REFLECTIE THEMA. coach Jeroen Busscher en John van Kollenburg (BDO) EVEN STiLSTAAN om VooRUiT TE KoMEN

Transcriptie

1 NR JAARGANG 5 BDO MAGAZINE coach Jeroen Busscher en John van Kollenburg (BDO) EVEN STiLSTAAN om VooRUiT TE KoMEN rust en ruimte voor theehuis rhijnauwen: SPARREN EN KLANKBoRdEN Zorgcombinatie bv medrie: REfLECTiE BRACHT de doorbraak Fiscale gevolgen Flex-BV dividend? doe de UiTKERiNgSTEST! THEMA REFLECTIE DE VAKMAN + BARoMETER BENEN OP TAFEL + open KAART BiJ VERKooP + HET NIEUWE BETALEN + Bof: VERZACHT LEEd + DO S & DON TS

2 Fiscaal CoLofoN accent is het relatiemagazine van BDO accountants & adviseurs en wordt via controlled circulation verspreid. Redactieadres BDO, afdeling marketing, communicatie & sales Postbus 182, 5600 ad eindhoven telefoon Fax Hoofdredacteur mr. Klaas Kirpensteijn Redactieraad Daan van den Broek, Deny Dijkgraaf, robert Franken, arthur gimes, huib hilhorst, John van Kollenburg, ard lucassen, martin van megen en corina roks Concept & realisatie monte media, amsterdam Medewerkers leonard van den Berg (eindredacteur), geert Dekker, Paul groothengel, mark van harreveld, sharon Klein, Friso schotanus en Diederik toet F o t o g r a fi e ivo van der Bent, lodewijk Duijvesteijn, KnhB/Frank rozendaal, tim stet Illustraties leonie Bos Art direction en vormgeving Yke Bartels en martijn Blokland, amsterdam Lithografie image Degree Zero, amsterdam Druk Drukkerij roelofs, enschede 2013 BDO niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze publicatie is zorgvuldig voorbereid, maar is in algemene bewoordingen gesteld en bevat alleen informatie van algemene aard. Deze publicatie bevat geen advies voor concrete situaties, zodat uitdrukkelijk wordt aangeraden niet zonder advies van een deskundige op basis van de informatie in deze publicatie te handelen of een besluit te nemen. Voor het verkrijgen van een advies dat is toegesneden op uw concrete situatie kunt u zich wenden tot BDO accountants & adviseurs of een van haar adviseurs. BDO accountants & adviseurs en haar adviseurs aanvaarden geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van handelen of het nemen van besluiten op basis van de informatie in deze publicatie. BDO is een op naam van stichting BDO te amsterdam geregistreerd merk. in deze publicatie wordt BDO gebruikt ter aanduiding van de organisatie die onder de merknaam BDO actief is op het gebied van de zakelijke dienstverlening (accountancy, tingadvies en belas- consultancy). BDO Accountants & Adviseurs is een op naam van BDO holding B.V. te eindhoven geregistreerde handelsnaam en wordt gebruikt ter aanduiding van een aantal met elkaar in een groep verbonden rechtspersonen, die ieder afzonderlijk onder de merknaam BDO actief zijn op een bepaald terrein van de professionele dienstverlening (accountancy, belastingadvies en consultancy). BDO Holding B.V. is lid van BDO international ltd, een rechtspersoon naar engels recht met beperkte aansprakelijkheid, en maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van juridisch zelfstandige organisaties die onder de naam BDO optreden. BDO is de merknaam die wordt gebruikt ter aanduiding van het BDO-netwerk en van elk van de BDO member Firms. VOOrWOOrD VooRUiT REfLECTEREN We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. In zijn lied Opzij, opzij, opzij schetst Herman van Veen een van de natuurlijke reacties van mensen in geval van nood. Doorgaan, doorduwen en vooral niet omkijken. Want omkijken betekent stilstaan. En dat is nu juist wat je niet wilt Zeker niet als ondernemer: je wilt alle zeilen bijzetten om het hoofd boven water te houden. Dus geef je nog een extra dot gas. Toch is het bijzonder nuttig en zelfs noodzakelijk om af en toe even gas los te laten. Want oververhitting van mens en onderneming ligt altijd op de loer. En de schade die daarmee ontstaat, is moeilijk te herstellen. Stilstaan geeft je de gelegenheid om je heen te kijken. Je eigen doen en laten te bezien. Om in de auto-metafoor te blijven: alleen als je even stilstaat, kun je onder de motorkap kijken. Wat gaat er goed? Wat gaat er minder? Hoe kan het beter? En: gaan we nog de juiste kant op? Reflecteren dus. In deze accent nemen we het eens onder de loep. Juist niet omdat we u willen afremmen, maar om samen des te beter vooruit te komen. ALLEEN ALS JE STiLSTAAT, KUN JE onder de KAP KiJKEN accent nr REINDER BRUMMELMAN Voorzitter Raad van Bestuur BDO accent maart

3 08 STiLSTANd is VooRUiTgANg Reflectie moet! Elke ondernemer, groot of klein, is gebaat bij regelmatig even stilstaan. Dat geeft nieuwe inzichten én energie. Een inspirerend tweegesprek met schrijver/managementcoach Jeroen Busscher en BDO s bedrijvenkenner John van Kollenburg. 14 RUST EN RUiMTE VooR THEEHUiS RHiJNAUWEN Een vermaard pannenkoekenhuis met een indrukwekkende jaaromzet. Toen Martin Raimond het Theehuis Rhijnauwen overnam had hij een helder doel maar weinig juridische of fiscale bagage. Zijn koers stippelde hij uit met BDO als sparringpartner. THEMA REFLECTIE 32 TELEfooN OF TABLET? 28 fiscaal 25 Let op met de BOF Denk tijdig na over schenking of vererving. Dat scheelt u (en uw dierbaren) veel belasting. 26 Flex-BV De achterkant van het nieuwe BV-recht. 28 Fiscaal kort Updates over levensloopregeling, Periodiek Verrekenbeding, Var en btw voor commissarissen. en een tablet is géén smartphone! ACCoUNTANCY 32 Uitkeringstest Dividend uitbetalen mag voortaan alleen als de BV er niet door in gevaar komt. Doe daarom eerst de uitkeringstest. Dick van Onzenoort legt uit. 33 Bedrijf verkopen? Dan is openheid geboden. niet te veel, maar zeker ook niet te weinig VARiA 18 Ondernemersnieuws Wie helpt u aan geld? Wat is het nut van een Familiestatuut? hoe houdt u grip op uw datastromen, en nog veel meer. 38 Het R-Team als de crisis u raakt en liquiditeit een probleem wordt, brengen de experts van BDO Business restructuring orde op zaken. MENSENWERK 30 Betrokken Wilfred meyboom, BDO software-engineer, helpt kinderen het beste uit zichzelf te halen bij de Waterscouting. 36 De Vakman hans de rooij, global leader technologie, media en telecom, techniekspecialist met een brede scope. 44 Beste/Slechtste beslissing Ondernemer marleen rameckers over de beste keuze in haar werk, en de slechtste VERdER BarOmeter: Benen OP tafel 24 DO s & DOn ts 34 BDO KOrt & agenda 40 Beste BDO 42 column Klaas KirPensteiJn REfLECTiE BRACHT de doorbraak VooR SAMENWERKiNg HUiSARTSEN Drie huisartsenposten en zorggroepen sloegen onlangs de handen ineen en vormden samen de bv Medrie, voor spoedeisende huisartsenzorg en ketenzorg. In een proces van intensief klankborden en afwegen hielp BDO bij het vinden en vormgeven van de juiste structuur. Welke structuur moesten we kiezen? dat was een hele puzzel Dite husselman, directeur bv medrie 20 4 maart 2013 accent accent maart

4 BarOmeter De stand Van ZaKen THEMA REFLECTIE ONDERNEMER, NEEMT U WEL GENOEG TIJD OM NA TE DENKEN? BENEN Nederlandse bedrijven lijken dringend toe aan reflectie over hun visie en strategie. Niet dat bedrijven geen visie hebben bij 90% staat er een op papier maar slechts de helft van de topmanagers vindt de eigen bedrijfsvisie overtuigend! Daarmee is Nederland mondiale hekkensluiter. In Spanje en Duitsland vinden ongeveer 8 op de 10 topmanagers hun bedrijfsvisie een geloofwaardig verhaal. In Azië en de VS ligt dat percentage rond de 90%. op TAfEL! VS INDIA CHINA 88% 91% 90% Bron: rapport international Vision research 2011, samhoud rustig nadenken over de koers van je bedrijf. het hoort erbij maar schiet er vaak bij in. gevaarlijk, want ook strategisch bijsturen komt daardoor in het gedrang. hoe voorkom je dat? en hoe geef je nieuwe ideeën handen en voeten? Feiten en cijfers over reflectie in ondernemersland. MALEISIE DUITSLAND SPANJE NEDERLAND 54% % 77% 88% Follow effective action with quiet reflection. From the quiet reflection will come even more effective action PETER F. DRUCKER, grondlegger van het moderne managementdenken 25% omzetgroei VooR CSM 2.0 Na een stevige reflectieronde trok CSM in 2012 de conclusie dat haar toekomst niet ligt bij bakkerijproducten maar in de productie van bioplastics uit melkzuur. Om hier geld voor vrij te maken zette CSM haar hele bakkerijdivisie met 2,7 miljard euro goed voor 87% van de omzet in de verkoop. De beurskoers steeg met 25%. Bron: onderzoek BDO it auditors & consultants TiME To THiNK! > Topmanagers besteden 60% van hun tijd aan vergaderen en 25% aan de telefoon. De tijd die overblijft gaat grotendeels op aan s (twee à drie uur per dag) en administratief werk (12 uur per week), zo bleek ruim een jaar geleden uit het Business Strategy Review rapport What a day looks like?. Bill Gates, oprichter van Microsoft, lost dat anders op: hij sluit zich elke zes maanden een week op om na te denken over de koers van Microsoft en andere projecten. Familie, vrienden en Microsoft-personeel zijn niet welkom. 27% van de mkb-bedrijven in Nederland weet en doet wat hun klanten willen en creëert daarmee nieuwe ruimte in de markt de zogeheten Blue Ocean -bedrijven. De rest laat veel potentieel liggen. Zo steeg bij zeven op de tien Blue Ocean-bedrijven het rendement de laatste drie jaar. Bij Red Ocean-bedrijven was dat minder dan de helft. Bedrijven per type strategie: Rendementsverloop de afgelopen 3 jaar per type strategie: RENDEMENTSAFNAME RENDEMENTSTOENAME 27% 73% Blue Ocean Red Ocean % Bron: rapport hoe blauw is uw onderneming? 2012, BDO 6 maart 2013 accent accent maart

5 THEMA REFLECTIE VerDiePing DE BESTE ZAKELIJKE BESLISSINGEN BEGINNEN MET EVEN NIKS DOEN STiLSTANd is VooRUiTgANg stilstand is achteruitgang? integendeel! elke ondernemer, groot of klein, moet soms even op pauze drukken. reflectie brengt inzicht en energie. het gaf merken als apple, nokia en Ford nieuw elan, en kan ook úw business boosten. Bedrijvenkenner John van Kollenburg van BDO en schrijver/managementcoach Jeroen Busscher over reflectie. DOOr LEONARD VAN DEN BERG BeelD MARTIN DIJKSTRA Your time is limited, so don t waste it living someone else s life. Don t let the noise of others opinions drown out your inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition - Steve Jobs, voormalig CEO Apple Reflectie, wat is dat eigenlijk? Het is allereerst goed nadenken en je afvragen waar je mee bezig bent, trapt John van Kollenburg van BDO af. Persoonlijke reflectie: wat doe je? Ben je happy met wat je doet? Als het goed is, kun je die vraag volmondig met ja beantwoorden. Zo niet, dan is het tijd om daar eens goed over na te denken. Want wat niet goed is voor jou, is niet goed voor je bedrijf. Jeroen Busscher, managementdenker en coach, gaat nog verder: Reflectie gaat om het effect dat je hebt op de wereld om je heen. Als mens én als organisatie. Daarom moet je regelmatig de gewone, maar soms vrij impertinente vraag stellen: Hoe zie jij mij? Wat zou je jouw vrienden over mij vertellen? Vertaald naar bedrijven: wat betekenen wij voor de wereld om ons heen? Profit for a company is like oxygen for a person. If you don t have enough of it you re out of the game. But if you think life is about breathing you re really missing something - Peter Drucker, management consultant Is reflectie zweverig? Nee, toch niet. Uiteindelijk draait leven en werken niet om winst, maar om een positieve inbreng in je omgeving. Dat is je rol als mens, en is je bestaansrecht als bedrijf, stelt Busscher. De gevoelskant hoort daar zeker bij. Voel ik me senang bij wat we doen? En heeft dat nut voor de omgeving? Die twee horen bij elkaar, onlosmakelijk. Gek genoeg weten veel bedrijven, net als veel mensen, niet of nauwelijks hoe de wereld hen ziet. Ze bezien zichzelf door een roze bril. Of ze zien alleen spookbeelden. Busscher: Veel organisaties hebben uitsluitend contact met hun klanten als er iets misgaat. Een CEO van een energiebedrijf zei me ooit dat ze alleen maar vervelende klanten hadden. Als de deurbel ging, betekende dat een klacht. Terwijl het maar 1,3% van de klanten bleek te zijn. De rest hoorde je niet. The essence of strategy is choosing what not to do - Michael Porter, managementgoeroe Reflectie is eerlijk zijn tegen jezelf. De waarheid onder ogen zien. Over wat je kunt, over wat je wilt. Busscher: accent maart

6 VerDiePing Fiscaal HET RoER om: 5 VOOrBeelDen Van succesvolle heroriëntatie REfLECTiE brengt nieuwe inzichten die kunnen leiden tot nieuwe keuzes. Vijf inspirerende voorbeelden van een geslaagde koerswijziging. > HEMA: maakte een succesvolle shift van vrij accentloze budgetwinkel tot hippe fastmoversketen, met flinke expansie als gevolg. > Apple: koos na 1996 onder CEO Steve Jobs de weg van computers verrijkt met muziek, video en telefonie via itunes, ipods, iphones en ipads. > dsm: maakte na de sluiting van de mijnen van de nood een deugd door zich te transformeren tot innovator in hoogwaardige chemicaliën en vezels. > ford: stootte sinds 2005 alle submerken in de groep af, focuste op één merk en overleefde de creditcrunch van 2008/2009 zonder staatssteun. > Nokia: was producent van rubber, papier en bekabeling; stapte in 1960 in elektronica en groeide uit tot marktleider in mobiele telefonie. Ik heb recent gewerkt voor een snel groeiend internetbedrijf. De oprichters zijn inmiddels multimiljonair, maar eentje werkt gewoon op de IT-afdeling. Hij zei: Het was leuk om dit bedrijf op te bouwen, maar een groot bedrijf leiden is niet mijn ding. Programmaatjes schrijven, dat vind ik leuk. Wat een zelfkennis! En zelfkennis krijg je door reflectie. Van Kollenburg heeft een ander voorbeeld: Een goede vriend van mij is echt een modemannetje. Al op zijn achttiende, amper van school, startte hij een kledingwinkel. Die liep geweldig: hij is goed met klanten, kreeg succes en wilde meer. Hij begon een tweede en een derde vestiging, maar dat ging hartstikke mis. Nu is hij terug naar één mooie, grote winkel. Daar is hij écht goed in. Willingness to change is a strength, even if it means plunging part of the company into total confusion for a while - Jack Welch, voormalig CEO General Electric Is reflectie soft? Busscher: Ja, in de zin dat het gaat over gevoel. Maar het kan ook heel hard zijn. Van Kollenburg: Voor bedrijven is reflectie keiharde noodzaak. Het is confronterend. Voor ons als accountant of adviseur is het de kunst om de klant de spiegel voor te houden. Juist als die neiging er niet vanzelf is. Busscher: Het effect daarvan kan heel hard zijn, want klanten zien jouw bedrijf vaak totaal anders dan jij. Hun waarheid strookt soms totaal niet met jouw mooie PR-verhaal. Reflectie wordt vaak gevolgd door pijn. Elke sterke leider heeft een nar naast zich nodig: iemand die hem de spiegel durft voor te houden - Manfred Kets de Vries, managementdenker Reflecteren, waar doe je dat het best, en in welk gezelschap? Daar is niet één standaard antwoord op, reageert Van Kollenburg. Klanten, leveranciers, commissarissen, accountants, adviseurs, vrienden, concurrenten zelfs Sommige mensen zijn van zichzelf heel zelfkritisch. Anderen hebben op dat vlak minder zintuigen ontwikkeld. Hoe minder zelfkritisch ze zijn, hoe dwingender die nar moet zijn. En hoe als bedrijf moet je je voortdurend afvragen: wat betekenen wij voor de wereld om ons heen? JEROEN BUSSCHER, managementdenker en coach minder die persoon bereid zal zijn zo n querulant toe te laten, haakt Busscher aan. (lachend:) Dus hoe meer hij denkt dat niet nodig te hebben, hoe groter de kans dat hij het hard nodig heeft. Want reflectie gaat om buiten de vaste kaders denken. Soms vereist dat prikkelen, treiteren Sharpen the Saw means preserving and enhancing the greatest asset you have: you - Steven Covey, managementdenker Reflectie is onderdeel van de zaag slijpen, de zevende van Covey s 7 Habits. Toch schiet stilstaan om vooruit te gaan er vaak bij in, ziet ook Van Kollenburg in zijn praktijk. Iedereen weet dat het moet, maar het komt er vaak niet van. Toch is tijdgebrek een kulargument, vindt Busscher. Reflectie hoort namelijk gewoon bij je werk! Als accountant zeg je toch ook niet: Beste klant, al uw cijfers staan op een rij, maar het optellen moet u zelf doen, daar hadden we geen tijd meer voor? Onzin! Met reflectie is dat net zo: het hoort erbij. Busscher haalt een voorbeeld aan uit zijn seminar-praktijk. In mijn trainingen turbomanagement geef ik mijn gasten bij binnenkomst een plaktatoeage van een pauzeknop op hun pols. Op twee derde van het seminar dimmen we het zaallicht en zeggen we Nu gaan we even twee minuten niks doen. Een micromeditatie. En gek genoeg: in die twee minuten voelen mensen bijna meteen wat er voor hen zelf belangrijk is, maar niet urgent, om het in Covey-termen te zeg- geloof ME: REfLECTiE WoRdT VAAK gevolgd door PiJN JEROEN BUSSCHER, MANAGEMENTDENKER EN COACH 10 maart 2013 accent accent maart

7 VerDiePing VerDiePing REfLECTEREN: DOe het ZelF! Verkorte handleiding reflecteren voor beginners: 8 tips. > Neem afstand van de dagelijkse uitvoerende drukte. > Maak je hoofd leeg; gebruik de pauzeknop. > Durf de confrontatie aan; vraag eerlijke feedback. > Kies goed gezelschap; vermijd napraters, zoek tegengas! > Luister naar je onbewuste; vaak weet je zelf het antwoord al. > Noteer al je veelbelovende brainwaves en spiegel ze in vertrouwd gezelschap. > Overtuigd van de nieuwe richting? Geef je ideeën meteen handen en voeten. > Begin veranderingen eerst klein, bijvoorbeeld op 1 afdeling. SofT? WELNEE, REfLECTiE is KEiHARdE NoodZAAK! HET is CoNfRoNTERENd JOHN VAN KOLLENBURG, PARTNER EN ACCOUNTANT BIJ BDO gen. Je geest weet het allang, maar het wordt weggedrukt door de waan van de dag. Soms is reflectie vooral niet-denken. Van Kollenburg: Die pauze-knop moet dan wel benut worden. Dat kan ook een eind hardlopen zijn, of een relaxed weekend, of een vakantie in de zon met een boek of tijdschrift aan het zwembad. Als je ontspant, sta je meer open voor indrukken van buitenaf en ontstaat er ruimte voor nieuwe inzichten, nieuwe ideeën en kansen. Het is onze opdracht om ervoor te zorgen dat de samenleving beter wordt. Een bedrijf dat dat als kern heeft van zijn strategie ( ) is ook op lange termijn succesvol - Paul Polman, CEO Unilever Reflectie geeft waardevolle nieuwe inzichten. Maar wat nu? Hoe geef ik die handen en voeten? Hoe voorkom ik dat ze op een sleeplijst belanden? Simpel: noteren en bespreken met de mensen die er voor jou toe doen!, adviseert Van Kollenburg. Als de vonk er eenmaal is, is het aan jou als bestuurder om te zorgen dat het vuurtje verder gaat. Dan begint het managen van de reflectie. Dat klinkt gestructureerd. Toch blijft het, als het aan Busscher ligt, vooral een organisch proces. Ik gebruik daarbij graag de term constructief opportunisme. Vroeger was opportunisme fout en standvastigheid goed. Maar in de snel veranderende wereld van nu is standvastigheid de nieuwe domheid. Doelen zijn moving én morphing: ze bewegen én veranderen. Tien jaar geleden hadden bedrijven nog een vijfjarenvisie; tegenwoordig lachen ze je uit als je een driejarenvisie hebt. Dus als je je nieuwe doelen stelt, zeg ik tegenwoordig: zet eerst stap 1 en kijk dan opnieuw hoe de wereld erbij staat. Voorbeeld: ik heb een mooie auto, drie jaar oud, de top van wat die fabrikant toen maakte. Maar nu al lacht mijn stiefdochter me uit er zit niet eens een ipodaansluiting in! Daarom is er volgens Busscher maar één verstandige weg: permanente reflectie. Niet af en toe, maar een voortdurende staat van zelfbevraging. Doe ik wat ik wil doen? Wordt de klant er blijer van? En wat is het resultaat? DE BASKETBALLERS EN DE AAP Is daarmee dan echt álles te voorzien? Nee, niet alles, besluit Van Kollenburg. Blinde vlekken zullen er altijd zijn; in je persoonlijkheid, in je kijk op dingen, zelfs als je reflecteert tot je een ons weegt. Maar door te reflecteren zie je mogelijk wel meer dan je concurrenten. Met alle voordelen van dien. Dus neem tijd voor reflectie, neem de tijd voor rust. Meer weten? neem contact op met John van Kollenburg of met uw eigen john.van.kollenburg@bdo.nl Taakgerichte concentratie kan heel verblindend werken. Een prachtig voorbeeld is te vinden op YouTube. Busscher: Daar staan diverse observation-test filmpjes van basketballers die elkaar de bal toespelen. Als kijker moet je tellen hoe vaak ze naar elkaar overspelen. Ze lopen door elkaar, dus je moet echt goed opletten! Halverwege komt er een gorilla of een beer het beeld in lopen. Maar doordat je zo bezig bent met tellen, ziet negen op de tien proefpersonen die hele gorilla niet. Zo zijn ook veel ondernemers te druk met basketballen tellen. Reflectie helpt je om die gorilla wél te zien. Kijk op zoek op gorilla mind test of selective attention test. 12 maart 2013 accent accent maart

8 Klantcase theehuis rhijnauwen THEMA REFLECTIE Klantcase BDO KLANKBORD VOOR SUCCESVOL THEEHUIS RUST EN RUiMTE dankzij REfLECTiE THEEHUiS RHiJNAUWEN OPGERICHT 1924 SECTOR restaurant, gespecialiseerd in pannenkoeken GEVESTIGD Bunnik DOELGROEP particulier en zakelijk MEDEWERKERS gemiddeld 200 ONLINE DOOr PAUL GROOTHENGEL BeelD LODEWIJK DUIJVESTEIJN een vermaard pannenkoekenhuis met een indrukwekkende jaaromzet. Ondernemer martin raimond had een helder doel, toen hij Theehuis Rhijnauwen overnam. Zijn koers stippelde hij uit met BDO als klankbord en sparringpartner. Daardoor kan ik me volledig richten op het ondernemen. Dat geeft rust en ruimte. Theehuis Rhijnauwen in Bunnik is al decennia een begrip in de regio ten oosten van Utrecht. De riante rietgedekte uitspanning ligt op het landgoed Rhijnauwen: een groene oase op een steenworp ten noorden van de rijksweg A12. Vanaf de terrassen kijk je uit over de Kromme Rijn. Het hele jaar door trekt dit gebied drommen wandelaars die afkomen op de parkbossen, het 18 e -eeuwse kasteel en een enorm fort, onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Doordeweeks is het Theehuis, gebouwd in 1921, een inspirerende ontmoetingsplaats voor zakelijk publiek en hongerige wandelaars. In de weekends is het bomvol met gezinnen, die vooral afkomen op de fameuze biologische pannenkoeken. Eigenaar Martin Raimond voegde zich in 2004 bij het managementteam van het Theehuis, met als doel om zowel de exploitatie als het pand te zijner tijd over te nemen van zijn zwager Jan de Leeuw. Een ogenschijnlijk verrassende overstap, want Raimond werkte destijds al zeven jaar als projectmanager nieuwe media bij Advance Interactive, toen onderdeel van Eyeworks. Maar voor de technisch bedrijfskundige was de switch van multimediale concepten naar pannenkoeken met stroop volkomen logisch: Mijn zwager wilde op termijn iets nieuws beginnen op Texel en wist dat ik interesse had ZAKEN ALS EEN MANAgEMENT BUY-oUT EN fiscale of JURidiSCHE STRUCTURERiNg WAREN VooR MiJ NiEUW martin raimond, eigenaar theehuis rhijnauwen, Bunnik Martin Raimond (rechts) 14 maart 2013 accent accent maart en Jan Vlaanderen.

9 Klantcase Klantcase CASE IN HET KORT > Martin Raimond treedt in 2004 toe tot het managementteam van Theehuis Rhijnauwen, met als doel om te zijner tijd zowel de exploitatie als het pand over te nemen. > In 2010 neemt hij de aandelen (de exploitatie) over, in 2012 koopt hij het pand. > Daarbij laat hij zich niet alleen adviseren door huisaccountant BDO, maar ook door de verkopende partij zijn zwager. > BDO adviseert Theehuis Rhijnauwen ook op andere gebieden, waaronder fiscaliteit, juridische structurering en interne procesvoering. om Theehuis Rhijnauwen over te nemen. Als student werkte ik altijd al in de horeca. Voor het geld, maar vooral omdat ik het ontzettend leuk vond. Dus dit zag ik als een gouden kans. ONAFHANKELIJKE WAARDEBEPALING De overstap viel Raimond mee: Ik was gewend leiding te geven en het Theehuis liep eigenlijk al als een trein. De overname van de exploitatie liet lang op zich wachten. Pas in 2010 kocht ik 95% van de aandelen van Jan, met terugwerkende kracht tot 1 januari Bij die overdracht was ook Jan Vlaanderen betrokken, partner en accountant van BDO: Die verkoop liet zo lang op zich wachten omdat de vorige eigenaar diverse zaken had af te wikkelen. Opmerkelijk was dat Raimond zich in die fase niet alleen liet adviseren door BDO, maar ook door zijn zwager, de verkopende partij. Zaken als een management buy-out en fiscale of juridische structurering waren voor mij nieuw. Ik had zo n lange en goede relatie met mijn zwager dat ik met mijn vragen prima bij hem terecht kon. Mijn omgeving raadde mij wel een extern adviseur aan, maar dat vond ik niet nodig. Voor de waardebepaling leek het ons wél logisch dat dat door een onafhankelijke partij zou gebeuren. Vlaanderen: Dat koper en verkoper zo goed met elkaar overleggen, zie je niet vaak. Het waarderen van de exploitatie van het Theehuis is gedaan door een collega van mij, Siemen Mandema een collega bedacht dat martin waarschijnlijk aanspraak kan maken op diverse vrijstellingen volgens de natuurschoonwet JAN VLAANDEREN, partner en accountant van BDO Utrecht van BDO Corporate Finance. Zijn opdracht was te komen tot een onafhankelijke en zakelijke waardering, waarin beide partijen zich konden vinden. Raimond: Dat gebeurde heel open, Mandema gaf helder aan waar voor mijn zwager als verkoper, en voor mij als koper, de haken en ogen zaten. Zonder dat hij daarbij partij koos. Omdat ik Theehuis Rhijnauwen al jaren had gerund, was de uiteindelijke waardebepaling voor mij wel logisch. Ik kende de cijfers, wist wat ik kocht. Dat was vooral goodwill. Maar gezien onze gezonde jaaromzet kon ik die binnen vijf tot zeven jaar wel terugverdienen. SPARREN EN KLANKBORDEN Raimond kon de overname niet volledig via de bank financieren. Voor de resterende koopsom ging hij een lening aan bij zijn zwager. BDO adviseerde ons via welke constructie we dat het beste fiscaal en juridisch konden structureren. Aan het einde van de kooptransactie kon ik met Jan Vlaanderen voortdurend sparren en klankborden over de volgende stappen die ik wilde nemen. Niet alleen voor de korte, maar ook voor de lange termijn. Plan was dat Raimond na de exploitatie ook het pand zou overnemen. In het huurcontract was een optie tot koop opgenomen die vanaf 2014 mocht worden uitgeoefend. Maar dat liep anders: vorig jaar had Raimonds zwager door omstandigheden opeens liquide middelen nodig. Raimond: Hij vroeg mij of ik het pand per direct wilde kopen. Ik heb toen lang overlegd met BDO. Na enige reflectie wist ik zeker dat ik het pand graag zou overnemen. Maar tegen welke prijs? We hebben toen aan BDO gevraagd of zij ons hierbij konden helpen. Vlaanderen: We kwamen met elkaar tot een denk ik unieke oplossing: een collega van mij, een fiscaal manager die eerder ook al het Theehuis had geadviseerd, zou de belangen van de verkopende partij gaan behartigen; en ik die van Martin. Nadat een onafhankelijk taxateur een prijs voor het pand had afgegeven, gingen beide BDO ers stevig met elkaar in discussie, vertelt Raimond. Dat was mooi om te zien. We hadden vertrouwen in BDO. Zij wisten dat wij ons zorgen maakten of een van ons benadeeld zou worden. Uiteindelijk kwamen ze uit op een voor alle partijen acceptabele verkoopprijs. Raimond: Een enorm bedrag, maar ik vond het wel fair. Toen was de vraag voor Raimond hoe hij die overname zou kunnen financieren. Jan Vlaanderen heeft mij toen begeleid in een rondgang langs de drie grootbanken. Dat leidde tot een ingewikkeld schaakspel over rentetarieven, voorwaarden en andere condities. Dan is het wel fijn om als ondernemer een specialist bij je te hebben die vaker met dat bijltje heeft gehakt. Uiteindelijk wilde iedere bank ons graag financieren. Dat bewijst hoe financieel gezond wij zijn en hoeveel potentieel het Theehuis heeft. Ik koos voor de bank die van begin af aan de beste rentetarieven en leenvoorwaarden had. RUST EN RUIMTE Vlak voor de verkoop kwam een collega van Vlaanderen nog met prettig nieuws: Hij woont vlakbij het Theehuis en wandelt hier geregeld op het landgoed. Hij had bedacht dat Martin waarschijnlijk aanspraak kan maken op de Natuurschoonwet, in 1928 aangenomen om het natuurschoon van landgoederen veilig te stellen. Die wet biedt onder meer een verlaging van de gemeentelijke ozb, bij verkoop hoef je geen overdrachtsbelasting te betalen en bij vererving geldt een kwijtschelding van erfbelasting. Ook hoef je over de huurexploitatie in een aparte vennootschap mogelijk geen vennootschapsbelasting te betalen. Raimond: Toch leuk als deze fiscale optimalisatie zou gaan lukken. Dat vind ik een voordeel van BDO: ze hebben allerlei specialisten die uit zichzelf met ideeën komen waar ik baat bij heb. En ze weten alles van mijn bedrijf. Hebben me bijvoorbeeld ook geholpen met het optimaliseren van mijn boekhouding, nadat ze de verbeterpunten in kaart hadden gebracht. Als ik hun factuur langs zie komen, beschouw ik dat als een goede investering. BDO houdt voor mij de omgeving goed in de gaten, en zorgt dat ik kan profiteren van fiscale regelingen. Bovendien kan ik met Vlaanderen en zijn accountmanager goed klankborden over de toekomst van ons restaurant. Ik kan me volledig richten op het ondernemen, hoef niet wakker te liggen van de financiering en de gekozen juridische constructies. Dat geeft mij rust en ruimte. Meer weten? neem contact op met Jan Vlaanderen of met uw eigen jan.vlaanderen@bdo.nl 16 maart 2013 accent accent maart

10 OnDernemersnieUWs OnDer redactie Van Bdo CoNSULTANTS Verandering begint bij anders denken. Daarna volgt het taaie proces van de werkelijkheid. Daar moet je met levensvreugde tegenaan gaan Peter BlOm, ceo triodos BanK BDO DEBT ADVISORY WiE HELPT U AAN geld? 9 APRIL: ACTUALITEITENDAG ECHT ÁLLES OVer arbeidsrecht Nieuw bij BDO Corporate Finance: Financieringsexpertise. Deze discipline, gestart medio 2012, staat onder leiding van voormalig bankier Roel van der Sar. BDO Debt Advisory assisteert ondernemers met het realiseren van een optimale financieringsstructuur. BDO Debt Advisory assisteert bij acquisitie-, groei- of herfinanciering. Een breed netwerk van financiers is daarbij van belang. Om op dit laatste punt onderscheidend te zijn, onderhouden de specialisten van BDO Debt Advisory nauwe contacten met banken, nichespelers en alternatieve financiers. Recent arrangeerde BDO Debt Advisory onder meer de financiering ten behoeve van de management buy-out van Schmidt Zeevis Rotterdam. Een passende financiering geeft de ondernemer weer de vrijheid om te ondernemen, zonder kopzorgen over de financiering. Mis het niet: op dinsdag 9 april houdt BDO Arbeidsjuristen een Actualiteitendag Arbeidsrecht. Experts van BDO praten u dan bij op alle recente hot topics in dit vakgebied. Zoals het nieuwe ontslagrecht, de regels aangaande de werkloosheidswet en ziekte & arbeidsongeschiktheid. Wat wordt daarbij verwacht van werkgever en werknemer? Wat wordt de rol van de vakbond? En wat is een transitiebudget? Alle actuele zaken en wijzigingen komen uitgebreid aan bod. De Actualiteitendag Arbeidsrecht vindt plaats in Van der Valk hotel Vianen en duurt van tot uur. Deelname kost 345,- (ex. btw) per persoon; bij meerdere personen per bedrijf zijn de kosten per extra deelnemer 175,- (ex. btw). Dat is inclusief lunch en een uitgebreide documentatiemap. Meer weten? roel van der sar, roel.van.der.sar@bdo.nl of emiel Birza, Aanmelden? Dat kan via het digitale inschrijfformulier op emiel.birza@bdo.nl, VERANDERCURVE GEEFT INZICHT EN OPLOSSINGEN VERANdEREN = gedoe? U hebt veel tijd en energie gestopt in een verbetertraject, en toch blijven de resultaten uit? Vinden uw mensen veranderen vooral gedoe en volharden ze in oude gewoonten? Dan is er sprake van veranderweerstand. Wanhoop niet: veranderen ís ook lastig. Het geeft onduidelijkheid, onzekerheid en vereist gewenning. Maar met goede begeleiding kan het zéker slagen. Als handige tool daarvoor hanteert BDO de Verandercurve. Die helpt managers om de fasen van de persoonlijke overgang en organisatieveranderingen te begrijpen, en om te snappen hoe mensen zullen reageren op de (door u, maar ook door hen?) gewenste wijzigingen. De curve schetst een aantal fasen met bij elke fase de bijbehorende emoties. Zoals een lange periode van onzekerheid, onrust en gedoe na een eerste positieve vibe. Juist daar stranden veel verbetertrajecten. Besef dat dit erbij hoort. Houd ook in die valley of despair het doel goed voor ogen en bied uw mensen de juiste ondersteuning. Dan bereikt u eerder het gewenste resultaat. Meer weten? ellen Joyce Dijkema, ellen.joyce.dijkema@bdo.nl, F-ACTUAL: NIEUWE HULP BIJ (FRAUDE)RISICOMANAGEMENT Big data, Big RiSKS? 18 maart 2013 accent F-Actual maakt big data overzichtelijk via een goed afleesbaar dashboard. Onlogische transacties zijn zo eenvoudiger op te sporen: een woningcorporatie gebruikt het bijvoorbeeld om te voorkomen dat facturen dubbel worden uitbetaald en om onderhoudskosten per woonwijk te vergelijken. F-Actual is inmiddels bij diverse klanten toegepast en leidt tot positieve reacties. Meer weten? Kijk voor uitgebreidere informatie en een artikel in de Finance & Control op SHOCK Verrassing, verbazing MATE VAN GEDOE We leven in de tijd van Big data, met gigantische interne en externe informatiestromen. Dat brengt fraude- en foutrisico s met zich mee, maar ook kansen. Want al die informatie maakt het ook mogelijk om risico s te vermijden en fouten op te sporen. Vanuit die gedachte heeft BDO de nieuwe tool F-Actual ontwikkeld. Daarin is kennis van (fraude)risicomanagement, IT en Management Control gecombineerd met branchespecifieke informatie. Ondernemers kunnen daarmee heel doelgericht (fraude)risico s definiëren, data analyseren en beschermingsmaatregelen nemen. ONTKENNING Ongeloof, zoeken naar bewijzen dat het niet waar is INTEGRATIE Geïntegreerde veranderingen, hernieuwde situatie FRUSTRATIE Onderkenning dat dingen veranderen, soms boosheid SUCCESVOLLE ONTBIJTSESSIE BEWUST BELONEN BDO HRM-SOLUTION goede BEKoMST! Een goede opkomst én een goede bekomst: dat bracht de ontbijtsessie Bewust Belonen op 13 februari. Klanten en relaties van BDO kregen daar onder het genot van een smakelijk ontbijt praktische handvatten mee voor het inrichten van hun beloningsbeleid. Dat slim belonen hoog op de agenda staat, bleek uit de forse opkomst. Begrijpelijk: loon is voor de meeste bedrijven immers een van de grootste kostenposten. Wanneer een beloningsbeleid de kosten onvoldoende in balans houdt, bestaat de kans dat het in economisch slechte tijden geen stand kan houden. Ook kan goed bedoelde beloning onbedoeld ook verkeerd gedrag belonen. Maar wat werkt wél? Dat kwam aan de hand van praktijkvoorbeelden uitgebreid aan de orde, met inspirerende voorbeelden. De deelnemers verlieten de ontbijtsessie met een gezond ontbijt én nieuwe inzichten. In dubbel opzicht een goede bekomst! Meer weten? neem dan contact op met Mieke van den Berg, BESLUIT Leren om te gaan met nieuwe situatie, meer positief gevoel EXPERIMENT Eerste ervaring met nieuwe situatie DEPRESSIE Slechte stemming, gebrek aan energie mieke.van.den.berg@bdo.nl, download de Bdo APP voor iphone/ipad en Android > met wekelijks onder andere de laatste ondernemerstips. TIJD accent maart

11 Klantcase BV medrie THEMA REFLECTIE huisartsen BUnDelen hun Krachten REfLECTiE BRACHT de doorbraak DOOr PaUl groothengel FOtOgraFie lodewijk DUiJVesteiJn Drie huisartsenposten en zorggroepen slaan de handen ineen. Ze vormen samen de bv Medrie, die in drie regio s rondom Zwolle spoedeisende huisartsenzorg en ketenzorg aan chronische patiënten verleent. in een proces van intensief klankborden en afwegen hielp BDO bij het vinden en vormgeven van de juiste structuur. door deze CoNSTRUCTiE WETEN de HUiSARTSEN ZEKER dat HUN BELANgEN Zo goed MogELiJK WoRdEN BEHARTigd Dite husselman, directeur bv medrie Kind flink ziek in het weekend? Iedere ouder weet: op naar de huisartsenpost. Want de eigen huisarts is in het weekend nu eenmaal onbereikbaar. En vaak ook s avonds en s nachts. Het systeem van huisartsenposten ontstond eind jaren negentig. Met als belangrijkste reden: huisartsen werden horendol van het overnemen van elkaars diensten. Om de werkdruk te verlagen, zocht de beroepsgroep naar een efficiëntere vorm van samenwerking, vooral waar het ging om de avond-, nacht- en weekenddiensten. Ruim tien jaar geleden besloten de huisartsen, aangesloten bij de huisartsenposten in en rondom Zwolle, Hardenberg, Lelystad en Emmeloord om intensiever met elkaar te gaan samenwerken. Hun doel: betere ondersteuning en verdere professionalisering. In 2003 vormden ze de Stichting Dienstenbestuur Huisartsen IJsselvecht Flevoland, geleid door Dite Husselman, met een verzorgingsgebied van ongeveer inwoners en 260 huisartsen. Husselman: Vanuit deze stichting ondersteunden we de huisartsenposten door roosters te maken, een centrale telefoonlijn in te stellen en de facturering te regelen. Dat begon aanvankelijk nogal chaotisch waardoor de stichting met een schuld en een negatief eigen vermogen kwam te zitten. En de huisartsen klaagden, ze vonden dat hun belangen onvoldoende werden behartigd. VERSCHUIVING NAAR EERSTELIJN Husselman werd in 2004 benoemd tot directeur van de stichting en startte een professionaliseringsslag: Daarbij werd ik onder- BV MEdRiE OPGERICHT 2011 VESTIGINGEN 6, in een regio met inwoners en 260 huisartsen HOOFDKANTOOR Zwolle MEDEWERKERS 140 (55 fte) JAAROMZET 18,3 miljoen euro (2011) ONLINE 20 maart 2013 accent accent maart

12 Klantcase steund door Chris van den Haak van BDO, die destijds ook al onze accountant was. Na enige tijd hadden we het lek boven en ging het beter. Toen zag ik kansen om onze facilitaire dienstverlening ook te vermarkten naar dagpraktijken, wat we onder de paraplu van de bv Zorgfacet gingen doen. Daarmee speelde ze ook in op de trend dat de overheid een deel van de zorg wilde verschuiven van de dure ziekenhuizen (tweedelijn) naar de goedkopere huisartsen (eerstelijn). Er ontstonden overal in Nederland coöperaties met daaronder BV s gericht op ketenzorg, voor de behandeling van bijvoorbeeld diabetes en reuma. Die ketenzorg ontstond ook in onze regio s, zegt Husselman. De huisartsen hadden wel oren naar onze ondersteuning op het gebied van p&o, financiële administratie, secretariaat en andere managementondersteuning. Maar dat ging in het begin nogal ad hoc en versnipperd, voor iedere regio deden we weer wat anders. IN DIALOOG OVER NIEUWE STRUCTUUR Daardoor ontstond zo n drie jaar geleden het idee om de regio s Zwolle, Hardenberg en Flevoland inmiddels georganiseerd in coöperaties of verenigingen op gebied van management en ondersteuning professioneler te laten functioneren door ze vanuit één centrale organisatie te bedienen. Husselman: De logica daarvan was evident. Maar welke structuur zouden we dan moeten kiezen? Dat was een hele puzzel. Om de meningen binnen de drie regio s te peilen en tegelijk draagvlak voor de beoogde verandering te creëren onder de 260 aangesloten huisartsen, begon Husselman aan een lange reeks gesprekken. Uit al die ontmoetingen bleek dat onze huisartsen graag het was cruciaal om de aangesloten huisartsen mee te krijgen in de verandering, de rest was pure techniek CHRIS VAN DEN HAAK, voorzitter BDO Branchegroep Zorg verder wilden professionaliseren en, versnipperd als de eerstelijnszorg nu eenmaal is, krachtiger wilden samenwerken met zorgverzekeraars en ziekenhuizen. Ondertussen zocht ze naar een onafhankelijke, externe reflectie op haar plannen. Husselman nam contact op met Van den Haak, partner van BDO en voorzitter van de BDO Branchegroep Zorg. Van den Haak: Het punt was dat Dite de verbinding met de achterban van huisartsen wilde versterken, in de wetenschap dat zij hun autonomie graag willen behouden. Mijn uitgangspunt in die momenten van bespiegelen en brainstormen was dat het cruciaal was om de aangesloten huisartsen mee te krijgen in de verandering. De rest, denk aan het vinden van de meest optimale organisatiestructuur, fiscale voordelen of juridische aspecten, dat is allemaal pure techniek. FISCAAL VOORDEEL Samen bedachten ze twee uitgangspunten voor de nog vormloze nieuwe organisatie. Husselman: Ten eerste: wie het kan of weet, mag het zeggen. En daarnaast: als je zeggenschap wilt, prima, maar dan krijg je ook verantwoordelijkheid. Chris opperde toen om de huisartsen niet alleen aandeel- houder te maken van een BV maar ze ook in het bestuur neer te zetten. Na zijn uitleg aan een groep van 25 van onze huisartsen waren die direct enthousiast. Belangrijk, want toen zagen ze onze plannen opeens zitten. Vervolgens schreef Husselman samen met BDO die plannen op in de notitie Verbinding!, waarmee ze weer de boer op gingen naar onder meer toezichthouders, aan deelhouders (de huisartsen) en hun belangen behartiger, de beroepsvereniging voor huisartsen. Van den Haak: Een van de aandachtspunten in onze gesprekken was het eventueel uitkeren van winsten aan de aandeelhouders, dus aan de coöperaties waar de huisartsen deel van uitmaken. Hun winstdeel wilden ze in principe graag ontvangen; maar het statutair onmogelijk maken van winstuitkering zou zorgen voor een flink fiscaal voordeel: alleen al de vrijstelling van vennootschapsbelasting zou jaarlijks drie ton opleveren. Hierdoor kan de winst volledig ten goede komen aan innovaties van het zorgaanbod en verbeteringen in de infrastructuur. HUISARTSEN SAMEN EIGENAAR De aangesloten huisartsen gaven groen licht, per 1 april 2011 was de omvorming van de stichting naar de bv Medrie een feit. Met als aandeelhouders de huisartsencoöperaties. De drie regioteams Zwolle, Hardenberg en Flevoland worden sindsdien aangestuurd door een huisarts-directeur en een regiomanager van Medrie; daarnaast zitten de drie huisarts-directeuren in de Raad van Bestuur, die wordt voorgezeten door Husselman. Door deze constructie, eigenlijk een gewone holdingstructuur, weten de aangesloten huisartsen die nu samen eigenaar zijn van het zorgconcern Medrie zeker dat hun belangen zo goed mogelijk worden behartigd. Tegelijk hebben ze drie van de vier bestuurders geleverd die vanuit de holding zowel de verantwoordelijkheid als de aansprakelijkheid dragen. De structuur rond Medrie staat nu als een huis, maar het proces is nog niet klaar. Husselman: We zijn nu bezig om het ISO Healthcare-certificaat te behalen. Intussen maken de drie regio s nu voor het eerst hun eigen jaarplan. Daarin staat niet alleen hun aanpak voor het komend jaar maar ook in hoeverre deze strookt met de visie en strategie van Medrie. RELEVANTE KENNIS Waar liggen voor de Medrie-directeur mogelijke obstakels? Ik moet oppassen dat we vanuit het hoofdkantoor niet te ver afstaan van de werkvloer van de aangesloten huisarts, erkent ze. Tegelijk moet ik aandacht blijven besteden aan mijn eigen organisatie. We hebben hier zo n twintig man ondersteuning; eerlijk gezegd ben ik daar de laatste tijd wel in tekortgeschoten. Gevraagd naar de rol van BDO zegt ze: We kunnen elkaar snel vinden, dat werkt erg prettig. Vanuit de cyclus van de jaarlijkse verslaglegging heb ik sowieso een vast aantal malen overleg met Chris, dan kijken we ook hoe Medrie ervoor staat. BDO heeft veel relevante kennis paraat, of het nou gaat om een btw-vraag, iets fiscaals, noem maar op. Het prettige aan Chris is dat hij enorm veel weet van de zorgsector en beschikt over HET NUT VAN REfLECTiE BDO probeert bij iedere klant om, waar nodig en indien gewenst, momenten van reflectie in te lassen. Om samen te kijken of de onderneming van de klant nog op koers ligt en op welke punten eventueel moet worden bijgestuurd. Een voorbeeld: De omvorming van stichting naar BV liep op een gegeven moment vast, aldus Husselman. Toen hebben Chris en ik uitvoerig nagedacht over hoe we dat moesten openbreken. Dat moment van reflectie, dat leidde tot het idee dat we de huisartsen maximale zeggenschap en bestuurlijke verantwoordelijkheid moesten geven, is achteraf gezien de doorbraak geweest. Ze vindt die momenten van reflectie erg waardevol: Sowieso hebben we ieder jaar, als de jaarrekening op tafel ligt, een indringend gesprek over waar we staan, hoe het met de organisatie gaat en of we nog op koers liggen qua strategie en visie. Ik vind dat uitermate belangrijk. over een groot kennisnetwerk. Laatst vroeg een aantal huisartsen in Flevoland aan Husselman hoe het precies zit met de rolverdeling tussen Medrie en hun coöperatie. Toen vroeg ik Chris hen die uitleg te geven. Hij kan dat heel goed, bovendien is zijn positie veel onafhankelijker dan de mijne. Na die sessie waren de huisartsen erg tevreden en zagen ze ook kansen in hun eigen regio. Meer weten? neem contact op met Chris van den Haak of met uw eigen chris.van.den.haak@bdo.nl 22 maart 2013 accent accent maart

13 Fiscaal DO's & DOn ts Fiscaal thema REfLECTiE DO S en zeven DON TS over reflectie in crisistijd zei ooit over reflectie: learning without reflection is a waste. reflection without learning is dangerous. Deze wijsheid is na 25 eeuwen nog steeds relevant. twaalf do s en zeven don ts over reflectie aan de hand van de 12confucius deelonderwerpen: strategie, Processen en controle. do S don TS LET OP: MAAK VAN DE BOF GEEN GEPASSEERD STATION WEET U AL HoE U straks gaat stoppen? Bij schenking of overerving van de onderneming liggen hoge belastingclaims op de loer. Die kunnen het voortbestaan van het bedrijf in gevaar brengen. De bedrijfsopvolgingsfaciliteit verzacht het leed. maar werkt alleen als u er tijdig over nadenkt hoe u straks uw bedrijf wilt stoppen. STRATEGIE Herstructureringstrajecten starten meestal met een analyse van de strategische visie. Waar komt de organisatie vandaan en waar wil die naartoe? Om dit te beantwoorden, moet er worden gereflecteerd: Waar staat het bedrijf nu en hoe is het in de huidige situatie beland? PROCESSEN Vanuit een strategische visie worden de operationele processen gestructureerd. Bij een herstructureringstraject worden de processen nauwkeurig geanalyseerd. Passen die nog wel bij de huidige situatie van uw organisatie? En kunnen zij wellicht efficiënter worden gestructureerd? CONTROLE De meeste organisaties in crisis zijn in een dergelijke situatie beland doordat het bestuur niet in control was. Controle van uw organisatie kan niet zonder reflectie van activiteiten. Hoe krijgt u weer grip op uw organisatie? Creëer een eigen (strategische) visie en bepaal wat uw organisatie uniek maakt tussen al uw concurrenten. Sta regelmatig stil bij uw activiteiten, producten en diensten. Passen deze nog wel bij uw visie? Luister naar uw klanten. Past uw dienst/product nog wel bij de huidige vraag? Evalueer periodiek de resultaten van uw organisatie en leg ze vast, zodat er kan worden geleerd uit de ervaringen. Vertaal de strategische visie in een zo volledig mogelijke missie en werk deze door in de operationele processen. Sta stil bij uw organisatiestructuur en de van toepassing zijnde processen. Passen die nog bij de huidige situatie van uw organisatie en haar omgeving? Luister naar uw mensen die verantwoordelijk zijn voor de operationele processen. Ze weten vaak het best hoe de processen beter kunnen. Beoordeel periodiek de processen aan de hand van vastgestelde doelen/normen en zorg dat er wordt geleerd van de afgelopen periode. Neem de tijd voor een eventuele verandering na een moment van reflectie. het gaat hier om gedragsverandering en dat lukt niet in één dag. Bepaal welke variabelen het succes van uw onderneming bepalen en koppel hier normen/doelen aan vast. meten is weten! Maak uw medewerkers verantwoordelijk voor deze normen en laat ze hier ook input voor leveren (samen de normen vaststellen). Koppel tevens beloningen en sancties aan het (niet) behalen. Plan uw doelen. Neem tijd om de doelen te behalen door deze te verdelen naar realistische periodes. SUggESTiES VooR onderwerpen? Mail naar info@bdo.nl of speel ze door aan de redactie via uw eigen BDO-adviseur. Durf uw strategische visie aan te passen. U kunt beter uw visie laat aanpassen, dan dat u zichzelf uit de markt speelt. Beter ten halve gekeerd Vergeet niet hoe uw organisatie is gekomen tot waar zij momenteel is. sta stil bij uw verleden, maar richt u op de toekomst. Houd niet krampachtig vast aan bepaalde gewoontes, processen en/of afdelingen die niet meer passen in uw organisatie of visie. Durf afscheid te nemen. Houd uw visie, oordeel en ideeën niet voor uzelf, ook al zijn deze niet positief. Zorg dat de hele organisatie lering kan trekken uit deze gedachten. Omring uzelf niet met ja-knikkers. soms krijgt u te horen wat u liever niet wilt. maar alleen dan maakt u echte stappen vooruit. Stel geen doelen die niet realistisch zijn. Door vast te houden aan onrealistische doelen, verliest u de controle over uw organisatie. Hou controle op processen met een doel. controle op de verkeerde processen belemmert de creativiteit van uw organisatie. Het verhaal lijkt overbekend: vermogen dat wordt geschonken of geërfd, wordt belast volgens de Successiewet. Bij een erfenis in contant vermogen kost dat tot wel 60% van de nalatenschap; als de erfenis een bedrijf is, kan dat rampzalig zijn. Het is immers niet moeilijk voor te stellen dat al het (geschonken of geërfde) vermogen vastzit in het bedrijf en dat het liquide maken van die waarde, om de tientallen procenten belasting te betalen, het einde van de zaak kan betekenen. VRIJSTELLING EN UITSTEL Om dat te voorkomen is er de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, de BOF. Die biedt diverse mogelijkheden tot vrijstelling en uitstel van betaling. In essentie is dat een mooie regeling, maar in de praktijk blijkt dat de BOF vaak onbereikbaar blijft, als een gepasseerd station. Want voldoen aan de eisen voor de faciliteit betekent meestal dat u jaren van tevoren een aantal zaken heeft moeten regelen. Zo ver vooruit kijken is de ondernemer niet altijd gegeven, zeker niet als het gaat om het einde van zijn eigen betrokkenheid bij de onderneming. Het gevolg: als dat einde dan daar is meer of minder onverwacht dan is het niet meer mogelijk aan de BOF-eisen te voldoen. FAMILIEVERHOUDINGEN Het ís natuurlijk ook lastig, reflecteren op de eigen pensionering of op de vraag wat er gebeurt als u plotseling komt te overlijden. Wat is de positie van de echtgeno(o)t(e)? Wat is de betrokkenheid van de kinderen bij de zaak? Hoe zijn de familieverhoudingen...? Soms zijn er heikele punten die om beslissingen vragen. Dan is het vaak makkelijker die beslissingen nog even uit te stellen. Naar de ervaring van BDO is het echter juist in die gevallen hoogst noodzakelijk een en ander goed te regelen. Mocht u iets overkomen, en ontstaan er discussies over de erfenis of opvolging, dan is een hoge belastingclaim het laatste waar u en uw nabestaanden op zitten te wachten. TESTAMENT Een veelgehoord misverstand is dat de overdracht van een onderneming goed geregeld is met een testament. Dat is lang niet altijd het geval. Vaak zijn het testament en de huwelijksvoorwaarden zelfs een belemmering voor een goede en fiscaal vriendelijke bedrijfsopvolging, als deze niet specifiek zijn ingericht. Het komt erop neer dat wie de opvolging goed wil laten verlopen, dat door de aard van de eisen die gesteld worden vijf tot tien jaar van tevoren moet doen. BDO raadt u aan daar op enig moment tijd en aandacht voor vrij te maken beter vandaag dan morgen. Meer weten? neem contact op met Jeroen fikkert, estate Planner bij BDO, of met uw eigen jeroen.fikkert@bdo.nl Bof, WAT is dat? BOF staat voor bedrijfsopvolgingsfaciliteit. Deze fiscale regeling is in 2010 in het leven geroepen om te voorkomen dat de continuïteit van een bedrijf in gevaar komt als er sprake is van schenking of overerving. Het voortbestaan van een bedrijf kan namelijk worden bedreigd als vermogen uit de onderneming moet worden onttrokken voor betaling van de schenk- of erfbelasting. In de Successiewet zijn daarom enkele vrijstellingen opgenomen. Om deze te mogen toepassen, gelden enkele eisen aan erflater (of schenker) en verkrijger: de zogeheten bezits- en voortzettingseisen. Zo worden alleen reële bedrijfsopvolgingen gefaciliteerd. De schenker moet bijvoorbeeld minimaal vijf jaar tot het moment van schenking de onderneming in bezit hebben. En degene die de zaak verkrijgt, moet minimaal drie jaar werkzaam zijn in de zaak en de onderneming vijf jaar voortzetten. Pas daarna wordt een voorwaardelijke vrijstelling onvoorwaardelijk. Bij vererven zijn weer andere voorwaarden van toepassing. Meer weten? Kijk op (zoek op Gewijzigde Successiewet 2010). 24 maart 2013 accent accent maart

14 Fiscaal het nieuwe BV-recht NIEUW BV-RECHT BIEDT MOGELIJKHEDEN MAAR ROEPT OOK VRAGEN OP de ACHTERKANT Van De FleX-BV het nieuwe BV-recht kan tot misverstanden leiden, zegt arjan endhoven, fiscalist en partner Belastingadvies bij BDO. De BV wordt nu door sommigen wat te algemeen gepresenteerd als het antwoord op alle ondernemingsrecht situaties. Dat is te makkelijk gedacht; er zijn ook belangrijke aandachtspunten die goed overwogen moeten worden. Vooral het splitsen van winst-, vermogens- en stem rechten op aandelen luistert nauw, zo blijkt. een nadere blik op de onvermoede fiscale valkuilen. DOOr GEERT DEKKER Is de beeldvorming rond de Flex-BV zo onduidelijk dan? Op veel plaatsen heerst de overtuiging dat de BV sinds de komst van het nieuwe flexibele BV-recht de laatste nadelen ten opzichte van andere rechtsvormen achter zich heeft gelaten. Door het vervallen van de minimumkapitaalseis van zou de BV nu ook voor starters ideaal zijn. Maar dat is echt te kort door de bocht. Ja, de kosten voor een BV zijn gedaald en ook diverse administratieve eisen zijn verlaagd. Maar met name door de ondernemersfaciliteiten in de inkomstenbelasting blijft de eenmanszaak nog erg aantrekkelijk. Dat is nog te snappen. Welke andere misverstanden merk je in de praktijk? Ook de benaming zelf heeft voor de nodige verwarring gezorgd. Sommigen denken nu dat er twee soorten BV s bestaan: gewone en Flex-BV s. Maar er is nog steeds maar één soort BV. Dus ook de ondernemingen die geen gebruik maken van de nieuwe mogelijkheden, worden geconfronteerd met het nieuwe wettelijke regime. Denk daarbij aan de verscherpte uitkeringstoets. (zie ook pagina 32) Waar zit dan wél de stap vooruit? Met name in de mogelijkheid de structuur van de vennootschap op maat in te richten vandaar ook de toevoeging Flex. Aan de aandelen zijn naar believen zeggenschaps-, winst- en vermogensrechten toe te kennen, naast de bestaande mogelijkheid voor het recht om bestuursleden te benoemen. Voor samenwerkingsverbanden is dit ideaal en het is nu voor ondernemingen eenvoudiger om personeelsparticipatie of opvolging mogelijk te maken. Een voorbeeld uit mijn eigen praktijk: een adviesbureau van vier vrienden, waarvan de zaken zo goed gaan dat ze nieuwe krachten willen aannemen en personeel willen laten participeren in de zaak. De beloning en zeggenschap van de nieuwe toetreders kunnen zij nu eenvou diger tot in detail regelen. En fiscaal gezien, is dat al helder? Nog lang niet. Tot nu toe gaat het allemaal over de civielrechtelijke wijzigingen, waar de veranderingen ook voor zijn bedoeld. De fiscale consequenties zijn in de parlementaire behandeling nauwelijks aan de orde gekomen. Dus ga je met de civielrechtelijke veranderingen onnadenkend om, dan kun je aan de achterkant fiscaal gezien voor vervelende verrassingen komen te staan. Ontstaat er door de wijzigingen die je aanbrengt bijvoorbeeld een aanmerkelijk belang? Hebben de veranderingen in de eigendoms verhoudingen gevolgen voor de deelnemingsvrijstelling? Dat soort zaken kunnen fiscaal veel verschil maken. Daarmee biedt de Flex-BV overigens ook weer uitstekende planningskansen. Een kwestie van goed opletten dus! Meer weten? neem contact op met Arjan Endhoven, partner Belastingadvies en fiscalist bij BDO, of met uw eigen arjan.endhoven@bdo.nl flex-bv: de VooR- EN NAdELEN 4 VOORDELEN > Het splitsen van winst-, vermogens-, > Oprichting van een BV is eenvoudiger en goedkoper. fiscale gevolgen hebben. en stemrechten kan onbedoelde > Stem-, vermogens-, en winstrecht kunnen naar believen over ACTIEPUNTEN de aandelen worden verdeeld. De invoering van de Flex-BVwet geving vereist extra aandacht bij: > Overdraagbaarheid van aandelen kan worden versoepeld. > Statuten > Nieuwe soorten aandelen bieden > Aandeelhoudersregisters kansen voor fiscale optimalisatie > Stichting administratiekantoor/ van een ondernemingsstructuur. certificaathouders > Aandeelhoudersovereenkomsten 3 NADELEN > Bij het uitkeren van dividend moeten bestuurders een uitkeringstoets uitvoeren, zie ook pagina 32. > Bestuurders zijn privé aansprakelijk als ze onterecht dividend hebben laten uitkeren. 26 maart 2013 accent accent maart

15 Fiscaal KOrt OnDer redactie Van Bdo BUREAU VAKTECHNiEK We gaan een toekomst tegemoet waarin je je huis kunt inzetten voor je pensioen en niet meer als erfenis naar de kinderen gaat GUUS BOENDER Van Ortec Finance in het Financieele DagBlaD, 2 FeBrUari 2013 LEVENSLOOPREGELING: opnemen of VooRTZETTEN? VOORJAARSSCHOONMAAK AdMiNiSTRATiE: HoUdEN of WEggooiEN? Bedenk daarbij wel dat volgens het Burgerlijk Wetboek de wettelijke bewaartermijn van de administratie minstens 7 jaar is. Echter op basis van fiscale regels kan soms langer bewaren vereist zijn of wellicht handig zijn bij een eventuele tingcontrole. belas- VRIJSTELLING PER 1 JANUARI VERVALLEN als gevolg van gewijzigde belastingregels moet u in 2013 kiezen of u het tegoed opneemt of de levensloopregeling voortzet. als hulpmiddel bij het maken van uw keuze vindt u op onze site een model levensloopregeling. Kijk verder op (zoek op model levensloopregeling) Ook commissarissen moeten eraan: btw betalen. Per 1 januari jl. is voor hen de vroegere soepele regeling vervallen: deze stelde dat zij bij hooguit vier commissariaten geen btw hoefden te berekenen. Elke commissaris moet over de factuur die hij stuurt voor zijn toezichtswerk dus btw betalen, ook al heeft hij of zij in totaal maar tot vier commissariaten. Net als andere ondernemers kan ook een commissaris indien van toepassing gebruik maken van de kleine ondernemersregeling (KOR). Deze geldt voor ondernemers die na WERKEN MET ZZP ERS? VERMIJD LOONHEFFING! VARKlaring Maakt u als ondernemer gebruik van de diensten van zzp ers? Vergeet dan niet om ook dit jaar weer tijdig te vragen naar hun Verklaring Arbeidsrelatie. Als zij u aan het begin van het nieuwe jaar of bij hun eerste factuur een geldige VAR-verklaring winst uit onderneming overleggen, kunt u daarmee aan de inspecteur van belasting laten zien dat u hier te maken heeft met zelfstandige ondernemers, niet met werknemers. Zo voorkomt u dat de fiscus achteraf bij u aanklopt om loonheffing te vangen over de vergoeding die u hen hebt betaald. BTW-PLiCHT ook VooR CoMMiSSARiS aftrek van voorbelasting in een kalenderjaar minder dan moeten afdragen. Blijft de btw over de totale vergoedingen daaronder, dan vervalt de btw-plicht. Let wel: als het buitenlandse commissariaten betreft, mag er geen btw op de factuur; deze is dan verlegd. HUWELIJKSE VOORWAARDEN? DENK EROM: PERIODIEK VERREKENEN ik HoU VAN JoU! Bent u op huwelijkse voorwaarden getrouwd, met daarin een periodiek verrekenbeding? Vergeet dan niet de afrekening met uw partner ook over het afgelopen jaar op te stellen. Als u dat verzuimt, kan dit bij een eventuele echtscheiding ongewenste gevolgen hebben. De kans bestaat dat er dan toch moet worden verrekend alsof u in gemeenschap van goederen was gehuwd: ieder de helft. En dat was nou net níet de bedoeling TOT 1 APRIL: OMZETTEN MET BEHOUD VAN VRIJSTELLING AfLoSSiNgSVRiJE HYPoTHEEK VERHUiZEN? Door verruiming van de overgangsperiode door de staatssecretaris van Financiën kunt u, onder voorwaarden, nog tot 1 april 2013 een aflossingsvrije eigenwoninghypotheek omzetten in een (bank)spaarhypotheek of beleggingshypotheek. Als u dit doet, kunt u toch nog gebruikmaken van de per 1 januari jl. vervallen vrijstelling voor de kapitaalverzekering eigen woning, de beleggingsrekening eigen woning en de spaarrekening eigen woning. Voor bestaande situaties blijft de vrijstelling behouden. Deze vrijstelling is afhankelijk van het aantal jaren premiebetaling en het bedrag van de uitkering en bedraagt maximaal (2013) per belastingplichtige. VooRKoM EEN RENTENAdEEL Door wijziging van de fiscale renteregels zal in geval van een belastingteruggave over het jaar 2013 pas rente worden vergoed vanaf 1 juli Voor deze wijziging zou dat 1 januari 2014 zijn geweest. Hierdoor is het wellicht toch raadzaam om een voorlopige teruggave 2013 aan te vragen, indien u dat al niet heeft gedaan. VERSCHIL IN FISCALE BEHANDELING TELEfooN OF TABLET? Heeft u aan uw medewerker(s) een telefoon of een tablet verstrekt? Zorg dan dat u goed weet welke van de twee het is. De fiscale regels voor verstrekkingen en vergoedingen voor deze twee categorieën verschillen namelijk fors. Volgens de staatssecretaris van Financiën zit het verschil in het beeldschermformaat: een tablet met een beeldschermdiagonaal van 7 inch of minder is te vergelijken met een telefoon, daarboven met een computer. Als u als werkgever een telefoon verstrekt aan een werknemer en aannemelijk kunt maken dat deze voor meer dan 10% zakelijk wordt gebruikt, is dit onbelast. Als u als werkgever daarentegen een tablet verstrekt aan een werknemer, is deze alleen onbelast indien aannemelijk is dat deze (net zoals een computer) voor minstens 90% zakelijk wordt gebruikt. Een veel zwaardere voorwaarde dus, die in de praktijk lastig voor een werkgever aannemelijk te maken is. 28 maart 2013 accent accent maart

16 BetrOKKen schipper BiJ De WaterscOUts BDO STEUNT PHILIPSGROEP EINDHOVEN SPEEL HET SPEL VAN de SCoUTiNg DOOr mark Van harreveld BeelD lodewijk DUiJVesteiJn het spel van scouting spelen op het water. sinds 1957 kunnen kinderen en volwassenen ervoor terecht bij de Dr. a.f. Philipsgroep Waterscouting. individuele ontwikkeling, teambuilding en vooral veel plezier staan er centraal. Dankzij het BDO Fonds voorzien de water scouts hun vrachtschip van zonne panelen. BDO software-engineer Wilfred meyboom (35) vertelt. Bdo fonds: SCHoNE ENERgiE VooR de WATERSCoUTS Het BDO Fonds helpt goede doelen die door BDO-medewerkers zelf zijn voorgedragen. Eén daarvan is Dr. A.F. Philipsgroep Waterscouting in Eindhoven, onderdeel van Scouting Nederland. De Philipsgroep wil zijn clubhuis, het in Eindhoven aangemeerde vrachtschip Veruna, van zonnepanelen voorzien om aan de toegenomen vraag naar elektriciteit te voldoen. BDO steunt dit initiatief. Wat doe je precies bij de Philipsgroep? Ik ben schipper van de Plus-Scouts. Dat zijn de volwassenen die graag betrokken willen blijven bij Scouting, maar die geen tijd meer hebben om elke zaterdag met de kinderen actief te zijn: stafleden, oud-stafleden en ouders. Als schipper trek ik de kar binnen de Plus-Scouts: ik verzorg de communicatie en organiseer activiteiten. Zoals? Zeilen op de Kagerplassen of kitebuggyen op het strand. Maar we gaan bijvoorbeeld ook op excursie naar de centrale bediening van de bruggen bij Tilburg. Het zijn vaak de meer informatieve activiteiten waarvoor de jongere scouts niet warmlopen. Die willen abseilen, een GPS-tocht lopen, vuurtje stoken, zeilen, roeien, zwemmen of een spel spelen. Waar ben je nu mee bezig? Komende zomer is er een groot kamp in Canada waar ik een café ga opzetten en inrichten, en volgend jaar is er een Nawaka, een NAtionaal WAter Kamp. Dat is een soort jamboree voor waterscouts, waar ik een programmaonderdeel voor zo n vijfhonderd kinderen zal organiseren. Ben je daar veel tijd mee kwijt? Het varieert, ongeveer van één à twee avonden per week. In elk geval minder dan toen ik nog staflid was. Want dan ben je naast alle voorbereidingen ook elke zaterdag in touw. Wat maakt scouting bijzonder? Scouting is gewoon leuk om te doen. Daarnaast biedt het (staf)leden de mogelijkheden om zichzelf te ontwikkelen en tegelijkertijd hun waarde voor een team te ontdekken. Scouting is voor kinderen een omgeving waarbinnen ze niet per se hoeven te excelleren, maar die wel de mogelijkheden en stimuli biedt als ze die ambitie wel hebben. En daar is toch veel behoefte aan. Het is heel divers en activiteiten en spellen zijn afgestemd op de uiteenlopende leeftijdsgroepen. Zo hebben we ook een aparte leeftijdsgroep voor kinderen met een verstandelijke handicap, de Orca s. Er is in Eindhoven maar weinig te doen voor deze groep. Bij ons spelen ze het spel van de scouting, maar dan op hun eigen niveau. Wat betekent scouting voor jou? Het biedt mij veel mogelijkheden. Je kunt het namelijk op veel verschillende niveaus beoefenen. Het organiseren van grote kampen, programmadelen opzetten, leiding geven, verantwoordelijkheden nemen. Die gelegenheid krijg je bij scouting. Ik vind het mooi om te zien hoe alles draait, hoe mijn plannen concreet worden. En dat kinderen daarvan genieten, daaraan ontleen ik een groot deel van mijn plezier. Wat wil je de kinderen meegeven? Verschillende dingen. Ik wil ervoor zorgen dat elk kind, op zijn eigen niveau en binnen zijn eigen capaciteiten, het beste uit zichzelf haalt. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat kinderen op jonge leeftijd al leren samenwerken. Aan de andere kant breng ik bij de waterscouting de kinderen een stuk nautische ontwikkeling bij. Dat er op water ook verkeersregels gelden is bijvoorbeeld niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wilfred Meyboom, scout in hart en nieren? Ja. Ik werd in 1988 als negenjarige jongen lid van de scouts. Mijn vader is ook altijd lid geweest en het stond dus wel vast dat hij mij kennis zou laten maken met zijn hobby. Daarna ben ik zelf eruit gaan halen wat er in zit. Meer weten? neem dan contact op met Wilfred meyboom of uw eigen wilfred.meyboom@bdo.nl 30 maart 2013 accent accent maart

17 accountancy JUriDisch UitKeringstest DIVIDEND? ALLEEN ALS DE BV ER NIET DOOR IN GEVAAR KOMT MEERKEUZE ToETS Wil je als bestuurder dividend uitkeren? Dat mag volgens het nieuwe BV-recht pas na een geslaagde uitkeringstest. Die moet aantonen dat de BV daardoor niet in gevaar komt. hoe je zo n test moet houden, staat er niet bij. maar neem het wel serieus, waarschuwt Dick van Onzenoort van Bureau Vaktechniek BDO. Want als BV-bestuurder ben je persoonlijk aansprakelijk. Schrijft de wet niet voor hoe die uitkeringstest eruit moet zien? Nee. In de wet staat maar een enkel zinnetje: dat het bestuur goedkeuring moet verlenen aan de uitkering van dividend. Uit de lange ontstaansgeschiedenis van de wet is wel iets af te leiden over de manier waarop die test ingevuld moet worden. Daar wordt bijvoorbeeld gesproken over een kwalitatieve en een kwantitatieve toets en er worden enkele zeer basale suggesties gedaan, maar feitelijk heb je daar niet veel aan. Dus als bestuurder zou ik er gewoon een hamerstuk van kunnen maken? Als op enig moment blijkt dat de onderneming niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, zal de rechter onderzoeken op welke manier de dividenduitkeringen zijn getest. Blijkt dan dat die uitkeringen onterecht zijn gedaan, dan worden de bestuurders persoonlijk aansprakelijk gesteld. Het is wel degelijk zaak deze test serieus te nemen. Geen hamerstuk dus. Kan mijn accountant zeggen hoe ik die test moet uitvoeren? Ja en nee. Hij kan dat niet in ieder geval niet met absolute zekerheid omdat er zoals gezegd geen vaste vormen van zo n test zijn voorgeschreven. In de discussies die hierover in de beroepsgroep worden gevoerd, wordt bovendien vaak opgemerkt dat het nu juist niet de bedoeling is van de wetgever de verantwoordelijkheid voor deze test te verschuiven van bestuur naar accountant. Maar anderzijds: dit is een reële vraag van onze klanten en BDO biedt daar graag de helpende hand. Het is alleen niet mogelijk hiervoor een standaardmodel te ontwikkelen dat in alle gevallen voldoet. Daarom bieden we onze klanten liever maatwerk. Dat klinkt toch naar vrij veel werk. Als je streeft naar absolute zekerheid, dan is het veel werk. Het standpunt van BDO is ech- UiTKERiNgSTEST BESCHERMT CREdiTEUREN De uitkeringstest, waarmee wordt vastgesteld of de BV na uitkering van dividend nog wel in staat is aan haar verplichtingen te (blijven) voldoen, is een nieuw element in het BV-recht dat sinds 1 oktober 2012 geldt. De aanpassingen maken de BV als rechtsvorm veel flexibeler dan voorheen zie ook pagina 26. De uitkeringstest is mede tot stand gekomen om te voorkomen dat ter dat het geen zin heeft naar absolute zekerheid te streven en alle mogelijke instrumenten in stelling te brengen om de toekomstige solvabiliteit en liquiditeit van de onderneming in kaart te brengen. Aan de andere kant wordt er ook wel eens op een soort minimalistische benadering gewezen, waarbij wordt volstaan met een verwijzing naar de accountant die de jaar rekening heeft gecontroleerd. Die heeft daarbij immers toch ook het continuïteitsbeginsel al getoetst? Dat lijkt ons echter niet voldoende, nu de wetgever de uitkeringstest zo specifiek heeft benoemd. We kiezen dus voor een middenweg en hebben inmiddels ervaringen opgedaan met een soort model dat door de klant wordt ingevuld en onderbouwd en vervolgens door de accountant beoordeeld. Die aanpak bevalt goed. die flexibilisering ten koste zou gaan van de crediteuren van de vennootschap. Immers, de verplichting is vervallen om bij het oprichten van een BV een minimum startkapitaal van te storten. Dat bedrag diende (in ieder geval theoretisch) mede als zekerheid voor crediteuren. Nu moet de uitkeringstest uitwijzen of de onderneming aan haar opeisbare schulden kan blijven voldoen. Een andere vorm van crediteurenbescherming dus. Wordt het elk jaar zo ingewikkeld? De test moet worden uitgevoerd elke keer dat er dividend wordt uitgekeerd. Maar iedere keer zoeken naar het juiste model voor die test zal normaal gesproken niet nodig zijn. Alleen als er sprake is van belangrijke grote gebeurtenissen bijvoorbeeld aanstaande investeringen zal dat ook impact hebben op het karakter van de uitkeringstest en kan het oude model niet meer worden gebruikt. Meer weten? neem dan contact op met Dick van Onzenoort of uw eigen dick.van.onzenoort@bdo.nl BEdRiJf VERKoPEN? SPEEL open KAART Als ondernemer kunt u ervoor kiezen om uw bedrijf te verkopen. Zelfs in huidige tijden, waarin bij velen de rendementen en bedrijfsresultaten dalen, is dat aan de orde van de dag. Maar wat is uw onderneming waard? De werkelijke waarde wordt voor het grootste deel bepaald door de verdiencapaciteit in de toekomst. Welke verdiencapaciteit ziet de overnamekandidaat in uw onderneming? Een belangrijk aspect bij de verkoop van uw onderneming is informatieverschaffing aan potentiële kopers. Er is vaak al snel sprake van uitwisseling van commercieel gevoelige informatie, zoals specifieke bedrijfsprocessen of klanten. De aspirant-koper probeert zo veel mogelijk over uw bedrijf te weten te komen. Maar hij is nog niet de nieuwe eigenaar, dus hoe open wilt u zijn? Daar komt de mededelingsplicht om de hoek kijken: als verkopende partij bent u verplicht alle informatie te verstrekken die voor een koper relevant is voor de aankoopbeslissing. U ontkomt dus niet aan informatieverschaffing. Anderzijds is het vanzelfsprekend gerechtvaardigd terughoudend te zijn met het verschaffen van commercieel gevoelige informatie. NU VOLLEDIGE INZAGE GEVEN, HELPT CLAIMS ACHTERAF VOORKOMEN Informatieverschaffing wordt vaak geregeld in een geheimhoudingsovereenkomst met daarin de voorwaarden waaronder de informatie ter beschikking wordt gesteld en aan wie, inclusief een boetebeding. Om onnodige risico s uit te sluiten in het geval een overname toch afketst, wordt er vaak voor gekozen om gevoelige informatie pas in een later stadium van het onderzoek te verschaffen. Het voordeel van volledige openheid van zaken is dat bij de uiteindelijke koop kan worden bedongen dat er achteraf geen claims kunnen worden ingediend over de beschikbaar gestelde informatie. Een geruststellende gedachte. Want u hebt met de opbrengst vast andere plannen. Meer weten? mr. risto larsson is advocaat en managing partner bij Dijkstra risto.larsson@dvan.nl 32 maart 2013 accent accent maart

18 BDO KOrt OnDer redactie Van Bdo MARKETiNg, CoMMUNiCATiE & SALES AGENDA AANZIENLIJKE WIJZIGINGEN ARBEIDSRECHT ARBEidSWiJZER 2013 WANNEER? Dinsdag 9 april WAAR? Van der Valk Hotel Vianen Dit jaar treden er naar verwachting aanzienlijke wijzigingen op in het arbeidsrecht. Het ontslagrecht gaat op de schop en de duur van de werkloosheidsuitkering wordt wellicht aangepast. Dat komt bovenop de wijzigingen in het afgelopen jaar, zoals de nieuwe Wet Allocatie van Arbeidskrachten door Intermediairs (WAADI) en de aanpassingen in de Wet Melding Collectief Ontslag. Verder heeft jurisprudentie gezorgd voor nuanceringen/aanscherping op diverse onderwerpen. Tevens blijft de problematiek rond ziekte en arbeidsongeschiktheid een onderwerp van discussie. Alle belangrijke topics rond arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht komen aan bod in de nieuw verschenen Arbeidswijzer 2013 van BDO Arbeidsjuristen. Speciale aandacht is er voor ziekte en arbeidsongeschiktheid. Meer weten? De BDO arbeidswijzer 2013 is digitaal gratis aan te vragen via FISCALE TRENDS, CASES EN ADVIEZEN: HET JAAR IN EEN NOTENDOP WELKoM in 2013 Het jaar 2013 wordt in veel opzichten spannend: economisch, administratief en fiscaal! Er zijn namelijk enkele belangrijke wijzigingen doorgevoerd of in voorbereiding die flinke gevolgen kunnen hebben. Sommige fiscale issues halen regelmatig de krant, zoals discussies rond de auto van de zaak, de eigen woning en de hypotheekrente. Maar veel berichtgeving daarover is (nog) voorlopig, of nog heel tendentieus of tegenstrijdig. Hoe zit het werkelijk? Welke kant gaan de regels op, en wat betekenen ze in de praktijk voor ondernemers? Het antwoord vindt u in het fiscale jaarmagazine Welkom in 2013 van BDO. Daarin staan de grote fiscale thema s van 2013 nader uitgewerkt. In heldere gesprekken met deskundigen, of aan de hand van een duidelijk praktijkverhaal van ondernemers. Op een praktische, zakelijke en begrijpelijke manier, en afgewisseld met fiscaal nieuws en achtergronden. ADVIESGROEP NEDERLAND-BELGIË grenzeloos ZAKENdoEN We zijn buren en we spreken bijna dezelfde taal. Logisch dus dat Belgische en Nederlandse ondernemers geregeld zakendoen. Toch zijn er genoeg ondernemers die die stap niet durven maken. Jammer, zeggen de Belgische en Nederlandse adviseurs van de BDO Adviesgroep Nederland-België, want er zijn kansen genoeg. En de verschillen op het gebied van boekhouding, fiscaliteit, sociaal recht en vennootschapsrecht kunnen met het juiste advies worden overbrugd. De komende periode verschijnen er op en matchmy.biz geregeld nieuwe expert talks met onze adviseurs, waarin zij ingaan op steeds een ander facet van grensoverschrijdend zakendoen. Wilt u eens met een adviseur om tafel, mail dan naar Toine van Beers via redactiennb@bdo.nl. ZESDE EDITIE DE DIALOOG de CoMMiSSARiS EN de or Het BDO-magazine De Dialoog gaat over toezicht of liever: over samen werken aan effectiever toezicht. In elke editie staat de rol van de commissaris ten aanzien van steeds een ander thema centraal. Recent publiceerden we een editie rond De Commissaris en de OR. Vijf ervaringsdeskundigen stelden zichzelf tijdens een rondetafelgesprek de vraag: wat is een goede relatie tussen de Raad van Commissarissen en de OR en hoe bereik je die? Het verslag van het rondetafelgesprek, het theoretisch kader en een aantal handige checklists zijn in print en online kosteloos beschikbaar. Meer weten? Deze en alle voorgaande edities van De Dialoog kunt u downloaden of aanvragen via RECENT ONDERZOEK BEVESTIGT: familiestatuut BRENgT HARMoNiE EN WiNST! Het familiestatuut helpt. Dat blijkt uit recent onderzoek van BDO en het Centrum van het Familiebedrijf (CFB). Circa 15% van de familiebedrijven heeft bewust afspraken op papier gezet over de verdeling van zeggenschap en bijvoorbeeld de beoogde opvolging, en nog eens 15% overweegt dat te gaan doen. Voornaamste doel voor 85% van hen is behoud van de harmonie. Bijkomend voordeel: ondernemers mét een familiestatuut beoordelen ook hun financiële prestaties (nettowinst, cashflow en groei) positiever. ACTUALiTEiTENdAg over ARBEidSRECHT BDO Arbeidsjuristen houdt van tot uur de Actualiteitendag Arbeidsrecht. Ontdek de achtergronden bij alle actuele issues: van het nieuwe ontslagrecht tot de nieuwe WW-regels en ziekte en arbeidsongeschiktheid. Wat wordt er van werkgevers verwacht, en wat van werknemers? Wat zijn de aandachtspunten, wat is de rol van vakbonden en wat is een transitiebudget? In één dag bent u weer helemaal bijgepraat op alle actuele ontwikkelingen. Meld u nu aan via Dan bent u verzekerd van deelname en profiteert u van een aantrekkelijke vroegboekkorting. WANNEER? Diverse data WAAR? Diverse regio s in Nederland Cfo/CoNTRoLLERS CiRCLE 2013 Vakinhoudelijke kennis opdoen in een ongedwongen en informele sfeer. Dat telt. Tijdens middagsessies in verschillende regio s brengen deskundige sprekers u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw vakgebied. Er wordt veel van u verwacht als financieel specialist. Zo ook dat u op de hoogte blijft van deze ontwikkelingen. Door het organiseren van de Controllers Circles ondersteunt BDO u graag daarbij. Bent u financieel specialist en spreekt bovenstaande u aan? Ga dan naar en schrijf u in voor de BDO CFO/Controllers Circle 2013 in uw regio. > Meer informatieve events op de actuele online BDO evenementenkalender Meer weten? ga naar en download het fiscale magazine in pdf. geïnteresseerd? het onderzoeksrapport kunt u gratis opvragen via familiebedrijven@bdo.nl. Bel voor meer informatie met Jan Duitman, senior adviseur familiebedrijven, maart 2013 accent accent maart

19 De VaKman hans De rooij Waar ben je nu mee bezig? Ik ben als Global Leader Technologie, Media en Telecom een internationaal BDO-team voor die sector aan het opzetten. Daarin brengen we mensen vanuit verschillende disciplines bijeen die allemaal goed thuis zijn in technologie, media en telecom. De bedoeling is dat we kennis vergaren en delen, hulpmiddelen opzetten om bestaande klanten beter te bedienen en nieuwe klanten te werven. Kortom: om voortdurend beter te worden in deze tak van sport. Eind februari is er een global meeting in Amsterdam waar we onze plannen gaan uitwerken. Die ben ik nu aan het voorbereiden. Heb je iets met technologie? Ik ben een Applefreak, maar niet echt een techneut. Wel was ik al vroeg met technologie bezig. In 1987 werkte ik bijvoorbeeld al op de TECH EXPERT MET EEN BREdE SCoPE DOOr mark Van harreveld BeelD lodewijk DUiJVesteiJn Functie Partner/aandeelhouder BDO nederland Specialisme technologie, media en telecom Bij BDO sinds september 2006 Werkweek Fulltime, 50 uur Motto een dag niet gelachen is een dag niet geleefd Verrassend hielp zelf zijn tweede kind thuis ter wereld brengen, omdat de verloskundige niet op tijd was. Apple MacIntosh met spreadsheets, die toen nog onbekend waren. Ik heb altijd heel veel klanten uit de technologische hoek gehad en werk veel met groeibedrijven. De snelste groeiers zitten bijna altijd in de technologie het is heel beweeglijk, mensen zijn er vlotter dan in andere sectoren, er komen ook meer durfkapitalisten op af. Dat trekt me. Misschien omdat ik van nature veel prikkels nodig heb. Het is ook leuk om een onderneming of project succesvol te zien worden, om dingen te zien groeien. Ik heb vier kinderen en vind het geweldig om hen te zien veranderen en opgroeien. Vier kinderen, waarvan een zelf ter wereld geholpen. Hans de Rooij is stressbestendig? Ik heb niet snel stress. Misschien maar goed ook, want in dit beroep ben je voortdurend bezig met het halen van deadlines. Toch lukt het me altijd om dat te bolwerken. Ik vermoed dat ik wel wat gezonde druk nodig heb. Maar daarvoor moet ik wel geregeld sporten. inspanning als uitlaatklep? Ja, sport is zelfs mijn passie. Golf, squash, tennis, mountainbiken, wielrennen. Laatst heb ik een halve marathon gelopen. Ik verlies me niet in één enkel ding, maar doe van alles een beetje. Een generalist dus? Ja, maar wel een die zichzelf tot specialist heeft gemaakt. Technologie, Media en Telecom is mijn specialisme. Als generalist alleen kom je er niet, je moet wel ergens in excelleren. Je lacht veel, wat is er zo leuk aan je werk? Klanten helpen met complexe vraagstukken, op de markt actief zijn, contacten leggen, partijen met elkaar verbinden, verbindingen maken die niet voor de hand liggen. Dat levert soms interessante Aha-Erlebnissen op. Maar veelal achteraf. Om Johan Cruijff te parafraseren: Je gaat het pas zien als je het doorhebt. Je vader was ondernemer. Werk je daarom graag met ondernemers? Dat heb ik me ook vaak afgevraagd. Mijn vader had een middelgrote drukkerij en ik wilde hem absoluut niet opvolgen. Gedoe met personeel leek me niets. (lachend) Maar nu heb ik zelf meer personeel dan hij. Meer weten? neem contact op met hans de hans.de.rooij@bdo.nl 36 maart 2013 accent accent maart

20 BUsiness restructuring THEMA REFLECTIE BUSINESS RESTRUCTURING: ALS LIQUIDITEIT EEN PROBLEEM WORDT HET R-TEAM ZET orde op ZAKEN tekort aan liquiditeit zet ondernemingen onder druk. is het een probleem waar het bedrijf niet alleen uitkomt? sander van der Werf, hoofd van de afdeling Business restructuring bij BDO, legt uit hoe zijn multidisciplinaire team van nut kan zijn in dergelijke situaties. men denkt vaak: daar komt weer zo n stel rekenaars dat de boeken induikt. maar het is ons juist te doen om de praktische aanpak. DOOr GEERT DEKKER Niet voor niets zit er een oud-ondernemer bij Van der Werf in het team. En een commerciële man, en een jurist, et cetera. Stuk voor stuk mensen die verder kunnen kijken dan hun specialisme lang is, zegt de teammanager. Breedte is het toverwoord van deze afdeling, die te hulp kan schieten als de nood echt aan de man is. In deze tijd gaat het dan in negen van de tien gevallen om een liquiditeitstekort, waardoor men niet aan financieringsverplichtingen kan voldoen. Via de bank of via de accountant worden wij dan voorgesteld aan de ondernemer. In het ideale geval is de ondernemer de bank of accountant voor, zegt Van der Werf. Dat is de ondernemer die tijdig de rendementsproblemen signaleert en eventuele problemen met de bank voor wil zijn. Een bezoek aan de bank verloopt veel prettiger als je kunt zeggen: Ik zag dat het niet goed ging en ik heb een onderzoek laten uitvoeren en nu zijn we het volgende van plan. Waarop je het plan presenteert. Geloof mij maar: dat maakt indruk. SNEL BINNENSTEBUITEN Wat de aanleiding ook is, de werkwijze bij Business Restructuring is altijd hetzelfde. Snel vaak binnen enkele weken en soms zelfs in een weekend keert het R-team de gehele onderneming binnenstebuiten. Meteen daarna stellen ze op grond van de rapportage een herstelplan op, dat wordt besproken met alle belanghebbenden (zie kader hieronder). De economische crisis van de afgelopen jaren trof sector na sector, zo merkt Van der Werf ook aan de cases die BDO Business Restructuring op zijn bordje kreeg. Het begon met automotive, toen de grafische sector, de transportsector en vervolgens de bouw. Wat we momenteel aanpakken is voornamelijk gerelateerd aan retail: met name kleding en elektronica. gedragsverandering teweegbrengen, dát is onze voornaamste taak SANDER VAN DER WERF Dan ligt de vraag voor de hand of er onder dergelijke zware economische omstandigheden wel sprake is van verbeterpotentieel bij de getroffen ondernemingen. Want dat is toch een voorwaarde voor elke herstructurering? Ja hoor, verbeterpotentieel genoeg, zegt Van der Werf. Hoe zit dat dan? Het klopt dat je het niet moet zoeken in de algemene marktomstandigheden, gaat hij verder. Die zijn inderdaad problematisch, maar in driekwart van de gevallen is hét probleem dat er geen grip is op de onderneming. Dat er onvoldoende zicht is op de vraag welke variabelen het succes bepalen. Om het simpel te zeggen: dat men niet weet waaraan geld verdiend wordt en waarop geld verloren wordt. Dat uit zich in allerlei vragen waar het bedrijf in ieder geval het management geen antwoord op heeft. Wie zijn precies onze klanten? Wat willen zij? Welke kant gaat onze markt op? Passen onze producten nog wel bij de doelgroep die we voor ogen hebben? Weten we eigenlijk wel de kostprijs van de producten die we verkopen? Et cetera. GEDRAGSVERANDERING Vaak blijkt dan ook dat zo n bedrijf moeite heeft innovatief te zijn. Men is te lang blijven hangen in het vertrouwde patroon. Dat is jaren goed gegaan, maar als klantvoorkeuren dan veranderen, heb je niet de vaardigheden paraat om je daarbij aan te passen. Uiteindelijk komt het er dan op neer dat management of directie bereid moet zijn te veranderen. Van der Werf: Gedragsverandering teweegbrengen, dát is onze voornaamste taak. Meer weten? neem contact op met Sander van der Werf, hoofd afdeling Business restructuring, of met uw eigen sander.van.der.werf@bdo.nl BUSiNESS RESTRUCTURiNg 5 stappen naar herstel Van VertrOUWen en stabiliteit intake de MENSEN de CiJfERS > Wat is het onderzoeksobject? Wat is het product? Wie zijn de sleutelfunctionarissen? > Wat is de visie van de ondernemer, wat zijn volgens hem de grootste knelpunten? > Wat is er ter tafel gekomen in de laatste gesprekken met fiscus, bank en andere belanghebbenden? > Sleutelfunctionarissen geven in interviews hun visie op het bedrijf en hun rol daarin. > Zo nodig een verkenning van de werkvloer en gesprekken met medewerkers. > Op welke manier wordt de onderneming aangestuurd? > Hoe komen de beslissingen tot stand? > Financieel onderzoek leidend tot een analyse van de omzet, het resultaat, de activa, het werkkapitaal, et cetera. > Een analyse van de uitgangspunten van de begroting. > In nauw overleg opstellen van een resultaatprognose. > Opstellen van een wekelijkse of maandelijkse liquiditeitsprognose, resulterend in een balansprognose. 4> Bondige rapportage op grond de UiTKoMSTEN van de eerste drie stappen. > Signalering van een liquiditeitstekort inclusief een voorstel aan de belanghebbenden voor de invulling daarvan. > Uitwerking van een plan van aanpak voor structureel herstel. 5 HET AKKooRd > Overleg met de belanghebbenden op grond van de rapportage. > Vaste afspraken over voortgang en invulling liquiditeitstekort. > Periodieke update van de voortgang. 38 maart 2013 accent accent maart