DOP Vijlen Verslag dorpsgesprek 24 mei 2005

Transcriptie

1 DOP Vijlen Verslag dorpsgesprek 24 mei 2005 Hieronder is een kort verslag weergegeven van hetgeen besproken is in het dorpsgesprek van 24 mei jl. Bij dit gesprek zijn ca. 55 bewoners van Vijlen aanwezig geweest. In drie groepen is gediscussieerd over het sociale leven in het dorp, de werkgelegenheid, het wonen en de ruimtelijke kwaliteit. De genoemde onderdelen zullen hierna als volgt uitgewerkt worden: eerst volgt een karakterschets van het dorp, vervolgens wordt per onderdeel aangegeven hoe de bewoners denken over de toekomst van hun dorp. Algemeen Vijlen is een sociale, sterke en actieve gemeenschap met een goed en bruisend verenigingsleven in het Limburgse Heuvelland. Het is vooral een zeer prettig leefdorp, wat vooral wordt ingegeven door de ligging van het dorp en de mooie uitzichten en panorama s Bewoners wonen graag in hun dorp en willen dit ook zo lang mogelijk doen. Trots is men op de kerk, het Mariabeeld en de uitzichten. De belangrijkste opgave is dan ook om te werken aan het leefklimaat van het dorp in brede zin. Andere zaken, zoals werkgelegenheid zijn daarin volgend. De prachtige ligging heeft ook duidelijk haar beperkingen. Er zijn weinig bouwmogelijkheden, er komt veel (dag) recreatief verkeer door het dorp en de economische mogelijkheden zijn beperkt. Het toeristisch recreatief profiel wordt niet volledig benut doordat er te weinig sfeer is in het dorp zelf. Ook de woonomgeving wordt gekenmerkt door een gebrek aan groen. Samen moet gewerkt worden naar oplossingen. Panorama s 1

2 Stedenbouwkundige opbouw van het dorp Vijlen wordt gekenmerkt door oude lintbebouwing aan de Vijlenberg en de van daaruit ontstane wijkjes ten oosten daarvan. De verkeersdruk van de Vijlenberg, als enige doorgaande route, is tijdens recreatieve piekuren enorm. Gecombineerd met de hoge parkeerdruk en de milieuoverlast (uitstoot verontreinigde stoffen) die hier vanuit gaat, is dit een groot knelpunt. Rond de kern bevinden zich meerdere kleine voorzieningen, maar er is geen sprake van een centrumfunctie. De fraaie kerk staat hierbij op een voetstuk. De wijkjes worden gekenmerkt door korte kronkelige straatjes. De sportvelden kunnen via de woonwijk worden bereikt. Wonen Er wordt te weinig gebouwd in Vijlen. De laatste jaren hebben al veel mensen moeten vertrekken. Dit heeft voor de toekomst grote sociale gevolgen, doordat de bevolkingssamenstelling meer homogeen zal zijn. Bovendien is voor de instandhouding van voorzieningen en het verenigingsleven een geleidelijke bevolkingsgroei noodzakelijk. Zowel voor ouderen als voor starters wordt te weinig gebouwd. Ouderen blijven vaak op de huidige locatie wonen, waardoor er geen doorstroming is. In de structuurschets is het gebied aan de zuidzijde aangewezen als mogelijke afronding van het dorp. Door vele bewoners wordt dit als eerste uitbreidingsmogelijkheid beschouwd. De beoogde uitbreiding zou gecombineerd kunnen worden met een nieuwe ontsluiting vanaf de kruising Oude Trichterweg-Pastorijweg richting de sportvelden. Hierdoor kan tevens de ontsluiting van de sportvelden verbeterd worden. Een andere mogelijke locatie is de uitbreiding in noordelijke richting (hoek Mamelisserweg en de Oude Trichterweg). Deze locatie kan goed worden ontsloten, dit is onder andere makkelijk voor forensen. De uitbreiding in noordelijke richting is daarom met name een geschikte locatie voor starters. Wat betreft starterswoningen is overigens nog opgemerkt dat deze betaalbaar dienen te zijn (huurwoningen hebben daarbij voor enkelen de voorkeur), waarbij eerst voor eigen bewoners gebouwd dient te worden (voorrang op mensen van buiten het dorp). Een derde mogelijkheid is de verplaatsing van de sportterreinen. Voor woningbouw betekent dit eveneens een mooie afronding van het dorp. Uitbreiding in westelijke richting van het dorp is, gezien de cultuurhistorische en landschappelijke waarde van dat gebied, niet gewenst. Voor ouderen is de locatie gelegen tussen de Pater Gelissenstraat, de Hopschet en de Vijlenberg veel geschikter, omdat zij meer op het hart en de bestaande ouderenwoningen is gericht. Nieuwe woningen voor ouderen dienen in ieder geval centraal gelegen te zijn. Verder zou de bestaande woningvoorraad voor ouderen aangepast kunnen worden (aanleunwoningen). Naar de toekomst toe dienen ook ouderenvoorzieningen een meer prominente plaats in het dorp te krijgen. Bij woningen voor 2

3 ouderen dient met het oog op de toenemende vergrijzing volop aandacht te zijn voor de wijze waarop met ouderenvoorzieningen wordt omgegaan. Nu is men namelijk nog veel afhankelijk van mantelzorg. Verder is aangegeven dat een mix van bevolkingsgroepen in feite de voorkeur geniet boven gebieden voor afzonderlijke doelgroepen. Voorzieningen Vanuit de beperkte woonmogelijkheden en de toenemende vergrijzing wordt de zorg uitgesproken voor het voorzieningenniveau. Door de bewoners is uitgesproken dat een dorp met de grootte van Vijlen in principe onvoldoende groot is voor commerciële activiteiten. Winkelvoorzieningen kunnen alleen bestaan als er ook liefde voor het dorp is. Inwoners moeten ook zelf gebruik maken van de nog aanwezige voorzieningen. Dat maakt voorzieningen dus kwetsbaar. Nieuwe voorzieningen, op kleine schaal, zijn desondanks toch gewenst. Hierbij wordt onder andere gedacht aan bijvoorbeeld een tijdschriftenwinkel en bloemenzaak. Andere mogelijkheden doen zich voor in het kader van een gecombineerde voorziening (servicewinkel) waarin bijvoorbeeld de VVV, bank en het postkantoor gehuisvest zijn. Er is geen huisarts in Vijlen, wel tweemaal per week een spreekuur. Met de toenemende vergrijzing leveren voor dorpen als Vijlen nieuwe vragen op ten aanzien van medische en zorgvoorzieningen. Daarom is het van belang dat nu al wordt nagedacht over de mogelijkheid van een multifunctionele accommodatie of een servicecentrum. Voor jongeren (< 12 jaar) zijn speelvoorzieningen goed op orde, zoals in de wijken en in De Koel. Wel is de gymzaal te klein en is voor de groep jarigen geen eigen voorziening aanwezig, zoals een jeugdhome. Speelvoorzieningen 3

4 Werken Vijlen is een woon- en leefdorp, met veel forensen en een sterk toeristisch recreatief profiel. De werkgelegenheid dient dit profiel te ondersteunen. Grootschalige werkgelegenheid is niet passend, maar er moet een actief toelatingsbeleid zijn voor de dorpse economie (voorzieningen, horeca, detailhandel en ambachten). Een winkel of een elektricien dient positief te worden benaderd. Dit kan tevens een bijdrage leveren aan de verbetering van de uitstraling van het dorp. Een brede centrumbestemming is dus wenselijk. De toekomst zal ook steeds meer gericht zijn op de dienstensector, wat heel goed in het dorp past. Binnen de maat en de schaal van het dorp dient de T+R sector zich te kunnen ontwikkelen. Stimuleren van ondernemerschap is verder ook belangrijk voor het verenigingsleven. Ondernemers zijn namelijk noodzakelijk in het kader van sponsorgeld. Verenigingsleven In Vijlen is een bloeiend verenigingsleven en worden veel goede evenementen georganiseerd. Probleem ten aanzien van het verenigingsleven is de aanwas van met name jongeren. Dit heeft direct te maken met het feit dat het voor jongeren en jonge gezinnen moeilijk is een geschikte woning te vinden in de kern. De communicatie met de gemeente kan verbeterd worden. Het oprichten van een buurtraad kan hiertoe bijdragen. Op deze manier hoopt men bepaalde dingen beter van de grond te kunnen krijgen. Zo bestaat de wens om voor de jeugd tussen ca een jeugdhome o.i.d. te realiseren. Voor deze groep jongeren zijn weinig voorzieningen in de kern. Onder de bewoners heerst verder het idee dat wat betreft subsidieverstrekking geen eerlijke verdeling van de middelen binnen de gemeente plaatsvindt. Er zou meer naar het aantal inwoners gekeken moeten worden. Aanvullend aan de bestaande evenementen zou een kermis georganiseerd kunnen worden. Recreatie Vroeger was Vaals vooral bekend om zijn grote hoeveelheid kleine pensions. Door schaalvergroting en andere doelgroepen is dit sterk verminderd. Grote voorzieningen bleven over en daarmee een grote doelgroep zoekt gericht naar vertier. Grote activiteiten in Parkstad zuigen het gebied nu leeg en dagrecreanten toeren nu voornamelijk door het gebied en zorgen voor drukte. Verblijfsrecreatie is belangrijk voor Vijlen. Op oude boerderijen ziet men bijvoorbeeld pensions terugkeren. Er is in elk geval ruimte voor kleinschalige verblijfsrecre- 4

5 atie. Over andere vormen van recreatie is veel discussie. Enerzijds worden zij niet wenselijk gevonden, anderzijds kunnen nieuwe vormen van kleinschalige dagrecreatie en toerisme gericht op cultuur en authenticiteit nieuwe kansen bieden, zonder het gebied aan te tasten. Iedereen is het wel eens over het feit dat er in het centrum meer kansen liggen, gecombineerd met herinrichting. Enkele bewoners merken daarbij echter op dat de nieuwe eigenaren/ bewoners van de vakantiewoningen weinig betrokkenheid met het dorp tonen. De nadruk wat betreft het stimuleren van toerisme en recreatie dient met name te liggen op voorzieningen, zoals fiets- en wandelpaden in de kern en het buitengebied, P+R plekken en straatmeubilair, zoals bankjes en prullenbakken. Ook zien enkele bewoners graag een jeu de boules baan of schaakbord in het dorp. Verder geldt ook dat de huidige horecaondernemingen beter met elkaar moeten afstemmen wanneer hun zaak gesloten is. Nu zijn ze allemaal op woensdag gesloten. Voorwaarde voor kleinschalige ontwikkeling van toeristische voorzieningen is dat de routing (van bijvoorbeeld wandelroutes, maar ook parkeervoorzieningen) verbeterd. De bebording is namelijk slecht. Centrumontwikkeling Vijlen moet aantrekkelijker en sfeervoller worden. Dat is goed voor de beleving van de bewoners zelf, maar nodigt tegelijk ook toeristen uit. Het kan tevens het draagvlak voor voorzieningen vergroten en nieuwe kansen bieden. Algemeen dient er meer openbaar groen te zijn, meer eenduidige straatbekleding (lantaarnpalen, trottoirs) en een duidelijke straatinrichting (met name de Vijlenberg). De Vijlenberg lijkt nu soms een racebaan, met enkele chicanes. Door de vele geparkeerde auto s is deze weg onoverzichtelijk. Enkele duidelijke oversteekplaatsen (o.a. bij de school en de winkels), gemarkeerde ingangen van het dorp en een centrumontwikkeling kunnen dit verbeteren. Grote beperking van het centrumgebiedje is het gebrek aan ruimte. Daarom is er voor gepleit om het centrum deels te verleggen (b.v. ter hoogte van de huidige sportvelden), maar dit wordt door de meeste bewoners niet ondersteund. Ondanks de beperkingen zijn enkele randvoorwaarden benoemd, die voor het centrum van belang zijn: openbaar groen; maatregelen op de weg (het hoeft niet alleen asfalt te zijn); geen parkeren toestaan, hoewel opgemerkt is dat indien dit op de gehele Vijlenberg verboden wordt, dit juist weer de snelheid kan bevorderen; flexibele bestemmingen om nieuwe activiteiten toe te staan; aantrekkelijkheid bevorderen door onder andere toename terrasjes; pleinvorming ; ontmoetingsplek bij de kerk; veilig voelen. 5

6 Om het parkeerprobleem op te lossen moet in elk geval worden gezorgd voor goede, maar niet te grote, P+R plekken aan de rand van het dorp (zoals in de weilanden aan de zuidzijde van het dorp). Een juiste bebording is daarbij cruciaal. In het dorp liggen mogelijkheden: door parkeerplaatsen te markeren (b.v. gevarieerd links en rechts van de weg, buiten het centrum, verkeer wordt hierdoor mede snel afgeremd); gebruik van locatie naast Bergzicht (particulier eigendom); parkeermogelijkheden in zijstraten (b.v. Borstelkrans, Hopschet) (hoewel in bepaalde wijken nu al een hoge parkeerdruk wordt ervaren); betere parkeerbezetting van De Koel. Dorpsplein, ontmoetingsplek? Voor het ontwikkelen van een centrum ontbreekt nu de levendigheid, die op haar beurt weer wordt beïnvloed door het gebrek aan sfeer in het dorp. De Vijlenberg is leuk om doorheen te rijden, maar Vijlen profiteert niet van de toerist. Verkeer De Vijlenberg wordt als te druk ervaren waarbij tevens sprake is van te hard rijdend gemotoriseerd verkeer. Het huidige besluit van een 30 km zone wordt afgewezen, onder andere omdat het bijna niet handhaafbaar is, mensen weten dan niet waarop zij moeten rekenen. De Vijlenberg moet verkeersluw worden of verkeer moet worden gedwongen langzaam te rijden. Een voorstel is om de weginrichting zo aan te passen dat langzaam rijden logisch wordt. Een 30 kilometer zone zonder dat dit in de uitstraling van de weg uitkomt, werkt volgens veel bewoners niet. Te veel beperkingen zijn 6

7 echter niet mogelijk, omdat ook agrarisch verkeer en openbaar vervoer van de weg gebruik moeten maken. Een geheel nieuwe optie voor het verkeersluw maken van de Vijlenberg is een omleiding aan de oostzijde van Vijlen, wat tegelijk een nieuwe ontsluiting voor de nieuwe woonwijk en de sportvelden kan zijn. Voorstanders wijzen op de grote verbetering voor het centrum en de nieuwe kansen voor herinrichting. Tegenstanders wijzen op het feit dat je hiermee het probleem verschuift en dat hierdoor natuurwaarden aan de oostzijde verloren gaan. Bovendien wordt geopperd dat het centrum ook geen stiltegebied hoeft te worden. Verkeersmaatregelen zijn verder ook gewenst aan de Vijlenerstraat. Op deze straat wordt ook te hard wordt gereden, is het druk en wordt overlast ervaren van tractoren. Bermen worden regelmatig kapot gereden. De weg is in feite te smal. Ook de kruising (T-splitsing) van de Vijlenstraat met de Vijlenberg wordt als gevaarlijk ervaren. De kruising (rechtsaf slaan vanaf Vijlenberg) is te ruim van opzet, zodat de weg afgesneden wordt. Verder zijn ook verkeersmaatregelen gewenst aan de Mamelisserweg. Ditzelfde geldt ook voor meerdere wegen in het buitengebied (onder andere Groenenweg) van Vijlen. Door de zeer diverse verkeersstromen op smalle wegen ontstaan namelijk gevaarlijke situaties. Selectieve bereikbaarheid van het buitengebied kan een oplossing bieden. Veel recreatieve ondernemers zien dat op sommige plaatsen juist als een nadeel. Het openbaar vervoer is nu vrij goed geregeld, maar er is zorg voor de toekomst. Door een enkeling wordt de huidige frequentie van de bussen niet als voldoende ervaren. Het merendeel geeft echter aan dat er in feite weinig tot geen gebruik van de bus gemaakt wordt en dat de frequentie in feite geen probleem is. Mocht het openbaar vervoer toch onder druk komen te staan, dan wordt gepleit om de aandacht vooral te richten op speciale doelgroepen en tijden, zoals de jongeren (schooltijden), ouderen en bijvoorbeeld de markt op dinsdag. De gemeente wordt gevraagd zich hiertoe in te blijven zetten. 213x00004/ Va-Up1 2 juni