten. De VVVF gaat onderzoeken of het mogelijk is om op basis van de informatie van onder andere CEPE, een instrument te ontwikkelen om de mate van duurzaamheid van verf te communiceren. Foto: Sigma Coatings 6

7 BEWEGINGEN VERFRECYCLING VOOR EEN BETER MILIEU Vincent Mooij, Business Innovator SITA: De milieuwinst van watergedragen verven bedraagt 72 procent. Dit toont het voordeel aan van de circulaire economie. Recycling verfrestanten Er is in 2012 een werkgroep ingesteld die de opdracht heeft gekregen om te bepalen of er een haalbare business case is voor de verfindustrie om watergedragen muurverf te recyclen. Naast haalbaarheid heeft de werkgroep gekeken naar de LCA van recycling, het verzamel- en sorteerproces bij afvalverwerker SITA, specificaties voor bruikbare restanten en juridische knelpunten. Uit de LCA-analyse bleek de totale milieuwinst 72 procent te zijn als watergedragen muurverf hergebruikt wordt. De uitstoot van CO2 en de fossiele uitputting worden sterk beperkt. De werkgroep schat dat circa ton restanten die nu verbrand worden, geschikt is voor recycling. Tot tweemaal toe zijn er monsters genomen bij de afvalverwerker. De kwaliteit van de restanten was boven verwachting goed. Technici uit de verfindustrie hebben de specificaties opgesteld waaraan de restanten minimaal moeten voldoen. Op basis van deze specificaties zal begin 2013 de bedrijfseconomische haalbaarheid worden getoetst. MVO Nederland In 2012 heeft de VVVF zich aangesloten bij MVO Nederland. MVO Nederland is de nationale kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO); hét startpunt voor alle ondernemers die hun bedrijfsvoering willen verduurzamen. De VVVF wil werk maken van maatschappelijk verantwoord ondernemen en heeft actief geparticipeerd in het project MVO Expeditie Beleidsplannen. Hieraan namen verschillende brancheorganisaties deel die ervaringen deelden in duurzaam ondernemen. MVO Nederland heeft een presentatie verzorgd tijdens de vergadering van de issuegroep Duurzaam Ondernemen en dient als klankbord voor beleidsontwikkelingen in de verf- en drukinktindustrie. Sociale innovatie BAR Sociale innovatie is vernieuwing van het arbeidsproces met als doel de arbeidsproductiviteit en de arbeidsparticipatie te verhogen. De VVVF en de werknemersorganisaties hebben in 2012 afspraken gemaakt om dit onderwerp handen en voeten te geven. Zij hebben besloten om een gezamenlijke werkgroep op te richten die cao-partijen zal adviseren. De VVVF heeft voorbereidingen getroffen om in 2013 te starten met een Branche Advies Raad (BAR). De BAR bestaat uit medewerkers van VVVF-lidbedrijven. Het is de bedoeling dat zij vanuit hun werkpraktijk met aanbevelingen komen voor de VVVF-delegatie in de gezamenlijke werkgroep. Cao Op 23 mei 2012 werd een onderhandelingsresultaat bereikt inzake een nieuwe cao. Dit resultaat werd, na goedkeuring door alle achterbannen, omgezet in een akkoord. De nieuwe overeenkomst heeft een looptijd van 14 maanden (1 april 2012 tot en met 31 mei 2013). Er werden loonsverhogingen overeengekomen van 1,25 procent per 1 april 2012 en van 0,5 procent per 1 januari Omdat de AOW-leeftijd geleidelijk zal opschuiven, werd het einde dienstverband bij pensionering gelijkgesteld aan de ingangsdatum van de AOW-uitkering in plaats van het bereiken van de 65-jarige leeftijd. Daarnaast werd afgesproken dat de VVVF-leden vier arbeidsplaatsen beschikbaar zouden stellen voor WAJONGers (Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten). Verder werd besloten om in het kader van sociale innovatie in 2013 twee pilots te starten: Scholing en Levensfasebewust personeelsbeleid. 7

8 BEWEGINGEN DE OVERSTAP VAN BPF VDI NAAR PGB BIEDT STERKERE FINANCIËLE BASIS Jan van der Laan, werkgeverssecretaris Pensioen Fonds Bestuur Verf en Drukinkt in liquidatie: Het Pensioenfonds Grafische Bedrijven is een partner met een ijzersterke reputatie, degelijk en proactief. Het grote voordeel is dat onze eigen pensioenregeling intact blijft! Een sectorcommissie samengesteld uit de caopartijen gaat ervoor zorgen dat de belangen van onze deelnemers optimaal behartigd blijven. Bedrijfstakpensioenfonds Een historische innovatie op sociaal terrein was dat het bedrijfstakpensioenfonds voor de verf- en drukinktindustrie (Bpf VDI) na meer dan vijftig jaar ophield te bestaan en zich aansloot bij het stabiele en veel grotere Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB). Overwegingen om dit te doen waren de steeds sterker stijgende kosten, versterking van de financiële basis en het feit dat het steeds moeilijker werd om bestuursleden van werkgeverskant te vinden vanwege de deskundigheidseisen en het tijdsbeslag. De VVVF is verheugd met deze aansluiting, waarmee de aanspraken van gepensioneerden en werkenden voor de toekomst zijn veilig gesteld. Gezond en veilig werken Arbocatalogus Sinds enkele jaren bestaat er een arbocatalogus voor de verf- en drukinktindustrie. De catalogus is te vinden op de website De catalogus is in 2012 uitgebreid met de onderwerpen Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en Geluid. In het hoofdstuk PSA worden onder andere de onderwerpen werkdruk, werkstress, burn-out en ongewenste omgangsvormen behandeld. Het onderwerp Geluid is toegevoegd omdat het een onderschatte factor is en blijvende gehoorbeschadiging door hard geluid een van de meest voorkomende beroepsziekten in Nederland is. Onderdeel van de arbocatalogus is de Stoffenmanager verf- en drukinktindustrie. De Stoffenmanager is een digitaal instrument voor het beoordelen en beheersen van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de werkplek. De VVVF heeft in 2012, in samenwerking met de vakbonden FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie de campagne Gezond en veilig werken in uw en ons belang uitgevoerd. Hierbij werd aandacht gevraagd voor een veilige werkomgeving in de verf- en drukinktindustrie. De campagne bestond uit een informatiebijeenkomst op 27 maart 2012, de uitgave van een brochure en een serie van vier posters. In diverse landen is er een discussie gaande over het invoeren van een verplichting tot openbare registratie van producten met nanomaterialen. Om te voorkomen dat er verschillende nationale regelingen komen heeft de Nederlandse regering gepleit voor de invoering van één Europees registratiesysteem. De Franse regering wenst de Europese regelgeving niet af te wachten en heeft per 1 januari 2013 een verplichting ingevoerd voor producenten, importeurs en distributeurs om nanomaterialen in hun producten te registreren. Echter, er bestond nog een aantal onduidelijkheden. In het verslagjaar heeft CEPE aangegeven een instructie te ontwikkelen over de wijze waarop gehandeld moet worden bij productie, import of distributie van producten met nanomaterialen in Frankrijk. CEPE is ook bezig met de afronding van een handleiding voor leden hoe medewerkers op een veilige en gezonde manier moeten omgaan met nanomaterialen en producten op de werkvloer. Nanotechnologie De ontwikkelingen op het gebied van nanotechnologie worden nauwlettend gevolgd door een CEPE-werkgroep waarin de VVVF is vertegenwoordigd. 8

9 BEWEGINGEN DE VVVF EN DE OVERHEID VERMINDEREN SAMEN DE REGELDRUK VAN REACH Carla Zuiderwijk Casus Invoering REACh, Sggv: Ondernemers in de verfindustrie ervaren regeldruk bij het opstellen en distribueren van Veiligheidsinformatiebladen (VIB s). Binnen de casus REACh van het programma Slim geregeld, goed verbonden (Sggv) hebben bedrijfsleven en overheid gewerkt aan vermindering van deze regeldruk door middel van een ICT-oplossing. Wet- en regelgeving REACh en CLP De gevolgen van de REACh-verordening (de verordening voor registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen) en de CLP-verordening (zie hierna) worden steeds meer merkbaar, ook voor downstream- en eindgebruikers. Tijdens de informatiebijeenkomst op 14 november 2012 zijn de leden geïnformeerd over de ontwikkelingen van generieke exposure scenario s, het invoeren van aangepaste risicomaatregelen (indien dit op basis van het Veiligheidsinformatieblad noodzakelijk is gebleken) en de verplichting voor downstreamgebruikers om maatregelen voor veilig gebruik van stoffen en mengsels over te nemen. Veiligheidsinformatiebladen Het verspreiden van Veiligheidsinformatiebladen (VIB s) door de keten zorgt voor een grote administratieve last voor de verf- en drukinktleden maar nog meer voor de verfgroothandelaren. Tot 2011 was het mogelijk om te verwijzen naar de website VeiligmetVerf.nl. Gebruikers van verfproducten konden daar het gewenste VIB downloaden. In 2012 is definitief komen vast te staan dat deze werkwijze niet voldoet aan de actieve brengplicht zoals de Europese wetgever die heeft vastgesteld. De VVVF heeft samen met het ministerie van Economische Zaken, in het kader van het project Slim geregeld, goed verbonden (Sggv) de functionele eisen voor de ICT-tool gespecificeerd, waarmee VIB s automatisch per aan de volgende schakel in de keten worden aangeleverd. Hiermee kunnen alle schakels in de keten tot de eindgebruiker op een eenvoudige wijze aan hun brengplicht voldoen. Het prototype van de ICT-tool is in de praktijk getest. Het project is op 7 december 2012 geëindigd met de ondertekening van een intentieverklaring van de partners over de invoering van de ICT-tool. Naast de administratieve lasten verbonden aan de distributie van het VIB door de keten heen, maakt de VVVF zich grote zorgen over de bruikbaarheid van het VIB door de professionele of industriële eindgebruiker. Dit al langer bestaande probleem wordt met de toevoeging van blootstellingscenario s nog groter. De VVVF heeft het initiatief genomen om met alle brancheverenigingen van eindgebruikers van verf of drukinkt in dialoog te gaan over deze problemen. Een eerste gezamenlijke stakeholdersbijeenkomst hierover werd op 13 september 2012 gehouden. CLP CLP (de verordening voor het classificeren, etiketteren en verpakken van stoffen en mengsels) verplicht leveranciers van stoffen en mengsels over te gaan op een andere wijze van etikettering. Stoffen moeten sinds 2010 van nieuwe etiketten zijn voorzien. Voor mengsels geldt de verplichting vanaf Onderdeel van de CLP-verordening is het aanleveren van productinformatie aan vergiftigingencentra (poison centres) in Europa. De VVVF is, via CEPE, nauw betrokken bij de totstandkoming van geharmoniseerde regels hiervoor. Naar het zich laat aanzien zal dit opnieuw een grote administratieve last betekenen voor de industrie. De CLP-verordening schrijft voor dat de productinformatie aangeleverd moet worden in ieder land van de EU waar producten op de markt worden gebracht. Daarnaast moet er ook een zogenoemde Unic Product Identifier op alle verpakkingen worden vermeld. 9

10 BEWEGINGEN Biociden Men mag verfproducten met een actieve biocide werking alleen op de markt brengen en gebruiken als ze een toelating hebben van de Nederlandse overheid. De verordening zal in september 2013 van kracht worden in alle lidstaten van de EU. De verordening is van belang voor de verf- en drukinktindustrie in verband met nieuwe regels over onder meer wederzijdse erkenning van toelatingen door de lidstaten, de mogelijkheid om een Europese toelating voor biocide verfproducten te verwerven en de verplichtingen ten aanzien van specifieke etikettering. De VVVF is lid van het Platform Biociden waarin kennis en standpunten van verschillende branches worden gedeeld en dat optreedt als gesprekspartner van de industrie voor de overheid. Opslag De PGS 15 (Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen) bevat de regels voor de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Goed gebruik van deze regels moet ervoor zorgen dat bedrijven een aanvaardbaar beschermingsniveau voor mens en milieu bereiken. Naast de PGS 15 wordt ook de PGS 31, bovengrondse en ondergrondse opslag in tanks, aangepast. De VVVF is actief betrokken bij de aanpassing van de BRL K903 met betrekking tot certificering van bovengrondse en ondergrondse tanks. Gidsen De VVVF ondersteunt haar leden in de uitvoering van regelgeving door het uitgeven van gidsen. VIB-gids De gids voor het opstellen van Veiligheidsinformatiebladen (VIB s) bestaat uit drie delen. Deel 2, waarin de standaardzinnen zijn opgenomen, de Phrase Catalogue, is aangepast en vernieuwd. Etiketteringsgids De Etiketteringsgids is bedoeld voor het op de juiste wijze opstellen van etiketten, specifiek gericht op de producten voor de verf- en drukinktindustrie. CEPE werkt aan de totstandkoming van de etiketteringgids gebaseerd op CLP. Verwacht wordt dat de eerste versie van deze gids in 2013 beschikbaar komt. Bundel Transportinformatiebladen De bundel Transportinformatiebladen omvat alle relevante informatie voor de verf- en drukinktindustrie over het vervoer van gevaarlijke stoffen en mengsels. Er is een beperkt aantal wijzigingen doorgevoerd in De VVVF expertgroep die zich bezig houdt met transport is gestart met de ontwikkeling van een awarenesstraining; bedrijven zijn verplicht deze aan te bieden aan hun medewerkers. INVECO-gids De INVECO-gids is de gids waarin is beschreven hoe bedrijven op een veilige manier moeten omgaan met stoffen, grondstoffen en halffabricaten. INVECO staat voor Interne Veiligheids Codering. Aan de hand van posters en etiketten wordt aan de medewerkers op de werkvloer duidelijk gemaakt wat de risico s zijn van het werken met een stof en welke maatregelen ze moeten nemen om de risico s te beheersen. In 2012 is een klein aantal correcties met betrekking tot de indeling van stoffen doorgevoerd. Ketensamenwerking Schakels aan elkaar verbinden Voor alle partners in de diverse ketens waarin verf- of drukinkt wordt verwerkt geldt dat het belangrijk is om samen te werken. Elke schakel in de keten streeft ernaar om zijn product of dienstverlening zo goed mogelijk uit te voeren. Toch zijn de schakels afhankelijk van elkaar voor de kwaliteit en de eigenschappen van het eindproduct ten behoeve van de eindgebruiker of opdrachtgever. De kwaliteit van verf of drukinkt komt pas tot zijn recht als de verf of inkt door een vakman of productiebedrijf goed wordt aangebracht of verwerkt, op de juiste ondergronden en in de juiste omgeving wordt gebruikt, voor het doel dat de eindgebruiker voor ogen heeft. Door efficiënt, flexibel en innovatief met elkaar samen te werken in de keten is het mogelijk een duurzaam en concurrerend aanbod te leveren. Duurzaamheid Dat veronderstelt van de brancheverenigingen dat zij intensief samenwerken om de belangen van de keten als totaliteit te behartigen. De VVVF heeft in 2012 het bilateraal overleg met de brancheverenigingen van afnemers krachtig voortgezet. 10

11 BEWEGINGEN Foto: Drywood Coatings Het initiatief is genomen om op voorzittersniveau met OnderhoudNL (voorheen FOSAG, Koninklijke Ondernemersorganisatie voor de schilders-, onderhouds-, metaalconserverings- en glasbranche) en de Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBVT) een breder ketenoverleg te starten. Een van de uitdagingen is om te komen tot een samenwerking van de brancheverenigingen op het terrein van duurzaamheid. Daarvoor is een begin gemaakt met de op 24 oktober 2012 ondertekende intentieverklaring (zie voor meer informatie Duurzaam onderhoud, pagina 6). Promotie gebruik van hout Enkele branches in de houtketen zijn tot het initiatief gekomen om een publiekscampagne te houden ter promotie van het gebruiken van hout. Die achterban van de VVVF die belang heeft in woningbouw (waarin hout een prominente rol speelt) en het afwerken van hout (bijvoorbeeld in de meubelindustrie) heeft met enthousiasme zijn ondersteuning aan de campagne gegeven. In 2013 zal blijken of er voldoende draagvlak is voor zo n publiekscampagne. Schilderen in de winter De actie de winterschilder is ook in het winterseizoen gevoerd op initiatief van OnderhoudNL. Deze actie was er opnieuw op gericht consumenten over te halen schilderwerk te laten doen in de winter, omdat ook in de winter een vakman prima schilderwerk kan afleveren. De winterschilder kan bovendien extra voordelig zijn. Leden van de VVVF hebben de mogelijkheid gekregen via de VVVF vriend van de winterschilder te worden door de campagne financieel te steunen. Communicatie Communicatie met de leden De VVVF vindt het belangrijk dat er open en transparant gecommuniceerd wordt vanuit het bestuur en de issuegroepen naar de leden. Via de ledensite worden de leden geïnformeerd over de VVVF-thema s en belangrijke ontwikkelingen in de branche. Sinds 1 januari 2011 biedt het VVVF-branchebureau behalve aan de VVVF- en VVVH-leden tevens ondersteuning aan VLK-leden (de Vereniging van Lijmen en Kitten). Op verzoek van de leden is in de ledensite de dashboardfunctie toegevoegd. Met de dashboardfunctie is het voor het management mogelijk om inzicht te krijgen of bepaalde medewerkers essentiële berichten over belangrijke thema s ontvangen en of ze deelnemen aan bepaalde werkgroepen, issuegroepen of secties van de VVVF, VVVH of VLK. In 2013 zal bekeken worden hoe de ledensite verder geoptimaliseerd kan worden. Daarnaast ontvingen de leden in 2012 vijfmaal het magazine Verf&Inkt en werden ze op de hoogte gehouden door middel van social-mediaberichten. Leden hebben ook rechtstreeks contact met de VVVF via secties, werk- en issuegroepen en informatiebijeenkomsten. Deze dienen om informatie uit te wisselen en te netwerken. Communicatie met de stakeholders De VVVF streeft ernaar om de maatschappelijke zichtbaarheid van de sector bij stakeholders, politiek en media te vergroten. Ook in 2012 waren vertegenwoordigers van de VVVF aanwezig op vele externe bijeenkomsten. Door stakeholders meer te betrekken in processen en door bepaalde projecten gezamenlijk uit te voeren heeft de VVVF de dialoog met stakeholders geïntensiveerd. Daarnaast werden stakeholders geïnformeerd via de VVVF-website en social media. In 2012 is de externe website uitgebreid met meer informatie over de VVVFthema s en nieuws uit de branche. Bovendien ontvingen stakeholders vijf edities van het magazine Verf&Inkt, met nieuws en artikelen. In 2012 zijn plannen gemaakt om de externe communicatie uit te breiden. Deze plannen zullen in 2013 verder uitgewerkt worden. verf&inkt magazine van de vereniging van verf- en drukinktfabrikanten VVVF Inspectie SZW handhaaft strenger: Arbo in de verdrukking? Ons beroep op verf en drukinkt: De decorschilder De mens achter John Uilenberg (Den Braven): Ik wist niks van lijmen en kitten, maar werd ingewijd in twintig minuten Branche Advies Raad pleit voor sociale innovatie Mensen gezond en gemotiveerd houden Nieuwe vindingen op Coatings Innovatiedag Eddie Seinen: afscheid na vier decennia verf Verfafzet voor derde jaar op rij in het rood 11

12 VERENIGING 12

13 VERENIGING BESTUUR EN BUREAU EVENEMENTEN Bestuur en bureau In het verslagjaar beëindigde Geert Geelkerken (International Paint Nederland BV) zijn functie als bestuurslid. Als nieuw bestuurslid is benoemd de heer Robert Groot (Hempel The Netherlands BV). Robert Groot zal tevens fungeren als voorzitter van de Sectie Protective Coatings. Per 1 januari 2012 is Cees Pille aangetreden als beleidsmedewerker bij de VVVF en als branchecoördinator voor de Vereniging van Lijmen en Kitten (VLK). Hij zal zich de komende jaren inzetten voor VVVF-projecten op het gebied van Duurzaam Ondernemen en Technische Innovatie. Lijm- en kitindustrie De VLK is sinds 1 januari 2011 onderdeel van het Branchebureau. Het bureau heeft een coördinerende en een ondersteunende functie en onderhoudt de externe contacten voor de VLK. Het betrekken van de lijm- en kitindustrie bij de verf- en drukinktindustrie zorgt voor efficiënte informatie-uitwisseling en samenwerking bij actuele zaken en een sterkere positie bij de belangenbehartiging. Verfgroothandel De Vereniging van Verfgroothandelaren (VVVH) ziet zichzelf als een belangrijke schakel in het midden van de verfketen. De groothandel brengt immers leveranciers en afnemers bij elkaar. De vereniging komt op voor de belangen van de verfgroothandelaren en onderhoudt met alle ketenpartijen een constructieve relatie. Sinds 2009 verzorgt het Branchebureau de secretariaatsfunctie voor de VVVH. De besturen van de VVVF en VVVH hebben regelmatig overleg om informatie uit te wisselen en mogelijkheden tot samenwerking te bespreken. Algemene ledenvergadering Op 12 december 2012 heeft de VVVF-jaarvergadering plaatsgevonden in Hilton Royal Parc Soestduinen. Marlies van Wijhe keek in haar laatste jaar als voorzitter van de VVVF terug op drie jaar voorzitterschap en stelde dat de crisis in de branche voorlopig nog niet voorbij is. Desondanks richt de verf- en drukinktbranche zich op de toekomst, waar mogelijkheden te wachten staan, vooral op het gebied van innovatie en duurzaamheid. Zo gaf Alfons van Blaaderen (hoogleraar, Debye Institute for NanoMaterials Science) in zijn presentatie aan dat structurele kleuren de toekomst hebben. Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar de zelforganisatie van deeltjes op atomair en nanoniveau heeft dit aangetoond. Op het gebied van duurzaamheid zijn ook stappen te behalen. Stef Kranendijk (chairman Desso Group) toonde aan hoe Desso er in was geslaagd om een Cradle-to-Cradle concept te ontwerpen voor vloertegels. Ten slotte benadrukte Feike Sijbesma (CEO Koninklijke DSM) de rol van kennis en innovatie voor de industriële ontwikkeling in Europa. Hij ging in op de grondstoffenschaarste en maakte duidelijk dat grote bedrijven zich steeds meer bewust worden van de impact van hun bedrijfsvoering op het milieu en de maatschappij. Overige evenementen maart 2012 Bijeenkomst over Arbocatalogus & Stoffenmanager (zie Arbocatalogus, pagina 8) 13 september 2012 Stakeholdersbijeenkomst Veilig met verf (zie Veiligheidsinformatiebladen, pagina 9) 24 oktober 2012 Netwerkbijeenkomst Verf en onderhoud duurzaam! (zie Duurzaam onderhoud, pagina 6) 14 november 2012 Technische Informatiebijeenkomst REACh/CLP (zie REACh en CLP, pagina 9) 22 november 2012 Workshop 1 Biobased Coatings (zie Biobased Coatings, pagina 5) 13

14 COATINGS CARE COATINGS CARE Wat is Coatings Care? Coatings Care is een initiatief van verf- en drukinktproducenten en leveranciers over de gehele wereld. Coatings Care staat voor het streven naar voortdurende verbeteringen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu en het geven van informatie hierover. Het is een belangrijk instrument om invulling te geven aan de doelstelling van de verf- en drukinktindustrie in Nederland om duurzaam te ondernemen. Waarom Coatings Care? Met het Coatings Care-programma van de VVVF laten verf- en drukinktfabrikanten zien dat ze werken aan de ontwikkeling van innovatieve en duurzame producten die op een verantwoorde manier worden geproduceerd en zorgvuldig gedistribueerd. Uitgangspunt daarbij is het streven om in de behoeften van de maatschappij van vandaag te voorzien zonder de mogelijkheden aan te tasten van toekomstige generaties om in hún behoeften te voorzien. Daarnaast is het Coatings Care-programma een middel om open en transparant te communiceren naar stakeholders over alle aspecten van veiligheid, gezondheid en milieu. Coatings Care en Duurzaamheid Coatings Care draagt bij aan een grotere bewustwording van de deelnemende bedrijven wat betreft de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Coatings Care stimuleert dan ook duurzaam ondernemen. Duurzaam ondernemen vergt een integrale aanpak. Daarbij wordt niet alleen gekeken in hoeverre de grondstoffen voor verf en drukinkt duurzaam zijn qua samenstelling, maar ook of zij duurzaam zijn geproduceerd. Dit geldt ook voor de wijze waarop afnemers (schilders, drukkerijen) met deze producten omgaan. Hoewel de performance indicators van Coatings Care niet alle componenten van duurzaamheid meten, is deelname aan Coatings Care een praktisch startpunt voor een onderneming op de weg naar Sustainability. De performance indicators van Coatings Care voorzien een bedrijf van achtergrondinformatie, zodat zij een basis hebben van waaruit zij hun duurzaamheidbeleid vorm kunnen geven. Ook IPPIC, de organisatie die het project Coatings Care wereldwijd coördineert, is zich bewust van het natuurlijke bondgenootschap van Coatings Care en Duurzaamheid en besteedt steeds meer aandacht hieraan. Performance indicators Meten is weten. Door elk jaar de gegevens over veiligheid, gezondheid en milieu op te vragen bij onze leden door middel van de enquête Performance Indicators (PI), worden resultaten zichtbaar. De VVVF maakt elk jaar een Coatings Care-jaarverslag dat op de VVVF-website te vinden is. Hierin worden alle PI s vermeld die de VVVF verzamelt bij haar leden. De gegevens over 2012 zijn afkomstig van de VVVF-leden: 82 verf- en drukinktfabrikanten en importeurs. Deze bedrijven hebben 95 procent van de medewerkers in de totale bedrijfstak in dienst. Dit percentage geeft aan dat de resultaten als representatief voor de gehele branche beschouwd kunnen worden. In totaal had de enquête betrekking op medewerkers aan de enquête (zie tabel 1). Economische crisis De weinig positieve economische ontwikkelingen in de branche laten hun sporen na in de perfomance indicators. De productontwikkeling is bijvoorbeeld minder gericht op het ontwikkelen van producten die mensen en milieu minder belasten, maar wordt op het ogenblik (veel) meer bepaald door kwaliteit, prijs en de eisen vanuit de markt. Het aantal mensen dat werkzaam is in de branche neemt zienderogen af. Had de Nederlandse verf- en drukinktindustrie in 2008 nog medewerkers in dienst, in 2012 waren dat er nog maar (zie tabel 1). Er wordt bezuinigd op opleidingen: in 2012 had 25 procent van het personeel een opleiding op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu (VGM) gevolgd tegen 31 procent in Echter, over een langere periode gemeten is er vooruitgang te constateren: het aantal medewerkers dat een VGM-diploma bezit is gestegen van 10 procent in 2004 naar 25 procent in Marktontwikkelingen Een factor die van invloed zou kunnen zijn op het niet verder teruglopen van het aandeel gevaarlijke stoffen in verf en drukinkt is het gedaalde aandeel van de de- 14

15 COATINGS CARE Tabel 1. Medewerkers (aantal fte s) Totaal in de verf- en drukinktindustrie Totaal in dienst van deelnemers aan de enquête medewerkers in vaste dienst medewerkers op contractbasis medewerkers in dienst bij producerende bedrijven medewerkers in dienst bij importerende bedrijven coratieve verven (Bouw en DHZ (doe-het-zelf)) in de totale verfafzet. Hierdoor nam het aandeel van scheepslakken, protective coatings, autoreparatielakken en industrielakken toe. In deze verven zitten in het algemeen meer gevaarlijke stoffen dan in decoratieve verven. Dit kan er de oorzaak van zijn dat het percentage medewerkers dat wordt blootgesteld aan bijvoorbeeld oplosmiddelen in 2012 steeg. Een positieve ontwikkeling is dat er steeds meer aandacht is voor biobased coatings. De VVVF streeft ernaar dat in procent van de grondstoffen die de VVVF-leden gebruiken biobased zijn (zie voor meer informatie Biobased Coatings, pagina 5). Als dit streven gerealiseerd wordt zal dat zeker een positieve invloed hebben op de performance indicators. Veiligheid Arbocatalogus In de verf- en drukinktindustrie behoort veilig werken een onlosmakelijk onderdeel te zijn van het productieproces. Veiligheid is van invloed op een goede voortgang van de werkzaamheden en op het behalen van positieve resultaten. Ongelukken en ongevallen kunnen langdurig persoonlijk leed veroorzaken. Dat willen we natuurlijk zo veel mogelijk voorkomen door gevaar of risico s tijdig te signaleren, waardoor preventieve maatregelen getroffen kunnen worden. Sinds 2010 biedt de VVVF via de arbocatalogus voor de verf- en drukinktindustrie ( werkgevers en medewerkers oplossingen aan voor gezond en veilig werken op de werkvloer. De afgelopen jaren is er veel informatie toegevoegd over machineveiligheid, blootstelling aan gevaarlijke stoffen en geluid. Inspectie SZW Ondanks alle inspanningen zijn er nog steeds verbeteringen te realiseren. Eind 2012 kwam een rapport van de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) uit. Daaruit bleek dat in de periode mei 2008-januari bedrijven zijn bezocht die tot de verf- en drukinktindustrie behoren. Daarbij zijn bij 47 procent van de bezochte bedrijven een of meer overtredingen waargenomen, met name op het gebied van machineveiligheid en blootstelling aan gevaarlijke stoffen. De VVVF zal zich blijven inzetten om leden bewust te maken van de noodzaak om medewerkers goed te informeren over mogelijke gevaren en risico s en de preventiemaatregelen die ze kunnen nemen. De VVVF hoopt en verwacht dat bij volgende bezoeken de conclusies van de Inspectie SZW positiever zullen zijn. 15

16 COATINGS CARE Ongevallen Het is een goede zaak dat er in 2012 wederom geen dodelijk ongevallen hebben plaatsgevonden in de verf- en drukinktbranche. Ondanks alle maatregelen gebeuren er soms toch, op kleine schaal, beroepsongevallen. Het aantal beroepsongevallen is ten opzichte van 2011 toegenomen maar bleef beperkt tot 0,97 procent van het totaal aantal fulltime medewerkers dat actief is in de verf- en drukinktindustrie. Overigens hebben we in zeven jaar tijd het aantal beroepsongevallen kunnen verminderen met 30 procent. (In 2005 had 1,32 procent van het personeel te maken met een beroepsongeval, in 2012 was dit nog maar 0,97 procent.) De VVVF streeft ernaar om ook in de toekomst het aantal beroepsongevallen zo veel mogelijk te beperken. Gezondheid Ziekteverzuim Gezondheidsklachten kunnen verschillende oorzaken hebben. Er kan een relatie zijn met het werk, bijvoorbeeld stress, of met het niet zorgvuldig opvolgen van voorschriften. Het ziekteverzuim in de bedrijfstak is voor het eerst sinds jaren gestegen (van 5 procent in 2011 naar 5,56 procent in 2012). Hierdoor ligt het percentage voor het eerst sinds lange tijd boven het gemiddelde van 5 procent dat voor de Nederlandse industrie is gemeten. Overigens is op de lange termijn een daling van het ziekteverzuim waar te nemen, zoals blijkt uit onderstaande tabel 2: van 6,3 procent in 2005 naar 5,56 procent in De VVVF streeft ernaar om ook in de nabije toekomst het ziekteverzuim zo veel mogelijk terug te dringen. Het percentage ziekteverzuim (zoals vermeld in tabel 2) is berekend door het aantal opgegeven ziektedagen te delen door het totaal aantal gewerkte dagen van alle medewerkers (uitgaande van 210 werkzame dagen per jaar per medewerker). Het ziekteverzuim in de verf- en drukinktindustrie is niet helemaal vergelijkbaar met het landelijke percentage van het CBS. De reden is de wijze waarop de percentages worden berekend. Naast de verschillende rekenmethoden wordt ook het begrip ziekte anders gedefinieerd. Het CBS vindt bijvoorbeeld dat ook zwangerschapsverlof hieronder valt. Tabel 2. Ziekteverzuim (%) Totaal ziekteverzuim 6,30 5,65 5,15 5,15 5,11 5,07 5,00 5,56 - van producerende bedrijven 6,51 5,82 5,20 5,10 5,10 5,20 5,02 5,72 - van importerende bedrijven 3,10 2,42 4,18 5,36 5,17 3,10 3,47 3,61 Percentage landelijk (CBS) 4,00 4,40 4,40 4,30 4,30 4,40 4,50 4,00 Percentage industrie (CBS) 5,40 5,70 5,00 5,00 5,20 5,10 5,20 5,00 16

17 COATINGS CARE Tabel 3. Gevaarlijke stoffen (% t.o.v. totaal verbruik stoffen) Foto: P.K. Koopmans Lakfabrieken Stoffenmanager Veel medewerkers in de verf- en drukinktindustrie staan dagelijks in contact met chemische stoffen. Ten opzichte van 2011 is het percentage verbruik van T- en CMR-stoffen gedaald, maar het verbruik van VOS is gestegen (zie tabel 3). Deze laatste toename is mede te verklaren door de verschuiving bij de verschillende deelsectoren in de totale verfafzet (zie voor een nadere verklaring Marktontwikkelingen ). In tabel 3 worden gevaarlijke stoffen onderverdeeld in twee categorieën: TCMR en VOS. T-, C-, M- en R-stoffen staat voor Toxic, Carcinogeen, Mutageen en Reprotoxisch. Het is belangrijk om de risico s zo veel mogelijk te minimaliseren door medewerkers goed te informeren. Nog niet zo lang geleden is de Stoffen Verbruik T-, C-, en R-stoffen (excl. VOS) Verbruik VOS manager geïntroduceerd. Met behulp van dit (digitale) hulpmiddel kan, via de website snel en efficiënt worden vastgesteld hoe het staat met de blootstellingniveaus in de verschillende werkruimten. Zo draagt ook dit instrument eraan bij dat gevaarlijke situaties snel gesignaleerd kunnen worden en dat er op korte termijn adequate maatregelen kunnen worden genomen om de gezondheid van medewerkers te beschermen. 17

18 COATINGS CARE Blootstelling aan oplosmiddelen Bij blootstelling aan hoge concentraties oplosmiddelen kunnen medewerkers gezondheidsklachten krijgen. Om de risico s te minimaliseren krijgen medewerkers persoonlijke beschermingsmiddelen aangeleverd en worden de werkplekken aangepast voor optimale werkomstandigheden. Daarnaast worden de medewerkers regelmatig gecontroleerd. Het aantal medewerkers dat blootgesteld werd aan oplosmiddelen steeg in 2012 met 2 procent ten opzichte van Dit kan zijn oorzaak vinden in het feit dat het aantal medewerkers dat betrokken is bij de productie van verven met een hoger oplosmiddelgehalte (autoreparatie, industrie, protective coatings en scheepslakken) is gestegen. Tabel 4. VOS-emissie (% t.o.v. productievolume) 0,16 0,15 0,14 0,13 0,12 0,11 0,10 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Emissie t.g.v. productieactiviteiten Milieu Productieproces Binnen het productieproces van verf wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met het milieu. Het is voor het milieu dan ook een goede zaak dat de emissie van oplosmiddelen tijdens de productie van verf en inkt stabiel bleef in Overigens is de VOS-emissie op productielocaties in zes jaar tijd van 0,16 procent van het productievolume gedaald naar 0,11 procent in 2012 (zie tabel 4). 18

19 COATINGS CARE Foto: Ursa Paint Steeds meer bedrijven scheiden de afvalstromen in componenten die voor hergebruik geschikt zijn. Het percentage afval van het productievolume steeg licht in vergelijking met 2012, maar bleef nog onder het niveau van Ondanks het feit dat de VVVF-leden nieuwe technologieën ontwikkelden om het energieverbruik te verminderen, steeg het gemiddeld energieverbruik per ton product: van 392 kwh in 2011 naar 397 kwh in Echter op de lange termijn is wel duidelijk te zien dat het energiegebruik is gedaald (zie tabel 5). Alle milieugerelateerde cijfers binnen het productieproces worden beïnvloed door het gestegen aandeel van de productie van scheepslakken, protective coatings, autoreparatielakken en industrielakken. In deze deelsectoren worden meer milieubelastende stoffen gebruikt. Bredere context Het milieu houdt echter niet op bij de fabriekspoort of aan de landsgrenzen. We worden er wereldwijd door omgeven. Door het verbranden van fossiele brandstoffen stoten we broeikasgassen, gevaarlijke stoffen en fijn stof uit en veranderen zo het klimaat. We zullen ons met zijn allen actief moeten blijven inzetten voor een schoner milieu en een betere leefomgeving. Iedereen kan daaraan een steentje bijdragen. Dat blijkt ook uit het project Recycling verfrestanten dat op initiatief van de VVVF is gestart. Hierbij is het mogelijk om verfrestanten opnieuw te verwerken in het productieproces van verf (zie Recycling verfrestanten pagina 7). Coatings Care: een langetermijnproject Veiligheid, Gezondheid en Milieu is een zaak van lange adem. Economische tegenwind kan op korte termijn een terugval veroorzaken. Bekijken we de ontwikkelingen over een groot aantal jaren, dan valt er veel positiefs te melden. Bijvoorbeeld: In 2005 had 1,32 procent van het personeel te maken met een beroepsongeval, in 2012 was dit 0,97 procent: een vermindering met 30 procent. Het ziekteverzuim daalde van 6,3 procent in 2005 naar 5,56 procent in De VOS-emissie op productielocaties was in ,16 procent van het productievolume. In 2012 was dit gedaald tot 0,11 procent. Het energieverbruik per ton product was in kwh tegen 397 kwh in De VVVF zal zich blijven inzetten om de veiligheids-, gezondheids- en milieuaspecten in de verf- en drukinktindustrie te verbeteren. Zie voor meer informatie over Coatings Care de VVVF-website: Tabel 5. Energieverbruik (kwh) Gemiddeld verbruik per ton product Spreiding * Min Max * Min. is het laagste energieverbruik per ton product dat is opgegeven door een VVVF-lid. Max. is het hoogste energieverbruik per ton product dat is opgegeven door een VVVF-lid. 19

20 VVVF BRANCHE FINANCIËN FEITEN EN CIJFERS Hieronder zijn verkorte versies opgenomen van de balans en de staat van lasten en baten van de VVVF over het verslagjaar. De door de externe accountant goedgekeurde jaarstukken 2012 zullen met een positief advies van de Financiële Commissie ter goedkeuring aan de ledenvergadering worden voorgelegd in december Balans VVVF per 31 december 2012 Activa Passiva Materiële vaste activa Eigen vermogen Financiële vaste activa Overige voorzieningen Voorraden Schulden op korte termijn Vorderingen op korte termijn De VVVF telt 82 leden, bedrijven waar in totaal mensen werken. Hiermee vertegenwoordigt de branchevereniging circa 95 procent van de Nederlandse verf- en drukinktindustrie. De Nederlandse verfmarkt Ook 2012 was geen goed jaar voor de Nederlandse verfindustrie. De vastzittende huizenmarkt en de steeds sterker teruglopende productie van nieuwbouwwoningen zorgden ervoor dat de sector decoratieve verven (Bouw en DHZ) kromp. De bouwvervenmarkt (waarop de professionele schilder opereert) liep, in vergelijking met 2011, qua volume terug met meer dan 9 procent en qua omzet met 3 procent. Het volume op de DHZ-markt was zelfs 20 procent lager dan in 2011, de omzet daalde wat minder sterk. Ook de Scheepsbouw- en onderhoudsector had behoorlijke last van de aanhoudend slechte economie met een volumedaling van bijna 9 procent (omzet minus 9 procent). De markten voor Staalconservering en Industrielakken liepen (licht) terug. De Autoreparatielakken konden zich, dankzij een winter met nogal wat gladheid en ongelukken, vooral qua volume nog redelijk staande houden. Hoe de verfverkopen in 2012 waren verdeeld over de verschillende segmenten is aangegeven in de figuren 3 en 4. Daaruit valt op te maken dat, door de hierboven beschreven ontwikkelingen, het aandeel van decoratieve verven in de totale verfplas met 4 procentpunten terugliep tot 76 procent. Liquide middelen Totaal Totaal Staat van Baten en Lasten VVVF 2012 Lasten Baten Personeelskosten Contributies/ heffingen Kantoor/ overheadkosten Overige baten Activiteiten Resultaat Bijdragen aan derden Totaal Totaal Figuur 1. Afzet verfproducenten en -importeurs (x ton) Jaar Afzet binnenland Afzet export Afzet totaal Bron: VVVF en Panteia 20

21 BRANCHE Figuur 2. Omzet verfproducenten en -importeurs (x 1.000) Jaar Omzet binnenland Omzet export Omzet totaal Bron: VVVF en Panteia Foto: Sigma Coatings Figuur 3. Afzet binnenland verfindustrie per deelsector (in %) Figuur 4. Omzet binnenland verfindustrie per deelsector (in %) 55,1% 44,9% 7,3% 6,2% 5,3% 20,9% 9,1% 5,2% 3,5% 20,9% 9,8% 11,8% Bouw Doe-het-zelf Industrie Scheepsbouw/reparatie Staal conservering Autoreparatie Bron: VVVF en Panteia Bouw Doe-het-zelf Industrie Scheepsbouw/reparatie Staal conservering Autoreparatie Bron: VVVF en Panteia 21

22 BRANCHE De Nederlandse drukinktindustrie Ook in 2012 had de Nederlandse drukinktmarkt te maken met een teruglopende afzet en omzet. De economische crisis was daar mede debet aan. Er is echter ook een onderliggende ontwikkeling die een structureel lagere vraag naar drukinkt veroorzaakt: de toegenomen digitale uitwisseling van informatie. De VVVF is er echter van overtuigd dat de consument altijd in veel gevallen een voorkeur blijft houden voor gedrukte informatie en dat de vraag naar drukinkt dus een solide basis heeft. Figuur 5. Afzet drukinktproducenten en -importeurs (x ton) Foto: Flint Group Bron: VVVF en EuPIA 22