OOK GETEST OP LEERLINGEN

Transcriptie

1 OOK GETEST OP LEERLINGEN KENNISMAKING MET DE PSYCHODIAGNOSTIEK EEN WORKSHOP VOOR LEERLINGEN 3 E GRAAD HUMANE WETENSCHAPPEN AANGEBODEN DOOR DE OPLEIDING BACHELOR TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE // WERKGROEP PSYCHODIAGNOSTIEK 1

2 OVERZICHT VAN DE WORKSHOP ONTHAAL DEEL 1: WAT WIL JIJ LATER WORDEN? DOE DE TEST! p. 4 DEEL 2: WAT IS EEN PSYCHOLOGISCH EXPERIMENT? p. 5-8 DEEL 3: HET VERHAAL VAN ANTON: DEMONSTRATIE VAN HET DIAGNOSTISCH PROCES p DEEL 4: RESULTATEN VAN DE BEROEPSKEUZEVRAGENLIJST EN SLOT p. 11

3 DOELSTELLING VAN DE WORKSHOP In het leerplan van de 3e graad ASO, Humane Wetenschappen, is er een eindterm onderzoekscompetentie opgenomen, en die luidt als volgt: Aan het einde van de derde graad humane wetenschappen, kunnen de leerlingen >>> zich oriënteren op een onderzoeksprobleem door gericht informatie te verzamelen, te ordenen en te bewerken; >>> zich over een gedrags- of cultuurwetenschappelijk vraagstuk buigen, een onderzoeksopdracht voorbereiden, uitvoeren en evalueren; >>> de onderzoeksresultaten en conclusies rapporteren en ze confronteren met andere standpunten. Het is niet evident om aan leerlingen abstracte begrippen zoals een onderzoek, de analyse van een probleem, het opstellen en toetsen van hypothesen, en evidence based handelen eenduidig en concreet uit te leggen. In de wetenschappelijke psychologie staat onderzoek centraal, en is men vertrouwd met dit soort begrippen. Het uitgangspunt is steeds de empirische cyclus. Dat is het proces, waarbij onderzoeksvragen stap voor stap geanalyseerd en beantwoord moeten worden, wil men tot wetenschappelijke waarheid komen. Eén van de onderzoeksdomeinen van de Toegepaste psychologie, is de psychodiagnostiek. De taak van een psychodiagnosticus is om een psychologisch probleem te verkennen en te analyseren, met de empirische cyclus als leidraad. De workshop Ook getest op leerlingen richt zich tot leerlingen uit de 3e graad Humane Wetenschappen, en heeft als doel leerlingen vertrouwd te maken met wetenschappelijk onderzoek. Gedurende twee lesuren wordt de klas op de campus van de opleiding Toegepaste psychologie van Howest in Brugge op een laagdrempelige en interactieve manier ondergedompeld in de wondere wereld van de gedragswetenschappen.

4 DEEL 1: WAT WIL JIJ LATER WORDEN? DOE DE TEST! Psychologische testen en vragenlijsten zijn hulpmiddelen die psychologen gebruiken bij bijvoorbeeld het stellen van een diagnose, bij het aanwerven van sollicitanten of bij het screenen van loopbaan- of studiemogelijkheden. Weet jij eigenlijk al wat je later wil worden? Je vraagt je misschien af: Word ik dokter, verkoper, politieman/vrouw of psycholoog Zit ik graag achter een bureau of werk ik liever met mensen? Ben je er nog niet uit? De Choice, een beroepskeuzevragenlijst ontwikkeld door Cebir, kan hierbij een hulpmiddel zijn. Je vult een computergestuurde vragenlijst in, waarbij je beroepen, professionele activiteiten en vrijetijdsactiviteiten gepresenteerd krijgt en moet aangeven hoe aantrekkelijk je die vindt. Op het einde van deze workshop krijg je een mini-rapportje mee naar huis met jouw persoonlijke resultaten en wat uitleg hoe je dit rapportje dient te interpreteren. AAN DE SLAG! Nu je de beroepskeuzevragenlijst hebt ingevuld, heb je al beter zicht op wat een vragenlijst kan inhouden. Door onderstaande vraagjes thuis of samen in de klas te overlopen, ontdek je nog meer: >>> Ga naar de website van Cebir ( en snuffel eens rond in Onze producten. Welk soort testen/vragenlijsten bieden ze zoal aan? >>> Wat zijn adaptieve testen? Zoek hier wat informatie over op. >>> De normscores die vermeld staan in het testrapport zijn Stanine-scores. Zoek op wat die betekenen. >>> In het testrapport is sprake van het model van Holland (RIASEC). Zoek informatie op over dit model. >>> Neem je testrapport bij de hand en zoek op basis van je profiel een 5-tal concrete beroepen die hierbij passen. Stel jezelf de vraag of je deze beroepen zou willen uitoefenen. Waarom wel/niet? 4

5 DEEL 2: WAT IS EEN PSYCHOLOGISCH EXPERIMENT? Bij het horen van het woord experiment, denk je wellicht spontaan aan professoren met lange baarden, die in witte jassen allerlei borrelende proefbuizen onder controle trachten te houden, en die zolang hun laboratorium niet ontploft onwaarschijnlijke fenomenen zoals zwarte gaten ontdekken, of ingenieuze dingen uitvinden, zoals lenzen waarop computerschermen worden geprojecteerd In de psychologie staan geen chemische stoffen of spitstechnologieën centraal, maar is het menselijk gedrag het voorwerp van onderzoek. Psychologen zijn gedragswetenschappers, wat betekent dat ze geïnteresseerd zijn in hoe menselijk gedrag tot stand komt. Ze stellen zich vragen zoals: wat bepaalt dat we sommige dingen kunnen onthouden, en zoveel andere zaken vergeten? Kunnen we verslaafd geraken aan het internet? Eten we enkel omdat we honger hebben, of spelen er nog andere factoren een rol? Om op zo n vragen te antwoorden, zetten ook psychologen vaak experimenten op. Maar hoe ziet zo n psychologisch experiment er dan uit? En hoe voelt het om zelf als proefkonijn aan een experiment deel te nemen? DE EMPIRISCHE CYCLUS OBSERVATIE EVALUATIE INDUCTIE TOETSING DEDUCTIE 5

6 Toepassing van de empirische cyclus aan de hand van een voorbeeld OBSERVATIE INDUCTIE Je neemt aan de hand van je zintuigen een verschijnsel waar: je ziet, hoort, ruikt, ervaart of voelt iets. Vb: De blonde meisjes die ik ken, doen me altijd lachen. Je veralgemeent die waarneming naar een algemene theorie. DEDUCTIE Je formuleert hypothesen of toetsbare voorspellingen. Vb: Als blonde meisjes een mop vertellen, dan zouden mensen hard moeten lachen. Je doet nieuwe waarnemingen. TOETSING EVALUATIE Vb: Ik vraag aan 100 mensen of ze zouden lachen met de mop van blonde meisjes. Of ik zet een experiment op waarbij in één groep van 20 mensen een blond meisje een mop vertelt, en in een andere groep van 20 mensen een zwartharig meisje dezelfde mop vertelt. Ik meet het gelach van het publiek aan de hand van een decibelmeter. Je analyseert de metingen en gaat na of de hypothese klopt of niet. Vb: Indien er in de beide groepen even hard wordt gelachen, dan klopt mijn hypothese niet. NIEUWE OBSERVATIE Vb: De lachsalvo s waren even luid in beide groepen, maar bij het zwartharige meisje waren er wel minder mensen die lachten

7 ZELFTOETS! Nu je weet hoe in de wetenschappelijke psychologie onderzoek gebeurt, kun je de volgende vragen beantwoorden: VRAAG 1 Welke uitspraak hoort bij welke fase uit de empirische cyclus? Trek voor elk vakje in de linkerkolom een pijl naar het daarbij horende vakje uit de rechterkolom. De verschillende fasen van de empirische cyclus OBSERVATIE Hoe kan ik onderzoeken of Zara puistjes heeft door te veel chocolade te eten? Indien Zara puistjes krijgt door het eten van chocolade, dan zou ze geen puistjes meer mogen hebben wanneer ze geen chocolade meer eet. INDUCTIE Ik zie dat Zara veel chocolade eet en veel puistjes heeft. DEDUCTIE Mensen die veel chocolade eten, krijgen daardoor veel puistjes. TOETSING Indien Zara na het stoppen met chocolade eten nog steeds veel puistjes heeft, dan moet ik op zoek naar andere oorzaken dan het eten van chocolade. EVALUATIE Ik tel het aantal puistjes op het moment dat Zara geen chocolade meer eet, en vergelijk dit met het aantal puistjes dat ze had toen ze nog chocolade at. 7

8 VRAAG 2 Tijdens de uiteenzetting vernam je de drie voorwaarden die nodig zijn om een uitspraak over oorzakelijkheid te kunnen doen. Welke? VRAAG 3 Duid het juiste antwoord aan: wanneer je aan de hand van een experiment wil vaststellen dat mensen die veel sporten, zich beter in hun vel voelen dan mensen die weinig sporten, dan is de onafhankelijke variabele a. de score op een vragenlijst die het welbevinden meet. b. het al dan niet aan sport doen. c. een groep mensen die gedurende enkele weken moeten sporten d. het oorzakelijke verband tussen sporten en welbevinden. VRAAG 4 Stel dat je aan de hand van een experiment wil onderzoeken of het kijken naar agressieve films leidt tot agressief gedrag. Stel je experiment schematisch voor. Wat is/zijn dan de a. hypothese? b. afhankelijke variabele? c. onafhankelijke variabele? d. manipulatie? e. de onderzoeksgroepen? 8

9 DEEL 3: HET VERHAAL VAN ANTON DEMONSTRATIE VAN HET DIAGNOSTISCH PROCES Vanuit casuïstiek demonstreren we dat de psycholoog op een wetenschappelijk verantwoorde wijze psychologische problemen of gedragsproblemen gaat verkennen. De leerlingen maken kennis met het diagnostisch proces dat gebaseerd is op de empirische cyclus: observatie (verzamelen en ordenen van gegevens), inductie (formuleren van hypothesen over het probleem), deductie van toetsbare voorspellingen, en toetsen van de voorspellingen en de evaluatie DE EMPIRISCHE CYCLUS OBSERVATIE EVALUATIE INDUCTIE TOETSING DEDUCTIE DE DIAGNOSTISCHE CYCLUS WIE KOMT MET WAT NET NU NAAR HIER? ARGUMENTATIE HET DIAGNOSTISCH SCENARIO AFNAME EN VERWERKING HYPOTHESEVORMING + KEUZE VAN DE MEETINSTRUMENTEN 9

10 AAN DE SLAG! Kruip eens in de huid van de klinisch psycholoog, en doorloop de onderstaande vragen STAP 1: EXPLORATIE VAN DE HULPVRAAG: WIE KOMT MET WAT NET NU NAAR HIER? Vraag 1: Wat gaat er mis? Vraag 2: Wat lukt er wel nog? Vraag 3: Wat observeer je bij deze cliënt? STAP 2: DIAGNOSTISCH SCENARIO Vraag 4: Wat is de voorlopige theorie van de psychologe? a. Anton heeft een agressieprobleem c. Anton heeft een depressie. b. Anton heeft een angststoornis. d. Anton heeft een sociale fobie. 10

11 STAP 3 & 4: HYPOTHESEN VORMEN EN TOETSEN Demonstratie van enkele diagnostische methoden. A. Zinnen Aanvul Lijst 1. Als ik het voor het zeggen had,.. 2. Het liefst van al 3. Meisjes... B. Teken een klok en zet de wijzer op drie uur. DEEL 4: RESULTATEN VAN DE BEROEPS- KEUZEVRAGENLIJST EN SLOT De resultaten van de beroepskeuzevragenlijst zijn inmiddels verwerkt. Je krijgt van ons een persoonlijk testrapport mee naar huis. LET WEL OP Zo n testrapport is eigenlijk bedoeld voor iemand die reeds opgeleid is om testinterpretaties te maken (bv. een bachelor Toegepaste Psychologie of master Psychologie), niet voor een kandidaat. Wees dus extra voorzichtig met je eigen interpretaties. >>> Deze resultaten zijn allesbehalve bindend, dit wil zeggen dat de test niet bedoeld is als enige maatstaf, waarop je je studiekeuze dient te baseren. Stel jezelf de volgende vragen: Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Een gouden tip: Maak je studiekeuze weloverwogen, want het bepaalt de rest van je leven 11 11

12 TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE Waarom kiezen voor Toegepaste Psychologie? Je kiest voor de opleiding tot bachelor in de Toegepaste Psychologie, omdat je van mensen houdt. Je hebt veel geduld en je kunt goed luisteren. Je kunt je open stellen voor de problemen van kinderen, jongeren en volwassen en je wilt samen met hen een oplossing vinden. Je bent discreet en je weet wanneer je moet zwijgen of handelen. Je geeft de ander graag de ruimte om zijn verhaal te doen. Je hebt een groot verantwoordelijkheidsbesef, want je beseft hoe delicaat het is om met kwetsbare mensen te werken. Je bent een teamplayer die ook snel op zijn pootjes valt Wat na je studie? Voor wie meteen het werkveld in wil, kan je als bachelor in de Toegepaste psychologie vooral aan de slag in organisaties die professionele hulp verlenen met het oog op het optimaliseren van het (psychosociaal) welzijn van mensen. Traditionele werkterreinen zijn o.a.: Personeelsdiensten in openbare instellingen en privébedrijven / Selectie- en wervingsbureaus / Arbeidstrajectbegeleiding / Algemene ziekenhuizen / Psychiatrische ziekenhuizen of centra (voor kinderen, jongeren en volwassenen) / Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg / Centra Algemeen Welzijn / Centra voor leerlingenbegeleiding en scholen / Centra voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning / Revalidatiecentra (voor zowel kinderen als volwassenen) / Expertisecentra voor autisme / Je kan ook als zelfstandige een activiteit uitoefenen, zowel in de klinische sector als in de HRM-wereld. Je bachelordiploma in de Toegepaste psychologie biedt je echter ook heel wat mogelijkheden om verder te studeren. Zo kan je via schakelprogramma s doorstromen naar verschillende masters, waaronder de master psychologie, pedagogische wetenschappen, gezondheidsvoorlichting en -bevordering, sociologie, communicatiewetenschappen, politieke wetenschappen, EU-studies, management en beleid van de gezondheidszorg, criminologische wetenschappen, seksuologie, Meer weten? Sint-Jorisstraat Brugge T F sofie.doom@howest.be - Kom proefstuderen,of bezoek ons op onze infodagen! howest.be