Agressie voorkomen bij honden. Auteur: Martin Deeley (International school for Dog Trainers USA)
|
|
- Renske Simona de Jonge
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Agressie voorkomen bij honden. Auteur: Martin Deeley (International school for Dog Trainers USA) Naar schatting zijn er meer dan vier miljoen mensen in Amerika die jaarlijks door honden gebeten worden. Ik ben van mening dat van al deze mensen het hoogste percentage niet alleen bekenden zijn van de hond maar juist leden van de eigen familie, buren of naaste vrienden. Bijna vijftig procent van deze slachtoffers zijn gewoonlijk kinderen onder de leeftijd van 10 jaar, waarbij meisjes meestal gebeten worden in het gezicht en jongens in de benen. Ik denk dat dit komt doordat meisjes graag de hond willen knuffelen als een baby en jongens meer van het rondrennende type zijn of de hond wel eens een schop willen geven. Er bestaat geen twijfel over het feit dat elke hond kan bijten, het is een deel van hun gesteldheid, een manier om elkaar regels bij te brengen en te communiceren. Honden doen vaak met hun bek wat wij doen met onze handen; dragen, vasthouden, onder controle houden, schudden en begroeten. Als eigenaren moeten we de hond duidelijk maken dat mensen bijten onacceptabel is, behalve wanneer het een onderdeel van hun werk is en daardoor onder controle. Met dit laatste in gedachten wil ik eigenaren waarschuwen die een waak of vechthond willen voor hun bescherming. Het aanmoedigen van je hond om fysiek je huis te bewaken is hetzelfde als een geladen geweer op de keukentafel. In de meeste gevallen is het niet de ongewenste gast die gewond raakt, het is alweer de eigen familie. Een alerte, blaffende hond schrikt het best ongewenst bezoek af. Indringers bedenken zich wel twee keer wanneer ze een hond horen blaffen. Ten eerste worden mensen door het blaffen gewaarschuwd en ten tweede zijn de indringers niet zeker van het temperament van de hond. Dus terug trekken is de meest voor de hand liggende actie. Agressie kent veel verschillende vormen. Het uit zich door erfelijkheid, invloeden van de omgeving of de natuurlijke instincten van de hond zoals het najagen van de Border Collie (drijven) van bewegende voorwerpen, of aangeleerd wanneer bijvoorbeeld een pup de rest van de nestleden bij de voerbak weg krijgt door te grommen of opzij te duwen. Dit aanleren kan de pup gebruiken om de leden van de mensenroedel achteruit te krijgen als hij daar de noodzaak van inziet. Er zijn maar weinig honden echt agressief, de meesten laten het zien door een blik, een 1 / 6
2 lichaamshouding of poot op de juiste manier geplaatst. In het algemeen denken wij bij agressie aan duidelijke lichaamstaal (haren overeind, oren naar achteren, stijve poten), grommen, blaffen en lippen optrekken. Al deze gedragingen komen voor bij zowel verwerende als aanvallende oorzaken. Door mijn ervaring bij pension kennels en de duizenden honden die door mijn handen zijn gegaan, weet ik dat meer hondenbeten het resultaat zijn van het verweer mechanisme dan aanvallend. In de huidige hondenfokkerij lijkt er in toenemende mate sprake te zijn van overgevoelige karakters, dat zich uit in nervositeit en angst. Als een hond zich bedreigt voelt trekt hij zich terug om daarna in zelfverdediging te gaan. Als hij in een hoek gedreven wordt zal hij zeker zichzelf beschermen. Wanneer een hond aldus zijn vluchtweg naar een veiliger oord afgesneden ziet heb je dus een potentieel gevaar. Zoals een Rat in de val. Niet zo lang geleden werden mijn partner en ik geroepen bij een situatie waar een hond, slechts heel licht, de jongste dochter had gebeten. Het gebeurde uit het niets werden we geïnformeerd. Toen we daar aankwamen leek de hond een vrolijk en makkelijk teefje die niet alleen speelde met de kinderen maar er ook van hield dat de kinderen achter haar aan renden en een beetje stoeiden. Deze beet leek onnodig totdat we van de 8 jarige dochter, die gebeten was, uitleg kregen wat er gebeurd was. We vroegen de moeder om niet voor de dochter te spreken, haar aan te vullen of in te vallen. De hond lag op een bank, aan het eind van een smalle gang, dat verboden was voor de hond en waar ze pas voor gestraft was. De jonge dochter zag de hond daar vanuit de deur van de hal en sommeerde de hond streng er af te gaan. De hond ging van de bank zoals haar gezegd was en terwijl ze langs het meisje rende om naar haar bench te gaan, kreeg ze een klap. Uit angst had de hond snel genipt. Spijtig genoeg werd het door de bewegende en terugtrekkende hand van het meisje en de snelle tanden van de hond een beet. Een ongelukje? Gebrek aan gezond verstand? Noem het wat je wilt maar heel veel honden laat men inslapen vanwege een incidentje als dit. Kinderen imiteren volwassenen en je kunt je afvragen waarom dit kind zelfs maar dacht dat het toegestaan was dat zij de hond in dit gezin mocht corrigeren. Honden zijn roedel dieren en het zijn honden, geen miniatuur mensjes met vier poten en een zachte vacht zoals veel van ons ze graag willen zien. Ook zijn ze geen bewegend speelgoed voor de kinderen! Ons gezin is hun roedel maar ze verwachten geen gelijkheid met de gezins roedel leden. Honden denken niet op die manier. Wat honden willen weten is hoe ze in de gezinsroedel passen, wat hun rangorde plaats is (wie is de baas) en ze willen zelfvertrouwen hebben in wat ze wel en niet mogen doen. Consequentheid tussen de leden van het gezin en gelijkheid wat betreft routine helpt hierbij. Voordat je me verkeerd beoordeelt, wil ik je zeggen dat ik van al mijn honden houd, ze zijn mijn beste vrienden, ik mis ze als ik ze niet om me heen heb en ik heb zelfs een hond dat op het kussen bij me slaapt. Maar honden denken, gedragen en reageren verschillend van ons mensen. Laten we dit verder uitsplitsen. Honden zullen, niet zoals wij dat doen, menselijk gedrag 2 / 6
3 bestuderen en beslissingen maken op wat ze vinden. In feite, naar mijn mening, denk ik dat ze ons zien als rechtop lopende honden. Laten we daarom naar het leven kijken door de ogen van een hond. Als een andere hond op jou wil liggen, je schopt, je strak vasthoudt tegen je wil, wat doe je dan om die hond duidelijk te maken dat je dit niet prettig vindt of verzoekt om te stoppen. Als je een hond bent die niet wil vechten, zul je emotieloos stil blijven liggen en onderdanigheid tonen, misschien zelfs op je rug gaan liggen en je buik tonen. Maar wat als je niet onderdanig bent en de andere hond je bang maakt? Je hebt dan meer de neiging te gaan grommen, terugvechten en uiteindelijk bijten. Bij de meeste huishonden is het grommen een waarschuwing, bijten is een laatste aanvallende poging om te communiceren. Maar wat als die andere hond nu ook terugvecht? Dan vecht je nog harder en bijt nog harder. En het gevecht stopt dan alleen wanneer een van de twee zich overgeeft en onderdanigheid toont. Laten we nu dit scenario een klein beetje veranderen Een hond is op een bepaalde manier geïntimideerd door een kind, gromt maar krijgt geen reactie en gaat over tot een snap of een beet om het kind te corrigeren. Dit kind wordt bang, gilt, schreeuwt en geeft misschien zelfs een klap of een schop. (dit ziet eruit als terugvechten in de gedachten van de hond) Gebaseerd op wat we begrijpen, wat er gebeurt tussen twee honden, wat is het natuurlijke instinct van de hond op dit moment? Vechten tot die andere hond, in dit geval het kind, zich overgeeft wat het kind niet kan vanwege zijn eigen natuurlijk instinct en de pijn die hij voelt, op een wijze die de hond begrijpt. De hond zal daarom doorgaan met bijten en doorgaans met een hogere intensiteit om de overgave van het kind te krijgen. Denk nu eens goed na en ga in de schoenen van je hond staan. Wanneer wordt worstelen, omhelzen, over de grond rollen en najagen, dat eerst zo leuk leek, plotseling zo onplezierig dat er een waarschuwingssignaal komt? Ja je hebt gelijk, elke hond is verschillend, net als elke spel situatie. Hoe goed ben jij in het lezen van je hond, wanneer dat moment zich voordoet? Als je al die waarschuwing krijgt - een grom of slechts die blik dan ben je al te ver gegaan. Mijn eigen ervaring is dat er slechts weinig natuurlijke agressieve honden zijn die slechts aanvallen omdat het in hun soort zit. Agressie bij die honden wordt aangewakkerd door ervaringen in het verleden, gebeurtenissen, benadering of de omgeving. Zelfs het dragen van een petje veroorzaakte bij een van mijn logehonden zoveel angst dat hij agressief werd. Als ik mijn pet afdeed voor ik naar zijn kennel ging om met hem te wandelen, was er geen probleem. Ervaring had de hond geleerd dat de pet gevaar en pijn betekende. Ik heb slechts een handvol honden gehad (uit duizenden) die agressie vertoonden over hun bezittingen of voedsel. Van de honderden honden die ik persoonlijk in bezit heb gehad en voor klanten heb getraind van pup af aan, heeft er geen enkele buitagressie getoond. De meest voorkomende vormen van agressie zijn; aangeleerde dominantie agressie (tiranniseren), angst agressie en agressie als uitkomst van hun natuurlijke instinct die niet in goede banen is geleid en gecontroleerd. Terriërs vinden het prachtig om te schudden (en te 3 / 6
4 doden), veedrijvershonden (inclusief de kleine Corgi) houden van het nippen in de enkels en te hoeden, jachthonden vinden het heerlijk om voorwerpen in hun mond vast te houden en op een prooi te jagen, de lopende jachthonden leven voor een jachtpartij met een uiteindelijke kill, de werkende honden als Duitse Herder, Doberman en Rottweiler zijn vaak een mix van bewaken en hoeden met erf en roedel bewaking bovenaan hun takenlijst. Elk ras, zelfs de kleine gezelschapshonden, kan bijten en agressie vertonen. Omdat kleine hondjes minder schade aanrichten dan de grotere rassen, krijgen ze weinig publiciteit in het nieuws. Ongeacht het ras, als verantwoordelijke eigenaren moeten we de mogelijke problemen herkennen en erkennen en de noodzakelijke stappen ondernemen om voorvallen van agressie te voorkomen, verkleinen of stoppen. Maar al te vaak steken we de kop in het zand dat doet ie anders nooit!. Ik wil in dit artikel niet vertellen hoe je eenmaal gevestigde agressie moet oplossen omdat ik vindt dat elk geval uniek is voor elke hond en zijn omgeving. Alleen een vakkundige professional kan de situatie beoordelen, de oorzaken achterhalen en methoden aanbieden om het probleem te verminderen en onder controle te houden. Als je een hond hebt met een agressieprobleem dan adviseer ik om de wijze te evalueren waarop je met je hond omgaat vanaf het moment dat hij bij jou in huis kwam. Heb je de hond behandeld als een mens of als een hond? Ben je consequent en communiceer je met je hond op zijn niveau? Als je een jonge hond hebt, denk dan als een hond en werk aan het voorkomen van problemen, liever dan later een probleem te moeten herstellen. Ik kan me niet herinneren in 25 jaar ooit een hond gezien te hebben die tijdens jachtwedstrijden, gehoorzaamheidsexamens, behendigheid of andere evenementen waar de honden geleerd hebben te werken agressie heeft vertoond naar personen. Zelfs politiehonden tonen slechts agressie op commando, voor hen is dat een taak van hun werk. Ik heb zelfs een goede vriend die politiehonden traint voor het gevangeniswezen en hij vertelde me nadrukkelijk dat hij geen agressieve hond wil. Hij wil een hond met een evenwichtig temperament die zijn werk dat wij als agressie zien, als spel ziet. Hij leerde de honden het aanvallen als spel aan en dus zijn hun gedachten in spel modus. Hij vertelde me nadrukkelijk dat Een echt agressieve hond niet of nauwelijks uit te schakelen is wanneer hij aanvalt, ik moet op elk moment in staat zijn de aangeleerde agressie te starten en te stoppen. Als je naar beelden kijkt van politiehonden dan zie je aan de lichaamshouding en staartbeweging van de goede honden dat die plezier uitstralen en niet slechts agressie. Het zit hem allemaal in de training. Ik geloof echt dat honden willen passen in de gezinsroedel en beschouwd worden als een actief lid met aanvaardbare sociale vaardigheden en omgangsvormen. Dat betekent dat je hond het prettig vindt dat hem geleerd wordt wat wel en niet acceptabel is. Hij wil graag weten wat zijn 4 / 6
5 grenzen en beperkingen zijn. Hij moet vertrouwen hebben in jouw gedrag en zijn omgeving en vaste vertrouwde routines hebben. Zoals ik al eerder zei, hij verwacht geen gelijkheid en hij zal aanvaarden wat je geeft, mits het eerlijk en humaan is. De training begint zodra je de pup in huis krijgt, hij leert van alles dat je doet. Ik ben tamelijk consequent met mijn voedingsritueel maar IK geef aan wanneer de voerbak op de grond gezet wordt, niet mijn pup! Als ik een pup heb houd ik de voerbak voor de pup zodat hij mag eten en af en toe haal ik de bak voor 2 seconden weg tijdens het eten en geef het daarna weer terug. Speeltjes en kluiven geef ik aan de pup om vast te pakken maar ik leer ze ook om het los te laten. Het zijn mijn speeltjes die ik toesta om te gebruiken, kauwen en mee te spelen. Ik ben helemaal gek van puppies, ik houd van hun geur en aanraking en ik besteed dan ook veel tijd aan het vasthouden en het net doen alsof ik hun inspecteer. Ik zit op de vloer, leg de pup in mijn schoot, masseer de huid rond de nek en schouders, pak de poten een voor een vast, kijk tussen de nagels, de tanden en het gebied rond de staart. Ik zorg er zo voor dat de pup gewend raakt aan deze handelingen en dat hij leert dat handen vriendelijk zijn en niet bedreigend. Basis gehoorzaamheidstraining in huis en in alledaagse omgevingen is altijd een positieve manier om een aangename hond te krijgen. Ik werk eraan en bemoedig een pup om kalm te zijn wanneer hij geaaid wordt, de riem om krijgt, mensen begroet en zijn eten krijgt. Haal de pup over om voor jou en iedereen in je gezin te werken. Iedereen in je gezin is belangrijk omdat een hond zal leren hoe hij met bepaalde personen om kan gaan en hoe niet. Het is niet eerlijk, voor zowel jou als je pup, als je werkt aan deze geweldige honden partnerschap en de rest van de familie deze band saboteert door niet samen te werken en consequent te zijn. Het is vooral niet eerlijk tegenover de hond die daardoor verward en onzeker raakt. Op de vloer rollebollen, trekspelletjes, najagen en neergooien zijn allemaal speelwijzen waarvan een hond denkt dat agressie acceptabel gedrag is en aldus manieren gaat zoeken om van iemand te ontsnappen waarvan hij denkt dat die agressief is. (denk eraan dat elke hond, net als mensen, een andere pijndrempel en verdraagzaamheid bezit) Dus om zeker te zijn, doe dit soort spelletje niet met de hond. Agressie veroorzaakt door angst kan worden verminderd en zelfs vermeden door effectieve socialisatie. Echter een keer je humeur verliezen en angst agressie verschijnt weer zo snel als een pijl en is erg moeilijk uit te wissen. Hier wil ik toevoegen, voor het geval je nooit je humeur verliest; een tik met de krant, de bench als straf gebruiken, naar de halsband of de hond grijpen op een verkeerde manier of tijd, kan net zoveel problemen veroorzaken als je geduld verliezen. Ik verbaas me er altijd weer over hoe één verkeerde actie gevolgen kan hebben voor de hond zijn hele leven maar dat er heel veel goede acties, juiste timing en beloning, nodig zijn om de hond het goede te leren. 5 / 6
6 Agressie veroorzaakt door erfelijkheid is heel moeilijk uit te roeien, (daarom is zorgvuldige selectie van ras en bloedlijnen belangrijk) maar in de meeste gevallen zijn het de eigenaren die angst aanmoedigen zonder er bij na te denken. Een hond aaien en geruststellend toespreken welke angst vertoond wordt voor zijn angst dus alleen nog maar extra beloond! Het is beter te lachen en negeren wanneer een hond deze gedragingen vertoont (rillen, trillen, janken) dat is geassocieerd met nervositeit en angst. Beloon nooit een hond die zenuwachtig is, op wat voor wijze dan ook. Voedsel en aanraking als beloning mag alleen gegeven worden als de hond geen tekenen van zenuwachtigheid vertoond. Bestraffen mag nooit gebruikt worden om een zenuwachtige hond te corrigeren! Dit is echter vaak een natuurlijke reactie van de mens. De doe niet zo stom, er is niks om bang voor te zijn reactie op een boze manier uitgesproken, meestal vergezeld van een klap omdat je gefrustreerd bent door het gedrag van de hond is een zekere manier om gebeten te worden en maakt de zaak nog erger. Training voor een gehoorzame kameraad, het vertrouwd maken met alledaagse voorwerpen, zachte effectieve manieren om milieufactoren en situaties die agressieve gedragingen veroorzaken te overwinnen zijn allemaal manieren om potentiële agressie te verminderen. Honden bijten, dat is een onontkoombaar feit, maar ook mensen bijten. Het is in onze handen er voor te zorgen dat onze honden geen mensen en andere dieren bijten. Bedenk; de hoofdoorzaak van hondenbeten is mensen. 6 / 6
PRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG
PRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren Honden kunnen prima samengaan met kinderen, maar
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatiePUPPYREN.nl. Puppyrennen, accessoires en info
Inhoudsopgave 1. Hoe zorg ik ervoor dat mijn hond gaat luisteren?... 3 2. Puppycursus... 4 2.1 Wat leer je tijdens een puppycursus?... 4 2.2 Wat leer jij zelf tijdens de cursus?... 4 2.3 Wat leert een
Nadere informatieWat te verwachten bij een instinct test.
Wat te verwachten bij een instinct test. Je kan met je hond naar JJRanch komen om je hond te laten testen op het instinct om schapen te drijven. De test duurt ongeveer 15 tot 25 minuten, afhankelijk van
Nadere informatieHANDIG DE TAAL VAN EEN HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDENTAAL. JE KUNT ER
Nadere informatieHANDIG EEN BIJTEND KONIJN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG EEN BIJTEND KONIJN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER BIJTENDE KONIJNEN. JE KUNT
Nadere informatieOmgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl
Door: Jan van den Brand Inleiding Ik krijg veel vragen van hondeneigenaren. Veel van die vragen gaan over de omgang met en de training van de hond. Deze vragen spitsen zich dan vooral toe op: Watt is belangrijk
Nadere informatieAls opvoeden even lastig is
Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed
Nadere informatieStorm op komst. We vinden het belangrijk dat onze kinderen rekening leert te houden met
Storm op komst Vandaag liep ik met mijn hond voorbij een schoolplein waar de pauze in volle gang was. Overal spelende en blije kinderen, maar bij het hek stonden een beteuterde kleuter en zijn juffrouw.
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieClicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is:
HIL02347 P&K Puppy Clicker NL 19/10/07 14:34 Page 1 Clicker Training Train uw pup met de clicker training Clicker training is in de jaren veertig ontwikkeld door trainers van zeezoogdieren. Zij ontdekten
Nadere informatieDe manieren waarop een hond leert. Wat is gedrag?
De manieren waarop een hond leert Wat is gedrag? Echt alles wat een hond doet wordt gedrag genoemd. Honden gedragen zich zoals honden zich horen te gedragen. Ze doen volkomen natuurlijke en normale hondendingen
Nadere informatieHANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES
HANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE
Nadere informatieJouw hond leren alleen thuis te blijven
Jouw hond leren alleen thuis te blijven Honden zijn roedeldieren, dit betekent dat zij altijd in groepen leven en van nature niet gewend zijn om alleen te zijn. Dit moeten ze dus nog leren. Meestal laten
Nadere informatieDag van de Hond. Kind & Hond. kunnen de beste maatjes worden!
Dag van de Hond Kind & Hond kunnen de beste maatjes worden! In deze folder lees je hoe je goede maatjes met de hond kunt worden. Daarvoor moet je onder andere weten hoe hij in elkaar zit, wat hij nodig
Nadere informatieWerkblad: Gedrag van honden
Werkblad: Gedrag van honden Wat ga je doen? Je gaat het gedrag van honden bekijken als ze buiten lopen, op straat of in een park. Wat is het doel? Deel I. Onderzoeken hoe honden zich gedragen. Vragen hierbij
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieGefeliciteerd. De allerbelangrijkste regel als we het hebben over kinderen en honden is:
Gefeliciteerd. Je bent zwanger en je hebt één of meerdere honden. Het wordt jullie eerste kind. Je bent net bij de verloskundige geweest, het gaat goed met je kindje, en je hebt deze folder meegekregen.
Nadere informatie4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als
4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieTuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5
Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieHANDIG HONDEN ONTMOETEN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG HONDEN ONTMOETEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN ONTMOETEN. JE KUNT ER
Nadere informatieHet meisje De volgende dag is de soldaat er niet. De negers zijn weer naar het front vertrokken, hoort ze de opgeluchte zuchten in het dorp. De sfeer verandert als blanke soldaten hen aflossen. De mensen
Nadere informatiePRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH ALLEEN THUIS BLIJVEN over houden van huisdieren Honden zijn groepsdieren en zijn van nature graag bij hun
Nadere informatieMINDER HONDENBETEN DE 10 GOUDEN REGELS
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n MINDER HONDENBETEN DE 10 GOUDEN REGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HONDEN KUNNEN GOEDE VRIENDEN VAN ONS ZIJN. MAAR ZE
Nadere informatieBeide methodes komen uitgebreid aan bod in de komende pagina s.
Voorwoord Zindelijkheidstraining is erop gericht om uw hond zo snel mogelijk te leren om buiten het huis zijn behoefte doen, of eventueel in een geschikte plek binnenshuis. We bespreken twee methodes voor
Nadere informatieVerslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.
Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien
Nadere informatieWAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN
WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat
Nadere informatieVragenformulier gedragstherapie
Vragenformulier gedragstherapie U wordt vriendelijk verzocht alle vragen zo uitgebreid mogelijk en naar waarheid te beantwoorden. U kunt uw antwoord in de invulvakjes schrijven. Bij / vragen kunt u uw
Nadere informatieInhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51
Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms
Nadere informatieVragenformulier Gedragsbegeleiding
Vragenformulier Gedragsbegeleiding Vreemde Honden Petra van Wijngaarden - gedragsbegeleider honden 0651450229 info@vreemdehonden.nl www.vreemdehonden.nl www.facebook.com/vreemdehonden 1. Persoonsgegevens
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieEen van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.
Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt
Nadere informatieWelke voorkeur heb jij?
Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden
Nadere informatiePannenkoeken met stroop
Pannenkoeken met stroop Al een maand lang zegt Yvonne alleen maar nee. Heb je je best gedaan op school? Nee. Was het leuk? Nee. Heb je nog met iemand gespeeld? Nee. Heb je lekker gegeten? Nee. Heb je goed
Nadere informatieKnallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?
Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.
Nadere informatieOmgaan met gedrag op Basisschool De Bareel
1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan
Nadere informatieKattenkwaad! Over agressie bij katten. gedrag
gedrag Tekst: Nienke Bijvoets en Mona de Keizer Dierenarts Nienke Bijvoets en Mona de Keizer hebben beiden een eigen praktijk als gedragstherapeut voor katten. Ze zijn aangesloten bij diergedragspecialist
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatiePRAKTISCH BIJTENDE KONIJNEN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH BIJTENDE KONIJNEN over houden van huisdieren Konijnen worden meestal gezien als lief en zacht, maar ze hebben
Nadere informatieHondenetiquette. Joggers en fietsers maar zelfs wandelaars vinden honden niet altijd even fijn.
Hondenetiquette Honden zijn leuk! Maar zijn alle honden even leuk? Joggers en fietsers maar zelfs wandelaars vinden honden niet altijd even fijn. En om heel eerlijk te zijn jij vindt toch ook niet elke
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. de liefde en ik
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieHANDIG SPELEN MET EEN HOND
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE
Nadere informatieVerbeteren van de tekst
Verbeteren van de tekst Het is erg belangrijk dat er een uitgebreide omschrijving wordt gegeven van de hond op de site. Dit omdat wij niet bij u thuiskomen om de hond zelf te ontmoeten. Om goed te kunnen
Nadere informatieSpraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding
Spraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding Dank u voor uw keuze voor PetSafe, wereldwijd het meest verkochte merk in elektronische trainingsmiddelen. Het is onze missie het meest vertrouwde
Nadere informatieDit door Willem Teunisse gemaakte boekje over. De "Alles of niets" methode, is gebaseerd op de werken van: Dr. Ian Dunbar
Dit door Willem Teunisse gemaakte boekje over De "Alles of niets" methode, is gebaseerd op de werken van: Dr. Ian Dunbar De Alles of niets methode is een heel simpele manier om een hond te leren om wat
Nadere informatieHoe ons brein ons bij de neus neemt!
Hoe ons brein ons bij de neus neemt! Wie is hier de baas, jij of je verstand? Over een half uur: 1. Verstand is heel slim met taal 2. Kan zijn eigenaar tot uitputting drijven 3. Hoe help je medewerkers
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieSuzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman
Suzanne Peters Blijf bij me! liefdesroman Hoofdstuk 1 Katja belde aan bij het huis. Ze vond het toch wel erg spannend. Het was de tweede keer dat ze op visite ging bij de hondenfokker en deze keer zou
Nadere informatieTips voor het Trainen van een Veilige, Alerte en Gehoorzame WAAKHOND
Tips voor het Trainen van een Veilige, Alerte en Gehoorzame WAAKHOND Voorwoord Voor sommige mensen is een hond niet alleen een huisdier en een metgezel, maar ook een sterke bondgenoot en zelfs een hulp
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieZINDELIJKHEIDS- TRAINING EN BENCHTRAINING MIJN PERFECTE PUPPY
ZINDELIJKHEIDS- TRAINING EN BENCHTRAINING MIJN PERFECTE PUPPY DOOR MONIQUE APPELS PAGINA 2 VAN 9 Monique Appels 1e druk: oktober 2012 Dit document behoort bij de online training Mijn perfecte puppy. Alle
Nadere informatieGeweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut
Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben
Nadere informatieLuisteren, hoe leren kinderen dat?
Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Kinderen hebben grenzen en regels nodig. Ze zorgen voor duidelijkheid en veiligheid en ze leren hen omgaan met anderen. Verwacht niet van kinderen dat
Nadere informatieEen zichzelf activerend hondenfluitje, gebaseerd op een microchip. Een prettige, stress vrije, unieke training voor zowel hond als baas.
Welkom! Dank u voor uw keuze voor de Dog-e-walk. Deze gebruiksaanwijzing bevat een volledige beschrijving van het gebruik van de traninigshulp Dog-e-walk. Voor een optimaal resultaat adviseren wij u de
Nadere informatie6555 BW Wat kun je doen als je te snel boos bent.indd 12
Hoofdstuk twee Een geheimpje over boosheid Iedereen wordt wel eens boos. Het is zelfs zo n gewoon gevoel dat we een heleboel woorden hebben om het te beschrijven. Hier zijn een paar woorden die allemaal
Nadere informatieInfo. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde
Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over
Nadere informatieAnneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute
Het socialiseren van onze pup Anneke Augustinus Alpha Hondengedragstherapeute Indeling van de lezing: Praktijkvoorbeeld angst De socialisatie van de pup praktijkvoorbeeld dominante agressie De rangbevestiging
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieDO'S EN DON'TS VOOR OUDERS
WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun
Nadere informatieWanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze:
Zindelijkheidstraining Net als de meeste ouders kijkt u misschien uit naar de dag dat uw kind geen luiers meer nodig heeft. Uw kind zindelijk maken kan een enorme opgave lijken, vooral wanneer familie,
Nadere informatieLIEGEN. Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om meer te leren over liegen en hoe je het kan stoppen.
LIEGEN Deze folder is een hulpmiddel voor jou en je kind om meer te leren over liegen en hoe je het kan stoppen. WAT IS LIEGEN? Liegen is als je er bewust voor kiest om niet de waarheid te zeggen of de
Nadere informatieSoms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,
Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze
Nadere informatieHONDENTOILET. Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond)
HONDENTOILET Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond) Stap 1: zoek de juiste plaats voor het hondentoilet Plaats het hondentoilet in een hoek, zodat het wordt afgeschermd door twee muren.
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Mensen vinden het vaak prettig om elkaar aan te raken. Dat kan een knuffel zijn van je ouders, een vriendschappelijke stomp tijdens een stoeipartij met vrienden
Nadere informatieHet vergroten van draagkracht na confrontatie met een harta andoening
Het vergroten van draagkracht na confrontatie met een harta andoening Draaglast en draagkracht Als door de confrontatie met ziekte de balans tussen draaglast en draagkracht wordt verstoord, moet gezocht
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Mensen vinden het vaak prettig om elkaar aan te raken. Dat kan een knuffel zijn van je ouders, een vriendschappelijke stomp tijdens een stoeipartij met vrienden
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatieWees duidelijk tegen je klanten
Ronald Dingerdis Wees duidelijk tegen je klanten 3 In onze training Klantgerichtheid en communicatie vroeg een cursist me onlangs of je tegen je klant kan zeggen dat hij extreem vervelend is. Dat hij onredelijk
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieEen gelukkige huisvrouw
Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in
Nadere informatieDoelstellingen van PAD
Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen
Nadere informatieDeze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.
Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP
Nadere informatieDe bruiloft van Simson
De bruiloft van Simson Weet je nog waar de vertelling de vorige keer over ging? Over Simson, de nazireeër. Wat is een nazireeër? Een nazireeër is een bijzondere knecht van God. Een nazireeër mag zijn haar
Nadere informatieDE THAI RIDGEBACK. (eigenaar Benita den Haan) (tekst gedeeltelijk overgenomen uit Hondenmanieren)
DE THAI RIDGEBACK NJK,NK, VDH kamp,cer Kamp, W en JW 06,W07,W08,W09,Bundesjugendsieger VDH 07,UV,Bundessieger 09,Saarbruckersieger 10, JahrsiegerCER 2009, (eigenaar Benita den Haan) Tuan van d. Irdita-State
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatie02-08-2000-28-05-2013
MAC 02-08-2000-28-05-2013 (12 jaar, 10 maanden) Mac, Vorig jaar nog heb ik contact gehad met jouw baasjes en wat bleek: je was springlevend, wel wat ouder en strammer, maar wat wil je op die leeftijd.
Nadere informatie9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd
53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn
Nadere informatieNAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.
Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.
Nadere informatieTrainingshandleiding. 1
Trainingshandleiding www.petsafe.net 1 Bedankt voor uw keuze voor PetSafe. Door consistent gebruik van ons product, gaat uw hond zich beter gaan gedragen, in minder tijd dan met andere trainings apparaten.
Nadere informatieHet kasteel van Dracula
Uit het dagboek van Jonathan Harker: Het kasteel van Dracula 4 mei Eindelijk kom ik bij het kasteel van Dracula aan. Het kasteel ligt in de bergen. Er zijn geen andere huizen in de buurt. Ik ben moe. Het
Nadere informatieBegrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL
Begrijpend luisteren Annemarieke Kool CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Strategieën en voorbeelden 4. Differentiëren mbv taxonomie 5. Oefening
Nadere informatieZondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55
Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Maria gaat op visite bij Elisabet. Maria was natuurlijk helemaal vol van het geweldige nieuws dat ze van de Gabriël had gehoord. Ze wilde het heel graag aan
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieVoorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja
Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,
Nadere informatieLeven voelen bij zwangerschap
00 Leven voelen bij zwangerschap Leven voelen is zeer verschillend per persoon, per zwangerschap en per baby. Vanaf 18-20 weken zwangerschap kun je jouw baby meestal al voelen bewegen. De bewegingen zijn
Nadere informatieUw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen.
1 Uw hond is bang, nerveus, zenuwachtig, U kunt hem niet betrekken in het doen van leuke dingen. Eerst en vooral is het een voordeel als u weet waarom uw dier zo nerveus is en bang. Er is ook een groot
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieWe spelen in het huis van mijn mama deze keer,
Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen
Nadere informatieCharles den Tex VERDWIJNING
Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatieDoor de ogen van de hond
Door de ogen van de hond Perfecte samenwerking voor een blije en rustige hond Jos Oosting gedragstherapeut Inhoud Voorwoord 6 Verantwoording 9 Deel 1 Introductie 1 Door de ogen van de hond 21 2 Moeten
Nadere informatie