Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Onderwijsraad Nr. 41 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETEN- SCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Zoetermeer, 26 oktober 2000 Bij deze stuur ik u de geannoteerde agenda van de EU-Onderwijsraad van 9 november a.s. te Brussel. Ik vermeld nadrukkelijk, dat over de definitieve standpuntbepaling van Nederland in deze EU-Onderwijsraad zoals te doen gebruikelijk nog afstemming in de Ministerraad zal plaatsvinden. Na de Raadsvergadering zal ik u spoedig informeren over de resultaten. De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, L. M. L. H. A. Hermans KST48702 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2000 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 41 1

2 GEANNOTEERDE AGENDA VOOR DE EU-ONDERWIJSRAAD 9 NOVEMBER 2000 TE BRUSSEL T.B.V. DE TWEEDE KAMER DER STATEN GENERAAL 1. Vaststelling van de agenda Geen opmerkingen 2. Eventuele A punten Geen opmerkingen 3. Mobiliteit a) Voorstel van de Commissie voor een Aanbeveling van het Europese Parlement en de Raad inzake mobiliteit van o.a. studenten, vrijwilligers en leerkrachten Dit voorstel, COM(1999) 708 def., heb ik u eerder, bij brief van 17 mei jl. (IB/2000/18 793) toegezonden. De inzet van het Franse voorzitterschap is om op deze Raad politieke overeenstemming van Raad en Commissie over deze aanbeveling te bereiken. Achtergrond Mobiliteit in het onderwijs (en onderzoek) staat al geruime tijd hoog op de Europese agenda. Zo verscheen in 1996 het Groenboek van de Europese Commissie, waarin zij aandacht vroeg voor de obstakels die de mobiliteit van bij het onderwijs betrokkenen belemmeren. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap in 1997 is hieraan veel aandacht besteed. Recentelijk hebben zowel de Europese Commissie als het Franse voorzitterschap sterk ingezet op bevordering van de mobiliteit van bij het onderwijs betrokken personen. Dit heeft geleid tot een mobiliteitsaanbeveling van de Commissie, alsmede tot een door het Franse voorzitterschap voorgestelde resolutie «actieplan mobiliteit». Met zijn inzet om de «onderwijs mobiliteit» te stimuleren en om knelpunten in deze mobiliteit zo spoedig mogelijk uit de weg te ruimen, geeft het Franse voorzitterschap invulling aan de onderwijs conclusie van de Top van Lissabon (conclusie 26), waarin gesteld wordt dat «tegen eind 2000 wordt bepaald met welke middelen de mobiliteit van studenten, docenten en opleiding- en onderzoekspersoneel kan worden bevorderd». Daarnaast vormt deze doelstelling één van de onderwerpen van de in 1999 tijdens het Finse voorzitterschap in de Onderwijsraad aangenomen «Rolling Agenda». Inhoud De aanbeveling richt zich met name op het wegnemen van bestaande, specifieke belemmeringen die mobiliteit in de weg staan. Naast studenten en personen in opleiding bestrijkt de aanbeveling ook leerkrachten, opleiders en jonge vrijwilligers. Onderwerpen die in de aanbeveling aan de orde komen zijn onder meer: De lidstaten wordt aanbevolen om maatregelen te nemen die ze passend achten om de totstandbrenging van een Europese ruimte van onderwijs kwalificaties te bevorderen, + het stimuleren van het gebruik van de «Europass» in het beroepsonderwijs, + het aanmoedigen van het uitreiken van een «Europees diplomasupplement», + het ontwerpen van een gemeenschappelijk Europees Curriculum Vitaemodel, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 41 2

3 + te zorgen voor erkenning in het eigen land van in het buitenland doorgebrachte studieperioden (aanmoedigen gebruik European Credit Transfer System), maatregelen te nemen zodat studenten de voordelen van hun eigen particuliere ziektekostenverzekering en sociale zekerheid stelsels kunnen meenemen naar het gastland, + maatregelen te nemen om dubbele belasting te voorkomen, + maatregelen te nemen, zodat legaal in de lidstaten verblijvende derde landers aan de communautaire stimuleringsprogramma s Socrates en Leonardo mee kunnen doen. Ten aanzien van het uit de weg ruimen van knelpunten in mobiliteit van onderzoekers heeft de Commissie toegezegd, dat ze binnenkort met een aparte aanbeveling zal komen. Met de in de aanbeveling gedane voorstellen, behalve die op het terrein van de ziektekostenverzekering en sociale zekerheidsstelsels, kan ik instemmen. In het bijzonder vind ik het tot stand brengen van een Europese ruimte van onderwijskwalificaties, waar problemen zijn, een belangrijke zaak. In die zin is het ook belangrijk, dat de voortgang die hierbij geboekt wordt door de EU-Onderwijsraad gemonitord wordt. Met de voorgestelde maatregelen op het terrein op het terrein van particuliere ziektekosten verzekering en sociale zekerheden heeft Nederland evenals de meeste andere lidstaten moeilijkheden, aangezien «het sociale zekerheidsstelsel» het primaat van de nationale overheden is en de overheid niet voor particuliere ziektekosten verzekeringen verantwoordelijk is. Mijn inzet is om hier een compromis te bereiken. Met de formulering «maatregelen te nemen die de lidstaten nodig achten, zodanig dat personen, die naar een andere lidstaat gaan met het doel om daar een erkende opleiding te volgen, niet door hun mobiliteit in hun sociale zekerheden benadeeld worden» zou dit misschien mogelijk zijn. b) Actieplan Mobiliteit Het Franse voorzitterschap heeft onlangs een actieplan mobiliteit opgesteld, dat 30 september te Parijs op een ministersconferentie informeel is besproken. Op de Raad van 9 november zal het in de vorm van een resolutie, hoogstwaarschijnlijk worden aangenomen, waarna het ter instemming aan de regeringsleiders, die einde november te Nice bijeenkomen, zal worden voorgelegd. Het plan beoogt een discussie over de instrumenten op gang te brengen waarmee de mobiliteit kan worden vergroot en is een aanvulling op de hiervoor besproken aanbeveling mobiliteit. De resolutie gaat vergezeld van een bijlage, waarin ongeveer veertig mogelijke instrumenten worden genoemd, die de mobiliteit bevorderen. Lidstaten kunnen hier vrijblijvend uit putten. Voorgesteld wordt dat er kwantificeerbare doelen worden gesteld en dat deze regelmatig worden getoetst. De volgende acties worden onder ander voorgesteld: + op het terrein van voorlichting om de mogelijkheden van mobiliteit te bevorderen; acties om na te gaan of het haalbaar is om meer nationale middelen (géén communautaire) aan mobiliteit te besteden; + het beter in kaart brengen van mobiliteit; + maatregelen om de opvang van mobiele personen in het gastland te bevorderen; het op gang brengen van nieuwe vormen van mobiliteit. Het kabinet is er een sterk voorstander van om de mobiliteit naar het buitenland te vergroten men en kan met de voorgestelde acties instemmen. Zelf ben ik ook al enige tijd bezig na te gaan hoe ik de mobiliteit naar het buitenland kan vergroten. Het zou goed zijn als iedereen in het hoger onderwijs, die dat zou wensen en daartoe gemotiveerd is, de kans krijgt Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 41 3

4 tijdens zijn studie een periode in het buitenland door te brengen. Ik bestudeer daarom thans of de mogelijkheden om studiebeurzen naar het buitenland mee te nemen significant verruimd kunnen worden. Voor einde van dit jaar zal ik u hierover een notitie toesturen. Ook de aanzet die het Franse actieplan geeft tot het verder uitwerken van indicatoren om de prestaties van de verschillende landen op het gebied van mobiliteit te vergelijken spreekt mij erg aan. Lidstaten krijgen hierdoor meer zicht op hun eigen prestaties op mobiliteitsgebied t.o.v. andere landen. Mijn inzet is tot een systeem van bench marking te komen, zoals dat ook tijdens de top in Lissabon dit voorjaar door de regeringsleiders voor veel terreinen is voorgesteld. Overigens is het niet de bedoeling van Nederland om hiertoe nieuwe organen op te zetten. De Nederlandse «mobiliteitsmonitor» vormt een goed voorbeeld van hoe mobiliteit op een relatief eenvoudige manier gemeten kan worden. Door diverse nationale monitoren met elkaar te «linken» is een bench mark tussen de prestaties van de verschillende lidstaten mogelijk. Zodra de resolutie is vastgesteld zal ik u deze toesturen. 4. Voorbereiding, naar aanleiding van de Lissabon conclusies, van de rapportage van de Onderwijsraad aan de Europese Raad te Stockholm maart 2001: de toekomstige doelstellingen en prioriteiten van het onderwijssysteem in de EU De Commissie zal hierover informatie geven, waarna er een discussie is voorzien. Eén van de conclusies van de regeringsleiders op de Europese Raad te Lissabon dit voorjaar was: dat de Onderwijsraad werd gevraagd om een gedachtenwisseling te houden over de doelstellingen/prioriteiten die de onderwijsstelsels zouden moeten nastreven, met het oog op een te leveren bijdrage aan het Luxemburg proces ( werkgelegenheid richtsnoeren) en het Cardiff proces ( macro economische richtsnoeren). Op 8 juni heeft de Raad hierover een discussie gehouden, waarover ik u per brief van 17 juli, IB/2000/39318, heb bericht. De ambtelijke diensten van de Commissie hebben naar aanleiding van deze discussie en van rapportages van de lidstaten over hun opvolging van Lissabon op het terrein van onderwijs op hoofdlijnen een voorstel voor deze rapportage gemaakt, dat in deze Raad besproken zal worden. Ik heb u reeds eerder laten weten, per brief van 17 mei jl., IB/2000/18793, dat ik de uitkomsten van de Europese Raad te Lissabon beschouw als van groot belang voor het op een nieuwe leest schoeien van de Europese samenwerking op het terrein van onderwijs. In Lissabon zijn afspraken gemaakt om elkaar nadrukkelijk te gaan volgen. In mijn optiek moet er nu snel tussen de ministers van onderwijs in de lidstaten een systeem van indicatoren en bench marks worden afgesproken om dit mechanisme van wederzijdse verantwoording gestalte te geven. 5. Opvolging van het Leiden seminar over de «open coördinatie methode» en het gebruik daarvan op het terrein van onderwijs politiek in de EU Het voorzitterschap zal informatie geven, waarna er een discussie is voorzien. Zoals ik u eerder per brief van 13 juli jl. liet weten, bleek er tijdens de Raad van 8 juni jl. verschil van mening te zijn hoe op het terrein van onderwijs de open coördinatiemethode het beste zou kunnen worden toegepast. Om deze vraag nader te bestuderen heb ik toen aangeboden in Nederland een seminar te houden. Onder gezamenlijke verantwoordelijkheid van Neder- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 41 4

5 land en het Franse voorzitterschap, in samenwerking met de Commissie, heeft dit seminar 27/28 september te Leiden plaatsgevonden. Er was een groep landen, die vond dat de open coördinatie methode op het terrein van onderwijs middels een proces van «het versterken van het uitwisselen van goede voorbeelden, het gebruik hierbij van indicatoren en eventueel bench marks, het periodiek monitoren en het gebruik van peer review» zou kunnen worden ingevuld. Andere landen vonden, dat de in november 1999 tijdens het Finse voorzitterschap afgesproken methode van de Rolling Agenda voldoende mogelijkheden biedt om de open coördinatie methode invulling te geven. Jaarlijks zouden er dan één of enkele thema s uit de Rolling Agenda op de Raad behandeld kunnen worden. Eens per 3 tot 4 jaar zou er op de Raad gesproken kunnen worden over de vooruitgang van het gehele onderwijssysteem in de lidstaten. Dit zou eventueel kunnen gebeuren aan de hand van kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren. 6. Bijdrage van de Onderwijsraad aan de conceptwerkgelegenheidsrichtsnoeren 2001 Er ligt een concept-notitie ter tafel, opgesteld door het Franse voorzitterschap. Deze zal waarschijnlijk worden aangenomen. In deze notitie wordt het belang onderschreven dat in de concept-werkgelegenheidsrichtsnoeren voor 2001 wordt gehecht aan onderwijs (met name van levenslang leren, de kwaliteit van het onderwijs, de mobiliteit, ICT en talen) voor de voorbereiding voor de arbeidsmarkt c.q. voor «employability». In het concept wordt benadrukt, dat onderwijs tevens belangrijk is om mensen op te leiden met een goede culturele rijkdom, sociale vaardigheden en democratische waarden. Naast het belang dat kwantitatieve indicatoren hebben om de resultaten van de diverse voorstellen in deze richtsnoeren te meten, wordt opgemerkt, dat in het onderwijs ook kwalitatieve indicatoren belangrijk zijn. Met name dienen bij de ontwikkeling hiervan de structurele verschillen, die ertussen de onderwijssystemen in de lidstaten bestaan, in acht te worden genomen. Ik kan me in de concept-reactie, zoals deze thans ter tafel ligt, vinden. 7. Bijdrage van de Onderwijsraad aan de agenda van de Sociale Raad Er ligt een concept-bijdrage, opgesteld door het Franse voorzitterschap, ter tafel. Deze zal waarschijnlijk worden aangenomen. De Commissie heeft in juli een agenda voor het sociale beleid voor de komende jaren het licht doen zien. Op de sociale agenda, staan een aantal punten, die speciaal het onderwijs betreffen, zoals Een Leven Lang Leren, ICT en het onderwijs, gelijke behandeling in het onderwijs, mobiliteit in het onderwijs, indicatoren / open coördinatie / bench marking. Aan de ministers van onderwijs is gevraagd hun opinie over deze sociale agenda te geven. In de conceptreactie wordt met instemming aangegeven dat er een grote mate van convergentie bestaat tussen de strategische prioriteiten, die de ministers van onderwijs zelf hebben vastgesteld en de onderwijspunten in de sociale agenda. Opgemerkt wordt hoe belangrijk het is, dat o.a. de mobiliteit, het erkennen van kwalificaties na de schooltijd, het bestrijden van discriminatie en racisme worden versterkt en er wordt gevraagd in de sociale agenda ook aandacht aan deze vraagstukken te besteden. In de conceptreactie zoals deze nu ter tafel ligt kan ik me vinden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 41 5

6 8. Verslag van de bijeenkomst van de ministers voor het hoger onderwijs van de EU/ Latijns Amerikaanse Landen/ Caraïben 3 november te Parijs Op 3 november zal het Franse voorzitterschap te Parijs een bijeenkomst organiseren voor de ministers van onderwijs van de EU, de Latijns Amerikaanse landen en de Caraïben. Deze bijeenkomst komt voort uit «de top van Rio», die de regeringsleiders van EU, de Latijns Amerikaanse landen en de Caraïben in 1999 gehouden hebben en waar ook het belang van een versterkte samenwerking op het terrein van onderwijs werd onderkend. Het Franse voorzitterschap zal tijdens de Raad informatie over deze bijeenkomst geven. Ik zal u de slotverklaring van deze conferentie, zodra deze beschikbaar is, toesturen. 9. Memorandum van de Commissie over Levens Lang Leren De Commissie zal op de Raad een memorandum presenteren over het belang van Een Leven Lang leren. Waarschijnlijk zal dit memorandum ook een aantal voorstellen tot acties bevatten. Zodra ik dit memorandum heb ontvangen, zal ik het u toesturen. 10. Informatie van de Commissie a) Stand van zaken van de voorbereiding van het Europees jaar van de talen: 2001 Medio 1999 werd het besluit tot het uitroepen van 2001 tot het Europese jaar van de talen, een gemeenschappelijk initiatief van de Raad van Europa en de EU, door de Raad en het Europese parlement goedgekeurd. De Commissie zal verslag doen van de voorbereidingen. b) Vernieuwing van de akkoorden tussen de EU/USA/Canada Einde 2000 zullen de akkoorden die de samenwerking tussen de EU, de USA, en Canada op het terrein van onderwijs regelen, vernieuwd gaan worden. Het gaat om samenwerking op het terrein van hoger onderwijs en beroeps onderwijs. Het bedrag dat er thans voor de bestaande samenwerking gedurende de periode , beschikbaar is, is circa 10 miljoen Euro. Voorzien wordt, dat de samenwerking met enkele aanpassingen, die voortvloeien uit de evaluatie, op het huidige niveau zal worden voortgezet. c) 20 jarig bestaan van de EU onderwijs informatiedienst Eurydice en 25 jarigbestaan van het Europese centrum voor beroepsopleiding (CEDEFOP) Dit zijn Commissie diensten, die hun jubilea middels conferenties zullen vieren. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 41 6