de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 04 - april 2011

Transcriptie

1 Kustwacht patrouilleert boven Middellandse Zee C-LSK belicht bezuinigingen de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 04 - april 2011 Luchtmacht boven Libië Einde FSE Mirage Eerste TLP in Spanje

2 3 Omslagfoto: Een Dornier van de Kustwacht vliegt over het rotsachtige landschap van Pantelleria, een klein Italiaans eilandje in de Middellandse Zee op zo n honderd kilometer ten noorden van Tunesië. Foto: Henry Westendorp, AVDD Het is mijn taak zo snel mogelijk duidelijkheid te creëren voor de medewerkers 6 Foto: John van Benten 3 Column C-LSK Op 8 april deelt luitenant-generaal Jac Jansen eerst zijn operationeel commandanten en later het stafpersoneel mee hoe de bezuinigingen voor het CLSK uitvallen. In deze uitgebreide column licht hij de maatregelen toe. 6 Kustwacht bewijst nut in Italië Een Dornier Do212 van de Kustwacht patrouilleert in maart in het luchtruim tussen Zuid-Italië en Noord-Afrika. Daar brengt het vluchtelingenstromen naar het Italiaanse eiland Lampedusa in kaart. Als wij kunnen voorkomen dat zo n bootje zinkt, voelt dat als redden 10 Foto: Peter Dekker, Jet Support 10 Unified Protector Binnen twee dagen na de parlementsbeslissing een bijdrage te leveren aan het NAVO-wapenembargo tegen Libië, staan zes F-16 s en een KDC-10 op Sardinië al klaar om de eerste missies te vliegen. 13 Mirage Ruim twee jaar vloog steeds één van de twee C-130H-30 s pendeldiensten vanuit de Verenigde Arabische Emiraten naar Afghanistan. In april sloot het Forward Support Element de deuren. 18 TLP Eind 2009 verhuist het Tactical Leadership Programme van België naar Spanje. In februari dit jaar draaien de eerste Nederlandse F-16 vliegers een cursus mee vanaf de nieuwe locatie Albacete. Foto: Frank Crébas, Ook hier laten we weer zien hoe flexibel en snel inzetbaar het luchtwapen is 18 VASTE RUBRIEKEN 16 Een dag op stap met Luchtmachters zonder hoogtevrees hoeven niet per sé te vliegen. Neem de Mastenploeg van het LCW locatie Rhenen. En beeld van luchtmachtbouwvakker op hoogte sergeant-majoor René Dompeling. 22 Mensen en Mutaties 23 leeswijzer 24 Journaal Dit zijn de omstandigheden waarvoor we zijn verhuisd uit België Foto: Arno Marchand 31 COLOFON Deze uitgave van de Vliegende Hollander verschijnt later vanwege het verwerken van de reactie op de Beleidsvisie. DE VLIEGENDE HOLLANDER 2

3 van de Commandant Luchtstrijdkrachten column Luitenant-generaal Jac Jansen over Beleidsvisie: Nu schoon schip maken, maar wel met oog voor de medewerkers Foto: John van Benten De bezuinigingen die vrijdag 8 april bekend werden, maakten diepe indruk op de medewerkers van het Commando Luchtstrijdkrachten. Hoewel veel vragen nog moeten worden beantwoord, is nu al wel duidelijk dat een aantal eenheden wordt opgeheven. Deze worden op korte termijn al, per 9 mei 2011, op non actief gesteld. De Commandant Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal Jansen geeft een toelichting. Het gevoel van onbegrip en verslagenheid dat overheerst bij de mensen die te horen kregen dat hun wapensysteem of eenheid wordt afgestoten, realiseer ik mij ten volle. Het nieuws is hard aangekomen. Op de Staf in Breda heb ik dit zelf kunnen zien tijdens de informatiebijeenkomst. In de week na de bekendmaking van het nieuws heb ik de overige CLSK-onderdelen bezocht en met mensen gesproken. Ook daar waren de zorgen en de onzekerheid bij de medewerkers merkbaar. En dat begrijp ik ook. Er moet snel duidelijkheid komen over hoe de reorganisatie wordt uitgevoerd. Daar hebben onze mensen recht op. Hoe zorgvuldig de afwegingen ook zijn gemaakt, de mensen die het treft vragen zich begrijpelijkerwijs af waarom uitgerekend hun eenheid wordt wegbezuinigd. De boodschap is natuurlijk extra hard aangekomen bij de medewerkers die op uitzending zijn. Wanneer je in Afghanistan of Sardinië te horen krijgt dat de eenheid waarvan je deel uitmaakt ophoudt te bestaan, is dat zonder meer extra zuur. Het maakt mij trots dat de mensen zo professioneel blijven, dat zij hun werkzaamheden op uitstekende wijze blijven uitvoeren. Dat zegt zoveel over hun instelling en motivatie. 3 DE VLIEGENDE HOLLANDER

4 Foto: Richard Frigge, AVDD Foto: Gerben van Es, AVDD Veel medewerkers leven de komende tijd in onzekerheid. De centralisatie van het fase-onderhoud gaat velen raken en op de staf in Breda verdwijnt bijvoorbeeld dertig procent van de arbeidsplaatsen. Ook elders in de organisatie leven luchtmachters met vragen over hun toekomst bij Defensie en dat is natuurlijk een hard gelag. Ik zie het als mijn taak om zo snel mogelijk duidelijkheid te creëren voor de medewerkers. Maar de praktijk van de reorganisaties tot nu toe leert dat deze processen nou eenmaal tijd vergen en zorgvuldig moeten verlopen. De bezuinigingsmaatregelen treffen veel mensen en de zorg voor hen heeft de hoogste prioriteit. We moeten nu voortvarend verder. Het geld dat met de reducties moet worden opgebracht, is van onze budgetten gehaald. Er wordt een projectorganisatie in het leven geroepen om de plannen verder vorm te geven en uit te voeren. Ik geef hoge prioriteit om mensen die de organisatie gedwongen moeten verlaten, van werk naar werk te helpen. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen die bij de Koninklijke Luchtmacht is opgeleid en werkzaam is, goede kansen maakt bij andere werkgevers. Ik roep iedereen op die bij het reorganisatieproces betrokken is, zich hiervoor hard te maken. Dit is echt in het belang van de collega s die noodgedwongen elders aan de slag moeten. Verder is natuurlijk het doel een Defensieorganisatie te hebben waar voldoende middelen voor de reguliere bedrijfsvoering voor handen zijn, en geen gebrek is aan reservedelen. Daardoor grijpen we minder vaak mis, kunnen we materiaal echt gebruiksgereed maken en gaat daarmee de inzetbaarheid van de wapensystemen omhoog. Dat is hard nodig. Ook is er straks meer geld beschikbaar voor onderhoud van gebouwen en aanschaf van allerlei zaken. Natuurlijk moeten we ook aan de nieuwe Defensieorganisatie werken. De staven worden gereduceerd en dat heeft consequenties voor de aansturing van de onderdelen. Welke dat precies zijn, kan ik nu nog niet aangeven. Maar buiten kijf staat voor mij dat ook de afgeslankte Defensieorganisatie straks in staat moet zijn om deel te blijven nemen aan operaties, al leveren we met de reducties in op het voortzettingsvermogen. Belangrijk zijn ook de investeringen in de toekomst. Op termijn worden vier onbemande toestellen voor inzet op middelbare hoogte gekocht. De ontwikkelingen op het gebied van onbemande militaire luchtvaart gaan erg snel, dus het is belangrijk om ervaring met onbemande vliegtuigen op te doen. De eerste aanzet hiervoor wordt met Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD DE VLIEGENDE HOLLANDER 4

5 column Bezuiniging op eenheden van het Commando Luchtstrijdkrachten Het aantal F-16 jachtvliegtuigen wordt gereduceerd van 87 naar 68. Het 311 Squadron van vliegbasis Volkel wordt opgeheven. De Cougars van het 300 Squadron worden afgestoten. Drie helikopters en vier bemanningen worden gehandhaafd ter ondersteuning in de Search and Rescue-taken en het patiëntenvervoer op de Waddeneilanden tot uiterlijk 31 december Daarna neemt de NH90 deze taak over. De vierde Patriot-batterij wordt opgeheven, het materieel wordt als operationele en logistieke reserve en voor opleidingsdoeleinden behouden. De overige drie batterijen worden samengebracht in het 802 Squadron. Het 803 Squadron, alsmede één van beide commandovoering en logistieke elementen worden opgeheven. Met Duitsland wordt gezocht naar intensivering van de samenwerking. Mogelijk leidt dit op termijn tot een internationaal samen-gestelde eenheid. Bij de Object Grondverdediging wordt het 621 Peloton van vliegbasis Leeuwarden en het 671 Peloton van vliegbasis Gilze- Rijen opgeheven. De capaciteit van de resterende drie pelotons wordt zodanig ingericht dat met vier OGRV-eenheden een expeditionaire inzet in een vierslag mogelijk blijft. de huidige plannen gegeven. Verder wordt ook cyber ops opgepakt en heeft Nederland het voornemen een tweede F-35 testtoestel aan te schaffen. Daarmee neemt onze luchtmacht samen met die van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk deel aan de operationele testfase van de F-35. Tijdens die periode opereert de F-35 in een representatieve dreigingsomgeving die we nu kennen en nog beter de komende jaren of decennia kunnen verwachten. Een belangrijke stap voorwaarts voor de luchtmacht, maar nog meer voor Defensie. We hebben immers ook als prioriteit de kleinere Defensieorganisatie er toe te laten doen. En juist daarbij past deelname aan de testfase en de ervaringen die we daar gaan opdoen. De komende maanden moeten geleidelijk aan antwoord komen op de vragen. Volgens de planning zou in juli meer duidelijkheid moeten zijn over de inhoud van de personele maatregelen en het infrastructurele beleggingsplan. Ik doe een beroep op iedereen om hun werk professioneel te blijven uitvoeren, ook als bekend is of wanneer bekend wordt dat er straks geen functie meer is. Dat blijven we verplicht. Van de medezeggenschap en van de medewerkers Sociaal Medische Teams vraag ik dat zij de ontwikkelingen kritisch volgen en de leiding scherp houden. Van de onderdeelscommandanten en leidinggevenden verwacht ik dat zij zo goed mogelijk opkomen voor de belangen van hun medewerkers en blijven motiveren en inspireren. Van mijn kant zal ik zorgen dat de duidelijkheid voor iedereen zo snel als mogelijk wordt geboden. Daarop mag iedereen mij aanspreken. Ik wil ook dat we bij ons motto blijven. Dat heeft ons altijd kracht gegeven en staat voor ons als team. Dat hebben we nodig, met de reorganisatie, maar ook met de goede vooruitzichten van onze de luchtmacht voor de toekomst, van ons, van Defensie: Eén team, één taak. De derde DC-10 wordt niet in gebruik genomen. Ten aanzien van de toekomst van de vliegbasis Eindhoven is het uitgangspunt van het kabinet dat het een civiele luchthaven wordt. De opties zijn dan of militair medegebruik van vliegbasis Eindhoven of elders beleggen van de militaire luchttransporttaak. Ook samenwerking met België wordt op dit gebied onderzocht. De drumfanfare van de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht wordt opgeheven. Binnen elk operationeel commando worden opleiders, trainers en kenniswerkers in één organisatie ondergebracht. De kenniscentra leidinggeven en opleidingskunde worden ondergebracht bij de Nederlandse Defensie Academie. Het aantal functies in de NAVO-commandostructuur wordt verkleind. Foto: OGRV 5 DE VLIEGENDE HOLLANDER

6 REPORTAGE We lossen het probleem niet op, maar kunnen écht Samenspel bepaalt succes van kustwachtmissie Daar rechts, op tien uur, veertig mijl voor Lampedusa. Geconcentreerd turen de crewleden over het water naar het verdachte bootje. Behendig manoeuvreert majoor Kjeld het kustwachtvliegtuig richting doel. De luchtwaarnemer aan boord zoomt met de infraroodcamera verder in. Bingo. Een overvol vissersbootje met vluchtelingen dobbert stuurloos op de Middellandse Zee. Zo te zien hebben ze grote problemen. Binnen no-time informeert de mission commander het International Coordination Centre (ICC) in Rome. De Search and Rescue-operatie kan beginnen. Tekst: eerste luitenant Marlous de Ridder Foto s: sergeant Henry Westendorp, AVDD Over de radio worden in rap tempo posities en bijzonderheden doorgegeven. De Nederlandse crew vraagt om assistentie aan de Italiaanse autoriteiten. Zij moeten de stroom aan migranten die sinds januari het eiland Lampedusa overspoelt immers verder afhandelen. Maar tot die aflossing komt, is de Dornier 228 de on-scene coordinator en blijven het dicht bij het in problemen geraakte scheepje. Haast is geboden, want de sloep ligt steeds dieper en over twee uur is het donker. Op de camerabeelden van de waarnemers van de Koninklijke Marechaussee is haarscherp te zien wat zich beneden afspeelt. Zo n dertig goed geklede, jonge mannen zitten als sardientjes in een blik. Van de gezichten is opluchting af te lezen. Ze wapperen met een wit T-shirt en zwaaien uitgelaten naar de militairen. Deze voornamelijk Tunesische vluchtelingen willen maar één ding, voet aan wal zetten in Europa. De riskante oversteek van 24 uur nemen ze voor lief. We moeten oppassen dat ze niet te enthousiast worden, want dan is de kans groot dat de boot omslaat en zijn we verder van huis, zegt gezagvoerder en KLu-majoor Kjeld. Als het moet, kan de Dornier één of meer reddingsvlotten uitgooien, maar zo ver is het nog niet. Geschikt Deze inzet van de Kustwacht maakt deel uit van de operatie Hermes die van 15 tot en met 31 maart duurt. Hermes richt zich primair op het in kaart brengen van de vluchtelingenstromen van Noord-Afrika naar Europa. Daardoor kunnen de autoriteiten aan wal anticiperen en voorbereidingen treffen voor de opvang. Frontex, het Europees agentschap dat zorgt voor de bewaking van de buitengrenzen van Europa, vroeg specifiek om de inzet van het kustwachtvliegtuig. Door zijn endurance het vermogen om langdurig te patrouilleren en sensoren is het vliegtuig uitermate geschikt voor dit soort DE VLIEGENDE HOLLANDER 6

7 REPORTAGE iets betekenen Het eilandje Lampedusa, half zo groot als Schiermonnikoog, wordt sinds de val van het Tunesische bewind van Ben Ali in januari overspoeld met immigranten. Vanwege zijn endurance en sensoren is de Dornier Do 228 uitermate geschikt voor dit soort operaties. De ondergrondse hangar op Pantelleria is een erfenis uit het Mussolini-tijdperk. Vliegtuigen zouden de ene ingang kunnen inrijden en een paar honderd meter verderop de andere weer uit. Voor de vliegers verschilt operatie Hermes niet veel van de kustwachttaken in Nederland. Toch heeft het een andere dimensie. operaties. De Nederlandse bijdrage bestaat uit zeven militairen, één waarnemer van Rijkswaterstaat en twee technici van JetSupport dat de Dornier ook in Nederland onderhoudt. Daarnaast is één luchtmachtmilitair als liaison-officier geplaatst op het ICC in Rome (zie kader). In februari reisden al twee grensspecialisten van de marechaussee naar Bari en Caltanisetta in Italië om meer informatie te verzamelen over mogelijke migratiecriminaliteit. De Nederlandse patrouillevluchten met de Do 228 vertrekken dagelijks vanaf het eiland Pantelleria, halverwege Sicilië en de Tunesische kust. Naast het monitoren van de aantallen scheepjes en vluchtelingen, helpt de Nederlandse Dornier ook bootjes die in nood verkeren. Daarvoor heeft ze speciale vlotten aan boord. Sinds de start heeft het kustwachtvliegtuig al tientallen bootjes waargenomen en gemeld. Samenspel Wanneer boven de Middellandse Zee de twee waarnemers druk in de weer zijn met info verzamelen aan de hand van beelden en communicatie met de Italianen, meldt co-piloot Jeroen vanuit de cockpit: We moeten aan de peut denken mensen. Of nu doorvliegen naar Lampedusa en aftanken of blijven hangen, maar dat houden we nog één uur vol. Lastige keuze, want dit bekent dat ze het bootje even alleen moeten laten. Okay, tanken en voor het donker terug op positie, beslist gezagvoerder Kjeld kordaat. Aan alles is te merken dat de bemanning goed op elkaar is ingespeeld. Ze denken met elkaar mee, en naast de waarnemers geven ook de vliegers hun ogen goed de kost. Samenspel bepaalt duidelijk het succes van de missie. De vliegers zorgen primair voor de vliegtechnische inzet en de vliegveiligheid aan boord, terwijl de marechaussees de uitvoering van de geplande vluchtroute bewaken en de surveillanceopdrachten van het ICC uitvoeren. Opluchting Na enig oponthoud op het vliegveld van Lampedusa vervolgt het kustwachtvliegtuig van het 334 Squadron haar missie. Terug op locatie is er weinig veranderd bij het scheepje. Behalve dat het aardig schemerig begint te worden en de vluchtelingen van alles in brand steken om maar gezien te worden. Luchtwaarnemer en mission commander, wachtmeester 1 Haiko, heeft via Rome contact gemaakt met de Italiaanse kustwacht. Haiko dirigeert het kustwachtvaartuig naar de plaats van het incident. Nog ruim twintig minuten varen en dan kunnen zij de opvarenden uit hun benarde positie bevrijden. Dan signaleert de crew een andere boot, dichterbij. Vreemd, die is veel te groot voor een vissersboot. Het lijkt wel een marineschip, 7 DE VLIEGENDE HOLLANDER

8 REPORTAGE oppert Jeroen. Terwijl Haiko koortsachtig informatie boven water probeert te krijgen over het onbekende schip, is het een kwestie van minuten welke boot eerder bij de vluchtelingen zal zijn. Uiteindelijk wint het patrouilleschip het. Dan klinkt over de radio: This is the Tunisian navy. We took 52 people on board. De flightcrew is even stil. Dit hebben ze nog niet eerder meegemaakt. 52 personen in zo n gammel sloepje. Meer dan aanvankelijk werd geschat. Hoewel de migranten beduidend minder blij zullen zijn dat ze Europa niet hebben gered, halen de militairen opgelucht adem. Deze mensen zijn veilig. Dat is het enige wat voor ons telt. Ze voeren in internationale wateren, dus Tunesië moet hen weer mee terug nemen, legt Kjeld uit. De reddingsactie zit erop. De Dornier keert terug naar thuisbasis Pantelleria. Indruk Voor het kustwachtvliegtuig van de KLu is dit de tweede out of area operatie. Vorig jaar stuurde Nederland voor Frontex een zelfde Dornier om de wateren tussen Turkije en Griekenland te controleren op illegale activiteiten zoals mensensmokkel en vluchtelingenstromen. Ondanks dat Hermes niet veel verschilt van de kustwachttaken in Nederland, heeft deze operatie volgens de vliegers een andere dimensie. Kjeld: Wat indruk maakt, zijn de overvolle scheepjes en de dankbaarheid bij de opvarenden als wij ze spotten. Deze mensen Een monteur van Jet Support voert de laatste controles uit voor vertrek. De verovering van Pantelleria op de Nazi s in 1943 Operation Corkscrew vormde een belangrijke stap in de invasie van het veel grotere Sicilië, en daarmee de bevrijding van Zuid-Europa. Op het vliegveld is een erfenis uit het Mussolini-tijdperk nog zichtbaar én in gebruik. Grote gecamoufleerde deuren vormen de afsluiting van beide openingen van de hangar, die al in de jaren twintig is uitgehouwen in de aangrenzende lage bergrug. Groot genoeg om tachtig gevechtsvliegtuigen in onder te brengen. Foto: wachtmeester 1 Haiko Meer over Hermes en Frontex In december slaat de vlam in de pan in Noord-Afrika. De Tunesische bevolking komt in opstand tegen het bewind van Ben Ali. De bevolking eist meer welvaart en democratie. Voor veel Tunesiërs is de machtswisseling in hun land de aanleiding om te vluchten. Sindsdien wordt het Italiaanse eiland Lampedusa, zo n tweehonderd kilometer van Tunesië, overspoeld met immigranten die een beter bestaan in Europa willen opbouwen. Omdat het gaat om een Europese buitengrens roept Italië de hulp in van het Europese grensagentschap Frontex. Die erop moet toezien dat iedereen die de externe maritieme grenzen passeert een grenscontrole ondergaat, zoals in de Schengen-grenscode is vastgesteld. Diverse Europese lidstaten stellen daarop schepen, vliegtuigen en grensbewakingsexperts beschikbaar. Nederland stuurt één van de twee kustwachtvliegtuigen en grenswachters. De internationale operatie Hermes 2011 staat voor wat betreft de Nederlandse inbreng onder leiding van de marechaussee. Vanwege de situatie in Libië is de verwachting dat het aantal vluchtelingen alleen maar verder toeneemt. DE VLIEGENDE HOLLANDER 8

9 REPORTAGE De luchtwaarnemer van de Koninklijke Marechaussee bekijkt op zijn display opnames van de Forward Looking Infrared-camera: een overvol bootje zie inzet met vluchtelingen. betalen grof geld, niet wetend of ze Italië halen. Daarbij heb ik een ander beeld gekregen van vluchtelingen. Het zijn niet altijd zielige mensen. Dit gaat om de zogenoemde gelukszoekers, die hopen op een beter bestaan. Jeroen noemt het gedurfd dat ze over zee vluchten. Er kleven veel risico s aan deze onderneming. Daarom zijn we super gedreven om elk scheepje te signaleren. Als wij met onze informatie kunnen voorkomen dat zo n bootje zinkt, dan voelt dat als redden. Betekenis Kjeld benadrukt dat het de crew gaat om de veiligheid van deze mensen op zee. Italië beslist over het al dan niet terugsturen. Het enige wat wij doen, is de positie doorgeven en zorgen dat bootjes gereguleerd binnenkomen. Dit doen we in het belang van de vluchtelingen, maar ook voor de grensbewaking. Van de meeste scheepjes horen we achteraf dat ze het hebben gehaald. Een enkele keer worden ze niet door de Italiaanse kustwacht getraceerd. Zoals vorige week toen duidelijk werd dat een bootje met motorproblemen niet was aangekomen. Misschien zijn ze overboord geslagen of opgepikt door een vissersboot. Die onzekerheid is best lastig. De Italianen zijn blij met de extra hulp. Met de foto s, films en bevindingen van de Nederlanders wordt de omvang van de vluchtelingenstroom goed zichtbaar. De Search and Rescue-actie zoals beschreven, toont opnieuw de waarde van de aanwezigheid van de Dornier in het luchtruim tussen Zuid-Italië en Noord-Afrika aan. We lossen het probleem niet op, maar met onze informatie kunnen we echt iets betekenen, zegt Kjeld beslist. Tijdens de inzet van het Nederlandse kustwachtvliegtuig was luitenant-ter-zee 1 Hans van Maanen gedetacheerd op het ICC in Rome. Vanuit dit hoofdkwartier van de Guardia di Finanza (Italiaanse ministerie van Financiën, red.) wordt de operatie Hermes geleid. Van Maanen treedt namens Directeur Kustwacht op als operationeel commandant van de Nederlandse kustwachteenheid op Pantelleria. De bemanning van de Dornier krijgt vanuit het ICC haar surveillanceopdrachten en rapporteert alle incidenten aan Van Maanen. Ook SARoperaties worden vanuit hier gecoördineerd. Van Maanen kijkt terug op een geslaagde missie. De bevindingen van ons vliegtuig zijn ontzettend waardevol voor de Italiaanse autoriteiten. Zij komen echt handen tekort bij de afhandeling van de vluchtelingenstromen. Daarom duurt het soms lang voor een kustwachtvaartuig op de plek van het incident is. Gewoon vanwege een capaciteitsprobleem. Daarnaast werkt de aansturing van de eenheden aan wal anders dan wij in Nederland kennen. Als hier een incident wordt gemeld, gaat het over behoorlijk veel schijven. Dat betekende veel geduld hebben. Van Maanen noemt het werken in het ICC dynamisch en leerzaam. Het zijn intensieve weken en geen dag is hetzelfde, maar de adrenaline en het gevoel dat je iets kan betekenen, houdt iedereen op de been. 9 DE VLIEGENDE HOLLANDER

10 GENRE REPORTAGE Nederlandse F-16 s en KDC-10 in recordtijd Operation Unified Bij aanvang vliegen de Nederlandse F-16 s missies met vier toestellen, tegenwoordig met twee. In het begin van hun operatie controleren de Nederlanders diverse verdachte schepen en ongeïdentificeerde vliegtuigen. Op 22 april vlogen de F-16 al hun honderdste missie. Foto: Frank Crébas, Nederlanders krijgen uitleg van Italianen over de pantograaf, de tankinstallatie op Decimomannu die vanaf een vast punt in een scharende beweging naar links en rechts kan om toestellen bij te tanken. Voorafgaand aan een familiarisatievlucht op zaterdag 26 maart inspecteert een vlieger de luchtverdedigingsraketten. Iedere F-16 is voorzien van één sidewinder voor korte, en drie AMRAAM s voor de lange afstand. Een KDC-10 van het 334 Squadron brengt op zaterdag 26 maart materieel en 75 man personeel de main body naar de luchthaven Elmas van Cagliari, de hoofdstad van Sardinië. Omdat de taxibanen op Deci wat smal zijn voor de KDC-10, is Elmas zo n anderhalve week zijn thuishaven. Drie keer vliegt een Antonov An-124 naar Elmas, per keer beladen met dertig tot veertig ton materieel, van vervoersmiddelen en computerapparatuur tot motoren en brandstoftanks van de F-16. Daarnaast is veel materieel via de weg en het laatste stuk per boot aangevoerd. DE VLIEGENDE HOLLANDER 10

11 operationeel op Sardinië reportage Protector Als het kabinet op dinsdagavond 22 maart besluit dat Nederland een bijdrage wil leveren aan de bescherming van de Libische burgerbevolking, is de luchtmacht al druk in de weer met voorbereidingen. Voor het handhaven van het VN-wapenembargo tegen het Noord-Afrikaanse land leveren Eindhoven een KDC-10, Leeuwarden en Volkel samen zes F-16 s, en diverse CLSK- en Defensieonderdelen kleinere bijdragen. De marine zet de mijnenjager Hr. Ms. Haarlem in. Daarnaast levert ons land ook personeel voor de E-3A AWACS-radarvliegtuigen en diverse hoofdkwartieren. Tekst: Arno Marchand Foto s: ANP Vier van de in totaal tien aanwezige vliegers nemen in de cockpit de laatste vluchtinstructies door. Detachementscommandant Van Deventer nam een mix mee van zeer ervaren tot net gekwalificeerde vliegers. Die laatste kunnen als wingman veel ervaring opdoen. Een boomoperator bedient de tankboom om Nederlandse F-16 s boven de Middellandse Zee bij te tanken. De KDC-10 kan per minuut 1750 liter brandstof overpompen. Het tankvliegtuig klokte 45 uur in zeven operationele sorties, en tankte zowel Nederlandse als buitenlandse straaljagers bij. 11 DE VLIEGENDE HOLLANDER

12 REPORTAGE Een opdracht was er nog niet, maar personeel op de vliegbasis Leeuwarden wilde niet verrast worden. Het zal niet aan hen liggen dat de F-16 s niet gereed zijn, als de politiek om de inzet vraagt. Op eigen doft vragen ze in het weekend voorafgaand aan de Haagse beslissing te mogen werken aan de toestellen om ze in optimale conditie te krijgen. Als de opdracht komt, krijgt luitenant-kolonel Johan van Deventer, commandant van het 323 Tactical Training Evaluating and Standardisation Squadron (TACTESS), de leiding over het detachement. Hij moet zorgen zo snel mogelijk met zes toestellen en een KDC-10 te deployen naar het Italiaanse eiland Sardinië. Dat lukt door alle inzet in recordtijd. In totaal zijn bij de missie ongeveer tweehonderd Nederlandse militairen betrokken waarvan 38 van de marine. De inzet van de mijnenjager en de F-16 s geldt voor de duur van drie maanden. Vanwege andere operationele verplichtingen zoals inzet in Afghanistan en een ferry-vlucht van zes aan Chili verkochte F-16 s is de KDC-10 ingezet tot 4 april. Coalitie De Veiligheidsraad van Verenigde Naties neemt op 17 maart resolutie 1973 aan en besluit daarmee tot het inrichten van een no-fly zone boven en een wapenembargo tegen Libië, ter bescherming van de bevolking. De naam van de operatie luidt Odessey Dawn. De volgende dag al stelt Frankrijk vliegbases ter beschikking aan coalitiepartners, en s middags vliegen de eerste toestellen Rafales en Mirage s boven Benghazi. De Royal Air Force kiest ervoor om Tornado s vanuit Groot-Brittannië rechtstreeks naar Noord-Afrika te laten vliegen en daar met Storm Shadow kruisvluchtwapens aanvallen uit te voeren. De Amerikaanse strijdkrachten gebruiken hun eigen bases in Italië voor de inzet van onder andere A-10 en, F-15 s, F-16 s en EA-18 s. Daarnaast voeren schepen van de coalitie in de Middellandse Zee aanvallen uit met kruisraketten op doelen in Libië. Daags na de beslissing sturen België, Canada, Denemarken, Italië, Noorwegen, Spanje, Quatar en de Verenigde Arabische Emiraten gevechtstoestellen naar Frankrijk, Griekenland en Italië. Nederlandse F-16 s landen nog geen twee dagen na de kabinetsbeslissing al op de Italiaanse vliegbasis Decimomannu. De KDC-10 vliegt van woensdag tot en met zaterdag personeel en materieel in, voor dat laatste geassisteerd door drie keer een Antonov An-124. Na diverse familiarisatievluchten voeren beide types op maandag 28 maart de eerste missie uit. De inzet beperkt zich tot het handhaven van wapenembargo tegen Libië, waarvoor de KDC-10 en de patrouillerende F-16 s boven zee vliegen. NAVO Na intensief overleg van alle staatshoofden, besluiten de ministers van de 28 NAVO-landen op 27 maart tot de overname van het commando van de maritieme en luchtoperatie om zo nodig met geweld de no-fly zone en het wapenembargo tegen Libië te handhaven. Vanaf dat moment is er sprake van Operation Unified Protector. In reactie besluit het Kabinet op 30 maart de Nederlandse F-16 s ook in te zetten voor de no-fly zone. Daarmee komen de F-16 s nu ook boven land waar ze naast het handhaven no-fly zone met de Litening Advanced Targetting Pod veel informatie verzamelen. De info gaat naar het hogere echelon en is van groot belang voor operaties van de gehele coalitie. De inzet van het 1 (NLD) Fixed Wing Element, zoals het Nederlandse detachement officieel te boek staat, beperkt zich tot het bewaken van het luchtruim. Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen is tijdens zijn bezoek op 1 april zichtbaar onder de indruk van wat in korte tijd is bereikt. Minder dan een week na het politieke besluit zijn de eerste operationele missies achter de rug. Dat is alleen maar mogelijk door de toegewijde inzet van ieder detachementslid. Ook hier weer laten luchtmachtmedewerkers zien hoe flexibel en snel inzetbaar het luchtwapen is. Volgende maand volgt een verslag vanaf Decimomannu. Op maandag 28 maart vindt de eerste operationele missie plaats. Grondpersoneel laadt voorafgaand aan de vlucht een AMRAAM aan de rechter vleugeltip. C-LSK luitenant-generaal Jac Jansen, vergezeld door de Commandant vliegbasis Leeuwarden kolonel Dennis Luyt en Hoofd Operatiecentrum CLSK kolonel Theo Kustner (v.l.n.r.) brengen op 1 april een bezoek aan Deci. Detco Van Deventer (voorgrond) geeft hen tekst en uitleg op de flightline. Foto: Frank Crébas, DE VLIEGENDE HOLLANDER 12

13 Hercules beëindigt missie op Camp Mirage Niets was zeker ACHTERGROND Tekst: Arno Marchand en Martin Tennekes Foto s: Liepke Plancke, AVDD Op Camp Mirage in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) kwam op 1 april een einde aan de Afghanistanmissie van de Nederlandse C-130. De Hercules vloog op 2 april vanuit het Midden-Oosten terug naar de thuisbasis Eindhoven waar het een dag later aankwam. Ruim twee jaar pendelde het transporttoestel tussen de Emiraten en Afghanistan. Op vrijdag 1 april neemt het personeel op Camp Mirage afscheid van hun vliegtuig. Met enige melancholie wordt een taart met opschrift laatste vlucht C-130 aangesneden. Foto: FSE Mirage Onder een bewolkte Hollandse hemel zet de bemanning van het 336 Squadron de wielen van de C-130 weer op Nederlandse grond. Bij het taxiën zorgt de basisbrandweer voor een passend onthaal: twee E-Ones maken een waterboog waaronder de Hercules naar het platform rijdt. Daar gaan de motoren uit, naast de andere C-130H-30. Voor het eerst sinds lange tijd staan beide toestellen weer op gezamenlijk op Eindhovens beton. Zeven detachementen met in totaal ruim 350 luchtmachtmedewerkers bemannen het Forward Support Element (FSE) Mirage. Vanaf 8 januari 2009 tot en met 31 maart van dit jaar zorgen ze vanuit de VAE voor veilig vervoer van mens en materieel van en naar Afghanistan. In de meeste gevallen is de bestemming Kandahar Airfield, maar ook wordt gevlogen op Tarin Kowt en andere locaties in Afghanistan. Inzetbaarheid Het motto van het detachement Niets is zeker is volledig op zijn plaats. Geen week was hetzelfde, zegt de laatste detachementscommandant luitenant-kolonel Leo Joosse. Toen we begin februari dachten dat het rustig werd, vroegen de Australiërs ons hen te helpen met het vervoer van grote hoeveelheden vracht en personeel naar Kandahar. Hulp die zij bijzonder op prijs stelden en ons enorm motiveerde. En met een inzetbaarheid van 95 procent deed de Hercules zijn werk uitstekend. Joop Mulder vliegt zelf met een grote hoeveelheid vliegtuigmateriaal terug naar Eindhoven, maar een speciaal detachement verpakt de meeste goederen op Camp Mirage en voert ze af naar Nederland. Wanneer dat is gedaan, keren ook zij halverwege april terug naar Nederland. Daarna blijft een groep van acht militairen (brandweer en logistiek personeel) achter, voor het in stand houden van de infrastructuur en het begeleiden van kleine groepen Nederlandse passagiers. In de toekomst brengen bondgenoten hen van Camp Mirage naar Kandahar. Militairen met bestemming Noord-Afghanistan Kunduz of Mazar-e-Sharif gaan in principe direct vanuit Nederland of Duitsland naar het missiegebied. De E-ones begroeten de Joop Mulder. De twee C-130H-30 s vlogen vanaf Mirage in 340 missies ruim 2200 uur. In ruim twee jaar vervoerden ze personen en lbs (Amerikaanse pound, circa twee miljoen kilo) vracht. 13 DE VLIEGENDE HOLLANDER

14 ACHTERGROND Detachement-6 FSE Mirage steunt KWF Kankerbestrijding In hun vier maanden uitzendtijd halen de leden van het zesde Detachement FSE Mirage 1.821,40 op voor KWF Kankerbestrijding. Behalve het organiseren van geldinzamelingactiviteiten, doneren een aantal detachementsleden een vrijwillige bijdrage aan het goede doel. Een afvaardiging van de activiteitencommissie overhandigt de cheque met het geldbedrag op 3 maart aan een vertegenwoordiger van de KWF Kankerbestrijding. Dit gebeurt voor aanvang van de uitreiking van de Herinneringsmedaille Vredesoperaties in de IJsselhallen in Zwolle. Een deel van het zevende en laatste detachement van FSE Mirage keert terug op Eindhoven en sluit familie weer in de armen. DE VLIEGENDE HOLLANDER 14

15 ACHTERGROND Op 13 april vertrok het detachement dat verantwoordelijk was voor de verplaatsing van militairen vanaf de VAE naar het missiegebied in Afghanistan. Commandant Contingentscommando kolonel Rob van Oirschot (op de foto links met detco overste Joosse) bezocht de laatste groep militairen om tijdens een korte ceremonie hen persoonlijk te bedanken. Midden februari stonden de twee C-130 s voor het laatst bij elkaar. Toen nog op Camp Mirage tijdens de laatste zogenoemde tailswop. Het ene airframe lost het andere af zodat die terug kan naar Eindhoven voor noodzakelijk onderhoud. Foto: FSE Mirage Groepsfoto van detachement 7 tijdens het kerstbezoek op 23 december van C- LSK luitenant-generaal Jac Jansen, C-LAS luitenant-generaal Rob Bertholee en PC-ZSK generaal-majoor der mariniers Ton Van Ede. Zij werden vergezeld door de kolonels Bas Pellemans (CVB Eindhoven), Wido van de Mast (CVB Volkel) en Kees Matthijssen (Hoofd Afdeling Integratie/Director of Staff Clas). Foto: FSE Mirage 15 DE VLIEGENDE HOLLANDER

16 REPORTAGE Een dag op stap met Technicus Masten en Antennes Marcel Dompeling De Koninklijke Luchtmacht kent vele beroepsgroepen. Sommige zijn bekend, andere springen minder in het oog. Sergeant-majoor Marcel Dompeling werkt als ploegleider bij de mastenploeg van het Logistiek Centrum Woensdrecht, locatie Rhenen. Zijn technische baan op hoogte bestaat uit een vleugje metaalbewerking, een brok technisch inzicht, een dosis fysieke inspanning en een berg flexibiliteit. Tekst: Ingmar Kooman Foto s: René Ketting, AVDD Denken, dat moet je beneden doen. Een dichte, donkere wolkenband rolt dreigend op vliegbasis Leeuwarden af. Buiten, op de verkeerstoren blijft sergeant-majoor Marcel Dompeling laconiek onder de naderende plensbuien. Regen of zon, koud of warm, de klus moet geklaard worden, zegt de ploegleider van de mastenploeg beslist terwijl hij een vervangende UHFantenne met kabelbinders vastzet. Mij hoef je dan ook niet te vragen of het mooi weer is. Ik vind het altijd lekker om buiten te werken. Tien man sterk is de mastenploeg, onderdeel van de Productie Eenheid Grondsystemen en Missieondersteuning van de Defensie Materieel Organisatie. Deze specialisten, van oorsprong luchtmachters, zijn verantwoordelijk voor de niet-mobiele masten en antennes van geheel Defensie. Vanuit de locatie Rhenen rijden Dompeling en zijn collega s het hele land door om masten en antennes van zowel de landmacht, de luchtmacht, de marine én het KNMI te installeren en te onderhouden. Ook pleegt de mastenploeg onderhoud aan de radartorens. Dat is onze kracht, legt de sergeant-majoor uit. We komen overal en zien alle systemen. Daardoor zijn we juist ook zo flexibel inzetbaar. Want hun taak houdt zeker niet op bij de Nederlandse grens. In de inzetgebieden is de mastenploeg namelijk vaak een ondersteunende eenheid om ter plaatse verbindingen mogelijk te maken. Maar ook bouwt de eenheid faciliteiten als een droogtoren voor remparachutes, troepenverzorgingstenten en zogenoemde clamshelters en sunshades. De vervangende antennemast is kant en klaar. Dankzij het bakje aan de kraan hebben de klimgeiten Dompeling en Wachter bij het plaatsen en aansluiten van het geheel voor een keer een makkie. Net werk Maar na uitzendingen in Bosnië, Turkije, Irak en Afghanistan staat Dompeling nu in een oer-nederlandse hoosbui op de verkeerstoren van Leeuwarden. Ahhh, ik had toch even mijn regenjas moeten pakken, verzucht de sergeant-majoor, terwijl zijn gevechtstenuejas natter en natter wordt. Binnen zitten de luchtverkeersleiders in dagelijks tenue met korte mouwen behaaglijk warm, buiten maakt DE VLIEGENDE HOLLANDER 16

17 REPORTAGE Bouwvakker voor de luchtmacht Dompeling nog even een laatste rondje langs de tijdelijke voorzieningen die hij voor de luchtverkeersleiding aanbracht. Heeft hij al zijn spullen mee? Zit alles goed vast? Met een paar tiewraps bindt hij nog even de kabels van de twee tijdelijke radio-antennes bij elkaar. Ik lever graag net werk af, verklaart Dompeling. Klantgericht werken is voor mij altijd heel belangrijk. Ook al hangt dit hier maar voor twee dagen, het moet er wel netjes uitzien. Deze twee dagen staat voor de mastenploeg de vervanging van een zes meter hoge VHF-antenne op het programma vanwege een spoedreparatie. Een behoorlijk ingrijpende klus, die ook voor het militaire en civiele vliegverkeer implicaties kan hebben, vertelt Dompeling. Je kunt niet eventjes alle vliegtuigen aan de grond houden, omdat jij een antenne moet vervangen. Als de luchtverkeersleiding ons bezig ziet met de antennes, gaan bij hen dan ook steevast de haren overeind staan, lacht de sergeant-majoor. Maar natuurlijk zorgen we er met tijdelijke voorzieningen altijd voor dat ze te allen tijde in de verbindingen blijven met de vliegtuigen. De eerste dag besteedt de mastenploeg aan het voorbereidende grondwerk. Dompeling is verantwoordelijk voor het aansturen van zijn team van vier man. Met zijn vieren zijn we één, benadrukt hij. Als sergeant-majoor ben ik weliswaar eindverantwoordelijke voor het werk van mijn ploeg, maar ik ga net zo goed in de weer met alle bekabeling. Dat wil ik ook graag, want ik vind het schitterend werk. Op hoogte Dompelings collega Glen Wachter is in bunker 501 druk bezig om alle nieuwe kabels te voorzien van connectoren. Een klus die een vaste hand vereist, geeft de ploegleider aan. Het materiaal is top, dus het kan alleen fout gaan met het solderen en aansluiten. Maar we werken al heel wat jaren samen, dus ik hoef ze maar globaal aan te geven wat en hoe iets moet gebeuren. Onderling hebben we zoveel routine, het is bijna telepathie. Een paar meter en een dikke laag beton hoger staat de te vervangen luchtverkeersleidingantenne. Want techniek, dat is maar de helft van het werk van de mastenploeg. Dompeling en collega s zijn ook echte klimgeiten. Dit is zeker geen job die je zomaar even doet, zegt de sergeant-majoor. Net zoals genisten zijn we taakgericht en denken we in oplossingen. We zijn de bouwvakkers van de luchtmacht, op hoogte. Daarom bestaat elke ploeg uit gediplomeerde klimmers. Dompeling laat de klimgordels zien waarmee zijn klimbuddy Wachter en hij regelmatig de hoogte ingaan. Zeker geen standaard klimhalmateriaal, legt Dompeling uit. Soms hangen we wel vier uur boven in een mast, dan moet je goed spul hebben. Liever gaan we in dat soort situaties in één moeite door, want even tien minuten koffiepauze betekent al gauw een half uur klimmen. Een vleugje metaalbewerking, een brok technisch inzicht, een dosis fysieke inspanning en een berg flexibiliteit, dat is de mastenploeg. En bovendien een flinke schep boerenverstand, voegt Dompeling daaraan toe. Je wilt niet bovenin de mast ontdekken dat je de verkeerde schroevendraaier mee hebt. Tegelijkertijd wil je ook alleen het meest noodzakelijke gereedschap meenemen. Want je moet met alle gewicht klimmen. Denken, dat doe je beneden. Ik geef toe: je moet een beetje gek zijn in dit vakgebied. Maar ik vind het schitterend. Koude natte handen of niet, binnen vijf minuten heeft Dompeling zijn tijdelijke antenne hangen. Voor een nieuwe antenne zijn heel wat meters kabel nodig. Marcel Dompeling assisteert zijn collega Glen Wachter bij het solderen van een zogeheten kabelconnector. 17 DE VLIEGENDE HOLLANDER

18 REPORTAGE Eerste leiderschapstraining voor KLu op nieuwe locatie Albacete biedt TLP ruimte Er zijn niet genoeg missies tijdens een cursus om iedereen een keer MC te maken. Daarom maakt de organisatie een onderverdeling in air-to-air en air-to-ground, en wijzen daarvoor sub MC s aan die hun eigen deel van de operatie moeten regelen. Zo komt iedereen aan de beurt. Vliegers van swingrole toestellen zoals de KLu F-16 s worden wel MC. Bijna twintig jaar is het Belgische Florennes thuishaven van het Tactical Leadership Programme (TLP). De vliegbasis in de Ardennen kent echter twee problemen, waarvan er één steeds groter wordt. Als eerste is er het weer dat geregeld voor afgelaste missies zorgt. Ten tweede groeit het Midden-Europese luchtruim de afgelopen decennia steeds verder dicht. Tijd om uit te zien naar een andere locatie. Die vindt de organisatie in Spanje, op base aéra Albacete-Los Llanos. Tekst en foto s: Arno Marchand DE VLIEGENDE HOLLANDER 18

19 reportage Voorafgaand aan de briefing checkt majoor Marck of alle aircrews aanwezig zijn. Majoor Roland (midden) leidt de debriefing na afloop van de misse. Het nieuwe onderkomen van het TLP is van alle gemakken voorzien. Zo ook airco wat in de zomer, als temperaturen tot 40 graden Celsius kunnen stijgen, geen overbodige luxe is. Hier heerst een landklimaat, met koude winters en warme zomers. Het verschil tussen dag- en nachttemperatuur is groot. Zowel in de winter als zomer scheelt dat vijftien graden. Strakblauwe lucht en een voor februari aangename 20 graden Celsius. Prima omstandigheden voor de vliegers om te vliegen en voor het grondpersoneel om te werken. Dit is precies de reden waarom we verhuisden van België naar Spanje, zegt Senior National Representative van de KLu majoor Marck: In het najaar gaan hier veertien van de vijftien missies door. Op Florennes waren dat er gemiddeld acht. Tevens is het luchtruim hier stukken rustiger dan in Midden-Europa en hebben we veel minder transitievluchten van het ene oefengebied naar het andere. Sterker nog, een groot deel van het oefengebied boven land is direct boven Albacete. We hebben hier in Spanje voldoende ruimte, en boven zee kunnen we tot aan Sardinië en zelfs richting Tunesië. De Flying Course van het TLP leidt op tot Mission Commander (MC), een leider van achttien tot 24 vliegtuigen om effectief een Combined Air Operation uit te voeren. Het is vooral gericht op jonge vliegers in het squadron, minimaal flightlead en met vijfhonderd uur op het type dat ze nu vliegen, zegt wing commander (overste) van de RAF Mike Huffington. Samenwerken In het plannen van een missie werken vliegers met vier T s: Tasks (wat moet ik doen), Tactics (wat wil men), Threats (wat zijn de bedreigingen) en Target (hoe pak je het aan). Wat wil de generaal (op het Combined Air Operations Center gespeeld door een van instructeurs, red.), hoe pas ik daarop mijn taakuitvoering zo goed mogelijk aan en pas ik de Rules of Engagement zo goed mogelijk toe, verduidelijkt Huffington, zelf vlieger op de Tornado F-3. Je leert hier werken met de limiteringen van je partners, en door juist Een Finse F/A-18C en, op de achtergrond, een KLu F-16 komen terug van een missie. De Finnen acteerden als Red Air. Foto: Maurits Kraak Thuisland Spanje participeerde in TLP met vier Hornets van twee wings, Madrid-Torejón en Zaragoza. 19 DE VLIEGENDE HOLLANDER

20 REPORTAGE Albacete-Los Llanos is thuisbasis van de 14 de Wing van de Ejército del Aire, met twee esquadróns Mirage F-1M s. De toestellen participeerden niet in deze TLP. Ook is er op Albacete een groot onderhoudscentrum gevestigd. Foto: Marco Ferrageau Hollands tafereel bij de zogenoemde backshops zeecontainers met daarin werkplaatsen waar het grootste deel van het Nederlandse onderhoud plaatsvindt. Een Franse Mirage 2000C van Cambrai taxiet langs een Spaanse shelter, qua beschildering duidelijk aangepast aan het zomers vooral dorre bruine landschap. Met de mogelijkheid tot nachtvliegen op Albacete is er voor het TLP geen noodzaak meer om out of area te trainen, zoals wel tijdens de Florennes-tijd gebeurde. hun capaciteiten zo goed mogelijk te integreren in een missie. Het meest geschikte toestel voert de taak uit. Het voordeel van het TLP is te leren samenwerken in een coalitie, ook in bijvoorbeeld de hangar waarin iedere cursus vierhonderd technici van alle landen naast elkaar opereren. Als luchtmachten kleiner worden, móeten ze samenwerken, en dat doen we hier juist. Landen kunnen zelf al vaak niet meer 24 toestellen bij elkaar brengen. Hier lukt dat gezamenlijk wel, en tevens zijn alle oefenfaciliteiten voor handen. Zo streven we iedere cursus een AWACS beschikbaar te hebben. Nu is dat een Franse die we gebruiken voor blue air. Red air maakt gebruik van de grondradars. Normaliter zie je AWACS-personeel niet en is het slechts een stem tijdens de luchtoperaties. Hier opereren ze vanaf het zelfde veld als de andere deelnemers, dus zie en spreek je elkaar. Het interessante van een TLP is dat je hier met een heel aantal landen werkt en vliegt die je niet tegenkomt op bijvoorbeeld Red Flag. We moedigen samenwerking dan ook aan door vliegers bijvoorbeeld door elkaar te zetten, want vroeger of later gáán ze in het echt met elkaar samenwerken. Nachtvliegen Albacete, een middelgrote stad in het zuidoosten van Spanje grofweg halverwege Madrid en Valencia, is sinds eind 2009 de thuishaven van het TLP. Het duurt echter een tijd voordat de organisatie ten volle gebruik kan maken van de faciliteiten, want van de splinternieuwe toplaag van de baan en platformen laten stukken los. Om de problemen van Foreign Object Damage het hoofd te bieden, blijft de teller op de nieuwe locatie dat jaar steken op slechts één cursus en vallen TLP en -2 uit. In het begin hadden we veel problemen met de baan en platformen, zegt majoor Roland van het 311 squadron, Course Leader van TLP Nog steeds is het niet helemaal oké, want de baan vertoont scheuren in de lengterichting door de hitte van de naverbranders. Inmiddels weten we hoe er het beste mee om te gaan, maar van de zomer wordt toch de toplaag van de baan vervangen. We kunnen nu zes courses per jaar draaien waarbij we in de eerste twee en de laatste ook een week s nachts vliegen. Huffington: Alhoewel de missies per dag moeilijker worden, zijn nachtvluchten DE VLIEGENDE HOLLANDER 20

21 REPORTAGE minder complex en vooral bedoeld om te leren veilig met elkaar te opereren. Nachtoperaties waren ook één van de redenen om naar Spanje te verhuizen, omdat de mogelijkheid ertoe in België geheel niet bestond. Take off is dan rond uur, legt Roland verder uit. Dat heeft geen directe invloed op de omgeving, want in Spanje vindt het leven ook veel meer s avonds plaats. Bovendien zijn de economische voordelen voor de stad evident. We hebben een vaste staf van 35 tot veertig man en vrouw en daarnaast host nation support. Tel daar voor een Flying Course van vier weken nog eens tot vijfhonderd personen bij. NAVO Volgens adjudant Jack, chief support van het bezoekende Nederlandse detachement, zijn de werkomstandigheden op Albacete perfect. Een prachtige locatie met dito faciliteiten, ook om te slapen. Het is zo opgezet dat je alles on base kunt doen. Het hoefde niet te wennen. Nou ja, twee keer warm eten per dag dan, zegt hij met een glimlach. Waarnemend detachementscommandant eerste luitenant Frank heeft eenzelfde positief gevoel. Ook de vliegtuigen hebben zich goed gehouden. Slechts één keer was er een ground abort, en tijdens een kistwissel vanwege een brandstoflek, misten we één sortie. Daarmee hadden we bij deze TLP de hoogste serviceability. Het TLP is een belangrijk samenwerkingsverband voor de Europese luchtmachten. Het is een trainingscursus geleid door een Memorandum of Understanding-organisatie van tien NAVO-landen. Deze gebruiken NAVO Standard Agreements, maar de NAVO bepaalt niet, en betaald ook niet. De organisatie ontvangt alleen sturing vanuit de Steering Group waarin ieder van de tien landen één vertegenwoordiger heeft. De TLP Commandant, de Spaanse kolonel Ignacio Bengoechea, legt aan hen verantwoording af. Complementair Naast zes keer per jaar een Flying Course verzorgt de organisatie bijvoorbeeld ook intell- en Electronic Warfare-cursussen. Die vallen niet samen met een Flying Course. De TLP Commandant heeft drie zogenoemde Branche Chiefs Flying, Academics en Doctrines tot zijn beschikking om alle cursussen in goede banen te leiden. Roland: Bij de Flying Course ligt de nadruk op de leiderschapsrol in tactische omgeving. Vliegers leren plannen, en een MC moet een veilig plan maken dat uitvoerbaar is in de lucht. MC ben je vooral op de grond, zegt vlieger kapitein Dennis van het 322 Squadron, een van de cursisten van TLP Daar maak je het plan en daaraan moet iedereen zich houden. Vooral in de planning neem de je beslissingen; zo gaan we het doen. Punt, vult collega kapitein Gregor van 323 TACTESS aan. Instructor Pilots (IP s. red.) van de Flying Branch grijpen in indien het niet goed gaat, gaat Roland verder. Het gaat er niet zozeer om dat een wapen op de millimeter precies terecht komt, hoewel we daar zeker ook naar kijken, maar met name de weg naar de uitvoering toe. En weer terug. Ter vergelijking: Red en Maple Flag zijn meer gericht op de tactische uitvoering van een missie. Je hoeft dus niet eerst een TLP te doen en daarna Red of Maple Flag, of andersom. De oefeningen zijn complementair. We bekijken momenteel de mogelijkheid om extra te vliegen, want dat is een wens van veel landen, zegt Marck. Nu is de ochtend nog voor de Spaanse Luchtmacht, en de middag voor het TLP. Het plannen, vliegen en debriefen van een TLP-missie duurt twaalf uur, dus per dag kan er daarvan maximaal één op het programma staan. Het meeste personeel werkt hier twaalf uur op, twaalf uur af, maar dat dan wel vier weken lang. Er is dan ook altijd tijd tekort. Daar hebben we hier een standaard uitspraak voor: time is not your friend. Het TLP ontstaat in 1978 op Duitse basis Fürstenfeldbruck als een tweeweeks seminar waarin vlieger met elkaar discussiëren over tactieken en procedures. Er wordt dan nog niet gevlogen. In 1979 verhuist de organisatie naar Fliegerhorst Jever en introduceert het een vierweekse cursus inclusief een Flying Course. Vliegbasis Florennes wordt in 1990 het derde thuishonk. De TLP-organisatie verzorgt zowel theorie als vliegcursussen. De vaste staf telt in het begin zes en nu tien landen, waaronder Nederland. Per jaar zijn er 144 slots (één per vliegtuig en aircrew) te verdelen. In 2011 gaan er daarvan honderd naar de vaste leden volgens de verdeelsleutel wie het meest bijdraagt, de meeste slots krijgt. De overige 44 slots worden verkocht aan gastlanden, die eerst als Red Air vliegen. Nederland droeg jarenlang bij voor acht slots, maar sinds dit jaar vier die alle gebruikt zijn tijdens TLP Op dit moment maken drie Nederlanders deel uit van de vaste staf: twee binnen de Flying Branch, en bij Academics een intell-officier. In ruim dertig jaar leidde het TLP al zevenduizend vliegers en navigators op. Eén van de twee lange rijen gevechtsvliegtuigen op het nieuwe TLP-platform van Albacete. Twee Spaanse Hornets, twee Franse Mirage 2000C s en vier D s, vier Finse F/A-18C s en een Nederlandse F-16AM. 21 DE VLIEGENDE HOLLANDER

22 Mensen & Mutaties Bevorderingen militairen Kolonel Eeten PJMA van - MGGZ: RcGGZ Midden; Goense JAC - LSK:AFD JACHTVLIEGTUIG OPER.; Wieren FH van - LSK:AFD GW & FORCE PROT. OPS.. Luitenant-kolonel Linde F van der - LSK:SIE ONDH. & INFRASTRUCTUUR; Meerendonk PAJ van - OKLU:P&O ADVIES; Thull J van - VKL:P&O ADVIES; Walsteijn GLA - DIR WPSN NAVO C2COE STGP. Majoor Broerse O - DHC:299 KNT OPERATIES; Graaf THM van de - LSK:SIE OPERATIES; Mulder M - EHV:VLUCHT 1 KDC-10; Poiesz EGM - LW:LOGISTIEK SQUADRON; Kluin S - LSK:SIE REGELG.&OVEREENKOMSTEN. Kapitein Gessel F van - VKL:VLUCHT 2 312; Norden M van - LW:WE TRANSPORT; Prins HK - LCW LOGMGMT HELIKOPTERS; Putto CPM - LCW LOGMGMT J&LVTGN; Tiesema EA - OKLU:PVE GEREEDST. & ONDERHOUD; Schaufele PF - DHC:931 CIS COORDINATIE CENTRE; Tillaart GJM van den - DHC:301 OPS VLUCHT 5. Eerste luitenant Bemmelen MCM van - VKL:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O; Boer JR de - GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 1 802; Visser WJ - LW:PLANNINGSCELL LOG. Adjudant-onderofficier Duijvenvoorde B van - LW:BUR BEDR.VOERING/INFOVOORZ.; Elen MAH van - LSK:SIE OPERAT. INLICHTINGEN; Gulik RTAML van - OKLU:OA IMO; Klamer S - VKL:PVE BEWAKING; Konings ACH - DHC:931 PVE LVL; Logt TM van de - OKLU:VG OUT OF AREA; Mol AJH van - EHV:PVE LUCHTVERKBEVEIL.; Nimwegen CW van - VKL:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Sebus S - OKLU:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Taihitu SJ - DVVO: Cluster Reisbureau; Wal JH van de - LW:PVE VLIEGDIENST; Wijngaard TMH van den - VKL:LEERDOCK. Sergeant-majoor Andersen HR - VKL:CIS OPERATIONS; Belleter CCJ - LCW FYSDISTR ONTV, OPSL&DISTR; Bergevoet NHJ - EHV:PVE LUCHTVERKBEVEIL.; Brink A ten - VKL:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Gevers SJ - EHV:PVE LUCHTVERKBEVEIL.; Havelaar JJ - OKLU:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Hovius CCAM - DHC:931 PVE LVL; Huit DJ van - OKLU:VG APACHE; Jager KE de - LW:PVE VLIEGDIENST; Janssen JCJ - EHV:PVE LUCHTVERKBEVEIL.; Latumalea DGE - LW:PVE VLIEGDIENST; Leeuwen M van - DHC:301 G&O VLUCHT 2; Notenboom Y - Kliniek Shortstay & Dagbehande; Paau G - OKLU:VG VLIEGTUIGEN; Pontolaeng RRA - OKLU:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Rebergen K - VKL:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Schimmel E - DHC:931 PVE LVL; Sloen SGM - VKL:SIE WAPENTECHNIEK; Slot J - VKL:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Voorthuijzen HCP - DHC:931 PVE LVL; Voortman G - OKLU:VG WAPENTECHNIEK; Westerveen H - LW:SIE EXPEDITIE; Westdorp MLE - LW:PVE VLIEGDIENST. Sergeant der eerste klasse Bruigom R den - EHV:WC VLGTG PLTWRK/KUNSTST; Damstra FRJ - DHC:931 GRP B 671 OGRV; Donnars SS - GPZ: HGZ: GCDG: GHC KLU; Kluijver PR de - OKLU:GENEESKUNDIGE ONDERST.; Mulder T - LW:GEV GRP B 631 OGRV; Oude Ophuis JAA - LW:GZHC VLIEGBASIS LEEUWARDEN; Pieter RE - LCW ON EQMT CL VPKS; Pronk BR - VKL:WE AVIONICATECHNIEK; Zantwijk MM van - GGW:GZHC GGW DE PEEL. DE VLIEGENDE HOLLANDER 22 Sergeant Arends A - DHC:931 PVE LVL; Atazai K - LCW COMPO CL MECH SYSN; Cox AM - DHC:300 OPS VLUCHT 1; Dalen A van - DHC:931 CIS OPERATIONS; Kuypers MJ - CAT: E. van Nassaukazerne; Elfferich MC - OKLU:CIS MAINTENANCE; Fredriksz J - GGW:GWPATRIOT RECCECREWFP2 802; Hardijzer BY - GGW:GW PATRIOT CREW 1 FP 3 803; Hart RR 't - DBBO: Bew Nieuw Milligen; Hoftijzer G - DHC:931 DBBO BREDA; Johannes ROM - VKL:TARC GROEP 1; Kamp E van der - LW:SIE WEGTRANSPORT; Konings E - DBBO: Bewaking Eindhoven; Lindstedt R - LW:WEC GROUND SUPP EQ; Muller TB - DBBO: Bewaking Rijen; Nouwen E - GGW:ONTVANGST & VERZENDING 951; Oliemans MJ - DHC:300 OPS VLUCHT 3; Ritzervelt BPJ - CML:FACILITAIRE DIENST CML; Roo JC de - DHC:930 WE NDSTRM LCHTBEH MEGU; Sanders RTJ - GGW:ME MATERIEELVOORZIENNG 951; Schokking LJ - DHC:931 CIS COORDINATIE CENTRE; Staba E - VKL:CIS OPERATIONS; Tames HTM - DBBO: Bewaking Eindhoven; Tans SJA - VKL:CIS COORDINATION CENTRE; Vermeulen TLFA - DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA; Vogels TMF - VKL:MISSION SUPPORT 311; Wals K - DBBO: Bew Nieuw Milligen; Wit M de - GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP Korporaal der eerste klasse Balen PJA van - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640; Dieker D - GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 3 803; Gordijn KJM - DHC:931 PVE GZHC DHC GILZE; Hertog E den - GGW:GW PATRIOT CREW 1 FP 3 803; Kamps LBR - LW:SIE MUNITIEASS. & TRANSP.; Kleine Staarman J - EHV:GZHC VLIEGBASIS EINDHOVEN; Straten RJP - GGW:GW PATRIOT CREW 2 FP Korporaal Bark R - DHC:298 G&O VLUCHT 5; Bruijn ACM de - DHC:931 PVE GZHC DHC GILZE; Dommelen SHLP van - GGW:SIE MOTORSTRANSPORT 803; Fischer R - VKL:SIE DEELSYSTEMEN; Geijn J van de - DBBO: Bewaking Rijen; Groot BHM de - VKL:WE WAPENTECHNIEK; Hogeveen HV - DHC:298 G&O VLUCHT 5; Hogeveen RH - DHC:298 G&O VLUCHT 5; Ierland S van - DHC:932 WE LOG OPSLAG POLCA; Jong CJ de - CAT: RVS Gebouw 150; Rijsbergen E van - CAT: RVS Gebouw 150; Slager RE - VKL:SIE WAPENTECHNIEK; Spreuwel LJPM van - DHC:298 G&O VLUCHT 5; Staalstra A - DHC:930 WE BASE APACHE; Stienstra MBG - LW:VLUCHT WAPENTECHNIEK 322; Vries MN de - LW:WE WAPENTECHN (WT). Soldaat der eerste klasse Zahawe RA - LW:GEV GRP A 621 OGRV. Soldaat der tweede klasse Meijerink RJ - DBBO: Bewaking Eindhoven. Bevorderingen burgerambtenaar Schaal 05 Mennen MJW - VKL:ONDERST. MATERIEELVOORZ.; Vulders KHM - VKL:GZHC VLIEGBASIS VOLKEL. FEBRUARI Sergeant-majoor Baak AJS - DBBO: Bewaking Rijen; Hokke JF - LSK:AFD PERSONEELSZAKEN; Oijen R van - BG FS: OPOST. Sergeant der eerste klasse Driessen RJJ - GGW:SIE ONDERH ONDERSTSYST 803; Loof D - LCW ON EQMT CL HELIKOPTERS; Peters WAM - GGW:WC BRANDWEER 951; Schadewijk HHJ van - GGW:WC GRONDUITRUSTING 951. Sergeant Breugel ATM van - VKL:PVE LINEMAINTENANCE 312; Halbersma S - LW:SQN MISSION SUPPORT 323; Pas M te - DHC:298 OPS COGP; Schouten J - DHC:931 GRP B 651 OGRV; Vorst N van der - LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO. Korporaal der eerste klasse Baars P - GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 1 802; Beskers R - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640; Boon JSW - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640; Bril FCJ - OKLU:961 PLATFORM SQN; Clabbers SJHH - GGW:AKTIEVE VLUCHT 650; Geerlings MAJ - AOCS:CIS MAINTENANCE; Heijden LMJ van der - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640; Kuipers JS - DVVO: Transprtgrp1 WE SSB1; Meppelink PJ - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING; Peters R - EHV:941 PLATFORM SQN; Sheokaran J - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640. Korporaal Boonstra J - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Cate R ten - LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO; Dijk JC van - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Galen N van - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Gijsberts T - LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO; Küp S - OKLU:RESSORT LEERLINGEN. Soldaat der tweede klasse Bergers RHTGM - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Bos LHM - OKLU:RESSORT LEERLINGEN. Soldaat der derde klasse Broek EJ van den - LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO; Duymelinks DHA - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Leeuwen A van - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Neesen TS - OKLU:RESSORT LEERLINGEN; Onstein SJAM - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO; Strategier R - LSKBOE:OPL NLDA SPECIALIST; Thewissen TAM - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO. Dienst verlaten burgerambtenaar Schaal 13 Wijchen AJWM van - EHV:COMMANDO. Schaal 09 Huijsen HJ - EHV:TECH VLCHT F50/GIV; Lute MP - OKLU:GENEESKUNDIGE VERZORGING. Schaal 07 Alebeek AWMM van - DHC:STAF OPP OCC. Schaal 05 Mooibroek S - AOCS:BUR ADJUDANT. Dienst verlaten militairen Overplaatsing militairen Majoor Blaauw JJHJ - ACO:AOCC TBV GE/NL LEGERKORPS; Paridaens DC - LMG:AFD LUMA METEO CENTR. Kapitein Serton JM - KLu naar Koninklijke Landmacht. Kapitein Agerbeek ECAH - OKLU:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING; Berben WAG - DCIOD: Sector Ramstein. Vaandrig Geesing S - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO. Adjudant-onderofficier Spruit A - VKL:LEERDOCK. Korporaal der eerste klasse Meurs D - KLu naar Koninklijke Landmacht. Overplaatsing burgerambtenaar Westra E - KLu naar Koninklijke Landmacht.

23 LEESWIJZER Vliegtuigen van de Belgische luchtmacht No 2 Supermarine Spitfire MK.IX in dienst bij de Belgische Luchtmacht Vliegtuigen van de Belgische luchtmacht No 2 Supermarine Spitfire MK.IX in dienst bij de Belgische Luchtmacht, geschreven door Daniel Brackx, telt 61 pagina s verdeeld over zes ongenummerde hoofdstukken. Het boekje dat is uitgegeven door Coen van den Heuvel/ Flash Aviation Shop telt vele tientallen zwart-wit en achttien kleurenfoto s, en diverse kleurenprofielen. Het kost 17,50 en is te koop bij de Flash Aviation Shop. Kijk voor meer info op of bel met De verborgen waarheid (over PTSS) Net als in Nederland is de Spitfire in België tijdens de Tweede Wereldoorlog het jachtvliegtuig waarmee squadrons van die landen binnen de Royal Air Force vliegen. Ook na WO II blijft de Spitfire in vele varianten in dienst bij dito luchtmachten. Daniel Brackx besteedt in het kader van het honderdjarig bestaan van de militaire vliegerij in België aandacht aan diverse types. Na het eerste deel over de Gloster Meteor F.Mk.4, gaat deel twee over de Spitfire Mk.IX. Interessant daarin is dat de Belgische Luchtmacht begin jaren vijftig een flink aantal van deze toestellen van Nederland overneemt. Door het grote aantal ongevallen in België zijn tegen eind 1951 van de 28 geleverde toestellen al veertien afgeschreven. Het land zoekt naar de mogelijkheden van een aanvullende bestelling. In december 1949 zijn de toestellen van het 322 Squadron van de vliegbasis Semarang in Nederlands-Indië in kratten teruggekomen naar Nederland, waar ze nog steeds in opslag in de Rotterdamse haven staan. België neemt de achttien Spits over en de toestellen verhuizen naar Fokker voor een grote revisie. Drie worden er afgekeurd maar dienen als onderdelenbron om de andere vliegwaardig te maken. In juni 1952 komt de eerst in dienst, maar erg lang vliegt België niet meer met dit type; in mei 1954 is het operationele leven voorbij. Voor de ex-nederlandse Spitfires gloort echter nog een andere carrière: vier doen er mee in de film The Longest Day, en twee acteren in de Battle of Brittain. En juist van de oud-322 kisten bestaan er tegenwoordig nog zes: twee in musea in Amerika en Canada, evenzoveel in opslag in Amerika en Groot-Brittannië, en een duo vliegwaardig in Canada en Groot-Brittannië. Alles is duidelijk zicht- en leesbaar in een dun maar goed verzorgd boekje. Het volgende deel gaat over de RF-84F Thunderflash. De verborgen waarheid (over PTSS), geschreven door Raoul Janssen is uitgegeven door uitgeverij U2pi BV. De paperback op formaat 20 x 12 cm telt 93 pagina s, heeft ISBN-nummer en kost 10,-. Het is te koop via en Mail voor vragen naar redactie@jouwboek.nl of bel met Raoul Janssen wordt in 1993 als VN-waarnemer uitgezonden naar het voormalig Joegoslavië. Tijdens deze uitzending maakt hij veel ingrijpende gebeurtenissen mee. Terug in Nederland pakt hij de draad van het normale leven weer op. Jaren later krijgt Janssen last van verschijnselen die te maken hebben met Posttraumatisch Stressstoornis, PTSS. Los van allerlei fysieke klachten krijgt hij ook met psychische aandoeningen te maken. In 2008 loopt de situatie dermate uit de hand dat Janssen besluit hulp van een psycholoog te zoeken. In de sessies met de psycholoog beleeft Janssen zijn uitzending opnieuw. De lezer wordt meegenomen op patrouille en staat oog in oog met militairen bij roadblocks, gaat met Janssen een weeshuis binnen en bezoekt Sarajevo om te onderzoeken of VN militairen benzine en sigaretten verhandelen. Bij dat laatste is de frustratie groot als blijkt dat het onderzoek in een bureaula verdwijnt. Stuk voor stuk zijn het verhalen die diepe indruk maken en de lezer indringend confronteren met de dilemma s waar een uitgezonden militair, zeker een waarnemer die alleen over persoonlijke wapens beschikt, mee te maken krijgt. Janssen maakt tijdens de sessies een ommekeer mee. Van de aanvankelijke scepsis over het nut blijft weinig over. Door de gesprekken reconstrueert Janssen stukje bij beetje het ware verhaal van zijn uitzending. Details over de gebeurtenissen komen weer naar boven. Uiteindelijk helpen de gesprekken Janssen om de draad van het gewone leven weer op te pakken en spreekt hij zelfs van genezing. De uitreiking van het Draaginsigne Gewonden op 20 januari vormt voor hem een afronding van zijn tweejaar durende herstelperiode. De verborgen waarheid biedt een intrigerende kijk in PTSS. Het boek is zeer vlot en beeldend geschreven, en een aanrader voor elke Defensiemedewerker. Het leert de lezer om PTSS te onderkennen bij anderen, en Janssen hoopt collega s te behoeden voor de fouten die hij wel maakte. 23 DE VLIEGENDE HOLLANDER

24 JOURNAAL Luchtmachtbrede beëdiging op Woensdrecht Tijdens een grote beëdiging op vliegbasis Woensdrecht op 25 februari legden 36 officieren de eed of belofte af ten overstaan van PC-LSK generaal-majoor Hans Wehren. Alle officieren zijn al langere tijd tewerkgesteld op verschillende luchtmachtonderdelen. Vliegbasis Eindhoven en Woensdrecht, luchtmachtbasis De Peel en het AOCS Nieuw Milligen leverden de ceremoniële ondersteuning zoals de gewapende troepen, vaandelwacht en begeleiding. De Drumfanfare van de Koninklijke Luchtmacht zorgde voor de muzikale begeleiding. Foto: Gerben van Es, AVDD In memoriam Op 13 maart overleed Ben de Jong. De luitenant-kolonel was werkzaam als Hoofd Sectie Typemanagement Jachten Lesvliegtuigen van de DMO, Ressort Luchtsystemen. De Jong was gehuwd en had twee zonen. Hij is 54 jaar geworden. Op 15 maart overleed Henk Arts. Als burgerambtenaar was hij werkzaam als eerste monteur voertuigtechniek op luchtmachtbasis De Peel. Arts was samenwonend en had een zoon en dochter. Hij is 58 jaar geworden. Vervangende Lynx voor Hr. Ms. Tromp Herdenking Indië-monument Tilburg De jaarlijkse herdenkingsdienst van de in voormalig Nederlands-Indië en Nederlands Nieuw Guinea gesneuvelde Tilburgers vindt dit jaar op zaterdag 21 mei plaats. De herdenking start om uur met een gebedsdienst in de Parochiekerk St. Jozef op de Heuvel in het centrum van Tilburg. Het dodenappél waarbij de namen van de gesneuvelden worden opgelezen, is één van de onderdelen. Na de dienst vertrekken de aanwezigen in een stoet naar het Indië-monument, voorafgegaan door de Dutch Pipes and Drums. Van circa tot uur vinden hier enkele korte plechtigheden en kransleggingen plaats. De Stichting Vrienden van het Indië-monument organiseert de herdenkingsdienst. Het Nederlandse luchtverdedigings- en commandofregat Hr. Ms. Tromp beschikt sinds vrijdagochtend 25 maart over een andere Lynx. De Boordhelikopter werd door een Ilyushin-transportvliegtuig vanaf vliegbasis Leeuwarden naar Djibouti gevlogen. Hiervandaan vloog de Lynx zelf door naar het LCF, dat participeert in de antipiraterijoperatie Ocean Shield. Tijdens een evacuatieoperatie op 27 februari belandde een Lynx en haar bemanning in handen van het Libische regime. De bemanningsleden werden op 11 maart vrijgelaten. De helikopter bleef in Libië achter. Foto: Cristian Schrik Groot Militair Brevet golftoernooi Op vrijdag 24 juni vindt de 18 de editie van het Groot Militair Brevet golftoernooi plaats op de Drentse golfclub De Gelpenberg in Aalden. Deelnemers dienen tenminste te beschikken over een Golf-VaardigheidsBewijs en het Groot Militair (vlieg)brevet of Marine Vliegbrevet. De inschrijving loopt van 1 april tot 1 juni. Alle informatie en het inschrijfformulier zijn te vinden op VRAGEN AAN BEHALVE OVER ADRESWIJZIGINGEN OF BIJDRAGEN VOOR DE VLIEGENDE HOLLANDER? Mail naar vliegendehollander@ mindef.nl. Stuur foto s naar luchtmachtcommunicatie@gmail.com. Deadline: iedere eerste maandag van de maand. ADRESWIJZIGINGEN: ZIE COLOFON OP PAGINA 30 Betaaldata salarissen In 2011 wordt het salaris uiterlijk bijgeschreven op 21 april, 24 mei, 24 juni, 22 juli, 24 augustus, 23 september, 24 oktober, 24 november en 21 december. Meer informatie is verkrijgbaar bij het Dienstencentrum Human Resources (DCHR) op * of , bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot uur. DE VLIEGENDE HOLLANDER 24

25 JOURNAAL Commando-overdracht Majoor Timo Schless nam op 16 maart het commando over het 133 Squadron KMSL vliegbasis Woensdrecht over van collega majoor Arwi Klip. Klip is nu Hoofd Gereedstelling en Onderhoud van het 298 Squadron. Schless was hiervoor betrokken bij de vervanging van de F-16 vanuit het F-35 Joint Program Office in Washington DC. Foto: 133 Squadron Inzet Quick Reaction Alert In maart rukten de twee Quick Reaction Alert (QRA) F-16 s van vliegbasis Leeuwarden, tweemaal uit. De eerste keer, op 2 maart, onderschepten ze twee T-95 Bear langeafstandsbommenwerpers. De Russen vlogen Nederlands verantwoordelijkheidsgebied binnen zonder hun identiteit bekend te maken. Gevechtsleiders van het Air Operations Control Station Nieuw Milligen stuurden de F-16 s op de Bears af voor een visuele identificatie en voor begeleiding door het verantwoordelijkheidsgebied. De jachtvliegtuigen volgden de bommenwerpers vanaf de Nederlandse gebiedsgrens tot ze noordwest van Leeuwarden het Britse luchtruim invlogen. Vanaf dat moment nam de QRA van de Royal Air Force de taak over. Voorafgaand aan de Nederlandse onderschepping hielden Deense jachtvliegtuigen de Russen in de gaten. Ook op 20 januari onderschepte de QRA al een duo Bears. De tweede onderschepping betrof een ongeïdentificeerd passagiersvliegtuig op 19 maart. Het ging om een Airbus A320 waarmee geen radiocontact kon worden gemaakt. Het vliegtuig was van het Spaanse Malaga onderweg naar Helsinki in Finland. Nog voordat de F-16 s de Airbus onderschepten, werd het radiocontact hersteld en konden de toestellen naar Leeuwarden terugkeren. Monument in De Rips Commandant luchtmachtbasis De Peel kolonel Peter Wijninga, en waarnemend burgemeester Hans Haas van gemeente Gemert- Bakel onthulden op 20 februari in De Rips een monument voor omgekomen vliegtuigbemanningsleden. Zo verloren bij het neerstorten van een Britse Lancaster-bommenwerper in de Tweede Wereldoorlog zeven van de acht inzittenden het leven. Met dit monument worden daarnaast de 21 andere vliegtuigcrashes in de gemeente herdacht. Ook schenkt het aandacht aan burgemeester Wijtvliet van Bakel en Milheeze die in de oorlog overleed in een concentratiekamp. De straat waaraan het monument ligt is naar hem vernoemd. Het monument is onthuld in aanwezigheid van onder anderen nabestaanden en vertegenwoordigers van de Britse luchtmacht. Harvards van de Stichting Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht vlogen in een missing man-formatie over het monument. Neptune ondergaat opknapbeurt Bij het Militaire Luchtvaart Museum op Soesterberg vond in de nacht van 26 op 27 maart een bijzondere verhuizing plaats. De Lockheed Neptune ging s avonds laat gedemonteerd op transport naar Quality Aircraft Painting Services (QAPS) in Lelystad. Daar ondergaat het voormalig patrouille- en onderzeebootbestrijdingsvliegtuig van de Marine Luchtvaartdienst tot mei een grondige opknapbeurt. De vleugels, staartdelen en propellers werden gescheiden van de romp vervoerd. Met een gewicht van circa twintig ton en een lengte van 27, breedte van tien en hoogte van 4,2 meter, is het vervoer van het vliegtuig uitzonderlijk groot en zwaar te noemen. De verplaatsing ging zowel over land als water. Op diverse momenten werden hijskranen ingezet om het gevaarte op en van afritten te takelen. Het transport gebeurde s nachts om het wegverkeer zo min mogelijk te hinderen. Voor de begeleiding waren vier exceptioneel transportbegeleiders en acht verkeersregelaars aanwezig. De SP-2H Neptune had last van corrosievorming en wordt daarom volledig gestript en opnieuw gespoten. Het toestel is niet de enige dat onder handen wordt genomen. Onlangs zijn de McDonnell Douglas F-15A Eagle, Douglas C-47B Dakota en Fokker F-27 Troopship op dezelfde manier behandeld. Foto: Rob Dragt Medaille-uitreiking ATF-16 Vijftig Nederlandse militairen van het zestiende detachement van de Air Task Force (ATF) ontvingen zaterdag 19 maart op Kandahar Airfield hun NAVO-medaille van ATF-commandant luitenantkolonel Erik Rab. Tijdens de ceremonie voorzag de commandant 61 andere ATF-militairen van het cijfer twee op hun eerder behaalde NAVO-medaille. Tevens kregen zij een certificaat uitgereikt. Foto: Media Centre KAF 25 DE VLIEGENDE HOLLANDER

26 JOURNAAL Nederlandse militairen helpen op Bazaar School Battlefield Tour Grebbeberg De Algemene Vereniging van Reserve Militairen (AVRM) Regio Noord-Oost houdt op 5 november een Battlefield Tour op en om de Grebbeberg. De dag begint om 9.00 uur en omvat onder andere een korte filmpresentatie, bustour langs de Betuwestelling en veldexcursie die om ongeveer uur is afgelopen. De gehele dag wordt begeleid door twee gidsen. Inschrijving staat open voor de gehele AVRM, partners en andere belangstellenden van zusterverenigingen (maximaal vijftig plaatsen) en kan via secretaris@avrm-noord-oost.nl. Het tenue voor deze dag is GVT (voorkeur) of burger. De veldexcursie vindt plaats en kost 39,95 per persoon. Raadpleeg voor meer informatie Foto: AVRM Twintig militairen van verschillende krijgsmachtdelen boden onlangs voor het eerst ontspanningsactiviteiten aan op de Bazaar School op Kandahar Airfield (KAF). Kinderen van Afghaanse kooplieden volgen hier op zaterdag onderwijs. Zo n vijftig Afghaanse kinderen in de leeftijd van vijf tot zestien jaar beleefden een afwisselend programma met entertainment en gericht onderwijs van een Afghaanse docent. De militairen begeleidden de kinderen met het maken van windmolens, armbandjes, zonnecaps en het bouwen van houten auto s. Later die ochtend speelden ze voetbalwedstrijdjes onder begeleiding van een luchtmachtsportinstructeur. Iedere zaterdag komen ruim vierhonderd Afghanen naar KAF om hun handelswaar aan de man te brengen. Voor de lokale bevolking een goede bron van inkomsten en voor de vele mensen die op KAF werken een moment om te ontspannen en wat cultuur te snuiven. De bazaar trekt iedere zaterdag gemiddeld zo n vijfduizend bezoekers. De kooplieden nemen veelal hun kinderen mee om te assisteren bij de opbouw en verkoop. Voordat de bazaar open gaat en de kinderen hun verkooptechnieken laten zien, volgen ze onderwijs op de Bazaar School. Foto: Martin Tennekes OKLu weer KMSL Vliegbasis Woensdrecht De naam Opleidingen Koninklijke Luchtmacht (OKLu) is op 7 maart weer gewijzigd in Koninklijke Militaire School Luchtmacht Vliegbasis Woensdrecht (KMSL Vlb WDT). Één van de redenen hiervoor is de aanpassing van de organisatie aan de luchtvaarteisen MLE-145 en -147/66. Daarnaast heeft OKLu als gevolg van de Samsonmaatregel haar ressortstatus al enige jaren geleden verloren en kende de reorganisatie van 2006 nog enkele actiepunten die met deze wijziging zijn meegenomen. De nieuwe organisatie ziet er als volgt uit: KMSL Vliegbasis Woensdrecht is een lijn-staforganisatie onder eenhoofdige leiding van de C-KMSL Vlb WDT (voorheen C-OKLu), ondersteund door de Plaatsvervangend Commandant (voorheen HSO), die in de nieuwe situatie verantwoordelijk is voor de stafprocessen. Verantwoordelijk voor de uitvoerende processen zijn het Hoofd Opleidingen (HOPL; geeft onder andere leiding aan de commandanten van 130, 131, 132 en 133 Squadron) en het Hoofd Ondersteunende Diensten (HOD, voorheen CVB). Deze stuurt de openstelling van het platform (vliegveld) en de materieellogistieke processen aan, en geeft leiding aan Lokale Verwerving en de Commandanten van 960 en 961 Squadron. Civiel-militaire brandweeroefening In samenwerking met de brandweerkorpsen van de gemeente Gilze en Rijen, Dorst en vliegbasis Gilze-Rijen werden op 29 maart op de vliegbasis zes verschillende noodsituaties beoefend in een monodisciplinaire oefening. Het hoofddoel van de oefening was het verbeteren van de samenwerking tussen de verschillende brandweereenheden. Hiervoor werden de vaste crews verwisseld, zodat een gemengde bemanning ontstond. De verschillende scenario s bestonden onder andere uit het bevrijden van een slachtoffer uit een defecte lift en een helikopterincident. Kwaliteitscertificaat Logistiek Centrum Woensdrecht Het Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW) voldoet sinds begin februari geheel aan de militaire luchtvaarteisen voor logistiek en onderhoud aan vliegende wapensystemen. Dat constateerde de Militaire Luchtvaartautoriteit (MLA), die de conditionele goedkeuring uit 2008 dan ook wil omzetten naar volledige geschiktheid. De luchtvaartautoriteit stelt ook voor het takenpakket van Woensdrecht definitief uit te breiden met het componentenonderhoud van Lynx. Volgens de MLA is het kwaliteitssysteem van het LCW sinds het vorige onderzoek sterk verbeterd. Ze was positief over de door het onderhoudsbedrijf gekozen oplossingen om aan alle eisen te voldoen. Een compliment had de toezichthouder voor het personeel dat volgens haar werkt vanuit het eigen streven kwaliteit te leveren. Foto: Astrid van den Broek DE VLIEGENDE HOLLANDER 26

27 JOURNAAL F-16 s ingezet in Afghanistan Medio maart voerden de Nederlandse F-16 s in Afghanistan vier maal een Show of Presence (SOP, hoog overvliegen) en één maal een Show of Force (SOF, laag overvliegen) uit. Beide vormen van inzet maken deel uit van de zogenoemde Armed-Overwatch waarbij de Nederlandse vliegers ondersteuning leveren aan ISAF-grondtroepen. De eerste inzet betrof een hulpaanvraag van de Spaanse grondtroepen, waarvan de Combat Outpost in noordwest Afghanistan onder vuur lag. De F-16 s voerden viermaal een SOP uit. De tweede inzet betrof een SOF boven een geïsoleerd Amerikaans gevechtsvoertuig dat in het oosten van Afghanistan onder vuur lag. Op het moment dat de evacuatie van de slachtoffers moest plaatsvinden, en het voertuig nog onder vuur lag, werden de Nederlandse F-16 s ingezet. Mede hierdoor konden de slachtoffers geëvacueerd worden. Ook begin april voerden Nederlandse F-16 s SOF uit in het westen van Afghanistan. Hulp werd gevraagd toen Italiaanse ISAF-troepen betrokken waren bij een IED incident. Om een mogelijke hinderlaag te voorkomen werd een SOF uitgevoerd. Mede door de inzet van de Nederlandse F-16 s is verdere escalatie voorkomen. In alle gevallen werden geen wapens ingezet. In de periode van 10 tot 15 maart zijn Nederlandse F-16 s bovendien extra ingezet. De toestellen maakten extra uren omdat door het wisselen van Amerikaanse en Belgische vliegtuigen er binnen de ISAF-missie behoefte was aan extra inzet van coalitiepartners. De inmiddels zestiende Air Task Force levert vrijwel dagelijks een belangrijke bijdrage aan de ISAF missie. Met het digitale luchtverkenningssysteem RecceLite werden al meer dan zevenhonderd verschillende doelen gefotografeerd. Foto: John Groenendijk Medaille voor Afghanistangangers Militairen van de Redeployment Task Force (RDTF) en Air Task Force (ATF) en het Forward Support Element (FSE) 6 sloten samen met hun thuisfront op donderdag 3 maart hun uitzending ceremonieel af. Zij ontvingen van de Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen en Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Rob Bertholee de Herinneringsmedaille Vredesoperaties in de IJsselhallen in Zwolle. Tot de 243 gedecoreerde luchtmachtmilitairen behoorde ook het Apache Detachement 10. Tevens kregen ruim zeshonderd militairen van het Operationeel Ondersteuningscommando Land de medaille uitgereikt. Zij zorgden vanaf augustus 2010 voor de logistieke afwikkeling van de missie na beëindiging van de Nederlandse deelname aan ISAF III in Uruzgan. Dit is de grootste logistieke operatie uit de vaderlandse krijgsgeschiedenis. Er zijn in Afghanistan nog steeds militairen actief voor de RDTF en ATF. Digitale topografische kaart in F-16 F-16 s trainen nabij Poolcirkel F-16 vliegers gebruiken tegenwoordig digitale topografische kaarten bij missies in Afghanistan. De elektronische tablet dat vliegers op de knie dragen (zie foto), vervangt ruim achthonderd papieren kaarten waarvan de vlieger voorheen een selectie meenam op missie. Door de het grote gebruiksgemak en de unieke functionaliteiten is de tablet uitermate geschikt voor snelle en efficiënte communicatie tussen vlieger en grondtroepen. Met de zoomfunctie kan de vlieger bijvoorbeeld gebouwen sneller herkennen. Bovendien kan hij of zij in de lucht snel markeringen en aantekeningen op de kaart aanbrengen. Dit helpt tijdens de uitvoering van de missie en kan tevens na de vlucht worden gebruikt voor de debriefing. De jachtvliegtuigen kunnen nu efficiënter ingezet worden als zij plotseling gevraagd worden om tijdens een geplande missie coalitiepartners op een andere locatie bij te staan. Voorheen kwam het voor dat de benodigde kaart voor die locatie niet voorhanden was in de cockpit. Om toch voldoende situational awareness te krijgen, werd er teruggevallen op meer tijdrovende vormen van coördinatie. Al langere tijd bestond er bij de Nederlandse F-16 vliegers behoefte aan de tablet. Door een versnelde procedure kon op zeer korte termijn worden overgegaan tot de aanschaf. Voordat het product operationeel gebruikt kon worden, is het blootgesteld aan diverse luchtwaardigheidstesten, zoals een Electro Magnetic Interference en een Rapid Decompression test. Eveneens werd een testvlucht uitgevoerd om de bruikbaarheid onder alle omstandigheden vast te stellen. De resultaten waren voldoende om de tablet tijdens operationele missies in te kunnen zetten. De tablet is een aanwinst voor het vergroten van de situational awareness van de F-16 vlieger. In hoeverre er meerdere toepassingen gebruikt gaan worden op de tablet is nog niet bekend. Foto: Martin Tennekes Fietstoertocht door Brabantse Kempen Wielertoerclub (WTC) Welschap van vliegbasis Eindhoven organiseert dit jaar in samenwerking met Bureau Militaire Sport de negende fietstoertocht voor (ex-)defensiemedewerkers. De tocht vindt op 14 september plaats in de Brabantse Kempen. Deelnemers hebben een keuze uit een parcours van 75, 100 of 120 kilometer. Inschrijven kan tot 7 september en kost 3,50 per persoon. Maak het bedrag per persoon over op Rabo-rekeningnummer ten name van A.C. Dielissen in Breda onder vermelding van Toertocht Hebt u zich aangemeld, maar kan deelname niet doorgaan, dan is inschrijfgeld helaas niet te retourneren. Meer informatie en inschrijfformulieren zijn te verkrijgen via wtc.welschap@gmail.com. 27 DE VLIEGENDE HOLLANDER

28 JOURNAAL Internationale geneeskundige oefening Geneeskundig personeel van alle CLSK-vliegbases beoefenden het operationele medische optreden tijdens de jaarlijkse militaire geneeskundige oefening Joint Medical Modules (JMM). Vanaf 28 maart stond een deel van de vliegbasis Woensdrecht drie dagen in het teken van role-hospitalen en medische evacuaties met helikopters en vliegtuigen. Centraal stond het missiegericht opleiden in operationele scenario s waarbij in internationaal verband wordt opgetreden. Deze opzet is gekozen om werken in teamverband te stimuleren en internationale standaardprocedures af te stemmen. De role-hospitalen stonden verspreid over het terrein naast de start- en landingsbaan van de vliegbasis. Het Hongaarse NATO Center of Excellence for Military Medicin certificeerde de geneeskundige modules. Vertegenwoordigers van de European Air Group en Zweeds, Hongaars, Duits en Frans medisch personeel controleerden of de geneeskundige systemen effectief en efficiënt genoeg werkten. Schoollijn in luchtmachtstijl uitgebreid In navolging op de succesvolle Flight Planner-schoolagenda van vorig jaar, komt er voor aankomend schooljaar een complete schoollijn in luchtmachtstijl op markt. Behalve de agenda bevat de serie nu ook een etui, ringband, kaftpapier, etiketten en schriften. De agenda is verkrijgbaar per 1 mei en de aanvullende schoollijn vanaf 1 juni in bij de grotere warenhuizen en boekhandels. De Flight Planner-schoolagenda was vorig jaar in no-time uitverkocht. Op veler verzoek breidde uitgever Paper Works BV, in samenwerking met de Koninklijke Luchtmacht, de productlijn daarom uit. Door de verschillende deelnemende nationaliteiten moeten we veel op elkaar afstemmen, vertelde adjudant Didacus Beeloo, Coördinator Air Medevac Evacuation van de Staf CLSK. We hebben NATO-doctrines die we allemaal moeten volgen, maar daarnaast ook Nederlandse Standard Operation Procedures die wij moeten aanhouden. Voor rotary wing aeromedevac vloog tijdens JMM een Cougar van het 300 Squadron drie keer per dag naar het veld om patiënten naar één van de role-hospitalen te vervoeren. Voor fixed wing aeromedevac vlogen de medevac-vliegtuigen een paar uur rond om zo de repatriëringsvlucht naar Nederland te simuleren en het aeromedevac-personeel de gelegenheid te geven aan boord uitgebreid te trainen. De eerste dag kwamen een Embrear ERJ-135 in aeromedevac-uitvoering en bijbehorend personeel uit België. Voor de volgende twee dagen werd het toestel vervangen door een Spaanse voor aeromedevac omgebouwde CASA C-295 en bijbehorende crew. Foto: Maartje Roos, AVDD Uitreiking gevechtsinsignes ATF Twee F-16 vliegers van de Air Task Force ontvingen s avonds 6 april tijdens een bijzonder appèl het gevechtsinsigne. Zij kregen het ereteken uit handen van contingentscommandant kolonel Rob van Oirschot voor de luchtsteun die zij gaven aan de troepen op de grond. Door middel van wapeninzet hebben zij ISAF-grondtroepen kunnen ontzetten uit een gevechtssituatie. Het gevechtsinsigne is door de CDS ingevoerd om het adequaat handelen onder gevechtsomstandigheden onder persoonlijk risico zichtbaar te waarderen. Foto: Martin Tennekes F-16 s vertrokken naar Chili Vanaf vliegbasis Volkel vertrokken op 4 april zes F-16 s naar Chili. Het sextet maakt deel uit van de totale verkooporder van achttien F-16 s aan Chili die op 8 juni 2009 is getekend. Begin november 2010 zijn de eerste zes F-16 s daarvan al overgedragen aan de Chileense Luchtmacht. In september 2011 staat de derde en laatste overdracht gepland. Samen met de F-16 s vertrok ook een Ilyushin IL-76 transportvliegtuig vanaf vliegbasis Volkel. Dit toestel is ingehuurd voor het vervoer reserveonderdelen en navigatieapparatuur van de F-16. Het aantal gevechtsvliegtuigen in Nederland neemt door deze verkoop af van 105 tot 87, waarvan veertien in gebruik voor opleiding en training vanaf Tucson International Airport in Arizona. In 2006 kocht Chili ook al achttien F-16 s van de KLu. Een week later, op 8 april, crahste één van de toestellen van de derde batch, door een verkeerde landing op de luchthaven van Charleroi in België. Het toestel was daar voor een onderhoudsbeurt bij vliegtuigbouwer Sabca. De vlieger bleef ongedeerd. Foto: Maurits Kraak DE VLIEGENDE HOLLANDER 28

29 JOURNAAL Vliegbasis Woensdrecht ondersteunt Hoogvliegers Vijfentwintig chronisch zieke kinderen beleefden op vliegbasis Woensdrecht een onvergetelijke dag. De kinderen, afkomstig van de Openluchtschool uit Breda, vlogen op vrijdag 11 maart vanaf vliegveld Seppe naar vliegbasis Woensdrecht voor een speciaal georganiseerde dag, zodat zij hun ziekte even konden vergeten. Acht piloten stelden hun sportvliegtuigen beschikbaar om de kinderen heen en weer te vliegen. Op de vliegbasis leerden de kinderen op het Brandweer Opleiding- en Trainings Centrum hoe het is om een echte brandweerman te zijn en zagen ze hoe een explosievenspeurhond zijn werk doet. De kinderen kregen op de vliegbasis voor hun vliegavontuur een speciaal Hoogvliegercertificaat uit handen van Commandant KMSL vliegbasis Woensdrecht kolonel Fred Sotthewes. Deze dag werd georganiseerd door de Stichting Hoogvliegers in samenwerking met de Koninklijke Luchtmacht en vliegveld Seppe. De luchtmacht ondersteunt het werk van de Stichting Hoogvliegers zodat de kinderen kennis maken met militaire beroepen. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD Bloedbank Afghanistan sluit Korporaal 1 Kim waste op 31 maart voor de laatste keer bloed schoon in het Role 3 hospitaal op Kandahar Airfield. Hiermee kwam een einde aan de activiteiten van de Militaire Bloedbank in Afghanistan. Sinds de start in augustus 2006 deed de Nederlandse bloedbank behalve in Kandahar, in samenwerking met de Amerikaanse, ook dienst in Tarin Kowt en de provincie Helmand. In 4,5 jaar kregen 998 patiënten voor het merendeel Afghanen ruim zevenduizend bloedproducten toegediend, zoals rode bloedcellen, plasma en bloedplaatjes. De Amerikaanse bloedbank zet deze taak nu zelfstandig voort. Met het terughalen van de bloedbank naar Nederland stopt echter de Nederlandse bijdrage in het Role 3 hospitaal niet. Zo leveren de medisch-specialistische teams nog dagelijks ondersteuning, is er personeel werkzaam op de sterilisatieafdeling en worden verpleegkundigen ingezet op de verpleegafdelingen. Foto: Martin Tennekes CIS ers paars opgeleid voor Titaan 4 Meer capaciteit en meer mogelijkheden voor de klant, dat biedt TITAAN fase 4. De eerste systeembeheerders, de S-6 en en informatiemanagers van landmacht, luchtmacht en marine, kregen in februari bij de KMSL een paarse omscholing naar de nieuwe versie van het militaire spraaken datanetwerk. TITAAN (een acroniem voor Theatre Independent Tactical Army and Air Force Network) versie 4.1 wordt de nieuwe standaard voor de krijgsmacht. Datacommunicatie, telefoon en video; met Titaan 4 gaat alles over één netwerk, voor alle operationele commando s. Dat vergroot de interoperabiliteit tussen de verschillende krijgsmachtdelen, want tot dusver werkte ieder van deze met verschillende Titaan-versies. In de trainingsoefening Octo Olibra op de KMSL vliegbasis Woensdrecht zijn dertig specialisten op het gebied van Communicatie en Informatie Systemen (CIS) omgeschoold naar Titaan 4. In totaal moeten krijgsmachtbreed zo n vijfhonderd informatiemanagers en vijftienhonderd netwerkbeheerders worden omgeschoold. Dit gebeurt zowel op de KMSL als op de School Verbindingsdienst op de Bernhardkazerne in Amersfoort. Foto: Gerben van Es, AVDD 29 DE VLIEGENDE HOLLANDER

30 JOURNAAL Onderhoud F-16 motoren uitbesteedt Defensie tekende op 25 maart een contract met DutchAero Services voor het onderhoud van de F100-straalmotoren van de F-16. Door de unieke publiekprivate samenwerking kan het onderhoud efficiënter worden uitgevoerd en dalen uiteindelijk de onderhoudskosten per motor. Het onderhoud gaat plaatsvinden bij het Logistiek Centrum Woensdrecht. Defensie stelt hiervoor haar infrastructuur, productiemiddelen, uitrusting en gereedschap beschikbaar aan de private partij. DutchAero Services voert het onderhoud aan de motoren uit en wordt, na een overgangsperiode van maximaal twee jaar, verantwoordelijk voor de kwaliteit en oplevering van het eindproduct. De overeenkomst garandeert het onderhoud aan de F100 zolang Nederland gebruik maakt van de F-16. Als de samenwerking tussen Defensie en DutchAero Services goed verloopt, kan op termijn ook het onderhoud van andere vliegtuigmotoren in de samenwerkingsovereenkomst worden opgenomen. De gemiddelde onderhoudskosten per motor zijn de afgelopen jaren toegenomen door het uitfaseren en de verkoop van F-16 s en het vrijwel gelijk blijven van de vaste kosten. Door de publiekprivate samenwerking kan DutchAero Services ook onderhoudsopdrachten voor F100 van andere partijen aantrekken, waardoor de onderhoudskosten per motor lager worden. Op de foto links CEO DutchAero Services dr. Ad Verbeek en rechts Directeur LCW commodore ir. Peter Ort. Foto: Astrid van den Broek Cold Kilt 1 en 2 De Groep Geleide Wapens lag in februari onder het vergrootglas in de oefening Cold Kilt 1. De eenheid moest op oefenterrrein de Marnewaard aantonen dat ze volledig inzetgereed is. Dit in de aanloop naar de zogenoemde Forceval, het NAVO-examen van de GGW, later dit jaar. De 370 mannen en vrouwen van De Peel kregen veelomvattende scenario s voor de kiezen. Alle aspecten van het GGW-optreden kwamen aan bod, van initiële planning en tactische procedures tot logistiek en commandovoering. Maar ook individuele militaire basisvaardigheden als actieve grondverdediging, zelfhulp-kameradenhulp en brandbestrijding werden tegen het licht gehouden. Tijdens Cold Kilt 2, eind maart, zette de GGW de spreekwoordelijke puntjes op de i. De oefening had vier doelen: werken in een vaste routine, kweken van zelfvertrouwen in jezelf en anderen, verdere uitbouw van kennis van procedures en veiligheid en valideren van onlangs uitgegeven standard operating procedures. Op een enkel punt na bleek dat de taskforce gereed is voor de Forceval. Daarnaast was de materiële gereedheid met negentig procent uitstekend. Ter ondersteuning waren een peloton OGRV, EODD-team, en explosievenspeurhonden aanwezig, en het AOCS NM leverde twee eenheden: het NDMC voor verbindingen via Link16 en de SESF/TACF voor Command & Control. Deze oefening was de laatste in een reeks van drie ter voorbereiding op de Forceval. NDMC ontwerpt met NAVO nieuw Link 16-netwerk Wings Techniekdag op MLM Exclusief voor Wingsleden vond op maandag 21 februari voor het eerst een Techniekdag plaats in het Militaire Luchtvaart Museum in Soesterberg. De jongeren kregen een rondleiding langs de vliegtuigen en helikopters en technische uitleg van een luchtmachttechneut. Hun eigen vliegvaardigheden konden de Wingsleden testen in het Flying Center waar ze ook meer te weten kwamen over de techniek van de aerodynamica. Wings is het jongerenprogramma van de Afdeling Personeelsvoorziening Koninklijke Luchtmacht en richt zich op veertien tot en met zestienjarigen om hen te informeren over en enthousiasmeren voor de luchtmacht. Dit doet personeelsvoorziening mede door het organiseren van evenementen. Kijk voor meer informatie op Foto: Ralf Aert De Nationale Datalink Management Cel (NDMC) ontwierp begin februari met een aantal andere NAVO-partnters een nieuw Link 16- netwerk. Via deze tactische datalink kunnen allerlei wapensystemen en commandocentra snel informatie uitwisselen. In Nederland en de omringende landen worden steeds meer systemen met Link16 uitgerust terwijl het huidige netwerk niet meer afdoende is. Op initiatief van de NDMC kwamen daarom een aantal partijen bijeen als Joint Combined Network Design Team (JCNDT) voor de NAVO om een nieuw Link16-netwerk te maken. Onder meer België, Duitsland, Polen en Nederland leverden netwerkontwerpers. Daarnaast waren ook het Supreme Headquarters Allied Powers Europe en Combined Air Operations Center Üdem vertegenwoordigd. Binnen een week vertaalden de deelnemers de informatiebehoeften van de diverse systemen en platformen naar het nieuwe Link16-netwerk. Door toepassing van nieuwe technieken is het netwerk eenvoudig en flexibel ontworpen zonder veel op capaciteit te in te hoeven leveren. Tijdens de bijeenkomst zijn ook de ontwerpsystemen die de verschillende landen gebruiken getest, wat inzicht gaf in elkaars werkwijze. Daarnaast is er ervaring opgedaan over hoe de uiteenlopende systemen in het netwerk communiceren. Volgens de initiatiefnemer adjudant Wil Nagtzaam heeft deze internationale aanpak op het gebied van NetworkDesign de toekomst. Foto: AOCS Nieuw Milligen DE VLIEGENDE HOLLANDER 30

31 JOURNAAL Reünie Wat: zestig jaar brandweerkorps vliegbasis Volkel Waar: brandweerkazerne vliegbasis Volkel Wanneer: zaterdag 25 juni plaats Aanmelding en informatie: toegankelijk voor alle oud-medewerkers en hun partners van het brandweerkorps. Kosten 15 p.p. De reüniecommissie is bezig met het actualiseren van de bij haar bekende personeelsgegevens. Opgave c.q. verificatie van uw adresgegevens bij de reüniecommissie kan via of Raadpleeg voor meer informatie en inschrijvingen ATTIC en HATTIC Vijftien militairen van zes NAVO-landen volgden begin dit jaar de Advanced Tactical and Technological Intelligence Course (ATTIC) op het 323 TACTESS. Sinds de oprichting is dit de dertiende keer dat de Inlichtingensectie van 323/TT de cursus organiseert. De ATTIC is een drieweekse cursus voor de ervaren F-16 Intell-medewerker. Sinds 2003 is de ATTIC ook opengesteld voor Intell-personeel afkomstig uit de European Participating Air Forces (EPAF) landen België, Noorwegen, Portugal en Denemarken. Dit jaar nam voor het eerst ook een Amerikaanse Intell-officier deel aan de ATTIC. Tijdens de ATTIC worden gastcolleges verzorgd door onder andere het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium, de School Grond/Lucht Samenwerking, het Tactical Aerial Reconnaissance Centre en de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst. Daarnaast verzorgen F-16 wapeninstructeurs een belangrijk deel van de lessen over de capaciteiten en tactieken van de F-16MLU. Samen met enkele internationale inlichtingen collega s uit België en Denemarken begonnen diverse squadron inlichtingenfunctionarissen van het DHC eind januari aan de Helicopter Advanced Tactical and Technical Intelligence Course (HATTIC). De cursisten kregen gastcolleges van diverse Defensiefunctionarissen, docenten van het Defensie Inlichtingen en Veiligheidsinstituut en sprekers het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium. Tijdens de HATTIC verdiepen de cursisten hun kennis op het gebied van tactische helikopteroperaties en de inlichtingenprocessen die daarbij komen kijken. De HATTIC wordt afgesloten met een drietal missieplanningsprocessen. De HATTIC, verzorgd door 299 squadron, duurde vijf weken en vond voor de derde keer plaats. Agenda Militaire Luchtvaart Museum Motortoertocht De Motorzijspanclub houdt een toerrit waarin ook een bezoek aan het MLM is opgenomen. Op 15 mei Motortoertocht Jaarlijks organiseert de Rotary Club Ermelo-Putten samen met de Veluwse Motor Toer Club de toertocht De Motary, waarvan de opbrengst naar een goed doel gaat. Aan de rit nemen doorgaans ongeveer negenhonderd motorrijders deel uit het hele land. Het MLM is die dag één van de pauzeplaatsen. Op 28 mei Flightsimulatordag De afdeling flightsimulator van de HCC vertoont tussen de collectie van het museum haar virtuele vliegkunsten. Op 29 mei Open Cockpit Zondagen Dit jaar zijn er vijf open cockpitdagen waarop cockpits van diverse vliegtuigen en helikopters opengesteld zijn, niet alleen om te kijken, maar ook om erin te zitten. In het Flying Centre kan je een opleiding tot vlieger volgen en een vlucht met een F-16 simuleren. Aan de hand van een instructiekaart voer je opdrachten uit en kom je erachter of je het in je hebt om vlieger te worden. En heb je alle opdrachten met goed gevolg afgelegd, dan ontvang je het felbegeerde vliegbrevet. Op 26 juni, 25 september en 27 november Meer informatie, aanmeldingen en reserve-ringen (behalve voor museumweekend) op Reguliere openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van tot uur, zondag van tot uur. Gesloten op maandag, zaterdag, Nieuwjaarsdag, Eerste Paasdag, Koninginnedag, Eerste Pinksterdag en beide Kerstdagen. Het museum is gratis toegankelijk. Bezoek-adres: Kampweg 120, 3769 DJ Soesterberg, telefoon info@militaireluchtvaartmuseum.nl. COLOFON De Vliegende Hollander is een uitgave van de Koninklijke Luchtmacht, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensie Media HOOFDREDACTIE Luitenant-kolonel Willem Bogaard EINDREDACTIE Arno Marchand VORMGEVING TDS printmaildata, Schiedam DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag ex. INTERNET REDACTIEADRES (niet voor adreswijzigingen en vragen over verzending) De Vliegende Hollander Kamer 14A01 Postbus 8762, 4820 BB Breda, MPC-92A Telefoon: C2VN: (450) Fax: kopij: vliegendehollander@mindef.nl foto s: luchtmachtcommunicatie@gmail.com ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht dienen de adreswijziging te muteren in PeopleSoft of door te geven bij de P&O-functionaris. Postactieven, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers dienen de adresdrager met gecorrigeerde gegevens op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven, Abonnementenadministratie de Vliegende Hollander, Postbus 8762, 4820 BB Breda. Per mail naar vliegendehollander@mindef.nl kan uitsluitend indien voorzien van de code boven de naam op de adresdrager. Zonder code wordt mail niet behandeling genomen. BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement behorend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost 17,02 per jaar (buitenland 21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon: (10 cent per minuut), fax: , Opzegtermijn bedraagt zes weken. Aanhaling uit en overname van (delen van) artikelen in dit blad is toegestaan, mits met toestemming van de redactie en bronvermelding. ISSN DE VLIEGENDE HOLLANDER

32