Verwijderen van een nier of een deel van de nier

Transcriptie

1 Verwijderen van een nier of een deel van de nier Nefrectomie of partiële nefrectomie Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft de uroloog u verteld dat het nodig is om uw nier geheel of voor een deel te verwijderen. Het verwijderen van de hele nier heet nefrectomie. Het verwijderen van een deel van de nier heet partiële nefrectomie. Besef dan uw persoonlijke situatie anders kan zijn van beschreven. Uw uroloog bespreekt met u uw persoonlijke situatie. Ook krijgt u de folder Opname en verblijf in het Spaarne Gasthuis. Inhoud De nieren Wanneer is een nefrectomie nodig? Welke voorbereiding is nodig De dag voor de operatie De dag van de opname De operatie Na de operatie De dagen na de operatie Weefselonderzoek Mogelijke risico s en complicaties Afspraken bij het naar huis gaan

2 Wanneer neemt u direct contact op? Vragen en telefoonnummers De nieren Ligging en functie van de nieren Een mens heeft 2 nieren. De nieren liggen achter in de buikholte (achter het buikvlies). De nieren liggen links en rechts van de werverkolom in vetkussentjes die de nieren beschermen. De nieren hebben de vorm van een boon en zijn elk ongeveer 12 centimeter groot. De nieren werken als een grote zeef in het lichaam. Ze verwijderen water en afvalstoffen uit het lichaam. In de vorm van urine verlaat het water met de afvalstoffen het lichaam. De urine gaat vanuit de nier via de urineleider (ureter) naar de blaas. Wanneer is een nefrectomie nodig? Er zijn verschillende redenen om een nier geheel of voor een deel te verwijderen: een slecht ontwikkelde nier een ernstige beschadiging aan de nier (niertrauma) pus in de nier (nierabces) een holte gevuld met vocht in de nier (cystenier) nierstenen verschrompeling van de nier (de nier droogt u en werkt niet meer) chronische ontsteking van de nier en het nierbekken (pyelo-nefritis) een nier met een afwijking in de nierslagader, die een een hoge bloeddruk veroorzaakt een tumor in de nier. Een tumor in de nier (niertumor) is meestal kwaadaardig. Bij een tumor in de nier bepaalt de plaats en de grootte van de tumor de operatie. Wordt de hele nier of alleen de tumor verwijderd. Een deel van de nier verwijderen (Partiële nefrectomie) Bij een het verwijderen van een deel van de nier wordt het deel met de afwijking verwijderd. Een groot deel van de nier blijft bestaan (zie afbeelding). Soms blijkt tijdens de operatie dat het technisch onmogelijk is een deel van de nier te houden. Bijvoorbeeld door de plaats en de grootte van de afwijking in de nier. In dat geval wordt toch de hele nier verwijderd. Partiële nefrectomie Ook kan er tijdens de operatie een bloeding ontstaan, waardoor de nier in zijn geheel verwijderd moet worden. Welke voorbereiding is nodig Als voorbereiding op uw operatie krijgt u een aantal afspraken. U krijgt een afspraak bij de: oncologie verpleegkundige medicatie verpleegkundige Ligging van de nieren in het lichaam Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 2

3 opname verpleegkundige polikliniek anesthesiologie Zo wordt u zo goed mogelijk voorbereid op de operatie. Ook alle belangrijke gegevens over u gezondheid en medicijngebruik staan dan goed in het dossier. Polikliniek anesthesiologie Voor uw operatie bezoekt u de polikliniek anesthesiologie. Op de polikliniek van uw specialist wordt de afspraak voor u gemaakt. U heeft daar een gesprek met een anesthesioloog of een medewerker pre-operatieve screening. U krijgt een vragenlijst over uw gezondheid en we vragen naar eerdere operaties, uw medicijnen en of u allergisch bent. Ook krijgt u een lichamelijk onderzoek. De medewerker vertelt u over de vormen van verdoving die bij deze operatie mogelijk zijn. Samen bepaalt u welke soort verdoving u kiest. Ook krijgt u te horen wat u wel en niet mag eten en drinken vóór de operatie. Alle informatie krijgt u op papier mee. Lees de informatie goed door en volg de aanwijzingen goed op. Polikliniek anesthesiologie: maandag t/m vrijdag uur (023) Medicijnen Gebruikt u medicijnen, neem dan bij elk bezoek een actueel overzicht van uw medicijnen mee of uw medicijnpaspoort. Een actueel overzicht van uw medicijnen haalt u bij uw apotheek. Bespreek alle medicijnen die u gebruikt ook met uw uroloog en anesthesioloog. Bloed verdunnende medicijnen Gebruikt u bloed verdunnende medicijnen? Bespreek die dan met uw arts. Het kan zijn dat uw bloed verdunnende medicijnen voor de operatie tijdelijk gestopt worden. Koorts voor uw opname Heeft u op de dag voor uw opname koorts? Neem dan contact op met de polikliniek urologie. Zwanger Bent u zwanger of bestaat de kans dat u zwanger bent, bespreek dit dan met uw uroloog. Bericht over uw opname Ongeveer 7 dagen voor de opname wordt u gebeld? U hoort dan op welke dag u wordt opgenomen en wanneer u geopereerd wordt. Ook hoort u op welke afdeling u wordt opgenomen. Regelen van vervoer naar huis Op de dag dat u weer naar huis mag, mag u niet zelf naar huis rijden. Regel daarom zelf dat iemand u naar huis brengt. De dag voor uw opname Gebruikt u bloed verdunnende medicijnen? Dan laat u 1 dag voor uw opname uw bloedprikken (INR waarden). Een formulier krijgt u hiervoor mee. Op de dag van de opname Op de dag van de opname volgt u de aanwijzingen van de anesthesioloog goed op. U heeft deze informatie over het eten, drinken en medicijnen meegekregen op de polikliniek anesthesiologie. Op de afgesproken dag en tijd komt u naar de verpleegafdeling waar u wordt opgenomen. Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 3

4 Op de verpleegafdeling U wordt ontvangen door een verpleegkundige. De verpleegkundige wijst u de weg op uw afdeling, bespreekt alle gegevens met u en meet uw temperatuur, polsslag en bloeddruk. Het is belangrijk dat u uw medicijnen en een actueel overzicht van uw medicijnen meeneemt naar het ziekenhuis. U krijgt van de verpleegkundige een operatiekleding aan, een polsbandje met uw gegevens om. Als het tijd is voor de operatie, brengt de verpleegkundige u in uw bed naar de operatieafdeling. Daar komt u in de voorbereiding kamer. De medewerker van de operatieafdeling neem de zorg nu over. Controle van de gegevens Voordat de operatie begint wordt door het hele operatieteam de gegevens voor uw operatie gecontroleerd. Uw naam, geboortedatum, welke operatie, welke vorm van verdoving en de materialen voor de operatie worden gecontroleerd. Ook aan u wordt gevraagd wie u bent, uw geboortedatum, welke operatie u krijgt en waaraan u wordt geopereerd. Dit heet een Time out procedure en is belangrijk voor een veilige behandeling. Verdoving De operatie gebeurt onder narcose. Ook krijgt u via een prik in uw rug een epiduraal katheter. Dit is een dunne slang tussen 2 wervels. Via de slang krijgt u tijdens en na de operatie pijnstillers. De operatie Er zijn 2 manieren om de nier te verwijderen: Met een kijkoperatie, dit noemen we een laparoscopische nefrectomie. Via een open operatie, dit noemen we een open nefrectomie. De uroloog bespreekt met u welke manier voor u het beste is. Laparoscopische nefrectomie Laparoscopie betekent: in de buik (laparo) kijken (scopie). De uroloog maakt een aantal sneetjes (incisies) in uw buik. Via 1 sneetje gaat een dunne holle buis de buik in. Via de buis wordt de buik gevuld met onschadelijk koolzuurgas (CO2). Zo ontstaat er ruimte in de buik waardoor de nier goed te zien is. Daarna gaat door hetzelfde sneetje de laparoscoop, waarop een videocamera is aangesloten. Het opereren gebeurt helemaal via het televisiescherm. Vandaar de naam kijkoperatie. Via de andere sneetjes brengt de uroloog de instrumenten in die nodig zijn om te opereren. Om de nier te verwijderen, wordt 1 van de sneetjes groter gemaakt. Soms blijkt tijdens de kijkoperatie dat het niet lukt om de nier op deze manier te verwijderen. In dat geval gaat de arts over op de open operatie. Dit heeft de arts vooraf met u besproken. Na een laparoscopische operatie verblijft u ongeveer 3 tot 4 dagen in het ziekenhuis. Open nefrectomie De open nefrectomie betekent dat de uroloog 1 grote wond maakt om de nier te bereiken. Dit kan op 2 manieren: Via een snede van ongeveer centimeter aan de zijkant van de buik (lumbale nefrectomie). Hoe groot de snede wordt hangt af van de plaats en grootte van de afwijking. Via een snede van ongeveer centimeter onder de ribbenboog (abdominale nefrectomie). Hoe groot de snede wordt hangt af van de plaats en grootte van de afwijking. Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 4

5 Na een open nefrectomie verblijft u ongeveer 5 tot 6 dagen in het ziekenhuis. Verschil in herstel Bij een laparoscopische operatie gaat het herstel meestal sneller dan bij een open nefrectomie omdat: de pijn minder is door de kleinere operatiewondjes het buikvlies minder geprikkeld wordt uw darmen sneller op gang komen Na de operatie Na de operatie wordt u wakker in de uitslaapkamer op de operatieafdeling. Daar wordt u regelmatig gecontroleerd. Als u goed wakker bent en er zijn geen bijzonderheden, dan haalt de verpleegkundige van de afdeling u weer op en brengt u naar uw kamer. Na de operatie heeft u een: Infuus, dit is een naaldje in een bloedvat van uw arm waar door u vocht en medicijnen krijgt. Katheter, dit is een dunne slang in de blaas, waardoor de urine afloopt in een zak. De katheter blijft enkele dagen zitten. Operatiewond of een paar kleine operatiewonden. Deze wonden zijn gehecht met nietjes of zelf oplosbare hechtingen. Epiduraalkatheter waardoor u pijnstilling krijgt. Soms heeft u een drain, dit is een dunne slang in het wondgebied. Hierdoor wordt het wondvocht afgevoerd. De uroloog bekijkt tijdens de operatie of een drain nodig is. Heeft u een drain dan wordt deze na enkele dagen verwijderd. Pijnstilling na de operatie De anesthesioloog heeft pijnstillers voorgeschreven. Deze krijgt u via de epiduraalkatheter of via een pompje dat uzelf kunt bedienen. De dagen na de operatie De dag na de operatie wordt u geholpen met de lichamelijke verzorging en helpt de verpleegkundige u uit bed. Afhankelijk van wat u kunt, wordt het aantal momenten dat u uit bed komt in de dagen erna uitgebreid. Elke dag probeert steeds meer zelf te doen. Ook wordt het infuus, de blaaskatheter, epiduraalkatheter en de drain in de dagen na de operatie verwijderd wanneer dat kan. De zaalarts komt elke dag aan uw bed om de voortgang van uw herstel te bespreken. Heeft uzelf vragen stel deze dan aan de zaalarts of de verpleegkundige. Onderzoek van het weefsel Het weefsel dat tijdens de operatie is verwijderd wordt op gestuurd voor onderzoek. Dit onderzoek duurt ongeveer 5 tot 10 werkdagen. De uitslag van het onderzoek wordt tijdens de eerste controle op de polikliniek met u besproken. Mogelijke risico s en complicaties Nabloeding Een nabloeding komt bij een partiële nefrectomie vaker voor, dan wanneer de hele nier wordt verwijderd. Om de kans op een nabloeding zo klein mogelijk te maken, is het nodig dat u Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 5

6 tijdelijk stopt met bloed verdunnende medicijnen. Dit gaat altijd in overleg met de uroloog en de anesthesioloog. Soms is een nabloeding een hersteloperatie nodig om de bloeding te stoppen. Infectie van de wond De kans op een infectie van de wond is klein. Als een nier wordt verwijderd vanwege een infectie, krijgt u meestal preventief antibiotica. Tekenen van een infectie van de wond kunnen zijn: pijnlijke rode zwelling rond het litteken, pus uit de wond en/of koorts. Blaasontsteking Er is een kleine kans dat de blaaskatheter een blaasontsteking veroorzaakt. U krijgt dan pijn bij het plassen èn vaak kleine beetjes moeten plassen. Heeft u een blaasontsteking? Dan krijgt u een kuur met antibiotica, om de ontsteking te behandelen. Urinelekkage Dit komt alleen bij een partiële nefrectomie voor. Heeft u urinelekkage, dan wordt een inwendig slangetje geplaatst. Dit zorgt er voor dat de urine wordt afgevoerd en het gaatje droog komt te staan. Dit slangetje wordt een dubbel J katheter genoemd en zit in de nier, de urineleider en de blaas. Ook de wonddrain en de blaaskatheter blijven bij een urinelekkage langer zitten. Met behulp van deze maatregelen, stopt de lekkage in bijna alle gevallen vanzelf. Longontsteking Omdat het operatiegebied hoog tegen het middenrif aanligt, kan ademhalen pijnlijk zijn. Dit komt vaker voor bij een open nefrectomie. U kunt dan moeite hebben met doorademen. Hierdoor kan een longontsteking ontstaan. Na de operatie komt een fysiotherapeut bij u langs om u oefeningen te leren voor de ademhaling. Littekenbreuk Littekenbreuk komt bij een kijkoperatie zelden voor omdat de wondjes heel klein zijn. Bij een open nefrectomie komt dit vaker voor. Bij een littekenbreuk ziet u een zwelling rond het litteken. Heeft u problemen met, of vragen over de wond? Neem dan contact op met de polikliniek urologie. Schouderpijn Na een kijkoperatie kunt u door prikkeling van het gebruikte koolzuurgas, schouderpijn krijgen. Meestal duurt dit enkele dagen. De pijn is goed te behandelen met pijnstillers. Nierfunctieverlies Met het verwijderen van een nier treedt verlies van nierfunctie op. Dit functieverlies valt niet op, omdat de nieren een veel groter vermogen hebben dan nodig. Dat betekent dat de andere nier in staat is om de taak van de verwijderde nier over te nemen. Hiervan merkt u na de operatie niets. U kunt normaal leven met 1 nier. Als u gezond leeft en gezond eet, is speciale zorg of een speciaal dieet niet nodig. Trombose en longembolie Heel zelden komt het voor dat u een trombosebeen of longembolie krijgt. Om dit risico zo laag mogelijk te houden, krijgt u tijdens uw opname injecties om bloedstolsels in de bloedbaan (trombose) te voorkomen. Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 6

7 Beschadiging andere organen Zelden ontstaan er tijdens de operatie beschadigingen aan andere organen, bijvoorbeeld aan de darm. Afspraken bij het naar huis gaan Als u naar huis gaat, krijgt u een afspraak mee voor een controlebezoek bij de uroloog. Is de wond gehecht met nietjes? Dan worden deze 10 dagen na de operatie verwijderd. Hiervoor krijgt u een afspraak mee. Weer thuis Thuis kunt u de eerste periode nog last hebben van: Veel aandrang om te plassen. Wat bloed in de urine. Dit kan enkele weken duren en is normaal. Klachten van vermoeidheid, deze kunnen soms enkele weken tot maanden aanhouden. Bij pijn adviseren wij u om 4 keer per dag 2 tabletten van 500 mg paracetamol te nemen. Tot 2 weken na de operatie mag u niet baden; douchen mag wel. Eten en drinken We raden u aan om minimaal 1½ tot 2 liter vocht per dag drinken. Als de andere nier goed werkt, hoeft u geen dieet te volgen. Sporten Tot 6 weken na de operatie mag u niet sporten. Heeft u nog maar 1 nier? Dan worden contactsporten levenslang afgeraden. Bespreek met de uroloog welke sporten dit zijn. Fietsen, autorijden en werken 2 tot 4 weken na de operatie mag u niet fietsen. Autorijden is wel toegestaan. Zorg dat u niet langer dan 1 uur rijdt. Of u kunt werken, hangt af van het soort werk dat u doet. Bespreek dit met de uroloog. Wanneer neemt u direct contact op? Bij koorts boven 38.5 C. Bij aanhoudende pijn die niet onder controle is ondanks de voorgeschreven pijnstillers. Bij vochtverlies uit de wond. Bij ernstige brandende pijn tijdens het plassen. Als u erg vaak moet plassen Als het plassen helemaal niet meer gaat. Neem in deze gevallen: Tijdens kantoortijden contact op met de polikliniek urologie. buiten kantoortijden contact op met de afdeling spoedeisende hulp. De telefoonnummers vindt u onder 'Vragen en telefoonnummers'. Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 7

8 Vragen en telefoonnummers Het is belangrijk dat u juiste en duidelijke informatie krijgt. Met deze informatie beslist u, samen met uw arts, of u de behandeling laat doen. Heeft u na het gesprek met uw arts en na het lezen van de folder nog vragen, stel deze dan gerust. Schrijf uw vragen van tevoren op, zodat u niets vergeet. Heeft u vragen, belt u dan op werkdagen naar de polikliniek urologie (023) Heeft u vragen of problemen na de behandeling belt u: Overdag met de polikliniek urologie (023) In de avond, nacht of het weekend belt u het: algemene nummer van het ziekenhuis (023) afdeling spoedeisende hulp: o Haarlem Zuid (023) o Hoofddorp (023) o Haarlem Noord (023) Waar zijn we te vinden? Spaarne Gasthuis Haarlem Zuid Boerhaavelaan RC Haarlem Spaarne Gasthuis Hoofddorp Spaarnepoort TM Hoofddorp Spaarne Gasthuis Haarlem Noord Vondelweg BW Haarlem Spaarne Gasthuis Heemstede Händellaan 2A 2102 CW Heemstede (023) info@spaarnegasthuis.nl Verwijderen van een nier of een deel van de nier pagina 8