Langdurig Problematische Gezinssituaties:

Transcriptie

1 Langdurig Problematische Gezinssituaties: de outliers van de samenleving Jelle Drost

2 Thema s Langdurig Problematische Gezinssituatie Systeemgericht werken Persoon van de hulpverlener als middel tot verandering

3

4 Het verschijnsel multi-problemgezin : volkshuisvesting : maatschappelijk werk en justitie 1970: onderwijs Vanaf 1980: jeugdhulpverlening

5 Volkshuisvesting Economisch zwakke gezinnen Sociaal zwakke gezinnen A-sociale gezinnen Hopeloze gevallen - reclasseerbaren - onreclasseerbaren

6 Afwijkende gezinnen onmaatschappelijk a-sociaal niet aangepast onderbedeeld achtergebleven problematisch marginaal sociaal ontoelaatbaar kansarm (cultureel) gedepriveerd Enzovoorts

7 Probleem hangt samen met context heersende cultuur Labeling leidt tot afschrijven van mensen Hulpverlening is versnipperd en verkokerd

8 Hèt Multi-problemgezin bestaat niet 1. Het voeren van een huishouding 2. Het verwerven en handhaven van een maatschappelijke positie 3. Relatie tussen (ex) partners 4. Het individuele welzijn van de gezinsleden 5. Het opvoeden van de kinderen

9 1. Het voeren van een huishouding Geen regelmatig gezinsleven Slechte hygiëne en huisvesting Geringe internalisatie gedragsregels door de kinderen

10 2. Maatschappelijke positie Beperkt sociaal netwerk Langdurige werkeloosheid Laaggewaardeerd en laagbetaald werk Generatiearmoede Subcultuur Formele schulden

11 3. Relatie (ex) partners Knipperlichtrelaties Problemen met seksualiteit en intimiteit

12 4. Individueel welzijn (psycho)somatische klachten Psychofarmacagebruik Problematisch middelengebruik / verslavingen Luchtwegklachten Obesitas Onveiligheid (rand) psychische stoornissen Maatschappelijk onacceptabel gedrag Licht Verstandelijke Beperking

13 Deuteronomium 21: Het opvoeden van de kinderen Weinig empirische gegevens Sommige opvoeders zijn beter dan andere Gebrek aan opvoedingsvaardigheden In hoeverre kan men opvoedingsvaardigheden (in voldoende mate) leren

14 Aard van de problematiek Veelvuldig Intensiteit Complexiteit Chronisch Transgenerationeel Weerbarstig voor hulp

15 Gemeenschappelijke kenmerken Langdurigheid van problemen Problemen in relatie tot omgeving Niet adequaat reageren op problemen Disfunctionele (relatie)patronen

16 Langdurig Problematische Gezinssituatie

17 Type problematiek Frequentie Percentage opvoedingsproblemen 79 82,3% financiën/schulden 76 79,2% geestelijke gezondheid 54 55,2% relatieproblemen partners 44 45,8% wonen 43 44,8% lichamelijke gezondheid 32 33% onderwijs/scholing 31 32,3% (vermoeden) huiselijk geweld 29 30,2% politie-justitie contacten 26 27,1% verslaving 24 25% werk(loosheid) 23 24% verstandelijke beperking 21 21,9% vermoeden mishandeling 17 17,7% verwaarlozing 14 14,6% recreatie/vrije tijd 10 10,4% overlast in de buurt 10 10,4% alcoholverslaving/drugs 12 12,5% (vermoeden) seksueel misbruik 8 8,3% vermoeden lichamelijke mishandeling 3 3,1% overig 56 58,3% Aard van de problematiek en frequentie ervan (Mehlkopf, 2008)

18 Behoefte aan hulp(verlening) Leerbare gezinnen Stabiliseerbare gezinnen

19 Langdurig Problematische Gezinssituaties Outliers van de maatschappij

20 De hulpverlening aan Langdurig Problematische Gezinssituaties Systeemgerichte benadering: - wonen - onderwijs - vrije tijd - werk en inkomen - welzijn - veiligheid - jeugdzorg - gezondheidszorg Problemen aan het hulpverleningssysteem

21 Problemen aan het hulpverleningssysteem Organisatie Hulpverleningsmethoden Persoon van de hulpverlener

22 De organisatie Versnippering Gebrek aan coördinatie Niet alleen sociale en pedagogische hulpverleners betrokken Fragment documentaire Dinie, een portret

23 Dinie, een portret gemeentelijke sociale dienst wijkagenten kinderrechter raad voor de kinderbescherming huis van bewaring woningbeheer huishoudschool uitkeringsinstanties gezinsvoogdij gesloten residentiële voorziening kerk politiebureau Centrum voor alcohol en drugs (CAD) psychiatrische instelling huisarts algemeen maatschappelijk werk basisschool ziekenhuis

24 Wie maakt het verschil binnen vier weken??!!

25 De hulpverleningsmethoden Te verbaal gericht Investeren in het opbouwen van het vertrouwen

26 Gezinscoach Het gezin is de moeite waard Echte betrokkenheid tonen Richten op wat goed gaat Respect voor perspectief gezin Kennis en informatie geven Vertrouwen in veranderbaarheid Inspelen op krachten van gezin Terugval zien als noodzakelijke heroriëntatie doelen en werkwijze

27 De persoon van de hulpverlener Inzicht in eigen emotionaliteit Goede match tussen hulpverlener en gezin Onderzoek naar (persoonlijke) kwaliteiten kenmerken hulpverlener

28 Factor en percentage effect (Lambert, 1992) Cliënt- en omgevingsfactoren 40% Algemeen werkzame factoren 30% Placebo-effect 15% Methodiek 15%

29 Algemeen werkzame factoren Aansluiten bij motivatie van de cliënt Goede structurering van de interventie Professionaliteit van de hulpverlener Goede kwaliteit relatie cliënt-hulpverlener Goede werkomstandigheden hulpverlener

30 Aansluiten bij de motivatie van de cliënt (Prochaska en DiClemente 1984) Voorbeschouwing (precontemplatie) Overpeinzing (contemplatie) Besluitvorming (voorbereiding) Actie Onderhoud (consolidatie) Terugval

31 1. Ruimte 2. Basisregels 3. Ritme 4. Materiaal

32 Basisvoorwaarden hulpverleners De klik Beschikbaarheid Succesvolle ervaringen

33 Sterke kanten van Multi-problem gezinnen Hechte familieband Houden van huisdieren Zijn mondig Vasthoudend Gastvrij Echt Openhartig Topmanagers Versieren huis Open voor hulpverleners Trouwe fans

34 Kern van de hulpverlening: wat hebben deze mensen nodig en niet: wat vinden wij dat deze mensen nodig hebben

35 Dank voor uw aandacht