financieel beheer. Opstellen, analyse en beoordeling van de jaarrekening

Transcriptie

1 Algemene beginselen van het financieel beheer. Opstellen, analyse en beoordeling van de jaarrekening Patrick Valckx St.-Lambrechts-Woluwe Zaterdag 4 december 2010 Minimum te kennen leerstof Presentatie van 13 december 2008 Presentatie van 7 februari 2009 Presentatie van 7 maart 2009 Presentatie van 27 februari 2010 Het vervolgverhaal 1 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

2 Agenda Algemeen De voorstelling van de jaarrekening Betrouwbaarheid van financiële cijfers Enkele ratio s Netto bedrijfskapitaal Liquiditeitsratio s Solvabiliteitsratio s s Financiële moeilijkheden Knipperlichten Bepalingen in het vennootschapsrecht 2 Standaard layout van de balans Financiële analyse en planning Balans Nemen van investerings- beslissingen Vaste activa Vlottende activa Lange termijn passiva Korte termijn passiva Nemen van financiële beslissingen 3 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

3 Indeling resultatenrekening Bedrijfsresultaten Resultante van de opbrengsten en kosten die verband houden met de bedrijfsactiviteiten Financiële resultaten Opbrengsten en kosten als gevolg van de financiële investeringen en financieringsstructuur Uitzonderlijke resultaten Opbrengsten en kosten als gevolg van transacties die buiten de normale bedrijfsactiviteiten vallen (éénmalig, niet recurrent karakter) 4 4 Jaarrekening Waarderingsgrondslagen Boekhouddoctrine Boekhoudprincipes Waarderingsregels 5 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

4 Algemene waarderingsregels: KB / W.Venn. ZWAKTEN Vergelijkbaarheid Boekjaren Sectorieel Resultaatsbepaling VELE OPTIES 6 6 Waarom cijfers aanpassen? Opdrijven of maximalisering van de beurskoers Druk beleggers - Verwachte toekomstige dividendstromen - Vereiste minimale opbrengstvoet Geplande overname, verkoop van aandelen of kapitaalsverhoging Resultaatafvlakking (aftoppen goede prestaties) - Grote schommelingen zijn aandachtstrekkers - Variabiliteit geldt als maat voor het risico van een aandeel Aandeel- of resultaatgerichte verloning voor leidinggevend personeel via bonusplannen aandelenopties 7 7 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

5 Waarom cijfers aanpassen?(2) Vermindering van de belastingsdruk Doel: cash-outflow naar de overheid beperken Groter risico bij KMO dan bij beursgenoteerde vennootschap Verkrijgen van interessante ontleningsvoorwaarden Openbare obligatieleningen Financiering via kredietinstelling 8 8 Enkele onvolkomenheden in de rapportering Onvolledige rapportering van transacties met verbonden partijen Onvolledigheid van of fouten in de toelichting en het jaarverslag Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Hangende geschillen Vervallen schulden Belangrijke verplichtingen tot verkoop van vaste activa Financiële betrekkingen met bestuurders - zaakvoerders 9 9 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

6 Jaarrekening Artikel 24 KB /W. Venn. : De jaarrekening moet een getrouw beeld geven van het vermogen, de financiële iël positie en het resultaat t van de vennootschap. Enkele bedenkingen/bedreigingen Dikwijls fiscaal of bedrijfseconomisch geoptimaliseerd Verkort schema van de jaarrekening geeft beknopte informatie Geen verplichte opmaak van management accounts of analytisch vergelijkende cijfers 10 Jaarrekening (2) Enkele bedenkingen (vervolg) De boekhoudregels zijn mondiaal en Europees niet uniform - Hoe vergelijken? - Hoe waarderen? Niet in de jaarrekening geboekte elementen (zie verder) 11 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

7 Opstellen van de jaarrekening Artikel 82 KB /W. Venn. 2: mogelijkheid voor KMO s om een verkort schema van de resultatenrekening te gebruiken Artikel 83 KB /W. Venn. Vermelding van cijfers boekjaar en voorgaand boekjaar in de jaarrekening Cijfers vorig boekjaar mogen behouden blijven ingeval overgang verkort naar volledig schema Opstellen van de jaarrekening(2) Artikel 83 KB /W. Venn. (vervolg) Vergelijkbaarheid van cijfers! Cijfers vorig boekjaar mogen aangepast worden en bijkomende verduidelijking per rubriek in de toelichting (uitgezonderd onbelangrijke verschillen) Indien niet toegepast, verplichte opname van gegevens in de toelichting zodat vergelijking mogelijk wordt Uitzondering: eerste boekjaar Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

8 Bronnen window dressing Transacties met gerelateerde partijen (transfert pricing) Activering i van kosten van onderzoek en ontwikkeling is facultatief Activering van zelf ontwikkelde software Geen of onvoldoende afschrijvingen en waardeverminderingen boeken Niet bestendige toepassing van vervaardigingsprijs Bronnen window dressing (2) Afschrijving bijkomende kosten: 100% of samen met de investering (fiscale aspecten!) Proratering van de afschrijvingen in het jaar van aanschaffing Sale and lease back of sale and rent back- technieken waardoor positieve effecten kunnen gecreëerd worden in de resultaten en in de balansstructuur (solvabiliteit) Herstellingswerken zonder meerwaarde voor het actief worden als investering geboekt De overdreven waarde toegekend aan zelf geproduceerde vaste activa Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

9 Bronnen window dressing (3) Voorraden: marktprijs op of na balansdatum is lager dan de aanschaffingswaarde Ontvangen leverancierskortingen worden in resultaat opgenomen en niet toegewezen aan de voorraden Forfaitaire waardeverminderingen op voorraden of vorderingen Bronnen window dressing (4) Bestellingen in uitvoering: de afwerkingsgraad van het project kan niet betrouwbaar geschat worden De resultaten hangen af van het al of niet opleveren van het project Geen of onvoldoende waardeverminderingen op dubieuze vorderingen Vorderingen die jaren na elkaar met hetzelfde bedrag op de balans worden opgenomen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

10 Bronnen window dressing (5) De omvang van de rekening te innen opbrengsten moet in een redelijke verhouding staan tot de normale handelsvorderingen en moet gedocumenteerd zijn Vorderingen inzake rekening courant zaakvoerders of bestuurders Misbruik van vennootschapsgoederen Geen of onvoldoende voorziening voor versterkte garanties Onvoldoende verzekering van de risico s van productie of dienstverlening Bronnen window dressing (6) Verstrekte garanties, bv. bankgaranties en verbintenissen, holdinggaranties, wisselbriefgaranties, aval niet opgenomen in de buiten balansrekeningen Compensaties met niet-eisbare vorderingen Opnemen van kortlopende bij langlopende schulden Onvoldoende aanleggen voorziening vakantiegeld en/of eindejaarspremie Niet boeken van betwiste fiscale aanslagen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

11 Bronnen window dressing (7) Een niet correct document,( bv. een pro-forma factuur) wordt als omzet geboekt Er wordt een factuur opgesteld voor een levering waarvan men op voorhand weet dat men ze in het volgende boekjaar zal uitvoeren Er wordt een factuur opgesteld voor een levering waarvan men op voorhand weet dat men ze in het volgende boekjaar zal annuleren door het uitschrijven van een creditnota Bronnen window dressing (8) Opname of boeking van nog niet verworven opbrengsten, bv. nog niet ontvangen schade-eisen, eisen i.v.m. hangende geschillen, nog niet ontvangen verzekeringsclaims Onvoldoende verantwoording van elf geproduceerde vaste activa via een analytische boekhouding Het al dan niet activeren van kosten (activeringspolitiek) Afschrijvingsritme Aanleg en terugname van waardeverminderingen (op vaste activa, voorraden, vorderingen) Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

12 Bronnen window dressing (9) Verschuiven van resultaten via managementfees, commissies, vergoeding van octrooien, gebruik merknaam, bestuursvergoedingen, enz. Personeelskosten m.b.t. personeel dat niet in de onderneming is tewerkgesteld of helemaal niet werkt (huishoudhulp, tuinier, familie) Definitie van een ratio Het is een instrument van de financiële analyse. Hij vergelijkt onder de vorm van een coëfficiënt de bedragen opgenomen in de jaarrekening of de groep rekeningen van de balans of resultatenrekening. Ze zijn het meest zinvol wanneer de resultaten worden vergeleken met de industrie normen voor bedrijven van vergelijkbare grootte, met gelijke activiteiten. Meet de financiële gezondheid van een bedrijf Is gemeten ten opzichte van de andere Van periode tot periode 23 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

13 Definitie netto bedrijfskapitaalbehoefte (NBK) Door het normale verloop van de exploitatiecyclus wordt een deel van de vlottende bedrijfsactiva spontaan gefinancierd door niet financiële schulden op korte termijn. Slechts het deficit aan spontane financiering dient door een overschot van permanent vermogen te worden opgevangen en wordt daarom 'netto bedrijfskapitaalbehoefte' genoemd. Met andere woorden: door de afwerking en verkoop van voorraden en de realisatie (dus inning) van vorderingen op korte termijn worden er telkens opnieuw middelen verkregen die kunnen aangewend worden ter betaling van de leveranciers- en andere schulden op korte termijn Visuele voorstelling NBK Activa Passiva Vaste Activa Eigen Vermogen Vreemd Vermogen (lang) Netto bedrijfskapitaal Bedrijfsactiva (1) Vlottende (*) Vreemd (2) Vermogen (kort) (**) Permanent Vermogen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

14 Visuele voorstelling NBK (2) Vaste Activa Vlottende Bedrijfsactiva Activa Passiva Eigen Vermogen Vreemd Vermogen (lang) Netto bedrijfskapitaal (1) (*) Vreemd (2) Vermogen (kort) (**) Permanent Vermogen (1) (2) is positief positief netto bedrijfskapitaal met andere woorden: het tekort aan spontane financiering van de vlottende bedrijfsactiva dient door een overschot van permanent vermogen opgevangen te worden. Er is dus BEHOEFTE aan netto bedrijfskapitaal. (*) (= voorraden en bestellingen in uitvoering + vorderingen op ten hoogste één jaar + overlopende rekeningen van het actief) (**) (= schulden op > 1 jaar die binnen het jaar vervallen + handelsschulden + ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen + schulden mbt belastingen, bezoldigingen en sociale lasten + overlopende rekeningen van het passief) NBK en NBK-behoefte aan de hand van een vergelijkende case Op basis van de jaarrekening per 31/12/2008 van 4 vennootschappen gaan we het netto bedrijfskapitaal en de netto bedrijfskapitaalbehoefte vergelijken De vennootschappen behoren tot verschillende sectoren, nl. de afvalverwerkingssector (VESB), electronicasector (Nexans Benelux), de IT-sector (Sogeti) en de bouwsector (VBG) Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

15 Cijfergegevens - Activa BALANS ACTIVA (in EUR) VESB Nexans Benelux Sogeti Belgium VBG VASTE ACTIVA 20/ I. OPRICHTINGSKOSTEN II. IMMATERIELE VASTE ACTIVA III. MATERIELE VASTE ACTIVA 22/ A. Terreinen en gebouwen B. Instal., mach. en uitrust C. Meub. en rollend mat D. Leasing & soortgel. rechten E. Overige mat. vaste activa F. Act. in aanbouw en vooruitbetalingen IV. FINANCIEEL VASTE ACTIVA A. Verbonden ondernemingen - vorderingen 280/ B. Ondern. deelnemingsverhouding 282/ C. Andere fin. vaste activa 284/ VLOTTENDE ACTIVA 29/ V. OVERIGE VORDERINGEN > 1 JAAR 29 VI. VOORRADEN EN BEST. IN UITV A. Voorraden 30/ B. Bestellingen in uitvoering VII. VORDERINGEN < EEN JAAR 40/ A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen VIII. GELDBELEGGINGEN 50/ IX. LIQUIDE MIDDELEN 54/ X. OVERLOPENDE REK. 490/ TOTAAL DER ACTIVA 20/ Cijfergegevens - Passiva BALANS PASSIVA (in EUR) VESB Nexans Benelux Sogeti Belgium VBG EIGEN VERMOGEN 10/ I. KAPITAAL A. Geplaatst kapitaal B. Niet opgevraagd kapitaal II. UITGIFTEPREMIES III. HERWAARDERINGSMW. 12 IV. RESERVES A. Wettelijke reserve B. Onbeschikbare reserves C. Belastingsvrije reserves D. Beschikbare reserves V. OVERGED. WINST(+)/VERLIES (-) 140/ VI. KAPITAALSUBSIDIES VII. VOORZIENINGEN RISICO's EN LASTEN SCHULDEN 17/ VIII. SCHULDEN > 1 JAAR A. Financiële schulden 170/ IX. SCHULDEN < 1 JAAR 42/ A. Schulden >1 jaar die vervallen <1 jaar 42 B. Financiële schulden C. Handelsschulden - leveranciers D. Ontvangen vooruitbet. op bestellingen E. Schuld. m.b.t. belast.,bezold. & soc. last Belastingen 450/ Bezoldigingen en sociale lasten 454/ F. Overige schulden 47/ X. OVERLOPENDE REK TOTAAL DER PASSIVA 10/ Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

16 Cijfergegevens - Resultatenrekening RESULTATENREKENING (in EUR) VESB Nexans Benelux Sogeti Belgium VBG I. BEDRIJFSOPBRENGSTEN 70/ A. Omzet B. Wijziging in de voorraad (toename +, afname -) D. Andere bedrijfsopbrengsten b II. BEDRIJFSKOSTEN 60/ A. Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Inkopen 600/ Wijzigingen in voorraad B. Diensten en diverse goederen C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen D. Afschrijvingen imm. & mat vaste activa E. Waardeverminderingen op voorraden, best. in 631/ uitvoering en handelsvorderingen (toename+, afn. -) F. Voorzieningen voor risico's en kosten 635/ G. Andere bedrijfskosten 640/ H. Als herstructureringskosten geact. bedrijfskosten III. BEDRIJFSWINST (+)/BEDRIJFSVERLIES (-) 70/ IV. FINANCIELE OPBRENGSTEN V. FINANCIELE KOSTEN (-) VI. WINST (+)/VERLIES (-) UIT DE GEWONE 70/ BEDRIJFSUITOEFENING VII. UITZONDERLIJKE OPBRENGSTEN VIII. UITZONDERLIJKE KOSTEN XI. WINST (+)/VERLIES (-) VAN HET BOEKJAAR 70/ Grafiek netto bedrijfskapitaal (beperkte) vlottende activa vreemd vermogen op korte termijn netto bedrijfskapitaal VESB NEXANS BENELUX SOGETI BELGIUM VBG Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

17 Grafiek netto bedrijfskapitaalbehoefte 100% 80% 60% netto bedrijfskapitaalbehoefte 40% 20% vreemd vermogen op korte termijn exclusief financiële schulden op ten hoogste 1 jaar vlottende bedrijfsactiva 0% -20% VESB NEXANS BENELUX SOGETI BELGIUM VBG Definitie liquiditeit De liquiditeit geeft aan in welke mate de onderneming haar schulden op korte termijn kan nakomen. De analyse wordt aangevuld met het aantal dagen krediet dat aan de klanten verleend wordt en van de leveranciers bekomen wordt. Gewoonlijk neemt men aan dat een liquiditeitsratio hoger dan 1 duidt op een gezonde financiële situatie. Dit betekent dat de onderneming in staat is om haar korte termijnschulden terug te betalen met haar beschikbare middelen en met de ontvangen geldmiddelen uit de verkoop van haar voorraden en de inning van haar handelsvorderingen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

18 Liquiditeitsindicatoren aan de hand van een vergelijkende case Op basis van de jaarrekening per 31/12/2008 van 4 vennootschappen gaan we de verschillende liquiditeitsratio s vergelijken Liquiditeit in ruime zin Liquiditeit in enge zin Rotatie van de voorraad Aantal dagen klantenkrediet Aantal dagen leverancierskrediet Liquiditeit in ruime zin (current ratio) Definitie Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

19 Liquiditeit in ruime zin (current ratio) Berekening Liquiditeit in ruime zin VESB Nexans Sogeti VBG Vlottende activa Korte termijn schulden en overlopende rekeningen passief Current ratio 0,7 1,5 1,1 1, Liquiditeit in ruime zin (current ratio) Grafiek VESB Nexans Sogeti VBG 1, ,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 Courante activa Vreemd vermogen op korte termijn Current ratio Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

20 Liquiditeit in enge zin (acid ratio) Definitie Bij de berekening van de liquiditeitsratio in enge zin wordt in de teller geen rekening gehouden met de voorraden en overlopende activa en wordt er in de noemer geen rekening gehouden met de overlopende passiva Liquiditeit in enge zin (acid ratio) Berekening Liquiditeit in enge zin VESB Nexans Sogeti VBG Vlottende activa - voorraden - overlopende activa Korte termijn schulden Acid test ration 0,7 1,1 1,4 1, Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

21 Liquiditeit in enge zin (acid ratio) Grafiek , ,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0, ,20 Courante activa (excl. Voorraden en overlopende rek.) Vreemd vermogen op korte termijn (excl. Overlopende rek.) Acid Test 0 VESB Nexans Sogeti VBG 0, Rotatie van voorraad handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Definitie Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

22 Rotatie van voorraad handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Berekening Rotatie van voorraad handelsgoederen, grond- en hulpstoffen VESB Nexans Sogeti VBG Aankoop goederen Voorraad handelsgoederen en grond en hulpstoffen Rotatie 98,5 37,1 44, Aantal dagen klantenkrediet Definitie Deze ratio verwijst naar de gemiddelde tijdsduur die verloopt tussen het ontstaan van de handelsvorderingen d en de inning i ervan Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

23 Aantal dagen klantenkrediet Berekening Aantal dagen klantenkrediet VESB Nexans Sogeti VBG Handelsvorderingen Omzet en andere bedrijfsopbrengsten Aantal dagen Aantal dagen leverancierskrediet Definitie Deze ratio verwijst naar het gemiddeld aantal dagen dat verloopt tussen het ontstaan van de handelsschulden en de betaling ervan Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

24 Aantal dagen leverancierskrediet Berekening Aantal dagen leverancierskrediet VESB Nexans Sogeti VBG Handelsschulden Aankopen Aantal dagen Solvabiliteitsratio s Doel: Nagaan in hoeverre een onderneming in staat is haar financiële verplichtingen in verband met intrestbetalingen en aflossing van schulden na te komen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

25 Algemene schuldgraad vreemd vermogen eigen vermogen Geeft aan hoeveel vreemd vermogen staat tegenover 1 eigen vermogen. Varieert tussen 0 en bij positief eigen vermogen Ratio is negatief ingeval negatief eigen vermogen Algemene schuldgraad (2) vreemd vermogen % totaal t vermogen Duidt aan welk procentueel deel van het totaal vermogen uit vreemd vermogen bestaat Varieert tussen 0 en 100% bij positief eigen vermogen Stijgt boven de 100% ingeval negatief eigen vermogen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

26 Alternatieve berekeningswijze Financiële onafhankelijkheid eigen vermogen vreemd vermogen of eigen vermogen % totaal vermogen Interpretatie en commentaren Hoe groter de schuldgraad of hoe lager de graad van financiële onafhankelijkheid, hoe kleiner de bescherming van derden-schuldeisers Hoe hoger de schuldgraad, hoe groter het financiële risico van de onderneming - hogere vaste financiële kosten - grotere vaste terugbetalingsverplichtingen Invloed I l d van eventuele latente t meerwaarden (al dan niet uitgedrukt) Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

27 Interpretatie en commentaren (2) Invloed van dividendpolitiek Geeft geen onderscheid met de graad van schuldbescherming - bevoorrechte, gewone en achtergestelde schulden worden zonder onderscheid samengenomen - toevoeging achtergestelde schulden aan het kapitaal Niet opgevraagd gedeelte van het kapitaal is een onbetwistbare stortingsverbintenis Conclusies Schuldgraad is een eerste ruwe indicator Schuldgraad van de Belgische ondernemingen situeert zich op een hoog niveau - onvoldoende rendabiliteit van het eigen vermogen - moeilijkheden om nieuw kapitaal aan te trekken op de kapitaalmarkt huidige beperkte rendabiliteit bij belegging in aandelen gesloten aandelenstructuur bij familiale ondernemingen - aanmoediging schuldfinanciering door overheidspolitiek van rentepremies en staatswaarborgen - fiscale aftrekbaarheid van intresten op schuldkapitaal Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

28 Langetermijnschuldgraad Problematiek: De verschillende categorieën van vreemd vermogen hebben geen gelijke invloed op het financiële risico Permanente vermogen op korte termijn van schuldeisers ter beschikking in de onderneming Schulden op lange termijn bepalen eigenlijk het financiële risico van uw onderneming Langetermijnschuldgraad (2) vreemd vermogen op lange termijn eigen vermogen of vreemd vermogen op lange termijn % permanent vermogen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

29 Langetermijngraad van financiële onafhankelijkheid eigen vermogen vreemd vermogen op lange termijn of eigen vermogen % permanent vermogen Zelffinancieringsgraad: niet traditionele ratio reserves + overgedragen winst of verlies totaal t vermogen Indicator van : - gecumuleerde rendabiliteit uit de voorgaande boekjaren - dividend- en reserveringspolitiek - leeftijd van de onderneming Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

30 Zelffinancieringsgraad: niet traditionele ratio (2) Lage ratio = jonge, nog niet rendabele onderneming Let op: bepaalde boekhoudkundige operaties kunnen een zeer vertekend beeld geven! - incorporate reserves en overgedragen winst in kapitaal - kapitaalvermindering door incorporate van het overgedragen verlies Dekking van de financiële kosten van het vreemd vermogen door het nettoresultaat na niet-kaskosten, vóór financiële kosten en na belastingen Doel: Bepalen in hoeverre een onderneming in staat is de vaste financiële kosten van vreemd vermogen te dragen. Hoeveel maal zijn de financiële kosten gedekt door het netto resultaat? Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

31 Dekking van de financiële kosten van het vreemd vermogen door het nettoresultaat na niet-kaskosten, vóór financiële kosten en na belastingen (2) nettoresultaat vóór financiële kosten en na belastingen financiële kosten van het vreemd vermogen na belastingen Ratio is gelijk aan 1: nettoresultaat is juist voldoende om de financiële kosten van het vreemd vermogen te dragen, rekening houdend met de belastingen Ratio kleiner dan 1: onvoldoende dekking Dekking van de financiële kosten van het vreemd vermogen door het nettoresultaat na niet-kaskosten, vóór financiële kosten en na belastingen (3) Ratio groter dan 1: grotere veiligheidsmarge tegen eventuele dalende nettoresultaten en/of de onderneming kan nog meer financiële kosten van bijkomende schulden dragen Beperking: in deze dekkingsratio ontbreekt het aspect aflossing van schulden Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

32 Dekking van het vreemd vermogen door de cashflow Doel: Bepalen in welke mate de schulden kunnen worden terugbetaald uit de cashflow vóór winstuitkering Dekking van het vreemd vermogen door de cashflow (2) uitgebreide cashflow % vreemd vermogen Interpretatie: Hoe groter de dekkingsratio, hoe groter het deel van het vreemd vermogen dat uit de cashflow van het lopende boekjaar kan worden afgelost Omkeren dekkingsratio: aantal jaren dat nodig is om het vreemd vermogen volledig af te lossen indien de cashflow van jaar tot jaar constant blijft Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

33 Dekking van het vreemd vermogen op lange termijn door de cashflow Berekeningsmethode aanvullende ratio: uitgebreide cashflow % vreemd vermogen op lange termijn Interpretatie: idem Beperking: houdt geen rekening met de schulden die binnen het jaar vervallen Aandachtspunten bij de analyse De technieken van de financiële analyse worden gebruikt om de sterke en zwakke punten van de onderneming te identificeren De analyse kan niet strikt systematisch en mechanisch zijn Wij moeten rekening houden met de activiteitssector (industrieel, diensten of handelsnijverheid) Een aanzienlijke analyseperiode moet voorzien worden Ratio's zijn een hulpmiddel, maar moeten gebruikt worden met voorzichtigheid en door ervaren mensen Men moet beschikken over betrouwbare cijfers 65 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

34 Fundamenten van een betrouwbare financiële analyse Bestendige toepassing van de waarderingsregels en de voorstellingswijze Harmonisatie van waarderingsregels en voorstellingswijze - eliminatie van éénmalige uitzonderlijke factoren - rekening houden met aanvullende informatie in de toelichting (bv. aleatoire waardering ) of het jaarverslag - stelselmatige toepassing van afschrijvingen, waarde- verminderingen en voorzieningen voor risico s en kosten Fundamenten van een betrouwbare financiële analyse (2) Aandacht voor kwalitatieve factoren, niet geboekt in de jaarrekening - motivatie en competentie van het personeel en het management - inspanning op het vlak van research en development - vergunningen - integriteit van de zaakvoerder Vergelijking is enkel mogelijk in continuïteit Volledigheid van een boekhouding Toerekening van opbrengsten en kosten aan de juiste periode Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

35 Artikel 14 van de Wet van 17 juli 1975: afwijking boekhoudwet Afwijking in bijzonder gevallen van artikel 4, zesde lid (rekeningstelsel); artikel 9, 2 (inrichten inventaris overeenkomstig het rekeningstelsel); artikel 10 (jaarrekening) en 11 (consolidatie) door: - Minister van Economische Zaken - Minister van Middenstand voor KMO s Na een met redenen omkleed advies CBN CBN wordt in kennis gesteld van het besluit van de Minister Waarderingsregels: artikel 28 KB / W.Venn Vastlegging waarderingsregels door bevoegd bestuursorgaan - inventarisboek - samenvatting in de toelichting - verslagenboek bestuursorgaan GOING CONCERN Discontinuïteit - oprichtingskosten volledig afschrijven - vaste en vlottende activa boeken aan vermoedelijke realisatiewaarde - boeken van voorzieningen voor risico s en kosten Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

36 Afwijking waarderingsregels: artikel 29 KB / W.Venn Verplichte afwijking indien de toepassing van de (wettelijke) waarderingsregels g niet zou leiden tot het getrouw beeld van de jaarrekening Voorwaarden - vermelding en verantwoording in de toelichting - vermelding van de geraamde invloed op het vermogen, de financiële positie en het resultaat van de vennootschap Wijziging waarderingsregels: artikel 30 KB / W.Venn. Stelselmatige en identieke toepassing van het ene op het andere boekjaar Uitzondering: wijziging uit hoofde van belangrijke wijzigingen - in de activiteiten van de vennootschap - in de structuur van haar vermogen - in economische dan wel technologische omstandigheden Voorwaarden - vermelding en verantwoording in de toelichting - vermelding van de geraamde invloed op het vermogen, de financiële positie en het resultaat van de vennootschap Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

37 Besluit De opstellers van jaarrekeningen beschikken, binnen het raam van de Belgische boekhoudwetgeving g en de algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen, over een waaier van mogelijkheden om creatief te werk te gaan en het resultaat te manipuleren Gradatie van financiële moeilijkheden Rendabiliteit GOED SLECHT Liquiditeit GUNSTIG Gezond Zeer ernstige moeilijkheden op middellange termijn ONGUNSTIG Tijdelijke moeilijkheden of gevaar voor faillissement indien geen gepaste maatregelen genomen worden Ten dode opgeschreven Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

38 Knipperlichten Structurele verliezen Bedrijfsverlies Negatief eigen vermogen Achtergestelde schulden Knipperlichten (2) Voorzieningen voor hangende geschillen ( belastingen ed.) Rechten en verplichtingen (in de toelichting) Activeren van kosten/herstructureringskosten Negatieve resultaten ratio-analyses Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

39 Knipperlichten (3) Jaarverslag Geprotesteerde wissels Personeelsverloop bij het kader/management Uitstellen Algemene Vergadering Knipperlichten (4) Herstructurering Risico s inherent aan het bedrijf/sector Verouderd productieapparaat, geen investeringsplannen Integriteit van de zaakvoerder/bestuur Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

40 Knipperlichten (5) Niet toepassen regels deugdelijk bestuur Overdreven ontvangen of verkregen waarborgen Follow up media Overige knipperlichten (6) Strategische business risico s Jaarrekening niet tijdig of niet neergelegd Verlenging van het boekjaar Niet goedkeurende verklaring door de commissaris Klachten van leveranciers/klanten Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

41 Overige knipperlichten (7) Zwakke organisatie en zwakke interne controles Sociale conflicten Financiële afhankelijkheid van 1 klant Abnormaal hoge kortingen aan klanten Betaling van boetes en/of verwijlintresten Bepalingen uit het Vennootschapsrecht Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

42 Bepalingen uit het Vennootschapsrecht Wettelijke reserve Kapitaal Financieel plan Signaalfunctie van de commissaris Alarmbelprocedure Jaarverslag Bepalingen uit het Vennootschapsrecht (2) Beperking op de uitkeerbaarheid van winsten Kapitaalvermindering Benoeming commissaris Noodzakelijke tussenkomst van de commissaris, de bedrijfsrevisor of de externe accountant in een aantal vennootschapswettelijke opdrachten Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

43 Wettelijke reserve Wettelijk kader - BVBA : art CVBA : art NV : art Comm. VA : art. 657 Preventieve maatregel als waarborg ten opzichte van de schuldeisers Niet uitkeerbare reserve Berekening: 5% op de te bestemmen winst minus de overgedragen verliezen, tot minimum 10% van het maatschappelijk kapitaal Kapitaal Wettelijk kader - BVBA : art. 214 en CVBA : art. 390 en NV : art. 439 en Comm. VA : art. 657 Minimum kapitaal en volstorting: preventieve maatregel ten opzichte van schuldeisers Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

44 Kapitaal (2) Vennootschapsvorm Minimum kapitaal in Minimum volstorting in Opmerkingen BVBA /5 volstorting in-geval (ingeval inbreng in geld éénhoofdigheid) - Volledige vol-storting ingeval inbreng in natura CVBA (vast gedeelte) (vast gedeelte) - Veranderlijk kapitaal (gedeelte dat het vast kapitaal te boven gaat) - ¼ volstorting NV Comm. VA ¼ volstorting - Inbreng in natura: volstorting binnen de 5 jaar Financieel plan Wettelijk kader - BVBA : art. 215 en CVBA : art. 391 en NV : art. 440 en Comm. VA : art. 657 Verantwoordelijkheid van de oprichters Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

45 Financieel plan (2) Overhandiging aan de optredende notaris(bewaring door notaris, geen openbaarmaking ) Verantwoording van het maatschappelijk kapitaal (vast gedeelte voor een CVBA) voor een periode van 2 jaar Aansprakelijkheid: hoofdelijke aansprakelijkheid van de oprichters voor verbintenissen van de vennootschap ingeval faillissement binnen de 3 jaar na oprichting Signaalfunctie van de commissaris Artikel 138 W. Venn. Procedure Vaststelling van gewichtige g en overeenstemmende feiten m.b.t. continuïteit Schriftelijke en omstandige informatie aan de bestuurders omtrent maatregelen voor de vrijwaring van de continuïteit Indien geen beraadslaging na één maand of geen aangepaste maatregelen Mededeling aan de Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

46 Signaalfunctie van de commissaris (2) Voorbeelden: - een belangrijk hangend geschil - de niet-verlenging erlenging van een exploitatievergunning erg - een wetswijziging die de vennootschap tot (te) zware investeringen zou dwingen - het verlies van een belangrijke klant Procedure voor vennootschappen zonder commissaris: verplichte beraadslaging over maatregelen ter vrijwaring van de continuïteit gedurende een redelijke termijn door het bestuursorgaan Alarmbelprocedure Is er op gericht om de aandeelhouders de kans te geven om te bezinnen over de verdere toekomst van de vennootschap. Artikelen 633 en 634 (NV en Comm. VA) Artikelen 332 en 333 (BVBA) Artikelen 431 en 432 (CVBA) Artikel 666 (CVBA met sociaal oogmerk) Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

47 Alarmbelprocedure (2) Definitie wanneer ten gevolge van geleden verliezen het netto-actief is gedaald tot minder dan ½ van het maatschappelijk kapitaal Algemene Vergadering moet samenkomen binnen de 2 maand na vaststelling van het verlies of, krachtens wettelijke of statutaire bepalingen had moeten vastgesteld worden - Ontwerp van jaarrekening - Semestriële staat - Staat van actief en passief (interimdividend, omzetting ed..) Alarmbelprocedure (3) Algemene Vergadering moet beraadslagen en besluiten over mogelijke ontbinding van de vennootschap - beslissing i volgens de regelen van een statutenwijziging t t i i (aanwezigheidsquorum van 50% van het maatschappelijk kapitaal en stemmingsquorum van minstens 75%) Het bestuursorgaan verantwoordt zijn voorstellen in een bijzonder verslag - ter beschikking van de aandeelhouders/vennoten op de maatschappelijke zetel ten minste 15 dagen voor de vergadering - ontbreken van verslag: nietigheid van de beslissing van de Algemene Vergadering - vermelding bijzonder verslag in agenda Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

48 Alarmbelprocedure (4) Indien het netto-actief zakt onder ¼ van het maatschappelijk kapitaal, dan kan de Algemene Vergadering de ontbinding beslissen met ¼ van de ter vergadering uitgebrachte stemmen Indien het netto-actief zakt onder het wettelijk minimum kapitaal of het wettelijk minimum te volstorten minimumkapitaal voor BVBA s en CVBA s, dan kan ieder belanghebbende de ontbinding van de vennootschap voor de rechtbank vorderen - Rechtbank kan een regularisatietermijn toestaan Alarmbelprocedure (5) Indien de vergadering niet tijdig wordt samengeroepen door de Raad van Bestuur dan bestaat het risico van aansprakelijkheidsvordering door derden - Bestuurders kunnen niet verantwoordelijk geacht worden voor de uiteindelijke beslissing van de Algemene Vergadering Alarmbelprocedure is van dwingend recht - Statutaire afwijking kan alleen voor strengere bepalingen Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

49 Jaarverslag Art. 96, 3 : informatie omtrent inlichtingen over de omstandigheden die de ontwikkeling van de vennootschap aanmerkelijk kunnen beïnvloeden, voor zover zij niet van aard zijn dat zij ernstig nadeel zouden berokkenen aan de vennootschap Jaarverslag (2) Art. 96, 6 : verantwoordingsplicht voor bestuurders en zaakvoerders Overgedragen verliezen Verliezen gedurende twee boekjaren Rechtvaardiging van de continuïteit in het jaarverslag (toelichting voor KMO s, artikel 94) Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

50 Beperking uitkeerbaarheid van winsten Wettelijk kader - BVBA : art CVBA : art NV : art Comm. VA : art. 657 Geen uitkering mag geschieden indien op afsluitdatum het netto-actief minus de niet afgeschreven oprichtingskosten en niet afgeschreven kosten voor onderzoek en ontwikkeling zou dalen beneden het bedrag van het gestort kapitaal vermeerderd met de niet-uitkeerbare reserves Beperking uitkeerbaarheid van winsten (2) Niet-uitkeerbare reserves 1) Volgens W. Venn. -wettelijke reserve - reserve voor eigen aandelen - reserve voor voorzienbare verliezen 2) Statuten - de uitgiftepremie - statutair verplichte reserves 3) Overige - herwaarderingsmeerwaarden - kapitaalsubsidies Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

51 Beperking uitkeerbaarheid van winsten (3) Uitzondering: niet afgeschreven kosten voor onderzoek en ontwikkeling. Melding en te motiveren in de toelichting. Ook van toepassing op tantièmes Kapitaalvermindering Wettelijk kader - BVBA : art. 317 en CVBA : art NV : art. 613 en Comm. VA : art. 657 Procedure ter bescherming van de schuldeisers ingeval - terugbetaling kapitaal -of (gedeeltelijke) lijk vrijstelling van volstortingsplicht li Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december

52 Kapitaalvermindering (2) Zekerheidsstelling door schuldeisers binnen de 2 maand na bekendmaking kapitaalvermindering in Bijlagen BS Niet van toepassing op kapitaalverminderingen ter aanzuivering van een geleden verlies Uw contactpersoon 103 Sint-Lambrechts Woluwe, 4 december