Bijdrage van ChristenUnie over PRS en PRV, tijdens de PS-vergadering van

Transcriptie

1 PROVINCIALE RUIMTELIJKE STRUCTUURVISIE Bijdrage van ChristenUnie over PRS en PRV, tijdens de PS-vergadering van Rechten en plichten horen bij elkaar, en dat vergeten we wel eens bij de ruimtelijke ordening. We zijn de kunst verleerd dat als je iets geeft dat je dan iets maatschappelijks terug mag vragen. Dat is geen stelling van mij, maar van gedeputeerde Krol. De overheid is een beetje verleerd om elke keer als ze een recht weggeeft meteen de bijbehorende maatschappelijke plichten te regelen. Ik moet er eerlijk bij zeggen dat de uitspraak niet stamt uit een PRS-debat. Maar als ik de plicht op me neem op straks te vertellen op welke studiedag de uitspraak is gedaan, vind ik dat ik wel het recht heb om de gedeputeerde een paar keer te citeren. We zijn de kunst verleerd dat als je iets geeft dat je dan iets maatschappelijks terug mag vragen. Maar ik wil mijn bijdrage beginnen met het uitdelen van complimenten aan GS, aan het PRS-team en aan de statengriffie voor de Structuurvisie en voor de Verordening die we vandaag vaststellen, allereerst voor het zorgvuldige proces, met name voor de serie hoorzittingen die de griffie tot in de puntjes heeft geregeld en voor de vele adviezen die het PRS-team in de afgelopen jaren heeft geleverd. De complimenten van de ChristenUnie raken ook de inhoud van de digitale documenten die we vandaag bijna papierloos vaststellen. Onze fractie kan zich prima vinden in deze PRS en PRV. Over 99 procent van het ruimtelijk beleid zijn we het helemaal eens. Deze structuurvisie is een zorgvuldige uitwerking van de Utrecht 2040-strategie en van de strategische visie die we vorig jaar hebben besproken. Deze nieuwe structuurvisie geeft erg veel aandacht aan het bevorderen van ruimtelijke kwaliteit en dat waarderen we vooral in de breed uitgewerkte visie op kernrandzones. Maar naast de brede instemming hebben we enkele kritische kanttekeningen, vandaar dat we enkele amendementen en moties hebben voorbereid. We hebben eveneens de nodige bondgenootschappen gesloten op de amendementenmarkt. DUURZAME ENERGIE Graag wil ik beginnen met de duurzame energie-opgave. Toen de inkt van de PRS net droog was, hebben de twaalf provincies in IPO-verband afgesproken om de provinciale doelstellingen naar boven bij te stellen, zodat ze samen de rijksdoelstellingen van de Structuurvisie windenergie op land zullen halen. Utrecht heeft zich daarbij vastgelegd op een prestatienorm van 60 MW voor het jaar In de ontwerp-prs was de ambitie voor windenergie het bereiken van minstens 50 MW. In de uiteindelijke versie van de PRS staat een realisatienorm van 50 tot maximaal 60 MW. Maar we hebben in IPO-verband een doelstelling van 60 MW afgesproken. Graag wil ik met de PvdA een amendement indienen dat beoogt om overal in de PRS deze ambitie te vermelden: het bereiken van minstens 60 MW in Als we deze torenhoge ambitie hebben, moeten we wel alle zeilen bijzetten om deze ambitie te halen. Uit de expertmeeting over windenergie heb ik overgehouden dat zowel de energiebedrijven als de milieuorganisaties pleiten voor afspraken tussen initiatiefnemers en bewonersgroepen, om de lusten en lasten eerlijk verdelen. Als iemand het recht krijgt ergens windturbines neer te zetten, dan moet hij ook de bijbehorende maatschappelijke plichten vervullen. Laten we dat maar eens handen en voeten geven. Ik denk aan het afsluiten van convenanten voor iedere windmolenlocatie, waarin energiebedrijven met bewonersgroepen of gemeenten afspreken dat een deel van de opbrengsten terecht komt in de regio waar de molens worden geplaatst. Ons college heeft veel ervaring met convenanten, laten we die ervaring dan benutten op alle mogelijke windlocaties. De ChristenUnie dient met de PvdA een motie in die het college vraagt om hiermee aan het werk te gaan. WONINGBOUW De Statenfractie van de ChristenUnie heeft erg veel waardering voor het beleid rond de leegstand van kantoren en winkels. Maar als het gaat om woningbouw worden de bakens nog amper verzet. Alle locaties van de NV Utrecht staan er nog in.

2 In de Ontwikkelingsvisie Noordvleugel Utrecht (vastgesteld in 2009) zijn enkele bouwlocaties aangewezen die nu allemaal als toekomstige bouwlocatie in de PRS zijn opgenomen. Maar intussen is de huizenverkoop dramatisch gedaald en is het bouwtempo overal ernstig vertraagt. De economische realiteit spoort niet meer met onze bouwprognoses. Het lagere bouwtempo maakt het mogelijk om nu scherpere keuzes te maken. Van alle in de concept- PRS opgenomen bouwlocaties is Hoef en Haag de meest problematische locatie. Want zolang de spoorlijn Almere-Utrecht-Breda niet wordt aangelegd, zal de bereikbaarheid van Vianen per openbaar vervoer uiterst gebrekkig blijven. Een tweede knelpunt is de waterveiligheid, omdat het gebied vanwege de lage ligging van het maaiveld bij een eventuele overstroming snel en diep onder water komt te staan. Vergelijkbare woonmilieu s zijn gemakkelijker dichter bij het centrum van de stad Utrecht te realiseren, waar de ov-verbindingen beter zijn en de waterveiligheid groter. In de komende jaren zullen nog veel nieuwbouwwoningen verrijzen in Leidse Rijn. Op de middellange termijn kunnen woningen worden gebouwd in Rijnenburg, in Nieuwegein (als de transformatie van kantoren naar woningen grootschalig wordt opgepakt). Op de lange termijn is de A12-zone een goed alternatief. Daarom is het niet nodig om nu al het besluit te nemen om in Vianen de locatie Hoef en Haag te gaan ontwikkelen. Vandaar dat de ChristenUnie mede-indiener is van het SP amendement, dat de nieuwbouwlocatie Hoef en Haag wil schrappen uit de PRS. De ChristenUnie pleit voor een betere prioritering van nieuwe woningbouwlocaties. Veel woonwijken zijn nog niet of niet volledig tot ontwikkeling gebracht en nu al worden nieuwe locaties voor woningbouw aangewezen. Volgens de ChristenUnie moeten gemeenten een pas op de plaats maken en nieuwe woningbouwlocaties in regionaal verband prioriteren. De provincie moet net zoals bij bedrijventerreinen in overleg met gemeenten een prioritering aanbrengen, waarbij een goede ontsluiting met wegen en openbaar vervoer en landschappelijke waarden leidend zijn. Vandaar dat we mee-indiener zijn van de GL-motie die de Duurzame verstedelijkingsladder in praktijk wil brengen. ECONOMIE BEDRIJFSTERREINEN Wat ons betreft zijn de regionale convenanten over bedrijfsterreinen netjes vertaald in ruimtelijk beleid. Als we oude terreinen willen revitaliseren, moeten we niet overal ruimte geven aan nieuwe terreinen of al te gemakkelijk uitbreidingen accepteren. En als we wel uitbreiding toestaan, dan moeten er duidelijke plichten aan de rechten worden gekoppeld. Het mooiste voorbeeld daarvan is project IJsseloord in Montfoort, waar op een mooie manier de rechten en de plichten worden gekoppeld. De ChristenUnie is mee-indiener van het CDAamendement, dat planologisch groen licht geeft aan het project IJsseloord. Aan de andere kant van het spectrum zit de schuifruimteoplossing van Wulverhorst, het eventuele nieuwe bedrijventerrein aan de zuidrand van Woerden. De ChristenUnie is mede-indiener van het CDA-amendement dat voor de schuifruimte een andere oplossing zoekt dan in de polder Wulverhorst. LANDBOUW Onze fractie is akkoord met het landbouwbeleid in de PRS. We moeten de gezinsbedrijven met grondgebonden veehouderij voldoende ruimte geven en datzelfde voor de fruitteelt en op beperkte schaal voor de kastuinbouw. We vinden dat de Landbouwvisie prima is vertaald in deze structuurvisie. Wij zijn blij met de keuze voor kwaliteit. We moeten meer kwaliteitsdiscussies voeren en minder kwantiteitsdiscussies. We komen er niet helemaal onderuit, want we moeten in onze verordening een heleboel afspraken maken over bouwblokgroottes en over de norm voor grondgebonden landbouw. Veel zienswijzen gaan over de gve-norm voor de grondgebonden landbouw en daarom zijn we meeindiener van het CDA-amendement, dat beoogt in de toelichting op de verordening een opsomming te geven van grondgebonden bedrijven, in plaats van een algemene gve-norm. NATUUR

3 Het natuurbeleid in deze structuurvisie is helaas een beetje achterhaald. We zijn een heel eind op weg met het Natuurbeleid 2.0., met natuurbeheer nieuwe stijl. Het was tijdens een studiedag over Natuurbeleid 2.0 dat gedeputeerde Krol zijn lessen trok over rechten en plichten: We zijn als overheid de kunst verleerd dat als je iets geeft dat je dan iets maatschappelijks terug mag vragen. We kregen op de studiedag van 31 januari jl. een wervelend pleidooi van de econoom Tom Bade om rechten en plichten voortaan netjes aan elkaar te koppelen. Als je iemand het recht geeft om een camping pal naast een zwemplas te runnen, dan kun je hem verplichten een bijdrage te leveren aan het onderhoud van het gebied van de buren waar hij zijn geld mee verdient. Tijdens deze studiedag kregen de deelnemers regelmatig goede adviezen die haaks staan op wat er nu in de PRS staat. Eigenlijk geven we her en der in deze structuurvisie weer rechten weg, terwijl we nog niet hebben geregeld wie de bijbehorende plichten moet regelen. Maar het is te kort dag om die beleidsombuiging van Natuurbeleid 2.0 nu even in enkele amendementen vast te leggen. Daarom moeten we nu nog even voortborduren op het Natuurbeleid 1.5, namelijk het Akkoord van Utrecht. Alle afspraken uit het Akkoord van Utrecht zijn in de PRS netjes uitgewerkt, behalve de afspraken voor het Binnenveld, waar nog steeds een heftig hectaregevecht woedt. Zowel GL als de SP hebben een amendement over het Binnenveld voorbereid. De ChristenUnie is benieuwd welk amendement nu het dichtst in de buurt komt van de afspraken die in het Akkoord van Utrecht over het Binnenveld zijn gemaakt. WATER Het waterbeleid van de PRS lijkt mij onvoldoende voorbereid op het Deltaprogramma dat binnenkort op ons af komt. Maar het college van GS heeft steeds aangegeven dat het Deltaprogramma nog te weinig concreet is om als provincie nu al knopen door te kunnen hakken en daar leggen we ons bij deze PRS dan maar neer. Wij zijn mede-indiener van de D66-amendementen die de voor verdroging gevoelige TOP- en SUBTOP-gebieden steviger wil beschermen. RECREATIE De ANWB kwam vorige week met het verzoek om de Hollandse IJssel en een deel van de Oude Rijn op te nemen in het officiële vaarroutenetwerk. De PVV is op dit punt als eerste in het diepe gesprongen en wij zwemmen daar nu al spartelend achter aan. We zijn mede-indiener van het PVVamendement dat beoogt de Hollandse IJssel en een deel van de Oude Rijn op te nemen in het netwerk van recreatieve vaarroutes. Dit amendement is wellicht technisch nog niet helemaal op orde, maar we hebben begrepen dat dit amendement geen politiek heikele punten bevat en dat het technisch uitvoerbaar is. CULTUUR Om te voorkomen dat ik traditiegetrouw al mijn spreektijd en al mijn kruit zou verschieten aan de Oude Hollandse Waterlinie, heb ik ditmaal de Cultuurhistorische Hoofdstructuur voor het laatst bewaard. Agrarisch cultuurlandschap op de Heuvelrug De Stichting Vrienden van de Soester Eng vraagt het bijzondere karakter van de Soester Eng te markeren door het een status te geven. Binnen de Cultuurhistorische Hoofdstructuur is het agrarisch cultuurlandschap een van de vier prioritaire thema s waarop de provincie Utrecht actief beleid voert. In de PRS zijn vijf gebieden uit het Groene Hart geselecteerd op basis van gaafheid en representativiteit van de verkavelingsstructuur en op basis van de samenhang van de agrarische patronen en bebouwingslinten. Dat betekent dat het agrarisch cultuurlandschap van de Utrechtse Heuvelrug nu nog geheel ontbreekt in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur.

4 Het engdorp van Soest is een fraai voorbeeld van een boerennederzetting op de Utrechtse Heuvelrug. Vrijwel alle engen op de stuwwal zijn bebouwd, maar het zuidelijk deel van de Soestereng is grotendeels onbebouwd gebleven en is nog volop in agrarisch gebruik. Het dorp Soest heeft zich vanuit de brink als randbebouwing langs de eng ontwikkeld. De brink, het oude wegenpatroon en het bebouwingslint met boerderijen zijn nog aanwezig en de bijbehorende weilanden tussen de Soestereng en de Eem zijn nog steeds in agrarisch gebruik. De Vrienden van de Soester Eng hebben in hun zienswijze gevraagd om de Soestereng de status te geven van agrarisch cultuurlandschap buiten de CHS. Tijdens de hoorzitting heeft de gemeente Soest zich bij deze zienswijze aangesloten. Maar in de Nota van Beantwoording schrijven GS dat ze de zienswijze niet honoreren omdat de Soestereng al voldoende planologisch beschermd zou zijn en opname in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur daaraan weinig zou toevoegen. Maar dat geldt niet voor het agrarische erfgoed naast de Soestereng. Ons amendement beoogt het gehele ensemble van de Soestereng (uitsluitend het onbebouwde deel), brink en weilanden op te nemen in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur. De SP is mede-indiener van dit amendement. Oude Hollandse Waterlinie Diverse gemeenten en organisaties vragen om de cultuurhistorische waarde van de Oude Hollandse Waterlinie te markeren door deze linie op te nemen in de CHS. Inhoudelijk is er weinig reden om dat niet te doen. Het enige punt is dat de provincie daarin op korte termijn zelf niet investeert. Maar partners van de provincie willen wel hierin investeren. Bovendien is de AVP-planning jaren korter dan de 2028-horizon van de PRS. In de Cultuurhistorische Atlas van de provincie Utrecht ( Tastbare tijd ) worden de Oude en de Nieuwe Hollandse Waterlinie als een samenhangend geheel van militair erfgoed besproken. Het meest noordelijke deel en het zuidelijke deel zijn immers volledig identiek. Alleen het middendeel van de Hollandse Waterlinie is tussen 1672 en 1816 in drie fasen naar het oosten opgeschoven. Maar van alle fasen zijn restanten in het landschap terug te vinden, met name tientallen kilometers aan kades en watergangen, zodat de inundatiegebieden goed te reconstrueren zijn. Het amendement van de ChristenUnie wordt mee-ingediend door SP, GroenLinks en D66. Het beoogt de restanten van de forten en de kleine linies, die nu nog geen status hebben, op te nemen in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur. Bij de eerstvolgende herziening van de Cultuurnota van de provincie Utrecht kan worden gekeken of dat met meer restanten van de Oude Hollandse Waterlinie kan gebeuren. Op Zuid-Hollands grondgebied liggen eveneens allerlei restanten van de Oude Hollandse Waterlinie: Fort Wierickeschans, de watergangen van de Enkele Wiericke en de Dubbele Wiericke, het vestingstadje Schoonhoven. De provincie Zuid-Holland wil daarin investeren en datzelfde geldt voor allerlei organisaties die provinciegrensoverstijgend actief zijn, zoals de Stichting Groene Hart en de Unie van Vestingsteden. De Oude Hollandse Waterlinie heeft een grote recreatieve en toeristische potentie. De provincie Utrecht geeft dit militair erfgoed geen prioriteit in haar investeringsprogramma van de Agenda Vitaal Platteland. Maar allerlei partners van de provincie investeren wel in dit erfgoed en deze partners verdienen een steun in de rug door de duidelijkste restanten van de Oude Hollandse Waterlinie op te nemen in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur. AFRONDING Eindconclusie: we hebben dus wel enkele aanpassingen op het verlanglijstje, maar we steunen het ruimtelijk beleid voor 99 procent. Graag wil ik mijn Algemene Ruimtelijke beschouwingen afsluiten met een les die ik tijdens een van de vier hoorzittingen heb geleerd. Tijdens de gedachtewisseling over het project IJsseloord kreeg de bewonersgroep de vraag of dit project geen precedentwerking kon hebben. Of ze niet bang waren voor een precedentwerking. De gevatte reactie was: Ik hoop juist dat dit project wel een

5 precedentwerking heeft en dan vooral als het gaat om het proces. Ga met alle partijen aan tafel zitten en zorg dat uiteindelijk iedereen zich in het eindresultaat kan vinden. In zo n geval is het wel nodig om de lusten en de lasten eerlijk te verdelen en nieuwe rechten te koppelen aan nieuwe plichten. Het project IJsseloord is wat dat betreft een schoolvoorbeeld geworden. Rechten en plichten horen bij elkaar, laten we dat voorlopig niet meer vergeten bij de ruimtelijke ordening. Kees de Heer