Waterplan Bunnik. Visie voor 2025, beleidslijnen en maatregelen. Bunnik, verbonden met water

Transcriptie

1 Waterplan Bunnik Visie voor 2025, beleidslijnen en maatregelen Bunnik, verbonden met water 27 maart 2008 Vastgesteld door gemeenteraad van Bunnik d.d. 15 mei 2008 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur van HDSR d.d. 29 april 2008

2

3 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Verantwoording Titel Waterplan Bunnik Opdrachtgever Gemeente Bunnik Projectleider K.G. (Koen) Westrik Bsc MBA Auteur(s) Ir. P.P.G. (Peter) Ganzevles en ing. A.G. (Annemarie) Wolters Projectnummer Aantal pagina's 35 (exclusief bijlagen) Datum 27 maart 2008 Handtekening Colofon Tauw bv Vestiging Utrecht Australiëlaan 5 Postbus GA Utrecht Telefoon (030) Fax (030) Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO Waterplan Bunnik 3\35

4 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 4\35 Waterplan Bunnik

5 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Inhoud Verantwoording en colofon... 3 Voorwoord door de bestuurders... 7 Inleiding door gemeente en hoogheemraadschap Bunniks water anno Geschiedenis Watersysteem Waterketen Natuur en recreatie Bunniks water in Overwegingen voor een motto Keuze speerpunten Water in ruimtelijk perspectief Gebruik van water Gezamenlijke organisatie waterbeheer Beleidslijnen en maatregelen Water in ruimtelijk perspectief Gebruik van water Gezamenlijke organisatie waterbeheer Actuele zaken Bijlage(n) 1. Kaart met waterlopen 2. Notitie startbijeenkomst 3. Verslag informatieavond 4. Afvalwater-akkoord 5. Uitvoeringsprogramma watergebiedsplannen 6. Maatregelen GRP 7. Samenvatting Maatregelen Waterplan Waterplan Bunnik 5\35

6 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 6\35 Waterplan Bunnik

7 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Voorwoord door de bestuurders Het waterbeheer staat sterk in de belangstelling in Nederland. Zowel op Europees als ook op nationaal niveau wordt gesproken over het anders omgaan met water. De verslechtering van de waterkwaliteit enerzijds en de klimaatveranderingen anderzijds nopen om hierop te anticiperen, landelijk en binnen Europa. De uitdaging in het waterbeheer is om de daarmee samenhangende mogelijke bedreigingen om te buigen in kansen voor een veilig en duurzaam waterbeheer voor de generaties na ons. Dat vormde het motief om de bakens voor het waterbeheer in Nederland te verzetten. Het handhaven van de veiligheid en het houden van droge voeten vormen daarin de centrale thema s. Daarnaast is het behouden en verbeteren van het water in onze leefomgeving van groot belang. Dat besef leeft niet alleen in Nederland maar ook in de ons omringende landen. Daarom is de Europese Kaderrichtlijn Water door Brussel opgesteld (in 2000) waarin de zorg voor de kwaliteit voor oppervlaktewater en grondwater centraal staat. Het beleid is gericht op het borgen en verbeteren van duurzaam watergebruik, het beschermen van de watersystemen en om verontreinigingen daarin tegen te gaan. Ook Nederland zal daaraan zijn bijdrage (moeten) leveren. Het beleid in Nederland is daarnaast ook gericht op de kwantitatieve aspecten: het tegengaan van wateroverlast of watertekort. Het centrale thema daarbij: het behoud van een veilig en bewoonbaar Nederland. Om dat waar te kunnen maken is in 2003 door het Rijk, de Provincies, de gemeenten en de waterschappen het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) ondertekend. In dat akkoord zijn o.a. afspraken gemaakt over het opstellen van gemeentelijke waterplannen. In die waterplannen leggen gemeenten samen met de waterschappen vast hoe op lokaal niveau invulling wordt gegeven aan het nieuwe waterbeheer. Daarvoor is allereerst visie nodig. Maar de visie moet ook vertaald worden in beleidsdoelen en vervolgens door concrete maatregelen! Met het eerste Waterplan Bunnik dat u nu in handen hebt, leggen de gemeente Bunnik en het Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden de visie vast voor het waterbeheer binnen de gemeente Bunnik. Maar dat niet alleen, in het waterplan worden concrete maatregelen geformuleerd die wij de komende jaren willen uitvoeren. Het waterplan is tot stand gekomen als resultaat van een goede en constructieve samenwerking tussen beide partijen. Ook waterleidingbedrijf Vitens heeft actief geparticipeerd! Het is een echt gezamenlijk plan geworden. Waterplan Bunnik 7\35

8 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL In het waterplan is nog niet elk aspect tot in detail uitgezocht, dat kon nu ook nog niet. Daarom is voor een aantal aspecten nog nadere uitwerking en studie nodig. Wij zijn van mening dat het plan - en de uitvoering daarvan! - een belangrijke bijdrage levert aan een gezonde toekomst van water in de gemeente Bunnik. Wij hopen dat u daar samen met ons, indien mogelijk, uw bijdrage als inwoner van de gemeente Bunnik aan wilt en kunt leveren. Namens de gemeente Bunnik: René Walburgh Schmidt, wethouder Namens het Hoogheemraadschap: Ted van Keulen, hoogheemraad 8\35 Waterplan Bunnik

9 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Inleiding door gemeente en hoogheemraadschap Water is in beweging. Niet alleen in natuurlijke zin, het stroomt van hoog naar laag, maar vooral ook bestuurlijk, zowel nationaal als ook op Europees niveau. Wij zien met elkaar het belang van het beschermen van goed, gezond (drink)water maar tegelijkertijd ook het belang van de bescherming tegen water! Wat dat laatste betreft; het gaat niet alleen om een teveel aan water dat via neerslag en de afvoer via rivieren op ons afkomt, maar ook om watertekorten in perioden van droogte en langdurig warm weer. De link met de klimaatsveranderingen is daarbij voor de hand liggend. Ook op het gebied van het omgaan met afvalwater zijn ontwikkelingen gaande. De zorg voor een goed werkende riolering en de zuivering van het via de riolering afstromende afvalwater is van eminent belang voor zowel de kwaliteit van onze leefomgeving als de volksgezondheid. Al die ontwikkelingen gaan ook de gemeente Bunnik niet voorbij, sterker nog, zij vragen om beleidsmatige doordenking en om gezamenlijke actie. Daarom heeft de gemeente Bunnik het initiatief genomen om een waterplan op te stellen. Met dit waterplan wil de gemeente, samen met haar partners het Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden en drinkwaterbedrijf Vitens, duidelijkheid geven welke richting zij op wil voor het water binnen de gemeentegrenzen. In het waterplan wordt de visie beschreven voor de (gewenste) situatie voor het water in onze gemeente. Dat is gedaan vanuit het planjaar (de horizon ) Beschreven wordt wat wij dan bereikt willen hebben. De beleidslijnen en maatregelen markeren dan het verschil tussen de huidige situatie (anno 2008) en de gewenste situatie voor 2025 respectievelijk de weg daar naar toe. Een aantal relevante zaken uit het plan willen wij hier kort noemen. De Kromme Rijn is een belangrijk object. In het waterplan worden plannen gepresenteerd om de Kromme Rijn anders, meer natuurvriendelijker, in te richten. Daarom willen wij een integraal inrichtingsplan opstellen waar ook cultuur en recreatie in worden opgenomen. Dat willen wij bij voorkeur samen met de ons omringende (oever)gemeenten doen. Verder willen wij onderzoeken wat de effecten van klimaatswijzigingen zijn. Zo willen wij bekijken waar mogelijke wateroverlast kan ontstaan. In relatie daarmee worden ook maatregelen genomen om zoveel mogelijk hemelwater van de riolering af te koppelen. Daarmee wordt het riool minder belast en hoeft geen hemelwater onnodig naar de zuiveringsinstallatie te worden afgevoerd. Tevens wordt het oppervlaktewater minder vervuild door riooloverstortingen. Ook het grondwater willen wij niet vergeten, zo willen wij onderzoek doen naar mogelijkheden om potentiële vervuiling te voorkomen. Waterplan Bunnik 9\35

10 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Verder willen wij het mogelijk maken om voor de burger een (gezamenlijk) waterloket te organiseren waar de burger met alle vragen over water terecht kan. Daarnaast zullen er, vooral in het buitengebied, maatregelen worden genomen om de wateraan- en afvoer te verbeteren. Alle maatregelen kunnen niet in één jaar worden genomen. Daar is meer tijd voor nodig. Een indicatie van het geplande uitvoeringsjaar is aangegeven bij de beschrijving van de maatregelen. Ook is daarbij aangegeven welke partijen het betreffende project gaat initiëren. Daar waar mogelijk zijn nu al kosten geïnventariseerd. Daar wat nog niet kan, zullen die kosten duidelijk worden na verdere uitwerking. In hoofdstuk 1 van dit waterplan wordt, kort, ingegaan op de huidige waterhuishoudkundige situatie in Bunnik en wordt het principe van de waterketenbenadering toegelicht. Hoofdstuk 2 geeft zicht op de visie die wordt beschreven vanuit de (nieuwe) situatie zoals wij die met elkaar voor 2025 wensen. Op die wijze is impliciet de visie die wij hebben voor het water in 2025, geformuleerd. Het is belangrijk om de context van die wijze van beschrijven te pakken in verband met de juiste interpretatie. Vanuit die visie is een aantal speerpunten geformuleerd, onderwerpen die wij vooral in het waterplan willen uitwerken. Die speerpunten zijn achtereenvolgens: 1. Water in ruimtelijk perspectief 2. Gebruik van water 3. Organisatie van het gezamenlijk waterbeheer De speerpunten worden in dit hoofdstuk beschreven en toegelicht. Vanuit de 3 speerpunten zijn vervolgens de beleidslijnen, en vanuit de beleidslijnen, maatregelen geformuleerd. Die vindt u in hoofdstuk 3. De concrete maatregelen zijn vervolgens in tabelvorm bij de deelonderwerpen bij het betreffende speerpunt aangegeven. In de tabellen worden de maatregelen vermeld incl. het te bereiken resultaat, wie de trekker van het project is en wat, zo mogelijk, de kosten zijn. In de bijlagen treft u achtergrondinformatie aan die van belang is voor het waterplan. Wij wensen u veel leesplezier. Gemeente Bunnik en Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden 10\35 Waterplan Bunnik

11 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 1 Bunniks water anno 2007 Midden in de randstad, onder de rook van de stad Utrecht, ligt de gemeente Bunnik. De gemeente ligt in landelijk gebied, dat overwegend groen en agrarisch van karakter is. Bunnik staat bekend om de bedrijvigheid, zijn fruitteelt en boomgaarden, het kasteel Beverweert en de landgoederen zoals Amelisweerd. 1.1 Geschiedenis De geschiedenis van de gemeente gaat 2000 jaar terug. De Romeinen bouwden kort na het begin van onze jaartelling bij Fectio (Vechten) een belangrijk castellum (fort) met een haven aan de (toen nog niet Kromme) Rijn, hun grensrivier. De Lek stelde toen nog niet veel voor en het meeste water ging vanaf Wijk bij Duurstede naar het noorden, door Bunnik via Utrecht naar Katwijk aan de Rijn. Bij het castellum ontwikkelde zich een handelsplaats, die bleef bestaan, ook toen het castellum in de vierde eeuw definitief door de Romeinen werd verlaten. Het gebied werd toen achtereenvolgens bezet door de Friezen en Franken. In 732 schonk de Frankische hofmeier Pippijn o.a. de restanten van Fectio aan de bisschop van Utrecht. Onder kerkelijke leiding werd het gebied tussen de 8e en de 14e eeuw geheel ontgonnen. Belangrijk voor de ontginningen was de dam die rond 1122 te Wijk bij Duurstede in de Rijn werd gelegd, zodat de Lek de doorgaande route werd. Sindsdien is de waterstand in de Kromme Rijn te regelen, maar is er vrijwel geen scheepvaart meer. In de 8e en 9e eeuw ontwikkelden zich de drie kerkdorpen Bunninchem (Bunnik), Lodichem (Odijk) en Wercundia (Werkhoven). De huidige gemeente Bunnik bestaat sinds Bij gelegenheid van de ingebruikname in 1996 van het gemeentehuis in Odijk heeft de gemeente een nieuw beeldmerk geïntroduceerd als grafische weergave van de gemeente Bunnik. De drie groene ringen verwijzen naar de drie dorpen Bunnik, Odijk en Werkhoven, waaruit de gemeente bestaat. De twee blauwe, golvende lijnen verwijzen naar de Kromme Rijn als verbindend element tussen deze drie dorpen. Figuur 1.1 Beelden van het gebied Waterplan Bunnik 11\35

12 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 1.2 Watersysteem De Kromme Rijn is de belangrijkste aan- en afvoerader van water in het gebied waar Bunnik deel van uit maakt (zie figuur 1.2 en 1.3). De sterke stroming in de Kromme Rijn zorgt ervoor dat de bodem continu wordt opgewoeld waardoor troebel water ontstaat. Door vele veranderingen in de rivierloop van de Kromme Rijn, is een complexe opbouw van hoger liggende stroomruggen en lager gelegen kommen ontstaan. De overgangszone (stroomrug naar rivierkomvlakte) is een gebied waar kwel voorkomt afkomstig van de Utrechtse Heuvelrug. De afwatering van het gebied vindt onder vrij verval plaats via gegraven weteringen: Rijsburgerwetering, Rietsloot, Goiren, Vlowijkerwetering, Enghsloot, Achter Rijn, Kattenveldse Meer, Lubbersloot en de Oude Kromme Rijn. Daar waar water infrastructuur kruist, kunnen knelpunten ontstaan in de afwatering van het gebied. De afvoer onder de A12 is er een voorbeeld van. Vanaf Werkhoven tot Utrecht is een regionale waterkering aanwezig. Deze is soms nauwelijks in het landschap te herkennen, maar zorgt voor een scheiding tussen rivier en achterland. Figuur 1.2 Aanvoer van water 12\35 Waterplan Bunnik

13 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Het lage peil van het Amsterdam-Rijnkanaal (-0,40 m NAP) heeft een grote wegwijziging van grondwater uit het gebied tot gevolg. Hierdoor is de kwelstroom naar het Kromme Rijngebied afgenomen. Dit is versterkt door grondwaterwinningen en de omvorming van loofhout en heide naar naaldhout op de Heuvelrug. Voor peilhandhaving en doorspoeling wordt water naar het gebied aangevoerd vanuit de Kromme Rijn. In droge perioden maalt het gemaal Caspargouw water uit het Amsterdam Rijnkanaal voor de watervoorziening van Werkhoven en omgeving. Figuur 1.3 Afvoer van water Ten zuidwesten van de kern Bunnik ligt een kwelgebied. De kwel is afkomstig van lokaal geïnfiltreerd aanvoerwater en van neerslag dat op de westelijke rand van de Utrechtse Heuvelrug infiltreert. Ter plaatse van de hoogliggende stroomruggen infiltreert het regenwater snel en de wateraanvoer is lastig door de weinig en relatief smalle watergangen. Ook de aanwezigheid van te kleine duikers in het gebied bemoeilijkt de wateraan- en afvoer. Voor de fruitteelt wordt oppervlaktewater gebruikt, onder andere ter bescherming tegen vorstschade maar ook voor besproeiing tijdens droogte en warm weer. Aan de waterbehoefte voor de fruitteelt in 2007 wordt nog niet voldaan. Waterplan Bunnik 13\35

14 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Waterkwaliteit De waterkwaliteit van de Kromme Rijn en het overige oppervlaktewater is matig tot redelijk goed te noemen. De beoordeling van de kwaliteit van het oppervlaktewater wordt gebaseerd op onder andere de mate van aanwezigheid van meststoffen, bestrijdingsmiddelen en metalen. Daarnaast is het zuurstofgehalte van belang in de beoordeling. De kwaliteit van het water in de Kromme Rijn wordt mede bepaald door de waterkwaliteit van de Lek en de effluenten van vier rioolzuiveringsinstallaties (Driebergen, Bunnik, De Bilt en Zeist). 1.3 Waterketen De waterketen en het watersysteem zijn nauw met elkaar verbonden, zoals weergegeven in de theoretische weergave op de volgende bladzijde. De waterketen omvat de schakels van drinkwater tot lozing van afvalwater: drinkwater wordt gewonnen uit het watersysteem en (gezuiverd) afvalwater wordt via de waterketen weer geloosd in het watersysteem. Problemen ontstaan wanneer water in het watersysteem vroegtijdig vermengd wordt met het water uit de waterketen. De problemen die daardoor ontstaan zijn de volgende: Overstortingen van de riolering met als gevolg een slechte waterkwaliteit Wateroverlast op straat bij piekbelasting rioolstelsel Verdroging van planten en bomen in het stedelijk gebied Laag rendement van de zuivering door aanbod verdund afvalwater 14\35 Waterplan Bunnik

15 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 1. Oppervlaktewater als bron voor drink/gebruikswater 2. Grondwater als bron voor drink/gebruikswater 3. Neerslag op verhard oppervlak 4. Intrek van grondwater in geval van lekke riolering 5. Productie en distributie van drinkwater 6. Gebruik van drinkwater 7. Rioolstelsel 8. RWZI (rioolwaterzuiveringsinstallatie) 9. Effluent als bron voor gebruikswater 10. Een IBA in plaats van aansluiting op het riool 11. Afkoppelen van verhard oppervlak 12. Verlies van rioolwater in geval van lekke riolering 13. Riooloverstort ongezuiverd afvalwater op oppervlaktewater 14. Lozing via (verbeterd) gescheiden rioolstelsel 15. Effluent lozing 16. Oppervlaktewater als ontvangst van gezuiverd water Figuur 1.4 Theoretische weergave van mogelijke onderdelen van de waterketen Ten zuiden van de A12 bevindt zich een winlocatie van Vitens. Het grondwater wordt opgepompt uit het tweede en derde watervoerende pakket op een diepte van 75 tot 135 meter maaiveld. Aan Vitens is een vergunning verleend voor een onttrekking van 3,5 miljoen m 3 per jaar om drinkwater te produceren (anno 2007 wordt ca. 1,5 miljoen m 3 per jaar onttrokken en verwacht wordt dat de komende jaren de te ontrekken hoeveelheid wordt verhoogd, wellicht tot aan de grens van de vergunning). Een andere grote onttrekker is Vrumona met ca. 1 miljoen m 3 /jaar. Waterplan Bunnik 15\35

16 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Een gebied rondom deze winning is aangewezen als grondwaterbeschermingsgebied (25 jaarszone, zie bijlage 1). Daarom heeft de Provincie Utrecht bedrijven, particulieren en andere gebruikers extra regels opgelegd om vervuiling van grondwater en bodem te voorkomen. Een groot deel van het grondwaterbeschermingsgebied is agrarisch gebied. Het resterende deel van het beschermingsgebied ligt in de bebouwde kom van Bunnik. Bedreigingen in dit gebied zijn bijvoorbeeld bodemlozingen (industrieterrein) en het vervoer van gevaarlijke stoffen (rijksweg, spoorbaan en een belangrijke brandstofleiding). Figuur 1.5 Beelden van het gebied Riolering De bebouwde omgeving van Bunnik is voorzien van een gemengd rioolstelsel. Dat betekent dat hemel- en huishoudelijk afvalwater via één leiding afstroomt naar de zuivering (rwzi Bunnik). Op een aantal locaties is een (verbeterd) gescheiden stelsel al dan niet gecombineerd met infiltratie aangelegd. Dit betekent dat het relatief schone regenwater apart wordt ingezameld en afstroomt naar een watergang of infiltreert in de bodem. In 2007 is een Optimalisatie Afvalwatersysteem Studie verricht. Na uitvoering van de maatregelen die benoemd zijn in de OAS voldoet de gemeente aan de basisinspanning waardoor de kwaliteit van het oppervlaktewater verbetert. 1.4 Natuur en recreatie De Kromme Rijn gelegen ten oosten van het dorp Bunnik en de verbinding tussen Werkhoven, Odijk en Bunnik is aangewezen als Ecologische Verbindingszone (in het kader van de EHS). De natuur doeltypen die nagestreefd worden rond de Kromme Rijn zijn rivier en nevengeul, rietland en moeras, nat schaalgrasland, stroomdalgrasland, struwelen en bosgemeenschappen. Doordat er weinig variatie is in stroomsnelheden in de Kromme Rijn, wordt de ontwikkeling van natuur enigszins beperkt. Er zijn ook betrekkelijk weinig waterplanten langs de oevers. Het water en de oevers hebben een belangrijke functie voor de recreatie. Op kleine schaal vindt beroepsvisserij plaats en er is sprake van toenemende belangstelling voor kanovaren. In 2002 is het idee geboren het voormalige jaagpad langs de Kromme Rijn tussen Odijk en Beverweerd in ere te herstellen en te gebruiken als wandelpad. Het wandelpad wordt onderdeel van een nieuwe bewegwijzerde wandelroute van 25 kilometer die het mogelijk maakt van Utrecht naar Wijk bij Duurstede te lopen grotendeels langs de Kromme Rijn. Het pad zal aan de noordzijde aansluiten op een voetgangersbrug die de gemeente Bunnik in 2008 wil aanleggen over een zijarm van de Kromme Rijn bij Odijk. 16\35 Waterplan Bunnik

17 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Fort Rijnauwen is een indrukwekkende vesting, maar ook een waardevol natuurgebied. Het fort was jarenlang niet toegankelijk voor publiek. Hierdoor is het een paradijs geworden voor veel (bedreigde) planten en dieren. IJsvogels, reeën, ringslangen en wezels voelen zich er thuis. Er groeien zeldzame planten zoals orchideeën. s Winters overwinteren honderden vleermuizen in het fort. De waterkwaliteit voor de functies natuur en recreatie van het water rondom de Forten Vechten en Rijnauwen is voldoende tot goed te noemen. Waterplan Bunnik 17\35

18 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 18\35 Waterplan Bunnik

19 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 2 Bunniks water in 2025 We staan voor de opgave om ook in 2025 het watersysteem in Bunnik tegemoet te laten komen aan de wensen en eisen die we als gemeente, waterbeheerder, inwoner en belangenorganisatie stellen. Op grond van de historische ontwikkeling (beschreven in hoofdstuk 1) en de inventarisatie van de knelpunten en de wensen (het werkproces om tot dit plan te komen) geeft dit hoofdstuk aan hoe we in 2025 het water in Bunnik er uit willen laten zien: een visie op de gewenste waterontwikkeling. 2.1 Overwegingen voor een motto Water is actueel. In de verbreding van de watertaken van de gemeente, de Kaderrichtlijn Water (KRW), Waterbeheer 21 e eeuw (WB21) en het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) zijn de uitdagingen op het gebied van water vastgelegd. De kans op meer extreme weersomstandigheden maakt het noodzakelijk water meer ruimte te geven. Dit gaat niet vanzelf. De betrokken instanties en inwoners moeten zich kunnen vinden in een gemeenschappelijke aanpak, bij voorkeur verwoord in een motto. Een motto moet een helder kader zijn voor de keuze van maatregelen. Bunnik is een overgangsgebied tussen de Utrechtse Heuvelrug en het rivierengebied. Bunnik vormt ook een overgang tussen een gebied met een overwegend landelijk karakter en een gebied met een sterk verstedelijkt karakter. Dit brengt diverse soorten (fysieke) verbindingen met zich mee, zoals de A12, de spoorlijn Utrecht-Arnhem en de Kromme Rijn. Deze verbindingen kunnen daarbij een barrière voor elkaar zijn. Een bijzondere barrière in dit opzicht is de Hollandse Waterlinie. De Kromme Rijn is een niet onbelangrijke verbinding in het Bunnikse landschap. Opvallend is dat deze belangrijke ader meer weg heeft van een stukje stoffering in de openbare buitenruimte dan dat het op een aantrekkelijke en vanzelfsprekende manier geïntegreerd is in de ruimtelijke inrichting en de bijbehorende planvorming daarvoor. Water is voor de Bunnikse economie een belangrijke motor. Zonder voldoende (oppervlakte)- water is bijvoorbeeld bescherming van fruitbloesem tegen vorst mogelijk. Zonder goed water is überhaupt geen fruitteelt mogelijk. Grondwater is een bron voor drinkwater (onttrekking Vitens) en industrie (Vrumona). Daarnaast trekt water en natuur in Bunnik recreatie aan. Bunnik als gebied verbindt. Het water in Bunnik heeft een binding met haar gebruikers. De Kromme Rijn is zowel in ruimtelijk opzicht als vanuit watersysteemtechnisch perspectief de drager van water in Bunnik. Het bondgenootschap met water in de breedste zin komt onzes inziens tot uitdrukking in het volgende motto. Bunnik, verbonden met water Waterplan Bunnik 19\35

20 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Verbonden zijn met water betekend in de context van Bunniks waterbeheer: Dat we loyaal zijn ten opzichte van onze bondgenoot water Dat we vertrouwd zijn met de ins en outs (belangen) van het water Dat we ons realiseren dat schade aan het water schade aan onszelf betekent Dat we hierdoor er samen beter van worden Verbonden met water is het motto om de visie op de waterontwikkeling in Bunnik vorm te geven vanuit nader te bepalen speerpunten. 2.2 Keuze speerpunten Een oppervlakkige analyse van de waterproblematiek zou kunnen opleveren dat er eigenlijk geen problemen zijn. De riolering is op orde: we voldoen aan de basisinspanning en het waterkwaliteitsspoor gaan we met vertrouwen tegemoet. Het grondwater voldoet kwalitatief en kan blijven voldoen door restrictief beleid van de Provincie Utrecht en is voldoende voor de toegelaten winningen. Het oppervlaktewatersysteem in het buitengebied heeft de aandacht van het waterschap in de vorm van verschillende watergebiedsplannen en gerichte communicatie naar belanghebbenden van wat wel en wat niet mag. Kortom, wat zouden we eigenlijk moeten willen; het handhaven van de status quo en het aanpakken van de bekende knelpunten is toch voldoende. Tijdens de startbijeenkomst van het werkproces voor het waterplan op 21 december 2006 hebben alle betrokkenen zaken ingebracht die op dat moment speelden: knelpunten en gewenste oplossingsrichtingen. Het leverde een genuanceerder beeld op; Bunnik is weliswaar goed op weg, maar er is toch nog genoeg te doen. Vanuit het aangegeven motto en de hierin geschetste aandachtspunten dienen de volgende speerpunten als kapstok voor onze visie op water in 2025: Water in ruimtelijk perspectief Gebruik van water gelet op doelgroep en de kwaliteit en kwantiteit van water Organisatie van gezamenlijk waterbeheer 2.3 Water in ruimtelijk perspectief De wateropgave in het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water heeft in 2025 een claim gelegd op de schaarse ruimte om water langer vast te houden en te bergen. Daarnaast is in de ruimtelijke planvorming en inrichting structureel rekening gehouden met water. Water vormt hierdoor geen bedreiging voor het woon- en werkklimaat in Bunnik. Ruimte voor vasthouden en bergen van water Verschillende scenario s van de klimaatontwikkeling zijn bestudeerd, er is gekeken naar de gevolgen voor overlast door water op straat en maaiveld. Concreet heeft de wateropgave van 2007 geleid tot het vinden van meer ruimte om (oppervlakte)water te bergen en hierdoor wateroverlast te voorkomen. Door maximaal gebruik te maken van infiltratie is het benodigde ruimtebeslag beperkt gebleven. 20\35 Waterplan Bunnik

21 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Afkoppelen van verhard oppervlak is een beproefd middel gebleken om regenwater langer en beter vast te houden in de bestaande, bebouwde omgeving van de drie woonkernen. Het structureel meeliften met wegrenovaties, rioolrenovaties en de herstructurering van woonwijken hadden een gunstige invloed op de kosten van afkoppelen. Deze werkwijze is gebaseerd op een doordachte afkoppelkansenkaart om de waterhuishouding en riolering in de kernen Bunnik, Odijk en Werkhoven het hoofd te kunnen laten bieden aan de veranderde klimaatomstandigheden. Integreren wateropgave in ruimtelijke ontwikkelingen Het watersysteem van 2025 is zo ingericht dat voldoende water aanwezig is. Toch neemt dit water niet meer ruimte in beslag dan noodzakelijk omdat de wateropgave is geïntegreerd in herstructurering, (ver)nieuwbouw van stedelijk gebied, aanleg (nieuwe) infrastructuur en de inrichting van het landelijk gebied. De claims op ruimte voor retentie, wadi s, natuurvriendelijke oevers, verbreding van watergangen en de systeemkeuze van rioleringsstelsels zijn geborgd. Inrichten verbindingszones De Kromme Rijn is een volwaardige ecologische verbindingszone, waar flora en fauna uitstekend gedijen. De overgang naar het water is in het landschap duidelijk en meer natuurlijk gemarkeerd. Bunnik is met recht verbonden met de Kromme Rijn. 2.4 Gebruik van water De Kaderrichtlijn Water schrijft doelstellingen ten behoeve van de ecologische en fysischchemische kwaliteit van het watersysteem voor. In 2025 voldoet het watersysteem hieraan. De gemeente Bunnik en het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) hebben maatregelen genomen om de emissie uit de afvalwaterketen van 2007 tot een minimum terug te brengen en deze hebben het natuurlijke karakter van het watersysteem weten te versterken. Hierdoor hebben zij de basis weten te scheppen voor een verantwoord gebruik van grond- en oppervlaktewater door tijdig mee te liften met ruimtelijke ontwikkelingen. Gevolgen van wijzigingen in de onttrekkingen van grond- en oppervlaktewater zijn vanuit dit perspectief bestudeerd. Doelgroepen gebruik water voor de fruitteelt Fruitteelt is een belangrijke activiteit in het Bunnikse. De fruittelers hebben water niet alleen nodig voor gewasbescherming, bescherming tegen vorstschade maar ook voor besproeiing bij droogte en warmte. Op basis van het watergebiedsplan Tussen Kromme Rijn en ARK faciliteert HDSR de aanvoer en berging van water om binnen de mogelijkheden van het watersysteem zo goed mogelijk te voorzien in deze waterbehoefte voor de nachtvorstbestrijding. Uitgangspunt is het fruitareaal van 2007 en de veranderingen die worden voorzien in het kader van de Ruilverkaveling met Administratief Karakter Kromme Rijn. De waterbehoefte bij droogte is onderhevig aan de regionale verdringingsreeks van de Provincie. Bij een toename in de waterbehoefte als gevolg van vergroting van het fruitareaal is in overleg met de fruittelers/branche gekozen voor realistische oplossingen. Waterplan Bunnik 21\35

22 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Doelgroepen gebruik water voor recreatie De Kromme Rijn is in 2025 aantrekkelijk voor recreatie. Wandelen langs de natuurvriendelijke oevers met de hond, kanovaren, vissen, (wellicht nog) schaatsen in de winter of gewoon genieten van de diversiteit in flora en fauna. Figuur 2.1 Sfeerbeelden van recreatie Voorwaarden verantwoord gebruik Het gebruik van water stelt hoge eisen aan de hoeveelheid en kwaliteit van het (oppervlakte)- water. De waterkwaliteit is enerzijds verbeterd door het reduceren van emissies op het oppervlaktewater tot een absoluut minimum en anderzijds door een functionele inrichting en beheer van het oppervlaktewater. Emissiereductie riolering Door het afkoppelen van regenwater te stimuleren in bestaand stedelijk gebied zijn de emissies vanuit het gemengde rioolstelsel afgenomen. Lozing van afgekoppeld regenwater vindt zonodig gezuiverd plaats om verspreiding van schadelijke stoffen naar grond- en oppervlaktewater te voorkomen. Bunnik heeft de groei in het afvalwateraanbod weten op te vangen door het benutten van de verschillende afkoppelkansen. De gestructureerde afkoppelinspanning heeft ervoor gezorgd dat het afvalwater in de gemengde riolering uit 2007 steeds minder is vermengd met regenwater; dit heeft geleid tot een aantoonbaar efficiënter functioneren van de gehele afvalwaterketen. Reductie emissie diffuse bronnen De gemeente Bunnik gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen in de openbare ruimte voor de bestrijding van ongewenst groen. Door een actief stimuleringsbeleid is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen door particulieren substantieel afgenomen. Ditzelfde stimuleringsbeleid heeft ertoe geleid dat de toepassing van watervriendelijke (=niet uitlogend) (bouw)materialen in nieuwbouw en renovatie is aangemoedigd. 22\35 Waterplan Bunnik

23 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Stroomprofiel Kromme Rijn Het doorzicht van de Kromme Rijn is zo goed mogelijk verbeterd door een gerichte aanpak van het stroomprofiel. Door de kanalisatie van de Kromme Rijn waren de stroomsnelheden te groot waardoor te veel slib werd meegevoerd. De harde oevers zijn vervangen door een natuurlijke overgang tussen land en water. Met een fluctuerend peil is de waterstand in de Kromme Rijn beter afgestemd op de natuurvriendelijke inrichting. Natuurvriendelijk beheer en onderhoud Het beheer en onderhoud is vertrouwd met de natuurlijke inrichting van het oppervlaktewater. De vissen kunnen zich gemakkelijk verplaatsen door visvriendelijke inrichting van gemalen en andere peilovergangen met vistrappen en cascades. Het onderhoud van watergangen en oevers houdt zoveel mogelijk rekening met de bloei van planten en de paai/broedperiodes van vissen en vogels. 2.5 Gezamenlijke organisatie waterbeheer De inwoners van Bunnik kunnen met hun waterproblemen (grondwater, oppervlaktewater, drinkwater en riolering) terecht bij 1 aanspreekpunt. Het Hoogheemraadschap en de gemeente hebben hiervoor duidelijke afspraken gemaakt vanuit hun eigen taakopvatting, die volgt uit de verantwoordelijkheidstoedeling conform geldende (nieuwe) wetgeving. De lijnen zijn hierdoor zeer kort waardoor bij vragen en klachten snel en adequaat actie kan worden ondernomen. De behoefte aan afstemming in 2007 heeft vorm gekregen bij de (her)inrichting van stedelijk gebied en het onderhoud van watergangen. Anticiperen op ontwikkelingen De watertoets is onlosmakelijk verbonden met het zicht op de ruimtelijke ontwikkelingen binnen Bunnik. Gemeente en Hoogheemraadschap wisten met de bestemmingsheffing initiatieven zo te stimuleren, dat waterneutraal bouwen (geen invloed hebbend op de lokale waterhuishouding) een Bunniks begrip is geworden. Waterneutraal is hier eigenlijk gelijk aan waterpositief bouwen en het benutten van de kansen hiervoor. Uitvoering beheer en onderhoud Het beheer en onderhoud aan de watergangen en kunstwerken (gemalen, stuwen) heeft geen achterstand in Duidelijk is waar gemeente, hoogheemraadschap of particulier verantwoordelijk zijn voor het dagelijkse en reguliere onderhoud. In het buitengebied is de particuliere grondeigenaar medeverantwoordelijk en neemt zijn taak serieus. Vinger aan de pols houden Het instellen van accountmanagement voor waterbeheer heeft er in 2007 toe bijgedragen dat de diverse uitvoeringsprogramma voortvarend zijn uitgevoerd en geëvalueerd. De inwoners van Bunnik hebben een duidelijk aanspreekpunt en hebben door de gestroomlijnde communicatie goed invulling kunnen geven aan hun eigen verantwoordelijkheid binnen het Bunnikse waterbeheer. Waterplan Bunnik 23\35

24 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Aandacht voor waterbeheer Bewoners en ondernemers participeren in het lokale waterbeheer door water vast te houden in hun eigen regenton en/of te infiltreren in de tuin, door watervriendelijke materialen toe te passen, door hun auto niet meer op straat te wassen en door onkruid niet met wateronvriendelijke middelen te bestrijden. Informeren over waterbeheer Informeren van bewoners over wat waterbeheer in Bunnik voor hen betekent is geen eenmalige actie. Bij elke gelegenheid, zoals het stichten van een gemaal, oplevering van een natuurvriendelijke oever, de herinrichting van een woonwijk, wordt het waterbeheer en het belang daarvan onder de aandacht gebracht. De resultaten van het waterbeleid worden regelmatig gemonitored en teruggekoppeld. 24\35 Waterplan Bunnik

25 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 3 Beleidslijnen en maatregelen Dit hoofdstuk beschrijft de vertaalslag van de speerpunten met bijbehorende doelen naar beleidslijnen en maatregelen en vormt daarmee de concrete uitwerking van de visie. Het ambitieniveau van de waterpartners krijgt hiermee gestalte. Met het motto Verbonden met water krijgt de visie op de waterontwikkeling in Bunnik vorm en er zijn daarbij drie speerpunten benoemd: Water in ruimtelijk perspectief Gebruik van water (gelet op doelgroep en de kwaliteit en kwantiteit van water) Organisatie van gezamenlijk waterbeheer Maatregelen kunnen verschillend van aard zijn. Zo kan er sprake zijn van gerichte communicatie ter ondersteuning van de gewenste waterontwikkeling. Het kan ook betekenen dat er iets georganiseerd moet worden, dat er onderzoek moet worden gedaan of dat er werkafspraken binnen de organisatie van een van de waterpartners of tussen de organisaties van de waterpartners gemaakt moeten worden. Verder kan het natuurlijk ook inhouden dat er concreet maatregelen worden genomen die een feitelijke aanpassing van het watersysteem inhouden. Deze categorisering van maatregelen communicatie, onderzoek, werkafspraken en feitelijke aanpassing wordt in de uitwerking aangehouden. De uitwerking is als volgt opgebouwd: doel, beleidslijn en maatregel. In de bijbehorende tabel staat verder vermeld wie van de waterpartners de trekker is. Tevens worden globaal de planning en de externe kosten, exclusief BTW (met financieringskader) vermeld. De externe kosten worden gedragen door de trekker van de maatregel, tenzij in de uitwerking in overleg anders wordt besloten. Naast deze vertaalslag zijn er concrete zaken waarop direct actie kan worden ondernomen, deze worden in dit hoofdstuk als laatste afzonderlijk vermeld. Ter informatie zijn samenvattingen van maatregelen volgend uit het Afvalwater-akkoord, de Watergebiedsplannen en het GRP in bijlage 4, 5 en 6 opgenomen. Alle waterplan-maatregelen zijn in een overzichtstabel samengevoegd en deze is als laatste bijlage (7) opgenomen. Het uitvoeren van het beleid en de maatregelen wordt gemonitord om te borgen dat in de lijn van de visie wordt gehandeld. Bijsturing kan nodig zijn. Tijdens het uitvoeren van het beleid en ook na realisatie van de nu voorgestelde maatregelen kunnen nieuwe maatregelen volgen. Het waterplan is daarmee ook een document dat in ontwikkeling blijft en waarvan de beleidslijnen en maatregelen jaarlijks herzien kunnen worden, binnen de lijn van de visie. De waterpartners gaan de genoemde maatregelen in de vorm van een projectendossier administreren, de uitwerking vindt plaats binnen de kaders van projectmatig werken. Waterplan Bunnik 25\35

26 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 3.1 Water in ruimtelijk perspectief Effecten van klimaatscenario s Doel: inzicht verkrijgen in de gevolgen van mogelijke scenario s voor klimaatontwikkelingen en het ruimtebeslag voor water. Beleidslijn: bij de (her)inrichting van de openbare ruimte wordt geanticipeerd op de klimaatontwikkeling. Maatregel 1: het onderzoeken van de effecten van veranderende neerslaghoeveelheden, neerslagintensiteiten, wateraanvoeren en waterafvoeren op het huidige watersysteem van Bunnik. HDSR heeft voor het (oppervlakte)watersysteem al onderzoek uitgevoerd, dat wordt hierin meegenomen. Aanvullend wordt mogelijke overlast in stedelijk gebied door water op straat en maaiveld vanuit de riolering en mogelijke overlast door grondwater in kaart gebracht. Het totaal aan onderzoek vormt de basis voor het uitvoeren van het beleid. Tabel 3.1 Maatregel Aard Resultaat Trekker Betrokken Planning Kosten (excl.btw) & kader 1 Effecten van Onderzoek Wateroverlast- Gemeente HDSR 2008 EUR klimaat- kaart ,- scenario s uit GRP Afkoppelen verhard oppervlak Doel: 20% van het aangesloten verhard openbaar terrein afkoppelen. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangrenzend aangesloten verhard particulier terrein meegenomen, minstens 25% van de daken. Beleidslijn: afkoppelen wordt projectmatig aangepakt in combinatie met weg- en rioolrenovatie en herstructurering. Infiltreren geniet de voorkeur boven het direct afvoeren van regenwater naar oppervlakte water. Maatregel 2: opstellen van een afkoppelkansenkaart. Deze geeft aan met welke projecten meegelift kan worden, de planning en de wijze van afkoppelen. Maatregel 3: per afkoppelproject een plan van aanpak opstellen en uitvoeren. Maatregel 4: een stimuleringsactie wordt uitgevoerd voor het plaatsen van een regenton. 26\35 Waterplan Bunnik

27 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Tabel 3.2 Maatregel Aard Resultaat Trekker Betrokken Planning Kosten (excl.btw) & kader 2 Afkoppelkansenkaart 3 Afkoppelplannen uitvoeren 4 Stimulerings -actie regenton Onderzoek Kaart Gemeente HDSR 2008 EUR15.000, - uit GRP Verhard oppervlak afgekoppeld Gemeente HDSR Burgers Bedrijven Instanties 2008 en verder PM uit GRP Feitelijke aanpassing Communiceren en feitelijke aanpassing Stimuleringsactie Gemeente Burgers 2010 PM uit GRP uitgevoerd De Kromme Rijn Doel: de Kromme Rijn is een markante drager van het landschap en een volwaardige ecologische rivier die de EHS ondersteunt. Er is een creatieve combinatie van natuur, recreatie en cultuurhistorie gemaakt. Het gebied is nog aantrekkelijker voor toerisme en recreatie. Beleidslijn: de Kromme Rijn wordt waar nodig en mogelijk in de lengte en de breedte heringericht. HDSR heeft de ambitie om voor de hele Kromme Rijn vanaf Wijk bij Duurstede tot aan Utrecht een integraal plan op te stellen. Het toepassen van natuurlijke overgangen tussen land en water is het streefbeeld en het peilbeheer wordt hierop afgestemd. De vastgestelde doelen uit de Kaderrichtlijn worden ingevuld: natuurvriendelijke inrichting van een groot deel van de oevers, peilfluctuaties, extra baggerwerkzaamheden, gedeeltelijke verondieping van het natte profiel, het realiseren van slibvangvoorzieningen en het aansluiten van oude meanders. Hierbij worden de functies toerisme, recreatie en cultuur geïntegreerd. Maatregel 5: het opstellen van een integrale visie voor de Kromme Rijn voor het grondgebied van de gemeente Bunnik. In tekst en met beelden wordt de toekomstige kwaliteit gedocumenteerd. Er wordt zo mogelijk gebruik gemaakt van eerder uitgevoerd onderzoek (o.a. in Wijk bij Duurstede). Diverse disciplines worden zo tot elkaar gebracht: water, ruimte, verkeer, groen, recreatie, etc. Beleid van gemeente en HDSR gebiedsplannen, structuurplannen, milieubeleidsplannen, groenplannen, etc. wordt hierin betrokken. Ook wordt bestudeerd hoe om te gaan met de benodigde slibvang ten behoeve van de waterkwaliteit benedenstrooms. Aanvullend wordt onderzoek gedaan naar het versterken van de functies toerisme, recreatie en cultuur (het gebruik van water). Dit wordt meegenomen in de visie en verder uitgewerkt. Een programma van wenselijke mogelijkheden met bijbehorende randvoorwaarden wordt opgesteld. Maatregel 6: herinrichtingsprojecten voor de Kromme Rijn (onder andere ter invulling van de KRW), plannen maken en uitvoeren. Waterplan Bunnik 27\35

28 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Maatregel 7: voor inpassing van de Oude Kromme Rijn en de Kattenveldse Meer wordt een plan van aanpak opgesteld en uitgevoerd. Tabel 3.3 Maatregel Aard Resultaat Trekker Betrokken Planning Kosten (excl.btw) & kader 5 Visie voor de Onderzoek Visie HDSR Provincie 2010 EUR Kromme Rijn en Burgers ,- in Bunnik incl. Gemeente HDSR functie (voorjaars- slibvang nota) en en en en versterken deel- programma EUR toerisme, onderzoek met ,- recreatie en mogelijk- uit cultuur heden en waterplan randvoorwaarden 6 Herinrichting Feitelijke Verbeterde HDSR Provincie 2010 en PM Kromme Rijn aanpassing inrichting en LTO verder uit Gemeente Recreatieschap waterplan Burgers Instanties 7 Inpassing Feitelijke Inpassing HDSR Provincie 2009 en PM Oude Kromme aanpassing en LTO verder uit Rijn en Gemeente Recreatieschap waterplan Kattenveldse Burgers Meer Instanties Water in ruimtelijke ontwikkelingen Doel: In alle nieuwe gebiedsinrichtingen is sprake van meervoudig ruimtegebruik. De functie voor water, waaronder berging van water, maakt integraal onderdeel uit van de inrichting van de openbare buitenruimte. Plannen waarvoor dit geldt, zijn naar verwachting in ieder geval: Odijk West, Werkhoven West, Bunnik inbreiding, SALTO A12. Beleidslijn: water vormt een onderdeel en is een belangrijk medesturend element voor zowel de ruimtelijke ordening als de landschaps- en groenontwikkelingsplanvorming. 28\35 Waterplan Bunnik

29 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Maatregel 8: het afstemmen van de vakdisciplines water, milieu en riolering met de vakdisciplines landschapsontwikkeling, stedenbouwkunde en groen, in de initiatieffase wordt afgestemd, bijvoorbeeld in een startoverleg (watertoets). Tabel 3.4 Maatregel Aard Resultaat Trekker Betrokken Planning Kosten (excl.btw) & kader 8 Water in Werk-afspraken Afspraken- Gemeente HDSR 2008 en in ruimtelijke notitie verder exploitatie ontwikkelingen (watertoets) 3.2 Gebruik van water Watervolumebalans voor de fruitteelt Doel: inzicht verkrijgen in de ontwikkeling van de waterbehoefte voor de fruitteelt en het stimuleren van het ontwikkelen van nieuwe technieken voor waterberging/gebruik/verbruik voor de fruitteelt. Beleidslijn: bij een toename in de waterbehoefte als gevolg van vergroting van het fruitareaal dient de fruitteler nieuwe technieken in te zetten of een werkwijze te hanteren zodat de watervolumebalans neutraal blijft. Maatregel 9: overleg voeren met de sector LTO/NFO en de fruittelers in het gebied over de waterbehoefte en afspraken maken. Tabel 3.5 Maatregel Aard Resultaat Trekker Betrokken Planning Kosten (excl.btw) & kader 9 Watervolume- Werkafspraken Overeen- HDSR Fruittelers 2008 PM balans voor de en communiceren stemming Sector HDSR water- fruitteelt LTO/NFO gebieds-plan Gemeente Waterplan Bunnik 29\35

30 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Vispassages Doel: gemalen en stuwen zijn geen belemmering voor de gewenste visstand. Vismigratie is mogelijk voor die soorten die nodig zijn voor de gewenste visstand in het watersysteem. Beleidslijn: het toepassen van vistrappen en viscascades bij gemalen en stuwen bij belangrijke vismigratieroutes. Maatregel 10: HDSR heeft in het kader van de Kaderrichtlijn de visstand (populaties, grootte, etc.) geïnventariseerd, barrières voor vismigratie (gemalen en stuwen) in kaart gebracht en de daarbij behorende knelpunten afgestemd met de visie op de visstand. Er is vastgesteld waar vispassages moeten komen. In de Kromme Rijn zijn geen barrières meer, er zijn er nog wel in het agrarisch gebied en tussen de Kromme Rijn en het agrarisch gebied. Per barrière wordt een projectplan voor het ontwerp en aanleg van een vispassage opgesteld en uitgevoerd. Tabel 3.6 Maatregel Aard Resultaat Trekker Betrokken Planning Kosten (excl.btw) & kader 10 Vispassages Feitelijke Functietoe- HDSR Gemeente 2008 en PM aanpassing voeging aan Agrariërs verder (EUR gemalen en 5.000,- stuwen maal het aantal kamers) uit waterplan 30\35 Waterplan Bunnik

31 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL 3.3 Gezamenlijke organisatie waterbeheer Accountmanagement voor waterbeheer Doel: met accountmanagement voor waterbeheer is het waterbeheer in alle facetten op orde. Beleidslijn: de waterpartners hebben accountmanagement voor waterbeheer, de verantwoordelijke functionaris heeft positie binnen de organisatie en de taakomschrijving is expliciet. Van alle accountmanagers is de functionaris bij de gemeente aanspreekpunt voor burgers, bedrijven en instanties. Maatregel 11: om de voortgang van de uitvoering van maatregelen van het waterplan te bewaken wordt minimaal 1 keer per jaar met de betrokken waterpartners geëvalueerd en zonodig bijgestuurd. Onderwerpen zijn naast de waterplanmaatregelen: duurzaam bouwen, duurzaam onkruid bestrijden, grondwater, bermsloten, etc. Ook het op orde hebben van het beheer en onderhoud wordt daarin meegenomen, gestreefd wordt naar verdere optimalisatie (bijv. waaronder het verder terugdringen van het gebruik van chemicaliën). Het resultaat vergt terugkoppeling binnen ieders organisatie en de te nemen acties worden vastgesteld en gemonitord. Maatregel 12: één loket beschikbaar stellen voor vragen en meldingen van burgers een telefoonnummer en een adres waar de vragen en meldingen geregistreerd worden en van waaruit de afhandeling volgt, ongeacht of deze bij het hoogheemraadschap of de gemeente plaatsvindt. Maatregel 13: voor de nieuwe wetgeving die voor water, ruimte en omgeving na 2007 van kracht gaat, wordt overleg georganiseerd waarin de (nieuwe) verantwoordelijkheidstoedeling op de agenda staat. De nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (WRO) en de nieuwe Waterwet staan hierin centraal en de Wet verankering en bekostigen gemeentelijke watertaken krijgt de juiste aandacht, vooral gelet op de nieuwe taak voor grondwater en de expliciete scheiding van regenwater en afvalwater. Maatregel 14: voor het beheer en onderhoud van de primaire watergangen, met daarbij vooral aandacht voor de natuurvriendelijke oevers (langs Rijneiland) en het jaagpad, moeten afspraken gemaakt worden tussen gemeente en HDSR. De volgende aspecten komen hierin aan bod: frequentie en planning, aan- en afvoer van materieel en afvoer van maaisel. Waterplan Bunnik 31\35

32 Kenmerk R AGW-aao-V08-NL Maatregel 15: Opstellen bodemkwaliteitskaart. Per 1 juli 2008 is het nieuwe Besluit Bodemkwaliteit, onderdeel landbodem, van kracht. Dit besluit legt, in tegenstelling tot het huidige beleid, een relatie tussen de waterbodemkwaliteit en de landbodemkwaliteit. Dit houdt in dat het mogelijk wordt om verontreinigde bagger op het aangrenzende perceel af te zetten als de bodem dezelfde of een slechtere kwaliteit heeft. Om de (licht) verontreinigde bagger op het perceel te mogen afzetten is een bodemkwaliteitskaart noodzakelijk waarin de kwaliteit van de landbodem is opgenomen. Dit is van belang voor het op orde brengen van tertiaire watergangen die door de aangelanden worden gebaggerd. Maatregel 16: voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) moet gerapporteerd worden aan Brussel over autonome ontwikkelingen (met name riolering, maar ook over waterkwantiteit en waterkwaliteit oppervlaktewater). Status en voortgang van het realiseren van de gestelde doelen van de KRW zijn vaste onderdelen van de rapportage. Gemeente en HDSR trekken gezamenlijk hierin op. Maatregel 17: uitvoeren bronanalyse als onderdeel van onderzoek en monitoring van grondwater door de Provincie Utrecht (n.a.v. KRW) door HDSR. Hiermee kan de herkomst van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater in de omgeving van de grondwaterwinningen van Vitens en Vrumona worden aangeduid. De gemeente wordt gevraagd hieraan mee te werken door locale kennis in te brengen en bedreigde locaties te screenen. Maatregel 18: met woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars wordt een gesprek aangegaan met als doel prestatieafspraken te maken over duurzaam bouwen, het gebruik van duurzame materialen (o.a. voor regenwaterafvoer) in de leefomgeving en duurzame middelen voor het beheer en onderhoud van vastgoed en de leefomgeving. Daarmee wordt ook nadrukkelijk gekeken naar een inrichting die duurzaam beheer mogelijk maakt. Maatregel 19: opstellen grondwaternotitie. Onderzocht wordt wat de nieuwe wettelijke grondwatertaak voor de gemeente inhoudt en welke taken daaruit voortvloeien. Tevens wordt onderzocht of het opzetten van een grondwatermeetnet wenselijk is. Maatregel 20: de gemeente onderzoekt de duurzaamheid van de inrichting, het gebruik en het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Voorstellen voor het realiseren van verbeteringen en het terugdringen van diffuse bronnen en uitlogende bouwmaterialen worden opgenomen en het onderzoek omvat tevens het opstellen van een plan van aanpak. 32\35 Waterplan Bunnik