Werkdocument Bco

Transcriptie

1 HIJKSDTENST VOOR I)E 1JSSELMEEKPOl.DERS SMEDINGHIIIS L E 1. Y STAII - Werkdocument Bco 75 OPMERKINGEN VANUIT DE S.E.H.A. NAAR AANLEIDING VAN HE1 LONCEPT VOOR DE NOTA "ALMERE MENSEN IN 25 JAAR" (I Bf)'

2 75 OPMERKINGEN VANUIT DE S.E.H.A. naar aanleiding van het concept voor de nota "Almere, mensen in 25 jaar"; Nawijn en Van der Veen; werkdocument Bf I. Algemeen..,,.,. - Deze notitie vormt de samenvatting van de opmerkingen vanuit de S.E.H.A., t.w. van de heren prof.dr. A.K. Constandse, drs. J. van Ef f erink, ir. J.C. de Koning, mr. A. Maarsingh, EINab,,.ir. B. Poppens, mr. G. Wijnstra en ondergetekende. In deiesamenvatting... zi jg ook de in de lange termi jnvergadering van. 14): jan. reeds besproken punten verwerkt; deze betroffen: - bezwaren tegen initiatieven van de R.1J.P. voor liet op gang brengen, resp. stimuleren, van het verenigingsleven; - bezwaren tegen het bijeenroepen van potentiele gegadigden voor de vestiging van e n bedrijf in Almere; - bezwaren tegen het tijdel.ijk voot andeie doelpinden in gebruik geven van leegstaande winkele; - ' bezwaren tegen het baseren van de huur voor winkeipanden op de omzet;., - de uitgiftevorm en:max. grootte van terreinen voor particulie-, re woningbouw. Algemeen zijn de commentatoren van mening dat het concept, dat als het resultaat van een een "brain-storming" wordt gezien, een aantal waardevolle aanknopingspunten zal',bieden om ce komen tot een ontwikkelingsbe-, leid voor Almere. In zijn huidige vorm is het echter nog te theorecisch,, waardoor het onvoidoende realiteitswaarde heeft. De reserve om het con-' cept te kunnen aanvaarden betreft,.beh+ve enliele gedeelten.van de paragraaf "60 jaar ontwikkelingsbeleid" (b1.z e.v.), een aantal van de hoofd'instrumenten voor de uitvoering van dit beleid (hoofdstuk 3) en verder de in hoofdstuk 4 voorgestelde ontwikkelingsstrategie. Naar de mening van de commentatoren. is deze strategie in het werkdocument nog onvoldoende' duidelijk aangegeven en vormt deze daardoor geen geschikte basis om tot een uitvoerbaar ontwikkelingsbeleid te komen. Het aantal concrete,opmerkingen over de hoofdstukken 0 t/m 4 is in deze samenvatting' bewust beperkt gehouden (de punten 2 t/m 6); de aandacht is vooral gericht op het in hoofdstuk 5 voorgestelde beleidsprogramma. 2. Bestenming gebied Zuidelijk. Flevoland: blz: 0.3. 'De hier genoemde bestemmingwijkt af van wat tot nu steeds gold,nl. 50%; agrarisch gebied; dit percentage... wordt ook nog'steeds vermeld in "Feiten en cijfers". 3. Streven naar een volledige samenleving: blz en 3.4. Leeft er bij het streven om in Almere van meet af aan alle leeftijds- i groepen, beroepen, leefstijlen etc. vertegenwoordigd te doen zijn, ook : een gedachte over de aard van die vertegenwoordiging? Bv. evenredig met: het voorkomen in de Nederlandse of in de Amsterdamse bevolking? Of in : somige gevallen (ook) complementair? Deze opmerking geldt ook voor de op blz. 3.'4. genoemde "elienredige vertegenwoordiging". 4:Aanvaarden van nieuwe waarden en normen: blz Wat wordt bedoeld met "het aanvaarden van nieuwe waarden en normen"? Voor wie zijn deze nieuw en voor wie niet (meer)? Als dit betrekking zou hebben op waarden en normen die voor iedereen nog nieuw zijn, is dit..

3 uitgangspunt niet alleen te vaag maar ook te discutabel om hier plannen voor Almere op te baseren.! 5. Simulat ie van een normale woningvoorraad qua huuropbouw: tlz. 3.3.' De beleidsruimte om de woninghuren, behalve door de stichtikigskosten, hoeveelheid grond e.d., mede te laten bepalen door de wens bm tot een vooraf beoogde, "normale" verdeling naar huurhoogte te komen, is ver-. moedelijk zeer beperkt, zowel waar deze berekeningsmethode tot een verhoging zou leiden, als daar waar deze in een verlaging zou resulteren. De grond van dit vermoeden ligt niet alleen in de verwachting dat de woningbouw in Almere, evenals thans in Lelystad, door een a'dministratief afzonderlijke stichting zalgeschieden - waardoor overboeken van een deel der stichtingskosten naar ontwikkelingskosten waarschijnlijk niet mogelijk zal zijn -'maar ook in de motivering daarvan: een voorkeursbehandeling die belangrijk verder gaat dan die in de startfaee van de andere kernen in de IJsselmeerpolders zal met sterke argumenten verdedigd moeten worden; de korte afstand tot het oude land maakt nl. dat het verschil met een stadsuitbreiding, zoals bv. de Bijlmermeer, ten aanzien van de aanvankelijke onvolkomenheid van de samenleving, onvoldoende overtuigend zal zijn om daarmee een afwijkende huurberekening te kunnen mot iveren. 6. consistentie ontwikkelingsbeleid met eerder aangegeven'wonikgtoewijzingsbeleid: hoofdstuk 4 Het in hoofdstuk 4 besproken beleidsterrein is uiteraard ruimer dan dat van een woningtoewijzingsbeleid. Niettemin kan worden opgemerkt dat - hoewel dit werkdocument indezelfde periode, in hetzelfde P.B.A., werd geschreven - het eventueel uit dit werkdocument te destilleren woningtoewijzingsbeleid niet consistent is niet dat wat uit het werkdocument van Scheek kon worden afgeleid: enerzijds is in het hier be8proken:werkdocument het aantal criteria aanmerkelijk groter, 0.m. reeds doordat in feite per beroep een "prioriteitenscore" kan worden bepaald; anderzijds wordt hier geen inhoud gegeven aan kennelijk toch we1 actuele.beleidsoogmerken als bv. het scheppen van een alternatief voor verdergaande suburbanisatie, bijdragen aan de oplossing van problemen bij dg stadsvernieuwing Amsterdam, etc. Voor.het programmeren van het woningtoewijzingsbeleid is het gewenst dat deze inconsistentie wordt opgeheven. 7. Criteria voor de selectie van architectenbureaus, e.d. : blz Het opstellen van een selectiemodel voor de keuze van architectenbureaus, aannemers, beleggers en projectontwikkelaars, zal moeilijk uitvoerbaar zijn: I - het bereiken van overeenstemming over de selectie-criteria zal binnen de rijksoverheid niet eenvoudig zijn; het systeem werkt daardoor remnend op de besluitvorming; - het systeem biedt onvoldoende flexibiliteit en kan verstarring in de hand werken. s De methode van "trial and error" zal in deze vermoedelijk wqrkbaarder zijn. 8. Prijsvraag voor woningfabrikanten: blz. 5.1.,. Een project van ca. 100 woningen is voor deze fabrikanten vermoedelijk niet interessant genoeg om daaraan mee te doen. Het is verder de vraag of de resultaten van de prijsvraag de hoge kosten en het. extra werk vol-. doende zullen rechtvaardigen.

4 9. Kovels voor eigenbouweru: blz Voor een aantrekkelij k, sterk gedif f erentieerd woonklimaat is een max. kavelgrootte van 450.m2 te klein. In een dergelijk klimaat zal er ook ruimte moeten zijn voor woningen van een'"~a~ersve1d-allure". ~aartoe zullen er ook terreinen met kavels van ca m2 beschikbaar moeten : zijn. Voor een opmerking betreffende het voorgestelde aantal percelen:, zie punt ~itgif tevorm voor woningbouwterreinen: blz ,',.,. In het werkdocument komt niet duidelijk naar voren waarop dk voorkiur voor uitsluitend erfpacht berust: - het voeren van een ~ntwikkelin~sbeleid is ook bij verkoop mogelijk; - de in het werkdocument genoemde eisen van de toekomstige bewoners zullen zich niet beperken tot de differentiatie in vorin, grootte.en huutniveau van de wonipgen, maar zullen zich ook uitstrekken over. een differentiatie naapfdyitgiftevorm; een keuzemogelijkheid tussen erfpacht en eigendom past geheel in het :streven naar een zo gevarieerd mogelijk pakket van voorzieningen. - ovetigens is de uitgiftevorm geen zaak voor de R.1J.P. of de. min., van V. en W., maar voor de Staatssecretaris van Financisn; diens huidige beleid v'oor Lelystad, is dat gegadigden zelf kuanen kiezen voor erfpacht of eigendom openbare toiletten enlof urinoirs: blz. 5.2., - Openbare toiletten iijn moeilijk te beheren; nader onderzoek naar het te verwachten gebruik en de beheerskosten van de voorgestelde, openbare toiletten in de woongebieden is we1 gewenst; in dit verband wordt opgemerkt dat in de grote steden van ons land wardt gestreefd naar vermindering van het aantal verspreid liggende openbare toiletten; - het schoonhouden en onderhouden van deze voorzieningen,is in ieder geval geen R.1J.P.-taak. Alvorens tot de bouw wordt overgegaan dient., eerst te worden vastgesteld wie deze taak we1 zal uitvoeren; -,de zorg voor openbare toiletten in openbare gebouwen, grotere'winkels en in een caf6-restaurant is - met in achtneming van eventuele wettelijke bepalingen in deze - een zpak van de beheerdersvan die gebouwen; de R.1J.P. heeft in deze geen taak of bevoegdheden; : - ale geschikte plaatsen,voor eventuele enkele openbare toiletten. ' - kunnen worden genoemd:. de omgeving van concentratiepunten: bij parkeerplaats en autobusstation - afgelegen plaatsen, bij benzinestations langs rijkswegen Zit- en stagegelegenheden in voor publiek toegankelijke gebouwen:! blz ~ e is t van belang dat de ' bkheersaspecten van deze vborzieningen (oqen- ~tellin~stijden, schoonhouden, reparatie, vernieuving) vooraf goed 'war-' den bestudeerd en geregeld. 13. Hotel en/of Motel: blz het is niet waarschijnlijk dat op de Rijksbegroting credieten voor de bouw hiervan beschikbaar zullen komen. - de energie besteed aan de acquisitie voor een bouwer en een exploirant is naar verwachting voorlopig weinig rendabel; mede gezien de'

5 overcapaciteit aan hotel-accommodatie in Amsterdam. - het in een vroeg stadium zoeken naar gegadigden voor de bouw en exploitatie van een dorpscafcrestaurant is we1 zinvol. 14. Aanleg van ruime trottoirs: blz I aanleg van brede trottoirs is alleen zinvol als deze dan ook voldoende worden bewandeld; anders ontstaat er - zoals op verschillende plaatsen in Lelystad - tussen de tegels te veel grasgroei, die dan met milieuonvriendelijke middelen weer moeten worden tegengegaan. Overigens moeten we er ook voor waken dat ook in de woongebieden het groen niet te veel wordt teruggedrongen, waardoor het beeld van een "beton-stad" ontstaat. (Zie in dit verband event. ook de opmerking over de "grove overdimensionering van paden, trottoirs, bruggen" op blz. 71 van het werkdocument "Woonomgeving Almere". 15. Initiatieven tot oprichting van $en stichting voor de opvang van peuters: blz Aansluitend op de opmerkingen hierover in de lange terrnijnvergadering van 14 jan. jl. wordt er de voorkeur voor uitgesproken om in het algemeen de bemoeiingen van de R.1J.P. in deze te beperken tot het scheppen van de voorzieningen en her aan de particuliere initiatieven over te laten'om deze te benutten. De bedenkingen tegen R.1J.P.-initiatieven bij het oprichten van particuliere verenigingen zijn zowel van praktische als van meer principi6le aard. Aangezien deze bedenkingen hierna nog verschillende malen aan de orde komen, volgt hier een soort "totaallijst" van argumenten. Bij de verschillende punten kan dan worden volstaan met een verwijzing naar de argumenten die voor het betrokken punt relevant worden geacht. Overwegingen tegen R.1J.P.-initiatieven kunnen zijn: a. de werkwijze schept veel werk, op een terrein waarop de R.1J.P. ervaringen noch bevoegdheden heeft. Die hoeveelheid werk is moeilijk te voorzien; we weten we1 wanneer we er aan beginnen, maar niet hoe en wanneer we er weer mee kunnen ophouden. b. bij het ontplooien van initiatieven tot het oprichten van particuliere verenigingen door de R.1J.P. za1 deze spoedig betrokken zijn bij de interne problemen die de nieuwe verenigingen moeten overwinnen, zoals de problemen rond de kwaliteit van de bestuurders, problemen betreffende de levensbeschouwelijke grondslag, problemen voortvloeiende uit relaties tussen de verenigingen in het nieuwe gebied en hun zuster- enlof overkoepelende organisatie elders. c. ook het leggen van contacten met regionale verenigingen en organisaties, met het doe1 deze te betrekken bij een stukje samenlevingsopbouw in Almere, heeft bezwaren. Door de R.1J.P. benaderde en gesteunde verenigingen lopen het gevaar dat ze initiatieven van de bewoners van Almere zelf afremen, wat daardoor weerstanden tegen die gesteunde verenigingen (en de R.1J.P.I) oproept. Bovendien zal het moeilijk zijn om de invloed van de te hulp geroepen verenigingen weer re beeindigen wanneer de bewoners van Almere dat zouden wensen. d. bij initiatieven tot oprichting en begeleiding van particuliere verenigingen bestaat het gevaar van rolconflicten voor de betrokken ambtenaren. Bij de bezwaren tegen R.1J.P.-initiatieven spelen ook nog een aantal waardevolle nevenaspecten van particuliere initiatieven een rol: e. bij het maatschappelijke opbouwwerk is de persoonlijke betrokkenheid veelal belangrijk; men moet bereid zijn om ook buiten de normale werktijden beschikbaar te zijn..

6 f. het werr geeft aanleiding voor persoonlijke contacten en kan helpen bij het.overwinnen van aanpassingsproblemen. g. het'geeft mogelijkheden om meer mensen te betrekken bij de samenlevingsopbouw; het zinvol inschakelen van menselijke energie en toewijding, die.anders onbenut zou blijven. Alhoewel er dus bezwaren zijn tegen een actipve rol van de R.1J.P. bij het op gang brengen van verenigingsactiviteiten, kan de R.1J.P. in ekn wat passievere vorm toch we1 een bijdrage leveren bij het in gebruik nemen en gebruiken van de getroffen voorzieningen. Ook bij de start van.. Lelystad is weer gebleken dut R.1J.P.-ambtenaren, die hiervoor belangstel'ling hebben - alleen a1 door van tijd tot tijd als klankbord te fung'eren - een waardevolle functie kunnen vervullen. Het initiatief ging dan in de meeste gevallen uit.van de verenigingsbesturen. Zou blijken dat de gemeenschap via de weg van het particulier initiatief niet op gang komt, dan zullen een of meer'beroepskrachten moeten worden aangesteld in de functie van 'maatschappelijke opbouwwerkers; dit echter niet eerder dan nadat gebleken is dat de zaken zonder deze mensen niet lopen. Met betrekking tot de initiatieven tot oprichting van een stichting voor de opvang van peuters gelden vooral de hiervoor genoemde ovewegingen a, b, d, e, f'eng. 16. Leegstaande winkel als tijdelijke peuterspeelzaal: blz. 5.3., Afgezien van de vraag.of er.bij de geplande snelle groei van Almere overhoofd (iiberhaupt) we1 leegstaande winkelpanden zullen zijn, kleven er aan het tijdelijk gebruik van deze panden bezwaren voor zowel de moeders van de peuters, als voor d'e beheerders van de panden: - voor de moeders geldt het bezwaar van de afstand tot - en de verkeersdrukteop de weg naar - en in het winkelcentrum; - voor de beheerders geldt het bezwaar dat, bij verhuur als winkel, voor de peuterspeelzaal weer vervangende ruimte moet worden gezocht en verder het bezwaar van de grote financiele verliezen die het (provisorisch) afbouwen en na korte tijd moeten afschrijvfn van de : stoffering oplevert. Voor een tijdelijke ruimte voor peuterspeelzalen gaat de voorkeur dan ook uit naak een in de nabijheid van de woningen geplaatste noodruimte (barak), die kan worden verplaatst zodra ef een blijvende voorziening is getroffen. Ook het tijdelijkegebruik van een leeg schoollokaal is te verkiezen boven dat van een leegstaand winkelpand. 17. Zorg voor voidoende mogelijkheden om te kunnen telefoneren: blz Deze zorg berust geheel bij de dienst der P.T.T. (aansluitingen in woningen en straatcellen), resp. bij de beheerders van openbare gebouwen, grotere winkels en horeca-bedrijven. Door de eigen bedrijfseconomische verantwoordelijkheid van de P.T.T. vormt een onderzoekonder de bewoners ten aanzien van het benodigde aantal telefooncellen geen taak voor de R.IJ.P. ' 18. Contact zoeken voor de oprichting van lokale begrafenisvereniging(en): blz Afgezien van de bedrijfseconomische onmogelijkheid van 6611, of zelfs meerdere, lokale begrafenisvereniging(en), gelden hier ook de in punt 15 (m.n. onder a, b, c en d) genoemde algemene bezwaren tegen R.1J.P.-initiatieven bij de oprichting van particuliere verenigingen.

7 Overigens wekt de wijze, waarop de begrafenisverenigingen in de N.O.P. en Oostelijk Flevoland tot nu toe functioneren, volledig het vertrouwen dat dit instituut ook in Almere het beste zal gaan functioneren wanneer de R.1J.P. zich daar niet mee bemoeit. Op het gebied van de zorg voor de mogelijkheid tot het.kunnen begraven of cremeren van overleden bewoners kan de R.1J.P. zich beperken tot de zorg voor het tijdig, d.w.z. bij de aanvang van de bewoning Almere,gereed zijn van een begraafplaats. 19. Overleg met organisaties, verenigingen en instanties, over toekomstige veranderingen op onderwijsgebied: blz Naast de in punt 15 (onder a, b, c en d) genoemde algemene 'bezwaren tegen R.1J.P.-initiatieven bij particuliere verenigingen, geldt als bedenking dat het scheppen van onderwijsvoorzieningen een taak van de lokale overheid is; het nemen van eventuele initiatieven om op verwachte of gewenste veranderingen te anticiperen is dan ook geen taak of bevoegdheid van de R.1J.P. 20. Arbeidsplaatsen niet meer dan 10% afwijken van het aantal beroepspersonen: blz Het aangegeven instrument, het bestemen van het merendeel der beschikbaar komende woningen voor werknemers bij zich in Almere vestigende bedrijven, is voor het beoogde subdoel (= middel?) niet bruikbaar; het aantal arbeidsplaatsen ontwikkelt zich nl. gedurende vele jaren onafhankelijk van de toewijzing van woningen en bedrijfsterreinen als gevolg van een sterke inkomende pendel in de sector bouwnijverheid. Het als "middel" aangegeven doe1 kan dan ook beter worden omschreven als: "het aantal permanente arbeidsplaatsen, dus exclusief die voor de ontwikkeling van het gebied,mag niet meer dan 10% afwijken van het aantal in, het gebied wonende beroep~~ersoneri'. Voor dit doe1 kan het genoemde instrument we1 goede diensten bewijzen. 21. Woninghuurniveau woningen voor werknemers bij de zich in Almere vestigende bedrijven afstemen op het inkomen: blz In aansluiting op punt 5 van deze opmerkingen wordt niet verwacht dat er in Almere-speciale mogelijkheden tot een a1 of niet individuele subsidigring van woninghuren zullen zijn. Dit betekent dat de mogelijkheden,, om het huurniveau van de woningen voor de werknemers bij de'zich in Almere vestigende bedrijven af te stemen op hun'inkomen, zich zullen be-: perken tot die van het afstemen van de stichtingskosten van deze voniy gen op die inkomens. Daarnaast gelden in Almere uiteraard ook de lande-; lijke huursubsidie- en doorstromingsregeling, maar het voorgestelde instrument suggereert dat die regelingen voor bedoelde groep huurders on-1 voldoende worden geacht. 22. Overplaatsing in 1976 van min. 10% van de arbeidsplaatsen van de R.1J.P:. naar Almere: blz ; Voor het aanwijzen van Almere als standplaats van R.1J.P.-ambtenaren is! het logischer niet uit te gaan van een bepaald percentage van het aantql arbeidsplaatsen bij de R.IJ.P., maar van het aantal mensen dat voor werpzaamheden in Almere daar regelmatig aanwezig moet zijn. Overigens zal het opnieuw decentraliseren, na alle pleidooien voor- en tevredenheidsbetuigingen over de na vele jaren verwezenlijkte centrali-i satie van onze dienst, weloverwogen gemotiveerd dienen te worden. i I i j!

8 23. Gratis jaarnbonnement voor het openbasr vervoer voor alle gezinsleden van de werknemers: blz A1 te opzichtige vormen van bevoorrechting van bepaalde gtoepen mensen die in Almere woonachtig (en/of (alleen) werkzaam?) zijn, dient vermeden te worden. Overigens zal het voorstel ook moeilijk uitvoerbaar zijn door de daaraan verbonden administratieve rompslomp. Zie verder ook de opmerking aan het slot van punt ~istrictsindelin~ Almere door K.v.K. en G.A.B.: blz Dit punt is momenteel in studie bij de afd. Onderzoek van de S.E.H.A. (Rijpert). Overigens is het hier aangegeven instrument voor het beoogde "middel" (= subdoel) onvoldoende doeltreffend; daartoe is het belangrijker dat er, m.n. door het G.A.B., in Almere-Haven in een vroeg stadium zitting wordt gehouden. 25. Erfpachtscanons en huurquote min. 25% lager dan in de regio en koppelen aan een prijsindexcijfer: blz Aansluicend op de in punt 5 geplaatste kanttekening bij de motivering van een voorkeursbehandeling van Almere, zal het opnieuw hanteren van een "polderkop"; gezien de huidige beleidslijn van de'staatssecretaris van Financizn, vermoedelijk hoogstens in zeer beperkte mate en dan nog vojr een 'beperkte tijd mogelijk zijn. Een bezwaar van een dergelijke ontkoppeling van waarde en prijs is dat deze de ontwikkeling naar een normaal prijsniveau lange tijd blokkeert. Als bij de herzieningsregeling, naast de koppeling aan een prijsindexcijfer, niet tevens wordt aangegeven hoe de aanvankelijke achterstand zal worden ingehaald, zou die ontkoppeling zelfs een permanent karakter krijgen; om deze redenis het niet waarschijnlijk dat een Staat~se~retaris van -Financisn met de suggestie zal instemmen. 26. Aanbod verhuurbare bedrijfsruimten: blz Voorgesteld wordt om in m2 kantoorruimte en m2 industrigle ruimte in wisselhallen voor verhuur beschikbaar te hebben. Welke onderzoeksresultaten, verwachtingen of gedachten liggen ten grondslag aan.deze cijfers? Op het eerste gezicht lijkt de voorgestelde hoeveelheid nl. tc groot en Lijkt bet m.n. uit beheersoverwegingen beter om deze voorzieningen in twee fasen te plannen; eerste fase inderdaad in 1976 gereed, de plannen voor de tweede gereed maken zodat deze kunnen worden uitgevoerd zodra blijkt dat eerste fase niet meer toereikend is om aan de behoefte te voldoen. 27. contact-bijeenkomsten met potentigle vestigers van bedrijven in Almere: blz Het is de vraag welk deel van de beschikbare informatie effectief via contactbijeenkomsten kan worden overgebracht. Mogelijk is deze vorm van informatie-overdracht nog het meest doeltreffend bij de vertegenwoordigende instanties van het bedrijfsleven, a1 moet ook hier, gezien de ervaring hiermee in Lelystad, niet te veel van worden verwacht. Het verstrekken van informatie aan bedrijven, die reeds belangstelling toonden en bedrijven, die i.v.m. stadsreconstructie hun huidige vestigingsplaats moeten verlaten, zal vermoedelijk effectiever per brief (nog beter: via een persoonlijke uitnodiging voor een gesprek) kunnen gebeuren, gezien de grote terughoudendheid bij deze bedrijven om van hun belangstelling voor een verplaatsing, of voor een bepaald gebied, openlijk

9 blijk te geven. Overigens is het gewenst om een systematische benadering van de bedrijven, die in verband met stadsreconstructies uit gebieden in Amsterdam of het Gooi moeten verdwijnen, eerst ook op bestuurlijk niveau voor te hereiden. 28. Verstrekken informatie over leveranciers van grondstoffen en half-produkten: blz Alvorens dit instrument te gaan banteren zullen we ons we1 moeten afvrapen of wij in staat zullen zijn om op dit gebied betere informatie te leveren dnn die waarover de betrokken bedrijven zelf reeds kunnen beschikken. 29. lnitiatieven tot oprichting van crsches en kinderdagverblijven: blz Hierbij geldt dezelfde opmerking als in punt 15 (m.n. de onder a, b, d, e, f en g genoemde) over de opricbting van peuterspeelzalen. Voor deze voorzieningen dienen we als overheid het particuliere initiatief af te wachten. Ook het instellen van een crsche bij zich in Almere vestigende overheidsbedrijven dient te worden overgelaten aan het initiatief van de betrokken bedrijven, resp. de ouders die daarvoor belangstelling hebben. 30. Uitzetten vissen en kikkers: blz.,5.9. Alvorens vis te gaan uitzetten moet eerst nog worden bekeken of de wateren van Almere, evenals die in Oostelijk Flevoland, uit eichzelf niet reeds visrijk genoeg zijn. Voor het uitzetten van kikkers zal eerst moeten worden bezien of het water in Almere daarvoor geschikt is en of deze dieren voor de omyonenden geen geluidshinder zullen geven. 31. Uitvaardigen verbod voor het lozen van watervervuilende stoffen: blz Dit terrein van overheidszorg is niet toegewezen aan de lokale overheid, maar aan R.1J.P. en Z.Z.W. 32. Aanschrijven (regionale) verenigingen en organisaties op het gebied van de waterrecreatie: blz In aansluiting op het algemene standpunt van de S.E.H.A. tegenover de taak van de R.1J.P. bij de samenlevingsopbouw (punt 15), wordt hat niet juist geacht dat de R.1J.P. (regionale) verenigingen'en organisaties aanschrijft met het doe1 deze te betrekken bij een stukje samenlevingsopbouw in Almere. Een dergelijk initiatief dient uit de bewoners van Almere te komen. 33. Ruimte voor 50 m2 moestuin bij de woningen: blz Aangenomen wordt dat hiermee wordt bedoeld de mogelijkheid <m 50 m2 grond extra te krijgen, te gebruiken als moestuin. In het midden latend of de beoogde woningdichtheid dit toela:at, zal een van het gebruik afbankelijke mogelijkheid van tuinvergroting zeker aanleiding geven tot vele netelige problemen. Een consistent beleg is herbij nauwel ijks uitvoerbaar. Een mogelijk bezwaar kan verder zijn dan de woonbuurtjes hierdoor een wat rommelige aanblik krijgen, tenzij wordt gedacht aan stukjes'grond achter de woningen onttrokken aan het gezicht van voorbijgangers. 34. Kwekerij-tuincentrum, bloemen- en plantenwinkel en gratis jonge bomen: blz Een kwekerij-tuincentrum 6f een bloemen- en plantenwinkel zullen in de eerste fase van Almere-Haven te kampen hebben met aaploopmoeilijkheden

10 door een dan nog niet voldoende omzet. Het is dan ook niet waarschijnlijk dat er in die eerste fase voor beide zaken een gegadigde gevonden zal worden. Concurrentie-vervalsing door de R.1J.P.. door her aan de bewoners gratis beschikbaar stellen van percelen met jonge bomen voor tuinaanplant, maakt de vestiging van bedoelde zaken extra onaantrekkelijk, c.q. betekent extra aanloopmoeilijkheden voor het kwekerij-tuincentrum. 35. Huurders van woningen verplichten tot onderhoud van openbaar groen: blz; ,.., De.voorgestelde werkwijze is gedoemd te mislukken. Men zou hoogstens kunnen denken aan kleine stukjes openbaar groen, grenzend aan uitgegeven percelen. Het doen herleven van "herendiensten", via een bepaling in het huurcontract, za1,juridisch moeilijk houdbaar zijn. Bovendien zou een dergelijke bepaling discriminatoir t6n opzichte van de eigen-woningbezitters zijn. Ten slotte zullen ook de controle en sancties op het niet naleven van eeqdergelijke bepaling in het huurcontract moeilijk uitvoerbaar zijn (wie regelt bv. de werkverdeling en ziet toe op de uitvoering daarvan?) en aanleiding geven tot vele strubbelingen tussen de bewoners. 36. Terreinen voor golf en/of 'andere ruimte-extensieve sportactiviteiten: blz , Ruimte-extensieve sportactiviteiten zijn in de regel kostbaar, bij golf zijn de exploitatiekosten extreem hoog, 0.m. doordat de grasbanen vrijwel e1ke dag gemaaid moeten worden. Gezien het streven naar een stad voor mensen uit de lagere inkomensgrdepen, zal het nog geruime tijd duren alvorens dergelijke voorzieningen in Almere (Haven) exploitabel zullen zijn. ~et is bovendien niet onwaarschijnlijk dat de enkele bewoner van Almere (Haven), die deze sportactiviteiten wil en kan bedrijven, er de voorkeur aan zal geven om hiervoor naar het nabij gelegen Gooi te gaan. Bij de hier beschouwde sportactiviteiten speelt nu eenmaal de mogelijkheid tot contacten met sociaal gelijkgestemden een belangrijke rol,.waaraan het overbruggen van enige afstand geheel ondergeschikt is. 37. Attractiepunt van nationaal of regionaal Edrmaat: blz Een dergelijk attractiepunt heeft als bezwaar de grote verkeersproduktie ten tijde van het hoogseizoen hiervoor en de behoefte aan zeer grote parkeerterreinen. Het probleem is dan het vinden van een optimum tussen een multifunctioneel gebruik om de hoge investeringen ook aanvaardbaar te maken voor de periode dat het attractiepunt weinig wordt bezocht en een tevens aanvaardbare belasting van de verkeersvoorzieningen in de omgeving van het attractiepunt gedurende de periode dat dit intensief wordt bezocht. Met betrekking tot een Disneyland is reeds enige studie verricht n.a.v. gedachten om dit in het gebied van Lelystad te stichten. Het is zinvol om nog eens na te gaan welke overwegingen hebben gegolden om dat plan toen terzijde te leggen. 38. Een manege in een stad met overwegend lage inkomens: blz ~ansluitend op punt 36, over de behoefte aan voorzieningen voor dure ~~ortactiviteiten, wordt opgemerkt da het wijzen op de vestigingsmogelijkheden voor een manege in Almere w inig overtuigend zal overkomen, wanneer men tegelijkertijd kan vernem.n dat er bij het woningtoewijzings- I..

11 I~clcid mar zal -wordell ges~reefd dat minimaal 70% van de beschikbaar komende woningen zal worden toegewezen aan gegadigden met-een inkomen van 1800 guldens van 1975 per naand of minder. ' 39. Jachtpercelen van ca. 40 ha in de internucleaire ruimten: blz Dit voorstel heeft onvoldoende realiteitswaarde. Dergelijke kleine perceeltjes geven aanleiding tot "dood"jagen, zodat in korte tijd het wild. verdwenen zal zijn. Het vervolgens uitzettenen voederen van wild t.b.v. de jacht roept ongetwijfeld weer andere reacties op. 40. ~oorzieningen voor ongeorganiseerde sport: blz Bij het scheppen van dit soort voorzieningen t.b.v. de eerste bewoners van Almere en inwoners uit de regio moet we1 rekening worden gehouden met beheersproblemen: taken betreffende schoonhouden, onderhoud en reparaties, gebruiksroosters, inning van vergoedingen, etc. zullen bij gebruik voor ongeorganiseerde sporten per definitie niet aan besturen kunnen worden gedelegeerd. Deze problemen gelden niet voor "trapveldachtige" voorzieningen, maar bv. we1 voor de in het werkdocument genoemde tennis: tafel in een leegstaand winkelpand. 41. Beschikbaar stellen leegstaande winkel voor tafeltennis: blz Aansluitend bij opmerking 16, over het beschikbaar stellen van een leegstaande winkel als tijdelijke peuterspeelzaal, gelden ook hier als bezwaren dat de R.1J.P. vermoedelijk niet zal kunnen'beschikken over afgebouwde winkelpanden,.dat bij het geplande hoge groeitempo winkel-, panden in her algemeen niet lang leeg zullen staan en dat het begindigen van een tijdelijk gebruik problemen geeft bij het vinden van een vervangende ruimte, waartoe de R.1J.P. zich verplicht zal voelen i.v.m.,. verkregen. rechten van de tijdelijke gebruikers. 42. Aanschrijven van verenigingen en organisaties op sportgebied: blz. 5.11:. De opmerkingen bij dit punt sluiten aan op de eerder, m.n. in punt 15,.' genoernde algemenebedenkingen tegen het ontplooien van R.1J.P.-initia- ; tieven voor het oprichten van particuliere verenigingen. Ook voor het scheppen van voorzieningen op het gebied van de sport die* de R.1J.P. zich in eerste instantie te beperken tot het volgens de beschikbnre.inzichten naar beste kunnen aanleggep van sportterreinen, resp. het stichten van gebouwen voor sportbeoefening. Voor het oprichten van ) verenigingen dient het - a1 of niet door een sociaal opbouwwerker gestimuleerde - particuliere initiatief te worden afgewacht. In een latere i fase kan dan met de vertegenwoordigers van de betrokken verenigingen.! overleg plaatsvinden over eventuele aanpassingen of aanvullingen.! 43. Organiseren van Nederlandse folkloredage'n: blz Men kan zich afvragen of men dergelijke manifestaties niet beter in 1 zijn waarde kan laten in het gebied waarin ze tot leven zijn gekomen.! Het copieren van uitingen van tradities in een gebied waar deze niet zijn gegroeid zal spoedig gekunsteld aandoen. 44. Bouwen caf6-bar met openingstijden van ca uur: blz. 5.12; Het thans reeds stellen van voorwaarden betreffende openingstijden is i prematuur. Dit punt zal de exploitant t.z. t., vanuit een bedrijfseconomische gezichtshoek, moeten bekijken en in overleg met de lokale over? heid moeten regelen. I,

12 45. '~achtbusverbindin~en tussen Almere-Haven en Amsterdam-Centraal: blz Men moet hierbij rekening houden met aanzienlijke exploitatieverliezen; elders in het land zijn nachtbussen nog nergens een succes gebleken. 46. Verhuur van zaalaccommodatie voor feestjes aan groepen en particulieren: blz Bij het scheppen van deze mogelijkheden moet worden gewaakt voor concurrentie-vervalsing tegenover de horeca-sector, zowel bij de verhuur van ruimte als bij het openen van mogelijkheden om in de gehuurde ruimten dranken en spijzen te nuttigen. Een aldus georganiseerd knutselcentrum zal alleen via'aamnerkelijke subsidies kunnen worden gebouwd'en gefxploiteerd. Verder kleeft hieraan weer het gevaar van concurrentievervalsing, dit keer voor de doe-het-zelfwinkel, met name wanneer in het knutselcentrum tegen geringe, of relatief lage kosten, ook materialen verkrijgbaar zouden zijn. In overeenstemming met het in punt 5 verdedigde standpunt t.a.v. R.1J.P.- initiatieven' bij' de Samenl~vingsopbouw, zal de exploitatie van het knutselcentrum dienen te geschieden middels een door particulier initiatief in het leven geroepen vereniging. 48. Aanschrijven Min. van C.R.M. t.b.v. onderzoek mogelijkheden voor een museum: blz Het aansdhrijven van het Min. van. C:R.M. is vemoedelijk geen doeltreffende. procedure' om een'museum van nationale betekenis in Almere te krijgen. Uitgewerkte en gemotiveerde suggesties vormen waarschijnlijk een betere aanzet; in dit verband wordt gewezen op de werkwijze bij het expositiegebouw op de Houtribhoogte. 49. Oprichten filmliga op initiatief van de lokale overheid: blz Aansluitend op de eerder, in punt 15,verdedigde gedragslijn, dient ook de oprichting van een filmliga aan een particulier initiatief te worden overgelaten. In afwachting vandat initiatief zou de R.IJ.P. wellic'ht.we1, wanneer daaraan behoefte zou zijn, van tij'd tot tijd een filmvoorstelling financieel mogelijk kunnen,maken via de Culturele ~missie. Deze Comissie stelt zich tot taak het zinvol besteden van een jaarlijks op.de begroting uitgetrokken bedrag (voor een aantal jarenwas dit steeds f ). Deze post is bedoeld voor het subsidifren van culturele manifestaties, in de eerste plaats voor R.TJ.P.-ambtenaren en hun gezinsleden ("die op hun vooruitgeschoven posten tach a1 zoveel cultuur te kort komen"); aangezien echter meestal de georganiseerde manifestatie aanzienlijk meer ruimte biedt dan door de R.1J.P.-ambtenaren wordt bezet, zijn bij het merendeel dezer manifestaties ook anderen zeer welkom. In het algemeen organiseert de Culturele Commissie manifestaties op het gebied van toneel, muziek en cabaret; suggesties voor het draaien van een aantal films zullen vermoedelijk echter we1 een goede kans maken. 50. Huurprijs winkelpanden op basis van de omzet: blz Het baseren van de huurprijs van een winkelpand op de omzet die de huurher in dat pand heeft, wordt met nadruk afgewezen:

13 - dc odministratieve rompslomp is groot; alleen reeds de controle van de boekhoudingen bij tegenstribbelende ondernemers bezorgt de R.IJ.P.'zeer veel extra werk; - we zullen steeds bedacht moeten zijn op pogingen van de zijde der middenstanders om de bedrijfsresultaten te versluieren; - het sysreem "bestraft" hoge omzetten; - het nuttige effect is twijfelachtig: in het totaal der exploitatiekosten neemt de huurprijs van het kale pand slechts een bescheiden plaats in; - de wijze van huurberekening wordt vastgesteld door de Staatssecr. van Financien; naar verwachting zal ook deze met het voorgestelde systeem niet instemmen. Het in Lelystad gehanteerde syateem, indien nodig met enige korting in de beginjaren, is op grond van de ervaring beter te verdedigen. Overigens zal het goed zijn om ook kennis te nemen van de ervaringen die men op dit gebied heeft opgedaan in het winkelcentrum "De Boogerd" in Rijswijk. Daar is nl. het beginsel van huurprijs op basis van omzet, al- thans in de beginjaren, ook gehanteerd. Deze opmerking geldt ook voor de op'blz genoemde voorwaarden voor het bouwen van "kale" te verhuren bedrij f sruimten. 51. Uitgiftevorm voor grond voor de bouw van een winkelpand: blz. 5.13/14. Om de mogelijkheid tot particuliere bouw van een winkelpand een reele inhoud te geven, zal vermoedelijk naast erfpacht ook eigendom mogelijk moeten zijn, te weten in het geval dat een gewenste vestiging alleen via die weg mogelijk is. Zie hiervoor ook een reeds eerder uitgebrachte notitie. Deze opmerking geldt ook voor de op blz genoemde aanbieding van percelen grond op erfpachtsbasis voor eigenbouw door instellingen op het gebied van de zakelijke dienstverlening. 52. Prioriteit voor gedupeerde winkeliers uit Amsterdam en het Gooi: blz Dit selectie-criterium zal slechts met grote reserve mogen worden gehanteerd. Het zal in ieder geval gesubordineerd moeten blijven aan het criterium van een gezonde financiele structuur. Het aantrekken van marginale bedrijven is niet bevorderlijk voor een krachtige ontwikkeling van het winkelcentrum; het een tijdlang nog in stand lrouden van zwakke bedrijven zou voor een belangrijk deel ten koste van de bevolking van Almere gaan en is zeker geen goede basis voor concurrerende prijzen voor de bewoners van Almere. 53. Gemeenschappelijke regeling boodschappenkarretjessysteem: blz De opzet en het in stand houden van een dergelijk systeem is geen taak voor de overheid maar voor de winkeliers(vereniging). Als dit verder geen dwingende consequenties heeft, is het uiteraard we1 zinvol om bij het ontwerpen van het winkelcentrum met een dergelijk systeem alvast rekening te houden. 54. Arquisitie en selectie banken, verzekeringsbedrijven en eewapotheek: blz Acquisitie voor de vestiging van banken, verzekeringsbedrijven en een apotheek'- en dit geldt a fortiori voor de selectie binnen deze branches - is geen taak voor de R.1J.P. en heeft ook weinig zin. Initiatieven voor vestiging komen vanzelf van de landelijke organisaties. De +vloed van de R.1J.P. is hier beperkt tot het overleg over situering en uitgiftevoorwaarden..

14 55. Bouw van een bibliotheek: blz De zorg voor de bouw en exploitatie van een bibliotheek is niet aan de R.IJ.P., maar aan de lokale overheid toegewezen. 56. Tandarts in (semi)overheidsdienst: blz Als bij de zorg voor de aanwezigheid van (semi)overheidsdiensten en instellingen ook aan het aantrekken van een tandarts wordt gedacht l'igt het voor de hand hierbij ook te denken aan een huisarts en de andere ook op blz genoemde functionarissen Tijdelijk beschi'kbaar stellen van leegstaande winkels.voor diverse doeleinden: blz ver<enk&mstig het in de punten 16 (peuteripeelzalen).en 41 (ongeorganiseerde sportbeoefening) ingenomen standpunt, wordt het voorgestelde tijdelijke gebruik van leegstaande winkels afgewezen. De bezwaren zijn i.h.a. (afgezien van de vraag of situering van ruimte voor de tijdelijke gebruikers een passende oplossing vormt): - het blokkeren van de mogelijkheid om de winkelpanden uit te geven.. voor. het doe1 baarvoor ze zijn gebouwd, zolang er nog geen alter-.. natieven voor de tijdelijke gebruikers zijn. Gezien degeplande ' snellegroei van Almere moet aan dit bezwaar een groot gewicht worden toegekend. - dekosten verbonden aan. een provisorische afbouw en de stoffering ' voor tijdelijke gebruikers Contacten leggen met v6rtegeiwoordigende instanties uit de regio:.. blz Voor een aantal van de tiier bedoelde voorzieningen (jeugdcentrum, be-. jaardensoos, kerken, crsches, peuterspeelzalen, e.d.) gelden ook hier de in punt 15 genoemde bedenkingen tegen het leggen van contacten met vertegenwoordigende'instanties uit de regio ten behoeve van de (verdere) planning en realisering van vooriieningen die door particuliere verenigingen worden gebruikt. Voor dergelijk overleg kan het Sest het initiatief'vanbetrokken, bij voorkeur.bewoners van'almere, worden afgewacht. 59. Overleg over de bouw en inrichting van een politiebureau: blz De zorg voor het bouwen en inrichten van ein politiebureau is niet een taak van de lokale overheid, maar voor de Rijksgebouwen Dienst (min. van V.R.O.). 60. Instellen weekenddiensten voor gezondheidszorg: blz Bij de instelling van weekenddiensten voor functionarissen op het gebied van de gezondheidszorg heeft de R.1J.P. geen taak of bevoegdheden. 61. Planning ziekenhuis voor Almere: blz Bij de contacten met (ziekenhuizen in) het Gooi en de planning voor een ziekenhuis in Almere, dienen uiteraard ook de ontwikkeling van de plannen voor het ziekenhuis in Lel~stad in gedachten gehouden te worden. 62. Contacten leggen met regionale verenigingen op het gebied van de maatschappelijke dienstverlening: blz Aansluitend bij punt I5 over R.1J.P.-initiatieven om te komen tot het in Almere oprichten van afdelingen van verenigingen, kunnen ook voor het oprichten van afdelingen van verenigingen op het gebied van de maatschap-

15 pelijke dienstverlening het best eerst de particuliere initiatieven worden afgewacht. De R.1J.P. behoeft zich dan ook niet bezig te houden met, c.q. te mengen in, aangelegenheden betreffende gezamenlijke aanpak, veren ontzuiling. e.d. 63. Initiatief tot oprichting van een oppascentrale: blz Analoog aan het in punt 15 gemotiveerde standpunt over de taak van de overheid bij de samenlevingsopbouw, kan ook de oprichting van een oppascentrale het beste aan particuliere initiatieven worden overgelaten. 64. Overleg met instellingen op het gebied van de geestelijke en maatschappelijke zorg: blz Voor zover men het treffen van de hier beoogde voorzieningen niet aan het initiatief van de op dit gebied werkzame particuliere instellingen wil overlaten, is het zinvol om voor het overleg (ook) contact op te nemen met reeds in Flevoland, m.h. in Lelystad, aanwezige instellingen. Daardoor kan wellicht een nuttig gebruik worden gemaakt van bij deze instellingen aanwezige mensen, middelen en de daar opgedane'ervaringen met het treffen van voorzieningen in een nieuw gebied. 65. Nachtdiensten voor benzinestations: blz De openingstijden van benzinestations worden uitsluitend bepaald door bedrijfseconomische criteria: als het rendabel is voor de betrokken pomphouders, zullen de stations, ook zonder R.1J.P.-initiatieven, 24 uur per dag open zijn. Zolang dit bedrijfseconomisch niet haalbaar is, zal het alleen mogelijk zijn via subsidiering van de uit de langere openstelling voortvloeiende exploitatie-tekorten; dit wordt echter noch nodig, noch verantwoord geacht. 66. Aantrekken van een exploitant voor avondwinkel: blz Van het zoeken naar een gegadigde voor de exploitatie van een avondwinkel kan pas succes worden verwacht als de verwachting dat deze voorziening een economisch bestaan kan bieden, reeel is. Bovendien zou daarvoor vermoedelijk ook een aanpassing in de winkelsluitingswet nodig zijn. 67. Aanschrijven van allerlei verenigingen en organisaties: blz Gelet op hetgeen hierover bij voorgaande puntefi a1 naar voren is gebracht wordt dit man. voor verenigingen en organisaties op maatschappelijk gebied, niet juist geacht. 67. 'Aanbieden grond voor particuliere winkelbouw in erfpacht: blz Analoog aan punt 51 wordt opgemerkt dat naast erfpacht ook het verkrijgen in eigendom mogelijk zal moeten zijn om aan de mogelijkheid tot particuliere bouw van een winkelpand een reele inhoud te geven. 69. Stimuleren groepswoningbouw: blz Analoog aan punt 10 wordt ook in dit verband opgemerkt dat de mogelijkheid tot het kopen van een perceel grond voor de bouw van een woning gewenst zal zijn. Deze mogelijkheid zal het instrument om deze activiteit te stimuleren, nog aanzienlijk zal verbeteren. Op blz. 5.1 wordt gesproken over het aanbieden van 100 kavels (van max. 450 m2) voor eigenbouwers. Als in dit aantal ook de hier bedoelde terreinen voor groepsbouw zijn begrepen, is dit als instrument voor het stimuleren van groepswoningbouw vermoedelijk niet toereikend.

16 Bij het voorstel tot het verlenen van (gratis) deskundige adviezen wordt opgemerkt, dat dit niet alleen concurrentie-vervalsend zou werken tegen- 'over particuliere architecten, maar dat er bovendien bij de R.1J.P.. gezien de overbelasting allerwege, geen mensen meer zullen zijn die deze taak er nog bij kunnen nemen. Verder vraagt men zich af of dit voorstel alleen betrekking heeft op de particuliere groepsbouw (en zo ja, hoe groot moet een groep dan zijn?) of ook bedoeld is voor individuele bouwers. 70. Subsidi&ing particuliere initiatieven gericht op maatschappelijke dienstverlening: blz Aangezien de R.1J.P. niet over de mogelijkheid tot toekenning van de hier bedoelde subsidies beschikt heeft dit instrument geen betekenis. 71. Gescheiden verkeerssystemen met voetgangers en fietsers zoveel mogelijk op het maaiveld: blz Dit uitgangspunt betekent dat de autowegen bij de kruisingen omhoog moeten worden gebracht;gelet op het grote aantal kruisingen en ervan uitgaande dat het omhoog en omlaag brengen van voet- en fietspaden veel goedkoper is, rijst de vraag of het voorgestelde uitgangspunt we1 verantwoord is. 72. Frequentie busdiensten: blz Een hoge frequentie in de busdiensten leidt bij onvoldoende gebruik daarvan tot hoge exploitatieverliezen. Bij het overleg hierover met de betreffende busonderneming zal dan ook bekend moeten zijn op welke wijze deze verliezen zullen worden gecompenseerd. Deze opmerking betreft zowel het vervoer binnen Almere (blz ) als het vervoer tussen Almere en de regio (blz ) 73. Service-verlening door de busonderneming: blz Gezien de daaraan'verbonden kosten, zijn elders in het land de gelegenheden tot-het tevens vervoeren van kinder- of wandelwagens en fietsen. steeds beperkter, zp niet onmogelijk geworden; een verwachting dat dit in Almere anders zal liggen is niet regel; het voorstel, voor zover dit meer beoogt dan de ook thans aanwezige mogelijkheden, derhalve ook niet. ~eze opmerking betreft zowel het vervoer binnen Almere (blz ) als het vervoer tussen Almere en de regio (blz ) Voorschrijven van een lift in winkels met verdieping(en): blz Het voorschrijven van een lift in winkels met verdieping(en) heeft belangrijke kostenconsequenties, die in zeer veel gevallen het voorstel onuitvoerbaar zullen maken. Wellicht is het mogelijk deze kosten te beperken door toepassing van een roltrap of een lift voor meerdere, of alle winkels. Deze opmerking geldt zowel voor de instrumenten, gericht op goede verplaatsingsmogelijkheden binnen Almere (blz. 5.18) als voor de instrumenten gericht op' goede verplaatsingsmogelijkheden voor gehandicapten (blz. 5.19). 75. Gratis openbaar vervoer voor inwoners van (en werkenden in?) Almere: blz P Bij combinatie met het op blz voorgestelde instrument, om te bereiken dat het aantal arbeidsplaatsen in Almere niet meer dan 10% zal afwijken van het aantal beroepspersonen, is het niet duidelijk of het

17 voorstel betrekking heeft op de inwoners van Almere of (ook) op de mensen die daar werken, alsmede hun gezinsleden. Verder wordt hier evenals in punt 23, opgemerkt dat a1 te o~ichtige bevoorrechting van bepaalde groepen mensen dient te worden vermeden en dat aan de uitvoering van dit voorstel een grote administratieve rompslomp verbonden zal zijn. Wat misschien we1 mogelijk zou zijn is het aansluiten bij een proefneming bij het min. v. V. en W met niet-te-dure jaarabonnementen.voor de gebruikers van het openbaar vervoer (initiatief kamerlid Van der Doe ). Lelystad, 8 februari 1975 A.G. van Ommeren