Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Ontwikkelingsraad Nr. 45 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR ONTWIKKELINGSSAMEN- WERKING Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 26 mei 1997 Op grond van bestaande afspraken heb ik de eer U hierbij aan te bieden de geannoteerde ontwerp-agenda van de Raad van Ministers voor Ontwikkelingssamenwerking die op 5 juni 1997 in Luxemburg bijeen zal komen. De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, a.i. J. J. C. Voorhoeve 7K1702 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 1997 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 1

2 HIERONDER VOLGT DE GEANNOTEERDE AGENDA VOOR DE RAAD VAN MINISTERS VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING VAN 5 JUNI a. Toekomstige betrekkingen van de EU met de ontwikkelingslanden in Afrika, Caraïbisch Gebied en de Stille Oceaan (ACS). Gedachtenwisseling. De Raad voor ontwikkelingssamenwerking van 5 juni a.s. zal wederom een gedachtenwisseling wijden aan de toekomstige EU-betrekkingen met de ACS-landen, mede op basis van het Groenboek van de Commissie over de toekomst van het verdrag van Lomé. Geen besluitvorming is voorzien. De Commissie heeft tijdens de Raad voor ontwikkelingssamenwerking van 22 november jl. een Groenboek gepresenteerd met denkrichtingen en opties voor de mogelijke invulling van de EU-ACS samenwerking na het jaar 2000 wanneer het huidige verdrag van Lome IV-bis zal aflopen. De Raad heeft destijds een korte verkennende discussieronde gewijd aan het onderwerp. De officiële onderhandelingen tussen EU en ACS zullen medio 1998 aanvangen. Interne EU-beraadslagingen zullen worden gevoerd op basis van een mandaatsvoorstel van de Commissie, dat naar verwachting eind 1997/begin 1998 zal worden gepresenteerd. De Commissie zal op basis van dit mandaat de onderhandelingen met de ACS-landen voeren. Onder Nederlands voorzitterschap is op 18/19 april jl. een informele ministeriële conferentie georganiseerd over de toekomst van het verdrag van Lomé. Bij deze gelegenheid spraken de verschillende EU en ACS ministers hun waardering uit voor een aantal unieke elementen van de samenwerking, zoals partnerschap, contractualiteit (meerjarige vastgelegde verplichtingen) en de combinatie van samenwerkingsterreinen (met name hulp en handelsinstrumenten). Uit de gedachtenwisseling kwam eveneens een grote mate van overeenstemming naar voren over de noodzaak voor een aantal aanpassingen, in het licht van de tegenvallende resultaten en de gewijzigde internationale omstandigheden. ln algemene termen leek er een draagvlak te bestaan voor vereenvoudiging van de veelal omslachtige procedures, meer aandacht voor economische samenwerking (o.a. investeringen, private sector) en versterking van de politieke dialoog. Over de modaliteiten zal nog verder gesproken moeten worden. Verschil van mening tekende zich met name af op het punt van WTO-conformiteit en differentiatie van de samenwerking (naar ontwikkelingsniveau), die met name door de EU-landen werden bepleit. 1b. Democratisering, rechtszekerheid en mensenrechten in de ACS-landen De Commissie heeft voorafgaand aan het Nederlands voorzitterschap aangekondigd met een document over democratisering, rechtszekerheid en mensenrechten in de ACS-landen te komen. Dit document is nog niet gereed. Niettemin heeft de Commissie te kennen gegeven graag een mondelinge presentatie over het onderwerp te geven tijdens de OS-Raad. De inhoud van de nog te verschijnen mededeling is momenteel nog niet bekend. 1c. Bijdrage aan Structurele aanpassing en schuldverlichting in zwaar verschuldigde ACP-landen In de OS-Raad van 5 juni a.s. zal de Commissie een presentatie geven van haar mededeling met voorstellen voor steun aan structurele aanpassingen en schuldverlichting in de ACP-landen. De voorstellen behelzen de reactie op het schuldeninitiatief van Wereldbank en IMF, het zogenaamde HIPC initiatief voor Heavily Indebted Poor Countries. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 2

3 Geen besluitvorming is voorzien. Ook is het onderwerp niet voorbereid op groepsniveau. De Commissie doet voorstellen voor steun in haar capaciteit als donor èn crediteur van de betrokken ACP-landen. In de eerste rol stelt zij voor een niet gespecificeerd bedrag aanvullende steun te verlenen binnen de bestaande middelen voor structurele aanpassing en voorts van geval tot geval te bezien hoe aan internationaal gecoördineerde actie ter verlichting van commerciële schuld kan worden deelgenomen, alsmede hoe technische assistentie kan worden verleend bij het beheer van schulden door ACP-landen. In de tweede rol, die van crediteur, wordt voorgesteld voor 1997, 1998, 1999 en 2000 jaarlijks een bedrag van 25 miljoen ECU beschikbaar te stellen om daarmee leningen verstrekt door de EU, i.h.b speciale leningen, om te zetten in schenkingen. De voorstellen van de Commissie roept een aantal vragen op. ln de eerste plaats rijst de vraag waarom de voorgestelde bijdrage van de EU als donor aan het HIPC Initiatief beperkt wordt tot de ACP-landen. Verder is de kwantitatieve onderbouwing van de voorstellen van de Commissie voor wat betreft schuldverlichting 100 miljoen ECU over een periode van vier jaar onduidelijk. Indien de basis is gelegen in het totaal van achterstalligheden bij de EU en de EIB (dit is 95, 16 MECU), dan rijst de vraag hoe dit te rijmen is met het principe, genoemd in de mededeling, dat stelt dat achterstalligheden dienen te zijn weggewerkt alvorens een land voor schuldverlichting in aanmerking komt. Tevens rijst de vraag of de voorgestelde bijdrage in relatie tot de uitstaande schulden niet aan de lage kant is. Voor wat betreft de voorgestelde technische assistentie verwijst de mededeling ten onrechte niet naar andere bestaande initiatieven op dit punt, i.h.b. die van UNCTAD. Nederland is er voorstander van dat UNCTAD haar activiteiten op dit gebied voortzet; duplicatie van activiteiten dient in elk geval te worden vermeden. Tijdens deze OS-Raad is geen besluitvorming voorzien. Eventuele besluitvorming in een volgende Raad zal eerst dienen te worden voorbereid. 2. Inheemse volken De OS-Raad van 5 juni a.s. zal zich door middel van een conclusie uitspreken over de problematiek van de inheemse volken. De agendering van dit onderwerp is het resultaat van een gezamenlijk initiatief van Spanje en Denemarken. ln een non-paper vroegen deze lidstaten aandacht voor de problematiek van de inheemse volken, waartoe naar schatting 300 mln. mensen zich rekenen. Tevens constateerden zij dat ofschoon de EU over diverse instrumenten beschikt om de situatie van inheemse volken te verbeteren, de EU geen beleid terzake heeft ontwikkeld. Daarmee loopt de EU als grote donor achter bij belangrijke multilaterale instellingen alsook bij een aantal lidstaten die over dit onderwerp beleid hebben ontwikkeld of richtlijnen opgesteld. De overige lidstaten delen de visie van Spanje en Denemarken dat de EU beleid moet ontwikkelen voor de samenwerking met en steun aan inheemse volken. In een conclusie nodigt de Raad de Commissie uit een mededeling terzake op te stellen, waarna de Raad zich hierover in een resolutie zal uitspreken bij gelegenheid van de volgende Raad. 3. Resolutie over Coherentie De OS-Raad van 5 juni a.s. zal zich uitspreken in een resolutie over coherentie van EU-beleid dat gevolgen kan hebben voor ontwikkelingslanden. Voor het Nederlands voorzitterschap is coherentie het hoofdthema van Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 3

4 de agenda op het terrein van ontwikkelingssamenwerking. Met het oog hierop heeft de minister voor ontwikkelingssamenwerking op 1 maart jl. in Amsterdam een informele bijeenkomst georganiseerd om met zijn EU-collega s dit onderwerp verder uit te diepen. Voor deze bijeenkomst was destijds een discussienotitie voorbereid, die niet alleen inging op de algemene problematiek van de coherentie, maar ook de OS-ministers uitnodigde de coherentiediscussie concreet in te vullen door een viertal sectoren te bespreken. Deze waren conflictpreventie, voedselzekerheid, de visserijakkoorden, en migratie. Naar aanleiding van deze bijeenkomst is een verslag van de voorzitter opgesteld voor de OS-groep, op basis waarvan het voorzitterschap een ontwerp-resolutie heeft geconcipieerd. Het uitgangspunt van de resolutie was hetzelfde als de oorspronkelijke discussienotitie: een algemeen deel en dezelfde vier thema s. Uit de voorbereidende bespreking in de OS-Groep kwam naar voren dat de resolutietekst in de hoofdsteden en bij de Commissie veel discussie heeft losgemaakt, die door velen zeer is gewaardeerd. Voor het eerst is de coherentiediscussie, die tot het Nederlands voorzitterschap slechts een theoretisch karakter had, concreet ingevuld. Verschillende lidstaten hadden om intern politieke redenen problemen met de bespreking van sommige thema s. Enkele delegaties drongen aan de vier sectoren geheel uit de resolutietekst te verwijderen, en de tekst te beperken tot een algemeen deel. Uiteindelijk werkten alle delegaties, inclusief de Commissie, goed mee aan de uiteindelijke tekst. Zodanig dat de bespreking in sommige gevallen is gebaseerd geweest op alternatieve tekstvoorstellen van delegaties. De ontwerp-tekst die voor ligt aan de Raad begint met een inleiding waarin de basis voor de discussie over coherentie uiteen wordt gezet, met name artikel C en artikel 130V van het verdrag. Vervolgens worden een aantal algemene «Procedural Arrangements» voorgesteld die zullen moeten leiden tot een versterking van de coherentie in het EU-beleid. Zo wordt genoemd dat de Commissie bij het doen van voorstellen de coherentieproblematiek in relatie tot OS moet beschrijven wanneer dit aan de orde is. Als negatieve effecten ontstaan uit onbedoelde coherentie van beleid in relatie tot OS, dient de betrokken Raad dit te bespreken. De Commissie zal regelmatig aan de Raad rapporteren over de coherentieproblematiek. Deze kan dan op basis van voorstellen van de Commissie verdere acties bespreken. De Commissie wordt uitgenodigd op basis van een proef een consultatieprocedure te onderzoeken voor overleg met de ontwikkelingslanden om incoherenties te identificeren. Tot slot wordt het nut van gemeenschappelijke Raden onderkend wanneer er een noodzaak is van beleidscoherentie. Na dit algemene deel komen achtereenvolgens de vier sectoren aan bod. Geconstateerd kan worden dat de teksten wellicht niet grensverleggend zijn, hetgeen niet verbazend is gezien de vele belangentegenstellingen die in korte tijd overwonnen moesten worden. Bij conflictpreventie is de tekst zodanig geformuleerd dat deze complementair is aan de discussie die over hetzelfde onderwerp plaatsvindt op 2 juni in de Algemene Raad. De tekst richt zich vooral op de rol van ontwikkelingssamenwerking. In de tekst over voedselzekerheid wordt onderkend dat beleidscoherentie in feite in de hoofdsteden van de lidstaten begint. Voorts wordt aangedrongen op een adequate opvolging van de Wereldvoedseltop; dient te worden vermeden dat landbouwexporten en voedselhulp de produktiecapaciteit en marketing in de OS-landen schaden; en worden lokale en triangulaire aankopen in het geval van voedselhulp gezien als een bevordering van de voedselzekerheid. De tekst over visserij in het kader van de visserijakkoorden benadrukt de noodzaak van verantwoorde en duurzame visserij teneinde deze sector ook op de lange termijn een bijdrage te laten leveren aan de voedsel- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 4

5 zekerheid. Er is behoefte aan een geïntegreerd beleid terzake. Het belang van de visserijsector voor veel ontwikkelingslanden wordt onderkend, alsook de wenselijkheid steun te verlenen aan die landen bij het verzamelen van gegevens o.m. noodzakelijk voor verantwoord visstandbeheer. De noodzaak van het naleven, ook door derde landen, van de FAO Code of Conduct wordt onderstreept. Tot slot roept de tekst op tot overleg tussen de experts van de Commissie en lidstaten, gespecialiseerd in extern visserijbeleid en ontwikkelingssamenwerking. De discussie over migratie tijdens de informele bijeenkomst in Amsterdam leidde tot uiteenlopende standpunten. De resolutie beperkt zich op dit onderwerp dan ook tot een herhaling van de Raadsconclusies terzake uit 1996, waarin reeds tot een expertbijeenkomst werd opgeroepen. Wel wordt overeengekomen dat meer informatieuitwisseling moet plaatsvinden om een beter begrip van de materie te krijgen en wordt verwezen naar de gezamenlijke groep migratie/ ontwikkelingssamenwerking die op 29 mei wordt gehouden. Het instrument van gezamenlijke raadswerkgroepen wordt ook op de andere beleidsterreinen benut om coherentie van beleid in een vroeg stadium te bevorderen. De Resolutie sluit af met de conclusie dat de Raad voortgaat met zijn gedachtenvorming over coherentie op beleidsterreinen die gevolgen kunnen hebben voor ontwikkelingslanden. De meeste delegaties wensten in de tekst geen beleidsterreinen te noemen die voor een toekomstige gedachtenvorming in aanmerking zouden kunnen komen. 4. Operationele Coördinatie De OS-Raad van 5 juni a.s. zal zich in conclusie uitspreken over de voortgang van het experiment operationele coördinatie in zes landen. De Commissie heeft terzake een verslag gepresenteerd. De Commissie heeft een verslag gepresenteerd over de voortgang van het experiment operationele coördinatie dat in september 1994 in zes landen van start is gegaan. Uit het verslag blijkt dat het experiment moeizaam verloopt, ofschoon de Commissie ook vele positieve ontwikkelingen onderkent. Veel negatiever daarentegen zijn de verslagen die lidstaten van hun ambassades over het experiment hebben ontvangen. ln een aantal van de zes landen functioneert het experiment vrijwel niet. Problemen die zich voordoen bij het experiment zijn o.a. de volgende: de rol van het ontvangende land is onduidelijk; de positie van de EU-coördinatie t.o.v. andere coördinatiefora is niet omschreven; de toegevoegde waarde van de EU-coördinatie onvoldoende omschreven; sommige ambassades van lidstaten blijken niet geïnteresseerd in het experiment; EU-delegaties zijn in veel gevallen onvoldoende toegerust om een stimulerende rol te spelen in het experiment. De meer positieve resultaten zijn vooral geboekt op het terrein van de coördinatie in verschillende sectoren, zoals onderwijs en voedselzekerheid. Opvallende conclusie in het Commissieverslag was dat in sommige landen waar het experiment niet plaatsvindt de coördinatie veel beter verloopt dan in sommige van de experiment-landen. De Commissie heeft in haar verslag voorgesteld dat de Raad conclusies zou aannemen die ertoe zouden moeten leiden dat het coördinatieexperiment wordt uitgebreid tot een intensivering van de coördinatie in alle ontwikkelingslanden. Voorts deed de Commissie een aantal voorstellen ter verbetering van de coördinatie. De OS-Groep deelde de visie van de Commissie dat het tijd was om het experiment uit te breiden tot andere ontwikkelingslanden. Echter, meer tijd was nodig om te bezien op welke wijze de coördinatie verbeterd zou Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 5

6 kunnen worden. De bestaande richtlijnen voor de coördinatie voldeden volgens verschillende delegaties niet. In de ontwerp-conclusies wordt geconcludeerd dat de coördinatie moet worden versterkt in alle ontwikkelingslanden op basis van herziene richtlijnen. Deze zullen na de OS-Raad van 5 juni a.s. worden herzien en de volgende uitgangspunten kennen: coördinatieactiviteiten zullen moeten worden toegesneden op de specifieke situatie in het land; er zal nauw dienen te worden samengewerkt met het ontvangende land; er moet een koppeling worden gelegd met andere coördinatiefora; de EU-coördinatie moet een toegevoegde waarde hebben voor het ontvangende land. 5. Resolutie over onderzoek en technologische ontwikkeling in verband met het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid van de EU Op basis van de Conferentie «Research Partnerships for Sustainable Development» die op initiatief van de Europese Commissie van maart in het kader van het Nederlandse EU voorzitterschap in Leiden is gehouden, alsmede de Mededeling van de Commissie «Wetenschappelijk en Technologlisch Onderzoek: een strategisch element van de EU-samenwerking met ontwikkelingslanden», d.d. 7 mei 1997, is een resolutie in de OS-groep uitonderhandeld over onderzoek en technologische ontwikkeling in verband met het ontwikkelingsbeleid van de EU. Overwegende het belang van partnerschap en dialoog bij de inzet van wetenschappelijk en technologisch onderzoek als instrument voor economische, sociale, politieke en culturele ontwikkeling, zijn de hoofdpunten van de resolutie dat de Raad: een beleidsdialoog met ontwikkelingslanden opzet over behoeften en prioriteiten op het gebied van Wetenschappelijk en Technologisch Onderzoek waarin de overheid, de onderzoeksgemeenschap en de samenleving betrokken worden; speciaal belang hecht aan institutionele ontwikkeling en de versterking van onderzoekscapaciteiten in met name de minstontwikkelde en armste ontwikkelingslanden en de formulering van een onderzoeksstrategie ondersteunt die zowel specifiek veelal korte-termijn probleemoplossend onderzoek, als fundamenteel of strategisch veelal lange-termijn onderzoek omvat; de relevantie van de instandhouding van specifieke activiteiten op het gebied van onderzoekssamenwerking en duurzame ontwikkeling benadrukt in de context van het vijfde Kaderprogramma Onderzoek en Technologische Ontwikkeling (DG XII) en de ontwikkelingsrelevantie van deze activiteiten versterkt; de intentie van de Commissie verwelkomt om regionale activiteiten te versterken en Zuid-Zuid samenwerking tussen wetenschappelijke en technologische onderzoeksinstituten te bevorderen; om coherentie en complementariteit te verzekeren, synergie en efficiëntie te bevorderen en verdubbeling te vermijden, het belang herbevestigt van coördinatie binnen de Commissie en tussen de Commissie, de Lidstaten, andere donoren en beneficiënten; de intentie van de Commissie verwelkomt om een informele expert-groep over ontwikkelingsonderzoek bijeen te roepen om informatie uit te wisselen en een gemeenschappelijke reflectie over de uitvoering van een strategie op dit gebied op gang te helpen. De expert groep zal bestaan uit vertegenwoordigers van de Commissie en de Lidstaten. Om de beleidsdialoog tussen de EU en ontwikkelingslanden en -regio s te versterken en om rekening te kunnen houden met hun behoeften en prioriteiten, dient de expert-groep, wanneer relevant, experts uit ontwikkelingslanden uit te nodigen. Overigens is op de Onderzoeksraad van Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 6

7 mei jl. het belang van onderzoek en ontwikkeling en het principe van partnerschap en dialoog opgenomen als aandachtspunt in de conclusies. De zes hoofdpunten van de resolutie stroken met het Nederlandse beleid op het gebied van Onderzoek en Ontwikkeling waarin partnerschap en dialoog een belangrijke rol spelen. Tot nu toe is Onderzoek en Ontwikkeling binnen de Commissie zeer gefragmenteerd benaderd en onderbenut, met name binnen DG VIII. Door de sterkere inbreng van terzake deskundigen zal zowel de kwaliteit van het beleid als de coherentie ervan, bevorderd worden. De belangrijkste uitkomst van de discussies op de conferentie in Leiden de noodzaak om vertegenwoordigers van de ontwikkelingslanden zelf op een systematische wijze in te schakelen bij de opzet van het onderzoeksbeleid op het terrein van ontwikkeling is in de resolutie echter flink afgezwakt. 6. Verordening inzake co-financiering met NGO s De OS-Raad van 5 juni a.s. zal zich opnieuw uitspreken over de ontwerpverordening inzake de co-financiering met Europese (i.c. EU-lidstaten) non-gouvernementele ontwikkelingsorganisaties. Tijdens de OS-Raad van 20 december 1995 kon over dit onderwerp geen overeenstemming worden bereikt. Samenwerking op het gebied van ontwikkelingssamenwerking tussen de EG en Europese NGO s werd in 1976 geïntroduceerd met het doel een nieuwe dimensie aan de Gemeenschaps-ontwikkelingssamenwerking toe te voegen. Hiertoe werd een begrotingslijn gecreëerd die van 2.5 MECU in 1976 steeg naar 190 MECU in De nu voorliggende verordening legt naast de eisen waaraan NGO s moeten voldoen, de doelstellingen en procedures inzake de door de EG en de Europese NGO s gecofinancierde projecten vast. De projecten en programma s behelzen directe voorziening in basisbehoeften van de minderbedeelden in ontwikkelingslanden in stedelijke gebieden alsook op het platteland, human resources ontwikkeling alsmede institutionele steun aan de lokale partners. Tijdens de bespreking in de OS-Raad van 20 december 1995 kon geen overeenstemming worden bereikt over de comitologie. In het toenmalige ontwerp-gemeenschappelijk Standpunt was opgenomen dat er een plafond zou worden ingesteld van 1 MECU voor projecten en 2 MECU voor programma- en consortiumfinanciering. Gezien de hoogte van deze bedragen zou hiervoor geen comité worden ingesteld. Wel zou een comité type IIb worden ingesteld voor de bespreking van de algemene richtsnoeren voor het volgende jaar. De daarop volgende voorzitterschappen van Italië en Ierland konden de impasse niet doorbreken. Mede doordat de Commissie inmiddels een wijziging in het beheer van het programma voorstaat, lijkt een compromis onder Nederlands voorzitterschap haalbaar. De Commissie wenst het aantal door NGO s ingediende projecten aanzienlijk te verminderen door over te gaan op het systeem van «block grants». Onder andere het Nederlandse systeem ziet de Commissie als voorbeeld. De Commissie verwacht dientengevolge dat financieringsvoorstellen vaak het niveau van 2 MECU te boven zal gaan. Het compromisvoorstel houdt in dat niet langer gesproken wordt over plafonds, maar nu over een drempel van 2 MECU. Voorstellen die daarboven uitgaan worden voorgelegd aan een comité type IIb. Voorts worden de algemene richtsnoeren voor het volgende jaar en de algemene voorwaarden voor de samenwerking met de NGO s voorgelegd aan een comité IIa. Deze laatst genoemde voorwaarden worden momenteel aangepast en bevatten de eisen en criteria voor de Europese NGO s om voor de co-financiering met de EG in aanmerking te komen. De lidstaten hebben aangegeven te zullen instemmen met het compromis. De Commissie zal mogelijk pas in de Raad zelf kunnen instemmen, maar heeft te kennen gegeven positief te staan tegenover het compromis. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 7

8 Aangezien de toelichting t.b.v. van het EP die behoort bij de ontwerpverordening nog niet gereed is, zal formeel alleen een politiek akkoord gehecht kunnen worden aan de tekst van de verordening. 7. Follow-up to the Social Summit Dit onderwerp is op verzoek van Denemarken geagendeerd voor de OS-Raad van 5 juni a.s.. De Commissie zal een mondelinge presentatie geven over de mededeling over de follow-up van de Wereldtop Sociale Ontwikkeling. Er is geen besluitvorming voorzien. In februari 1997 heeft de Commissie een Mededeling aan de Raad en het Europees Parlement opgesteld over de follow-up van de Wereldtop Sociale Ontwikkeling. Het doel van de Mededeling was een aantal thema s uit te diepen die door de EU kunnen worden opgevolgd, rekening houdend met de prioriteiten die tijdens de voorbereiding en op de Wereldtop over Sociale Ontwikkeling zelf door de Europese Unie zijn verdedigd. Tevens werd voorgesteld om vergaderingen van deskundigen te organiseren ter bestudering en evaluatie van de tenuitvoerlegging van de verplichtingen die de EU op de Wereldtop in Kopenhagen zijn aangegaan. De thema s waarvoor de Unie specifieke voorstellen moet opstellen zijn: het internationale institutionele klimaat, de sociale basisrechten in bilaterale akkoorden, de armoedebestrijding het grote belang van de werkgelegenheid, de bescherming van de rechten van buitenlandse werknemers en de bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat. In VN-kader is de stand van zaken als volgt. De Commissie voor Sociale Ontwikkeling (CSO) heeft tijdens haar laatste zitting in maart j.l. bewezen een zinvolle rol te kunnen spelen in de follow-up van de Wereldtop voor Sociale Ontwikkeling en daarbinnen ook nieuwe onderwerpen aan te kunnen. Zoveel mogelijk wordt invulling gegeven aan de kerngedachte van de Top: een geïntegreerde aanpak van de problematiek van Sociale Ontwikkeling. In 1996 heeft de CSO een meerjarig werkprogramma aangenomen, waarin een systematische behandeling van de follow-up van de Wereldtop voor Sociale Ontwikkeling wordt voorgestaan. Voor 1997 is in dit kader gekozen voor behandeling van het speciale thema «werkgelegenheid». In het jaar 2000 zal een speciale zitting van de AVVN gewijd worden aan de herziening en beoordeling van de voortgang van de implementatie van de Sociale Top. Momenteel wordt in dit kader bezien of deze speciale zitting een zelfde opzet en karakter zal hebben als de speciale zitting van de AVVN voor Agenda Diversen; verslag van de samenwerking met ALA-landen Het verslag van de samenwerking met de landen van Azië en Latijns- Amerika over de periode is, ondanks herhaald verzoek van de lidstaten, tot op heden nog niet door de Commissie uitgebracht. Agendering van het onderwerp tijdens de Ontwikkelingssamenwerkingsraad biedt de gelegenheid om de Commissie nogmaals, op hoog niveau, op haar plichten te wijzen. Voorgesteld wordt dat de voorzitter dit in een mondelinge conclusie vastlegt. In de ALA-verordening (art. 16) is vastgelegd dat de Commissie aan het einde van vijf jaar een verslag dient uit te brengen met de resultaten van de regelmatig uitgevoerde evaluatie om niet alleen inzicht te krijgen in de omstandigheden waaronder de projecten en programma s zijn uitgevoerd maar ook in de wenselijkheid om de richtsnoeren voor de hulp te handhaven of te wijzigen. Ondanks herhaaldelijk verzoek van de lidstaten heeft de Commissie dit Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 8

9 verslag tot op heden nog niet uitgebracht. Dit is des te schrijnender, omdat de Commissie stelselmatig verzuimt om jaarverslagen over het ALA-programma uit te brengen. Het laatste jaarverslag dateert van 1991, waardoor het inzicht dat lidstaten hebben in de uitvoering van het ALA-programma beperkt is. 8. Diversen; Hervorming van de VN-organisaties in de economische en sociale sfeer In de OS Raad van 5 juni a.s. zal onder het agendapunt «other business» als opvolging van de informele OS-Raad van 1 maart j.l., verslag worden gedaan van de Ronde Tafelbijeenkomst over hervormingen in de sociale en economische sectoren van de Verenigde Naties, die op 21 en 22 mei 1997 wordt gehouden in Den Haag. Tevens zal Zweden verslag doen van een soortgelijke bijeenkomst die op 29/30 mei plaatsvindt in Stockholm. Bespreking dient ter verdere verkenning van standpunten. Besluitvorming is niet voorzien. Tijdens de informele OS-Raad d.d. 1 maart j.l., is het onderwerp van VN-hervormingen (VN-coördinatie op landenniveau, intergouvernementele besluitvorming, financiering operationele activiteiten) aan de orde gesteld. Daarnaast heeft de Raadswerkgroep voor VN-aangelegenheden (CONUN) voortgewerkt op basis van het EU-memorandum voor VN-hervormingen in de sociale en economische sector van januari j.l., bijvoorbeeld met betrekking tot de appreciatie van UNIDO en de nieuwe prioriteitenstelling binnen ECE. Naar aanleiding van besprekingen in CONUN heeft het voorzitterschap het initiatief genomen tot het organiseren van een Ronde Tafelbijeenkomst met zo n 25 vertegenwoordigers van EU-landen, ontwikkelingslanden, landen in transitie, de VN en de Europese Commissie over hervormingen van de VN in de sociaal-economische sectoren. Deze bijeenkomst vond plaats op 21 en 22 mei Een gedachtenwisseling over de uitkomsten van beide bijeenkomsten in het formele kader van de OS-Raad geeft de mogelijkheid tijdens het Nederlands voorzitterschap nog een extra impuls te geven aan de gedachtenvorming binnen de EU over het hervormingsproces, vooral ook met het oog op de hervormingsvoorstellen die de SGVN in juli a.s. zal presenteren. 8. Diversen; Opvolging DAC-rapport over het EU-ontwikkelingsprogramma Dit onderwerp is op verzoek van Zweden aan de agenda toegevoegd, onder «other business». Lidstaten vrezen dat de Commissie onvoldoende opvolging geeft aan de uitkomsten van het verslag van de DAC over de EU-ontwikkelingssamenwerking dat eind 1994 is verschenen. Om die reden hebben de lidstaten de Commissie herhaaldelijk, maar tot dusver vergeefs, verzocht om een notitie waarin uiteengezet wordt op welke wijze de Commissie uitvoering geeft aan de conclusies en aanbevelingen in het rapport. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 45 9