Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland

Transcriptie

1 FOV Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland J A A R G A N G 1 9 N U M M E R 1 0 D E C E M B E R IN DIT NUMMER ONDER MEER: Pagina 4 Districtbestuursvergadering bij Univé Oost Pagina 5 Rente ledenrekening 2009 Preventiedag 2009 Spoort de mens als risicofactor? Is menselijk risicogedrag inzake brand- en inbraakrisico te beïnvloeden? Wat kan maatschappelijk en politiek worden gedaan aan klein en groot frauduleus handelen? Op deze vragen werd een antwoord gezocht tijdens de Preventiedag van de FOV op 18 november Dit jaar was niet alleen een andere formule, maar ook een andere locatie voor de Preventiedag gevonden, namelijk het Nederlands Spoorwegmuseum in Utrecht. Onveranderd echter was de grote belangstelling voor het thema preventie vanuit de onderlinge invalshoek. Pagina 6 Loonbelasting arbeids- De deelnemers aan de Preventiedag werden in een plenaire zitting welkom geheten door van inbraakpreventie. Zijn thema was de VRKI: de verbeterde risicoklassenindeling. De VRKI is ongeschiktheids- en A.C.J. Bullens, voorzitter van de FOV. Bullens een instrument om het inbraakrisico van ongevallenuitkeringen toonde zich verheugd over de grote opkomst, woningen, bedrijfspanden en onderwijs- omdat die liet zien hoeveel belang binnen gebouwen te bepalen. Aan de hand van het Pagina 8 Effectenportefeuille FOV-verband wordt gehecht aan een van de belangrijkste taken van de verzekeringsbranche, inbraakrisico kan vervolgens worden vastgesteld welke soort preventiemaatregelen nodig zijn en verzekeraars in herstel namelijk de beheersing van de schadelast. van welke zwaarte. De VRKI werd aangekondigd Daarnaast was er nog een reden voor vreugde, bij de introductie van de BRL BORG 2005, de Pagina 10 Integriteit, verzekeraars aldus Bullens, namelijk de toename van het aantal leden van de FOV én van kwaliteitsregeling voor bedrijven in inbraak- en de coöperatieve het gezamenlijke marktaandeel oplossing van de onderlingen. Nadat Toon Bullens de sprekers tijdens de Pagina 11 Van strategie naar dag had geïntroduceerd gingen de deelnemers in drie groepen operatie: een proble- uiteen, voor twee presentaties matische vertaalslag en een rondleiding door het Spoorwegmuseum. R I S I C O K L A S S E N I N D E L I N G In de zogenoemde Centrale van het museum, een ruimte die door antieke manshoge schakelinstrumenten wordt gedomineerd, ging ing. R.S. van Tongeren, senior risico-adviseur bij Achmea, met zijn gehoor na of de verzekeringsbranche nog wel goed bezig is op het gebied Vóór de eerste elektrische locomotief van Nederland (NS 1010) sprekers en Technische Commissie. De onderlinge 1

2 preventie. Met de nieuwe indeling werd vooral een brede praktische toepasbaarheid en aansluiting bij de Europese regelgeving beoogd. Naast deze en andere doelstellingen werd met betrekking tot de VRKI een aantal uitgangspunten vastgesteld, onder meer dat de bestaande indeling in vier klassen zou worden gehandhaafd, dat de focus op de zwaardere risico s zou worden gelegd en dat de lijst van attractieve goederen zou worden geactualiseerd. Om de essentie van de VRKI te begrijpen, ging Robert van Tongeren met zijn toehoorders na hoe een inbreker in het algemeen te werk gaat. Diens stapsgewijze aanpak prepareren, inbreken, verzamelen en weggaan kan worden gefrustreerd door daar tijdige signalering, vertraging en een adequate reactie tegenover te stellen. Hiertoe moet een risicoanalyse van het te beveiligen object en op basis daarvan een programma van eisen worden opgesteld, waarin de risicoklasse en de gekozen preventiemaatregelen zijn aangegeven. Vanuit het programma van eisen kan vervolgens een beveiligingsplan worden opgesteld, waarin de maatregelen worden gedetailleerd tot organisatorische, bouwkundige, elektronische en reactiemaatregelen. De uitvoering hiervan levert een beveiligingscertificaat op (bij volledige uitvoering) of een opleveringsbewijs (bij incomplete uitvoering van de vereiste klasse). Van Tongeren liet vervolgens zien tot welke risicoklassenindeling een en ander leidt voor wat betreft woningen met verschillende inboedels en showrooms en opslagruimten met goederen van verschillende attractiviteit. Tot slot ging hij in op de toekomst van de inbraakpreventie, die meer en meer door Europese regelgeving zal worden beïnvloed. Een bron van zorg is wel, aldus Van Tongeren, dat er steeds minder certificaten worden uitgegeven en dat verzekeraars er steeds minder vaak naar vragen. F R A U D E B E S T R I J D I N G In de Wachtkamer 1e en 2e klasse van het Spoorwegmuseum verzorgden P. van Gelder (Speciale Zaken AEGON Nederland) en B. Rijper (Verbond van Verzekeraars) een presentatie over fraudebestrijding. Als eerste ging Van Gelder in op de vragen wat onder fraude wordt verstaan, welke vormen van fraude er zijn, welke typen fraudeurs er zijn en hoe fraude tijdig kan worden onderkend. Bij de beantwoording van deze laatste vraag liet hij aansprekende voorbeelden zien van sporen die op fraude wezen: een aankoopbon vol veranderingen, een brand met verschillende brandhaarden en een inbraak met niet te rijmen inbraaksporen. Stille getuigen liegen nooit! zo benadrukte Piet van Gelder, maar hij liet tevens zien dat ook de menselijke waarneming niet altijd is te vertrouwen. Op zijn beurt liet Bart Rijper zien welke fraudebestrijdingsmaatregelen door de verzekeringsbranche op touw zijn gezet. Dat is inmiddels een heel rijtje: de vaststelling van het fraudeprotocol, de aanstelling van fraudecoördinatoren, het registratiebeleid, het fraudeloket, de instelling van het Centrum Bestrijding Verzekeringsfraude, de oprichting van de Stichting Centraal Informatie Systeem, het Fraude- en Informatiesysteem Holland (FISH) en tot slot het Deltaplan van het Verbond van Verzekeraars. De aanleiding voor dit Deltaplan vormde een onderzoek uit 2005, waaruit bleek dat 10 procent van de ingediende schadeclaims frauduleus was. Inmiddels heeft dit plan tot een Aanpak Fraude bij Schadeverzekeringen geleid en is een vergelijkbare aanpak bij levensverzekeringen, arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en zorgverzekeringen in de maak. Tot slot benadrukte Piet van Gelder nog eens het belang van samenwerking in de fraudebestrijding. Het gaat erom dat directies van verzekeringsmaatschappijen, gevolmachtigden, tussenpersonen, fraudecoördinatoren, acceptanten, binnendienst- en buitendienstmedewerkers en afdelingen juridische zaken gezamenlijk actief aan de slag gaan om verzekeringsfraudeurs zo veel als mogelijk is een halt toe te roepen. 2 De onderlinge december 2009

3 De redactie van De onderlinge wenst alle lezers prettige feestdagen en een gezond en succesvol 2010! G E D R A G S W E T E N S C H A P Na de rondleiding en de lunch, tijdens welke iedereen voldoende tijd had om het museum nog eens op eigen gelegenheid te ontdekken, verzamelden de deelnemers zich in de zogenoemde Bedrijfsschool voor de plenaire middagsessie. Nog twee presentaties stonden op het programma, waarvan de eerste door B.D. Kattenberg werd verzorgd. Kattenberg, directeur-eigenaar van het adviesbureau Dilemmamanager, benaderde de problematiek van verzekeringsfraude op geheel eigen wijze. Zijn hoofdvraag was hoe je risicogedrag kunt beïnvloeden, maar hij moest meteen al aan het begin van zijn presentatie toegeven dat hij op die vraag het antwoord schuldig moest blijven. Zijn stelling was dat iedereen bij tijd en wijle wel eens iemand in de maling neemt. Hij illustreerde deze bewering met een foto van een peuter die de kunst van het verleiden heeft ontdekt, hetgeen op een gegeven moment met andere gedragingen kan worden aangevuld, met name nalatig zijn, naïef zijn, roekeloos zijn en onverschillig zijn. Deze gedragingen, hoe onschuldig ze in eerste aanleg ook kunnen zijn, vormen de wortels van ongewenst gedrag. Op de tweede foto die Boan Kattenberg liet zien, was een al wat ouder kind in een doos gaan zitten, duidelijk vanuit een recalcitrante houding. De steekwoorden bij deze foto waren durven, nadenken, genieten en discipline. Bij veel durven hoort weinig discipline, bij veel nadenken hoort weinig genieten. Met behulp van vergelijkbare basisbegrippen uit de gedragswetenschappen interpreteerde Kattenberg verschillende recente fraudezaken of enigszins daaraan verwante gebeurtenissen. Hij liet foto s zien van een uitgebrand benzinestation langs de A4, een opzettelijke aanrijding in de omgeving van Erp waarbij een bestuurder van een bestelbus het leven liet en de aanhouding van een nieuwe verdachte in de Puttense moordzaak. Bij elke foto besprak Kattenberg het gevoels-dna van achtereenvolgens de man die een brandende sigaret weggooide, de man die met grote snelheid een kruising opreed zodra er verkeer van links kwam en de man die twee onschuldige inwoners van Putten jarenlang in de gevangenis liet zitten. In deze DNA-profielen kwamen vier begrippen telkens terug: verwaarlozing, rechtvaardiging, benadeling en ontkenning. Volgens Boan Kattenberg zijn juist deze factoren ook in het geding als iemand tot fraude besluit. De hoofdreden voor fraude, zo vatte hij zijn bespiegeling samen, is emotionele verwaarlozing! De laatste presentatie op de FOV-Preventiedag 2009 was van mr. H.J. Moraal, procureurgeneraal bij het Openbaar Ministerie. Moraal besprak het probleem van verzekeringsfraude, verklaringen en trends en hoe de verzekeringsbranche en het OM daartegen kunnen optreden. Hij kwam in zijn inleiding tot het belangwekkende voorstel om in een convenant af te spreken wat de branche zelf tegen fraude kan doen en wat het OM tot zijn taak rekent. In een komende aflevering van de Onderlinge wordt uitgebreider ingegaan op deze bijdrage van Han Moraal aan de Preventiedag. Voor de presentaties en teksten van de vier bijdragen, zie > Login > Presentaties diverse bijeenkomsten. De onderlinge december

4 F EDERATIE Invulsessie RiSK spreadsheet DNB In circulaire CFL werd aangekondigd dat een aantal maatschappijen dat niet onder Solvency II valt, de RiSKstudie 2009 alsnog zal uitvoeren. Deze is gebaseerd op het model dat aan Solvency II ten grondslag ligt. Op 25 november hebben drie schadeverzekeraars (FOVleden), drie uitvaartverzekeraars en een levensverzekeraar de RiSK-studie op het DNB-kantoor in Apeldoorn uitgevoerd. Om het invullen van de spreadsheets te begeleiden, waren drie DNB-ers aanwezig. Op deze manier bleek de studie uitvoerbaar. Volgens de aanwezigen was de assistentie van DNB evenwel onontbeerlijk. Een zelfstandig uitvoeren van de studie zou niet (altijd) haalbaar zijn. De uitkomsten, qua solvabiliteitseisen, waren aanvaardbaar. Tijdens een evaluatie met DNB, op 14 december, is vanuit de markt aangegeven dat het huidige model onvoldoende werkbaar is. Er zal permanente begeleiding moeten worden geboden en/of, bij voorkeur, naar vereenvoudigingen moeten worden gezocht. Daarnaast zijn eenvoudiger kalibraties wenselijk. Naar de mogelijkheden hiervan stelt DNB een onderzoek in. Voor QIS5 heeft DNB een Nederlandstalige toelichting toegezegd. Die zal ook voor de grotere maatschappijen bruikbaar zijn. DNB onderzoekt ook of onderdelen die niet van toepassing zijn, in de spreadsheets kunnen worden geblokt. Dit vergroot de overzichtelijkheid. Als QIS5 in het najaar van 2010 wordt uitgevoerd, is het de bedoeling dat alle maatschappijen hieraan meedoen. Om dit te stimuleren, zal DNB een aantal roadshows organiseren. Daarin zullen de deelnemende maatschappijen op dezelfde manier worden begeleid als de maatschappijen die op 25 november de RiSK-studie hebben uitgevoerd. Begin 2010 zal het overleg worden voortgezet. Districtbestuursvergadering bij Univé Oost Zoals gebruikelijk in het najaar kwam het districtbestuur op 27 november voor zijn halfjaarlijkse vergadering bijeen. Gastheer was ditmaal, op een gloednieuwe en inspirerende kantoorlocatie, Univé Oost te Groenlo. Al langere tijd blijkt de FOV door allerlei veranderde en veranderende omstandigheden toe te zijn aan een nieuwe organisatiestructuur. Hierbij zou de indeling naar branche losgelaten worden en gestreefd worden naar een gelijkmatiger, geografische indeling. Doel is een gelijkmatiger afspiegeling van de markt en de daarin opererende niche-spelers. Tijdens de vergadering werden deze plannen besproken, toegelicht en suggesties gedaan voor de vormgeving ervan. Er werd aandacht besteed aan de tegenvallende opkomst bij de Najaarsbijeenkomsten, de afgelasting van twee ervan en de oorzaak hiervan. Ondanks het feit dat eventuele automatiseringstechnische factoren hierbij toen nog in onderzoek waren (zie elders in deze De onderlinge) werd de vraag gesteld of communicatie per altijd wel het gewenste bereik heeft. Het secretariaat zal dit nader onderzoeken. (Knelpunten in) het DNB-toezicht op de kleinere onderlingen en de activiteiten van de FOV op dit gebied vormden (wederom) een belangrijk gespreksonderwerp. De bruikbaarheid van DNB-modellen, het eventueel zelf ontwikkelen ervan en de vraag of ze wel iets toevoegen kwamen uitgebreid aan de orde. De vergadering vroeg zich met name af of het mogelijk is niet met een (RiSK-)model maar met een toezichtgesprek te nulmeten. Er zal worden bekeken of Franse of Duitse modellen ondersteunend kunnen zijn in deze of dat een zelf te ontwikkelen model tot de mogelijkheden behoort. Aangaande de laatste Preventiedag werd de suggestie gedaan de praktische toepasbaarheid van een onderwerp niet uit het oog te verliezen. Gewijzigde opzet en locatie stemden tot tevredenheid. Ten slotte wees de vergadering op de praktische consequenties van het nieuwe Salvageverrekenmodel en droeg zij enkele onderwerpen aan voor de diverse bijeenkomsten van FOV sluit zich aan bij Amice De FOV is lid geworden van Amice, de internationale brancheorganisatie van onderlinge verzekeraars. Amice is in 2008 ontstaan als gevolg van een fusie tussen AISAM en ACME, twee coöperatieve koepels die tot dan toe afzonderlijk van elkaar functioneerden. FOV was van beide lid maar heeft de fusie aangegrepen om een bezinningsmoment in te lassen. Op grond van de overweging dat het overgrote deel van de nationale wetgeving uit Europa afkomstig is en het belangrijk is op dat platform vertegenwoordigd te zijn, is tot het lidmaatschap besloten. Daarbij speelde een rol dat Amice een belangrijke positie in het Solvency II-debat heeft weten in te nemen. Het ligt in de bedoeling het nieuw verworven lidmaatschap van Amice werkelijk inhoud te geven door aan verschillende werkgroepen te gaan deelnemen. Hiertoe is een overzicht in de maak, waarin wordt aangegeven welke werkgroepen operationeel zijn of op korte termijn worden en in welke Nederlandse inbreng op prijs wordt gesteld. De daarbij horende competenties 4 De onderlinge december 2009

5 zullen in kaart worden gebracht, waarna de FOV in eerste instantie onder haar eigen leden de belangstelling voor deelname zal peilen. Rente ledenrekening 2009 In 1992 hebben de Belastingdienst Grote Ondernemingen en de FOV een overeenkomst gesloten inzake de fiscale behandeling van premierestitutie en ledenrekeningen. Voor de berekening van een marktconforme rente ter toekenning aan de openstaande ledenrekeningen, wordt in het kader van deze overeenkomst minimaal uitgegaan van het gemiddelde U-rendement (voorheen T-rendement) minus 2%, afgerond op 0,5% naar boven. In overleg met de belastingdienst is op basis van deze formule het rentepercentage over 2009 vastgesteld op 1,5%. Over 2009 dient op ledenrekeningen derhalve minimaal 1,5% rente vergoed te worden. Waardemeters 2010 De Herbouwwaardemeter (inclusief toelichting) en Inboedelwaardemeter 2010 zijn vastgesteld, gepubliceerd en te downloaden van de FOV-site ( > Login > Productwijzers & waardemeters). Deze hulpmiddelen zijn vanzelfsprekend niet verplicht maar wel algemeen gangbaar. Voor nauwkeurige en specialistische berekening van (herbouw)kosten kan gebruik worden gemaakt van de taxatieboekjes van Reed Business Information BV. ( Solvency II bij Verbond en DNB Op 10 december werd verzekerend Nederland in de gelegenheid gesteld zijn kennis op het gebied van Solvency II op peil te brengen en zich te laten aansporen toch vooral aan QIS5 mee te doen. Het symposium vond plaats in De Heerlickheijd van Ermelo en was georganiseerd door het Verbond van Verzekeraars en DNB. Het overvloedig toegestroomde gehoor werd door een negental sprekers van diverse afkomst aangezet zich nut en noodzaak van Sovency II terdege te realiseren. Zo passeerden achtereenvolgens Henk Korthorst, Karel van Hulle, Joanne Kellerman, Gerard van Olphen, Leo de Boer, Klaas Knot, Paul Hilbers en Mathieu Filippo de revue. Met een sprankelende show-lezing werden hun verhalen halverwege de dag in historische context geplaatst en van de nodige hilariteit voorzien door mistery-guest en gelegenheidshoogleraar Louis Wiltenburg. Het programma liep van het voorbereidingsen wetgevingsproces via de implementatieactualiteit en de problemen waarmee een en ander gepaard ging naar de actualiteit van de financiële crisis. Tijdens de lezingen en interrupties hoorde een groot aantal aanwezige (FOV-)onderlingen zijn zorgen en vragen ten aanzien van Solvency II-proportioneel meerdere keren verwoord en beantwoord worden. De problematiek heeft, naar eigen zeggen van DNB, een hoge prioriteit maar het is op dit moment nog volstrekt onduidelijk hoe een oplossing vorm gaat krijgen. De dag werd afgesloten met het afscheid van Tom Roos, van wie door de FOV tijdens de bestuursvergadering van 13 november ook al afscheid was genomen. Het publiek werd vervolgens voorgesteld aan zijn opvolger Jos Heuvelman. De presentaties van de sprekers zijn inmiddels op de website van DNB geplaatst: > Toezicht > Open Boek Toezicht > Solvency II symposium. Directiebijeenkomst Regio Noord Hotel De Havixhorst in Meppel was op 11 december het decor van een gezamenlijke lunch van een tiental bestuurs- en directieleden. Tijdens die lunch werd van gedachten gewisseld over de vormgeving van de coöperatie oftewel: hoe op een zichtbaar onderlinge manier zaken te doen? Het gesprek werd begeleid door prof. mr. R.C.J. Galle, directeur van de Nationale Coöperatieve Raad voor land- en tuinbouw. Oorzaak bulk -mailprobleem bij secretariaat gevonden en opgelost Gedurende de afgelopen maanden ontving het secretariaat signalen over het feit dat FOV-berichtgeving per mail (circulaires, uitnodigingen, etc.) niet altijd werd ontvangen. Naar is gebleken, is het steeds toenemend beveiligingsinstrumentarium waarmee en internet worden uitgerust, hiervan de oorzaak. Bij het verzenden van meer dan vijftig s tegelijkertijd zijn sommige ontvangende servers zodanig ingeregeld dat de mail als spam wordt geblokkeerd. Inmiddels wordt gewerkt aan een oplossing van het probleem. Het mailverkeer zal per 4 januari weer ongestoord verlopen. Tot die tijd maar zeker ook in zijn algemeenheid kunnen alle relevante circulaires worden nagelezen op > Login > Circulaires Hier bevinden zich o.a. ook de presentaties van diverse bijeenkomsten, productwijzers en de nieuwe waardemeters (zie elders in deze De onderlinge). De onderlinge december

6 ONDERLINGEN ACTUALITEITEN Fusie van Univé Oost en Univé Twente Univé Oost en Univé Twente hebben besloten te gaan fuseren. Op 23 november is hiertoe in Markelo de intentieverklaring getekend. De beoogde fusiedatum is 1 januari 2011 en de naam van de nieuwe organisatie is Univé Oost. Na de fusie werken er bij deze onderlinge 170 personen, verdeeld over dertien kantoren. De twee bedienen nu gezamenlijk klanten en zijn goed voor een provisieomzet van 9 mln. De brandpremie bedraagt 15 mln, verdeeld over brandleden. Door de fusie wordt een omvang bereikt waarmee de nieuwe combinatie in staat is om op langere termijn op eigen kracht goed te blijven functioneren en te blijven groeien, aldus een gezamenlijke bekendmaking. Het bestuur van de combinatie zal bestaan uit Bé Reinders (voorzitter), Toine Faber en Gerrit Vruwink. Hans van Stal (lid van de raad van bestuur van Univé Twente) gaat een adviserende rol vervullen. Bron: AM Signalen, 25 november 2009 TVM wil politie steunen in strijd tegen ladingdieven TVM verzekeringen zet, als grootste transportverzekeraar van Nederland, in op een speciaal interventieteam om politie en justitie te kunnen ondersteunen bij de Arjan Bos. bestrijding van ladingdiefstal. Specialisten van verzekeraars, vaak oudpolitiemensen, zouden op basis van publiek-private afspraken meer dan nu moeten kunnen meedraaien in lopende onderzoeken en er zou een betere informatie-uitwisseling moeten komen. TVM verzekeringen reageert hiermee op de brief van minister Hirsch Ballin van Justitie aan de Tweede Kamer waarin hij de komst aankondigt van een speciale Officier van Justitie belast met de bestrijding van transportcriminaliteit. Directeur Arjan bos: Wij zijn blij dat er door onder meer goed lobbywerk van TVM en TLN schot zit in de serieuze aanpak van ladingdiefstal. Maar met die ene Officier van Justitie zijn we er nog niet. Het projectteam Transportcriminaliteit van de Bovenregionale Recherche Zuid Nederland zal landelijk moeten gaan opereren en als verzekeraar willen we meer dan nu bij onderzoeken betrokken worden. Uiteraard op basis van afspraken met het Openbaar Ministerie. Wij beschikken over veel kennis en ervaring en samen met de politiemensen zou dat tot goede resultaten kunnen leiden. Volgens de bestuursvoorzitter van TVM is het tijd voor concrete stappen en het formuleren van duidelijke ambities. Er is dit jaar een behoorlijke stijging van het aantal ladingdiefstallen geweest, meer dan 40%, en het is nu tijd om door te pakken. De totale economische schade bedraagt inmiddels bijna 400 mln per jaar. Ik zou willen zien dat wij als verzekeraars, politie en justitie duidelijke doelstellingen formuleren. Wij zijn bereid om specialisten te leveren om mee te helpen die doelen te realiseren. Op 9 december ondertekenden partijen uit de transportsector op initiatief van staatssecretaris Heemskerk (Economische Zaken) een convenant over de bestrijding van transportcriminaliteit. TVM is daarover voorzichtig positief. Bos: Het convenant zal duidelijk uitstralen dat de tijd van veel praten voorbij is en dat we de problemen concreet te lijf gaan. Zowel in het voorkomen van criminaliteit als in opsporing en vervolging. Loonbelasting arbeidsongeschiktheids- en ongevallenuitkeringen Het Verbond van Verzekeraars is in een overleg met de Directeur-Generaal van de Belastingdienst overeengekomen dat de invoering van LB-inhouding op uitkeringen die inkomensverzekeraars doen aan hun verzekerden wegens arbeidsongeschiktheid, ziekte of ongeval, met een jaar wordt uitgesteld tot 1 januari Daarmee is voldoende tijd geboden om op basis van een duidelijke handleiding verzekeringsadministraties hiervoor in te richten. In het overleg heeft het Verbond van Verzekeraars de toezegging gedaan dat verzekeraars, de uitkeringengegevens over 2010 van verzekerden die in 2011 nog een uitkering ontvangen, eenmalig in een eenvoudig systeem zullen renseigneren aan de Belastingdienst. Het Verbond streeft er samen met de Belastingdienst naar in de eerste weken van 2010 zowel een Handleiding inhouding loonbelasting als een Handleiding renseignering premiegegevens gereed te hebben. Het Verbond zal hierover te zijner tijd voorlichtingsbijeenkomsten organiseren. Voor de volgende uitkeringen geldt dit uitstel van een jaar overigens niet: 1. Lijfrentetermijnen aan minderjarigen (lijfrentetermijnen aan meerderjarigen vallen nu al onder de loonheffing). 2. Afkoopsommen van lijfrenten en afkoopsommen van periodieke uitkeringen ter zake van invaliditeit, ziekte en ongeval, waarop het regime van de Wet IB 1964 vóór 1992 nog van toepassing is. 3. Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen bij fysieke afkoop van lijfrenten en andere periodieke uitkeringen nieuwe stijl ( fysiek : afkoopsommen in geld). Het gaat hier grofweg om verzekeringscontracten afgesloten vanaf 1992 ( nieuwe stijl ). 6 De onderlinge december 2009

7 Dit alles betekent derhalve dat voor deze drie categorieën uitkeringen de LB-inhouding met ingang van 1 januari a.s. wél ingaat. Invulling paragraaf Organisatie & risico s in verslagstaten nog steeds ondermaats Bij het totstandkomen van de nieuwe DNBverslagstaten is gekozen voor een principles based aanpak voor wat betreft o.a. de paragraaf Organisatie & risico s. Dat betekent dat het format vrij is en dat elke maatschappij deze paragraaf op eigen wijze kan invullen. In de verslagstaten over 2007 en 2008 heeft DNB geconstateerd dat met name kleine en middelgrote maatschappijen nog te weinig voortgang boeken en niet goed aangeven wat de risico s precies zijn en hoe het risicobeheer is georganiseerd. Volstaan met een organigram en de opmerking dat alle risico s goed geborgd zijn, is volgens DNB niet voldoende. Bovendien zal onder Solvency II (2012) in elk geval meer complete informatie moeten worden gegeven aan de toezichthouder. Met DNB is afgesproken om gezamenlijk in de vorm van aanvullende guidance een handreiking op te stellen met voorbeelden hoe een en ander ingevuld zou kunnen worden. Indien er behoefte bestaat, zullen in samenwerking met DNB ook workshops kunnen worden georganiseerd. DNB brengt vanaf 1 januari 2010 het Toezicht onder één dak Het toezicht op pensioenen en verzekeringen (voormalig PVK), dat momenteel nog is gevestigd in Apeldoorn, verhuist naar Amsterdam. De Nederlandsche Bank brengt hiermee haar toezicht onder één dak. Op 1 januari wordt locatie Apeldoorn gesloten. Medio december verhuizen de mede- werkers van Apeldoorn naar Amsterdam. Het adres is: Westeinde 1, Postbus 98, 1000 AB Amsterdam. AFM kondigt toezicht PE aan Op woensdag 11 november heeft de AFM aan ruim 9000 financieel dienstverleners een brief gestuurd waarin zij het toezicht op de permanente educatie aankondigt. Deze brief heeft de AFM op haar website geplaatst onder de sectie permanente educatie. Geadviseerd wordt indien dit nog niet het geval is hiervan kennis te nemen zodat dit na 27 december 2009 geen verrassingen oplevert. In sommige gevallen is voor die tijd in actie komen geboden om niet geconfronteerd te worden met mogelijke toezichtmaatregelen. Dit geldt vooral wanneer al bekend is dat niet (op tijd) aan de PE-vereisten wordt voldaan. In dit geval is een verzoek aan de AFM een vergunning (gedeeltelijk) in te trekken de aangewezen weg. Hiervoor heeft de AFM aparte intrekkingformulieren beschikbaar gesteld. Ook deze formulieren staan op de website van de AFM. Wijzigingen doorgeven aan de AFM kan beter Tijdens AFM-bezoeken blijkt met zekere regelmaat dat financieel dienstverleners niet altijd even goed op de hoogte zijn van het feit dat wijzigingen in de bedrijfsvoering aan de AFM moeten worden gemeld. Het gaat daarbij om wijzigingen in adres, rechtsvorm of (mede)beleidsbepalers. Voor de AFM is het van groot belang dat bedrijfsgegevens in het (openbare) register up-to-date zijn. Inventarisatie en vastlegging klantgegevens blijft een aandachtspunt Veel financieel dienstverleners maken voor de inventarisatie van klantgegevens gebruik van gestandaardiseerde klant- en risicoprofielen. Deze profielen kunnen een houvast bieden om na te gaan of alle relevante elementen van de inventarisatie in het klantgesprek aan bod zijn gekomen. Ze helpen een financieel dienstverlener bij het in kaart brengen van een klant. Kanttekening is hierbij dat een gestandaardiseerd klantprofiel vooral een hulpmiddel is en geen doel op zich. Centraal staat dat het voor de dienstverlener en de klant helder is welke geïnventariseerde gegevens van de klant hebben geleid tot de advisering van een specifiek product en dat het geadviseerde product aansluit bij de kenmerken van de klant. Deze kenmerken zijn in ieder geval de financiële positie, kennis, ervaring, doelstelling en risicobereidheid van de klant. Veel financieel dienstverleners hebben tijdens de bezoeken aangegeven moeite te hebben met de vereisten van de vastlegging van klantgegevens. Onduidelijkheid bestaat over hoever deze vereisten reiken. Door een onvoldoende vastlegging van klantinformatie kan een goede onderbouwing van een gegeven advies niet worden aangetoond. Ook hierbij geldt dat het voor de financieel dienstverlener belangrijk is de vastlegging goed op orde te hebben. Vastlegging en controle zorgen ervoor dat (1) een collega bij afwezigheid de klant net zo goed kan adviseren en (2) vragen en/of klachten van cliënten, collega s en de AFM gemakkelijker kunnen worden beantwoord. De toezichthouders van de AFM hebben meerdere documenten bij de bezochte financieel dienstverleners achtergelaten waarin meer informatie over dit onderwerp is terug te vinden. Al deze stukken zijn uiteraard ook op de AFM-website beschikbaar. Een goed voorbeeld is de Samenvatting onderzoek naar kwaliteit advisering over beleggingsverzekeringen. De onderlinge december

8 Faillissementscontrole medewerkers wordt vaak vergeten Een deel van de financieel dienstverleners is er niet mee bekend dat sinds 1 januari 2006 de regel geldt dat nieuwe medewerkers voor indiensttreding moeten worden gecontroleerd op betrokkenheid bij faillissementen. Deze verplichting bestaat naast de beter bekende Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Beide vormen een onderdeel van het personeelsdossier. Doel van de faillissementscontrole is voor de werkgever inzicht te krijgen in eventuele betrouwbaarheidsrisico s van nieuwe medewerkers. Als blijkt dat een toekomstig medewerker eerder failliet is gegaan dan kan de financieel dienstverlener de desbetreffende medewerker uitsluitend in dienst nemen als hij, na afweging van de feiten, tot de conclusie komt dat het bestaan van een faillissementsverleden niet leidt tot twijfel over de betrouwbaarheid van de medewerker. Een faillissementscontrole kan vrij eenvoudig en goedkoop worden uitgevoerd via internet. In de digitale nieuwsbrief van 27 juni 2006 heeft de AFM aandacht besteed aan deze vereisten. Hierin is onder meer aangegeven welke zaken in overweging kunnen worden genomen wanneer een toekomstig klantmedewerker betrokken is geweest bij een faillissement. Effectenportefeuille verzekeraars in herstel De effectenportefeuille van verzekeringsinstellingen heeft zich in het derde kwartaal verder hersteld van de forse terugval in het eerste kwartaal Volgens cijfers van DNB is hun effectenbezit met bijna 12 mld toegenomen tot 225 mld in september Dit is bijna geheel te danken aan koerswinsten. Evenals andere beleggers hebben de verzekeraars van het herstel van de financiële markten geprofiteerd. Hun verlies na september 2008 is sinds eind maart 2009 meer dan goedgemaakt. Koerswinsten deden zich in het derde kwartaal evenals in het tweede kwartaal breed voor: bij aandelen, beleg- directiesecretaris Onderlinge Onderlinge Fruittelers Hagelverzekeringsmaatschappij, OWM Potatopol, Onderlinge Weerschade Verzekering en Onderlinge Bossen Verzekeringen zijn niche spelers onder de onderlinge verzekeraars. Deze organisaties zijn gespecialiseerd in risicoverzekeringen tegen weersinvloeden voor akker-, tuin- en bosbouw in Nederland, België, Engeland en Zweden. Het gezamenlijke kantoor is gevestigd te Zoetermeer. De organisatie telt vijf medewerkers en een team van freelance medewerkers. De Onderlingen omarmen het coöperatieve gedachtegoed. Zie ook: en U ondersteunt de directie bij de beleidsvoorbereiding, de herverzekering, het verzekeringsproces van acceptatie tot schadebehandeling, rapportages, externe representatie en voorbereiding van bestuursvergaderingen. U werkt intensief samen met directie, bestuur/rvc, leden en externe belanghebbenden. U bent integer, initiatiefrijk, communicatief vaardig en analytisch sterk. U kunt organiseren en prioriteren en heeft plezier in netwerken. U heeft een academisch niveau, aangevuld met relevante verzekeringservaring. U heeft affiniteit met de agrarische/groene sector en bent woonachtig in de omgeving van Zoetermeer. Om te solliciteren reageert u via onze website met behulp van het referentienummer R0447. Voor meer informatie neemt u contact op met: kantoor Utrecht, dhr. J.C.A. Eilering, Het functieprofiel en de tijdsplanning vindt u op onze website. Amsterdam Groningen Heerenveen Helmond Hengelo Maastricht Utrecht Zwolle 8 De onderlinge december 2009

9 gingsfondsen en obligaties. Bij aandelen en aandelenfondsen is dit te danken aan het wereldwijde herstel van de aandelenkoersen. Bij obligaties en obligatiefondsen is de waardestijging de weerspiegeling van een daling van de lange rente. Zo is de 15-jaars swaprente de gemiddelde looptijd van overheidspapier aangehouden door verzekeraars is 15 jaar sinds eind juni met 14 basispunten gedaald tot 3,99% per eind september De rente op Nederlands 10-jaars overheidspapier liep zelfs met 38 basispunten terug. Dit komt ook omdat door de verbeterde omstandigheden op de financiële markten de risicopremies op overheidsobligaties, maar ook die op bedrijfsobligaties, zijn afgenomen. De koerswinst op obligaties in het derde kwartaal 2009 bedroeg 4,6 mld (3,2% van de obligatieportefeuille) nadat in het tweede kwartaal al een winst van bijna 2 mld was geboekt. In het derde kwartaal hebben verzekeraars per saldo voor 1 mld effecten gekocht. Tegenover de verkoop van beleggingsfondsen van 1 mld stond een aankoop van ruim 2 mld aan obligaties. Daarbij hebben zij overheidsobligaties van onder andere Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje, die in eerdere kwartalen op ruime schaal waren gekocht, afgestoten. Anderzijds is in het derde kwartaal de aankoop van Nederlands overheidspapier in versterkte mate voortgezet. Bedroegen de aankopen in het tweede kwartaal 1,9 mld, in het derde kwartaal kwam daar nog eens 3,3 mld bij. Indexcijfers voor gebouwen-, inboedel- en glasverzekering Vanaf 1 januari 2010 gelden de volgende indexcijfers: 1 februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december januari Minister om instemming weerschadepolis gevraagd De nieuwe onderlinge Weerschade heeft gebouwen inboedels indexcijfers 1990 = = 100 glasverzekering ,3 juli ,0% ,5 juli ,7% ,2 juli ,8% ,8 juli ,4% ,3 juli ,8% ,1 juli % ,6 juli % ,9 juli ,5% ,0 juli ,7% ,0 juli ,8% Het indexcijfer gebouwen is gekoppeld aan de CBS-reeks Nieuwbouwwoningen outputindex; 2000 = 100. Voor de consistentie wordt dit getal vermenigvuldigd met de factor 1, de voorwaarden van de komende weerschadeverzekering ter goedkeuring voorgelegd aan minister Verburg (Landbouw). Na haar instemming verwacht de onderlinge die voorwaarden, de dekking en premiehoogte van de polis medio januari bekend te kunnen maken. De Onderlinge Weerschade Verzekering UA (OWV) is een initiatief van LTO Nederland, Rabobank Nederland, Achmea Agro, Interpolis en Hagelunie. Bij het opstellen van de verzekeringsvoorwaarden maakte OWV gebruik van eerdere ervaringen met onder meer AquaPol. Laatstgenoemde dekte alleen schade door extreme neerslag. OWV kent een bredere dekking, een meer op de praktijk afgestemd eigen risico door schadeafhandeling per perceel, geen naheffingen in jaren met grote schades en een lagere nettopremie. De onderlinge is voor open teelten in de akkerbouw, vollegrondsgroente, boomteelt, fruitteelt, sierteelt en bloembollen. Het gaat om schade veroorzaakt door extreme regenval, droogte, (nacht)vorst, sneeuw, ijzel, storm, hagel, erosie en brand door blikseminslag. Minister Verburg heeft toegezegd in 2010 en 2011 ruim 60% van de premie te vergoeden met onder meer Brussels geld, tot een maximum van 8,45 mln. Bron: AM Signalen, 4 december 2009 Leden stemmen voor fusie NVA en NBVA De intermediairorganisaties NVA en NBVA gaan begin volgend jaar fuseren tot Adfiz (Adviseurs in Financiële Zekerheid). Dat is de uitkomst van de afzonderlijke ledenvergaderingen die op 16 december zijn gehouden. De NVA-leden hebben unaniem vóór de fusie gestemd; bij de NBVA heeft circa 90% van de leden ingestemd met het samengaan. NVAvoorzitter Bob Veldhuis wordt de voorzitter van de nieuwe vereniging. Wilbert Schellens, nu NBVA-directeur, gaat die De onderlinge december

10 functie bij Adfiz voortzetten. Het bestuur van Adfiz zal naast Veldhuis bestaan uit Richard Boxtart, Hans de Bruijn, Daan van Egmond, Fop de Groot jr., Pascale van Heugten, René Mandos, Rob van Os en Joost Quint. Voor de leden van NVA en NBVA, die sinds begin dit jaar al nauw samenwerken in de Federatie Fidin, zullen de contributies met circa 30% dalen. De hoogte van de contributie vormde steeds vaker een belemmering voor het lidmaatschap. Fidin, opgezet als samenwerkingsverband voor alle intermediairorganisaties, blijft bestaan; Niels Mourits (NVA) wordt daar directeur, Rob Groenemeijer (NBVA) blijft voorzitter. De ledentallen van de NBVA en de NVA dalen de laatste jaren sterk. In 2008 raakte de NBVA 132 leden kwijt en de NVA 87. De aanwas was veel minder, waardoor zij per saldo 125 leden verloren. Fidin meldde aanvankelijk met ruim kantoren bijna 60% van het intermediair te vertegenwoordigen. Eind 2008 stond de teller evenwel op Onlangs meldde Fidins vice-voorzitter Bob Veldhuis in het tv-programma Kassa dat er in totaal nog leden bij NVA en NBVA zijn. Bron: AM Signalen, 17 december 2009 Integriteit, verzekeraars en de coöperatieve oplossing Ruim een jaar na de eerste uitingen van de kredietcrisis, constateer ik dat velen nog niets hebben geleerd; de wereld is er geen millimeter beter op geworden. We leven door in de oude wereld met onze oude waarden en normen. Aegon, ING, SNS Reaal, Fortis en ABN Amro (ondanks of dankzij al die exorbitante overheidssteun) maken weer winst. Maar moeten we daar zo blij mee zijn? Dit in een tijd dat de klant zijn wonden nog likt van de woekerpolissen, overkreditering en te hoge afsluitprovisies. Waarom moet een verzekeraar om zijn functie goed te kunnen vervullen winst maken? In de premie zit toch al alles opgenomen? Ze moeten de schades kunnen uitbetalen en de risico s kunnen afdekken. Daar heb je geen winst voor nodig. Zeker geen miljarden. De mondige consument weet nu wel dat die hoge winsten en mooie panden door hen worden betaald, met als gevolg hoger dan vereiste premies of lager dan mogelijke uitkeringen. Hoe lang blijven ze dat accepteren? Hoe lang gaat de verzekeringsbranche op deze verkeerde voet door? Daarnaast zie je dat verzekeraars nu alle verliezen nemen die ze kunnen nemen. Kun je nagaan hoe onnodig hoog de winsten al weer zijn... Voorzieningen treffen voor (afwikkeling) woekerpolissen, letselschadereserves fors omhoog, etc. Die kunnen over een jaartje vrijvallen hetgeen weer tot extra mooie resultaten leidt. Zie het ons eens goed doen, is dan het persbericht. De crisis zit er op, jubelen ze dan weer met z n allen. Maar we trappen allemaal in dezelfde valkuil: te veel winst willen maken voor de gunst van de aandeelhouders. Dat is blijkbaar het enige wat telt. Niets opgeschoten met deze crisis. En, ik garandeer u: het gaat binnen vijf jaar weer fout! Er zijn drie pijlers waarmee we (gelijktijdig) de hele vertrouwens- en kredietcrisis kunnen aanpakken. Allereerst technisch (met verbeterd toezicht, wetgeving op beloning). Daar storten wetgever, politiek en de techneuten van de branche zich op. Op zichzelf onvoldoende om het probleem volledig te tackelen, maar wel lovenswaardig. Ten tweede dient er gewerkt te worden aan ons gedrag: het is een attitudekwestie. Bij integriteit maken we bewuste en weloverwogen keuzes die zich uiten in ons gedrag. Dat moet verbeteren. Ten derde de juridische vorm waarin het verzekeringsbedrijf wordt uitgeoefend. Het begrip aandeelhouderswaarde heeft integriteit als attitude naar de achtergrond gedreven ten faveure van winst- en waardemaximalisatie. Het wordt tijd om een discussie over integriteit en gedrag te starten. Laten we maar eens beginnen met de vraag wat integriteit nu precies is. Het is in ieder geval een veelzijdig, moeilijk tastbaar te maken begrip, niet eenvoudig concreet te omschrijven. Elementen zijn: eerlijk zijn in het werk en in contact met anderen, onkreukbaar en rechtschapen, ethische (sociale en professionele) waarden en normen handhaven (ook bij druk van buitenaf), goede trouw en onomkoopbaarheid, betrouwbaar en authentiek. Als je een situatie zo kan voorstellen dat die volledig in overeenstemming is met de realiteit, zonder dat er gegevens ten onrechte zijn toegevoegd, achtergehouden of gewijzigd, dan ben je integer bezig met je werk. Er zal altijd een spanningsveld blijven bestaan in het dienen van het belang van je klant, je eigen belang en dat van het bedrijf. Zolang we beursgenoteerde verzekeraars hebben die gedreven worden door shareholders value, is dit nooit glad te strijken. Vanuit hun maatschappelijke functie zouden we de eigendom van verzekeringsbedrijven moeten leggen bij degene waar ze het voor doen: bij de klant. Wellicht hebben coöperatieve en onderlinge verzekeraars nieuwe stijl de toekomst. Kees Dullemond (directeur KD-Advies) Bron: VVP, 9 december De onderlinge december 2009

11 Najaarsbijeenkomsten Brand-Regionaal Van strategie naar operatie: een problematische vertaalslag In het kader van de najaarsbijeenkomsten van de afdelingen Brand- Regionaal van de FOV verzorgde organisatieadviseur Geert-Jan de Steur een presentatie over de vertaalslag van strategie naar operatie. Niet zelden is die vertaalslag problematisch, aldus De Steur, omdat de balans ontbreekt tussen enerzijds de bedoelingen en overwegingen aan de top en anderzijds de uitleg en het begrip op de werkvloer. Het vertrekpunt van de presentatie van De Steur was de Strategiekamer van het Brandveilig Huis zoals dat door De Nederlandsche Bank is uitgetekend. De onderlingen moeten in de eerste helft van 2010 invulling geven aan hun strategie. De aanpak daarvan, dus hoe onderlingen tot een strategie kunnen komen, zal in de komende periode nog in verschillende FOV-sessies aan de orde worden gesteld. De Steur ging daar niet op in, maar besprak als het ware de fase erna, namelijk als eenmaal een strategie is vastgesteld, hoe die dan operationeel kan worden gemaakt. I N T E R N E O R G A N I S A T I E In de vertaalslag van strategie naar operatie gaat het erom een strategie levend te maken in plaats van ondoorgrondelijk en abstract. Het heeft geen zin een strategiedocument vol prachtige volzinnen in de kast te hebben staan als er daarna niets mee gebeurt. Geert-Jan de Steur gaf om te beginnen enkele voorbeelden van mogelijke strategiewijzigingen van onderlingen, voortvloeiend uit de invulling van de Strategiekamer van het Brandveilig Huis. Die strategiewijzigingen kunnen vervolgens consequenties hebben voor de manier van werken, de kwaliteit van het personeel, de eisen aan techniek en software, de aard van de klantencontacten en de professionaliteit van de onderlinge als geheel. Om een en ander inhoud te geven kan worden besloten om bijvoorbeeld een medewerker extra in dienst te nemen of om met een andere onderlinge samen te werken of zelfs te fuseren. Vaak echter kan hetzelfde ook op een minder ingrijpende wijze worden bereikt, namelijk door processen te verbeteren of te integreren en door systemen te vernieuwen of te optimaliseren. Volgens De Steur gaat het in eerste instantie altijd om de interne organisatie. Is die niet op orde, dan heeft de onderlinge sowieso een probleem, zo stelde hij vast. S T R O O M L I J N I N G Als je compliant moet zijn, aldus De Steur, of in plaats van generalist specialist wilt zijn of meer de markt op wilt, vereist dat veranderingen in het bedrijf ten aanzien van bijvoorbeeld kennis, opleiding, kosten, schaalgrootte en ambitie. Die veranderingen moet je in je strategie opnemen, anders wordt er onvoldoende over nagedacht en gaan de voornemens verloren. Omdat er gezien de veranderingen meer moet worden gedaan in dezelfde tijd, moeten interne zaken heel goed op elkaar zijn afgestemd. Is die interne organisatie niet goed geregeld of gestroomlijnd, dan krijgt de onderlinge onherroepelijk problemen met de uitvoering van de strategie. Volgens De Steur begint de stroomlijning van de interne organisatie met ervoor te zorgen dat iedereen dezelfde taal spreekt, De onderlinge december

12 Geert-Jan de Steur. zelfstandig knelpunten kan oplossen en met elkaar in dialoog komt. Ook moet de mindset van medewerkers veranderen. Ze moeten weten welke doelstellingen moeten worden nagestreefd en ook hoe ze daaraan kunnen bijdragen. Maar dat alleen is niet voldoende, aldus Geert-Jan C O L O F O N De onderlinge is een uitgave van de FOV (Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland) en verschijnt 10 keer per jaar in een oplage van exemplaren. Leden van de FOV zijn gratis geabonneerd op De onderlinge. Redactiecommissie: Ben Averdijk Chris van Toor Met medewerking van: Peter van Steen, Geldermalsen Redactiesecretariaat: Productie en druk: Loes Malherbe Postbus CB Bunnik T F E info@fov.nl I Drukkerij De Eendracht, Schiedam Overname van (gedeelten van) artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld. ISSN de Steur. Het gaat er ook om dat de strategie in de organisatie worden ingebed, dat taken en verantwoordelijkheden eenduidig worden vastgelegd en dat de kwaliteit van de opgeleverde resultaten wordt gewaarborgd. O V E R B R U G G I N G Voor deze opgaven, dat wil zeggen het inbedden, vastleggen en waarborgen, heeft Geert-Jan de Steur een methode ontwikkeld: DrawBridge54. Deze methode richt zich zowel op de zachte kant van organisaties (de mensen) als op de harde kant (de processen). De Steur: DrawBridge54 is een gestructureerde manier van werken die de strategie van organisaties gemakkelijk vertaalt en toetst naar uitvoerbare operationele acties. Bij deze vertaalslag worden knelpunten direct gesignaleerd en opgelost. De methode is in de praktijk ontwikkeld en getest en is een garantie voor succes voor of tijdens een verandertraject. DrawBridge54 bestaat uit een methode, een webbased toolset, trainingen en procesbegeleiding, maar in zijn presentatie tijdens de najaarsbijeenkomsten beperkte De Steur zich tot een uitleg van de methode. De essentie daarvan is dat met de medewerkers van een organisatie gedetailleerd wordt besproken welke hoofd en subtaken precies worden uitgevoerd. Vervolgens worden die taken omgezet in werkzaamheden en worden daar, in relatie tot de nieuwe strategie van de organisatie, knelpunten bij gesignaleerd. Het gaat erom dat de medewerkers die knelpunten zo veel mogelijk zelf oplossen, zodat ze deelgenoot van de oplossing worden. Het resultaat is dat aan de harde (proces)kant vooruitgang wordt geboekt ten aanzien van normen, best performances, kwantificeerbaarheid, vergelijkbaarheid, efficiency, effectiviteit en kostenreductie. Tegelijkertijd wordt aan de zachte (mens)kant vernieuwing, zelfstandigheid, draagvlak, eenduidigheid en beweging gecreëerd. De methode maakt expliciet waar het in de organisatie aan schort, aldus Geert-Jan de Steur, en doordat betrokkenen die tekortkomingen zelf boven tafel halen en ook zelf aan de oplossing meewerken, ontstaat een zelflerende organisatie en worden de resultaten daarvan geborgd. Op dit punt van zijn presentatie gekomen, liet Geert-Jan de Steur het initiatief aan zijn toehoorders, omdat deze tal van prangende vragen hadden. Daarnaar gevraagd schetste hij de aanpak in de praktijk bij een aantal van zijn opdrachtgevers, met name bij VVS Verzekeringen (onderdeel van Volkswagen PON) en bij PPG, een groothandel in chemische producten. Het is zeer wel mogelijk dat tijdens het diner, de traditionele afsluiting van de najaarsbijeenkomsten, de discussie over de vertaalslag van strategie naar operatie aan verschillende tafels bezield werd voortgezet. De presentatie over DrawBridge54 had daar in ieder geval voldoende aanknopingspunten voor gegeven. Voor meer informatie: Voor de presentatie van De Steur, zie > Login > Presentaties diverse bijeenkomsten. 12 De onderlinge december 2009