KWARTAALBLAD VAN DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Alumnispecial

Transcriptie

1 Jaargang 16, Alumnispecial 2009 MATRIX KWARTAALBLAD VAN DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Alumnispecial Aukje Doornbos wilde eigenlijk medicijnen studeren Patrick Kaas verkiest glamour boven lijm en lood Gerard Vroomen: de échte fietsenmaker

2 Studiereis Zuid-Korea Hyundai, de grens tussen Noord en Zuid, kernreactoren, het vulkanische eiland Jeju-Do, Samsung en een verblijf in een boeddhistische tempel. Enkele indrukken uit het gevarieerde programma van een onvergetelijke studiereis. Het UFe maakte deze studiereis naar Zuid-Korea mogelijk, waar vijfendertig studenten Werktuigbouwkunde kostbare internationale ervaring hebben opgedaan. In een gevarieerd programma maakten ze kennis met de overweldigende cultuur en de wereldleidende techniek van dit Aziatische land. Met dank van de deelnemers aan de studiereis Zuid-Korea van Werktuigkundige Studievereniging Simon Stevin aan het UFe. Geen betere reclame dan een tevreden klant. Internationale samenwerking is een belangrijk thema voor de TU/e. Een belangrijke impuls gaat uit van onze studenten die internationale studiereizen ondernemen en contacten leggen. Het UFe maakt zich hier sterk voor en sponsort deze reizen. Wilt u het Fonds steunen in deze ambitie? Ga voor meer informatie naar: en word sponsor of donateur.

3 Op zoek naar verloren alumni Bij de aanvang van het Academisch Jaar begin september telde onze universiteit alumni. Daarvan zijn er geregistreerd in Alumninet. Ingenieurs, die hier een vijfjarige opleiding of een variant daarvan hebben gevolgd. Bachelors, die na hun driejarige opleiding hun studie elders hebben voortgezet. En masters, die hier of aan een andere instelling hun bachelor hebben behaald en dan hier in totaal vijf of twee jaar gezeten hebben. Nominaal dan wel, want menig student doet er wel wat langer over. Ook al heb je aanleg, een technische studie blijft lastig. En laten we ook onze ontwerpers in opleiding en promovendi uit binnen- en buitenland niet vergeten. Vraag is waar de resterende alumni verkeren? Statistisch gezien zal een aantal van hen onvermijdelijk zijn overleden, maar er blijft een grote groep over die we graag meer bij de TU/e willen betrekken, omdat we denken hen nog veel te kunnen bieden: een kennisnetwerk, state-of-the-art faciliteiten voor bijscholing, workshops en cursussen voor life long learning, mogelijkheden om onderlinge contacten te leggen, en meer praktische voordelen zoals sportfaciliteiten, toegang tot de bibliotheek en korting op een aantal opleidingen. Natuurlijk krijgt ook de universiteit er wat voor terug. Onder het motto onze alumni zijn onze beste ambassadeurs is deze specifieke groep immers een optimale bron voor crowdsourcing. Een nog onderbenutte bron vol technologische expertise, bedrijfskennis en maatschappelijke inzichten. Duizenden betrokken alumni, die best een deel van hun tijd willen spenderen aan het actief meedenken met hun universiteit. Over innovatie van onderwijs en onderzoek en kennisvalorisatie bijvoorbeeld. De komende maanden gaan we daarom, samen met de faculteiten en alumniverenigingen, op zoek naar onze verloren alumni. Kent u er nog? Elke tip is welkom. In deze alumnispecial van Matrix presenteren we u weer een breed en bont scala aan verhalen van mensen die net als u voor hun carrière hier het fundament hebben gelegd. Herman van Hoeven Directeur Alumni Office Colofon Technische Universiteit Eindhoven Communicatie Expertise Centrum Postbus MB Eindhoven matrix@tue.nl Hoofdredactie Drs. Han Konings (040) / j.l.konings@tue.nl Medewerkers aan dit nummer Tim van Dorsten Sabine Geers Chriz van de Graaf Gertjan Harberink Ilse Hunink Tom Jeltes Ingrid Magilsen Frits van Otterdijk Meike Remmers Norbine Schalij Eindredactie en coördinatie VeertienElf Media, Tilburg Foto s en illustraties Stijn van den Branden Marieke Duijsters Ector Hoogstad Dierk Hendriks Hilbert Krane Bart van Overbeeke Vormgeving Onnink Grafische Communicatie bv, Oudenbosch Druk E.M. de Jong, Baarle-Nassau Matrix wordt gemaakt door het Communicatie Expertise Centrum van de TU/e en verschijnt vier keer per jaar. Het blad wordt (na schriftelijk verzoek) kosteloos toegezonden aan TU/e-ingenieurs en aan scala van andere, externe relaties. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit Matrix is alleen toegestaan na overleg met de redactie en met bronvermelding. Voor het gebruik van de foto s of andere illustraties is toestemming van de maker nodig. In dit nummer: 4 Een hechte relatie tussen universiteit en alumni Jo van Ham 8 Ik wilde eigenlijk medicijnen studeren Aukje Doornbos 11 Berichtenpagina 12 Een sluitend bewijs geeft een stoot adrenaline Arno Kuijlaars 16 In de bouwkunde kan ik mijn creativiteit kwijt Joost Ector 20 Bèta s in de Tweede Kamer Martijn van Dam, Paulus Jansen en Antoinette Vietsch 24 Mijn vakantie vier ik het liefst gewoon in Rijsbergen Marieke Kleemans 27 Berichtenpagina 28 Onzinnige rituelen voor zinnige zaken Studentengezelligheidsvereniging VVVZ 30 Juist géén domme oppervlakkige mensen Bastiaan en Marguerite Bergman 32 Passie voor informatica Arnoud Engelfriet 35 Berichtenpagina 36 Terechte drager van titel fietsenmaker Gérard Vroomen 40 Liever onderzoeken dan ontwerpen Irene Joris 42 Mijn doel? Wereldkampioen in het enkelspel! Bart Theelen 44 Een goed manager is niet alleen een baas maar ook een mentor Josephine Schoolkate 47 Berichtenpagina 48 Naakt, erotica en glamour in plaats van lijm en lood Patrick Kaas 52 Mens en natuur, verenigd in een fles Regina Meij M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

4 VISIE Foto: Dierk Hendriks EEN HECHTE RELATIE TUSSEN UNIVERSITEIT EN ALUMNI Dat is ons beider belang Na een loopbaan van dertig jaar bij het ministerie van OCW, trad mr. Jo van Ham vorig jaar toe als derde lid van het College van Bestuur van de TU/e. Hij houdt zich bezig met financiën, huisvesting, personeelszaken, communicatie én het contact met alumni. Van Ham heet u welkom in deze uitgave voor alumni van de TU/e. 4 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

5 We zoeken nog ruim tienduizend alumni en graag nog meer. van de opleiding, maar al naar enkele jaren zie je afsplitsingen ontstaan. Dan gaat het contact met de universiteit ook wel eens verloren. Dat is jammer. Het collegelid filosofeert hardop over de relatie die alumni hebben met hun Alma Mater. De huidige alumni kwamen meestal de universiteit binnen toen ze nog geen twintig waren. Vervolgens liepen ze hier rond gedurende zes, zeven jaar da s lang, zeker op die leeftijd. Geen onbelangrijke jaren ook. Het is de tijd dat je leert, je ontwikkelt, sociale contacten voor het leven aangaat en een fundament legt voor een loopbaan. Ik denk dat de binding met een universiteit daarom een vanzelfsprekende diepgang heeft. Alumni houden altijd een zekere belangstelling voor hun universiteit. Dit gevoel, die hechting dat de TU/e úw universiteit is willen wij graag versterken. Dat is in ons beider belang. De TU/e is van oudsher geen universiteit die op zichzelf staat, stelt Van Ham. We kiezen al decennia voor een verbinding tussen enerzijds ons onderwijs en onderzoek en anderzijds de hightech maakindustrie, in de regio en ver daarbuiten. In die zin zijn wij zeer geïnteresseerd in waar mensen terecht komen in deze wereld. Hoe ontwikkelen loopbanen zich? Wat komt er van de alumni terecht? We krijgen dit steeds beter in beeld. In de eerste jaren werkt men vaak in de richting Meer contact met alumni Daarom vindt het bestuur van de TU/e dat de relatie met alumni nog steviger mag. We hebben op dit moment contact met ongeveer zestig procent van onze alumni. Daar willen we tachtig procent van maken. We zoeken dus nog ruim tienduizend alumni en graag nog meer. Dat is haalbaar, maar het is een hele opgave. Vraag daarom aan bekenden die ook aan de TU/e hebben gestudeerd of ze zich al hebben ingeschreven op Alumninet, onze site voor alumni. Het Alumnibureau start dit najaar in samenwerking met de faculteiten een actie om het aantal inschrijvingen bij Alumninet te vergroten. Op die portal komen alumni samen. U beschikt er over een eigen, persoonlijke pagina, waarop leven en loopbaan aan bod komt. Er worden foto s getoond, contacten met studiegenoten gelegd en activiteiten georganiseerd door alumniverenigingen en het Alumnibureau. Dat bureau heeft overigens een nieuwe directeur: drs. Herman van Hoeven. Het contact tussen TU/e en alumni is overduidelijk hechter geworden, maar de ambities rijken verder. Zo denkt Van Ham na over een communicatienetwerk voor alumni. De natuurlijke binding voor alumni verloopt meestal via de faculteit. Dat is primair de plek waar relaties liggen. Daarom zullen deze netwerken op het niveau van faculteiten worden georganiseerd. Daarnaast kunnen op centraal niveau activiteiten worden georganiseerd, liefst aansluitend op al bestaande TU/eevenementen. Zoals onlangs op de Publieksdag van de TU/e, toen 5000 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

6 VISIE Foto: Dierk Hendriks mensen de universiteit bezochten. Een deel van hen is alumnus. Vaders die hun kinderen laten zien wat hier gebeurt en waar ze hebben gestudeerd. Die dag organiseerde het Alumnibureau een VIP-ontvangst voor TU/e-alumni aan de faculteit Werktuigbouwkunde. Daaraan namen 500 mensen deel en niet alleen werktuigbouwkundigen. Van dit soort initiatieven kunt u er in de toekomst meer verwachten. Er wordt hier zo veel georganiseerd; dat is vaak heel leuk en leerzaam voor alumni. Een voorbeeld waarbij gebruik wordt gemaakt van alumni, is het initiatief om ervaren ondernemers te laten helpen bij het opzetten van nieuwe bedrijfjes aan de TU/e. De laatste jaren zien steeds meer technostarters het levenslicht. Veelal jonge mensen gaan aan de slag met een eigen idee of een vinding van de universiteit, waarbij ze met jeugdig enthousiasme de markt bestormen. We hebben natuurlijk een groot aantal alumni die ervaring hebben als ondernemer. Zij kunnen onze studenten helpen met kennis, ervaring, coaching, een netwerk en/of middelen om de onderneming meer kans te geven. En als u zich voelt aangesproken als ondernemer, dan moet u zeker contact met ons opnemen. TU/e-ambassadeurs Een belangrijke nieuwe groep alumni zijn de buitenlandse studenten. Steeds meer studenten van elders komen hier naartoe, meestal voor hun masteropleiding. Maar ook promotieplaatsen worden in hoge mate ingevuld door buitenlanders. Deze mensen werken vaak eerst een periode in Nederland, maar daarna gaan ze ook direct of op termijn terug naar hun eigen land. Dat is bijzonder interessant, want zij zijn de ambassadeurs van de TU/e in het buitenland. En het zijn goede en enthousiaste vertegenwoordigers, omdat ze meestal trotser zijn op de TU/e dan de Nederlandse student. Voor een Nederlander is de TU/e één van de universiteiten in zijn land. Voor een buitenlander is het dé universiteit die zorgvuldig is gekozen en waarvoor flink is betaald om er te studeren. Een studie aan de universiteit van jouw eerste keuze maakt je trots. Wij doen onze best om contact met deze alumni te houden en te hervinden. Andere ambassadeurs zijn natuurlijk de vele succesvolle alumni, waarvan sommigen heel nadrukkelijk aanwezig zijn in het maatschappelijk leven. Zoals ir. Marijn Dekkers, die vanaf oktober 2010 de nieuwe topman is van farmaceut Bayer. Maar we hebben er nog wel een paar, hoor: technisch bedrijfskundige ir. Piet van Schijndel is sinds 2002 lid van de Raad van Bestuur Rabobank, ir. Gerard Kleisterlee van Philips natuurlijk, ir. Rokus van Iperen is president bij Océ en tevens de nieuwe voorzitter van onze Raad van Toezicht en bouwkundige dr.ir. René van der Bruggen van Imtech. Met mensen zoals hen willen we graag een ambassadeursnetwerk oprichten. Zij kunnen ons helpen om het goede imago van de TU/e uit te dragen en zo gezicht geven aan deze universiteit. Veel van onze succesvolle alumni zijn natuurlijk al bij ons betrokken. Neem Gerard Kleisterlee, jarenlang voorzitter Raad van Toezicht. Dat hij zo n functie bekleedt aan de TU/e is natuurlijk geen toeval. Hij heeft een band met deze instelling en wil zich daar graag voor inzetten. Hetzelfde geldt voor Van Iperen. Hij kent de sfeer, het onderzoek, de gebouwen. Dat praat gewoon wat gemakkelijker. Maar er zijn 6 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

7 Foto: Dierk Hendriks De TU/e is van oudsher geen universiteit die op zichzelf staat. veel meer alumni die iets voor ons kunnen betekenen ook als ze geen CEO zijn. Fondsenwerving Een nieuw idee van Van Ham is het werven van fondsen onder alumni. Van de TU/e-begroting van 280 miljoen komen slechts enkele tientallen miljoenen uit private financiering, voornamelijk onderzoeksprojecten in samenwerking met de industrie. Daarom denkt het College van Bestuur erover na of het naast de krimpende rijkssubsidie andere bronnen kan aanboren. Ik was enige tijd geleden bij de universiteiten van Berkeley en Stanford, twee instellingen van wereldniveau. Die zijn voor een groot deel afhankelijk van gelden van derden. In het geval van Berkeley komt ongeveer de helft van de overheid, bij Stanford niks. Aan beide universiteiten zie je dat alumni zeer bereid zijn om als individu bij te dragen aan de ontwikkeling van de universiteit. Het idee daarachter is: terugbetalen aan de samenleving en teruggeven aan jouw universiteit. De mentaliteit in Nederland is anders, zegt Van Ham. Onderwijs zien wij als overheidstaak. Dat doen we collectief. Dat geldt overigens ook voor de gezondheidszorg, dat is een overheidstaak. Echter, op hetzelfde moment geven we wel aan doelen als het Liliane Fonds en de Kankerstichting. Je ziet dit ook bij sport en milieu, daar hebben we als individuen veel voor over. Van Ham zou het toejuichen wanneer onderwijs, kennisontwikkeling en vooruitgang ook thema s worden waarvoor mensen zich persoonlijk verantwoordelijk voelen. Dat ze ons helpen om onze taak nog beter te volbrengen. Dat kan in de vorm van geld, maar ook in de vorm van samenwerkingen in onderzoeksprojecten of het schenken van een onderzoeksfaciliteit. Je organiseert dit niet van de een op de andere dag; het is een cultuuromslag. Het is echter niet de cultuur van de universiteit om de hand in de samenleving op te houden dat doen we alleen bij de overheid. Daarbij moet je weten dat er aan de Amerikaanse universiteiten dagelijks honderden mensen bezig zijn met het werven van de fondsen. Dat is netwerken op diners en recepties en glasheldere contracten sluiten. Je moet ook zorgen dat de gevers weten wat we met het geld doen, transparantie is in fondsenwerving van groot belang. Het vraagt inspanning en een nieuwe mentaliteit, maar we zijn serieus bezig met dit idee. Het zal een lastige klus worden voor de universiteit, dat is zeker, maar we moeten ons volgens Van Ham realiseren dat de TU/e nu al uitstekend presteert in het binnenhalen van onderzoeksprojecten waaraan door het bedrijfsleven wordt meebetaald, de zogenaamde derde geldstroom. Wanneer je alle universiteiten vergelijkt, dan doen we dit misschien het best van heel Nederland. Dat is bemoedigend. M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

8 LOOPBAAN Ik wilde eigenlijk medicijnen studeren Ze heeft bijnamen als Yup van het Jaar en Business Babe. Maar TU/e-alumna Aukje Doornbos (Scheikundige Technologie), in maart verkozen tot Young Professional of the Year 2009 voor haar werk bij chemieconcern DSM, blijft bescheiden onder alle aandacht. Ik doe maar gewoon mijn werk. Aukje Doornbos witte skinny jeans, ballerina s en haar bedrijfsfiets aan de hand haalt haar schouders op als het gaat over de dalende kwartaalcijfers van haar werkgever DSM. Het chemieconcern in Geleen, met wereldwijd meer dan werknemers, voerde in 2009 verschillende herstructeringsmaatregelen door. Zoals zoveel bedrijven, merkt ook DSM dat klanten minder afnemen als gevolg van de recessie, licht de Limburgse toe. Maar we zijn niet de enige en we draaien in ieder geval nog geen verlies. Een nuchtere, optimistische verklaring en typerend voor Doornbos. Mede dankzij deze houding werd zij in maart uitgeroepen tot Young Professional of the Year. Een hoop staal Doornbos, die geboren werd in Geleen, groeide op met de fabrieken van de voormalige Staatsmijnen. Het indrukwekkende fabrieksterrein je doet er een uur over om van de ene naar de andere kant te fietsen prikkelde al vroeg haar fantasie. Altijd als we er vroeger langsreden, dacht ik: Wow, wat een hoop staal. Ik vroeg me af wat daar gemaakt werd. Dat ze er nu werkt, is eigenlijk toeval. Ik wilde medicijnen gaan studeren. Maar ik werd uitgeloot. Omdat ik goed was in exacte vakken, ben ik maar een kijkje gaan nemen bij de TU/e. Toen kwam ik erachter, dat ik met de studie Scheikundige Technologie bij die grote fabrieken kon gaan werken. Als procestechnoloog is Doornbos nu verantwoordelijk voor het productieproces in zeven van de meer dan vijftig fabrieken. DSM maakt producten die worden gebruikt in verschillende eindmarkten, zoals de voedingsindustrie, de bouw en de geneesmiddelenindustrie. Via de controlekamer houdt Foto: Dierk Hendriks Aukje Doornbos: Voorlopig zit ik hier helemaal op mijn plek. Doornbos continu de veiligheid van het proces in de gaten. Daarnaast is het haar taak de uitstoot van vervuilende stoffen tot een minimum te beperken. Eerder werkte ze op de afdeling Research & Development. Maar ik ben niet iemand van de diepte. Ik wil graag snel resultaat en ben toepassingsgericht. Doornbos overlegde met haar werkgever en kon aan de slag als procestechnoloog. Geen typische negen-tot-vijf-baan. Doornbos legt uit: Onlangs hadden we een te hoog gehalte van een bijproduct in een eindproduct. Dan kun je niet om vijf voor vijf zeggen: Ik ga naar huis. Toen hebben we alle parameters, zoals temperatuur, ijzergehalte en menging nagekeken en zijn we gaan wegstrepen. Pas na anderhalve week vonden Doornbos en haar collega s het probleem. Dat is ernstig lang. Meestal proberen we toch wel in vier tot zes uur de oorzaak te vinden. 8 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

9 Er lopen al genoeg blablafiguren rond. Soms moet Doornbos besluiten om een fabriek stil te leggen. Een dergelijke beslissing is niet makkelijk, geeft ze toe. In mijn werk moet je goed met druk kunnen omgaan en vooral snel analytisch denkwerk kunnen verrichten. Dat heb ik te danken aan de TU/e. Ik heb vanochtend nog een warmteoverdrachtscoëfficiënt berekend. Dat doe ik dan niet tot drie cijfers achter de komma nauwkeurig, maar ik maak een grove dikke duim berekening op een hoekje van de krant. Geleerd van professor Drinkenburg, herinnert ze zich lachend. Als student kon ik me niet voorstellen, dat ik zo weinig tijd zou hebben. Maar meneer Drinkenburg heeft toch gelijk gekregen! Blabla Als de fabrieken rustig draaien en er zich geen problemen voordoen, werkt Doornbos aan diverse projecten om de productiecapaciteit van de fabrieken te vergroten. Hiervoor onderhoudt ze nauw contact met de werknemers die dagelijks in de fabrieken staan. Ik vind het belangrijk om mezelf regelmatig te laten zien op de werkvloer en probeer altijd naar de werknemers te luisteren. Ik weet nog dat ik diezelfde toegankelijkheid op de TU/e heel prettig vond. De professoren kenden je bij naam en gaven voldoende sturing en begeleiding. Daardoor voelde ik me M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

10 LOOPBAAN Foto: Dierk Hendrikx er snel thuis. Toch was de overstap van de middelbare school naar de TU/e niet makkelijk. Doornbos vertelt: Mijn vriendinnen waren echte alfameisjes. Ik was de enige die naar Eindhoven ging. Maar Doornbos raakte vervolgens nauw betrokken bij haar studievereniging Japie en was vicevoorzitter van haar dispuut Kekulé. Het was een heel plezierige tijd. Ik heb niet alleen veel inhoudelijke kennis opgedaan, maar heb ook als persoon heel veel geleerd. Ik denk ook dat de TU/e dat type mensen aantrekt. Het zijn nuchtere studenten die naar Eindhoven gaan. Ik merk dat die nuchterheid wordt gewaardeerd in het bedrijfsleven. Er lopen al genoeg van die blablafiguren rond. Rode wangen Haar toegankelijkheid en eerlijkheid leverden Doornbos in Young Professional of the Year De Young Professional of the Year Award is een initiatief van Volkskrant Banen en ICA (InterCompany Association), een overkoepelende organisatie voor jongerenverenigingen van grote bedrijven. Alle deelnemende bedrijven mogen een kandidaat afvaardigen. Die wordt middels een interne verkiezing gekozen. De kandidaten moeten minstens een jaar werkervaring hebben en uitblinken in hun vakgebied. Daarnaast moeten ze een groot draagvlak hebben binnen hun bedrijf. Het doel van de award is om jonge talenten met elkaar in contact te brengen. De YPY Award is een jaarlijks terugkerende verkiezing en werd dit jaar voor de tweede keer gehouden. Behalve Doornbos waren ook TU/e-alumni Rob Augusteijn en Bas Klerkx genomineerd. Voor meer informatie gaat u naar maart de titel Young Professional of the Year op, een wedstrijd georganiseerd door Volkskrant Banen en ICA. Tweeëntwintig jonge werknemers onder meer werkzaam bij ABN AMRO, Delta Lloyd en KPN waren drie maanden lang op campagnepad. Zowel het publiek, dat kon stemmen via internet, als de vakjury was lovend over Doornbos. Ze won een weekend weg, een TomTom, een maatpak en een jaar lang een personal coach. Ik geniet van alles wat er gebeurt en wat ik meemaak. Maar het voelt raar om al die eer te krijgen voor het feit dat ik gewoon mijn werk doe, vertelt ze bescheiden over haar overwinning. Dat zelfs de echtgenotes van DSM-medewerkers haar hun steun betuigden, verbaast haar oprecht. Daar krijg ik helemáál rode wangen van! Al die aandacht is leuk en de award is fantastisch, maar op een gegeven moment is het ook wel weer klaar. Ik ben er toch het meest trots op dat ik gewoon mezelf ben gebleven. Ik behandel mensen zoals ik zelf ook behandeld wil worden. Van haar vrouw-zijn wil ze verder geen issue maken ondanks dat er bij DSM meer dan negentig procent mannen werken. Maar ik snap wel dat die vraag altijd wordt gesteld. Voor mij is het heel normaal. Praktijkvoorbeelden Met de TU/e heeft Doornbos voor altijd een band. Ik ben er trots op dat ik aan die universiteit heb gestudeerd. Dat mag iedereen weten. Spijt dat het geen studie medicijnen is geworden, heeft ze niet. Op de lange termijn zou Doornbos plantmanager willen worden. Dat wil zeggen dat ze echt de leiding heeft over de fabrieken. Maar een (gast)docentschap bij de TU/e sluit ze ook niet uit. Als ze ooit eens met iets komen, zou ik dat hartstikke leuk vinden, laat ze doorschemeren. Ik heb best veel praktijkvoorbeelden die wellicht voor studenten interessant zijn. Maar voorlopig zit ik hier helemaal op mijn plek! 1 0 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

11 Alumni Berichtenpagina ARCHITECT MARTIEN JANSEN WINT BNA-PRIJS Een ontwerp van ir. Martien Jansen (1950), die in 1978 aan de TU/e afstudeerde als bouwkundig ingenieur, werd in mei dit jaar bekroond met de BNA-prijs Gebouw van het Jaar Jansen, directeur van Studio M10 in Eindhoven, maakte het winnende ontwerp voor de Oostvaarderskliniek voor tbs-veroordeelden in Almere. De prijs wordt jaarlijks door de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) uitgereikt. Een jury onder leiding van TU/e-alumnus ir. Jo Coenen, die in 2007 zelf winnaar was van de BNA-prijs met de Eindhovense Vesteda-toren, gaf aan dat het knap is dat Jansen een menselijk gebouw heeft weten te realiseren dat in sterke mate bijdraagt aan een gevoel van welbevinden en herstel. Jansen zelf vond het enigszins bizar om voor een dergelijk gebouw in de bloemetjes te worden gezet. Het maken van het ontwerp was volgens hem een uitdaging, omdat er gewerkt moest worden met een grote hoeveelheid veiligheidsmaatregels. Daarnaast bevat het ontwerp diverse technische innovaties op het gebied van bouwmateriaal, zoals bijvoorbeeld werken met versterkt glas. De visie van de kliniek is gevat in de woorden licht, lucht en zicht. Studio M10 werkt veel in de Randstad, maar voelt zich erg thuis in Eindhoven. In Eindhoven zelf ontwierp men onder meer het nieuwe onderkomen van de faculteit Scheikundige Technologie, Helix. Studio M10 is opgericht in 1996 en vanaf 2004 gevestigd in de Witte Dame. Daarvoor was Jansen tien jaar verbon- Martien Jansen (rechts) licht zijn ontwerp toe. den als architect aan OD 205 en onder andere verantwoordelijk voor projecten als de universiteitsbibliotheek en het collegezalengebouw in Tilburg, de belastingkantoren in Helmond en Heerlen en het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden. TU/e-ALUMNUS TOPMAN BIJ BAYER Dr.ir. Marijn Dekkers, die in 1981 afstudeerde aan de faculteit Scheikundige Technologie en daar vier jaar later ook promoveerde, treedt in oktober 2010 aan als nieuwe topman van het Duitse farmacie- en chemieconcern Bayer in Leverkusen. Op dit moment is Dekkers (51) nog bestuursvoorzitter van het Amerikaanse bedrijf Thermo Fisher Scientific (TFS), leverancier van laboratoriumapparatuur en -benodigdheden. Bij Bayer gaat Dekkers leiding geven aan een bedrijf met een jaaromzet van 32,9 miljard euro en ruim werknemers. Hij wordt de eerste topman die niet uit het bedrijf zelf komt en ook de eerste buitenlander. In januari 2010 treedt hij toe tot het bestuur en gaat hij eerst leiding geven aan de divisie Bayer Healthcare. Tien maanden later volgt hij dan de zittende topman Werner Wenning op. TU/e-ALUMNUS WINT SIMON STEVIN GEZELPRIJS Ir. Rick Scholte heeft begin oktober de Simon Stevin Gezelprijs 2009 van STW gewonnen. Tijdens het jaarcongres van de technologiestichting versloeg Scholte met zijn presentatie Sound Imaging voor een stillere leefomgeving twee andere genomineerde promovendi uit Delft en Twente. Het publiek beoordeelde hen op kwaliteiten als wetenschappelijke excellentie, het communicatieve vermogen om mensen het belang van hun onderzoek te laten inzien en een actieve bijdrage aan de toepassing van de onderzoeksresultaten. Scholte promoveerde in 2008 aan de faculteit Werktuigbouwkunde. Zijn onderzoek richtte zich op sound imaging, het in beeld brengen van geluid. Met behulp van een meetrobot wordt zeer nauwkeurig een geluidsbron opgespoord. Het biedt ontwerpers de gelegenheid om het ontwerp aan te passen, waardoor een irritant geluid verdwijnt of in ieder geval minder wordt. Scholte heeft inmiddels zijn eigen bedrijf Sorama opgericht. STW kent de titel Simon Stevin Gezel jaarlijks toe aan een veelbelovende jonge onderzoeker die het jaar ervoor gepromoveerd is op een STW-project, en die een bijdrage heeft geleverd aan de valorisatie van de resultaten uit het promotieonderzoek. M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

12 LOOPBAAN Een sluitend bewijs geeft een stoot adrenaline Foto: Fotostijn Arno Kuijlaars: Erkenning geeft energie. Na vele omzwervingen in dienst van de wetenschap kwam prof.dr.ir. Arno Kuijlaars (1963) in 1998 terecht aan de Katholieke Universiteit Leuven. Daar werkt hij als gewoon hoogleraar aan het Departement Wiskunde. In de rust van een tijdloze omgeving en met een vergezicht over de bomen van het Heverleebos. Vijfde etage, Departement Wiskunde, Leuven. De donkere gangen van het universiteitsgebouw aan de rand van Leuven zien er deze warmste dag van augustus uit, alsof ze de afgelopen tientallen jaren nauwelijks zijn veranderd. Er komt op de prikborden hooguit soms een foto bij of er valt een poster naar beneden. Op de kamerdeur naast die van de Nederlandse wiskundige is een sticker, een klever in het Vlaams, geplakt. I love approximation theory, staat er te lezen. Het vroegere vakgebied van Kuijlaars. Als jongen uit Valkenswaard ging hij na zijn middelbare school, bijna als vanzelfsprekend, naar de TU in Eindhoven. In de loop van de jaren kwam hij erachter dat de techniek hem minder boeide. Het ging hem vooral om de wiskunde. Toepassingen heeft het vak van zijn bewondering niet nodig. Na zijn doctoraal in 1987 ging hij voor een promotie naar Utrecht, de fundamentele wiskunde 1 2 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

13 Kuijlaars vertelt over het plezier dat de wiskunde hem schenkt. Al was zijn keuze voor wetenschap niet altijd duidelijk omlijnd. Ik wilde in de wiskunde nieuwe dingen ontdekken. Maar een keuze voor wetenschap is ook een gok: je weet niet of een goede onderzoeksplaats zich aandient. Een leven in de wetenschap is daarom lastig te plannen; je hebt wat geluk nodig. In mijn begintijd ging men ook veelvuldig naar het buitenland, omdat de vacatures in Nederland schaars waren. Ik wilde in de wiskunde nieuwe dingen ontdekken. tegemoet. Daarna deed hij als postdoc onderzoek in Amsterdam, de Verenigde Staten en Hong Kong. Ruim tien jaar geleden kwam hij terecht bij de Katholieke Universiteit Leuven. In deze romantische universiteitsstad ging het snel: Kuijlaars kwam binnen als gastdocent, kreeg een aanstelling als hoofddocent en werd hoogleraar. Nu is hij gewoon hoogleraar, in België één graad hoger dan hoogleraar. Leuven past bij hem, zegt hij. Het is een relaxte omgeving. In Amsterdam heerst een andere mentaliteit. Niet vervelend, maar ik ben een jongen van het zuiden. Daarbij krijg ik hier alle kansen: men heeft vertrouwen in mij, dat is prettig. In het accent van Kuijlaars galmt ook al het timbre van de Vlaming door; het gedempt volume, de begeleidende bescheiden glimlach. Hij begon zijn loopbaan in de potentiaaltheorie, vervolgde in Amsterdam met de approximatietheorie en houdt zich nu bezig met kansrekening en mathematische fysica. Hij doet onderzoek naar de eigenwaarden van grote random matrices. Met de centrale vraag: Hoe gedragen de eigenwaarden zich, wanneer de matrix steeds groter wordt? Een typisch gedrag is dat er afstoting plaatsvindt tussen de eigenwaarden van de matrix: ze komen nooit heel dicht bij elkaar. De afstoting gebeurt steeds regelmatiger naarmate de afmetingen van de matrix toeneemt. Kort gezegd: hoe groter de matrix, hoe eenvoudiger de analyse van het model. Anderzijds zijn er uitzonderingen, de interessante verschijnselen die zijn aandacht opeisen. Met een internationaal gezelschap van promovendi en postdocs ongeveer tien in totaal doet de gewoon hoogleraar zijn onderzoek. Het is een onderzoek waar mondiaal behoorlijk wat groepen mee bezig zijn en waarin veel ontwikkelingen plaatsvinden. Onlangs was er nog een belangrijke doorbraak, maar helaas niet in onze groep. Ik heb begrippen en technieken toegevoegd om problemen te beschouwen. Het meest trots ben ik op een methode, waarbij je twee matrices aan elkaar koppelt. Kick Het is abstracte wiskunde: je kunt er niet direct een toepassing voor bedenken, al M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

14 LOOPBAAN Die erkenning geeft energie, ik heb het nodig. Hoe lang duurt het: van het moment van inzicht op de fiets en de erkenning van de omgeving? Daar kan een jaar tussen zitten. Je moet eraan werken het bewijs te beschrijven. Dus in dat ene moment op de fiets past een gedachte, die zich uitstrekt tot een jaar werk? Ja, maar soms blijkt het ook niet te kloppen. Dan krijg ik wél een speld tussen het bewijs en stop ik. Of het is een aanleiding om in een andere richting te zoeken. Dan begint het weer van voor af aan. Is dit bedenken van een bewijs en dit uitwerken tot een artikel het levensritme van de wetenschapper? In zeker zin wel, het is de dagelijkse onderzoekspraktijk al moet ik ook lesgeven, studenten begeleiden en vergaderen. Foto: Fotostijn wordt het wel gebruikt in de financiële wiskunde. Maar dat is voor Kuijlaars minder belangrijk. Het genoegen is simpelweg ermee bezig te zijn. Het vinden van verbanden, het bewijzen van stelling wiskundigen bewijzen stellingen, dat is ónze taak. Je geeft een logische redenering, een sluitend bewijs waar geen speld tussen is te krijgen. Als dat lukt en je vindt zo n bewijs, dan geeft dat een kick. Waar vindt u, geografisch gesproken, zo n bewijs? Thuis, op de fiets of op de bank. Dat kan Personalia elk moment gebeuren. Je herkent het direct: het geeft een stoot adrenaline. Wilt u dan snel naar een pen en papier om het op te schrijven? Sommige mensen hebben hiervoor een kladblok naast hun bed liggen. Ik niet: als het echt belangrijk is, onthoud ik het wel. Kunt u als wetenschapper zonder een publiek van vakgenoten? Het grootste plezier is om het idee uit te werken en anderen ermee te verbazen. Arnoldus Bernardus Jacobus (roepnaam: Arno) Kuijlaars werd geboren in De Nederlandse wiskundige is vooral bekend vanwege zijn bijdrage met betrekking tot de approximatietheorie. Hiervoor ontving hij in 1998 de driejaarlijkse Popovprijs. Tegenwoordig is hij werkzaam aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Neemt het aantal momenten waarop u tot inzichten komt toe naarmate u ouder wordt? Veel belangrijk werk in de wetenschap wordt gedaan door jonge mensen. Ik ben van middelbare leeftijd en daarmee in de wetenschap misschien al een oude man. Toch is een belangrijker probleem dat je als hoogleraar steeds minder tijd hebt om nutteloos bezig te zijn. Gewoon een week zonder direct nut doorbrengen. Als promovendus heb je tijd om op onderzoek te gaan. Je kunt dan de mogelijkheden aftasten en ontdekken wat niet werkt. Die tijd heb ik niet meer, dat kan ik me niet meer veroorloven. Dus met uw hoogleraarschap, en de daarbij komende drukte, bent u direct een minder goede wetenschapper geworden? Ik teer meer op mijn ervaring. Ik ken technieken en die pas ik nu toe. Ervaring weegt zwaar in de wetenschap. Maar: volgend jaar heb ik een sabbatical om nutteloos bezig te zijn! Ik ga dan naar een onderzoeksinstituut in Berkeley, waar een semester in mijn vakgebied wordt georganiseerd. Ik kijk hier erg naar uit. 1 4 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

15 3TU. School for Technological Design STAN ACKERMANS INSTITUTE Two-year traineeships to boost your career: Post-MSc programmes Jobs in an environment which is. multidisciplinary. high-tech. industry and business oriented More information: tel.: +31 (0)

16 BETROKKEN Foto: Hilbert Krane 1 6 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

17 In de bouwkunde kan ik mijn creativiteit kwijt TU/e-alumnus Joost Ector werd in 2002 al op dertigjarige leeftijd mede-eigenaar en artistiek leider van het Rotterdamse architectenbureau Ector Hoogstad, een bureau met vijftig medewerkers. De architect is verantwoordelijk voor het ontwerp van de nieuwe W-hal : het onderkomen van de faculteit Wiskunde & Informatica en de Centrale Studentenvoorziening, dat binnenkort op de universiteitscampus moet verrijzen. De totstandkoming van de nieuwe W-hal heeft nog wel wat voeten in de aarde gehad. Nadat ir. Joost Ector zijn eerste plan presenteerde, ging er nog bijna twee jaar voorbij voordat het definitieve ontwerp op tafel lag. Het oorspronkelijke ontwerp waarin de oude W-hal met de grond gelijk gemaakt zou worden leidde tot protest van de Stichting Bescherming Wederopbouwerfgoed Eindhoven. Ector kwam daarop met een nieuw ontwerp, waarin het grootste deel van de W-hal behouden blijft. Ook dit ontwerp moest ditmaal om financiële redenen aangepast worden. Het eindresultaat is een blauwdruk voor een complex van zestig miljoen euro, een ambitieus bouwproject dat recht doet aan zowel verleden als toekomst. Ector doet luchtig over de problemen. Een ontwerp is een levend iets, dat aangepast kan worden als de omstandigheden veranderen, zegt hij. En ik vond het belangrijk dat er een goede discussie over de waarde van de oude W-hal werd gevoerd. Hij zegt te begrijpen dat de eigenaar van een gebouw, in dit geval de TU/e, er moeite mee heeft als hieraan plotseling een monumentale waarde wordt toegekend. Maar ik heb mezelf proberen te beperken tot de rol van adviseur. Ik heb nooit een uitgesproken standpunt ingenomen. De architect is blij met het eindresultaat van de discussie: een ontwerp waarin de lichte draagconstructie, het kenmerkende daklandschap en de transparante omhulling van het oorspronkelijke gebouw in stand blijven. Ook blijft de nieuwe W-hal via loopbruggen verbonden met de omliggende gebouwen, als een spin in het web van de TU/e-campus. Onderdeel van de nieuwe W-hal is een kubus van vijf verdiepingen, op twintig kolommen uitstijgend boven de rest van het gebouw, met kantoorruimte voor de faculteit Wiskunde en Informatica. In het hieronder liggende souterrain is de universiteitsbibliotheek gepland. Vanaf de eerste verdieping het niveau van de loopbruggen kun je twee verdiepingen naar beneden kijken. Bovendien wordt het gebouw geïntegreerd in de zogeheten groene loper, de centrale autovrije middenzone die is voorzien voor Campus Emotionele waarde Er is wel wat scepsis ontstaan door de gang van zaken, zegt Ector. Maar ik ben ervan overtuigd dat die scepsis verdwijnt als het gebouw er eenmaal staat. Hij verwacht dat op dat moment ook bij zichzelf de voldoening weer de overhand neemt. Op dit moment voelt het vooral even als werk, maar toen we de opdracht binnensleepten gaf dat een heel mooi gevoel. Het heeft toch wel een emotionele waarde. Niet alleen omdat ik aan de TU/e Bouwkunde heb gestudeerd, maar ook omdat de campus een interessante architectonische geschiedenis heeft en de W-hal neemt hier een centrale plek in. Sjoerd van Embden, de ontwerper van de oorspronkelijke W-hal, was bovendien een groot architect. Anders dan zijn bliksemcarrière misschien lijkt te suggereren, was het nooit een jongensdroom voor Ector om architect te Illustraties: Ector Hoogstad M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

18 BETROKKEN Illustraties: Ector Hoogstad worden. Als ik ergens mee bezig was, dan was het muziek. En ik was creatief. Pas toen mijn ouders in Nuenen zelf een huis gingen bouwen, begon het me te dagen: als je je creativiteit kwijt wil op universitair niveau, dan is bouwkunde geen slechte optie. Een gebouw tekenen dat vervolgens ook daadwerkelijk wordt gebouwd, dat idee sprak me wel aan. Maar eigenlijk is het betrekkelijk toevallig dat ik bouwkunde ben gaan studeren. Uiteraard in Eindhoven, op een steenworp afstand van zijn ouderlijk huis. Het is wellicht heel Brabants, maar mijn ouders en ik zagen het nut er niet van in om helemaal naar Delft te gaan. Ik was me destijds ook niet bewust van de verschillen. Achteraf kun je stellen dat het een goede keuze is geweest, geeft Ector toe. Aan de TU/e wordt toch met een bredere blik naar bouwkunde gekeken dan in Delft. Daar staan vooral de culturele aspecten van het vak centraal, terwijl in Eindhoven ook aandacht wordt besteed aan de technische en managementdimensie. Maar om een afgewogen oordeel te kunnen vellen, zou ik natuurlijk ook bouwkunde moeten gaan studeren in Delft. Het is wel typisch Eindhovens om de vergelijking met Delft te trekken, denkt hij. Volgens mij houden ze zich daar in Delft helemaal niet mee bezig en gaan ze gewoon uit van hun eigen kracht. Dat zou aan de TU/e ook wel meer mogen gebeuren. Stempel Het stempel dat de opleidingsplek drukt op het werk van een architect moet overigens niet overschat worden, vindt Ector. Nederland staat bekend om zijn grote variatie in architectonische signaturen. Dat wordt toch allemaal gevoed vanuit slechts twee universiteiten. Maar je ontwikkelt eigenlijk pas na je opleiding een eigen stijl. Ector Hoogstad ook actief in Twente en Delft Al sinds de jaren negentig is Ector Hoogstad Architecten nauw betrokken bij de vernieuwing van de campus van de Universiteit Twente, waarvoor men een masterplan ontwierp. Het masterplan is gebaseerd op de twee belangrijkste polen van het terrein: het woon- en leefcentrum en het onderwijs- en onderzoekscentrum. Ector Hoogstad kreeg zelf drie opdrachten voor nieuwbouw: het nieuwe ICT-centrum (T-huis), het Carré en het Nanolab. In het Carré worden de voornaamste kantoor- en laboratoriumfaciliteiten ondergebracht en het Nanolab gaat de meest hoogwaardige laboratoria van de universiteit huisvesten. Begin 2010 worden beide gebouwen opgeleverd. TU Delft koos Ector Hoogstad voor het eerste grootschalige bouwproject buiten het eigen terrein. Het betreft nieuwbouw voor Delft Chem Tech en voor de afdeling Biotechnologie van de faculteit Technische Natuurkunde. Het complex bestaat uit vierkante meter laboratoria en onderwijs- en kantoorruimten, te bouwen op de nieuwe business campus langs de A13, het zogeheten Technopolis. Deze nieuwbouw moet er in 2011 staan. 1 8 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

19 Het was vroeger niet mijn droom om architect te worden. Wat is dan een typische Ector? Die vraag is volgens de architect niet zo makkelijk te beantwoorden. Wij proberen vooral niet dogmatisch te worden, dat zie ik als een deugd. De verschijningsvorm van een gebouw moet altijd het resultaat zijn van de context binnen en buiten het gebouw. Architectonische inzichten evolueren en als het goed is, ga je daarin mee. Die evolutie leidt dan automatisch tot een divers oeuvre. Dat zie je bijvoorbeeld bij een architect als Herman Hertzberger. Ik heb veel bewondering voor de variatie in zijn werk. Als er al sprake is van een duidelijke lijn in het werk van Ector, dan is dat eerder een signatuur van zijn bureau Ector Hoogstad Architecten dan van Ector persoonlijk. Je werkt met heel veel mensen aan zo n groot project als de W-hal. Mijn taak is vooral het managen van het ontwerpproces. Je zou mijn functie kunnen vergelijken met die van een hoofdredacteur op een redactie: ik zet de grote lijnen uit en houd ze in de gaten. Aan de W-hal werken alleen al vier architecten en houden ook nog vier mensen zich met de bouwkundige uitwerking bezig. Maquettes Na het afronden van zijn studie, in 1997, kwam Ector direct terecht bij het toenmalige Hoogstad Architecten. Ik was cum laude afgestudeerd en kon aan de slag bij een internationaal hoog aangeslagen bureau in Amsterdam, de echte avant-garde. Dat was op zich heel aantrekkelijk, maar ik zou het met een stagevergoeding moeten doen en had me moeten beperken tot het maken van maquettes. Ik had niet het gevoel dat ik daar op korte termijn een zinvolle bijdrage kon leveren. Toen kwam ik Foto: Hilbert Krane in contact met Jan Hoogstad. Met hem klikte het heel goed, we deelden een interesse voor de relatie tussen architectuur en muziek. En hij was wél bereid me vrij te laten. De samenwerking met Hoogstad, een architect die bekend staat om zijn gevoel voor ruimtelijkheid, bleek vruchtbaar. Ector ondervond er de vrijheid en ruimte, die hij kende van zijn studie. En dat werkte goed voor hem. Ik was nog maar 28 jaar, toen Jan me het ontwerp voor de Hogeschool voor Economische Studies in Amsterdam liet maken. Mijn eerste echt grote project dat ik helemaal zelf mocht uitzoeken. En sinds 2002 heb ik de leiding over het bureau. Het is allemaal heel snel gegaan, geeft Ector toe. En dat houdt ook een risico in. Ik moet nu vooral proberen het leuk te houden en niet te vroeg oud te worden. M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /

20 POLITIEK Foto: Hilbert Krane Van links naar rechts Martijn van Dam (PvdA), Antoinette Vietsch (CDA) en Paulus Jansen (SP). POLITICI MET EEN ANDERE AANVLIEGROUTE Bèta s in de Tweede Kamer Ze zijn schaars in de Tweede Kamer, afgestudeerden of gepromoveerden van technische universiteiten. Op dit moment zijn er vier kamerleden met een TU/e-verleden. Met drie van hen spreken we over bèta s in de politiek, de aanwezigheid van technologieregio Eindhoven in Den Haag en de toekomst van de drie technische universiteiten in Nederland. De geïnterviewden Ir. Martijn van Dam (1978), PvdA, studeerde af als technisch bedrijfskundige aan de TU/e. Houdt zich bezig met Buitenlandse Zaken, Mediabeleid en Telecom. Ir. Paulus Jansen (1954), SP, studeerde bouwkunde aan de TU/e. Is namens zijn partij woordvoerder voor Volkshuisvesting, Energie, Klimaat en Water. Dr.ir. Antoinette Vietsch (1957), CDA, studeerde bouwkunde in Delft en promoveerde aan de TU/e. Nu heeft ze Bouw, Volksgezondheid, Aanbestedingen en Afval in haar portefeuille. Welke band heeft u nog met de TU/e? Vietsch: Ik bracht vier jaar door in Eindhoven, tot Daarna woonde ik Londen en Utrecht. Toen ik voor mijn promotie naar de TU in Eindhoven ging, was ik net afgestudeerd in Delft. De ene dag zat ik met de kersverse ex-studiegenootjes te praten over het studentenleven en het afstuderen en de volgende dag in Eindhoven bekeek ik de afstudeerders om te zien hoe hun studievoortgang was. 2 0 M A T R I X / A L U M N I S P E C I A L /