Welkom in de Paddepoel

Transcriptie

1 Welkom in de addepoel Dit deel van de Velpevallei is een groot, gevarieerd en aaneengesloten gebied. Het natuurgebied de addepoel bestaat uit een moeras, hagen en bosjes, vochtige en minder vochtige graslanden in de vallei en drogere graslanden op de valleiflank. Hoe meer variatie in het landschap, hoe meer soorten zich hier thuis voelen. Openluchtmuseum Op de valleiflanken kan je de bloemrijke graslanden bewonderen. Het geurt er heerlijk dankzij het vele reukgras en de zeldzame goudhaver groeit er welig. Aan de voet van de hellingen stuwt het grondwater naar de oppervlakte. Hier voelen vele zeldzame planten zich thuis. Op de drogere stukken groeien de meest bijzondere plantensoorten: blauwe knoop en tormentil. De massale aanwezigheid van bosanemonen wijst erop dat dit een eeuwenoud, nooit geploegd grasland is. Dit is als het ware een openluchtmuseum dat toont hoe de graslanden er vroeger uitzagen. Sinds 1989 koopt Natuurpunt gronden in de vallei. De oppervlakte beschermde natuur is sindsdien sterk toegenomen. Er werd ook een vernattingproject uitgevoerd. Al zeer snel ontstond hier een zeer waardevol moeras. De natuur gebiedt je zelden iets. Tenzij een natuurgebiedje. Geert De Kockere Voor het beheer werkt Natuurpunt samen met lokale landbouwers. De meeste percelen worden gemaaid en nabegraasd door runderen, de vernattingszone wordt enkel begraasd. Vlaams-Brabant verschillende wandelroutes uitgestippeld. De wandelpaden zijn enkel toegankelijk voor voetgangers. Fietsgroepen, ruiters en gemotoriseerde voertuigen zijn niet toegelaten. Honden enkel aan de leiband. Sint-ieter addepoel Molen van amelen addepoel-velpevallei 10 km Grote zilverreiger DZR Margriet Marcel Bex IJsvogel François Van Bauwel

2 Vogelparadijs na vernatting In 2008 voerde Natuurpunt hier een vernattingsproject uit. De Kleine Velp werd over een afstand Vanaf het voorjaar drogen de vernatte graslanden gedeeltelijk op, waardoor er slikzones ontstaan. Molen van amelen van honderden meters dichtgemaakt, zodat het De graslanden veranderen zo in een groots buffet water nu zijn weg zoekt door de graslanden van Natuurpunt en pas verderop weer in de Kleine Velp uitkomt. Zo ontstond een zogenaamd doorstroommoeras. Een tweede, parallelle gracht werd voor doortrekkende steltlopers. Deze vogels overwinteren in het zuiden, maar broeden in het hoge noorden. Vooral in april, mei en augustus - tijdens hun doortrek- kan je hier bosruiter, groenpoot- addepoel gedeeltelijk gedempt. Hierdoor vertraagt de water- ruiter, tureluur, witgatje, watersnip, oeverloper, afvoer en ontstaan er geleidelijke oevers met een weelderige oevervegetatie waar rode en blauwe waterereprijs, beekpunge en ander fraais groeit. kemphaan en nog andere soorten waarnemen. De scholekster en de wulp, die elders in de vallei broeden, komen hier mee aanschuiven aan de rijk Verschillende vogelsoorten vonden meteen hun weg naar dit nieuw ontstane drasland. Meerkoet, gedekte tafel. Smakelijk! Sint-ieter krakeend en zelfs de zeldzame zomertaling broeden De meest bijzondere wintergasten in de Velpevallei nu in het gebied. Allerlei andere eenden zoals de zijn de opvallende, witte grote zilverreigers en de prachtige pijlstaart, wintertaling en kuifeend zijn doortrekkers. slechtvalk. Ook libellen profiteren sterk van deze vernatting. Net na de uitvoering werden meteen 12 soorten ge- addepoel-velpevallei 10 km zien, waaronder de zeldzame zuidelijke oeverlibel. Kemphaan Hugo Willocx Zomertaling Ward Stulens Viervlek Freddy Vleugels Slechtvalk S. Robbrecht

3 Een vrij meanderende Velp In de jaren 70 waren er plannen om de Velp van bron tot monding recht te trekken en in te buizen. Her en der in het landschap kan je nog een (restant van een) meidoornhaag zien, enkele knotwilgen en Molen van amelen Natuurpunt verhinderde dit door actie te voeren. een houtkant met es. Vroeger was hier nochtans De Velp kan zo nog vrij meanderen en heeft een prachtige natuurlijke structuur. De meeste rivieren een dicht netwerk van deze kleine landschapselementen. Natuurpunt zal de volgende jaren heel wat houtkanten en hagen herstellen. Sleedoorn en meidoorn zijn daarbij erg belangrijke soorten om- addepoel lopen gebogen dat ze een goede beschutting bieden voor vogels. door het landschap. Het zijn meanderthalers. Geelgors en roodborsttapuit vertoeven hier graag. Geert De Kockere Vlaams-Brabant verschillende wandelroutes uit- Sint-ieter De kracht van het water breekt de oevers af en gestippeld. De wandelpaden zijn enkel toegankelijk bouwt ze weer op. Van op het brugje kan je de holle voor voetgangers. Fietsgroepen, ruiters en gemo- en bolle oevers zien. In de steile, natuurlijke oevers graaft de ijsvogel zijn nestgang uit en s winters vertoeven er meer dan 100 wintertalingen op de Velp. toriseerde voertuigen zijn niet toegelaten op de wandelpaden en in de percelen. Honden enkel aan de leiband. addepoel-velpevallei 10 km ijlstaart Hugo Willocx Wintertaling Hugo Willocx Geelgors Freek Verdonckt IJsvogel François Van Bauwel

4 Welkom op de Graan voor Gorzen elp ev Molen van amelen e ot Gr Om de bedreigde akkervogels als veldleeuwerik, Natuurpunt het project Graan voor gorzen. Hier- Ve lpe grauwe gors en geelgors te beschermen, startte Kle ine bij worden akkers ingezaaid met graan als voedsel voor deze soorten in de winter. Deze akkers worden niet bemest en er worden geen chemische bestrij- addepoel Blauwe kiekendief Freek Verdonckt dingsmiddelen gebruikt. Ze liggen deels braak en deels ingezaaid met graan. Het graan blijft tot na de winter op de akkers en vormt zo een rijk gedekte tafel voor vogels. Ze hebben ook een zeer belangrijke functie als stapsteen en toevluchtsoord in het Sint-ieter aal end Roz steeds grootschaliger wordende agrarische land- k bee schap. Jaarlijks overwinteren er honderden geelgorzen, addepoel-velpevallei 10 km Geelgors Freek Verdonckt Grauwe gors Freek Verdonckt < Tie nen vinken en ringmussen. Zij pikken hier een graantje mee, als het voedselaanbod elders schaars is. Ook de blauwe kiekendief bezoekt dit gebied elke win- ter. atrijs Hugo Willocx

5 Welkom in de vallei De is een kleine zijbeek van de Velp die ontspringt in de omgeving van de Tiense watertoren. Bloemrijke graslanden, kleine akkertjes, valleibosjes en de typische lintvormige landschapselementen zoals slee- en meidoornhoutkanten en knotwilgenrijen begeleiden de beek en zorgen samen met het sterke reliëf overal voor verrassende hoekjes. Het brongebied is een spectaculair amfitheatervormig keteldal waar het grondwater in het hele brongebied opborrelt. De beek zelf werd ooit gedeeltelijk rechtgetrokken maar heeft op sommige plaatsen toch nog haar natuurlijke meanderende loop weten te behouden. Het wandelpad dat de bovenrand van het keteldal volgt, biedt een buitengewoon panorama. Enkele akkertjes in het gebied dragen bij aan het project Graan voor gorzen. Het graan op deze akkers blijft s winters staan. Zo vinden soorten als de geelgors en de veldleeuwerik in de winter voldoende voedsel. In deze vallei herkennen we gemakkelijk de geelgors aan het typische deuntje dat Beethoven wellicht heeft geïnspireerd bij het componeren van zijn vijfde symfonie. De houtkanten zorgen dan weer voor geschikte broed- en schuilgelegenheid voor deze vogels. Natuurpunt herstelde de graslanden tot bloemrijke hooi- en graasweilanden. Steeds meer bijzondere plantensoorten vinden hier hun stek. In het voorjaar kleuren dotterbloem, pinksterbloem en brede orchis de vallei met hun uitbundig kleurenpallet. Zelfs wasplaten, zeer zeldzame paddenstoelen, eisen hun plekje op. Op de grashellingen maken ze er in het najaar een bonte boel van. In de laagst gelegen natte weilanden bloeien nu zelfs wilde orchideeën. Vlaams-Brabant verschillende wandelroutes uitgestippeld. De wandelpaden zijn enkel toegankelijk voor voetgangers. Fietsgroepen, ruiters en gemotoriseerde voertuigen zijn niet toegelaten. Honden enkel aan de leiband. Luc Nagels, Sint-ieter Brede orchis N archief Geelgors Freek Verdonckt apegaaizwammetje Yan Verschueren addepoel Molen van amelen addepoel-velpevallei 10 km

6 Welkom in de vallei De kleine vloeit in een smalle vallei die een groene scheiding vormt tussen de twee kleuren de massaal aanwezige pinksterbloemen en echte koekoeksbloemen de vallei roze. De brede Molen van amelen dorpskernen van. Langs deze kant van orchis, een wilde orchidee, maakt het compleet! de Metselstraat werd in 2001 het eerste perceel van dit natuurgebied aangekocht. De statige knotwilgenrij typeert de ganse vallei. Dit is echter slechts een laatste getuige van vele eer- Stroomopwaarts wisselen kleine percelen elkaar af tot een verrassend geheel. Hier moet je zeker eens een toertje maken rond de vijver en langs de grashellingen waar in het najaar talrijke wasplaten addepoel tijds aanwezige knotwilgen. Deze landschappelijk groeien, bijzonder kleurrijke graslandpaddenstoe- waardevolle bomen bevatten een hoge natuurwaarde. Steenuilen wonen in de holle knotwilgen en de knoestige koppen herbergen vele plantjes en len. Ze maken er dan een bonte boel van. Runderen van plaatselijke landbouwers beheren hier de graslanden. De toegang blijft toegelaten, insecten. Zo ontstaat op een knotboom vaak een heel eigen mini-wereldje! maar let er wel steeds op om de poorten goed te sluiten. Sint-ieter Waar in de natuur een wilg is, is vaak ook een weg. Geert De Kockere Stroomafwaarts de beek grenst de oostelijke rand van de vallei aan een smal hellingbosje met kalkrijke, ijzerhoudende bronnen. Daar tref je bosanemoon en wilde kamperfoelie aan. De natte bloemrijke graslanden bevatten veel kwel zodat dotterbloemen hier welig groeien. In het voorjaar Vlaams-Brabant verschillende wandelroutes uitgestippeld. De wandelpaden zijn enkel toegankelijk voor voetgangers. Fietsgroepen, ruiters en gemotoriseerde voertuigen zijn niet toegelaten. Honden enkel aan de leiband. Luc Nagels, anemoon Staf De Roover Echte koekoeksbloem M. Bex apegaaizwammetje Yan Verschueren addepoel-velpevallei 10 km

7 Welkom in de vallei Hier en daar boorden meidoorn- en sleedoornkanten het pad af. Samen met kleine akkertjes die holle weg verbond de twee verdwenen gehuchtjes, ingezet worden in het project Graan voor Gorzen Dienem en Gorgem. vormen deze het ideale leefgebied voor de geelgors. de inspiratiebron voor Beethovens vijfde symfonie. fitheatervormig keteldal waar het grondwater op- Het project Graan voor Gorzen probeert de sterke borrelt. De beek zelf werd ooit gedeeltelijk recht- achteruitgang van verschillende akkervogels terug getrokken maar heeft op sommige plaatsen toch te dringen. Het graan op enkele kleine akkertjes nog haar natuurlijke meanderende loop weten te wordt niet geoogst, maar blijft in de winter staan behouden. Het wandelpad dat de bovenrand van als voedsel voor de gorzen die anders de winters het keteldal volgt, biedt een buitengewoon pano- moeilijk doorkomen. Molen van amelen e ot Gr Zijn zeer gemakkelijk te herkennen lied was wellicht Het oostelijke brongebied is een spectaculair am- elp ev Ve lpe bovenlopen van de samen. Deze Kle ine Hier aan de Dienemstraat vloeien de twee kleine addepoel Sint-ieter veroveren langzaam maar zeker de steile weilan- den. Vlaams-Brabant verschillende wandelroutes uit- k bee goudhaver. Wasplaten, kleurrijke paddenstoelen, aal end Roz rama. Het voert je ook langs de grashellingen met addepoel-velpevallei 10 km < Tie nen gestippeld. De wandelpaden zijn enkel toegankelijk voor voetgangers. Fietsgroepen, ruiters en gemotoriseerde voertuigen zijn niet toegelaten. Honden enkel aan de leiband. Luc Nagels, apegaaizwammetje Yan Verschueren Geelgors Freek Verdonckt Knoopkruid Marcel Bex Kraailook Walter Van Spaendonk