Tariefbesluit nieuwe diensten FttH. DHZ voor Telco-Telco migratie, DHZ voor Poortmigratie, FTU vervanging door operator en Project- en bulkmigraties

Transcriptie

1 Ons kenmerk: ACM/DTVP/2017/205558_OV Zaaknummer: Tariefbesluit nieuwe diensten FttH DHZ voor Telco-Telco migratie, DHZ voor Poortmigratie, FTU vervanging door operator en Project- en bulkmigraties Pagina 1/18 Muzenstraat WB Den Haag Postbus BH Den Haag T F ontwerpbesluit voor nationale consultatie -

2 Inhoud 1 Inleiding en structuur Inleiding Structuur Juridisch kader Proces Beoordeling kostprijsonderbouwing DHZ migratiediensten Kostprijsonderbouwing KPN Beoordelingspunten Conclusie FTU vervanging door operator Kostprijsonderbouwing KPN Beoordelingspunten Conclusie Project- en bulkmigraties Toelichting KPN Beoordelingspunten Conclusie Goedkeuring /18 5 Dictum Annex A Tariefplafonds Annex B Nota van bevindingen Annex C Reactie van de Europese Commissie... 18

3 1 Inleiding en structuur 1.1 Inleiding 1. In dit tariefbesluit stelt de ACM tariefplafonds vast voor vier nieuwe ODF FttH diensten. Het gaat hierbij om de diensten Doe Het Zelf Monteur (hierna: DHZ) voor Telco-Telco migratie, DHZ voor Poortmigratie, Fiber Termination Unit (hierna: FTU) vervanging door operator en Project- en bulkmigraties. 2. De ACM stelt tariefplafonds vast omdat zij in het besluit marktanalyse Ontbundelde Toegang van 17 december 2015 (hierna: marktanalysebesluit ULL) 1 aan Koninklijke KPN N.V., zijn groepsmaatschappijen als bedoeld in artikel 24b van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, alsmede Reggefiber Group B.V., waarin KPN N.V. uitsluitende zeggenschap heeft (hierna gezamenlijk aangeduid als: KPN), tariefverplichtingen in de vorm van tariefplafonds heeft opgelegd. De tariefregulering omvat de verplichting tot kostenoriëntatie. Deze verplichting tot kostenoriëntatie geldt voor de tarieven voor ontbundelde toegang tot glazen aansluitnetwerken, ofwel Fiber-to-the-Home (hierna: FttH). 2 3/18 3. KPN heeft op 23 december 2016 de diensten DHZ voor Telco-Telco migratie en FTU vervanging door operator aangekondigd. Beide zijn per 13 maart 2017 beschikbaar. De diensten DHZ voor Poortmigratie en Project- en bulkmigraties zijn op 17 februari 2017 aangekondigd. De dienst Project- en bulkmigraties is per 18 april 2017 afneembaar en de dienst DHZ voor Poortmigratie is per 21 mei 2017 beschikbaar. De door de ACM vastgestelde tariefplafonds zijn met terugwerkende kracht van toepassing vanaf het moment van introductie van deze diensten. 1.2 Structuur 4. De structuur van dit tariefbesluit is als volgt. In hoofdstuk 2 wordt het juridisch kader voor het vaststellen van de tariefplafonds weergegeven. In hoofdstuk 3 wordt het proces van het tot stand komen van dit besluit beschreven en de wijze waarop marktpartijen daarbij zijn betrokken. Vervolgens worden in hoofdstuk 4 de kostprijsonderbouwingen van de vier nieuwe diensten samengevat en door de ACM beoordeeld. Hoofdstuk 5 bevat het dictum. 1 Kenmerk: ACM/DTVP/2015/ FttH-netwerken impliceren de grootschalige aanleg van glazen aansluitnetwerken in gebieden die grotendeels bestaan uit residentiële gebruikers; zie in dit verband ook paragraaf van de Beleidsregels.

4 2 Juridisch kader 5. In het marktanalysebesluit ULL is in dictumonderdeel XIII het volgende bepaald: XIII. Op grond van artikel 6a.2 jo. artikel 6a.7 van de Tw legt ACM aan KPN ten behoeve van het kunnen afnemen van toegangsdiensten en bijbehorende faciliteiten die behoren tot de markt voor ontbundelde toegang, tariefregulering op (zie randnummer 371 tot en met 373). Voor verschillende vormen van toegang gelden verschillende invullingen van tariefregulering die hierna zijn aangegeven. 6. Voor toegang tot FttH-netwerken geldt de invulling zoals bepaald in dictumonderdeel XVII van het marktanalysebesluit ULL. In dit dictumonderdeel staat: 4/18 XVII. Voor ODF-access FttH en bijbehorende faciliteiten is de verplichting tot kostenoriëntatie van toepassing zoals die is beschreven in randnummers 445 en In het onderhavige tariefbesluit vindt enkel een beoordeling plaats van de kosten voor nieuwe FttH diensten waarvan de tarieven worden bepaald op basis van de WPC/EDC-methodiek. Van de in dictumonderdeel XVII genoemde randnummers is daarom alleen randnummer 446 relevant in dit kader. In randnummer 446 uit het marktanalysebesluit ULL is het volgende bepaald: 446. Voor tarieven voor diensten die geen onderdeel vormen van de DCF-methodiek is de bestaande WPC/EDC-methodiek van kostenoriëntatie van toepassing. Deze methodiek is beschreven in Annex A van dit besluit. KPN is verplicht voor deze diensten een kostentoerekeningssysteem dat aan de hierin beschreven voorschriften voldoet ter goedkeuring aan ACM voor te leggen. Tevens dient KPN in beginsel altijd een accountantsrapportage te voegen bij de rapportage over het resultaat van de toepassing van het kostentoerekeningssysteem. ACM kan zich voorstellen dat dit bij kleine dienstaanpassingen niet altijd nodig is. Deze uitzonderingen kan KPN aan ACM voorleggen. Indien KPN in het concrete geval kan onderbouwen dat een accountantscontrole disproportioneel is, kan ACM hem in die specifieke situaties toestaan om geen externe accountantscontrole te laten uitvoeren. 8. De WPC/EDC-systematiek gaat uit van de gerealiseerde kosten van het meest recente verslagjaar en de geraamde kosten voor het eind van de reguleringsperiode. Op basis van een interpolatie worden vervolgens de EDC-kosten voor de tussenliggende jaren berekend.

5 3 Proces 9. KPN heeft op 6 februari 2017 per brief 3 de kostprijsonderbouwing DHZ voor Telco-Telco migratie en FTU vervanging door operator ter goedkeuring bij de ACM ingediend. 10. Tevens heeft KPN op 17 februari 2017 per 4 de diensten DHZ voor Poortmigratie en Project- en bulkmigraties aangekondigd. Hierbij heeft KPN een toelichting over de onderliggende kosten toegevoegd. 11. Naar aanleiding van deze kostprijsonderbouwingen heeft de ACM op 23 februari 2017 KPN per brief 5 vragen gesteld. KPN heeft deze vragen op 9 maart 2017 per brief 6 beantwoord. 5/ Naar aanleiding van de reactie van KPN heeft de ACM op 16 maart 2017 per brief 7 vervolgvragen gesteld. KPN heeft hier op 30 maart 2017 per brief 8 op gereageerd. 13. Op basis van de door KPN gegeven antwoorden heeft de ACM op 11 april 2017 per brief 9 een herberekeningsverzoek gestuurd naar KPN. KPN heeft hier op 21 april 2017 per brief 10 op gereageerd. 14. Het ontwerpbesluit nieuwe diensten FttH 11 is op 2 mei 2017 ter consultatie aan de markt voorgelegd. Twee partijen, te weten KPN en T-Mobile, hebben in het kader van de consultatie een zienswijze ingediend. Van de resultaten van de consultatie doet de ACM verslag in Annex B van dit besluit. 15. Op XX september 2017 heeft de ACM het ontwerpbesluit ter notificatie voorgelegd aan de Europese Commissie. 3 Kenmerk: WOPC/2017/ Kenmerk: ACM/DTVP/ Kenmerk: ACM/DTVP/2017/ Kenmerk: WOPC/2017/ Kenmerk: ACM/DTVP/2017/ Kenmerk: WOPC/2017/ Kenmerk: ACM/DTVP/2017/ Kenmerk: WOPC/2017/ Kenmerk: ACM/DTVP/2017/

6 4 Beoordeling kostprijsonderbouwing 16. In dit hoofdstuk zet de ACM, per dienst, de door KPN ingediende kostprijsonderbouwingen uiteen. Vervolgens bespreekt de ACM de daaruit voorvloeiende beoordelingspunten en vervolgvragen, gevolgd door de conclusie van de ACM. 17. Hierbij merkt de ACM op dat in het onderstaande de beoordelingspunten worden besproken die nadere uitleg van KPN behoeven en waarover tussen de ACM en KPN het meest is gecorrespondeerd. Dit laat onverlet dat de overige beoordelingspunten die wel in de correspondentie tussen de ACM en KPN voorkomen maar niet nader uiteen worden gezet in dit besluit, door de ACM zijn aangemerkt als in overeenstemming met het marktanalysebesluit ULL. 6/ In de van 17 februari heeft KPN aangegeven dat de dienst DHZ voor Poortmigratie volgens KPN dezelfde kostprijsonderbouwing kent als de dienst DHZ voor Telco-Telco migratie. KPN heeft daarom geen aparte kostprijsonderbouwing voor de dienst DHZ voor Poortmigratie ingediend bij de ACM. Gelet op de gelijkenissen tussen deze twee diensten stemt de ACM hiermee in. In randnummer 23 en 24 wordt dit verder toegelicht. De ACM zal deze diensten samen beoordelen onder de noemer DHZ migratiediensten. 19. Bij het tariefbesluit FttH heeft een accountantscontrole plaatsgevonden. De kostprijzen van de diensten in het onderhavige tariefbesluit komen voort uit dezelfde kostprijsrapportage 13. Daarom acht de ACM het bij onderhavige tariefbesluit niet noodzakelijk voor KPN om opnieuw een accountantsverklaring in te dienen bij de ACM. 4.1 DHZ migratiediensten 20. Bij een migratiedienst wordt de aansluiting van de latende ODF afnemer afgesloten en wordt de aansluiting van de verkrijgende ODF afnemer aangesloten. De dienst bestaat dus uit een depatch en een patch. Bij een reguliere Telco-Telco migratie kan een monteur alleen s middags installaties uitvoeren bij de klant doordat de migratie in de ochtend wordt uitgevoerd. Bij de DHZ variant geldt deze tijdsbeperking niet omdat de ODF afnemer volgens eigen planning zelfstandig de migratie kan uitvoeren. Hierdoor is de ODF afnemer in mindere mate afhankelijk van KPN en biedt deze dienst dus meer snelheid en flexibiliteit voor de klant. Ditzelfde geldt voor de dienst DHZ voor Poortmigratie. Poortmigraties worden gebruikt voor migraties binnen het domein van de operator, bijvoorbeeld bij nieuwe apparatuur of een upgrade van bestaande apparatuur. 12 ACM/DTVP/2016/ Dit betreft de door de accoutant gewaarmerkte versie d.d. 8 augusutus 2016.

7 4.1.1 Kostprijsonderbouwing KPN 21. Als basis voor de kostprijsonderbouwing van de dienst DHZ voor Telco-Telco migratie neemt KPN het in het tariefbesluit FttH 2016 vastgestelde tariefplafond voor de reguliere dienstvariant van Telco-Telco migratie. Bij de DHZ variant worden de directe werkzaamheden (arbeid) door de afnemer uitgevoerd. De directe kosten worden daarom door KPN in mindering gebracht op het voorheen vastgestelde tariefplafond. Doordat de DHZ-variant voor Telco-Telco orders wel inspanning vergt van personeel van KPN, voor o.a. registratie van de orders en ITworden indirecte kosten wel toegerekend aan DHZ variant. /werkzaamheden, [vertrouwelijk: XX 14 ]. 22. Zoals ook aangegeven in randnummer 18, geldt de hierboven uiteengezette kostprijsonderbouwing ook voor de dienst DHZ voor Poortmigratie. KPN stelt dat de dienst DHZ voor Poortmigratie qua handelingen en kosten voor KPN hetzelfde is als de dienst DHZ voor Telco-Telco migratie, maar dat het leverproces van de dienst DHZ voor Poortmigratie is verbijzonderd vanwege verschillende doorlooptijden. De ACM beoordeelt hierna of de kostprijsonderbouwing van DHZ voor Telco-Telco migratie voor deze dienst volstaat Beoordelingspunten Beoordelingspunt: doorlooptijden 23. De ACM heeft KPN gevraagd of een verschil in doorlooptijden in het leverproces niet leidt tot andere kosten. KPN licht in een reactie op deze vraag toe dat de werkzaamheden van beide diensten bestaande uit een depatch en patch en dus de kosten, exact gelijk zijn. Een Poortmigratie kan echter sneller worden uitgevoerd dan een Telco-Telco migratie omdat er in de doorlooptijd geen rekening gehouden hoeft te worden met een latende en ontvangende operator. KPN geeft aan dat de normlevertijd van een Poortmigratie [vertrouwelijk: XX] werkdagen en van een Telco-Telco migratie [vertrouwelijk: XX] werkdagen bedraagt. Het verschil in doorlooptijden is dus geen gevolg van andere werkzaamheden waardoor het geen gevolgen heeft voor de kosten. 24. Gelet op het voorgaande acht de ACM het aannemelijk dat de verschillende doorlooptijden niet 14 In randnummer 331 van het het marktanalysebesluit ULL worden ook gezamenlijke en gemeenschappelijke kosten onderscheiden. Bij de allocatie van kosten ten behoeve van EDC gereguleerde ODF access FttH producten en diensten wordt slechts een tweedeling gemaakt van de kosten. Omdat in de allocatie van de gezamenlijke en gemeenschappelijke kosten naar de onderhavige diensten met een zelfde opslagpercentage wordt gewerkt, worden deze kosten voor de eenvoud als indirecte kosten aangeduid.

8 tot andere kosten leiden. De ACM stelt daarom vast dat de kostprijsonderbouwing DHZ voor Telco-Telco migratie ook van toepassing is op DHZ voor Poortmigratie. Beoordelingspunt: indexatie 25. KPN maakt inzichtelijk op welke manier de indirecte kosten van de in 2016 goedgekeurde reguliere migratiedienst als basis dienen om de kosten van de onderhavige DHZ migratiediensten voor de rest van de reguleringsperiode, te weten 2017 en 2018, te berekenen. De tarieven van 2017 en 2018 berekent KPN middels een stijgingspercentage van de planlonen van [vertrouwelijk: XX] procent op de voorgenoemde indirecte kosten van de reguliere migratiedienst in / De ACM is van mening dat het stijgingspercentage van de planlonen niet opportuun is omdat bij de ter beoordeling voorliggende DHZ diensten de arbeidskosten bij de ODF afnemer liggen. Voor KPN blijven alleen indirecte kosten zoals overhead en afschrijvingskosten over. Voor dergelijke kostenposten vindt de ACM een inflatiecorrectie op basis van de CPI jaarmutatie meer geschikt. KPN is daarom verzocht de tariefplafonds opnieuw te berekenen. 27. Op 21 april heeft KPN een gewijzigde kostprijsberekening ingediend. In deze nieuwe kostprijsberekening worden kosten geïndexeerd op basis van de CPI jaarmutatie. Het is deze kostprijsberekening die de ACM als uitgangspunt neemt voor haar beoordeling Conclusie 28. Op grond van het voorgaande is de ACM van oordeel dat de gewijzigde kostprijsonderbouwing in overeenstemming is met het marktanalysebesluit ULL. 4.2 FTU vervanging door operator 29. Bij de dienst FTU vervanging door operator verricht de operator (ofwel de ODF afnemer) werkzaamheden op een eindgebruikerslocatie in opdracht van KPN. Het gaat hierbij om werkzaamheden die KPN normaliter zelf uitvoert om ODF toegang te kunnen bieden. De ODF afnemer ontvangt voor deze werkzaamheden een vergoeding van KPN Kostprijsonderbouwing KPN 30. De vergoeding is gebaseerd op de tarieven en tijden die aannemers aan KPN in rekening brengen in het geval dat zij deze werkzaamheden uitvoeren voor KPN. Deze vergoeding is opgebouwd uit materiaalkosten en een vergoeding voor arbeid.

9 4.2.2 Beoordelingspunten Beoordelingspunt: indexatie 31. De ACM merkt op dat de vergoeding voor de dienst FTU vervanging door operator niet wordt geïndexeerd, in tegenstelling tot al zijn andere tarieven. KPN voert hiertoe aan dat deze dienst, in tegenstelling tot de meeste diensten, een creditering betreft. Bij de enige andere dienst die ook een creditering betreft, de dienst Patchherstel, is ook geen indexering toegepast. 32. De ACM stelt dat er geen reden is om indexering voor crediteringsdiensten achterwege te laten. Per abuis heeft de ACM dit bij de dienst Patchherstel FttH in het tariefbesluit ontbundelde glastoegang (FttH) niet opgemerkt. 9/ De ACM heeft KPN daarom middels een herberekeningsverzoek verzocht om de voorgenoemde dienst te indexeren. KPN is verzocht om de arbeidskosten in de vergoeding, welke ongeveer [vertrouwelijk: XX] van het geheel bedragen, te indexeren middels het stijgingspercentage van de planlonen van [vertrouwelijk: XX] procent. De materiaalkosten dient KPN te indexeren middels een inflatiecorrectie op basis van de CPI jaarmutatie, zoals ook beschreven in randnummer 25 tot Op 21 april heeft KPN een gewijzigde kostprijsberekening ingediend. In deze nieuwe kostprijsberekening worden kosten geïndexeerd zoals hierboven beschreven. Het is deze kostprijsberekening die de ACM als uitgangspunt neemt voor haar beoordeling. Beoordelingspunt: tijdsbesteding 35. Bij de berekening van de arbeidskosten gebruikt KPN een schatting van het aantal minuten arbeid, te weten [vertrouwelijk: XX] minuten. KPN heeft in zijn kostprijsonderbouwing aangegeven dat het aanzetten van de connectoren (een onderdeel van de dienst) destijds enkele tientallen keren was getest en dat hiervoor een tijdsindicatie van [vertrouwelijk: XX] minuten stond, maar dat de gehele ombouw van de Packetfront FTU volgens de nieuwe werkwijze nog niet was getest. Het testen hiervan stond gepland in april en mei. 36. De ACM heeft KPN in een herberekeningsverzoek opgedragen deze testresultaten aan de ACM kenbaar te maken ten tijde van de consultatie. Uit de testresultaten wordt duidelijk dat de metingen van KPN in lijn zijn met eerder ingediende schatting en dat de testresultaten daarom geen reden geven om de tarieven aan te passen.

10 Beoordelingspunt: materiaalkosten 37. KPN heeft op verzoek van de ACM de relevante prijssheets voor de materiaalkosten inzichtelijk gemaakt. De ACM heeft hierdoor kunnen vaststellen dat de in de prijssheets gerapporteerde tarieven overeenkomen met de materiaalkosten die KPN in zijn berekening heeft opgenomen. De ACM is daarom van oordeel dat KPN de materiaalkosten correct heeft berekend Conclusie 38. Op grond van het voorgaande is de ACM van oordeel dat de gewijzigde kostprijsonderbouwing in overeenstemming is met het marktanalysebesluit ULL. 4.3 Project- en bulkmigraties 10/ Bij Project- en bulkmigraties kunnen grootschalige migratiewerkzaamheden de gehele dag binnen een specifiek tijdsvenster worden uitgevoerd. Hierdoor kunnen verschillende handelingen beter op elkaar afgestemd worden. De projectbegeleiding vindt plaats vanuit de reguliere capaciteit. Dit heeft als gevolg dat er voor Project- en bulkmigraties geen extra kosten worden gerekend ten opzichte van de reguliere migratiedienst. Een ODF afnemer kan deze dienst maximaal eens per kwartaal inzetten. KPN heeft deze beperking ingesteld om de dienst operationeel beheersbaar te houden Toelichting KPN 40. Omdat KPN naast het standaard migratietarief geen extra tarief voor dit proces rekent, heeft hij geen aparte kostprijsonderbouwing ingediend voor de dienst Project- en bulkmigraties Beoordelingspunten Beoordelingspunt: kostenbesparing 41. De ACM heeft KPN gevraagd waarom een betere afstemming van handelingen niet leidt tot kostenbesparingen ten opzichte van het standaard migratietarief. Ter beantwoording van deze vraag geeft KPN aan dat dit niet het geval is, enerzijds doordat er bij bulkmigraties extra tijd en aandacht wordt besteed aan de (afstemming van) werkzaamheden. KPN vangt deze extra benodigde tijdsbesteding op binnen de huidige projectmanagementcapaciteit door het aantal bulkmigraties te beperken. Anderzijds erkent KPN te kunnen besparen in de uitvoering door een betere afstemming. Dit leidt echter niet tot kostenbesparingen door vaste prijzen die vastliggen in contracten die KPN met aannemers heeft voor deze activiteiten. 42. Op basis van de door KPN gegeven toelichting acht de ACM het aannemelijk dat de betere afstemming van handelingen niet leidt tot kostenbesparingen.

11 Beoordelingspunt: beperkte inzet van dienst 43. Op verzoek van de ACM heeft KPN toegelicht dat Project- en bulkmigraties slechts eens per kwartaal ingezet kunnen worden om te voorkomen dat de standaard beschikbare projectmanagementcapaciteit bij KPN niet voldoende is. Bij een groter beroep op de dienst zouden specifieke resources vrijgemaakt en ingezet moeten worden wat tot extra kosten zou leiden. Ook KPN kan deze dienst maar in beperkte mate inzetten. 44. De ACM acht deze toelichting voldoende toereikend en ziet in dat deze beperkte inzet van de dienst Project- en bulkmigraties redelijk is omdat op deze manier extra kosten worden vermeden. 11/ Conclusie 45. De ACM vindt dat de gegeven toelichtingen voldoende aantonen dat de dienst Project- en bulkmigraties tot dezelfde kosten leidt als de reguliere migratiedienst. Voor de bepaling van het tariefplafond van de dienst Project- en bulkmigraties oordeelt de ACM daarom dat het correct is om uit te gaan van het standaard migratietarief. 4.4 Goedkeuring 46. KPN heeft, waar nodig, de in dit hoofdstuk door de ACM gemotiveerde herberekeningen op verzoek van de ACM doorgevoerd en de ACM op de hoogte gesteld van de kostprijzen voor de huidige reguleringsperiode die uit deze herberekeningen volgen. De ACM keurt de (gewijzigde) kostprijsberekeningen voor de diensten DHZ voor Telco-Telco migratie, DHZ voor Poortmigratie, FTU vervanging door operator en Project- en bulkmigraties goed. Op basis daarvan stelt de ACM de tariefplafonds voor deze diensten vast.

12 5 Dictum I. Gelet op de in het besluit marktanalyse ULL van 15 december 2015 aan Koninklijke KPN N.V., zijn groepsmaatschappijen als bedoeld in artikel 24b van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, alsmede Reggefiber Group B.V. opgelegde tariefreguleringsverplichting en gelet op hetgeen de ACM in dit tariefbesluit heeft overwogen, stelt de ACM de in Annex A opgenomen tariefplafonds voor de diensten DHZ voor Telco-Telco migratie, FTU vervanging door operator, DHZ voor Poortmigratie en Project- en bulkmigraties vast. II. Dit besluit treedt met terugwerkende kracht in werking. De tariefplafonds voor de diensten DHZ voor Telco-Telco migratie en FTU vervanging door operator gelden met terugwerkende kracht vanaf 13 maart Voor de dienst DHZ voor Poortmigratie en de dienst Project- en bulkmigraties gelden de tariefplafonds met terugwerkende kracht vanaf respectievelijk 18 april 2017 en 21 mei De geldigheid van het tariefbesluit eindigt op het moment dat de verplichtingen uit het marktanalysebesluit ULL worden vervangen door verplichtingen in een nieuw marktanalysebesluit of worden ingetrokken. 12/18 Autoriteit Consument en Markt namens deze, Dr. F.J.H. Don Bestuurslid Beroepsmogelijkheid Belanghebbenden die zich met dit besluit niet kunnen verenigen, kunnen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is bekendgemaakt beroep instellen bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven te Den Haag. Het postadres is: College van Beroep voor het bedrijfsleven, Postbus 20021, 2500 EA s-gravenhage. Het beroepschrift moet zijn ondertekend en moet ten minste de naam en het adres van de indiener, de dagtekening en een omschrijving van het besluit waartegen het beroep is gericht bevatten. Voorts moet het beroepschrift de gronden van het beroep bevatten en dient een afschrift van het bestreden besluit te worden meegezonden. Voor het instellen van beroep is griffierecht verschuldigd. Informatie hierover kan worden ingewonnen bij de griffie van het College, telefonisch bereikbaar op (070)

13 Annex A Tariefplafonds 47. In Tabel 1 geeft de voor de diensten DHZ voor Telco-Telco migratie, FTU vervanging door operator, DHZ voor Poortmigratie en Project- en Bulkmigraties weer. Tabel 1. Eenmalige tariefplafonds 2017 en 2018 Tariefplafonds DHZ voor Telco-Telco migratie 5,31 5,39 DHZ voor Poortmigratie 5,31 5,39 Vergoeding FTU vervanging door operator * 46,14 47,13 Project- en Bulkmigraties 15 29,40 29,70 13/18 * Dit betreft een vergoeding van KPN aan de ODF afnemer 15 De tariefplafonds voor de dienst Project- en bulkmigraties zijn gelijk aan tariefplafond voor de dienst migratie zoals bepaald in tariefbesluit FttH Deze dienst is, zoals ook weergegeven in randnummer 43 en 44, slechts een keer per kwartaal afneembaar.

14 Annex B Nota van bevindingen 48. Dit besluit is op 2 mei 2017 gedurende zes weken ter consultatie aan de markt voorgelegd. Naar aanleiding van deze consultatie heeft de ACM reacties ontvangen van KPN en T-Mobile. Deze reacties komen in het onderstaande aan bod. 49. KPN merkt op dat in het ontwerpbesluit verkeerde data vermeld staan. De dienst DHZ voor Poortmigraties is namelijk per 21 mei 2017 afneembaar en de dienst Project- en bulkmigraties per 18 april De ACM heeft de voorgestelde wijziging daarin opgenomen. 14/ T-Mobile is van mening dat het lastig is een zinvolle zienswijze te geven gezien de onderliggende kostprijsgegevens bij tariefbesluiten een black box zijn. T-Mobile beseft dat dit deels wordt veroorzaakt door de bedrijfsvertrouwelijkheid van de gegevens. Ter verheldering verzoekt T-Mobile de ACM om de correspondentie met KPN openbaar te maken. 52. De ACM wijst er op dat zij haar correspondentie met KPN openbaar heeft gemaakt. Het is vaste praktijk dat het dossier verschoond van vertrouwelijke informatie in de consultatieperiode ter inzage ligt bij de ACM, zo ook bij het onderhavige tariefbesluit. Bovendien is dit door de ACM kenbaar gemaakt door middel van een bericht in de Staatscourant 16. T-Mobile heeft zodoende de mogelijkheid gehad om kennis te nemen van de door haar gevraagde correspondentie. DHZ migratie-diensten 53. T-Mobile vermoedt op basis van randnummer 19 van onderhavig tariefbesluit dat de DHZvariant van de dienst Telco-Telco migratie in strijd is met de gangbare EDC-praktijk. Hierbij dienen indirecte kosten te worden gealloceerd als opslagpercentage van de directe kosten. T- Mobile meent dat de indirecte kosten zouden moeten afnemen wanneer de directe kosten lager worden, zoals het geval is bij DHZ migratie. Uit het onderhavige tariefbesluit blijkt volgens T- Mobile echter dat dit niet het geval is. T-Mobile stelt daarom dat dit in strijd is met de EDCuitgangspunten en geen recht doet aan het feit dat ook de afnemers van de DHZ-dienst indirecte kosten hebben. T-Mobile stelt dat alleen KPN indirecte kosten kan berekenen over kosten die zij niet zelf maakt, terwijl afnemers van KPN over kosten die zij wel daadwerkelijk maken geen indirecte kosten kunnen omslaan. 16 Stcrt 2017/25474.

15 54. De ACM is van oordeel dat het vermoeden van T-Mobile onjuist is. Omdat de indirecte kosten niet direct aan een bepaalde dienst zijn toe te rekenen, berekent KPN normaliter de totale indirecte kosten als percentage van de directe kosten berekend om de indirecte kosten naar rato toe te kunnen rekenen aan zijn diensten. Het wegvallen van de directe kosten bij een DHZdienstvariant betekent in niet dat de indirecte kosten van KPN wijzigen. De DHZ-variant voor Telco-Telco orders vergt namelijk dezelfde inspanning van het personeel van KPN, voor o.a. registratie van de orders en IT-werkzaamheden. Daarmee acht de ACM het geoorloofd dat KPN deze kosten op dezelfde manier in rekening brengt als bij de reguliere dienstvariant. De ACM is het daarom niet eens met T-Mobile dat randnummer 21 van onderhavig besluit in strijd is met de EDC-methodiek. 55. Met betrekking tot de stelling van T-Mobile dat de gekozen methodiek geen recht doet aan het feit dat ook afnemers van de DHZ-dienst indirecte kosten hebben, merkt de ACM het volgende op. De ACM onderkent dat T-Mobile ook indirecte kosten heeft, maar dit neemt niet weg dat het KPN is toegestaan zijn indirecte kosten terug te verdienen. Daarbij merkt de ACM nog op dat ook T-Mobile vervolgens haar kosten weer kan omslaan naar haar eindklanten. De stelling van T-Mobile is daarom onjuist. 15/18 FTU vervanging door operator 56. T-Mobile stelt dat het indexeren van de creditering aan aanbieders hersteld moet worden in het tariefbesluit ontbundelde glastoegang. Ook zou dit volgens T-Mobile, tezamen met de overige opgemerkte pogingen van KPN om op oneigenlijke wijze de gerapporteerde kostprijzen te verhogen, moeten leiden tot verscherpt toezicht waarbij de toetsing door de ACM aanzienlijk meer nauwgezet plaatsvindt. 57. De ACM onderzoekt momenteel of het tariefbesluit ontbundelde glastoegang FttH enige aanpassing behoeft. De ACM heeft voldoende inzicht in de processen en kostenstructuur van KPN om onderhavig tariefbesluit gemotiveerd te kunnen nemen. De discussiepunten waar T- Mobile naar verwijst zijn punten onderliggend aan dit tariefbesluit. De ACM is van mening dat dit niet vraagt om een andere wijze van toezichthouden. 58. KPN heeft op verzoek van de ACM de testresultaten naar de tijdsbesteding van de FTU vervanging bekend gemaakt. Uit deze testresultaten wordt duidelijk dat er geen sprake is van een significant andere tijdsduur dan waarmee in de huidige kostprijsonderbouwing is gerekend. KPN is daarom van mening dat de eerder ingediende kostprijsonderbouwing en de in Annex A opgenomen tariefplafonds daarmee de juiste tarieven blijven. 59. De ACM heeft de testresultaten van KPN ingezien en is op basis daarvan van mening dat de tijdsindicatie van [vertrouwelijk: XX] minuten een goede inschatting is. De tarieven zijn derhalve

16 goed berekend. Dit heeft de ACM verwerkt in randnummer 36 van het besluit. Project- en bulkmigraties 60. T-Mobile stelt dat met bulkmigraties een efficiëntiewinst moet kunnen worden behaald. T-Mobile begrijpt daarom niet dat wanneer een monteur op een dag meerdere migraties doet op een locatie, dit voor al deze migraties een veelvoud van EUR 29,40 kost. Ook is T-Mobile er niet van overtuigd dat Project- en bulkmigraties even duur zijn als individuele migraties. [Vertrouwelijk: XXX] De extra tijd en aandacht aan de (afstemming) van werkzaamheden die volgens KPN nodig is bij Project- en bulkmigraties acht T-Mobile onwaarschijnlijk en contraintuïtief. T-Mobile vraagt zich of waar deze werkzaamheden precies uit bestaan en wat de kosten hiervan zijn. Vervolgens wijst T-Mobile op de stelling van KPN dat op de uiteindelijke uitvoering werkzaamheden weliswaar kan worden bespaard, maar dat hier in de praktijk geen sprake van is, omdat KPN hierover geen afspraken heeft gemaakt met de ingeschakelde monteurs. T-Mobile verzoekt ACM dan ook om KPN om opheldering te vragen waarom KPN niet is overgegaan tot het maken van meer passende afspraken met leveranciers. Volgens T-Mobile ondermijnt KPN hiermee de bedoeling van deze nieuwe dienst. 16/ De ACM wijst er op dat het behalen van efficiëntiewinsten niet per definitie, zoals T-Mobile suggereert, leidt tot lagere tarieven. Efficiëntiewinsten kunnen ook tot uiting komen als gevolg van een betere afstemming van werkzaamheden binnen een specifiek tijdsvenster. Ook begrijpt de ACM niet waarom T-Mobile het onwaarschijnlijk en contra-intuïtief vindt dat de afstemming van meerdere handelingen extra tijd en aandacht vereist. De ACM is van mening dat men logischerwijs kan verwachten dat dit vraagt om een meer nauwkeurige planning en voorbereiding van de werkzaamheden. Daarnaast oordeelt de ACM dat zij voldoende inzicht heeft verworven om de kostenrapportage van KPN te beoordelen en te toetsen aan de WPC/EDC-methodiek, zodanig dat zij de tarieven vast kan stellen. De ACM ziet niet in wat het verzoek van T-Mobile om KPN om meer opheldering te vragen hieraan toe zouden voegen en oordeelt daarom dat het opvragen van meer informatie niet noodzakelijk, en derhalve niet proportioneel, is voor het vaststellen van de tarieven. 62. T-Mobile stelt dat besparingen door efficiencywinsten de hogere projectmanagement uitgaven ruimschoots overtreffen. De beperkte inzetbaarheid van Project- en bulkmigraties, eens per kwartaal, is daarom volgens T-Mobile onacceptabel. T-Mobile acht het in dit kader ook relevant dat de ACM bij KPN informeert in hoeverre KPN zelf gebruik maakt van Project- en bulkmigraties en welke voorwaarden daarbij gelden. 63. De ACM merkt op dat T-Mobile de stelling dat efficiëntiewinsten de hogere projectmanagement uitgaven ruimschoots overstreffen, niet van concrete onderbouwing voorziet. Het is daarom onduidelijk voor de ACM waar T-Mobile dit op baseert. De inzetbeperking geldt vanuit de non-

17 discriminatieverplichting uiteraard ook voor KPN zelf en is noodzakelijk om extra kosten te vermijden. Daarnaast wijst de ACM er op dat de mate waarin KPN zelf gebruik maakt van deze dienst niet relevant is voor de beoordeling van de kostenrapportage van KPN. 64. KPN verzoekt de ACM om in het dictum bij verwijzing naar Annex A tariefplafonds de beperkte afname van Project- en bulkmigraties van eens per kwartaal op te nemen. KPN wil voorkomen dat afnemers op basis van het dictum in de veronderstelling zouden zijn dat er onbeperkt gebruik gemaakt kan worden van Project- en bulkmigraties voor het standaard migratietarief. 65. De ACM heeft de door KPN verzochte wijziging opgenomen door middel van een voetnoot in Annex A bij dit besluit. 17/18

18 Annex C Reactie van de Europese Commissie 18/18