Regionale raming van ziekenhuisopleidingen

Transcriptie

1 Regionale raming van ziekenhuisopleidingen Verslag van gegevensverzameling en suggesties voor verdere ontwikkeling Opdrachtgever: NVZ en NFU Ineke Bloemendaal Francisca van der Velde Willem van der Windt Utrecht, januari 2013

2 Kiwa Prismant is hét kennis- en expertisecentrum in het hart van de zorg. Wij willen de Nederlandse zorgsector optimaal informeren, adviseren en ondersteunen en daarmee bijdragen aan een goede sturing en kwaliteit van de zorg. Uitgangspunten zijn: objectiviteit, gedegenheid, betrouwbaarheid en onafhankelijkheid. Kiwa Prismant wortelt in de basis en heeft een sterke verbinding met de top van de zorg. Door die unieke sleutelpositie zijn wij bij uitstek in staat om actief bij te dragen aan de ontwikkeling van het landelijke beleid en ontwikkelingen in het veld. Wij ondersteunen onze klanten in hun streven de doeltreffendheid, doelmatigheid, toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg te verbeteren. Kiwa Prismant, Utrecht, Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit werk mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Kiwa Prismant. Uitgever Kiwa Prismant Ptolemaeuslaan 900, 3528 BV Utrecht Postbus 85200, 3508 AE Utrecht Telefoon Fax prismant@kiwa.nl Publicatie van cijfers en/of tekst uit dit werk als toelichting of ondersteuning bij wetenschappelijke artikelen, boeken of scripties, is toegestaan mits daarbij geen sprake is van commerciële doeleinden en voor zover de bron duidelijk wordt vermeld. Indien het werk bedoeld is voor openbare publicaties dan mag dat zonder schriftelijke toestemming louter in zijn geheel en zonder enige toevoeging of weglating openbaar gemaakt worden. Prismant is een wettig gedeponeerd dienst- en warenmerk.

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Subsidieregeling opleidingen Aanleiding voor dit onderzoek Opzet rapportage 6 2. Ervaringen bij de verwerking van de enquête Inleiding Bevindingen bij ingevulde vragenlijsten Vergelijking met externe bronnen De functie van ken- en stuurgetallen Samenvatting en conclusies De verbetering van ken- en stuurgetallen De benodigde informatie Het proces van ramen Opleiden en Mogelijke instrumenten bij de beleidscyclus Suggesties om het ramingsproces te versterken Producten ter versterking van de beleidscyclus A) Checklist regionale planning B) Beschikbaar stellen van achtergrondinformatie C) Personeelsscan Ten slotte 25 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Overzicht samenstelling regio s Samenhang met andere beroepsgroepen Concpet vragenlijst 2e ronde 3

4 4

5 1. Inleiding In ziekenhuizen komen veel beroepen voor die alleen daar uitgeoefend kunnen worden. Bij veel van deze beroepen speelt het ziekenhuiswezen zelf een zeer belangrijke rol in de opleiding. Dit maakt dat opleiding en personeelsvoorziening bij deze beroepen nauw met elkaar verweven zijn. Beslissingen op dit terrein luisteren nauw en beïnvloeden elkaar sterk: men kan het betreffende personeel niet aantrekken vanuit andere bedrijfstakken. Een goede planning van de instroom in de opleidingen is dus letterlijk van levensbelang. 1.1 Subsidieregeling opleidingen Het Fonds Ziekenhuis Opleidingen (FZO) is in het studiejaar 2010/2011 van start gegaan. Door het FZO is een prestatiegerichte bekostiging in het leven geroepen voor een aantal opleidingen die vallen onder het College Zorg Opleidingen (CZ0) 1. Het gaat om de volgende opleidingen: OK assistent Anesthesie medewerker Radiodiagnostisch laborant Radiotherapeutisch laborant Klinisch perfusionist IC verpleegkundige IC neonatologie verpleegkundige IC kinderverpleegkundige Kinderverpleegkundige Dialyseverpleegkundige Oncologieverpleegkundige SEH verpleegkundige Obstetrieverpleegkundige Gipsverbandmeester Vanaf aug 2012 Ziekenhuishygiënist Vanaf aug 2012 Met de prestatiegerichte bekostiging worden ziekenhuizen en universitair medische centra meer gestimuleerd in het opleiden van medewerkers voor een aantal gespecialiseerde verpleegkundige en medisch ondersteunende functies. Voor deze cruciale functies dreigen anders in de toekomst tekorten te ontstaan. Het FZO is opgebouwd uit twee functies: een betaalkantoor en een beleidscyclus. Via het betaalkantoor lopen de subsidies voor de opleidingsinspanning. De opleidingsinspanning wordt bepaald op basis van de studenten en diplomaregistratie van het CZO. Het Ministerie van VWS voert tot nu toe de subsidieverstrekking uit. De intentie is dat de NZA deze functie zal gaan overnemen. De beleidscyclus van het FZO bestaat uit het verzamelen van ken- en stuurgetallen door instellingen en regio s om tot een regionale raming te komen voor hun opleidingsbehoefte voor de komende jaren. Op landelijk niveau worden deze gegevens vervolgens geaggregeerd en vertaald naar landelijk beleid. (bron: Website NVZ). Waar de prestatiegerichte bekostiging er voor zorgt dat ziekenhuizen die opleiden niet benadeeld worden als het opgeleide personeel elders aan de slag gaat bij collega instellingen die niet of onvoldoende 1 Cardiac Care verpleegkundige valt wel onder het CZO, maar niet onder het FZO. 5

6 opgeleid hebben, moet de regionale raming er voor zorgen dat er in totaliteit voldoende mensen opgeleid worden. 1.2 Aanleiding voor dit onderzoek De NVZ en de NFU willen graag dat er binnen de opleidingsregio s regionaal geraamd gaat worden omtrent de beroepen waarvoor het FZO een prestatiegerichte bekostiging verleent. Daartoe stimuleert men dat er een beleidscyclus op gang gebracht wordt waarin regionaal arbeidsmarktbeleid voor de onderhavige beroepsgroepen een plaats krijgt. Om dit traject op gang te krijgen hebben NVZ/NFU een eerste start gemaakt door enquêtes uit te zetten onder de Nederlandse ziekenhuizen. De NVZ/NFU hebben 84 enquêtes retour gekregen en hebben Kiwa Prismant om ondersteuning gevraagd bij het verwerken van de enquêtes tot een werkzame dataset. De eerste verzameling van enquêtes heeft het karakter van een pilot. De kwaliteit van de ingevulde vragenlijsten verschilt sterk. Het is van belang om nu te kijken hoe verder te gaan, wat verbeterd kan worden, en hoe regio s ondersteund kunnen worden. De vraag van het NVZ/NFU aan Kiwa Prismant is is kortom drieledig: 1. Verwerk de binnengekomen enquêtes tot een dataset 2. Maak op basis van deze dataset een eerste overzicht van de resultaten per opleidingsregio 3. Geef suggesties voor verbeteringen 1.3 Opzet rapportage In deze rapportage geven we aan wat onze ervaringen met de verwerking zijn (hoofdstuk 2). Dat zou op zichzelf al tot verbeteracties kunnen leiden. Het is o.i. beter om ze in te passen in het doel dat NVZ/NFU met het FZO voor ogen hebben. Daarom gaan we in hoofdstuk 3 in op een aantal aspecten van regionale ramingen. Daarbij staan de volgende vragen centraal. Wat wil het FZO bereiken en welke instrumenten kan men daar voor inzetten? In hoofdstuk 4 beschrijven we een aantal tools waarmee een en ander gemakkelijker en wellicht beter bereikt zou kunnen worden. De suggesties zijn dus bedoeld om de beleidscyclus van het FZO te versterken. 6

7 2. Ervaringen bij de verwerking van de enquête 2.1 Inleiding De NVZ/NFU willen graag dat ziekenhuizen gerichte ramingen gaan opstellen voor de opleidingen die gefinancierd worden via het FZO. Daartoe is een eerste aanzet gegeven door een enquête uit te zetten onder alle ziekenhuizen in Nederland. De enquête is te vinden in bijlage... Het merendeel van de ziekenhuizen heeft de enquête ingevuld en geretourneerd. Van de 105 ziekenhuizen stuurden 84 de vragenlijst op (80%). Van de 21 die niet opstuurden gaven er 3 aan geen FZO-opleidingen te verzorgen. De data zijn ingevoerd in Excel. Door te selecteren op regionaal samenwerkingsverband en opleiding is zicht te krijgen op de verzamelde data van een regio (zie Bijlage..). Deze eerste versie van de enquête is in feite een soort pilot. Duidelijk moet worden waar de hiaten en knelpunten in de dataverzameling zitten en hoe deze verbeterd kunnen worden. Hieronder worden op basis van de ingevulde enquêtes de bevindingen gerapporteerd (paragraaf 2.2). Een aantal algemene bevindingen rondom de vragenlijst en problemen bij het invullen worden naar voren gebracht en tot slot wordt meer in detail ingegaan op bepaalde vragen uit de enquête die knelpunten opleveren. Deze paragraaf sluiten we af met een aantal aanbevelingen. Bij het beoordelen van de vragenlijst en de invulling daarvan spelen nog een tweetal vragen: - Is het mogelijk om data uit externe bronnen te gebruiken, waaraan de data van de opleidingsregio s gerelateerd kunnen worden? Dit schept een kader om de nu verzamelde data in te plaatsen (paragraaf 2.3). - Welke data zijn nodig om een goede regionale raming te maken? We zetten de vragen die gehanteerd zijn af tegen een modelmatige benadering en gaan in op de indicaties die nu uit de vragenlijst zijn af te leiden (zie 2.4). 2.2 Bevindingen bij ingevulde vragenlijsten Bevindingen algemeen - Het merendeel van de ziekenhuizen heeft de enquête ingevuld en geretourneerd. - Een deel van de enquêtes is door een penvoerder ingevuld en verstuurd, een deel door individuele ziekenhuizen. Hierbij heeft de penvoerder soms gegevens geaggregeerd, en soms gefungeerd als doorgeefluik. - Er zitten in feite twee niveaus in de vragenlijst: een deel van de gegevens wordt uitgevraagd op het niveau van het regionale samenwerkingsverband (studenten in opleiding, verwachte instroom in de opleiding en diplomering van studenten, verwachte uitstroom uit het beroep, moeilijk vervulbare vacatures), een deel van de gegevens wordt uitgevraagd op het niveau van het individuele ziekenhuis (aantal gediplomeerden en fte). Dit leidt tot een aantal knelpunten: - Data op regionaal niveau kunnen eventuele onjuistheden op het niveau van het individuele ziekenhuis verhullen. - Doordat sommige enquêtes door een penvoerder zijn ingevuld en andere door individuele ziekenhuizen (binnen een regionaal samenwerkingsverband) is niet altijd duidelijk of de regel met de regionale gegevens op het gehele samenwerkingsverband betrekking hebben, of op het individuele ziekenhuis. Daar staat tegenover dat het de bedoeling is om op regionaal niveau een beeld te krijgen van de arbeidsmarkt en de (benodigde) opleidingsinspanningen. Bepaalde gegevens zullen dus wel op regionaal niveau bevraagd moeten worden. 7

8 Gezien bovenstaande is het aan te bevelen om nog eens te kijken naar welke data op welk niveau worden gevraagd. Een mogelijkheid is om data over aanwezige capaciteit, verwachte groei, moeilijk vervulbare vacatures en uitstroom op het niveau van individuele ziekenhuizen te verzamelen, gegevens over de opleidingen op regionaal niveau. Bijkomend voordeel voor de individuele ziekenhuizen is dat voor hen inzichtelijk wordt hoe zij staan ten opzichte van andere ziekenhuizen. - Nog een ander punt wat de samenwerkingsverbanden betreft: het is niet altijd duidelijk hoe de samenwerkingsverbanden zijn samengesteld. Zo is de lijst met ziekenhuizen in de regio rond Amsterdam erg lang. Het Gemini Ziekenhuis en MCA vormen een eigen groep, NKI staat er niet bij maar geeft zelf wel aan erbij te horen, etc. - Er zijn per abuis twee versies van de vragenlijst in omloop geraakt.. Het verschil zit in de vraag over de opleidingen (aantal mensen dat in opleiding is op peildatum + verwachte instroom in de opleidingen in de komende 3 tot 5 jaar, versus verwachte uitstroom uit de opleidingen). -Een enkel ziekenhuis heeft eigen schema s opgestuurd met net andere cijfers. Voorbeeld: onvervulde vacatures in plaats van moeilijk vervulbare vacatures Bevindingen met betrekking tot het invullen van de vragenlijst - Een deel van de vragenlijsten is niet compleet. Soms zijn vragen overgeslagen, bijvoorbeeld als een ziekenhuis de vragenlijst individueel heeft ingevuld, soms ontbreken gegevens over bepaalde functies, waarvan het niet logisch is dat ze er niet zouden zijn. - Onduidelijk is wanneer iets niet is ingevuld, of wanneer het nul moet zijn (lege vakjes, en 0 komen alle drie voor, ook binnen een enquête). - Waar zowel jaarcijfers als gemiddelden worden gevraagd en zijn ingevuld, lijken de gemiddeldes wel erg globaal bepaald en soms zelfs helemaal niet te kloppen met het rekenkundig gemiddelde van de cijfers per jaar. - Correcties die ziekenhuizen sturen n.a.v. vragen van de NVZ zijn soms compleet anders dan de oorspronkelijke cijfers. - Gemiddelde parttimefactor (berekend uit vraag 4) is soms niet te verklaren laag of hoog. - Sommige ziekenhuizen hebben ook andere functies, bijvoorbeeld medisch nucleair werker of medium care verpleegkundige. - Verwacht verloop/uitstroom soms in aantallen en soms in % aangegeven Bevindingen met betrekking tot de specifieke vragen - De instroom in de opleidingen kan sterk variëren over de drie jaren waar naar wordt gevraagd (zie bv regio Limburg, waar in 2008 en personen instroomden in de opleiding, en in personen). Onduidelijk is of deze cijfers kloppen. - Lang niet alle ziekenhuizen vullen zowel het aantal gediplomeerde beroepsbeoefenaren als het aantal fte in. Dat leidt er toe dat het aantal fte soms groter is dan het aantal aanwezige beroepsbeoefenaren (dit is bv bij Groningen een aantal keer het geval). - De definitie van het aantal werkzamen strakker definiëren, dus een uitputtende opsomming te maken (tellen bv 0-uren contracten wel of niet mee?). - De vraag over moeilijk vervulbare vacatures is door weinig ziekenhuizen ingevuld. 8

9 - Ook de vraag over de verwachte uitstroom is lang niet altijd ingevuld. - De vraag over aantal personen in opleiding: bij de driejarige opleiding is de verwachting dat op peildatum 31/7 twee lichtingen in opleiding zijn. Soms duiden de data er echter op dat er drie lichtingen zijn opgegeven (als het aantal in opleiding drie keer zo hoog is als de uitstroom in de jaren daarvoor bijvoorbeeld). Bij de korte opleidingen lijken het soms 2 en soms 1 lichting te zijn. Dit is voor een vervolg goed te ondervangen door gebruik te maken van data van het CZO (door het aantal personen per opleidingsjaar (1e 2e 3e ) op peildatum op te vragen en in te voeren Aanbevelingen - Een groter deel van de gegevens opvragen op het niveau van individuele ziekenhuizen. - Duidelijk aangeven hoe om te gaan met opleidingen of beroepsgroepen die men niet in huis heeft (door bv te vragen het betreffende vakje dan leeg te laten). Daar waar men verwacht dat de instroom of uitstroom nul is, van een beroepsgroep die men wel in huis heeft, een nul invullen. - Een vraag toevoegen waarin expliciet wordt gevraagd welke functies men in huis heeft en voor welke men ook opleidt, heeft opgeleid of wil gaan opleiden. Bij een elektronische afname zou dit ook kunnen leiden tot een routing door de vragenlijst. - Bij een digitale versie een melding laten verschijnen als gegevens niet met elkaar in overeenstemming zijn (als bv het aantal fte hoger is dan het aantal personen, of als een reeks met instroom- of uitstroomgegevens rare uitschieters vertoont). - Daar waar mogelijk: opleidingsgegevens van het CZO gebruiken (als deze er zijn op het niveau van individuele ziekenhuizen). 2.3 Vergelijking met externe bronnen Een vergelijking met externe bronnen is lastig. Niet voor niets wordt deze dataverzameling gehouden: goede andere bronnen ontbreken. Het enige waar we op terug kunnen grijpen is een onderzoek uit 2008 dat een in opdracht van het Capaciteitsorgaan door Prismant opgestelde raming bevat. Deze is tot stand gekomen op basis van gegevens uit de Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen. Daarin is een vraag naar het voorkomen van een aantal beroepsgroepen opgenomen. De beantwoording van die vragen was echter niet volledig. De respons liep sterk uiteen. Daarom zijn een aantal methoden voor het bijschatten gehanteerd. We kunnen de landelijk uitkomsten, de regionale optellingen, van het huidige onderzoek met deze ramingen van toen vergelijken. 9

10 Tabel 2.1 Raming voor Capaciteitsorgaan over 2008 en meting FZO 2012 (in FTE s) Raming voor Ca- Verpleegkundig paciteits- orgaan Meting FZO % FZO /Raming Intensive care verpleegkundige Kinder IC verpleegkundige Neonatologie verpleegkundige SEH verpleegkundige Dialyse verpleegkundige Obstetrie & gynaecologie verpleegk Kinder verpleegkundige Oncologie verpleegkundige Ondersteunend Operatieassistant Anesthesieassistant Klinisch perfusionist Radiodiagnostisch laborant Radiotherapeutisch laborant De meting van het FZO zou grosso modo wat hoger moeten zijn dan de raming voor het Capaciteitsorgaan: deze vond immers vier jaar later plaats dan de raming. Daar staat tegenover dat de respons op de FZO-meting 80% was. Een ratio van rond de 80% of hoger is derhalve plausibel. We zien dat alleen bij oncologieverpleegkundigen en radiotherapeutisch laboranten er sprake is van ruim grotere aantallen bij de meting FZO. Bij Kinder IC, neonatologie, obstetrie en kinderverpleging lijkt het aantal bij de huidige meting aan de lage kant te zijn. 2.4 De functie van ken- en stuurgetallen Bij de beleidscyclus zoals het FZO die schetst is er sprake van een aantal ken- en stuurgetallen. Kenen stuurgetallen zijn er in vele maten en soorten. Als het om het volgen van de regionaal arbeidsmarkt en de opleidingsinspanning, het aantal mensen in opleiding, gaat kunnen we aan de volgende gegevens denken: - De verhouding opleidingsinspanning zittend personeelbestand - Continuïteit in de opleidingsinspanning; - De opleidingsinspanning in relatie tot de toekomstige vraag aanbodverhoudingen Hoewel het thans beschikbare databestand niet optimaal is, zullen we nu ten behoeve van een concretisering van de discussie deze ken- en stuurgetallen aan de hand van een concreet voorbeeld uitwerken. We hebben hiertoe de beroepsgroep operatieassistenten genomen. Naast een eenvoudige vraag en aanbod berekening zijn uit de beantwoording van de vragen wel een paar andere criteria voor regionale planning te destilleren. Men zou kunnen zeggen een lichtere vorm van het monitoren van de arbeidsmarkt. Deze is er meer opgericht indicatoren te geven die een pluis/niet pluis karakter hebben. Zoals in aangegeven is de regio indeling nog niet helemaal uitgekristalliseerd. We hanteren hier de indeling zoals die uit de verwerkte enquêtes naar voren kwam. In Bijlage 1 is aan gegeven welk ziekenhuis tot welke regio indeling is gerekend Verhouding opleidingsinspanning zittend personeelbestand De opleidingsinspanning is op vele manieren te meten. We kunnen kijken naar het aantal leerlingen dat aan een opleiding begint, het aantal dat in opleiding is of het aantal dat met succes de opleiding afrondt. In het databestand van het FZO is gevraagd naar het aantal personen dat de afgelopen jaren het 10

11 diploma behaald heeft. We nemen dit als indicator voor de opleidingsinspanning in een regio ten aanzien van een bepaalde beroepsgroep. Tabel 2.2 laat per regio de gemiddelde uitstroom met diploma in de afgelopen drie jaar bij operatieassistenten zien. Brengen we deze aantallen in verband met het zittend personeelsbestand dan hebben we per regio een beeld van de opleidingsinspanning in de afgelopen jaren. We zien dat deze tussen de regio s uiteenloopt van 2,4% tot 8,4%. Het gemiddeld bedraagt 3,9%. Tabel 2.2 Gediplomeerde uitstroom en zittend personeelsbestand bij operatieassistenten Gediplomeerden 2008/2009 Gediplomeerden 2009/2010 Gediplomeerden 2010/2011 Werkzamen 1/12/2011 Uitstroom opleiding t.o.v. zittend personeelsbestand A ,8% Groningen ,8% Leiden ,4% Limburg ,8% MG-groep ,4% Noord-Brabant ,6% NH-overig ,3% Nijmegen ,6% Salland e.o ,7% Sigra ,3% SRZ ,2% Twente Oost/Achterhoek ,4% Utrecht ,1% Geen ,2% Totaal ,9% Er kunnen uiteraard goede redenen zijn voor een laag percentage in een regio (bv. fusies). Wel is het in een regio van belang om te weten of er verklarende redenen zijn; anders en waarschijnlijk ook als het waarom duidelijk is, is het zaak om een wat uitgebreidere vraag/aanbod analyse uit te voeren om na te gaan wat eventuele consequenties zouden kunnen zijn Continuïteit opleidingsinspanning: verleden, heden en toekomst De over het verleden aan de ziekenhuizen gevraagde gegevens betreffen alleen het jaarlijks aantal gediplomeerden. Het aantal leerlingen in opleiding op het moment van onderzoek is geeft een beeld van de huidige opleidingsinspanning. Door naar de toekomstverwachting te kijken krijgen we een beeld van de continuïteit in opleiden. Wat betreft de toekomst is in de huidige gegevensverzameling gevraagd naar de verwachte omvang van de instroom 2. Instroom in de opleiding en uitstroom (met diploma) hebben we op één noemer gebracht door gediplomeerden (uitstroom) te vermenigvuldigen met een slaagkans van 70% om te komen tot een raming van de instroom die er aan vooraf gegaan is. 2 Onderwijsgegevens over realisatie kunnen beter direct van CZO afgetapt worden en aan regio s verstrekt worden. Men kan dan in het ramingsproces direct zelf vaststellen of er bij de voornemens grote veranderingen zijn ten opzichte van de realisatie in de afgelopen jaren. 11

12 Tabel 2.3 De opleidingsinspanning in verleden en toekomst (instroom gemiddeld per jaar) Aantal gemiddeld % nu in opleiding/zitte nd bestanlijkse jaar- instroom in opleiding in verleden Aantal gemiddelde instroom gepland voor komende jaren A Groningen Leiden Limburg MG-groep Noord Brabant NH-overig Nijmegen Salland e.o Sigra SRZ Twente Oost/Achterhoek Utrecht Geen Totaal Bij een aantal regio s zien we een aanzienlijke terugval, bij anderen juist een sterke toename. Vragen die men bij dit soort overzichten kan stellen zijn: - Zijn de cijfers correct? - Zo ja, is er bij grote verschillen sprake van bewust beleid? - Is er aanleiding om de planning aan te passen voor e.e.a. centraal wordt doorgegeven? De uitstroom De verwachte uitstroom van beroepsbeoefenaren (verloop) kan men ook zien als een ken- of stuurgetal. We zullen later nog in gaan op andere soortgelijke aspecten (zie 3.3). We presenteren deze nu omdat hij ook in de gegevensverzameling is meegenomen. Lang niet alle regio s slagen er in om een beeld te geven van de verwachte uitstroom. Kunnen ze dat wel dan zien we behoorlijk grote verschillen. Er zijn regio s waar het verwachte verloop gemiddeld 2% bedraagt; anderen laten een percentage van bijna 10% zien. Gemiddeld bedraagt het percentage 4,3%. Kent een regio een hoog verloop dan is het de vraag of dat alleen door opleiden opgelost zou moeten worden. Men kan ook aan maatregen denken die bijdragen tot een betere verloopbeheersing (zie ook 3.3). 12

13 Tabel 2.4 De verwachte uitstroom in aantallen en als gemiddeld percentage t.o.v. zittend bestand verwachte uitstroom 2012 verwachte uitstroom 2013 verwachte uitstroom 2014 verwachte uitstroom 2015 verwachte uitstroom 2016 gemiddeld verloop over 5 jaar (gerelalteerd aan sitiatie 1/12/2011) A ,0 Groningen ,9 Leiden ,0 Limburg ,8 MG-groep ,0 NB ,6 NH-overig ,8 Nijmegen ,0 Salland e.o ,1 Sigra ,0 SRZ ,7 Twente Oost/Achterhoek ,0 Utrecht ,6 geen ,0 Totaal ,3 alleen respons 4,3 We zullen eerst nagaan of de vragen die aan de ziekenhuizen gesteld zijn voldoende zijn om te kunnen ramen, m.a.w. te kunnen vaststellen of vraag en aanbod in de toekomst in hun situatie (de regio) met elkaar in evenwicht zijn Beschrijving vraag aanbod model De gewenste opleidingscapaciteit is het resultaat van een analyse van vraag naar en aanbod van een beroepsgroep en zijn opleiding. Het gaat dan om de mutatie in de omvang 3, de vervangingsvraag en een aantal gegevens over het opleidingstraject zoals in- en extern rendement en het zogenaamde pijplijneffect van de opleiding. Naast het opleiden onderscheiden we nog een categorie overig aanbod. Hieronder worden herintreders, aanbod vanuit het buitenland enz. verstaan. De start van het gebruik van dit model ligt in de beantwoording van de vraag hoeveel beroepsbeoefenaren er op dit moment zijn (FTE s en personen). Daarna komt de invulling van de afzonderlijke elementen van het model aan de orde. 3 Omdat in plaats van de in het verleden gebruikelijke uitbreiding ook sprake kan zijn van krimp, wordt in het model gesproken van mutatie omvang. 13

14 Figuur 2.1 Een eenvoudig model voor vraag en aanbod Het doel van een en ander is om een evenwicht op de arbeidsmarkt tussen vraag en aanbod te bereiken en dus niet te veel en niet te weinig personen op te leiden. Wat hier geschetst is, is een eenvoudig model. Er zijn nog veel varianten en verbijzonderingen denkbaar. De basis is echter steeds hetzelfde. Is de huidige vragenlijst voldoende voor een minimale vulling van de elementen van het model? De werkzamen (en FTE s) en moeilijk vervulbare vacatures komen in vraag 4 aan de orde. Vraag 7 gaat over de verwachte uitstroom, de vervangingsvraag. De opleidingshistorie, het aantal leerlingen in de pijplijn is te achterhalen met vraag 3. Het toekomstig aanbod vanuit opleidingen is af te leiden uit de plannen die in vraag 5 aan de orde komen. De verwachte mutatie in de omvang 4 is alleen impliciet uit de opgaven af te leiden: deze is de resultante van de groei door plannen over instroom minus de verwachte uitstroom, onder voorwaarde dat vraag en aanbod in evenwicht zijn. In formule: Huidig volume + Pijplijn = x Toekomstig volume = X + Plannen - uitstroom De vraag is vooral of men nu regionaal kan zien of er voldoende opgeleid wordt. Dat is niet het geval. De verwachte mutatieomvang ontbreekt. Ook het regionale studierendement is niet bekend. Dat laatste is echter wel eenvoudig uit bij het CZO beschikbare gegevens af te leiden. Landelijk kunnen we uit de nu regionaal verzamelde gegevens impliciet wel een beeld destilleren als we veronderstellen dat de gewenste instroom in de opleiding voldoende is om de nieuwe vraag naar personeel en de vervangingsvraag te dekken. 2.5 Samenvatting en conclusies De eerste versie van de vragenlijst is in feite een pilot voor het op regionaal niveau ramen. Aan de hand van de eerste ervaringen kan nagegaan worden welke verbeteringen aangebracht moeten worden. We hebben in ons onderzoek twee aspecten bekeken: de dataverzameling en de kwaliteit en vooral volledigheid van de mogelijke ken- en stuurgetallen. 4 Doorgaans groei tussen 1-2% (1% trend van personeel in ziekenhuizen in de periode en 2% macrovolume ruimte). 14

15 2.5.1 Dataverzameling - Een groter deel van de gegevens opvragen op het niveau van individuele ziekenhuizen. - Duidelijk aangeven hoe om te gaan met opleidingen of beroepsgroepen die men niet in huis heeft (door bv te vragen het betreffende vakje dan leeg te laten). Daar waar men verwacht dat de instroom of uitstroom nul is, van een beroepsgroep die men wel in huis heeft, een nul invullen. - Een vraag toevoegen waarin expliciet wordt gevraagd welke functies men in huis heeft en voor welke men ook opleidt, heeft opgeleid of wil gaan opleiden. Bij een elektronische afname zou dit ook kunnen leiden tot een routing door de vragenlijst. - Bij een digitale versie een melding laten verschijnen als gegevens niet met elkaar in overeenstemming zijn (als bv het aantal fte hoger is dan het aantal personen, of als een reeks met instroom- of uitstroomgegevens rare uitschieters vertoont). - Daar waar mogelijk: opleidingsgegevens van het CZO gebruiken (als deze er zijn op het niveau van individuele ziekenhuizen Ken- en stuurgetallen - Een vraag naar de verwachte groei of krimp van de werkgelegenheid van een bepaalde beroepsgroep ontbreekt - Het regionale studierendement wordt nu niet in beschouwing genomen - De huidige werkwijze resulteert nu niet in uitkomsten voor de regio s op grond waarvan men beleidsmatig kan beslissen of bijstellen noodzakelijk is. Deze uitkomsten zijn met de eerder genoemde aanpassing wel goed te maken. 15

16 16

17 3. De verbetering van ken- en stuurgetallen Naast een beoordeling van het materiaal dat tot nu toe verzameld is hebben NVZ/NFU ook gevraagd om suggesties voor verbetering. Dit zouden we kunnen beperken tot de directe vraagstelling aan de ziekenhuizen, maar we hebben dit wat ruimer opgevat door na te gaan wat het oogmerk van het geheel is. De FZO beoogt een planning op twee niveaus (bron: website FZO): - er is een landelijk legitimering van de middelen nodig. Deze verloopt getrapt van NVZ/NFU naar het Ministerie van VWS en deze op haar beurt weer als verantwoording naar het Ministerie van Financiën en de Algemene Rekenkamer. - regionaal afstemming tussen ziekenhuizen, zodat evenwicht op de (regionale) arbeidsmarkt bereikt wordt. Voor een landelijke planning zijn de regionale verzamelde gegevens noodzakelijk, maar niet voldoende. Een belangrijk probleem is dat het blikveld van de afzonderlijke instellingen gezien hun beleidspraktijk vooral de korte termijn betreft en er bij onvolledige deelname van ziekenhuizen altijd bij geschat moet kunnen worden. Anderzijds is de huidige inventarisatie van feiten en plannen slechts een eerste stap om te komen tot een goede regionale beleidsmatige raming. De daarop volgende stap is analyse van de gegevens in regionaal verband en een onderlinge beleidsmatige afstemming. Om de kwaliteit van de (regionale) raming uit te bouwen zijn derhalve twee aspecten van belang: - de beschikbare informatie en het gebruik daarvan - het proces van ramen We gaan nu op beiden in. 3.1 De benodigde informatie Een goede landelijke en regionale raming vraagt informatie van twee kanten (bottom-up en top-down): Bottom-up: - Aantallen en kenmerken van beroepsbeoefenaren (bij het ontbreken van goede landelijke bronnen zoals DBC s, een Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen) kunnen alleen van de ziekenhuizen zelf komen. Hetzelfde geldt voor de plannen voor opleiden; korte termijn zicht op praktijk; zicht op nieuwe ontwikkelingen en innovaties (denk aan substitutie, efficiënter inzetten) Top-down: - Lange termijn trends en schatting van ontbrekende parameterwaarden vraagt om gegevens uit landelijke data bronnen. Hetzelfde geldt voor de samenhang met andere personeelscategorieën b.v. medici die ondersteund worden. Het vraagt om informatie uit verrijkte databestanden op landelijk niveau De kracht van een goede raming is gelegen in het creëren van een win-win situatie door elementen van de landelijke en regionale raming te combineren. Landelijk en regionale raming hebben elkaar nodig om een kwaliteitssprong te maken. 3.2 Het proces van ramen De huidige opgave van de ziekenhuizen nodigt nog niet uit tot een regionale beleidsmatige afstemming. De gegevensverzameling is nu vooral een optelling van afzonderlijke plannen. Voor een regionale afstemming is het echter ook nodig dat men zich rekenschap geeft van wat de buurman doet. De opgave aan het FZO van regio s en de individuele ziekenhuizen zou een sluitstuk moeten zijn van de volgende stappen: - Geïnventariseerde gegevens en plannen 17

18 - In plaats van direct opsturen van de verzamelde gegeven zoals nu gebeurt vindt eerst een bespreking van de regionale uitkomsten plaats: zijn er discrepanties in vraag en aanbod te verwachten bij de huidige opgaven? Wijken de plannen erg af van de meest recente instroom in een opleiding? - Analyse van alle mogelijkheden (niet alleen opleiden, zie ook 3.3) om vraag en aanbod op de regionale arbeidsmarkt met elkaar in evenwicht te brengen (ook op grond van landelijke informatie) - De dan resulterende opleidingsbehoefte met onderliggende gegevens opsturen naar het landelijk niveau 3.3 Opleiden en. Doel van het opleidingsbeleid is niet te veel, maar ook niet te weinig personen op te leiden. Een goede personeelsvoorziening bestaat echter niet alleen uit opleiden. Alternatieven om vraag en aanbod met elkaar in evenwicht te brengen zijn onder meer: - Het verhogen van de deeltijdfactor - Het beperken van het verloop en/of ziekteverzuim - Het verhogen van het studierendement - Het nagaan van mogelijk alternatief aanbod door inzet van of substitutie door andere personeelscategorieën - Het nagaan van een doelmatige inzet van het zittend personeelsbestand Kortom er zijn een groot aantal sturingsmogelijkheden die afhankelijk van de situatie ook ingezet zouden kunnen worden. In het volgende hoofdstuk presenteren we een aantal instrumenten die van dienst kunnen zijn om op regionaal niveau concreet tot een betere raming te komen. 18

19 4. Mogelijke instrumenten bij de beleidscyclus De uitgezette vragenlijst was een eerste stap om de beleidscyclus vorm te geven. In dit hoofdstuk doen we een aantal suggesties om de beleidscyclus verder te uit te bouwen en vooral te versterken. De regionale ramingen kunnen een flinke stap vooruit geholpen worden wanneer er in de regio s tools beschikbaar zijn die de inhoud van het ramen versterken. Dat betekent dat men én niet steeds zelf opnieuw het wiel hoeft uit te vinden én de discussie over inhoud in plaats van techniek van informatie verzamelen kan gaan. Bovendien kan zo de kwaliteit van de informatie en de relevantie sterk verbeterd worden. 4.1 Suggesties om het ramingsproces te versterken In onderstaand schema zijn de suggesties weergegeven onder het kopje producten. Er is onderscheid gemaakt in producten die noodzakelijk zijn en waarover al afspraken zijn gemaakt en producten die naar gevoelde behoefte ingezet kunnen worden. Naar het oordeel van Kiwa Prismant zijn ze wenselijk op grond van eerdere ervaringen bij dit soort projecten, maar is een toets in het overleg met de ziekenhuizen een vanzelfsprekende eerste stap. De producten zijn in het schema geplaatst op de plek en tijdstip in de beleidscyclus waarbij ze een rol spelen. Schema: De plaats van de voorgestelde instrumenten in de beleidscyclus Checklist voor regio coördina- Stap Ziekenhuizen Kiwa Prismant Producten must Facultatief Toesturen vragenlijst aan ziekenhuizen en Digitale vragenlijst met Dataverzameling regiocoördinator (1) signaalfunctie tor (A) Invullen vragenlijst regiocoördinator: 1e check vragenlijst toesturen data Info CZO naar regio coordinator (2) Personeelsscan ziekenhuizen (C) Achtergrondinfo (B) Verrijking gegevens Verrijking gegevens (indicatoren, uitkomsten) Toesturen verrijkte spreadsheet aan regio's Rapportage/spreadsheet met indicatoren en uitkomsten (3) Regionale uitkomsten Bespreken resultaten in regiobijeenkomst Planning definitief vaststellen (4) Checklist voor regio coordinator Achtergrondinfo Landelijke uitkomsten Verwerken info tot landelijke uitkomsten (5) Korte beschrijving van het schema en van het proces ziet er als volgt uit. : 19

20 De dataverzameling vindt plaats bij de ziekenhuizen. Hiertoe zal de bestaande vragenlijst aangepast worden op grond van de ervaringen van dit onderzoek (zie hoofdstuk 2) en suggesties van regio s (bv. van de Brabantse ziekenhuizen). Met het CZO zal nagegaan worden hoe de reeds bekende gegevens over opleidingen beschikbaar gemaakt kunnen worden voor de regionale ramingen. Verrijking gegevens vindt plaats op door de regio s aan het FZO toegestuurde gegevens. Kiwa Prismant verwerkt de gegevens in een conceptrapport en stuurt deze aan de regio s terug. De concept regionale uitkomsten worden door de regio(functionaris) aangevuld en met de gezamenlijke ziekenhuizen besproken. Eventuele aanpassing van de geplande aantallen; afspraken over aanvullend arbeidsmarktbeleid indien noodzakelijk. Landelijke uitkomsten worden opgesteld aan de hand van de definitieve opgave van de regio s van hun plannen. Deze kan gebruikt worden voor landelijke gebruiksdoeleinden en in 2014 als input voor de regio s benut worden in de volgende beleidscyclus. 4.2 Producten ter versterking van de beleidscyclus De in het schema genoemde producten: 1) Een concept van de nieuwe vragenlijst wordt gepresenteerd op het overleg van 29 januari. 2) Informatie van CZO over opleidingsgegevens per regio (nog samen te stellen) 3) De terugrapportage bestaat uit de ken- en stuurgetallen genoemd in 2.4 plus een eenvoudige vraag/aanbodberekening per beroepsgroep, waarin een aantal landelijke parameterwaarden (gebaseerd op de informatie uit C) zijn aangegeven. Men kan zo toetsen of de opgaven gedaan door de afzonderlijke ziekenhuizen voldoen in regionaal verband. Draagt iedereen in redelijke mate bij aan de gewenste opleidingsinspanning? Zo niet dan volgt discussie en mogelijk afspraken om ongewenste discrepanties te voorkomen. Naast verhogen van de opleidingscapaciteit kunnen dat ook de in 3.3. genoemde aspecten zijn. 4) De definitieve gegevens uit de regio s worden verwerkt. 5) Een landelijke rapportage bevat idealiter naast de gegevens uit de regio s (5) ook zaken uit landelijke databronnen. Gegevens over de samenhang met andere beroepsgroepen (zie Bijlage 1) en de verwachte ontwikkelingen bij die groepen (Capaciteitsorgaan). A) Checklist van aspecten die bekeken worden voor men in regionaal verband komt tot een definitieve vaststelling van de beantwoording van de vragen B) Het presenteren van landelijk beschikbare informatie over parameterwaarden voor het model. Verder heeft het Capaciteitsorgaan veel informatie over medici die ondersteund worden door de beroepsgroepen die hier ter sprake zijn. C) Een personeelsscan voor elk ziekenhuis over de beroepsgroepen We lichten nu de suggesties nader toe. Leidraad is dat de tools het werk voor de regionale contactpersoon sterk kunnen vereenvoudigen en tegelijkertijd de raming kwalitatief veel beter en veel aantrekkelijker maken door de mogelijkheden die e.e.a. biedt voor een regionaal beleidsmatige discussie Ad 1) Nieuwe vragenlijst Een suggestie voor een minimale vragenlijst is als bijlage 3 te vinden. Het gaat om een aangepaste versie van de vorige vragenlijst. Daarbij zijn ook de opmerkingen van de Noord Brabantse ziekenhuizen meegenomen (brief aan NVZ) Ad 2) Gegevens CZO Aan het CZO is gevraagd of het mogelijk is om per ziekenhuis aan te geven het aantal leerlingen dat in 2010, 2011 en 2012 aan een opleiding is begonnen en het aantal dat per 1/1/2013 in opleiding is. Verder is gevraagd of het mogelijk is om het gemiddelde studierendement van de afgelopen jaren (b.v. bij een driejarige opleiding degenen die 3-5 jaar voor het meetmoment gestart zijn) per opleiding per regio (voor zover bekend) te maken. Deze gegevens kan men dan in de regio als achtergrondinformatie benutten bij de invulling van de nieuwe vragenlijst. 20

21 Op grond van gegevens van de HBO-Raad kunnen tevens gegevens over de MBRT toegevoegd worden. Deze zijn van belang voor het ramen van de radiodiagnostische en radiotherapeutische laboranten Ad 3) Terugrapportage/spreadsheet voor regio s Nadere invulling is afhankelijk van de wensen van de regio s. Een vorm van standaardrapportage heeft als voordeel dat men gelijk een document ter bespreking heeft. Een spreadsheet heeft als voordeel dat men zelf alternatieven kan berekenen. De standaardrapportage zou de volgende gegevens kunnen bevatten: - Instroom (verleden, toekomst) vergeleken met landelijk (andere regio s) - Opleidingsinspanning: Verhouding instroom opleiding zittend personeelsbestand ziekenhuizen in regio en landelijk - Uitstroom zittend personeelsbestand (regio/landelijk) - Studierendement regio vergeleken met landelijk - Uitkomst vraag/aanbod berekening per beroepsgroep Met het beschikbaar stellen van een spreadsheet kan het voor regio s gemakkelijk gemaakt worden om alternatieve vraag/aanbod berekeningen op te stellen Ad 4 en 5) Landelijke rapportage Een landelijke rapportage bevat naast de gegevens uit de regio s (5) ook zaken uit landelijke databronnen. Gegevens over de samenhang met andere beroepsgroepen (zie Bijlage 1) en de verwachte ontwikkelingen bij die groepen (Capaciteitsorgaan). 4.3 A) Checklist regionale planning Voor de regionaal contactpersoon is het verzamelen van de gegevens doorgaans een extra taak die naast al het andere werk komt. De meesten zullen het als welkom ervaren om een soort checklist te ontvangen waarbij aan de diverse zaken aandacht besteed wordt 5. Daarbij gaat het met name om het ordenen van de verzamelde gegevens en het bespreken daarvan in regionaal verband. Het gaat dus niet om een blauwdruk, maar meer om een stappenplan waarbij alle facetten de aandacht krijgen die ze verdienen. Verwijzingen naar relevante informatie wordt in deze checklist meegenomen. 4.4 B) Beschikbaar stellen van achtergrondinformatie Planningsvraagstukken mogen zich in de gezondheidszorg al jaren in een grote belangstelling verheugen. Het kan de regiofunctionarissen en contactpersonen van de ziekenhuizen een hoop tijd besparen wanneer de relevante al beschikbare informatie op een handzame manier bijeen gebracht is. Te denken valt aan landelijke informatie over: - Parameterwaarden van medisch specialisten bij ramingen van het Capaciteitsorgaan bv. uit Capaciteitsplan en uit het nieuwe plan van Gegevens over de samenhang met andere beroepsgroepen (zie Bijlage 1). De beroepsgroepen waar het om gaat hebben vaak een ondersteunende rol. Dat betekent dat wanneer de beroepsgroep die men ondersteunt uitbreidt de kans groot is dat de vraag naar de ondersteunende beroepsgroep ook toeneemt. Er zijn statistische bronnen die aan kunnen geven hoe groot de verwachte groei is. Men kan dit meenemen in de besluitvorming naast uiteraard allerlei andere factoren als beschikbare middelen etc. 5 Vergelijkbaar met de publicatie: Hoeveel ga ik opleiden? 2007, Opleidingscapaciteit van zorginstellingen onder de loep. Ineke Bloemendaal, Gerard van Essen en Willem van der Windt die Prismant in opdracht van Transvorm maakte. 6 Capaciteitsplan 2010: Deelrappor Medisch Specialisten.pdf 21

22 - De samenhang met andere beroepsgroepen kan ook een beeld geven van de statistische mate van substitutie tussen deze groepen. Zo zouden best practices opgespoord kunnen worden. - Voor een kwalitatief goede planning is het nuttig om over referentiemateriaal te beschikken. Zo kan een overzicht van parameterwaarden op grond van onderzoek uit het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn 7 b.v. verloopcijfers, verwachtingen rond deeltijdwerk etc. zeer dienstig zijn om tot realistisch toekomstverwachtingen te komen Deze achtergrondinformatie kan eenvoudig jaarlijks geactualiseerd worden zodat men steeds over up-to-date informatie beschikt. 4.5 C) Personeelsscan Per beroepsgroep worden nu het aantal personen en het aantal FTE s gevraagd. Dat is weliswaar minimaal nodig, maar voor een adequate personeelsplanning zou het beter zijn om over meer informatie te beschikken zoals leeftijd van het personeel, geslacht, deeltijdfactor, aantal jaren in dienst, vertrek in het afgelopen jaar (alles gemeten op individueel niveau) 8. Dan kan men beter beoordelen hoe het toekomstig verloop er mogelijke uit gaat zien (aan de hand van de leeftijdsopbouw); of verloopbeheersing gewenst is; er mogelijkheden zijn voor vergroting deeltijdcontracten enz. Kortom de duiding van informatie krijgt meer mogelijkheden en de kansen voor alternatieve beleidsmaatregelen worden inzichtelijk. Als ziekenhuizen meedoen aan een personeelsscan zou als uitgangspunten moeten gelden: - Het moet gaan om een standaarduitdraai uit het personeelssysteem, die jaarlijks eenvoudig te herhalen is volgens een zelfde format - Er moet mogelijkheden tot spiegelinformatie zijn van het eigen ziekenhuis met landelijk en regionaal collega s Het gaat om een scan per ziekenhuis. Als meerdere ziekenhuizen in een regio meedoen kan ook regionaal gespiegeld worden, anders alleen landelijk. Tabel 4.1 en 4.2 geven een voorbeeld ontleend aan onderzoek dat Kiwa Prismant deed voor Haaglanden met behulp van een standaarduitdraai uit het personeelssysteem. De voorgestelde scan zou dit soort uitkomsten bevatten. In Tabel 4.1 zijn de gegevens van de beroepsgroepen in hetzelfde ziekenhuis te vergelijken. 7 Arbeid in Zorg en Welzijn 2012 en Toelichting regionale prognoses AZW alsmede informatie van de website 8 Nagegaan wordt of ook ziekteverzuim in het afgelopen jaar toe te voegen is. 22

23 Tabel 4.1: Kerngegevens Ziekenhuis X per 1 jan 2012 gem. aantal jaren in dienst % vertrek 2011 aantal gem lft % mannen % 55+ Deeltijdfactor IC- Verpleging 80 41, , IC- neonatologie Kinderverpleging 40 42, , Dialyseverpleging 40 46, , Oncologieverpleging 40 43, , SEH-Verpleging 40 40, , Obstetrieverpleging 50 47, , Cardiac care Algemene verpleging , , Short-stay afdeling 40 34, , Verpleging diversen , , Operatieassistent 40 42, , Leerling operatieassistent 10 27, , Medewerker operatiekamers 5 53, , Anaesthesiemedewerker 35 46, , Leerling anaesthesiemedewerker 5 36, , Leerling verpleegkundige 50 28, , Docenten 20 39, , Ziekenverzorgenden 40 45, , Totaal/Gemiddeld , , Figuur 4. 1 geeft een beeld hoe de leeftijdsopbouw vergeleken kan worden. We zien in dit voorbeeld dat er sprake is van een onderling volstrekt afwijkende opbouw in de verschillende ziekenhuizen. Dit soort figuren zijn voor alle onderscheiden groepen ook binnen een ziekenhuis te maken. Figuur 4.1 De leeftijdsopbouw bij verplegend personeel in zes ziekenhuizen in % X Y Z W V T In Tabel 4.2 is één aspect er uitgelicht en worden alle beroepsgroepen vergeleken op het aandeel 55+ers per ziekenhuis. Zo kan bezien worden wie het meest last heeft van vergrijzing en hoe de verhoudingen regionaal liggen. 23

24 Tabel 4.2: Het aandeel 55+-ers in % per in Haaglanden Ziekenhuis Y Ziekenhuis Z Ziekenhuis X Ziekenhuis W Ziekenhuis V Ziekenhuis U Totaal zes ziekenhuizen IC- Verpleging IC- neonatologie 9 9 Kinderverpleging Dialyseverpleging Oncologieverpleging SEH-Verpleging Obstetrieverpleging Cardiac care Algemene verpleging Short-stay afdeling Verpleging diversen Operatieassistent (1) Leerling operatieassistent (2) Medewerker operatiekamers (3) Anesthesiemedewerker (4) Leerling anesthesiemedewerker (5) Leerling verpleegkundige Docenten verpleging Ziekenverzorgenden Totaal/Gemiddeld Verpleegkundigen Dit soort informatie levert meer inzicht in achtergronden op. Zo zal een ziekenhuis met jonger personeel een hoger verloop kennen. En dit soort informatie levert aanknopingspunten voor beleid op. Een ziekenhuis met relatief veel ouder personeel zal op termijn een veel grotere vervangingsvraag kennen en dus tijdig meer op moeten gaan leiden. 24

25 5. Ten slotte Door de ziekenhuizen en regionale samenwerkingsverbanden is veel tijd en energie gestoken in het verzamelen van de door het FOZ gevraagde informatie. Het is van belang om hen ook iets voor deze inspanning terug te geven. De door ons voorgestelde tools dragen er toe bij dat de regionale discussie niet alleen meer gaat over de kwaliteit van de informatie (en de techniek van het verzamelen), maar ook over de inhoud en betekenis van de informatie en de beleidsmatige consequenties die dat kan of moet hebben. Derhalve draagt dit bij aan een regionale raming en vooral de afstemming van het beleid van ziekenhuizen inzake de omvang van de instroom in de opleidingen. Samengevat gaat het om een aantal aanpassingen: - Bijgestelde vragenlijst - Enigszins aangepaste procedure in de beleidscyclus - Ter beschikkingstellen van een aantal aanvullende instrumenten De bijeenkomst op 29 januari 2013 kan benut worden om de behoefte bij de regionale deelnemers te peilen. Het door ons voorgestelde pakket is misschien wel wat omvangrijk; het is ook denkbaar dit voor een aantal beroepsgroepen als pilot uit te voeren of stapsgewijs een en ander in te voeren. Wellicht dragen de regionale deelnemers ook nog suggesties aan. 25

26 Bijlage 1 Toedeling ziekenhuizen aan regio s Naam vestigingsplaats regio Stichting Medisch Centrum Haaglanden Den Haag A12 Groene Hart Ziekenhuis Gouda A12 Stichting 'T Lange Land Ziekenhuis Zoetermeer A12 Stichting Bronovo-NEBO 's-gravenhage A12 Stichting ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen Terneuzen geen Stichting Reinier de Graaf Groep Delft geen Stichting HagaZiekenhuis 's-gravenhage geen Maastro-Clinic Maastricht geen Slotervaartziekenhuis Amsterdam geen Stichting Ijsselmeerziekenhuizen Lelystad geen Stichting Tergooiziekenhuizen Hilversum geen Stichting Zaans Medisch Centrum Zaandam geen Stichting Dialysecentrum 't Gooi Hilversum geen Stichting Dianet Dialysecentra Utrecht geen Stichting Kankerbestrijding Arnhem en Omgeving: Het Arnhems Radiotherapeutisch Instituut Arnhem geen Stichting Radiotherapeutisch Instituut Stedendriehoek en Omstreken Deventer geen Stichting Zeeuws Radiotherapeutisch Instituut Vlissingen geen Transpaarne Holding BV Hoofddorp geen Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen Groningen Stichting Algemeen Christelijk Ziekenhuis Groningen (Martini Ziekenhuis) Groningen Groningen Stichting Antonius Ziekenhuis Sneek Groningen Stichting Christelijk Ziekenhuis "Refaja" Stadskanaal Stadskanaal Groningen Stichting De Ommelander Ziekenhuis Groep Delfzijl Groningen Stichting Leveste (Scheper Ziekenhuis) Emmen Groningen Stichting Wilhelmina Ziekenhuis Assen Assen Groningen Stichting Ziekenhuis "Nij Smellinghe" Drachten Groningen Stichting Ziekenhuis Bethesda Hoogeveen Groningen Stichting Ziekenhuis De Tjongerschans Heerenveen Groningen Stichting Zorggroep Noorderbreedte (MC Leeuwarden) Leeuwarden Groningen Stichting Dialyse Centrum Groningen Groningen Groningen Stichting Radiotherapeutisch Instituut Friesland Leeuwarden Groningen Stichting Zorggroep Pasana Dokkum Groningen Dialyse Kliniek Noord Beilen Groningen Leids Universitair Medisch Centrum Leiden Leiden Stichting Diaconessenhuis Leiden Leiden Leiden Stichting Rijnland Zorggroep Leiderdorp Leiden Academisch ziekenhuis Maastricht Maastricht Limburg Stichting Atrium Medisch Centrum Parkstad Heerlen Limburg Stichting Laurentius Ziekenhuis Roermond Roermond Limburg Stichting Orbis Medisch en Zorgconcern Sittard Limburg Stichting St. Jans Gasthuis Weert Limburg Stichting Gemini Ziekenhuis Den Helder MG-groep Stichting Medisch Centrum Alkmaar Alkmaar MG-groep Stichting St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg Noord Brabant Instituut Verbeeten Tilburg Noord Brabant Stichting Admiraal de Ruyter Ziekenhuis Vlissingen Noord Brabant 26