Belang monitoring in datacenters onderschat. Verhoogde systeemvloer vraagt om discipline

Transcriptie

1 datacenterworks februari 2009 statische elektriciteit Sluipmoordenaar in het datacenter management Belang monitoring in datacenters onderschat gebouwtechniek Verhoogde systeemvloer vraagt om discipline en verder eds ligt altijd op de loer water wordt een probleem green it in amsterdam brandbeveiliging moet ontwikkeling ict-ruimten volgen supercomputer gebruikt 540 liter water per minuut gartner ziet datacenter als levend organisme

2

3 in dit nummer datacenterworks Hot in het datacenter Brocade stuurde in de loop van januari een lijstje rond met wat er in 2009 hot is in het datacenter. De meeste voorspellingen vielen in de categorie open deur : de hoeveelheid data blijft groeien en vereenvoudiging wordt de trend in het datacenter. Fiber Channel wordt voorlopig niet verdrongen door Convergence Enhanced Ethernet en Fiber Channel over Ethernet. Waarvan akte. Er was echter ook nog een punt op het lijstje van Brocade die voor regelrechte paniek zorgde. Want was het nummer van DatacenterWorks dat nu voor u ligt mijn allereerste als hoofdredacteur alweer grotendeels achterhaald? Brocade komt in zijn hot list tot de opmerkelijke voorspelling dat in 2009 alles draait om vermindering van de energieconsumptie. Storageconsolidatie, serverconsolidatie en virtualisatie kunnen bijdragen aan deze trend, net zoals een aantoonbaar betere energie-performanceverhouding voor individuele infrastructuurcomponenten, laat Brocade weten. En dat terwijl uit meerdere artikelen verderop in dit nummer het beeld naar voren komt dat het energiegebruik de komende jaren de pan uit blijft rijzen, en dat een goede monitoring nodig is om de toename van het energiegebruik zelfs maar onder controle te krijgen (zie ook pagina 22 en verder). Marktvorser Gartner voorspelt zelfs dat het energiegebruik in het datacenter tussen 2005 en 2025 met % zal toenemen. Cijfers om somber van te worden als je ziet hoeveel tijd en geld er wordt gestoken in allerlei groene initiatieven. Zo is op pagina 13 en verder te lezen hoe in Amsterdam de lokale overheid samenwerkt met de plaatselijke IT-industrie om de CO 2 -uitstoot van datacenters ten opzichte van 1990 terug te dringen met 40 %, te realiseren in En dat is met de voorspelling van Gartner in het achterhoofd vooruitstrevend te noemen. Het project lijkt echter nog niet tot veel concrete maatregelen te hebben geleid, zo concludeert de auteur van het artikel. Natuurlijk is het terugdringen van het energiegebruik een topprioriteit voor datacenterbeheerders, maar een vermindering van de consumptie lijkt vooralsnog een utopie en in 2009 zeker niet haalbaar. Trend of geen trend. Ferry Waterkamp ferry@datacenterworks.nl In dit nummer energievoorziening 13 green it in amsterdam 32 energiebesparing vraagt om slimme stekkerblokken praktijk 08 eds ligt altijd op de loer 20 hp procurve stapt in markt voor datacenterswitches 38 security room met russische aanpassing koeling 12 water wordt een groot probleem voor datacenters 36 supercomputer gebruikt 540 liter water per minuut bekabeling 30 energiezuinig alternatief voor de stroomkabel 40 standaard voor 100 Gigabit Ethernet onderweg management 17 normalisatie: oerwoud of uitdaging? 19 gartner ziet datacenter als levend organisme 21 monitoringsysteem controleert sloten 22 belang van monitoring in datacenters onderschat gebouwtechniek 04 statische elektriciteit, de sluipmoorde - naar in het datacenter 26 brandbeveiliging moet ontwikkeling ict-ruimten volgen 33 verhoogde systeemvloer vraagt om discipline en verder 41 productnieuws 44 bicsi 46 column De coverfoto is beschikbaar gesteld door Rittal. 3

4 gebouwtechniek Statische elektriciteit, de sluipmoordenaar in het datacenter Controleren luchtvochtigheid is cruciaal 4

5 datacenterworks Vast staat dat apparatuur uitvalt en dat statische lading een bekende bron van fouten is. In een datacenter zijn er ten minste drie mechanismen aan te wijzen die verantwoordelijk zijn voor het opbouwen van statische lading. Met deze mechanismen kunnen we tijdens het ontwerp van een datacenter al rekening houden. De drie bekende mechanismen zijn: De statische lading die door mensen zelf wordt opgebouwd en die al lopend door de computerruimte wordt overgebracht op de apparatuur. De lading is afhankelijk van de materialen die zijn verwerkt in bijvoorbeeld kleding, schoenen en vloeren. Ook de luchtvochtigheid speelt hier een rol. De statische lading die wordt opgebouwd in de apparatuur, voornamelijk veroorzaakt door de zeer droge lucht die door de ventilatoren over de componenten wordt geblazen. Op sommige punten zal elektriciteit van het geladen item worden afgevoerd naar een contactpunt met de vloer. Statische lading in los liggende kabels, veroorzaakt door de droge lucht die er overheen blaast. De lading vloeit weg als de kabel in apparatuur wordt geprikt. We kunnen constateren dat luchtvochtigheid in alle drie de gevallen een rol speelt. antistatische vloeren Een antistatische vloer moet licht geleidend zijn om de statische elektriciteit af te kunnen voeren. Om dit te bereiken, moet de vloer in contact staan met een aardend systeem dat zelf weer is verbonden met de vloer van het gebouw. Om er zeker van te zijn dat de connectie van een goede kwaliteit is, adviseert de TIA 942 telecommunications infrastructure standard for data centers om elk zesde voetstuk van een verhoogde vloer met een 6-AWG-kabeltje (met een diameter van 4 mm) te verbinden met het aardende systeem. EN is op dit punt iets vager en suggereert dat elke tweede of derde poot met de grond moet zijn verbonden. De antistatische vloer zelf kan zijn opgebouwd uit verschillende materialen. Geleidende PVC wordt veel toegepast, maar is niet per definitie de beste materiaalsoort. Andere opties zijn stevig aluminium, geleidende tapijttegels, solide rubber en epoxytegels. TIA 942 schrijft voor dat vloeren antistatische eigenschappen moeten hebben in overeenstemming met IEC Dit is nogal een algemene standaard en als we dieper kijken dan blijkt het te gaan om de Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 4-2: Testing and measurement techniques - Electrostatic discharge immunity test. Een relevantere test zou zijn IEC Ed. 2.0 b:2003 Electrostatics - Part 4-1: Standard test methods for specific applications - Electrical resistance of floor coverings and installed floors. In Europa hebben we een standaard voor verhoogde vloeren, genaamd EN Raised access floors. Onder het kopje Electrostatic Conductivity staat vermeld dat het gebruikte materiaal moet overeenstemmen met EN 1081, EN 1815 and HD , voor zover dit relevant is. Dan blijkt het te gaan om: EN 1081 Resilient floor coverings - Determination of electrical resistance; EN 1815 Resilient and textile floor coverings Assessment of static electrical propensity. In alle voorbeelden hierboven wordt gesproken over testen, maar nergens staat hoe het gewenste resultaat eruit moet zien. In dat opzicht geeft IBM in een publicatie een duidelijker beeld. Zorg ervoor dat de maximale weerstand van het vloersysteem 2x10 (10) bedraagt, gemeten tussen het vloeroppervlak en het gebouw. Materialen met een lagere weerstand zullen de opbouw en afvoer van statische lading verder terugdringen. Voor de veiligheid mag de weerstand van het vloersysteem niet minder zijn dan 150 kg-ohm gemeten tussen twee punten die niet verder dan 1 m uit elkaar liggen. luchtvochtigheid In de praktijk komt het erop neer dat de weerstand tussen de 10 (6) en 10 (9) ohm bedraagt, gemeten volgens de standaarden die we al hebben besproken. Een aspect dat naar voren komt in bijna alle datasheets van fabrikanten, is dat de beloofde antistatische prestaties worden behaald bij een relatieve luchtvochtigheid van boven de 40 %. Hiermee komen we bij het belang van luchtvochtigheid. Volgens het Department of Defense Handbook 263 pikt iemand die bij een relatieve luchtvochtigheid van 65 % over Barry Elliott is werkzaam bij het Britse adviesbureau Capitoline Iedereen accepteert dat statische elektriciteit gevoelige elektronische componenten en microchips kan beschadigen, en dat ook doet. Door een gebrek aan statistieken is het echter moeilijk vast te stellen wat precies de impact is van statische elektriciteit op de apparatuur in datacenters. 5

6 een vinylvloer loopt 250 V statische elektriciteit op. Bij een relatieve luchtvochtigheid van 20 % levert dat op dezelfde vloer een statische elektriciteit van V op. TIA 942 vertrouwt op dit punt op de aanbevelingen van ASHRAE, de American Society of Heating Refigeration and Air conditioning Engineers. ASHRAE heeft verschillende invloedrijke documenten gepubliceerd, zoals de Thermal Guidelines for Data Processing Environments, waarin een luchtvochtigheid wordt geadviseerd van tussen de 40 en 55 %. Van een lage luchtvochtigheid is bekend dat die zorgt voor de opbouw van statische lading. ANSI/ESD S adviseert een relatieve luchtvochtigheid van tussen de 30 en 70 %. Onder de 30 % hebben materialen de neiging om te laden. ANSI/TIA/EIA-569 raadt aan de luchtvochtigheid in ruimten met telecomapparatuur tussen de 30 en 55 % te houden. IBM houdt het op tussen de 35 en 60 %. Het kost nogal wat energie om de luchtvochtigheid op een bepaald niveau te houden. De luchtvochtigheid binnen de bandbreedte houden van 45 en 55 % kost twee keer zoveel energie als het aanhouden van 40 tot 60 % relatieve luchtvochtigheid. Uit het oogpunt van energiebesparing heeft ASHRAE de bandbreedtes voor relatieve luchtvochtigheid eind 2008 wat opgerekt. In de 2008 ASHRAE Environmental Guidelines for Datacom Equipment - Expanding the Recommended Environmental Envelope maakt ASHRAE de interessante observatie dat het mechanisme van statische lading, ontlading en de vochtigheid in de lucht door weinigen wordt begrepen. Hoe droger de lucht, hoe groter het risico van electrostatic discharges (ESD). De grote zorg van een lagere vochtigheid is dat de intensiteit van statische lading toeneemt. Deze hogere statische lading lijkt een behoorlijke invloed te hebben op het functioneren van elektronische apparatuur, met fouten en zelfs fysieke schade tot gevolg. Statische ladingen van duizenden volts kunnen in droge omgevingen verder opbouwen. Als er vervolgens een route voor ontlading is, kan de elektrische schok van dit magnetisch veld gevoelige elektronica beschadigen. In aanvulling op ESD kan een lage vochtigheid ervoor zorgen dat smeermiddelen uitdrogen wat een nadelig effect heeft op andere componenten. Voorbeelden van dergelijke componenten zijn motoren, diskdrives en tapedrives. Een andere zorg voor tapedrives bij een lage vochtigheid is de toenemende mate waarin stof zich op de tape verzamelt, rond de kop en het tapetransportmechanisme door statische lading. De nieuwe ASHRAE-tabel ziet er als volgt uit: Aangezien de relatie tussen relatieve vochtigheid (RH) en de ESD volgens ASHRAE slecht wordt begrepen, is het percentage vochtigheid vervangen door een dew point (DP) van 5,5 C. Aangenomen wordt dat dit overeenkomst met een relatieve luchtvochtigheid van 35 %. statische kabels Een ander rapport houdt zich bezig met de eerder genoemde statische elektriciteit van kabels. Dit effect kwam enkele jaren geleden aan het licht en wordt geweten aan het blazen van zeer droge lucht over bundels losliggende kabels. Een kabel is in feite een lange condensator en als daar gedurende een lange periode een droge wind overheen blaast, dan bouwt de lading zich op. De statische lading blijft in de kabel tot het moment dat iemand de kabel inplugt, waarna de elektrische lading wordt overgegeven aan de apparatuur. Deze bevinding leidde tot de standaard TSB 153 Static discharge between LAN cabling and Data Terminal Equipment. TSB 2004 versie 2008 versie low end temperature 20 C 18 C high end temperature 25 C 27 C low end moisture 40 % RH 5,5 C DP 153 roept op tot een vochtigheid van tussen de 30 en 55 %. Ook is het advies kabels te ontladen op een geaard oppervlak voor ze in contact te brengen met LAN-apparatuur. Een andere optie is ze altijd aangesloten te houden. Om eerlijk te zijn is een erg lage luchtvochtigheid niet zo n probleem in ons West- en Noord-Europese klimaat. In andere delen van de wereld zijn vochtigheidspercentages van tussen de 10 en 20 % echter niet ongewoon. Ongecontroleerde airconditioning high end moisture 55 % RH 60 % RH & 15 C DP kan de vochtigheid echter verder omlaag brengen tot onder het niveau van de luchtvochtigheid buiten. Statische lading met elektrostatische ontlading (ESD) tot gevolg is een bekende oorzaak voor het falen van elektronische apparatuur. Veel gegevens over de gevolgen in het datacenter zijn echter niet voorhanden. Het aantal foutmeldingen kan worden teruggebracht door statische problemen te controleren. De aanbevelingen kunnen als volgt worden samengevat: Gebruik een vloer met een antistatische afwerking, en vraag de leverancier ook hoe die afwerking er precies uitziet. Verbind elk zesde voetstukje van de verhoogde vloer met een aardpunt. Voorzie het datacenter met een aardingsysteem van een goede kwaliteit. Voorkom dat de relatieve luchtvochtigheid beneden de 35 % uitkomt. 6

7 2008 JUNIPER NETWORKS, INC. Problems piling up? The crush of complicated legacy data centers the multiple platforms, management tools, OSs have enterprises at the breaking point. So break free with Juniper Networks. Meet all your immediate and long-term initiatives through a simplified, sustainable, scalable architecture so your business grows, not the costs or risk. Juniper Data Center Infrastructure Solutions consolidate platforms and remove complex layers, meaning speedier service delivery and always-on availability across your extended enterprise. No more short-term, quick-fix patches. The switch is on to Juniper, and to superior agility, efficiency and a commanding competitive edge: JUNIPER 7

8 praktijk De grote telecombedrijven in ons land zijn zich reeds van de risico s bewust: zij laten hun bedrijfskritische ruimten door vakkundige specialisten reinigen en onderhouden. Het gevaar van ESD (electro static discharge) loert immers overal. Op het oog kleine storingen kunnen bij frequente herhalingen desastreuze gevolgen hebben voor de continuïteit van de organisatie. Teus Molenaar is freelance journalist Datacenters & serverruimten vereisen speciale schoonmaakmethode ESD ligt altijd op de loer Statische elektriciteit kan soms wel oplopen tot V. 8

9 datacenterworks Als je naar de tendens kijkt van de afgelopen jaren zie je een grotere bewustwording in de markt en wordt in steeds meer bedrijfstakken voor preventie gekozen. Opvallend is dat datacenters van bijvoorbeeld grote banken nog wat achterlopen in deze ontwikkeling. Een sterke groei zien we wel bij de overheid. Ministeries zien de toegevoegde waarde van vakkundig ESD-control in en vertrouwen reiniging en onderhoud toe aan specialisten zoals wij, zegt Bert Bagijn, directeur van De Vos Groep ESD-control. De top 3 van Nederlands bekende telecombedrijven, maar ook de gerenommeerde aanbieders van digitale televisie, internet en telefonie behoren tot de gewaardeerde cliëntenkring van dit specifieke onderdeel van De Vos Groep. Al jaren zien onder andere de telcombedrijven het belang in hun datacenters deskundig te laten reinigen. Als het mis gaat, volgt vaak een harde les met grote financiële gevolgen. Bagijn haalt een voorbeeld aan van veertien jaar geleden. De AEX ging plat vanwege een fikse storing in de computerruimte door ESD. Die elektrostatische ontlading heeft destijds enorm veel economische schade veroorzaakt. Je begrijpt dat deze risico s nu zoveel mogelijk worden uitgesloten door vakkundige preventie. Dit gebeurt je geen tweede keer. Iedereen in de computerruimte is beducht voor ESD. De statische elektriciteit kan soms wel oplopen tot V. Je merkt het als je een elektrische schok krijgt wanneer je bijvoorbeeld de deurklink van de auto beetpakt, of een wollen trui na een heldere vorstdag uittrekt. Wie het schokje voelt, heeft al minimaal V te pakken. Voor mensen is dat niet gevaarlijk, hooguit hinderlijk. Maar voor de IC s in computerapparatuur kan een ontlading van 20 V al desastreus uitpakken. De relatie met schoonmaken? Onderzoek wijst uit dat circa 90 % van de storingen te wijten is aan menselijk handelen. Niet alleen direct menselijk contact of niet-geleidende objecten veroorzaken storingen, maar ook ophoping van stof in de apparatuur kan voor zo n ongewenste ontlading zorgen. De ruimte onder de vloer is in computerruimten de meest vergeten plek bij de schoonmaak. advertentie ELM Security System Electronic Locking & Monitoring computerreiniging Met ESD-control heeft De Vos Groep sinds 1996 diepgaande kennis opgebouwd. Destijds kwam het bedrijf dat zo n veertig jaar geleden in Utrecht is begonnen met glasbewassing, maar inmiddels is uitgegroeid tot een zeer breed georiënteerde facilitair dienstverlener met diverse divisies en specialismen in aanraking met KPN. In een consortium, samen met Siemens en Romex, heeft De Vos Groep in opdracht van KPN zo n computerruimten ESD-veilig gemaakt. Deze opdracht werd in veertien maanden tijd succesvol afgerond. Dat KPN bij De Vos Groep terecht kwam, is niet zo vreemd. In 1988 is het bedrijf begonnen computers schoon te maken in opdracht van IBM. Van het een kwam het ander, zoals de uitvoering van de rolloutprojecten van IBM-computers bij hun klanten. Zo groeide dit onderdeel van de groep uit tot de divisie De Vos Groep cablemanagement. Deze divisie richt zich vooral op alle facilitaire diensten rondom de geautomatiseerde werkplek. Van ondersteuning bij in- en externe verhuizingen en veilig wegwerken van werkplekbekabeling tot de levering Bewaak uw geld en data! afsluiten beveiligen bewaken alarmeren Server racks in datacentra Bedrijfs computernetwerken Telecom faciliteiten Contact: Dhr. van Dijk Tel.: nvd@emka.org Geldautomaten Betaalautomaten Ziekenhuizen, banken en universiteiten EMKA Benelux BV Marconiweg AS Veghel Tel Fax info@emka.org Veiligheid door modulaire sluit- en bewakingssystemen Gecontrolleerde toegang Bescherming en bewaking Beveiligd automatisch logbestand Netwerk geschikt 19 uitvoering 9

10 ESD-veilige schoenen, zodat zij geen statische spanning in het lichaam opbouwen en een jas waarin koolstofdraden zijn verweven, zodat een soort kooi van Faraday ontstaat rond het lichaam. Uiteraard wil je zo weinig mogelijk mensen in het datacenter laten rondlopen, want elke beweging verplaatst stof. Maar ja, er moet toch altijd wel wat gebeuren. Een server moet worden vervangen, leidingen aangepast, het patchschema veranderd en natuurlijk moet de structurele reiniging plaatshebben. Zelfs in een lights-outdatacenter is het van tijd tot tijd nodig dat iemand naar binnen moet, zegt Bagijn. Aan het werk met een ESD-tester. van ergonomische werkplekaccessoires, zoals monitorarmen en CPUhouders. Computerreiniging doen we nog steeds, hoewel daar de afgelopen jaren wel een lichte daling in is geweest, zitten we nu weer in een groeicurve. De vervangingstermijn van pc s en servers was zo kort geworden dat het bijna geen zin meer had deze schoon te maken. De groei die we nu waarnemen is te danken aan duurzaamheid en inzicht in de voordelen van een ergonomische en hygiënische werkomgeving. Bedrijven doen weer langer met hun apparatuur en studies naar hygiëne op de werkplek tonen aan dat onder andere toetsenborden de De onderhoudsfrequentie die het meest wordt geadviseerd en gehanteerd, zit tussen de twee en vier weken. grootste ziektebronnen zijn waar miljoenen bacteriën zich nestelen. Het is toch bijzonder dat vloeren en bureaus dagelijks worden gereinigd, maar daar waar we de hele dag mee in aanraking zijn, je toetsenbord en muis, eigenlijk nooit. Wij zien uiteraard in dat wekelijkse reiniging een niet te realiseren doelstelling is, maar twee keer per jaar zou toch minimaal haalbaar moeten zijn, vertelt Bagijn. kooi van faraday Iedereen heeft wel eens foto s gezien van de clean rooms bij Intel: werknemers in ruimtepakken die omstandig hun karwei doen. Dergelijke foto s zijn ook te maken bij Fei Company in Eindhoven die elektronenmicroscopen maakt. Zo strikt is het niet in datacenters, maar zonder gedegen maatregelen en instructies mag niemand deze ruimten betreden. Mensen die in deze bedrijfskritische ruimten aan de slag gaan, moeten ervoor zorgen dat ze altijd geaard zijn. Zo ook onze gespecialiseerde medewerkers die zorg dragen voor de reiniging. Zij dragen specialistische aanpak Zonder water kun je niet schoonmaken, zegt Bagijn, Je moet je bewust zijn van elke stap in het reinigingsproces. Onze mensen gaan bijvoorbeeld met een bodempje water in de emmer de ruimte in. Mocht de emmer per ongeluk omvallen, dan loopt er niet meteen 10 liter door de kieren van de computervloer. Verder gebruiken we ESDveilige middelen en materialen, denk aan ESD-veilige stofzuigers, metalen vloerwissers en vooral geen kunststofproducten. Bagijn vertelt dat zijn bedrijf niet stil staat en nieuwe, veiligere metho- complete lunchpakketten De ruimte onder de vloer is in computerruimten de meest vergeten plek bij de schoonmaak. Daar halen we van alles vandaan, zegt Bert Bagijn. Je komt er bouwafval en soms zelfs complete lunchpakketten tegen. Af en toe wordt de ruimte zelfs als opbergplaats van materiaal gebruikt. Hij vertelt dat personeel met kennis van zaken en systemen nodig is om de kabelruimte onder de vloer schoon te maken. Afhankelijk van de gebruikte methode ter ondersteuning van de tegels moet je bijvoorbeeld speciale maatregelen treffen wanneer je verscheidene tegels oplicht. De kans bestaat namelijk dat de vloer instabiel wordt en racks omvallen. Dat wil je niet meemaken, maar dit zijn wel reële risico s voor een bedrijf als je de reguliere schoonmakers naar binnen laat. Verder verstoort het verwijderen van meer dan een tegel de luchtstromen en daarmee de koelcapaciteit. Het tweede vergeten plekje zijn de lichtarmaturen en kabelgoten. Eigenlijk alles dat hoog hangt. Reguliere schoonmakers zullen daar zo snel niet kijken. De top drie wordt vol gemaakt met de racks zelf. Bagijn kan zich indenken dat beheerders die op slot willen houden, dat zij er niemand bij willen hebben, want daar in die rekken gebeurt het allemaal. Dat is het kloppend hart van het datacenter. Toch moet juist daar ook van tijd tot tijd de spreekwoordelijke bezem door. Al wordt dat uiteraard wel subtieler aangepakt: met perslucht, en heel voorzichtig, namelijk met geïoniseerde perslucht. 10

11 datacenterworks den uitdenkt en onderzoekt. Zo is een proef gaande om met stoom te reinigen in plaats van water. Een voordeel is dat de stoom onder de machine blijft en meteen wordt afgezogen. Ook het feit dat de schoonmakers speciale kleding aan moeten voordat ze het ICT-heiligdom mogen betreden, maakt hen elke keer voordat ze naar binnen gaan weer opnieuw bewust van de bijzondere taak die hen is toevertrouwd. En natuurlijk zijn ze goed opgeleid en gecertificeerd. elke twee weken? Hoe vaak is het nodig om een datacenter door gespecialiseerde schoonmakers onder handen te laten nemen? Hier is geen eenduidig antwoord op te geven, legt Bagijn uit. Het hangt van een aantal factoren af, bijvoorbeeld hoe vaak de ruimte wordt betreden en van de plek waar het datacenter staat. Wij werken ook in computerruimten die in een weiland staan. Als je de deur open doet, dan sta je meteen binnen; er is geen sluis gebouwd. Er is weinig verbeeldingskracht voor nodig te bedenken dat zo n weidecentrum vaker een schoonmaakbeurt nodig heeft dan bijvoorbeeld een computerruimte die veilig is ingebouwd in omringende kantoorruimten. Om toch een beeld te schetsen: De onderhoudsfrequentie die het meest wordt geadviseerd en gehanteerd, zit tussen de twee en vier weken. Dit wordt over het algemeen als toereikend ervaren. Maar nogmaals, het hangt echt van de omstandigheden af; de bouw van het datacenter, hoeveel menselijk verkeer er plaatsheeft, en dergelijke. kosten en baten Een andere brandende vraag: hoeveel kost het? Ook hier bepalen de omstandigheden, het werkprogramma en de benodigde tijd het uiteindelijke bedrag. Vanwege de nodige zorg en omzichtigheid bij de uitvoering van de onderhoudswerkzaamheden ligt de gemiddelde vierkante meter uurprestatie uiteraard iets lager dan bij regulier schoonmaakonderhoud, legt Bagijn uit. Over de baten kan Bagijn duidelijk zijn: Pas als je een storing door statische ontlading krijgt, weet je dat het nodig was en wat de (indirecte) financiële gevolgen zijn. De kosten die samen gaan met deskundige preventie zoals ESD-control vallen dan vaak in het niet. advertentie All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij: Consultancy Ontwerp Project management Realisatie Service Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk Tel info@allitrooms.com

12 koeling Neil Rasmussen van APC: Water wordt een groot probleem voor datacenters Datacentermanagers die dachten dat zij na het oplossen van de problemen rond energiegebruik en CO 2 -uitstoot even rust zouden krijgen, komen bedrogen uit. Volgens Neil Rasmussen, bij APC senior vice-president Innovation, wordt water het volgende probleem voor veel datacenters. Al is het wel een probleem waarvoor oplossingen bestaan. Robbert Hoeffnagel is hoofdredacteur van DatacenterWorks Het waterverbruik varieert sterk van computerruimte tot computerruimte, stelt Neil Rasmussen. Hij is senior vice-president Innovation van APC. Het is tegenwoordig mogelijk een datacenter in te richten dat weliswaar gebruik maakt van waterkoeling, maar dat verder geen continue aanvoer van vers water nodig heeft. Vergelijk het maar met een auto: die heeft water nodig, maar geen permanente aanvoer van nieuw water. luchtbevochtiging Computerruimten gebruiken water voor twee doeleinden: voor koeltorens en voor luchtbevochtiging. Vooral de hoeveelheid water die wordt aangewend voor luchtbevochtiging kan sterk uiteen lopen. Het probleem hier is natuurlijk dat standaard ingestelde airco s nu eenmaal vocht aan de lucht onttrekken. Dan is dus weer toevoer van vocht nodig om te voorkomen dat statistische elektriciteit een probleem gaat worden. Hoe kan het beste met dit probleem worden omgegaan? Rasmussen wijst erop dat bij in-rowcooling ook kan worden gewerkt met hogere temperaturen. Bovendien kunnen we de regelsystemen zo instellen dat van ontvochtiging vrijwel geen sprake meer is. Het grote voordeel is Neil Rasmussen van APC: Datacenters kunnen veel zuiniger omspringen met water. dan dat airco s bovendien een veel beter rendement halen. Bij nieuwe datacenters is het dus helemaal niet nodig om continu aan bevochtiging van de lucht te doen. Bij bestaande computerruimten is dit echter zelden of nooit het geval. Een traditioneel ontwerp van een datacenter vraagt vrijwel altijd om luchtbevochtiging, maar bij een op moderne inzichten gebaseerd design is dit echt niet meer nodig. koeltorens Veel datacenters in de Verenigde Staten maken bovendien gebruik van koeltorens om warmte af te voeren. Door de toevoer van warmte verdampt het water, zodat steeds weer opnieuw water moet worden aangevoerd. Het gebruik van koeltorens is op zich een prima manier van werken, ware het niet dat veel water rechtstreeks aan de omgeving wordt afgegeven. Met andere woorden, er moet steeds opnieuw water worden aangevoerd om de koeltoren te vullen. Maar waarom doen we niet aan terugwinning? Rasmussen spreekt van dry-cooling. Een goed ontwikkeld drycoolingsysteem zal een hoger rendement kennen dan een traditionele watertoren. Dit is een punt waaraan wij als APC de komende tijd veel aandacht willen besteden. Onder andere door hier een white paper over te schrijven en te publiceren. Opmerkelijk genoeg merken we echter dat er vanuit onze klanten nog relatief weinig vraag is naar hulp om dit probleem op te lossen. Aan de andere kant constateer ik wel dat steeds meer gebruikers onderkennen dat hier een probleem aan het ontstaan is, al varieert de termijn waarop ze denken dat hiervoor een oplossing moet komen. Voor ons is dit echter geen aanleiding om stil te zitten. Wij ontwikkelen standaardoplossingen om het watergebruik bij koeling verder terug te dringen. 12

13 management datacenterworks Green IT in Amsterdam Aanknopingspunt voor energiebewuste datacenters Henk Groenendijk is freelance journalist Amsterdam is een internationaal dataknooppunt van serieuze omvang. Daarmee is de gemeente een aantrekkelijke vestigingsplaats voor datacenters, die met hun groeiende infrastructuur goed zijn voor een stijging van het energiegebruik. Met het oog hierop nam de gemeente Amsterdam, dat een eigen klimaatbureau heeft, samen met de plaatselijke ICT-bedrijven het initiatief tot een Green IT-project. Pompen voor koeling, in het datacenter van TelecityGroup in het Amstel Business Park. 13

14 Nog voor de start van het project, vorig jaar, was duidelijk dat datacenters een prima startpunt vormen voor de realisatie van de groene plannen van de gemeente. Deze plannen behelzen een reductie van de CO 2 -uitstoot met 40 % ten opzichte van het jaar 1990, te realiseren in De gezamenlijke datacenters dragen met hun elektriciteitsverbruik voor circa 6 % bij aan de CO2-productie van Amsterdamse bedrijven, aldus de gemeente op haar website. Het energiegebruik zal naar schatting jaarlijks met 8 % toenemen - een schatting die dateert van voor de kredietcrisis. Dit zijn geen opzienbarende percentages. Waarom zijn de datacenters dan toch uitgekozen? De motivatie hiervoor ligt in het verbeterpotentieel: ICT biedt veel, tamelijk eenvoudige mogelijkheden om het energiegebruik terug te brengen. Bovendien is in de ICT-sector nog een wereld te winnen. Uit onderzoek van het vakblad IT Executive bleek vorig jaar nog dat veel IT-managers en CIO s geen zicht hebben op het energiegebruik van hun datacenters en hiervoor ook niet verantwoordelijk zijn. Eenderde van de 380 respondenten gaf aan te verwachten nog vijf jaar ongestoord door te kunnen gaan op het huidige niveau van energieconsumptie. Maar liefst 39 % van hen had zelfs geen idee of en hoe lang het datacenter op het huidige niveau zou kunnen doordraaien. Driekwart van de geënquêteerde bedrijven bleek ook geen assessment te doen om tenminste het energiegebruik in kaart te brengen. Communicatie ter bevordering van een groene mentaliteit lijkt daarom geen overbodige luxe en mogelijk een quick win. op het spoor De gemeente Amsterdam en haar partners in het bedrijfsleven zijn bij hun initiatief op het goede spoor gezet door het onderzoeksrapport Energiebesparing in datahotels, opgesteld door ECN (Energie Onderzoekscentrum Nederland). Dit rapport, dat vorig jaar bij de start van het project in april werd aangeboden aan wethouder Marijke Vos, beveelt de toepassing van energiebesparende technieken aan, zoals free cooling en absorptiekoeling. Bij datacenters zou hiermee in ons land een energiebesparing ter grootte van het stroomgebruik van huishoudens te bereiken zijn. Een ander advies van ECN is om te kiezen voor samenwerking met het bedrijfsleven, in plaats van ge- en verboden, met alle handhavingsperikelen van dien. aanpak Het Green IT-project draait onder meer om kennisuitwisseling, waarbij een rol is weggelegd voor experts en medewerkers van datacenters die al wat meer ervaring op dit terrein hebben. Samen bekijken de gemeente en de bedrijven welke maatregelen effect kunnen hebben en daarbij voldoende draagvlak hebben. Kijkend naar het ECN-rapport zal het voornamelijk gaan om verbeteringen van de inrichting van datacenters, efficiëntere koeling en hergebruik van restwarmte. Het mes snijdt daarmee aan twee kanten, want de klimaatdoelstellingen van de gemeente zijn ermee gediend en de datacenters kunnen zich er een hoop geld mee besparen. Ook zal worden gekeken naar criteria op basis waarvan datacenters ict is probleem maar vooral oplossing Koeltorens van het datacenter van TelecityGroup. ICT draagt bij aan CO 2 -emissie omdat kg fossiele brandstof nodig is om een pc te produceren (bron: IDC); - daarbij 700 kg CO 2 wordt geproduceerd (IDC); - 50 % van alle kosten zijn gerelateerd aan hardware-energie kosten (IDC); - 2 % van de wereldwijde CO 2 -emissie van de IT-industrie komt (Gartner). IT is echter ook onmisbaar bij het innovatief terugbrengen van het energiegebruik, denk aan ontwikkelingen, zoals videoconferencing, thuiswerken, virtualisatie van systemen en smart power grids (geschikt voor decentraal opgewekte elektriciteit). Op een workshop van de Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), vorig jaar gehouden in Kopenhagen, werd becijferd dat ICT naar schatting wereldwijd goed is voor een jaarlijkse CO2-productie van 4,73 miljoen ton, terwijl het reductiepotentieel ervan goed zou zijn voor maar liefst 48,37 miljoen ton. (Al deze cijfers zijn door Anwar Osseyran, directeur van SARA en voorzitter van het Green IT-initiatief, gepresenteerd op de tweede bijeenkomst van de samenwerkende partners, juni vorig jaar.) 14

15 datacenterworks innovation award qua energie-efficiëntie met elkaar kunnen worden vergeleken. Dergelijke criteria kan de gemeente goed gebruiken om datacenters te beoordelen op hun energiegebruik. Over deze toepassing zijn ze uiteraard, met het oog op de samenwerking met het bedrijfsleven, nog wat voorzichtig: een persbericht van ECN stelt dat dit in de toekomst mogelijk het geval zal zijn. stand van zaken We namen contact op met het Klimaatbureau Amsterdam om te vernemen wat de stand van zaken bij het Green IT-initiatief is. Het Klimaatbureau gaf echter aan alleen te mogen ingaan op tevoren schriftelijk ingediende vragen. Omdat dit in de regel niet leidt tot een zinvolle uitwisseling van informatie, is het goed dat er voldoende openbaar toegankelijke informatie beschikbaar is. We bekeken de Financiële rapportage Klimaatbureau Amsterdam van 21 oktober Deze rapportage heeft formeel betrekking op de eerste helft van 2008, maar bevat ook andere interessante gegevens. Over de activiteiten met betrekking tot Green IT geeft het rapport aan: Het Klimaatbureau Amsterdam en de ICT-bedrijven uit Groot Amsterdam zijn gezamenlijk in gesprek gegaan over energiebesparing in de ICT-sector. Het doel is om te komen tot (een sectorbrede) klimaatafspraak. In 2008 ligt de focus van het Green IT-project bij energiebesparing in datacenters. praatstadium De vraag is hoe dit zal worden gerealiseerd: Hiertoe onderzoekt de gemeente allereerst met de betrokken partijen welke maatregelen effectief zijn en draagvlak hebben. Daarna worden afspraken gemaakt over het starten van concrete projecten. Het Green ITproject volgt een open proces waarin de deelnemende partijen een sterke invloed hebben op de geagendeerde thema s en te ontwikkelen initiatieven. De exacte agendering van thema s en uitkomsten zullen dus gaandeweg worden ontwikkeld en bijgesteld. We gaan kansen identificeren en daarna ook grijpen. In 2008 worden op initiatief van het Klimaatbureau in elk geval een aantal bijeenkomsten georganiseerd. Verdere activiteiten zijn in het verslag noch op de website van het Klimaatbureau aan te treffen, met uitzondering van de uitreiking van een Innovation Award (zie kader Innovation Award). Het lijkt erop dat het initiatief het voorbereidende stadium nog niet is gepasseerd. Overigens is het, voor een juiste beeldvorming, goed er nota van te nemen dat het Klimaatbureau nog bij diverse andere projecten betrokken is, zoals het CO 2 -neutraal maken van de stad Amsterdam zelf. voorbeeld: telecitygroup Uiteraard wachten de betrokken datacenterondernemingen niet op de eerste concrete activiteiten en steken zij hun milieu-inspanningen niet onder stoelen of banken. Zo realiseerde TelecityGroup vorig jaar een vierde datacenter op het Amstel Business Park, waarbij nauw Op verschillende manieren wordt getracht het Green IT-initiatief kracht bij te zetten. Zo reikten afgelopen najaar het Klimaatbureau Amsterdam, Digikring Groot Amsterdam, AIM, SARA Rekenen Netwerkdiensten en NextStage een aantal Innovation Awards uit. In de categorie energiebesparing in de ICT-sector ging de Award naar de Ecoserver van een leverancier met diezelfde naam. Het betreft een energiezuiniger type server, ontwikkeld voor hostingactiviteiten in datacenters. Een opvallende eigenschap van de Ecoserver is dat deze bestand is tegen temperaturen tot 30 C. Dit betekent dat er minder hoeft te worden gekoeld, met alle besparingen van dien. Tenminste, wanneer er uitsluitend Ecoserver-systemen in het datacenter staan. De Ecoserver, model EHA, is specifiek ontwikkeld voor datacenters. Dit model huisvest vier servers in een 1U-behuizing en vraagt daardoor minder ruimte. De fabrikant claimt een energiegebruik van circa 30 W en stelt dat dit 70 % minder is dan het verbruik van een standaardserver. Meer informatie: overleg is gevoerd met de gemeente Amsterdam, geadviseerd door ECN. Volgens TelecityGroup zijn ECN en de gemeente ook betrokken bij de manier waarop het datacenter wordt beheerd. Voor de koeling van het nieuwe datacenter wordt, in tegenstelling tot de traditionele aanpak, niet alleen gekeken naar de incidentele warme zomerse dagen. Bij het ontwerp en selectie van de koelinstallaties is het jaar opgedeeld in een aantal periodes, waarbij voor elke periode de optimale manier van koelen is vastgesteld. Dit behelst voor elke periode een specifieke combinatie van vrije koeling, koeltorens en koelmachines. Dit heeft tot gevolg dat de efficiëntie van het datacenter toeneemt. TelecityGroup claimt in haar klantenmagazine 2thePoint een energiebesparing van ruim 40 % ten opzichte van een traditionele manier van koelen. Overigens is dit ook te danken aan de inzet van moderne apparatuur, die minder energie nodig heeft. Klanten van TelecityGroup kunnen kiezen voor het gebruik van groene stroom van partner Nuon, maar kunnen, door een slimme keuze van apparatuur, uiteraard zelf ook een duit in het zakje doen. hoe groen is groen? Het Green IT-project van de gemeente Amsterdam, in samenwerking met een aantal ICT-bedrijven, is qua intentie uiteraard een goede zaak, omdat er qua bewustwording nog veel te winnen is op dit gebied. Het project lijkt echter nog niet tot veel concrete maatregelen te hebben geleid. Voor een datacenter als TelecityGroup is het in elk geval een prima aanknopingspunt om een groen en verantwoord imago neer te zetten 15

16 Management Niek van der Pas is Business Development Manager bij Aegide, het moederbedrijf van onder andere Minkels en Vaultex. Als u zich in de wet- en regelgeving voor datacenters gaat verdiepen, kunt u al snel het overzicht kwijtraken in het oerwoud van wetten en regels. Nog nooit zijn er zoveel normen en richtlijnen voor datacenters ontwikkeld. Wat betekenen deze richtlijnen in de praktijk én wat leveren ze u op? Verdieping in normen en richtlijnen loont Normalisatie: oerwoud of uitdaging? De vraag is welke organisaties, normen en richtlijnen voor datacenters van belang zijn. En de volgende vraag is wat die regels uiteindelijk opleveren. Een overzicht van de belangrijkste organisaties en hun werkgebieden, normen, standaarden, labels en richtlijnen. ashrae ASHRAE is een toonaangevende Amerikaanse organisatie op het gebied van koelen en verwarmen met leden. De technische commissie 9.9 houdt zich bezig met environmental guidelines for datacom equipment. De door ASHRAE opgestelde standaarden voor verwarming en koeling worden gepubliceerd in handboeken en worden alom als geldende norm geaccepteerd. In 2004 stelde de organisatie een aantal belangrijke koelingcriteria vast, die in 2008 significant zijn herzien. Zo is de luchtinlaattemperatuur van servers die eerder werd vastgesteld op C, nu verruimd tot C. Veel datacenters zullen op basis van deze standaard hun koelstrategie aanpassen en langer gebruikmaken van free cooling, wat leidt tot een aanzienlijke vermindering van energiekosten. tia-942 Het Uptime Institute specificeert de minimale eisen die aan de telecommunicatieinfrastructuur van datacenters en computerruimten worden gesteld. In de ANSI/ TIA-942 richtlijn worden Tier 1 tot en met 4 classificaties beschreven. Deze classificaties staan voor een minimale uptime die door het naleven van deze richtlijn kan 2004 version 2008 version low end temperature 20 C 18 C high end temperature 25 C 27 C low end moisture 40 % RH 5.5 C DP high end moisture 55 % RH 60 % RH & 15 C DP worden gehaald. Deze loopt op van 99,671 % (Tier 1) tot 99,995 % (Tier 4). TIER I II III IV availability 99,671% 99,749% 99,982% 99,995% In de ANSI/TIA-942 norm is een uitgebreid overzicht te vinden waar een Tier X-datacenter aan moet voldoen. Bij deze standaard ligt de nadruk meer op de bekabelinginfrastructuur. green grid De Green Grid is een wereldwijd consortium dat is toegewijd aan het promoten van energie-efficiëntie in datacenters. De deelnemers houden zich bezig met het ontwikkelen van standaarden, meetmethoden, processen en nieuwe technologie op dit gebied. Intel, AMD, Microsoft, VMWare, HP, IBM en Dell zijn lid van de Green Grid, evenals tweehonderd andere bedrijven. Het consortium heeft diverse whitepapers op het gebied van energiebesparing in datacenters gepubliceerd. Verder is de Green Grid bekend van de: 16

17 datacenterworks PUE (power usage effectiveness) en DCiE (datacenter infrastructure efficiency). Beide geven een maat voor de efficiëntie van het datacenter. Een zeer zuinig datacenter haalt waarden onder de Bij een klassiek gebouwd Tier IV kunnen waarden boven 2 worden verwacht. De DCiE is de reciproke van de PUE x 100 %, en loopt daarmee van minder dan 50 % voor een niet energie-efficiënt datacenter tot boven de 80 % voor een efficiënt datacenter. afcom AFCOM is een van oorsprong Amerikaanse organisatie die in 1980 is opgericht. AFCOM is ook in andere landen actief en heeft meer dan leden wereldwijd. De Nederlandse Chapter van de AFCOM is momenteel in oprichting. De organisatie heeft zich tot doel gesteld datacenterprofessionals van de benodigde informatie en bronnen te voorzien die nodig zijn om hen effectiever te laten werken. AFCOM organiseert tweemaal per jaar de 4-daagse Data Center World conferentie. nen commissie nc De NEN commissie heeft een Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR) voor computerruimten en datacenters in voorbereiding. Het doel van deze praktijkrichtlijn is het geven van aanwijzingen om een computerruimte of datacenter te classificeren op basis van drie criteria. Deze zijn beschikbaarheid, beveiliging en duurzaamheid. De NPR geeft tevens handvatten om de vastgestelde classificatie te vertalen naar een programma van eisen. energy star Het Energy Star label is ingevoerd door de US Environmental Protection Agency (EPA). Dit label mag worden gevoerd door energiezuinige apparatuur. Een samenwerking met de EU resulteerde in het EU Energy Star programma. Op 1 februari 2009 wordt waarschijnlijk het Energy Star label officieel ingevoerd voor servers. Bij de invoer van het label moet 25 % van de apparatuur van de markt voldoen aan de nieuwe richtlijn. Tevens wordt in de Code of Conduct gerefereerd aan het Energy Star keurmerk. code of conduct De Code of Conduct on Data Centres Energy Efficiency is een initiatief van de Europese Commissie. Aanleiding voor de Code of Conduct is de enorme stijging van het energiegebruik in datacenters. Als er geen maatregelen worden genomen om het energiegebruik terug te brengen, zal de komende tien jaar het energiegebruik in datacenters namelijk verdubbelen. De Europese Commissie wil met de Code of Conduct het energiegebruik in datacenters tot 2020 juist met 20 % verlagen. Onderdeel van de Code of Conduct is een lijst van meer dan honderd best practices. Als deze worden gevolgd, kunt u aanzienlijk besparen op het energiegebruik van uw datacenter. Voorbeelden van best practises zijn energiezuinige oplossingen, zoals het gebruikmaken van free cooling of simpele blindpanelen om het verlies van koelenergie tegen te gaan, maar ook energiezuinige software inzetten. Deelnemers wordt gevraagd elke maand hun DCiE te meten en deze informatie eenmaal per jaar op te sturen naar de Code of Conduct. Datacenters kunnen deze resultaten vergelijken met de eigen waarden voor energiegebruik in het verleden en hun energiegebruik zo controleren en actief bijsturen. voordelen Het loont zeker de moeite als u zich verdiept in de nieuwe normen en richtlijnen. Gebruik Energy Star servers en bespaar op uw energiekosten. 17

18 Volg de best practises uit de Code of Conduct en uw computerruimte gebruikt minder energie en wordt tevens duurzamer. downtime en uptime Gebruik de NPR en de ruimte voldoet aan de laatste eisen: u maakt een keuze voor beschikbaarheid (zie kader), veiligheid en duurzaamheid. De kosten van downtime zijn afhankelijk van de branche en de activiteiten van een organisatie, maar kunnen al snel oplopen tot gigantische bedragen. Denk eens aan bedrijven als bol.com en amazon.com als zij een dag geen internetshop hebben. Maar ook de effectenhandel kan zeer veel schade leiden bij een uurtje downtime. Buiten directe schade door gemiste omzet, ontstaat er ook indirecte schade die wordt geleden door imagoverlies. Deze tweede kostenpost is vaak moeilijk in te schatten, maar valt zeker niet te verwaarlozen. Een uptime van 99,671 % klinkt dan wel heel behoorlijk, maar dit betekent toch nog steeds een downtime van 1 dag, 4 uur en 50 minuten per jaar! Bij een uptime van 99,995 % is de downtime nog slechts 26 minuten per jaar. websites: enterprise_servers (Info voor de Nederlandse Chapter in oprichting: manon.schneider@newdistrict.com) Dispatcher?id= standby_initiative_data%20centers.htm advertentie In datacenters is oververhitting van ICT apparatuur één van de belangrijkste oorzaken van downtime. Minkels heeft altijd de juiste oplossing om uw apparatuur koel te houden. Smart Modular Cooling Solutions Bijvoorbeeld het succesvolle Minkels Cold Corridor concept dat gebaseerd is op een volledige scheiding van warme en koude luchtstromen. Inmiddels is al ruim m 2 datacenter ingericht met Minkels Cold Corridors. NIEUW: Minkels Watercooled Cabinet Hiermee kan tot 48 kw gekoeld worden. Minkels High Density Rack Koelt tot 24 kw met lucht. Wij adviseren u graag over de beste oplossing voor uw specifieke situatie! 18 AN AEGIDE COMPANY

19 Gebouwtechniek datacenterworks Focus op monitoring Gartner ziet datacenter als levend organisme Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks Gartner-analist Rakesh Kumar Managers van datacenters hebben het niet makkelijk, concludeerde Gartner-analist Rakesh Kumar onlangs tijdens een persbijeenkomst van Dell in Londen. Ondanks alle energiebesparende inspanningen stijgt het energiegebruik in datacenters tussen 2005 en 2025 met %. We moeten anders gaan denken over het datacenter, want dit is niet vol te houden. Het datacenter is belangrijk, maar tegen welke kosten?, vroeg Rakesh Kumar zich onlangs hardop af tijdens een persbijeenkomst van Dell in Londen. Volgens de Gartner-analist moeten moderne datacenters zich gedragen als een levend organisme. Als je een marathon loopt, pompt het hart voor de volle honderd procent. Dat is niet het geval als je s nachts in je bed ligt. Op precies dezelfde manier moet het datacenter zich kunnen aanpassen aan de omgeving en de omstandigheden, en het moet die omstandigheden ook kunnen monitoren. Volgens Kumar wordt monitoring de komende jaren dan ook het belangrijkste aandachtsgebied binnen datacenters. Er zullen heel wat nieuwe spelers op de markt komen met monitoringtools voor in het datacenter. Kumar gaf tijdens zijn toespraak ook enkele adviezen om van het datacenter een levend organisme te maken. Bij een hoge buitentemperatuur moet de koeling zijn werk doen, maar als de temperatuur buiten lager is dan binnen, dan moet de buitenlucht worden gebruikt voor koeling. Dit concept wordt overigens al in veel datacenters toegepast. Het datacenter is belangrijk, maar tegen welke kosten? capaciteitsplanning Een andere methode om het energiegebruik terug te dringen, is het nauwkeurig inplannen van de benodigde capaciteit. Maar volgens Kumar vinden veel bedrijven het lastig om in te plannen hoeveel capaciteit over twee of drie jaar nodig is. De oplossing hiervoor is modulair bouwen. We moeten af van het bouwen van grote datacenters die ruimte bieden voor uitbreiding. Het datacenter van de toekomst is modulair van opzet en is naar behoefte uitbreidbaar. Ook met virtualisatie is nog veel te winnen. In een ideale wereld moet ik een virtuele machine op een server in Londen kunnen verplaatsen naar een server in Minnesota waar de temperatuur lager is en de buitenlucht kan worden gebruikt voor de koeling, stelt Kumar. Kumar benadrukt dat het terugdringen van het energiegebruik een lang en moeizaam proces is. Dit gaat echt niet binnen een paar jaar gebeuren, maar de componenten zijn er al wel. Volgens de analist moet de focus de komende twee jaar komen te liggen op investeringen in efficiënte stroomvoorziening en koeling. Ook moet er een optimalisatieslag plaatshebben door het gehele datacenter. Investeer niet in nieuwe hardware voordat je het gebruik hebt geoptimaliseerd. virtualisatie De visie van Kumar wordt uiteraard onderschreven door gastheer Dell dat een reeks consultingdiensten onthulde om het maximale uit een datacenter te halen. Of zoals het Texaanse IT-bedrijf het noemt: Reveal your hidden datacenter. Dell belooft het energiegebruik in datacenters terug te dringen met 50 tot 70 % door onder andere gebruik te maken van servervirtualisatie en -consolidatie en door energiezuinige apparatuur te plaatsen. Door beter gebruik te maken van de aanwezige infrastructuur zou de beschikbare capaciteit met 270 % kunnen toenemen. De leverancier heeft de strategie ook toegepast op een eigen datacenter waardoor de bouw van een nieuw datacenter kon worden geschrapt en 29 miljoen dollar kon worden bespaard. 19

20 Praktijk Samenwerkingsverband ProCurve One wil tegenwicht bieden tegen Cisco HP ProCurve stapt in markt voor datacenterswitches Netwerkfabrikant HP ProCurve heeft in januari interessante stappen gezet die het bedrijf in het datacenter hebben gebracht. Onder de naam HP ProCurve 6600 heeft de fabrikant een reeks top of rack -switches uitgebracht. Bovendien is de datacenter connection-managersoftware aangekondigd waarmee de netwerkverbindingen in het datacenter kunnen worden gevirtualiseerd. De 6600-reeks datacenterswitches bestaat uit vijf modellen die zijn gebaseerd op HP s eigen ProVision-chipset. De voor rackswitching bedoelde systemen zijn in staat ongebruikte poorten uit te schakelen, waardoor de warmteproductie afneemt, net als het energiegebruik. Interessant is ook de nieuwe DCM (datacenter connection-manager). Deze programmatuur maakt het mogelijk de netwerkverbindingen in een datacenter te virtualiseren. Alle verbindingen kunnen vervolgens in een bibliotheek worden ondergebracht. Alle in dit overzicht verzamelde connecties kunnen vervolgens worden toegewezen aan bepaalde racks, servers of applicaties. HP ProCurve verwacht dat deze manier van werken in feite een vorm van virtual I/O zal helpen om sneller en goedkoper severs en applicaties in het datacenter op te nemen. Overigens is deze DCM zeker niet alleen bedoeld voor grote datacenters. Ook in een kleinere computerruimte, waar met traditionele netwerkverbindingen wordt gewerkt, kan een bibliotheek met beschikbare connecties helpen om sneller en goedkoper te werken, benadrukt het bedrijf. De software die dit soort partners aanbieden, is getest en gecertificeerd voor samenwerking met de HP ProCurve-switches. Bovendien heeft HP een services module ontwikkeld waarop dergelijke programmatuur kan worden geïnstalleerd zodat tot een optimale samenwerking tussen de switches en het netwerk ontstaat. Deze module is in feite een bladeserver van HP die wordt gekoppeld aan een switch uit de Pro- Curve of ProCurve 8200-serie. HP ProCurve groeit de laatste jaren snel en probeert zich met deze stappen nu nadrukkelijk te positioneren als een serieuze concurrent van Cisco. one Nieuw is ook HP ProCurvee One. De letters One staan voor open network ecosystems. Het gaat om een programma waarin HP ProCurve en een reeks partners samenwerken om op basis van ProCurve-switches verschillende software en datacenterdiensten te kunnen aanbieden. Het gaat bijvoorbeeld om de software van McAfee, SonicWall en Fortinet voor security, Riverbed voor de optimalisatie van WAN s, F5 voor de verbetering van de applicatieprestaties, Avaya en Aastra voor voice over IP en unified communications, Ekahau voor locatiegebonden services en AirTight, AirMagnet en AirWave voor beveiliging van draadloze netwerken. 20