Houtskoolschets van het DNA van het centrum van Oud-Beijerland

Transcriptie

1 Houtskoolschets van het DNA van het centrum van Oud-Beijerland

2 Lt11 IE I* 111

3 I. DNA-profiel van het centrum 4 a. Kracht b. Potentie c. Beperkingen II. Lange lijnen van het DNA 6 a. Grondgebied b. Bedrijvigheid c. Samenleving d. Cultuur e. Bestuur III. Eerste aanbevelingen 9 Houtskoolschets van het DNA van het centrum van Oud-Beijerland 1

4 2

5 Het DNA van een plaats is het meest karakteristieke, datgene dat die plaats ten diepste typeert. Het DNA-profiel is een soort identiteitsbewijs en dient als onderlegger op ruimtelijk, economisch en bestuurlijk gebied. We hebben ervoor gekozen het DNA-profiel van het centrum als houtskoolschets op te stellen. Dit is doorgaans de opmaat voor een kunstwerk en kan dus nog veranderen. Kunstenaars gebruiken deze schets als ondergrond voor hun werk. Ook deze Houtskoolschets is bedoeld als opmaat voor een volgende fase, als input voor gesprekken en bijeenkomsten eerst binnen de ambtelijke organisatie en later ook voor verdere ontwikkelingen. Het is een levend document dat in de loop van de komende tijd steeds rijker zal worden. Hierna volgen puntsgewijs het DNA-profiel van het centrum en de lange lijnen van het DNA, die samen resulteren in een aantal eerste aanbevelingen. Deze aanbevelingen kunnen op korte termijn geheel of gedeeltelijk omgezet worden in beleid of concrete maatregelen en projecten. 3

6 I DNA-profiel van het centrum Het DNA van Oud-Beijerland kent twee hoofdlijnen: kerk en handel. Dat zijn twee lijnen die door de hele geschiedenis heenlopen en die de onderstroom van het centrum altijd bepaald hebben, tot op de dag van vandaag. De lange lijnen vanuit het verleden laten zien wat de kracht van het DNA is, de sterke punten, wat de potentie is, dus waar geen of onvoldoende gebruik van wordt gemaakt en wat mogelijkheden biedt, maar ook de beperkingen. Sommige zaken zijn onveranderlijk: op dit moment of altijd geweest. a. Kracht - Vrijwel vanaf het begin koploper van de Hoekse Waard met allerlei initiatieven en projecten - De ligging die handel en bewoning mogelijk heeft gemaakt - De eeuwenlang aanwezige en daardoor zeer herkenbare T- structuur met de dijken, de twee voorstraten - Het karakteristieke Oude Raadhuis, de monumentale bruggetjes over de Vliet, de huizen in de Voorstraten: een mooi sfeerbeeld - De handelsgeest van oudsher - Relatief groot en divers winkelbestand - De welvaart van (een deel van) de bevolking - De kerken als bindend element: een krachtig sociaal weefsel - Een rustig, gemoedelijk dorp - Politiek toegankelijk voor samenleving - Proactief bestuur zet stevig in op centrum - Hoog voorzieningenniveau, zowel lokaal als regionaal b. Potentie - Aantrekkingskracht voor bezoekers en inwoners van OBL is verminderd, o.a. daardoor neemt de leegstand winkels toe - Tot 50 jaar geleden stond het centrum nog vol met boomgaarden - Ondernemersgeest (v/h Suikerfabriek, Koni, Koen Visser). Het initiatiefnemen zit ook in de bevolking. Hoe die te mobiliseren? - Cultuur is nauwelijks zichtbaar in het centrum - Bloeiend verenigingsleven buiten het centrum - Haven is afgescheiden van het centrum - Centrummanagement werkt aan verlevendiging centrum i.o.m. ondernemers, saamhorigheid ondernemers kan sterker 4

7 - Ambtelijke organisatie herbergt veel kennis, ervaring en talent - Er is nagenoeg geen verblijfshoreca meer - Voor een deel beperkte winkelopeningstijden - Weinig jeugd in het centrum c. Beperkingen - Het centrum is ruimtelijk erg compact met veel steen ( rood ) - De zondagsrust - Wantrouwen vanuit de rest van de HW op basis van beeldvorming - Sterke sociale controle, maar geen grote saamhorigheid ( wel controle, geen binding ) 5

8 II Lange lijnen van het DNA Kenmerken van de vijf componenten van het DNA van het centrum (grondgebied, bedrijvigheid, samenleving, cultuur en bestuur) door de jaren heen zijn: a. Grondgebied - Hoofdplaats van het eiland de Hoeksche Waard - Eeuwenlang herkenbare structuur met dijken en de voorstraten - Het Oude Raadhuis completeert het karakteristieke plaatje - Opvallend recht stratenpatroon - Boomgaarden (appels, kersen) tot in de jaren 60 in het centrum tussen Zinkweg en Admiraal de Ruyterstraat - Klein dorp dat pas na WO II is gaan groeien, m.n. onder invloed van industrie ruim 3X zo groot geworden centrum volgebouwd - Veel rood (= stenen) in het centrum - Krachtige onderlegger van het DNA b. Bedrijvigheid - Drie lijnen: agrarisch, handel en industrie - Van oorsprong een agrarisch dorp (o.m. meekrap en vlas), nu (allang) niet meer - Ook een sterke handelsgeest: overslaghaven (poort voor en naar Rotterdam) (ambulante) handel: venten op het eiland en aan de overkant handelaren openen winkels, ontwikkelt zich na 1980 tot regionaal winkelcentrum - Industrie: o.m. Suikerfabriek (gesloten in jaren 70), Koni schokdempers (ooit 1500 man in dienst) en Koen Visser (verkocht) zorgden voor welvaart en groei van het aantal inwoners, woningen en voorzieningen - Vanaf 18e eeuw ambachten in het centrum - 13,4% van de mensen uit Oud-Beijerland hoort bij de rijkste 10% van Nederland c. Samenleving - Kerk van oudsher een dominante plaats, zorgt voor krachtig sociaal weefsel - Baierlanders : ons kent ons. Rustig, gezellig, soms gezapig - Intern is men meer op zichzelf, loyaal aan waar men bij hoort eilandjes? De nodige Einzelgänger 6

9 - Na WO II van naar inwoners - Voorzieningen (scholen, winkels) op een hoog/regionaal peil d. Cultuur - Twee soorten: kunsten en zo zijn onze manieren, de mentaliteit - Kunsten zijn niet prominent in het centrum aanwezig: het verenigingsleven heeft altijd gebloeid in OBL: sport-, muziek- (o.m. De Bazuin) en zangverenigingen maar bevinden zich buiten het centrum kunstenaars zijn er wel, maar nauwelijks zichtbaar, er is kunst aan huis geen theater of bioscoop - Mentaliteit: wereldser dan de rest van de HW door de handel, sneller, meer initiatieven onder elkaar netjes, maar naar anderen soms niet zo ( Oud-Beijerland is gesticht op rotte kaas en onderwicht, Zondags zingen ze here, here, maandag stelen ze je peren, Ze naaien je waar je bijstaat ). Stukje goede kaas laten proeven uit de rotte kaas of een laag eersteklas fruit bovenop een kist rotte appels. Deze beeldvorming bestaat nog steeds. sterke sociale controle, maar geen grote saamhorigheid er wordt een hoop niet uitgesproken men hecht aan tradities, bv. herdenkingen e. Bestuur - Initiatieven, vooruitstrevend, bredere blik t.o.v. rest van de HW - Wantrouwen vanuit de rest van de HW op basis van beeldvorming - Samenleving en politiek zijn close - Ambtelijke organisatie lange tijd strak top-down geleid - Men is lief voor elkaar - Volle agenda s door strategische, maar ook dagelijkse lokale en regionale activiteiten - Stevige inzet op verbetering centrum. Initiatief ligt bij de gemeente - Centrummanagement werkt aan verlevendiging centrum i.o.m. ondernemers. 7

10 8

11 III Eerste aanbevelingen o.b.v. het DNA-profiel van het centrum 1. Algemeen: Oud-Beijerland is niet overal goed in, maar wel altijd de koploper van de Hoeksche Waard geweest: initiatieven, vooruitstrevend, projecten initiëren en oppakken. Sneller, handiger, welvarender. Ga je niet in allerlei bochten wringen om beeldvorming te ontkrachten, maar wordt ten volle jezelf en doe waar je goed in bent. 2. Breng meer kleur in het centrum door het terugbrengen van groen, b.v.k. appel- en kersenbomen (kriek). Die zorgen zeker in het voorjaar met hun bloesems voor geur en kleur. 3. Idem door meer cultuur. Suggestie is om een soort Kulturhus te creëren, een culturele ontmoetingsplek op de maat van OBL, dus waar het verenigingsleven zich kan afspelen (oefenen, uitvoeren) en waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, dus met een kleine horeca. Vanuit verschillende lagen van de bevolking bestaat grote behoefte aan een bioscoop. Daardoor zou het Huis der verenigingen een multifunctioneel centrum worden. Benut de mogelijkheden die het Oude Raadhuis wat dit betreft biedt. 4. Plaats kunst in de openbare ruimte, toegankelijk en voor een deel uitnodigend tot spelen: dit zorgt voor beweging en een speels effect. 5. Betrek de haven meer bij het centrum. Verbeter de zichtlijn vanaf de Voorstraten richting haven door de kiosk te verplaatsen naar de Bierkade, Liverapanden in de originele staat terug te brengen of zelfs af te breken, of de dijk als voetgangersbrug. Dat laatste bereik je door de watergang onder het Marktplein dusdanig te vergroten dat je eronder door kunt lopen. Maak de Bierkade e.o. verkeersluw. Hans van den Brink The History Store Huizen, 16 september

12 The History Store Hans van den Brink