HAKRINBANK N.V. JAARVERSLAG 2006 MISSIE

Transcriptie

1

2 JAARVERSLAG 2006 HAKRINBANK N.V. MISSIE De Hakrinbank biedt als innovatieve en dynamische instelling haar klanten een integraal pakket van hoogwaardige financiële diensten aan. Deskundige medewerkers leveren in teamverband maatwerk voor maximale klanttevredenheid.

3 Personeelsfeest in Hotel Torarica ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de Hakrinbank.

4 28 JUNI JUNI 2006 solide en betrouwbaar HAKRINBANK N.V JAAR Op 28 juni 2006 was het precies 70 jaar geleden dat de Hakrinbank een aanvang maakte met haar dienstverlening aan de Surinaamse gemeenschap. Begonnen als familiebedrijf onder de naam O.R.G. Vervuurts Banking Corporation, groeide de bank sinds haar oprichting gestaag. In 1943 werden de statuten gewijzigd en de naam veranderd in Vervuurtsbank N.V. Vanwege de gezonde ontwikkeling van de bank bleek het oude hoofdkantoor aan de Keizerstraat niet meer adequaat en werd het voor Surinaamse begrippen majestueus gebouw van het huidige hoofdkantoor aan de Dr. Sophie Redmondstraat 11-13, in 1971 in gebruik genomen. Dit kantoorpand is nog steeds het hoogste in Paramaribo. In hetzelfde jaar vond er een reorganisatie van de bank plaats, inhoudende onder meer de participatie in het aandelenkapitaal door bekende buitenlandse banken en de Surinaamse overheid, alsmede statutenwijziging waarbij de tegenwoordige benaming van Handels- Krediet- en Industriebank N.V., afgekort Hakrinbank N.V. werd verkregen. Tegelijkertijd werd de eerste computer geïnstalleerd, en was onze bank de enige in ons land met een geautomatiseerde administratie. In de eerste helft van de tachtiger jaren van de vorige eeuw kwamen alle aandelen weer in Surinaamse handen. De Hakrinbank heeft dankzij de inzet van alle, zowel huidige als vroegere medewerkers en de steun en het vertrouwen van al haar klanten en relaties, haar plaats in onze samenleving veroverd en is thans een begrip in ons land. Als toonaangevende bankinstelling omvat onze dienstverlening een breed scala van financiële producten. Wij zijn gepast trots op de vooraanstaande rol die wij spelen op het gebied van productinnovatie. Zo was het onze bank die begin 2004 als eerste internetbanking introduceerde in Suriname. Anno 2007 staat onze bank voor grote uitdagingen, vanwege snelle en ingrijpende veranderingen die zich zowel nationaal als internationaal voltrekken. Gedacht moet hierbij worden aan de toenemende concurrentie door ontwikkelingen op de Surinaamse bancaire markt en de verdere economische integratie van ons land in de Caricom en andere economische samenwerkingsverbanden. Verder aan de aangescherpte regelgeving van diverse toezichthouders en toegenomen compliancevereisten. Eveneens is sprake van kritischer wordende cliënten die hoge eisen stellen aan de kwaliteit van onze dienstverlening en moderne bankproducten wensen. Dit leidt tot toenemende investeringen in hardware en software die steeds moeilijker voor kleinschalige banken zijn te financieren.vandaar dat deze in toenemende mate kiezen voor een fusie of overname teneinde de zo noodzakelijke schaalvoordelen te kunnen realiseren. Met de inzet en motivatie van onze deskundige medewerkers zullen wij passende antwoorden vinden voor deze uitdagingen en voortgaan met onze dienstverlening aan de Surinaamse gemeenschap, dit ter verzekering van de verdere ontwikkeling en bloei van onze bank, het bevorderen van het welzijn van onze employees, het behalen van rendement voor onze aandeelhouders en zodoende ook het leveren van een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van ons land. Wij zijn er trots op dat de Hakrinbank in goede, bedrijfseconomische gezondheid haar zeventigste verjaardag heeft mogen vieren. In het jubileumjaar zijn diverse groei en rentabiliteitsrecords gerealiseerd. Dit jaarverslag staat in het teken van de viering van dit jubileum. Op de omslag is ons hoofdkantoor met feestverlichting te zien en is het verslag verluchtigd met foto s die zijn geschoten tijdens de jubileumactiviteiten. De Hakrinbank is erg veel dank verschuldigd aan allen die haar steeds van harte hebben ondersteund.

5 MANAGEMENTTEAM Van links naar rechts: H. Liu Hung Chung, onderdirecteur Operations, drs. J. Bousaid, algemeen directeur, mr. M. Tjon A Ten, directeur en drs. G. Raghoenathsingh, onderdirecteur Commercial.

6 INHOUDSOPGAVE Missie 1 Hakrinbank N.V jaar 3 Organigram 6 Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers 8 Bericht van de Raad van Commissarissen 10 Verslag van de Directie 13 Algemene beschouwing 13 Economische ontwikkelingen in Het bedrijf van de bank 29 Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. 41 De financiële ontwikkeling van de bank 42 Accountantsverklaring 49 Jaarrekening Geconsolideerde balans 52 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 53 Vennootschappelijke balans 54 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 55 Toelichting op de jaarrekening 56 Overige gegevens 62 Curricula vitae en nevenfuncties van leden van de Raad van Commissarissen en Directie Hakrinbank 62 Adressenlijst 65 Bijlage: Suriname: macro-economische kerndata 66 5

7 Organigram per Algemeen Directeur Directeur Onderdirecteur Operations Onderdirecteur Commercial Human Resources & General Affairs Information & Communication Technology Internal Audit Credits Insurance Domestic Administration & Management Information (Accounting) Nationale Trust & Financierings Mij. N.V. Credit Administration Cash Administration & Management Information (Financial Controlling) Affiliates (Credits) Foreign Transfers Affiliates (Operations) Treasury & Securities Compliance & Legal Maintenance & Technical Support Risk Management 6

8 Functieverdeling per RAAD VAN COMMISSARISSEN Mr. A.K.R. Shyamnarain Ir. R.A. Mac Donald Drs. H.B. Abrahams G. Lie Sem-Nawikromo H.R. Ramdhani Drs. M.M. Sandvliet M.Sc. Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin - President - Vice President DIRECTIE Drs. J.D. Bousaid Mr. M.M Tjon A Ten - Algemeen Directeur - Directeur ONDERDIRECTEUREN H.S.K. Liu Hung Chung - Operations Drs. G.M. Raghoenathsingh MBA - Commercial Mr. M.M. Tjon A Ten Human Resources & General Affairs Mr. M. Naarendorp, Hoofd Drs. N. Samoedj Insurance R. Tjon A Kon, Hoofd Credit Administration Drs. I. Loenersloot, Hoofd Compliance & Legal Mr. M. Schaap Maintenance & Technical Support R. Tjokro, Hoofd Foreign Transfers M. Lie A Njoek, Hoofd (t/m ) Drs. A. Hagens, Wnd.hoofd (vanaf ) L. Karg, Onderhoofd Information & Communication Technolog y T. Sanches, Hoofd Ing. R. Mahabier A. Semoedi Ing. T. Csaba Domestic M.Tjon, Hoofd J. Legiman Cash A. Budel-Samiran, Hoofd Affiliates Branchmanagers - Tourtonne Drs. V. Ramtahalsing - Nieuwe Haven Drs. N. Elshot-Chelius - Latour R. Wimpel - Flora Drs. R. Mohamatsaid Drs. J.D. Bousaid Credits Account Managers C. Halfhide-Chou Drs. S. Kisoensingh-Jhauw Drs. S. Jadoenathmisier L. Venloo Ir.P.Quintius E. Frangie M.Sc. Treasury & Securities Drs. P. Tjon Kiem Sang, Hoofd Drs. R. Amirkhan Nationale Trust & Financierings Mij. N.V. H. Vijzelman, Hoofd Drs. R. Sitaram, Onderhoofd G. Jong M.Sc. Administration & Management Information R. Liesdek, Accounting Drs. R. Sheorajpanday, Fin. controlling Internal Audit B. Jewbali, Hoofd Risk Management S. Shair-Ali B.Sc., Hoofd Affiliates Branchmanagers - Nickerie R. Mangala, Hoofd A. Anandbahadoer, Onderhoofd - Tamanredjo S. Resomardono Assets & Liabilities Management Committee 7

9 VIJF JAAR GECONSOLIDEERDE KERNCIJFERS (in duizenden SRD) Balans Liquide middelen , , , , ,2 Klanten , , , , ,8 Overige activa , , , , ,5 Totaal activa , , , , ,5 Spaargelden , , , , ,3 Andere toevertrouwde middelen , , , , ,0 Eigen vermogen , , , , ,2 Totaal passiva , , , , ,5 Resultaten Bedrijfsopbrengsten , , , , ,4 Operationele bedrijfslasten , , , , ,1 Voorziening kredietrisico s 1.439, , , , ,8 Bedrijfsresultaat vóór belastingen , , , , ,5 Belastingen 7.181, , , ,2 845,1 Nettoresultaat , , , , ,4 Dividend in contanten 4.657, , , ,9 317,5 Dividend in aandelen ,6 5,3 Ratio s (in %) Efficiencyratio Return on average equity 46,90 46,10 39,91 40,16 26,41 Return on average assets 2,37 1,95 1,69 1,69 1,01 Capital ratio 5,48 4,50 3,89 4,76 3,46 BIS ratio 11,31 10,01 10,19 11,68 9,74 Gegevens van aandelen*) Aantal uitstaande aandelen Nettowinst per aandeel 27,41 18,20 11,79 1) 9,43 1) 4,26 Dividendbedrag per aandeel 10,00 6,07 4,00 4) 2,80 3) 0,91 Dividend (in %) 6.666, , ,68 2) 1.850,00 2) 600,00 Uitkeringspercentage 36,48 32,23 33,92 2) 29,40 2) 21,13 Intrinsieke waarde (zichtbare) 71,37 45,59 33,38 25,71 16,16 Beurskoers per aandeel 136,00 124,00 106,00 79,20 61,00 Marktkapitalisatie (x SRD 1.000) Aantal medewerkers Aantal kantoren *) x SRD 1; voor vergelijkingsdoeleinden zijn de bedragen herleid en gebaseerd op 1 aandeel van nominaal SRD 0,15 1) berekend over aantal aandelen voor stockdividend 3) inclusief aandelen uit agio van SRD 0, ) exclusief aandelen uit agioreserve 4) inclusief aandelen uit agio van SRD 0,0015 8

10 RAAD VAN COMMISSARISSEN Van links naar rechts: H. Ramdhani, mr. R. Shyamnarain, president-commissaris, drs. J. Tjang-A-Sjin, drs. M. Sandvliet, G. Lie Sem-Nawikromo, ir.r.mac Donald,vice president-commissaris en drs.h.abrahams. 9

11 BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Aan de aandeelhouders Algemeen Met genoegen doen wij u hierbij verslag van onze werkzaamheden in het boekjaar 2006, dat mede in het teken stond van het 70-jarig jubileum van de bank. In dit verslag komen ook de werkzaamheden van de Auditcommissie en de Remuneratie en Benoemingscommissie aan de orde. Voorts treft u hierin ons preadvies ten aanzien van het vaststellen van de jaarrekening en het voorstel inzake de winstverdeling. Werkzaamheden van de Raad van Commissarissen In 2006 is de Raad 11 keer in een reguliere vergadering bijeen geweest en 15 keer in een buitengewone vergadering. De reguliere vergaderingen vinden maandelijks plaats en worden plenair met de Directie gehouden, terwijl de buitengewone vergaderingen afhankelijk zijn van de te bespreken onderwerpen en over het algemeen alleen voor leden van de Raad zijn bestemd. Onze werkzaamheden hadden voornamelijk betrekking op de resultaten en de strategie van de vennootschap. Bespreking en beoordeling van de periodiek door de Directie aan de Raad gepresenteerde realisatiecijfers en goedkeuring van de Beleidsnota 2007 met de daarbij behorende Exploitatie- en Investeringsbegroting 2007 maakten hiervan deel uit. Daarnaast stonden de Corporate Governance, Risk Management, een oriëntatie op het invoeren van een systeem van performance indicatoren voor de Directie, het vaststellen van een nieuwe pensioenregeling voor de Directie, een voorstel voor aanpassing van de pensioenregeling voor enkele gewezen directieleden van de vennootschap, invulling van de werkrelatie van de Auditcommissie met sleutelactoren van de interne controle functie binnen de bank, het formuleren van een voorstel voor herziening van de remuneratie van leden van de Raad en een aantal andere onderwerpen op onze agenda. Op enkele van bovengenoemde onderwerpen wordt in het volgende nader ingegaan. Corporate Governance De president-commissaris en de voorzitter van de Auditcommissie hebben namens de Raad in juni 2006 in St. Lucia deelgenomen aan de launch en de inaugurele vergadering van de Caribbean Association of Audit Committee Members (CAACM). De oprichting van dit orgaan is geïnitieerd door de Caribbean Association of Indigenious Banks (CAIB), een samenwerkingsverband van regionale banken, waarvan onze algemeen directeur drs J.D. Bousaid één der bestuursleden is. Het lidmaatschap van de CAACM biedt ons de mogelijkheid om te delen in de kennis en ervaring van andere regionale banken ten aanzien van Corporate Governance en het uitwerken van strategieën om verder invulling te geven aan de werkzaamheden van Audit Committees. De Raad heeft het voornemen om, voor zover door hem noodzakelijk en doelmatig wordt geoordeeld, actief te participeren in de activiteiten van zowel de CAIB als de CAACM. In dit kader heeft de president-commissaris in november 2006 samen met de Directie in Port of Spain deelgenomen aan de jaarvergadering 2006 van CAIB, waarin onder meer issues op het gebied van Corporate Governance, Risk Management en de implementatie van de Basel II regels voor banken in de regio aan de orde kwamen. Werkzaamheden in relatie met de Directie De Raad heeft in 2006 aan een externe consultant gevraagd hem te adviseren over het ontwikkelen en het invoeren van een systeem van performance management voor de Directie en een aan het functioneren van de individuele leden hiervan verbonden bonusregeling. Het terzake uitgebrachte advies van de consultants is ondertussen ontvangen. Aan de hand hiervan beraadt de Raad zich thans over de wijze waarop het voorgestelde beoordelingssysteem het beste kan worden geïmplementeerd. Met de invoering van een aan de performance gerelateerde bonusregeling hoopt de Raad een effectieve en efficiënte koppeling te bereiken tussen de beoordeling van de prestaties en de beloning van individuele directieleden. Het motiveren en inspireren van de directie om zich extra in te zetten voor het realiseren van de organisatiedoelen staan hierin voorop. De Raad heeft ook de vigerende pensioenregeling voor de Directie aan een nadere beschouwing onderworpen. Hieruit bleek dat er behoefte bestond aan aanpassing hiervan aan de gewijzigde marktomstandigheden. Met ondersteuning van externe deskundigen heeft de Raad ondertussen een nieuwe regeling terzake vastgesteld. 10

12 In ons verslag van vorig jaar is aangegeven dat de Raad van Bestuur binnen afzienbare termijn zal worden uitgebreid met een Financieel Directeur (Chief Financial Officer). Het traject daartoe is met ingang van 1 januari 2007 ingezet. Werkzaamheden van de Auditcommissie De voorzitter van de Auditcommissie heeft in juni 2006 samen met de president-commissaris deelgenomen aan de launch en de inaugurele vergadering van de CAACM.Verder wordt verwezen naar hetgeen terzake onder Corporate Governance is opgenomen. In oktober 2006 heeft de Auditcommissie een plenaire bijeenkomst gehouden met alle sleutelactoren van de interne controle functie binnen de bank. Hierbij zijn onder andere de aandachtsgebieden, bestaande onderlinge werkverhoudingen, relaties met de Directie, taakomschrijvingen en bevoegdheden en de bemensing besproken en nauwgezet in kaart gebracht. Daarnaast heeft in november 2006 in aanwezigheid van de Directie een werkbespreking met de externe accountant plaatsgevonden, waarbij de management letter 2005 werd besproken. Er zijn voor de toekomst afspraken gemaakt voor een meer intensieve werkrelatie tussen Directie, Auditcommissie, interne accountant en externe accountant waarbij onder meer de management letters, de gecontroleerde jaarcijfers en overige relevante financiële rapportages zullen worden besproken. In februari 2007 heeft de externe accountant in het kader van de controle van de jaarrekening 2006 met de Auditcommissie, de Directie en de relevante staf, maatregelen in het licht van het beheersen van het frauderisico besproken. De Auditcommissie heeft steeds in de reguliere vergaderingen van de Raad verslag gedaan van zijn werkzaamheden. Werkzaamheden van de Remuneratie en Benoemingscommissie De Remuneratie en Benoemingscommissie heeft zich in 2006 beziggehouden met het formuleren van voorstellen inzake aanpassingen van de pensioenregeling voor respectievelijk de Directie en enkele gewezen directieleden. Daarvóór is er advies ingewonnen bij externe deskundigen. Het één en ander heeft geleid tot voorstellen aan de Raad, die ondertussen zijn goedgekeurd. Verder heeft de Commissie, ook met ondersteuning van een externe consultant, gewerkt aan het uitwerken van voorstellen voor het invoeren van een systeem van performance management voor de Directie en een daaraan gekoppelde bonusregeling. Hiervoor wordt verwezen naar hetgeen terzake onder Werkzaamheden in relatie met de Directie is opgenomen. De Commissie heeft voorts bijgedragen in de gedachtenvorming binnen de Raad over de definitieve invulling van de functie van CFO. Ook hiervoor wordt verwezen naar hetgeen eerder in dit verslag is opgenomen. De Commissie heeft steeds in de reguliere vergaderingen van de Raad verslag gedaan van zijn werkzaamheden. Onafhankelijkheid en samenstelling van de Raad De Raad is van mening dat alle commissarissen voldoen aan de vereisten van onafhankelijkheid in de zin van de Corporate Governance Code van Hakrinbank N.V. Elders in dit jaarverslag zijn de persoonsgegevens en de nevenfuncties van de leden van de Raad opgenomen. In 2006 hebben zich geen mutaties voorgedaan in de samenstelling van de Raad, die onveranderd uit zeven leden bestaat.volgens rooster zijn de commissarissen drs J.J.F. Tjang-A-Sjin en drs H.B. Abrahams aan de beurt om af te treden. Zij stellen zich ter beschikking om te worden herbenoemd. Wij bevelen hun herbenoeming aan. Honorarium van de leden van de Raad De Raad heeft zich gedurende enige tijd beraden over het formuleren van een voorstel voor herziening van het honorarium voor de werkzaamheden van leden van de Raad. In het algemeen heeft hierin als uitgangspunt gegolden dat de leden van de Raad adequaat dienen te worden gecompenseerd voor de door hen verrichte werkzaamheden. Daarbij dient in aanmerking te worden genomen dat het corporate governance beleid van de bank, voor een behoorlijke vervulling van de toezichthoudende taak van de Raad, een nauwere betrokkenheid van de individuele leden bij de uitvoering van zijn werkzaamheden vergt. Inherent hieraan is ook een duidelijker gedefiniëerde verantwoordelijkheid van de leden voor de door hen te verrichten werkzaamheden. Het één en ander zal uiteindelijk moeten resulteren in kwalitief beter toezicht. Bij het zoeken naar een adequate compensatie is in de eerste plaats rekening gehouden met de relevante expertise en, gezien zijn positie binnen de Raad, het tijdsbeslag dat de werk- 11

13 zaamheden van een lid vergt. Daarnaast dient daarin ook eventuele representatie en door de betrokkene in te zetten logistieke en ondersteunende voorzieningen te worden verdisconteerd. Jaarrekening en voorstel winstverdeling De Raad biedt u hierbij de jaarrekening van onze vennootschap aan over het boekjaar Deze jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke balans per 31 december, de vennootschappelijke winst- en verliesrekening, de geconsolideerde balans per 31 december, de geconsolideerde winst- en verliesrekening en de toelichtingen daarop. Conform het bepaalde in onze statuten hebben wij de jaarrekening door de externe accountant doen onderzoeken. Zijn terzake gegeven goedkeurende verklaring is bijgevoegd. Het bedrijfsresultaat is in hoofdzaak de uitkomst van de in de Beleidsnota 2006 opgenomen strategische doelstellingen en het vastgestelde beleid, dat consciëntieus door de Directie is uitgevoerd. Ook dit jaar is dit bedrijfsresultaat mede beïnvloed door de voortgaande positieve ontwikkelingen in de macroeconomische omgeving in Suriname. Prudent financieel beheer door de overheid, maar ook de gunstige prijzen op de wereldmarkt voor onder andere aardolie, goud en aluinaarde hebben hieraan ongetwijfeld bijgedragen. In dit verband is het kenmerkend dat 2006 voor een groot deel is beheerst door de publieke discussie over de vraag of wij als natie voldoende overhouden aan de exploitatie van onze natuurlijke hulpbronnen, die hoofdzakelijk in handen is van buitenlandse multinationals. Uit die discussie komt onmiskenbaar de diepe betrokkenheid die de gemeenschap voor deze materie toont naar voren. Het blijkt dat er behoefte bestaat aan transparantie in het overheidsbeleid ten aanzien van de ontwikkeling van onze natuurlijke hulpbronnen. Dit geldt des te meer voor het verstrekken van inzicht in de opbrengsten, die wij als gemeenschap daaruit genereren en de bestemming, die aan deze opbrengsten wordt gegeven. Voorts blijkt er min of meer publieke consensus over te bestaan dat er een heroriëntatie nodig is over de wijze waarop wij tot nu toe met onze natuurlijke hulpbronnen omgaan. Goed bekeken kan dit voor de regering als steun in de rug worden beschouwd bij de komende onderhandelingen over de exploitatie van bauxiet in West- Suriname en goud in het Nassaugebergte. De winst vóór belastingen bedraagt SRD 19,95 miljoen. Na aftrek van belastingen resteert een nettowinst van SRD 12,77 miljoen. Wij stellen voor van de nettowinst SRD 4,66 miljoen te bestemmen voor uitkering aan de aandeelhouders en SRD 8,11 miljoen toe te voegen aan de Algemene Reserve. Het dividend per aandeel van nominaal SRD 0,15 kan op grond van het voorgaande, mede in het licht van ons jubileumjaar 2006, worden vastgesteld op SRD 10 en zal in contanten worden uitgekeerd. Hiervan is in oktober 2006 per aandeel reeds SRD 1,40 als interimdividend uitgekeerd, hetgeen resulteert in een slotdividend van SRD 8,60 per aandeel van nominaal SRD 0,15. Wij adviseren u deze jaarrekening vast te stellen en daarmee décharge te verlenen aan de Directie voor het door haar in het boekjaar uitgeoefende bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor het daarop gehouden toezicht.voorts geven wij u in overweging het voorstel inzake de winstverdeling goed te keuren. Dank voor het goede resultaat De Raad bedankt de Directie voor de wijze waarop zij de belangen van onze vennootschap in het afgelopen boekjaar heeft behartigd en in het bijzonder voor haar inspanningen en strategische keuzes, die hebben geleid tot het goede bedrijfsresultaat. Wij bedanken verder de staf en de overige medewerkers voor hun individuele bijdragen aan een succesvol jaar voor onze vennootschap en erkennen tevens dat deze een niet te ontberen ondersteuning zijn geweest voor het bereiken van de gestelde doelstellingen. Voorts bedanken wij de cliënten en andere relaties voor het in Hakrinbank N.V. gestelde vertrouwen, dat een goede basis bleek voor wederzijds voordeel. En last but not least bedanken wij u, onze aandeelhouders, voor de ondersteuning die wij van u in ons werk genieten. Als organisatie putten wij hieruit inspiratie om voortdurend te streven naar excellence in alles wat wij doen. Paramaribo, 10 april 2007 Raad van Commissarissen Mr. A.K.R. Shyamnarain - President-Commissaris Ir. R.A. Mac Donald - Vice President-Commissaris Drs. H.B. Abrahams G. Lie Sem-Nawikromo H.R. Ramdhani Drs. M.M. Sandvliet Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin 12

14 VERSLAG VAN DE DIRECTIE Algemene beschouwing In het jaar 2006, waarin onze bank haar 70ste verjaardag vierde, heeft zij uitstekende prestaties geleverd. Het geconsolideerd balanstotaal steeg met bijna 29% tot SRD 606,5 miljoen en de winst vóór belasting nam met ruim 50% toe tot bijna SRD 20 miljoen. De key performance ratio s vertoonden allen een verbetering. De return on assets steeg van 1,95% naar 2,37% en de return on equity verbeterde van 46,1 tot 46,9%.Verder daalde de efficiencyratio van 59% naar 56% en de non-performing ratio kredieten van 3% naar 2%. De gezonde bedrijfsontwikkeling is het gevolg van een samenstel van factoren. Zo heeft onze instelling geprofiteerd van de gunstige macro-economische omgeving welke werd gekenmerkt door een lage inflatie, stabiele wisselkoers en gestegen economische groei. Daardoor was de kredietvraag op een goed niveau. De uitzettingen namen toe met 33,4% hetgeen hoger is dan gebudgetteerd. Bij het consumentenkrediet was wel een zekere mate van marktverzadiging merkbaar. De vreemde valutamarkt werd gekenmerkt door rust, doordat vraag en aanbod gemakkelijk met elkaar verzoend konden worden tegen de geldende marktkoersen. In zijn Financiële Nota van 2007 stelde de Minister van Financiën dat de gunstige economische ontwikkeling vooral een gevolg was van een strakke en disciplinaire uitvoering van het budgettaire beleid, ondersteund door een gunstige internationale conjunctuur, alsmede een prudent monetair beleid. De overheidsfinanciën lieten een opvallende verbetering zien en na jaren werd weer een klein begrotingsoverschot op kasbasis gerealiseerd. Het begrotingsbeleid en de continuering van het strikte monetair beleid door de Centrale Bank van Suriname leidden tot vermindering van het inflatietempo, terwijl de wisselkoers van de Surinaamse Dollar stabiel bleef ten opzichte van de US Dollar, onze belangrijkste handelsvaluta. De gunstige wereldmarktprijzen voor onze minerale exportprodukten hadden een positieve uitwerking op de overheidsfinanciën, de betalingsbalans en de monetaire reserve. De betalingsbalans vertoonde na jaren weer een overschot op de lopende rekening en de monetaire reserve steeg fors tot een internationaal aanvaardbaar geacht niveau van bijna 3 maanden import. In de reële sfeer waren positieve tendensen waar te nemen in de mijnbouwsector, maar ook in de bouwen constructiesector, de bananenindustrie, aquacultuur, de zuivel- en de water- en frisdrankenindustrie. In de dienstensectoren met name in het toerisme en de telecommunicatie, voltrokken zich opvallende ontwikkelingen. Het Surinaams Planbureau raamt de reële groei van het Bruto Binnenlands Produkt op 5,8% hetgeen wij realistisch achten. De staatsschuld is in het verslagjaar afgenomen. De verbetering van het schuldmanagement en het beter nakomen van internationale verplichtingen waren belangrijke redenen voor het internationaal ratingsbureau Standard and Poor s om de kredietwaardigheid van Suriname tegen het jaareinde op te trekken en wel met 1 trede. Dit is de eerste rating upgrade sinds ons land in 1999 gerenommeerde ratingsbureaus inschakelde. De rating outlook werd op positive gesteld, hetgeen veelal een voorloper is van een upgrade. Doelstelling moet zijn het bereiken van een investmentgrade rating op middellange termijn, hetgeen wij haalbaar achten. Ook de artikel IV consultatiemissie van het Internationaal Monetair Fonds, die begin 2007 het jaarlijkse landenexamen afnam, sprak zich lovend uit over de prestaties van de Surinaamse beleidsmakers, die boven verwachting waren. Teleurstellend was anderzijds de beperkte vooruitgang die werd geboekt met het Public Sector Reformprogramma dat van groot belang is voor de duurzame en evenwichtige ontwikkeling van ons land. De huidige gunstige macro-economische ontwikkeling maakt de succesvolle uitvoering van dit programma goed mogelijk. Voorts zijn de vruchten van de groei nog niet voldoende zichtbaar in de gehele samenleving. Onze bank heeft geprofiteerd van de gunstige economische omgeving waarin zij in het verslagjaar 13

15 opereerde. Daarnaast heeft het door de directie gevoerde bedrijfsbeleid haar vruchten afgeworpen, waardoor goede resultaten werden geboekt. De belangrijkste bedrijfsdoelstellingen in 2006 waren duurzame groei, verbetering van de rentabiliteit, aanscherping van het balansbeheer, verhoging van de efficiency, versterking van het risicomanagement evenals customers relationsmanagement. Andere doelstellingen waren verhoging van het niveau van employeesatisfactie en social corporate citizenship. Deze doelstellingen zijn goeddeels gerealiseerd. In de loop van het jaar werd een multi-disciplinaire werkgroep belast met het ontwikkelen van een Balanced Score-Card (BSC) voor de bank als geheel. Vervolgens moet deze ook op afdelings- en individueel niveau worden opgemaakt. De BSC zal een belangrijke tool worden voor de monitoring van onze bedrijfsperformance. In het verslagjaar werd de corporate governance code van de Hakrinbank geïntroduceerd die als leidraad dient voor haar handelen. In dit kader werden er binnen de Raad van Commissarissen de Audit- en de Benoemings en Remuneratiecommissie ingesteld. Ter verbetering van de corporate governance werd in 2006 een zelfstandige afdeling riskmanagement opgezet met als primaire doelstellingen het inschatten en beheersen van risico s binnen de door onze bank vastgestelde risicolimieten en het zoeken naar een optimale balans tussen risico en rendement. Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V., heeft een redelijk boekjaar achter de rug. Het balanstotaal groeide met 28%, terwijl de winst met 16% toenam. Deze groeipercentages liggen enigszins onder het budget als gevolg van een zekere marktverzadiging in bepaalde categorieën van het consumentenkrediet en van de toenemende concurrentie. De koerswaarde van het aandeel Hakrinbank N.V. steeg op de effectenbeurs met 10% tot SRD 136 per ultimo Het uit te keren cashdividend over het boekjaar 2006 beloopt SRD 10 per aandeel van nominaal SRD 0,15. Het regulier dividend bedraagt SRD 9 per aandeel, terwijl SRD 1 als jubileumdividend wordt toegekend in verband met het 70-jarig bestaan van de bank. Er is reeds interimdividend uitgekeerd in oktober 2006 van SRD 1,40 per aandeel; derhalve bedraagt het slotdividend SRD 8,60. Dit correspondeert met een dividendpercentage van en een dividend pay-out ratio van 36,5%. Dit is naar onze mening een aantrekkelijk rendement voor de aandeelhouder en levert een gunstige koers/winstverhouding op. In het vervolg van dit verslag wordt uitgebreid ingegaan op de economische ontwikkelingen in het jaar 2006, welke van belang zijn voor de performance van ons bedrijf. Dit verslag is uitgebreider dan gebruikelijk in de bancaire sector. De reden hiervoor is dat vanwege de beperkte beschikbaarheid van en toegankelijkheid tot actuele statistische informatie voor grote delen van de samenleving, is besloten in ons jaarverslag daaraan extra aandacht te besteden. Vervolgens komen ontwikkelingen binnen onze bank en dochteronderneming, de Nationale Trusten Financierings Maatschappij, aan de orde. In het laatste gedeelte passeert de financiële ontwikkeling van onze instelling de revue en wordt het winstverdelingsvoorstel behandeld. 14

16 Economische ontwikkelingen in 2006 In dit gedeelte van het jaarverslag zullen economische ontwikkelingen in het jaar 2006 aan de orde komen. Onder andere volgt een beschrijving en analyse van de overheidsfinanciën, staatsschuld, monetair- en wisselskoersbeleid, betalingsbalans en monetaire reserve evenals de reële sector. Overheidsfinanciën In september 2006 werd de gewijzigde ontwerpbegroting voor het dienstjaar 2006 door De Nationale Assemblee goedgekeurd. De late begrotingsbehandeling is het gevolg van het feit dat eerst het Meerjaren Ontwikkelings Programma (MOP) van de in september 2005 aangetreden nieuwe regering behandeld moest worden, waarbinnen de begroting is ingekaderd. De goedgekeurde begroting zag er alsvolgt uit. De uitgaven op de Gewone Dienst bedroegen SRD 1.342,8 miljoen hetgeen SRD 48,2 miljoen (3,5%) lager is dan initieel begroot. Dit is vooral het gevolg van de vermindering van de uitgaven voor goederen en diensten. De lopende uitgaven zagen er (in miljoenen SRD) als volgt uit. Lonen en salarissen 652,9 Goederen en diensten 280,3 Subsidies/overheidsbijdragen 307,9 Intrest staatsschuld 101,7 Totaal lopende uitgaven 1.342,8 Ontwerpbegroting dienstjaar 2006 (x SRD 1 miljoen)*) Omschrijving Uitgaven Ontvangsten Verschil in % BBP Gewone dienst 1.391, ,5-107,5-2 Kapitaaldienst 445,9 221,2-224,7-4 Totaal Gewone en Kapitaaldienst 1.836, ,7-332,2-6 *) Bron: Financiële Nota 2007 Uit het Flash Report 2006 blijkt dat evenals in voorgaande 3 jaren de realisatiegegevens op kasbasis veel beter zijn uitgevallen dan initieel begroot.voornamelijk door meevallers in de directe belastingontvangsten en dividenduitkeringen van staatsbedrijven (met name Staatsolie N.V.) en lager dan begrote kapitaalsuitgaven werd er zelfs een klein overschot gerealiseerd van SRD 49,2 miljoen, een opvallende prestatie. De ontvangsten op de Gewone Dienst bedroegen SRD miljoen hetgeen SRD 239,5 miljoen of 18,7% hoger is dan begroot. De verdeling zag er (in miljoenen SRD) alsvolgt uit. Directe belastingen 563,5 Indirecte belastingen 610,8 Niet-belastingmiddelen 348,7 Totale ontvangsten 1.523,0 De lonen en salarissen stegen in 2006 met ongeveer 30%, wat hoger is dan begroot. Uitgaven in verband met materiële aanschaffingen en diensten liepen terug, na het bereiken van een piek in verband met de parlementsverkiezingen in Intrestbetalingen en subsidies stegen met ongeveer 5%. Door capaciteitsbeperking bij de uitvoering van projecten waren de kapitaaluitgaven substantieel lager dan begroot en kwamen uit op circa SRD 160 miljoen. Het tekort op de kapitaaldienst bedroeg SRD 131 miljoen. De meevallers aan zowel de inkomsten- als uitgavenzijde leidden ertoe dat op de totale begroting een overschot werd gerealiseerd van SRD 49,2 miljoen in plaats van het gebudgetteerd tekort van SRD 332,2 miljoen. Het overschot werd gebruikt voor de aflossing van buitenlandse leningen en van een deel van de voorschotten van de Centrale Bank van Suriname. 15

17 In voorgaande jaarverslagen is steeds gewezen op de zwakke structuur van de overheidsfinanciën en de dreiging die hiervan uitgaat voor de monetaire- en financiële stabiliteit en daarmee voor de gehele economie. Gepleit werd daarom voor een serieuze uitvoering van een goed doordacht Public Sector Reformprogramma. Helaas zijn ondanks de uitgesproken intenties daartoe, nog steeds geen daadwerkelijke maatregelen genomen. Dit terwijl de condities voor succesvolle uitvoering wel aanwezig zijn. De economie groeit immers en de vooruitzichten zijn gunstig. De financiële positie van de Staat is duidelijk verbeterd, zodat meer ruimte is ontstaan voor de financiering van herstructureringsprogramma s. Het is dan ook vereist om meer aandacht te besteden aan de uitvoering van deze programma s, die van bijzonder belang zijn voor de duurzame ontwikkeling van ons land. Staatsschuldontwikkeling In onderstaand overzicht is de omvang en samenstelling van zowel de binnenlandse als buitenlandse staatsschuld opgenomen. Bij de beoordeling moet rekening gehouden worden met het feit dat de definitie van staatsschuld zoals vastgelegd in de Wet op de Staatsschuld afwijkt van die welke internationaal gangbaar is. Volgens de Surinaamse definitie worden de nog niet opgenomen bedragen van afgesloten leningen en de niet afgeroepen staatsgaranties wél gerekend tot de staatsschuld, terwijl dat internationaal niet gebruikelijk is. Tegen deze achtergrond is het gewenst de definiëring in de Wet op de Staatsschuld opnieuw te bezien. Ook zou de vraag gesteld kunnen worden of het wettelijke schuldplafond van 60 procent van het BBP niet aan de hoge kant is, gelet op de terugbetalingscapaciteit van de overheid. Soort crediteur 31 dec. 2006*) 31 dec dec Binnenlandse schuld naar crediteur (x SRD 1000) Schulden aan de Centrale Bank van Suriname Schulden aan het bankwezen Schulden aan particulieren Totaal binnenlandse schuld Overheidsgaranties Gecommitteerde leningen + garanties Totale binnenlandse schuld inclusief Overheidsgaranties en Gecommitteerde leningen + garanties Buitenlandse schuld naar crediteur (x USD 1000) Multilaterale crediteuren Bilaterale crediteuren Commerciële crediteuren Totaal buitenlandse schuld Overheidsgaranties Gecommitteerde leningen Totale buitenlandse schuld inclusief Overheidsgaranties en Gecommitteerde leningen *) voorlopige cijfers Bron: Bureau voor de Staatsschuld 16

18 De staatsschuld heeft zich in 2006 gunstig ontwikkeld. De binnenlandse staatsschuld daalde met iets meer dan 6% tot SRD 650,8 miljoen, terwijl de buitenlandse schuld ongeveer gelijk bleef. De appreciatie van de EURO leidde tot een toename van de in deze valuta uitstaande schuld in US Dollars omgerekend. De buitenlandse schuldquote zijnde de buitenlandse schuld in procenten van het Bruto Binnenlands Produkt daalde tot ongeveer 20%, hetgeen in vergelijking met andere landen in de regio als gunstig kan worden beschouwd. De afname van de binnenlandse schuld is het gevolg van de daling van de vlottende schuld aan de Centrale Bank van Suriname vanwege gepleegde aflossingen. Overheidsschulden aan het bankwezen stegen nauwelijks, omdat geen nieuw schatkistpapier werd uitgegeven. In 2007 zal naar verwachting een deel van dit kortlopend papier worden afgelost vanwege de verbeterde financiële positie van de Staat. Suriname komt haar aflossingsverplichtingen aan multilaterale en commerciële crediteuren de laatste jaren over het algemeen goed na, wat ook in 2006 het geval was. In dit jaar werden de bilaterale schulden aan Japan, Duitsland en Italië geheel afbetaald of geherstructureerd. In de aflossing van de schuld aan Brazilië en de Verenigde Staten is er een achterstand. Het is wenselijk deze leningen zo spoedig mogelijk te herstructureren. Er zijn indicaties dat ons land daarbij kan rekenen op gedeeltelijke kwijtschelding. Het verbeterde management van de staatsschuld en het nakomen van internationale schuldverplichtingen waren belangrijke redenen voor het internationaal ratingsbureau Standard and Poor s om de kredietwaardigheid van Suriname met 1 trede te verhogen, nl. naar B voor internationale kredietwaardigheid en B+ voor binnenlandse leningen. Belangrijk is ook de positive outlook van de rating, hetgeen veelal een voorloper is van een rating upgrade. Wij verwachten bij continuering van het ingezette beleid dat de creditrating van Suriname al in de loop van 2007 verder kan worden verhoogd. Monetaire ontwikkeling Het strakke monetaire beleid van de Centrale Bank van Suriname werd in 2006 enigszins versoepeld. Zo werd aan het begin van het jaar het verplichte kasreservepercentage voor de Surinaamse Dollar verlaagd van 30 naar 27 van de reserve base, zijnde alle SRD tegoeden van derden bij bankinstellingen. Mede naar aanleiding hiervan verlaagden de commerciële banken hun debetrentetarieven met gemiddeld 2 procentpunten. Daarenboven werd het percentage van de verplichte kasreservemiddelen dat mag worden aangewend voor langlopende concessionele bouwkredieten verhoogd van 8 naar 9 van de reserve base. In onderstaande tabel zijn de oorzaken van de mutaties in de liquiditeitspositie van de Surinaamse economie weergegeven. (M2, in miljoenen SRD): 2006*) Liquiditeitscreatie t.b.v. de overheid - 31,5 25,4 103,3 2. Kredietverlening aan de private sector 58,8 71,5 23,2 3. Overige oorzaken van liquiditeitscreatie - 88,2-59,9-64,5 Totaal binnenlandse liquiditeitscreatie - 60,9 37,0 62,0 4. Liquiditeitstoevoer uit het buitenland 262,7 57,4 109,5 Totale toename liquiditeitenmassa 201,8 94,4 171,5 1) Liquiditeitsquote (M2 : Nom. BNP Marktprijzen) 21,1 18,8 20,1 *) voorlopige cijfers 1) eigen schatting Bron: Centrale Bank van Suriname 17

19 De binnenlandse liquiditeitenmassa, M2, een belangrijk aangrijpingspunt voor het monetair beleid, steeg in 2006 met SRD 201,8 miljoen oftewel 22,9% tot SRD miljoen. Deze toename is volledig toe te rekenen aan liquiditeitstoevoer uit het buitenland. Binnenlandse factoren veroorzaakten per saldo een liquiditeitsvernietiging. De liquiditeitscreatie uit hoofde van bruto kredietverlening aan de private sector bedroeg SRD 58,8 miljoen, terwijl het kasoverschot van de overheid zorgde voor een geldverminderd effect van SRD 31,5 miljoen. De liquiditeitsgroei heeft geleid tot een stijging van de liquiditeitsquote, dit is de binnenlandse liquiditeitenmassa (M2) in procenten van het bruto nationaal product. Deze variabele schommelt nog onder het langjarig gemiddelde niveau van circa 25% hetgeen erop duidt dat de verhouding tussen de monetaire en de reële sfeer van de economie redelijk evenwichtig is. Hierbij moet echter worden opgemerkt dat de quote geen rekening houdt met het effect van de dollarisering van de economie. Het kasreservepercentage voor de vreemde valuta s bleef in 2006 onveranderd op 33,3 van de relevante reserve base. De banken mogen een deel van de verplichte kasreserves beleggen in kwalitatief goede en liquide vermogenstitels, met perspectief op een redelijk (beleggings)rendement. Op 2 januari 2007 werd het SRD kasreservepercentage verder verlaagd van 27 naar 25 van de reserve base. Dit is verantwoord gelet op de stabiele macroeconomische en monetaire omgeving. Het percentage van de reserve base dat mag worden aangewend voor goedkope bouwkredieten werd per diezelfde datum verhoogd van 9 naar 10. Mede naar aanleiding van de vermindering van de SRD kasreserve verlaagden de commerciële banken hun basis SRD debetrentetarieven verder en wel tot circa 12-13% per jaar. In de afgelopen jaren zijn deze tarieven aanzienlijk teruggebracht als gevolg van het afnemende inflatietempo. Per 1 januari 2007 is de rente op 6 maands schatkistpapier van de Republiek Suriname verder verlaagd van 10% tot 8% per jaar. De voorschotrente van de Centrale Bank van Suriname werd verminderd tot 10% per jaar. Het monetaire beeld van 2006 zal zich naar verwachting in 2007 voortzetten. Wij houden rekening met wederom een vrij omvangrijke liquiditeitstoevoer uit het buitenland. Er dient gewaakt te worden dat deze toevloed geen inflatoire druk binnen de Surinaamse economie veroorzaakt. De wisselkoers Gedurende het gehele jaar 2006 was het rustig op het wisselkoersenfront, als gevolg van het prudente budgettair en monetair beleid. Ook de deviezeninstroom (vooral vanuit de mijnbouwsector) droeg bij tot deze rust. Vraag en aanbod op de vreemde valutamarkt konden gemakkelijk verzoend worden tegen de geldende koersen. In onderstaande staafdiagram is de koersontwikkeling van de USD gedurende het verslagjaar weergegeven. USD aankoop- en verkoopkoersen jan feb mrt apr mei juni juli aug sept okt nov dec Aankoop Verkoop

20 Uit het diagram blijkt dat de gemiddelde verkoopkoers van de USD in 2006 SRD 2,80 beliep, minder dan 1% boven de richtkoers van de Centrale Bank van Suriname, en binnen de met deze instelling afgesproken bandbreedte voor de valutahandel. Ingaande 03 april 2006 verhoogde de Centrale Bank van Suriname de verkoopkoers voor de USD van SRD 2,77 naar SRD 2,78. De EURO vertoonde in 2006 een opvallende appreciatie t.o.v. de USD welke het gevolg is van internationale economische en politieke ontwikkelingen. Aangezien de koers van de SRD is gekoppeld aan die van de USD en bijgevolg vrij zweeft tegenover de EURO, werd deze valuta aanzienlijk duurder. De verkoopkoers van de Centrale Bank van Suriname steeg van SRD 3,298 per eind december 2005 naar SRD 3,672 per ultimo van het verslagjaar of met bijna 12%. Vanwege de continuering van het beleid van de monetaire autoriteiten en de voortdurende gunstige internationale conjunctuur wordt verwacht dat ook in 2007 de wisselkoersstabiliteit behouden zal kunnen worden. De betalingsbalans De gunstige wereldmarktprijzen voor onze belangrijkste minerale exportproducten leidden in 2006 tot een significante toename van de exportwaarde met 28% tot USD 931,1 miljoen. Aangezien de importen minder hard stegen door voornamelijk lagere importen vanuit de mijnbouwsektor als gevolg van de completering van grote projecten in 2005, werd een overschot van USD 140,7 miljoen gerealiseerd op de handelsbalans. Op de dienstenbalans was er een substantieel lager tekort. De lopende rekening werd door voorgaande ontwikkelingen gunstig beïnvloed en na jaren werd weer een positief saldo gerealiseerd te weten van USD 94,3 miljoen. De mutaties op de diverse deelbalansen van de betalingsbalans leidden ertoe dat de monetaire reserve toenam tot USD 258,9 miljoen. De vooruitzichten voor 2007 zijn gunstig, zodat naar verwachting de trend van 2006 zal kunnen worden voortgezet. Saldi van de betalingsbalans op kasbasis (in miljoenen USD) 2006*) 2005*) 2004 Goederenverkeer 140,7-91,2 40,5 Dienstenverkeer -30,7-147,7-129,7 Primaire inkomens -51,6-40,4-62,9 Inkomensoverdrachten 35,9 22,1 13,7 Lopende rekening 94,3-257,2-138,4 Kapitaalrekening -239,9 42,3-13,1 Nog te rubriceren posten 1) 232,3 231,8 188,6 Saldo der niet-monetaire 86,7 16,9 37,1 sectoren *) voorlopige cijfers 1) mutaties in vreemde muntrekeningen van ingezetenen Bron: Centrale Bank van Suriname Eén van de winnaressen van de kleurwedstrijd in verband met introductie van de Anansispaarrekening ontvangt haar prijs. 19

21 Monetaire reserve Het netto buitenlands actief groeide in 2006 met USD 96,3 miljoen of 59,2% tot USD 258,9 miljoen, goed voor de financiering van ongeveer 2,8 maanden import van goederen en diensten. De ontwikkeling van de monetaire reserve (in miljoenen USD) aan het einde van Omschrijving 2006*) 2005*) Monetaire autoriteiten a. Goudvoorraad 23,0 16,0 8,9 b. Bijzondere trekkingsrechten I.M.F. 1,3 2,0 2,1 c. Reservepositie in het I.M.F. 9,2 8,8 9,5 d. Deviezenvorderingen 235,5 138,4 118,0 e. Deviezenverplichtingen aan ingezetenen -28,8-22,5-22,1 f. Deviezenverplichtingen gedekt door zekerheidsstellingen -0,6-0,6-1,2 Totaal 1 239,6 142,1 115,2 2. Deviezenbanken a. Deviezenvorderingen 303,5 242,9 202,5 b. Deviezenverplichtingen aan ingezetenen -253,7-211,2-165,7 c. Deviezenverplichtingen aan niet ingezetenen -24,3-5,3-4,2 Totaal 2 25,5 26,4 32,6 Totaal ,1 168,5 147,8 3. Schulden in SRD aan niet-ingezetenen -6,2-5,9-5,6 Netto buitenlands actief 258,9 162,6 142,2 *) voorlopige cijfers Bron: Centrale Bank van Suriname Ondanks de opvallende toename is de monetaire reserve nog enigszins onder de internationaal gehanteerde norm van minstens 3 maanden import, en dus ook onder de conservatievere norm waarbij tevens rekening wordt gehouden met de buitenlandse aflossingsverplichtingen die binnen 1 jaar vervallen. Bedacht moet echter worden dat de alhier opererende mijnbouwmaatschappijen niet putten uit onze deviezenreserve bij hun importen. Ook doen importeurs de laatste jaren een beroep op de geldwisselkantoren in Suriname voor de voorziening in hun deviezenbehoefte. Rekening wordt gehouden met een verdere aangroei van onze monetaire reserve in 2007, hetgeen zal bijdragen tot versterking van het vertrouwen van het publiek in de stabiliteit van de externe waarde van de Surinaamse munt. 20

22 De Surinaamse Effectenbeurs Onderstaande tabel biedt inzicht in de handel op de Surinaamse Effectenbeurs in het jaar 2006 Fondsen Nom. waarde Omzet Omzet Beginkoers Slotkoers per stuk aantal effectief jan dec Assuria 0, ,40 6,25 11,60 C.I.C. 0, ,00 6,10 6,80 De Surinaamsche Bank 0, ,00 7,68 9,00 Elgawa 0, ,60 1,80 Hakrinbank 0, ,65 124,00 136,00 Margarine & Vettenfabriek 0, ,20 5,20 Self Reliance 0, ,90 9,30 8,60 Surinaamse Brouwerij 5, ,00 73,00 Torarica 0, ,00 27,00 39,00 Varossieau 0, ,00 9,00 9,00 VSH-United 0, ,00 21,00 21,50 Totaal aandelen ,95 Claims Torarica ,50 Totaal generaal ,45 Beursindex per 31 december 2006: 1.480,6 Bron: Vereniging voor de Effectenhandel in Suriname De Surinaamse Effectenbeurs vertoonde in 2006 wederom een duidelijke groei, getuige de toename van de effectieve omzet met ruim 114% tot SRD 1,77 miljoen. Meest verhandelde aandelen waren die van Assuria, VSH-United en Consolidated Industries Corporation (CIC), die respectievelijk 42,4%, 22,7% en 11,5% van de totale aandelenomzet voor hun rekening namen. Een belangrijke bijdrage aan de omzet werd geleverd door de verhandeling van claims Hotelmaatschappij Torarica. Deze waren grotendeels afkomstig van de overheid die besloot geen gebruik te maken van haar claimrecht in de uitgeschreven claimemissie van Torarica. De meest actieve brokers waren DSB Bank, Assuria Beleggingsmaatschappij en Hakrinbank. De beursindex steeg in het verslagjaar met 296,9 punten tot 1.480,6 een stijging van 25%. Deze toename ligt ruim boven het inflatiepercentage van 2006, zodat geconcludeerd mag worden dat investeren in aandelen gemiddeld genomen een aantrekkelijk reëel rendement in dat jaar heeft opgeleverd. In het verslagjaar hebben diverse bedrijven zoals Assuria en Hakrinbank hun aandelen verwisseld en werd een nieuwe nominale waarde in de Surinaamse Dollar vastgesteld. Deze exercitie heeft geleid tot koersaanpassing. Op 1 januari 2006 werd het fonds "VSH-United Holding Co." genoteerd op de Effectenbeurs. De eerste notering bedroeg SRD 21,00 per aandeel van nominaal SRD 0,01. In 2006 werd Fatum Investments officieel toegelaten als broker op de beurs, maar ontplooide nog geen activiteiten. 21

23 Het bankwezen in Suriname Het Surinaamse bankwezen heeft in 2006 een gunstige ontwikkeling doorgemaakt. Dit blijkt ook uit onderstaande tabel die inzicht verschaft in recente ontwikkelingen in het commerciële bankwezen in Suriname. Het geconsolideerd balanstotaal groeide met 26% terwijl de kredietverlening met circa 23% toenam. Uitleenbare middelen stegen met 29%, waardoor de beschikbare kredietruimte toenam. De capital ratio I vertoonde een lichte teruggang terwijl capital ratio II iets verbeterde. Kerncijfers van het algemene bankwezen in Suriname (in miljoenen SRD) Per jaarultimo 2006*) Balanstelling 2.871, , ,5 Uitleenbare- en kasmiddelen Rekeningcourantgelden 539,7 443,4 412,4 (verplichte kasreserve) (179,4) (179,0) 171,6 6) 4) 2) 360,3 264,4 240,8 Spaargelden 311,8 252,3 207,8 Termijndeposito s 126,5 94,3 76,5 Kapitaal en reserves 157,3 131,0 105,7 Totaal uitleenbare- en kasmiddelen 955,9 742,0 630,8 Kredietverlening en beleggingen 765,5 661,3 496,1 5) 3) 1) Kengetallen Capital ratio I (kapitaal en reserves in % van de balanstelling) 5,48 5,75 5,27 Capital ratio II (kapitaal en reserves in % van de kredietverlening) 20,55 19,81 21,31 1. exclusief voorziening dubieuze debiteuren ad SRD 25,7 miljoen 2. exclusief SRD 21,5 miljoen kasreserve bouwkredieten 3. exclusief voorziening dubieuze debiteuren ad SRD 26,5 miljoen 4. exclusief SRD 51,3 miljoen kasreserve bouwkredieten 5. exclusief voorzieningen dubieuze debiteuren SRD 36,1 miljoen 6. exclusief SRD 76,8 miljoen kasreserve bouwkredieten *) voorlopige cijfers Bron: Centrale Bank van Suriname 22