Jaarverslag. Stichting Heemtuin Goudse Hout. versie 1.0

Transcriptie

1 Jaarverslag Stichting Heemtuin Goudse Hout 2015 versie 1.0

2 Pagina 2 van 49 0 INHOUDSOPGAVE 0 INHOUDSOPGAVE INLEIDING ORGANISATIE Bestuur Vrijwilligers Werkgroepen Werkgroep PR en Educatie Werkgroep Moestuin Werkgroep Kruidentuin Werkgroep Vlindertuin Werkgroep Huisvesting en Techniek Arbeidsomstandigheden Externe relaties Natuur- en Recreatieschap Groenalliantie Midden-Holland en Groenservice Zuid-Holland De Groene Motor Stichting Vrienden van de Goudse Hout Vrije School Gouda De Ridderslag Brede School Gouda IVN Hoveniersbedrijf Hans van der Bas KNNV, afd. Gouda De Ark Gouda Overige BEHEER Centrumdeel Buitengebied Waterbeheer ONTWIKKELING natuurwaarden Libellen Vlinders Dagvlinders Nachtvlinders Vegetatie Fauna Avifauna Overig PR EN EDUCATIE FINANCIEEL VERSLAG Overzicht van inkomsten en uitgaven

3 Pagina 3 van Begroting BIJLAGES Libelles van 2006 tot en met 2015 (Jaap van Dam) Dagvlinders van 2006 t/m 2015 (Jaap van Dam) Nachtvlinders 2006 t/m 2015 (Jaap van Dam)

4 Pagina 4 van 49 1 INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag van de Stichting Heemtuin Goudse Hout over het jaar In 2015 is weer met vele andere organisaties en instanties op allerlei manieren op een constructieve wijze samengewerkt. Dat wordt in dit verslag vermeld. Wij verwachten in 2016 deze constructieve samenwerking te kunnen voortzetten. De ontwikkelingen rond Groenservice Zuid-Holland (gedelegeerd opdrachtgever van de Stichting) volgen wij hierbij met bijzondere belangstelling. De heemtuin in de zomer

5 Pagina 5 van 49 2 ORGANISATIE 2.1 Bestuur Het bestuur van de Stichting Heemtuin Goudse Hout bestond gedurende het verslagjaar uit vier personen: Jaap Flipse, lid Jos v.d. Vondervoort, secretaris Hans Schaap, penningmeester Sjaak Witteveen, voorzitter. Het bestuur is in 2015 twee maal in vergadering bijeen geweest. De organisatie van de vaste activiteiten waren de onderwerpen op deze vergadering. Fred de Pater heeft in de loop van het verslagjaar aangegeven de penningmeester te willen assisteren bij het voeren van de financiële administratie. Fred heeft ook aangegeven geen lid van het bestuur te willen zijn

6 Pagina 6 van Vrijwilligers Ook in 2015 was de inzet van de vrijwilligers weer onmisbaar. Volgens de traditie werd het jaar geopend met een nieuwjaarsborrel op 3 januari in de werkschuur voor de vrijwilligers en andere genodigden. Bij de nieuwjaarsborrel werd de likeur van mispels van de heemtuin zelf geprobeerd. Op 21 maart vond de vrijwilligersavond weer plaats met een presentatie van Maurice Kruk (Bureau Mens en Groen; over Wielen en Walen Op 30 oktober hebben een aantal vrijwilligers weer deelgenomen aan het vrijwilligersfeest in de St. Jan. Dit feest werd georganiseerd door het Vrijwilligersinformatiepunt (VIP) van de Gemeente Gouda. We werden daar bediend door Burgemeester, wethouders en gemeenteraadsleden. In december kwam Sinterklaas weer langs met een attentie en gedicht voor alle vrijwilligers. Bij deze gelegenheid werd weer de traditionele vogelkalender van St. Het Vogeljaar uitgereikt aan de vrijwilligers. Zoals gebruikelijk werd er in het verslagjaar gewerkt op zaterdagmiddag en in de maanden april t/m augustus ook op de woensdagavonden. Daarnaast vonden er buiten deze tijdstippen ook nog activiteiten plaats, die inzet vergden van de vrijwilligers, m.n. van de PR+Educatie Cie

7 Pagina 7 van 49 In het onderstaande overzicht wordt de inzet van de vrijwilligers gekwantificeerd: Aantal deelnemende vrijwilligers Woensdagavond Zaterdagmiddag PR-en educatieve activiteiten Minimum aantal vrijwilligers Maximum aantal vrijwilligers Gemiddeld aantal vrijwilligers 8,3 8,2 2,0 Aantal deelnemende vrijwilligers Open Dag Aantal deelnemende in- en externe vrijwilligers Hooidag Aantal deelnemende in- en externe vrijwilligers Natuurwerkdag Aantal werkdagen Aantal woensdagavonden 23 Aantal zaterdagmiddagen (excl. Open, Hooi- en 50 Natuurwerkdag) Aantal PR- en educatieve activiteiten *1) 23 *1) Dit is excl. Open, Hooi en Natuurwerkdag. In het overzicht van de PR- en educatieve activiteiten is niet de inspanning meegenomen voor voorbereiding van deze activiteiten. Het gemiddeld aantal vrijwilligers op de woensdagavond is in 2015 gestegen van 7,7 naar 8,3 ten opzichte van Het gemiddeld aantal vrijwilligers op de zaterdagmiddag is in 2015 is iets gedaald en wel van 8,6 naar 8,2. Dit wordt met name veroorzaakt door minder vrijwilligers in het voorjaar. We waren in het verslagjaar relatief snel klaar met het winterwerk. In het tweede helft van het verslagjaar lag het aantal vrijwilligers hoger dan in Verheugend was de deelname van twee nieuwe vrijwilligers, die enthousiast waren geworden op de natuurwerkdag. We kunnen eind 2015 steunen op de inzet van ca. 22 vaste en actieve vrijwilligers

8 Pagina 8 van 49 Ook hebben in het verslagjaar weer enkele leerlingen van het middelbaar onderwijs hun maatschappelijke stage op de heemtuin doorlopen. 2.3 Werkgroepen Functioneel zijn een aantal taken verdeeld onder verschillende werkgroepen. Zo is er een Werkgroep PR en Educatie, een Werkgroep Moestuin, een Werkgroep Kruidentuin, een Werkgroep Vlindertuin en een Werkgroep Huisvesting & Techniek Werkgroep PR en Educatie De werkgroep PR en Educatie heeft in het verslagjaar 2 maal vergaderd. Een nieuwe attractie op de heemtuin was het kabouterpad, waar al veel schoolgroepen plezier aan hebben beleefd. In het verslagjaar is tweemaal een Heemtuinjournaal uitgebracht. Daarvoor is door veel vrijwilligers een bijdrage geleverd. De website werd actueel gehouden. In dit verslagjaar zijn weer excursies in het voor- en najaar georganiseerd. Daarnaast zijn er een aantal ochtenden en middagen voor de Brede School georganiseerd. Bodem- en wateronderzoek door de deelnemende kinderen maken deel uit van deze activiteiten. In de betreffende onderdelen van dit jaarverslag en in het afzonderlijke hoofdstuk over PR en Educatie wordt hierover en over de andere activiteiten van de werkgroep PR en Educatie uitgebreid verslag gedaan

9 Pagina 9 van Werkgroep Moestuin De werkgroep Moestuin heeft zich in het verslagjaar weer ingezet voor een florerende en dus toonbare moestuin, waarbij het langdurige koude en droge voorjaar niet meewerkte. Talrijke gewassen droegen hier vrucht en konden geoogst worden. Met name van de aardappelen werd een goede oogst gerealiseerd Werkgroep Kruidentuin De moestuin in mei. De kruidentuin zag er dit verslagjaar weer zeer toonbaar uit door de intensieve verzorging van de kruidentuinders. Dit jaar zijn nog een aantal delen van de hagen vervangen door nieuwe buxusplanten, die belangeloos ter beschikking zijn gesteld door Hoveniersbedrijf Van der Bas uit Haastrecht

10 Pagina 10 van 49 Een prachtige Mariadistel in het geneeskrachtige kruidenvak Werkgroep Vlindertuin Het beheer van de vlindertuin is in 2015 voorgezet op basis van de herinrichting in Na een koud voorjaar werd het toch nog een mooie vlinderzomer. De waarnemingen van libellen, dag- en nachtvlinders worden in dit jaarverslag weer benoemd. De vlindertuin in zomertooi

11 Pagina 11 van Werkgroep Huisvesting en Techniek Bij diverse gelegenheden, zoals de open dag, de hooi- en natuurwerkdag is weer voor adequate catering gezorgd. De gemotoriseerde gereedschappen zijn in revisie gegeven bij onze leverancier, Van Breda te Reeuwijk ( 2.4 Arbeidsomstandigheden Gelukkig waren er het verslagjaar geen incidenten te melden betreffende de arbeidsomstandigheden. De vrijwilligers zijn aanvullend tegen ongevallen en aansprakelijkheid verzekerd via de VNG Vrijwilligerspolis, aangeboden door de Gemeente Gouda. 2.5 Externe relaties Het afgelopen jaar heeft de heemtuin weer gebruik gemaakt van een groot extern netwerk. De contacten zijn als zeer vruchtbaar en boeiend ervaren Natuur- en Recreatieschap Groenalliantie Midden- Holland en Groenservice Zuid-Holland Opdrachtgever voor de Stichting Heemtuin Goudse Hout is het Natuur- en Recreatieschap Groenalliantie Midden-Holland ( ). De contacten met het Natuur- en Recreatieschap vinden plaats via de Groenservice Zuid-Holland (GZH) ( die optreedt als gedelegeerd opdrachtgever. In het kader van Samenspraak, het overleg tussen alle belanghebbenden bij de Goudse Hout, is in het verslagjaar eenmaal een ambtelijk overleg gehouden in het clubhuis van de Duitse Herders Vereniging in de Goudse Hout.. Daarbij is oa. het groot onderhoud in het Goudse Hout in 2015 en 2016 besproken. In het verslagjaar is intensief toezicht gehouden door de medewerkers van GZH en politie Gouda (wijkagent Achterwillens). Helaas werden we dit jaar toch weer geconfronteerd met een aantal gevallen van vandalisme

12 Pagina 12 van De Groene Motor De Groene Motor ( een programma dat is ondergebracht bij het samenwerkingsverband Landschap & Erfgoed Zuid-Holland, heeft ons in het verslagjaar weer ondersteund bij het vrijwilligerswerk op de heemtuin. De provinciale vrijwilligersdag in het landschapsbeheer vond dit jaar als vanouds weer in maart plaats. Er is door een delegatie van de heemtuin gewerkt op het landgoed Nieuw Leeuwenhorst in Noordwijk. Op de provinciale vrijwilligersdag was ook weer een behoorlijke delegatie van de heemtuin aanwezig Ten behoeve van de Natuurwerkdag hebben we weer gereedschap kunnen lenen Stichting Vrienden van de Goudse Hout De Stichting Vrienden van de Goudse Hout ( ) is de belangenorganisatie van gebruikers van het recreatiegebied Goudse Hout. Met deze organisatie is in 2015 ook weer regelmatig contact geweest

13 Pagina 13 van 49 In maart hebben we de werkschuur ter beschikking gesteld aan een groep studenten van het Wellantcollege, die voor de Vrienden op verschillende plekken in de Goudse Hout vruchtbomen hebben geplant Vrije School Gouda De Ridderslag Ook in 2015 zijn weer twee teeltvakken verzorgd door kinderen van de Vrije School Gouda De Ridderslag ( ). De leerlingen van de Ridderslag hebben een mooie oogst geproduceerd Brede School Gouda De Stichting Federatie de Brede School Gouda ( biedt kinderen van de basisschool binnen- en buitenschoolse activiteiten aan, die aansluiten op de activiteiten in de school. Op 4 maart hebben 7 kinderen nestkastjes voor vogels in elkaar getimmerd en meegedaan aan een vogelexcursie. Deze activiteit is begeleid door vijf vrijwilligers van de heemtuin. De nestkastjes zijn geleverd door Op 17 maart kwamen 25 kinderen met een leerkracht en 3 ouders van groep 4 van de Goverwelleschool te voet naar de Heemtuin voor een excursie langs bijen, plassen en sloten. De activiteit werd begeleid door twee vrijwilligers van de heemtuin

14 Pagina 14 van 49 Op 23 april zijn er 2 excursies voor de Kon. Julianaschool verzorgd. Daarbij werd een foeragerende bruine kiekendief waargenomen. De excursies werden geleid door twee vrijwilligers van de heemtuin IVN IVN Vereniging voor Natuur en Milieu-educatie, afd. IJssel en Gouwe ( Op zondag 14 juni (tijdens de Open Dag op de Heemtuin) verzamelden zich in de Goudse Hout 60 kinderen en 40 volwassenen voor de Slootjesdag van IVN. De Heemtuin Heeft hiervoor materialen als schepnetjes en determinieerbakjes ter beschikking gesteld. Een van onze vrijwilligers heeft bijgedragen aan de leiding van de excursie Hoveniersbedrijf Hans van der Bas Hoveniersbedrijf Hans Van der Bas ( uit Haastrecht heeft ook in 2015 weer een aantal werkzaamheden voor de heemtuin uitgevoerd. Dit omvat bijv. het jaarlijkse onderhoud van de buxus-, haagbeuken- en beukenhagen in het centrumdeel, het maaien van de hooilanden en het riet op de landtong bij het vlonderpad en het versnipperen van het snoeihout. Ook in dit verslagjaar heeft Van der Bas weer een aantal buxusplanten ter beschikking gesteld ter vervanging van de slechte struiken in de buxushaag rondom de kruidenvakken. De heemtuin is hen daarvoor erkentelijk KNNV, afd. Gouda In het verslagjaar heeft de werkgroep Zoetwaterbiologie van de KNNV, afd. Gouda ( van april t/m oktober maandelijks op vaste plekken op de heemtuin het dierlijk waterleven geïnventariseerd. Dit heeft een aantal bijzondere vondsten opgeleverd. Zie voor een uitgebreid verslag %20IN%20DE%20GOUDSE%20HOUT%20IN% pdf

15 Pagina 15 van 49 De vlonder bij de boomgaard was een van de locaties waar waterbeestjes werden geïnventariseerd De Ark Gouda De Ark Gouda ( is een instelling, die zorg aanbiedt aan mensen met een verstandelijke beperking. In het verslagjaar is een groep cliënten van de Ark Gouda actief geweest op de heemtuin en heeft daar een goede bijdrage geleverd aan het beheer. Enthousiaste cliënten hebben hun steentje bijgedragen aan het beheer van de heemtuin

16 Pagina 16 van Overige Naast bovengenoemde organisaties is er incidenteel ook nog contact geweest met andere organisaties. Te denken valt hierbij aan: Cyclus ( Het activiteitenprogramma van de heemtuin is afgestemd met Cyclus. In samenwerking met de stedelijk ecoloog van Cyclus verzorgde de heemtuin op 30 augustus een vlinderexcursie, ditmaal in het Noorderhout, de groenstrook, die de wijk Bloemendaal afscheidt van de A12. Er werd daar oa. een kolibrievlinder waargenomen. VDH Kringroep Gouda e.o. ( Deze vereniging voor de training van herdershond heeft in de Goudse Hout een trainingsveld in gebruik, samen met de Manage De Goudse Hout. Vóór de training wordt het veld vrijgemaakt van paardenmest, die ook dit jaar weer is aangeboden aan de heemtuin

17 Pagina 17 van 49 3 BEHEER Het beheer van de verschillende onderdelen van de heemtuin is gecontinueerd op basis van de langjarige beheervisie, die in 2010 is geactualiseerd. Het bestuur stelt de hoofdlijnen van het beheer vast op basis van dit beheersplan en de actuele ontwikkelingen. De in paragraaf 2.3 genoemde werkgroepen zijn verantwoordelijk voor de verdere uitwerking van deze hoofdlijnen voor het onderdeel van de heemtuin, waarvoor zij verantwoordelijk zijn, en voeren dat beheer met behulp van andere vrijwilligers uit. Op deze wijze wordt gezorgd voor continuïteit in het beheer. Hierna worden in het kort de verschillende onderdelen van de heemtuin benoemd met hun bijzonderheden. Daarbij wordt verwezen naar de nummers in de hieronder weergegeven plattegrond

18 Pagina 18 van Centrumdeel De moestuin (4) is in 2015 wederom door de werkgroep Moestuin beheerd. Diverse groentegewassen konden getoond worden aan de bezoekers. Ook dit jaar lag de nadruk op de zogeheten vergeten groenten. Ook de vlindertuin stond er in 2015 weer mooi bij en werd goed bezocht door allerlei nectar en stuifmeel zoekende insecten. De vlindertuin in het vroege voorjaar. Het stinzenbos ontwikkelt zich ook steeds verder en is met name in het voorjaar interessant met zijn bloeiende bolgewassen. Holwortel is een van de planten, die kleur geeft aan de bodem van het stinzenbos

19 Pagina 19 van 49 De plantvakken aan weerszijden van het centrale pad gaven in 2015 ook een goed resultaat. Het vak aan de kant van de slangenhopen en de dwarsvakken zijn ingezaaid met Oost-Indische Kers, Cichorij en Phacelia (bijenvoer). Dit jaar kwam de Scharlei, die in 2013 was ingeplant, weer prachtig tot bloei. De vakken aan weerszijden van het pad geven een zomers beeld. Het vak aan de andere kant van het pad is voor de helft ingericht als zogeheten levend herbarium met allerlei interessante en kenmerkende planten van de heemtuin en voor de andere helft met specifieke akkerflora. In de dwarsvakken was borage, huttentut, vlas, boekweit en gele mosterd gezaaid, terwijl in de winter de bodem was bedekt met de groenbemester bladramanas. De kruidentuin lag er ook dit jaar weer mooi bij, dank zij de intensieve verzorging. De vuurwerkplant is een van de opvallende geneeskrachtige kruiden

20 Pagina 20 van 49 De productie van compost (linksonder 3 op plattegrond) is in 2015 voortgezet. Voor het eerst werd daarbij dit jaar gebruik gemaakt van paardenmest, die ons werd aangeboden door de VDH Kringroep Gouda e.o.. Zie ook paragraaf De imker heeft zijn activiteiten in 2015 voortgezet. Het was een goed jaar voor de bijenvolken met een mooie honingproductie. De imker pleegt onderhoud aan de bijenstal De boomgaard heeft zich dit jaar verder ontwikkeld. De boomgaard is dit jaar ook weer bemest. 3.2 Buitengebied In het buitengebied zijn in 2015 diverse beheerwerkzaamheden uitgevoerd. Deze zijn voor het belangrijkste deel gebaseerd op de cycli, die hiervoor in het verleden al zijn ontwikkeld. In het kort worden hier de belangrijkste zaken genoemd: Het verschralingbeleid van de hooilanden (5) is in 2015 consequent doorgevoerd. De hooilanden zijn het afgelopen jaar minimaal eenmaal gemaaid. De ruigere stukken zijn tweemaal gemaaid, waarbij een gedeelte al in juni voor het eerst werd gemaaid. In verband met de opslag van riet in met name de stukken, die onderhanden zijn genomen bij het baggeren in 2006, zijn deze stukken ook in juni extra gemaaid. Het maaisel (hooi) is afgevoerd. Zoals gebruikelijk is de grote hooidag weer gehouden op de eerste zaterdag van september. De botanische ontwikkeling van het hooiland is nog steeds positief. Het aantal klokjesgentianen is verder toegenomen, evenals het aantal rietorchissen. De diversiteit in het hooiland neemt nog steeds toe

21 Pagina 21 van 49 Dit jaar zijn weer enkele plantjes van de Ronde Zonnedauw aangetroffen. Zorgen baart het verder oprukken van landriet, ook in de schralere delen. Met extra maaien proberen we de opmars te stoppen. Het hooiland in juli met Jacobskruiskruid. Zoals gebruikelijk zijn wederom de oevers aan één zijde van de hooilanden gemaaid. Ditmaal waren dat de oevers aan de oostzijde van de hooilanden. De oevers aan de westzijde zijn dus blijven staan. De afgestorven vegetatie biedt goede schuilmogelijkheden voor kleine dieren waaronder insecten. Wel is in alle oevers rondom de hooilanden en in de hooilanden zelf alle elzen- berken- en wilgenopslag na het maaien verwijderd. De pannenkoeken smaakten weer heerlijk tijdens de hooidag

22 Pagina 22 van 49 Dit jaar is de westelijke rietkraag meegenomen bij het maaien van het hooiland. Dit was mogelijk door de extreem lage waterstand in augustus. De Landelijke Natuurwerkdag werd in 2015 op 7 november gehouden. Deze dag is traditioneel het begin van het snoeiwerk in de winter. Op die dag is dan ook begonnen met het afzetten van het de helft van het eenjarig snijgriend en het tweejarig snijgriend(6). Dit zal in de eerste maanden van 2016 afgerond worden. Dikke takken op de stronken zijn in eerste instantie met rust gelaten omdat zij begin 2015 zullen worden gebruikt als inboeters. Daarbij worden alleen de staken van de Franse Gele gebruikt, zodat de aanplant weer wat homogener zal worden. Vele handen maken licht werk in het snijgriend Verder is op de natuurwerkdag het gemaaide rietland afgeruimd. Het gemaaide riet wacht op afvoer onder toeziende ogen van enkele knobbelzwanen

23 Pagina 23 van 49 Verder is op de natuurwerkdag begonnen met het afzetten van een gedeelte van het hakgriendperceel westelijk van het snijgriend (noordoostelijk gedeelte, ten westen van 6 op de plattegrond). Dit zal in 2016 verder worden afgerond. In het hakgriend werd hard gewerkt. In het winterseizoen 2015/2016 zal nog het noordoostelijk deel van zware hakgriend (7 op de plaategrond) worden afgezet. In het griend blijft de opslag van braam, els, sporkehout en kornoelje aandacht vragen. In 2015 hebben we wederom de essenkade vanwege de essentaksterfte, een ziekte die wordt overgebracht door een schimmel en vanuit het noordoosten steeds verder oprukt, met rust gelaten. We zullen de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden en in 2016 wederom bezien in hoeverre terug zetten van de essenstobben aan de orde is. Door een biologe wordt op dit moment een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om de vitaliteit van de aangetaste bomen te verbeteren. Dit onderzoek neemt vijf jaar in beslag en wordt uitgevoerd op drie bomen met variërende stadia van aantasting. Wel wordt er steeds meer gedacht om de essenkade te saneren en de beplanting (gefaseerd) te vervangen door een meer gevarieerde beplanting van eiken, elzen, wilgen, meidoorn, hazelaar

24 Pagina 24 van 49 Ondanks de verminderde vitaliteit nog steeds een mooi beeld op de essenkade. 3.3 Waterbeheer In 2015 werd weer regelmatig het waterpeil bediscussieerd. De heemtuin heeft een gesloten watersysteem, met slechts een in- en uitlaatpunt, dat naar believen open of dicht gezet kan worden. Geprobeerd is om het waterbeheer uit te voeren op basis van de in 2008 geformuleerde uitgangspunten. Dat houdt in dat geen gebiedsvreemd water binnen gelaten wordt en dat we als minimum waterpeil mtr en als maximum peil mtr aanhouden. Wanneer dus het waterpeil verder zakt dan mtr zouden we water in moeten laten. Echter, groot probleem bij het inlaten van gebiedsvreemd water is de kwaliteit van dit ingelaten water. Het water is relatief voedselrijk en juist in de periode dat er water moet worden ingelaten, is dat zeer verontreinigd door blauwalgenbloei. In de praktijk laten we het water dan ook zakken tot maximaal -2,50 mtr

25 Pagina 25 van 49 De eerste onderwaterfoto op de heemtuin geeft een goed beeld van de kwaliteit van het water en de biodiversiteit van het onderwaterleven. (foto: Dirk-Jan Saaltink) Op 24 en 31 januari en op 7 februari waren de sloten bedekt met ijs. Begin februari is de sluis een keer (op 7-2) opengezet om water uit te laten. Vóór de sluis op 7 februari open werd gezet stond het peil op -1,88 mtr NAP. Aan het eind van die dag werd de sluis weer dicht gezet op -1,90 mtr NAP. Op 28 februari werd de sluis opnieuw open gezet op het peil - 1,88 mtr NAP. s Middags werd de sluis weer dicht gezet op het peil -1,89 mtr NAP. Op 2 maart is de sluit nog een keer open gezet om water uit te laten. Het waterpeil stond op -1,89 mtr NAP. Later die dag dicht werd de sluis gezet op -1,91 mtr NAP. Op 10 juni is de sluis weer open gezet, maar nu om water in te laten. Het peil stond op -2,26 mtr NAP. De sluis werd die dag weer dicht gezet op -2,25 mtr NAP

26 Pagina 26 van 49 Ook tweede helft juli is de sluis tweemaal (22-07 en 25-07) open gezet. Het peil stond de eerste maal op -2,49 mtr NAP. Bij de tweede maal dichtzetten stond het peil op -2,40 mtr NAP. Ook op 8 augustus is de sluis weer open gezet om water in te laten op -2,40 mtr NAP. De sluis werd diezelfde dag weer dicht gezet op -2,37 mtr NAP. Bron: Jaap van Dam. Maart en april waren relatief droge maanden, waardoor het waterpeil snel daalde. Mei kon deze daling niet goed maken. Ook de maanden juni en juli waren droog. Daardoor zakte het peil op 22 juli tot mtr NAP. Op 22 en 25 juli is de sluis open gezet, waardoor het peil steeg tot 2,40. Ook op 8 augustus is de sluis weer open gezet op -2,40 mtr NAP. Toen de sluis werd gesloten stond het peil op -2,37 mtr NAP. In augustus en september is veel regen gevallen, waardoor het peil steeg -2,19 mtr NAP op 29 september. Daarna daalde het peil geleidelijk tot -2,25 mtr NAP op 31 oktober. Oktober was een relatief droge maand. Vanaf 31 oktober is elke zaterdag tot en met 5 december gefaseerd water ingelaten, waardoor het peil geleidelijk weer steeg tot -1,99 mtr NAP. Op dat moment stroomde er geen water meer naar binnen. Ondanks het feit dat december relatief droog was is vanaf dat moment het peil geleidelijk verder gestegen door het neerslagoverschot. Op 26 december stond het waterpeil op mtr NAP

27 Pagina 27 van 49 4 ONTWIKKELING NATUURWAARDEN Het beheer van de heemtuin is er opgericht om de natuurwaarden verder te ontwikkelen. Maar ook de weersomstandigheden in het verslagjaar hadden invloed hier nadrukkelijk invloed op. Hier na wordt hiervan verslag gedaan. 4.1 Libellen Zo warm het voorjaar in 2014 begon, zo anders was dat toch in Weliswaar waren er zonnige dagen in maart en april, maar het was wel vrij wisselend en ook vaak aan de frisse kant. Met ook vaak noordenwinden werd het namelijk niet meteen zacht. De eerste juffers en/of libellen worden meestal vanaf half april gezien, maar nu moesten we wachten tot 27 april. Toen werden de eerste Variabele Waterjuffers gespot. Het jaar 2015 was niet echt rijk aan libellen. Sterker nog. Het totaal aantal libellen die zijn waargenomen was nog nooit zo laag sinds het werd bijgehouden op de Heemtuin. Op zich was het ook niet dramatisch slecht, maar het was wel opvallend. Om maar meteen met de soorten te beginnen die het slechtst in 2015 scoorden: de Glassnijder had in het voorjaar een magere score van 9 exemplaren

28 Pagina 28 van 49 Ondanks slechts 9 exemplaren op de heemtuin toch nog een mooie foto (Foto Jaap.v. Dam) De Grote Roodoogjuffer werd tevens weinig opgemerkt. Er werden er zo n 10 gezien. Ook de Vroege Glazenmaker had een niet heel goed jaar, maar heel bijzonder was het nu ook weer niet. De soort die op de Heemtuin in het voorjaar het meest wordt gezien, de Variabele Waterjuffer, was ook in 2015 de talrijkste soort. Echter ook deze vloog met lagere aantallen als normaal. Er werden er 327 geteld. Sinds 2010 niet zo laag! In de zomer vlogen de Houtpantserjuffers maar met erg kleine aantallen en de Bruine Glazenmaker was niet veel te zien met hooguit 4 meldingen. Ook de Paardenbijter vloog niet goed, terwijl deze meestal in de zomer wel met veel individuen aanwezig is. Zijn er dan nog positieve berichten? Uiteraard! De Heidelibellen vlogen namelijk wel redelijk, hoewel de Bloedrode dan weer nauwelijks werd gezien. Omdat het verschil van Bruinrode en Steenrode Heidelibellen zeker bij het vliegen niet altijd goed is te zien, is vanaf 2015 ook Heidelibel onbekend in de bijbehorende tabel geplaatst. De Gewone Oeverlibel was verder ook wel vrij veel te zien, maar dit is een soort die vrijwel elk jaar wel goed aanwezig is. In 2015 werden ook weer hele leuke andere ontdekkingen gedaan. Zo werd op 7 juni rond het water bij het hooiland een man Smaragdlibel ontdekt, nooit eerder gezien op de Heemtuin! Helaas is er geen foto van gemaakt. Hij was vrij vliegerig en ging uiteindelijk niet op een goede plek zitten voor een duidelijke foto. Maar toch een aparte soort dus. Het bleef vervolgens bij één exemplaar

29 Pagina 29 van 49 Vuurlibel (foto: Jaap v. Dam) Na jaren van afwezigheid was het weer fantastisch dat er weer een Vuurlibel werd ontdekt. Op 9 augustus werd een vrouwtje in het hooiland gezien. Ook op 11 augustus werd waarschijnlijk hetzelfde exemplaar vastgesteld. Mogelijk is er op een andere dag ook door anderen nog een mannetje gezien. Mannetjes zijn prachtig vuurrood van kleur, terwijl de vrouwtjes meer lichtbruin zijn. De Bruinrode en Steenrode Heidelibellen vlogen nog vrij goed door tot in de hele maand oktober. De laatste Bruinrode/Steenrode Heidelibellen werden op 1 november nog gespot. Voor de tabel met alle libellenwaarnemingen vanaf 2006 t/m 2014: zie bijlage Vlinders Ook van de vlinders zijn veel waarnemingen gedaan op de heemtuin. Dat betreft zowel dag- als nachtvlinders. Deze waarnemingen, evenals die van de libellen en nachtvlinders zijn veelal goed gedocumenteerd door prachtige foto s van Jaap van Dam Dagvlinders Na twee mooie vlinderjaren kunnen we ook in 2015 van een redelijk goed vlinderjaar spreken. In tegenstelling tot 2014, begonnen de vlinders in 2015 op de heemtuin pas in april te vliegen. Ondanks het vrij zonnige weer in maart, was het dit keer toch misschien net iets te fris. De eerste vlinderwaarneming werd gedaan op 5 april. Het betrof een man citroenvlinder. Maar geleidelijk kwamen ook de Dagpauwoog en verschillende witjes de heemtuin bezoeken. Het

30 Pagina 30 van 49 wisselende weer zorgde niet meteen voor heel veel waarnemingen. Toch werden al leuke waarnemingen gedaan! Oostelijke Vos (foto: Jaap v. Dam) Een zeer leuke waarneming werd op 18 april gedaan. In het griend vloog een Oostelijke Vos. Dit is een zeer zeldzame dagvlinder die vanaf 2014 in Nederland verspreid te zien was. De Oostelijke Vos bezocht in dat jaar met tientallen exemplaren vanuit het (noord)oosten ons land. We hadden goede hoop dat deze vlinder (die zeer sterk lijkt op de eveneens zeer zeldzame Grote Vos) zich in 2015 zou voortplanten. Na de overwintering werd de vlinder nog verspreid gezien, zoals dus ook op de Heemtuin. Het was wel een vrij gehavend exemplaar, maar het was er wel degelijk één! Helaas werd de vlinder alleen op die dag op de heemtuin gezien en in de zomer werd de soort nergens in ons land meer gemeld. Op de heemtuin is het dus ook bij een eenmalige ontmoeting gebleven. En dan nu de andere soorten: in 2014 was het een slecht jaar voor de Kleine Vuurvlinder. Maar 2015 maakte dit grandioos goed. Er werden vooral in het voorjaar en in de nazomer/herfst Kleine Vuurvlinders gemeld. Toch weer goed nieuws dus! Het Oranjetipje werd in 2015 ook weer gezien. Naast de jaarlijkse meldingen langs de bosranden elders in de Goudse Hout werden er toch ook een paar gespot op de Heemtuin. Leuk was de waarneming van een eileggend oranjetip-vrouwtje bij de moestuin (op een kruisbloemige). Begin mei werd ook twee maal een man Oranjetip ontdekt

31 Pagina 31 van 49 Het Bont Zandoogje had een minder jaar. Zo massaal als deze vlindersoort de afgelopen jaren aanwezig was, zo was het dit jaar niet het geval. Toch werden er nog een aantal verspreid over het jaar gezien. Atalanta (foto: Jaap v. Dam) Maar 2015 was het jaar van de Atalanta. Er werden behoorlijk wat Atalanta s gezien, ook op de Heemtuin. De meesten werden in de stad zelf waargenomen met soms tientallen op buddleja s. Opmerkelijk was de lange afwezigheid op de Heemtuin van de Kleine Vos. De eerste werd pas op 1 augustus gezien. Erg bijzonder! Ook het totale aantal Kleine Vossen in 2015 was minimaal. Verder werden er ook dit jaar weer enkele Boomblauwtjes gezien. Nog een leuke ontdekking was een mannetje Icarusblauwtje op 6 juni in het hooiland, nectardrinkend op Kale Jonker. Alleen ook in 2007 en in 2009 is deze soort hier aangetroffen. De Citroenvlinder is sinds 2013 weer uit het dal! Ook in 2015 werden zowel mannetjes als vrouwtjes gezien, het ziet er dus voor deze soort weer goed uit. Verder was het weer een iets beter jaar voor de Distelvlinder. Er werden enkele gezien op de Heemtuin, zowel in het hooiland als rond de vlindertuin. De Dagpauwoog en de Gehakkelde Aurelia vlogen verder ook redelijk goed

32 Pagina 32 van 49 Landkaartje (foto: Jaap v. Dam0 Op 16 juli werden verspreid drie Landkaartjes (zomergeneratie) gezien. Dit waren de enige exemplaren van het hele jaar! In het voorjaar werden net buiten de Heemtuin ook een aantal Landkaartjes van de lichte voorjaarsgeneratie gezien. Al met al kunnen we dus wel weer spreken van een redelijk goed vlinderjaar. Omdat november en december 2015 zeer zacht waren, werden ook in deze maanden in Nederland nog vlinders waargenomen, wat zeer uitzonderlijk is. Sterker nog. We beleefden de warmste december en kerst sinds de metingen, waardoor vooral op Tweede Kerstdag en zelfs daarna nog actieve vlinders werden gezien in ons land. Op de Heemtuin is in december geen dagvlinder aangetroffen. Een overzicht van de dagvlinderwaarnemingen in wordt gegeven in bijlage Nachtvlinders Op 11 september 2015 organiseerde de vlinderstichting voor de elfde keer de Nationale Nachtvlindernacht. Omdat nachtvlinders voor veel mensen een relatief onbekende wereld zijn en om de verspreiding van de Nederlandse nachtvlinders beter in kaart te brengen, werden er over het hele land weer excursies georganiseerd. De Heemtuin deed in 2015 voor de negende keer mee

33 Pagina 33 van 49 Het weer was op deze vrijdagavond de 11 de september eigenlijk uitstekend. Het was rustig, droog en bovendien aangenaam wat temperatuur betreft. In de loop van de avond werd het wat frisser, maar het bleef uitstekend nachtvlinderweer. Er kwamen meer dan 30 belangstellenden op de avond af. De avond begon om 20:30 uur en eindigde om 24:00 uur. Agaatvlinder op het laken tijdens de nachtvlindernacht (foto: Jaap v. Dam) Op het laken werden weer diverse vlinders gezien. Met behulp van een speciale lamp kwamen leuke soorten als bijvoorbeeld Vierkantvlekuilen, Bruine Snuituilen, Appeltakken, Huismoeders en een Agaatvlinder af. Ook diverse spannertjes als de Vierbandspanner, Koolbandspanner, Zwartbandspanner en Gewone Bandspanner waren te zien. Op de met zoetigheid besmeerde bomen werd niet veel waargenomen. Een enkele Bruine Snuituil en Piramidevlinder konden gevonden worden. Dit keer werden er in een door iemand meegebrachte lichtval ook nog nachtvlinders aangetroffen, zoals het Goudvenstertje, Kleine Beer, Vierkantvlekuil, Zwarte-c-uil en een Huismoeder. Ook werd nog een mooie Geelschouderspanner aangetroffen. In de late avond werd vervolgens een Grote Spinnende Watertor op het doek ontdekt. Dit beest kwam ook op het licht af

34 Pagina 34 van 49 Ook de Grote Spinnende Watertor kwam op het licht af. (foto: Jaap v. Dam) En dan nog de overige waarnemingen van het jaar: Sinds enkele jaren komt er op de heemtuin een leuk vlindertje voor. Omdat er in het hooiland zeer veel Ratelaar groeit, wordt er sinds 2012 de Ratelaarspanner waargenomen. Zeldzaam is het vlindertje sinds een paar jaar niet meer, maar toch een aparte soort. Het is een lichtgekleurd spannertje met crèmekleurige bandjes of een streeppatroon over de vleugels. De soort werd van 16 mei tot 17 juni van dit jaar weer aangetroffen. Ook de Sint Jansvlinder is in 2015 weer opgemerkt in het hooiland nectar drinkend op Kale Jonker

35 Pagina 35 van 49 Sint Jansvlinder op Kale Jonker in het hooiland (foto: Jaap v. Dam) Deze prachtige rood met zwarte overdag vliegende nachtvlinder (die ook erg lijkt op de Sint- Jacobsvlinder) is alleen in 2012 ook gezien. Verder is ook de algemene Gamma-uil op de Heemtuin gezien, die ook overdag vliegt. Ook nachtvlinderrupsen zijn er gezien. Zo werd op 26 september nog een mooie volgroeide rups van de Wapendrager waargenomen. Ook werden er op 25 oktober nog vier rupsen gezien van de Kleine Beer in het hooiland op brandnetel. In de bijgevoegde tabel (bijlage 7.3) zijn de op de heemtuin waargenomen nachtvlindersoorten van weergegeven. In de tabel staan ook nog de overige soorten, die op andere dagen in het jaar zijn waargenomen: 4.3 Vegetatie De vegetatie Soorten die er in 2014 uitsprongen waren: (Gevlekte) Rietorchis Kale Jonker Blauwe Knoop Poelruit

36 Pagina 36 van 49 Kievitsbloem Klokjesgentiaan Grote Ratelaar Kleine Zonnedauw Rietorchis en Grote Ratelaar in het hooiland. Langs de slootkanten vinden we onder meer: Dotterbloem Zwanenbloem Moerasspirea Groot Blaasjeskruid Krabbenscheer Het steeds verder oprukkende (land)riet baart zorgen. Is dit een teken van verruiging? De grauwe ganzen ontdekken het hooiland steeds meer en laten duidelijk hun sporen na in de vegetatie

37 Pagina 37 van 49 Ook de dotterbloem kon weer op verschillende plekken worden aangetroffen. 4.4 Fauna Avifauna Op de heemtuin zijn ook altijd veel verschillende soorten vogels te zien. Soorten, die er in 2015 uitsprongen (in willekeurige volgorde en zonder volledig te willen zijn), waren: Blauwe Reiger Grote Zilverreiger Roerdomp Buizerd Sperwer Bruine Kiekendief Torenvalk Bosuil Wilde Eend Slobeend Krakeend Kuifeend Tafeleend Knobbelzwaan Grauwe Gans Nijlgans Waterhoen Houtsnip Fazant Meerkoet Ekster Zwarte Kraai Groene Specht Watersnip Rietzanger Rietgors Kleine Karekiet Grote Bonte Specht Fitis Heggenmus Winterkoning Tjiftjaf Koolmees Pimpelmees Matkop Koekoek Vink Merel Zanglijster Staartmees Zwarte Kraai Kauw IJsvogel Halsbandparkiet Dodaars Oeverloper

38 Pagina 38 van 49 De knobbelzwaan kwam ook dit jaar weer tot broeden op de heemtuin. Knobbelzwaan op het nest In de zomer werd verschillende malen een bosuil gehoord. Daarop is besloten om een bosuilenkast op te hangen in het elzenbosje ten zuiden van het snijgriend. Deze kast is gemaakt door Jan Oude Lenferink, de echtgenoot van een van onze vrijwilligers. We wachten met spanning op de bewoners.. Met vereende krachten wordt de uilenkast opgehangen

39 Pagina 39 van Overig Ook op het gebied van amfibieën en reptielen valt op de heemtuin genoeg te beleven. Groene en Bruine Kikker, Kleine Water Salamander, Rugstreeppad en Gewone Pad worden regelmatig waargenomen. Naast de composthopen is weer een nieuwe broeihoop voor ringslangen opgezet. Bruine Kikkers met kikkerdril werden weer vol op waargenomen. Kikkerdril van de bruine kikker. Zoals in paragraaf al aangegeven geeft het onderwaterleven op de heemtuin een divers beeld. De platte schijfhoornslak, die als kwetsbaar op de Rode Lijst Land- en Zoetwaterweekdieren staat 5 PR EN EDUCATIE In 2015 is de werkgroep PR en Educatie weer druk geweest met de organisatie en uitvoering van diverse activiteiten. Voor zo ver deze activiteiten niet al in een van de andere paragrafen zijn genoemd, worden ze hieronder nog vermeld. Elke 2 e zaterdag van de maand houdt een van de bestuursleden een praatje voor Radio Gouwestad. Op de natuurwerkdag was weer pers uitgenodigd en aanwezig

40 Pagina 40 van 49 Wijk- en regiokranten werden regelmatig voorzien van artikelen en enkele interviews werden afgenomen. Het Heemtuinjournaal werd wederom 2 maal uitgegeven. Vele vrijwilligers hebben inhoudelijke bijdragen geleverd door artikelen, foto s, e.d. beschikbaar te stellen. Het is zo veel mogelijk digitaal verspreid en ook opgenomen in onze website Op 20 januari is een groep van de Jan van Nassauschool op de heemtuin geweest en heeft daar meegedaan aan de Nationale Tuinvogeltelling. Deze activiteit is door twee vrijwilligers gefaciliteerd. In maart en april zijn vier maal buitenschoolse activiteiten georganiseerd, waarbij door vijf kinderen van ongeveer 10 jaar met allerlei natuurlijke materialen is gewerkt. Deze activiteit werd begeleid door en vrijwilliger Op zondag 19 april werd de Voorjaarsexcursie gehouden. Met 9 personen werd ruim 2 uur enthousiast rondgekeken naar voorjaarsbloeiers. Deelnemers aan de voorjaarsexcursie konden genieten van deze prachtige Dichtersnarcissen

41 Pagina 41 van 49 Op donderdag 7 mei kwam de Buitenschoolse Opvang De Schaapskooi op bezoek. In totaal 14 kinderen en 2 begeleiders hadden een mooie middag op de heemtuin. Deze activiteit werd door een vrijwilliger van de heemtuin begeleid. Op woensdag 20 mei werden we bezocht door een delegatie 10 vrijwilligers van de heemtuin Bredius Park uit Woerden. Ze kregen een rondleiding over ons terrein. Op 14 juni werd weer een geslaagde Open Dag georganiseerd. Meer dan 100 bezoekers genoten van de vogel- en libellenrondleidingen; het kabouterpad; het wateronderzoek en de mooie optredens van Pop- en jazzkoor Flexible Sound. Daarnaast werd informatie verschaft m.b.v. verschillende kramen. Pop- en jazzkoor Flexible Sound gaf een swingend optreden tijdens de Open Dag De hooidag op zaterdag 5 september begon ronduit regenachtig. Later klaarde het gelukkig op en werd het zelfs zonnig. Meer dan 40 mensen, waaronder nogal wat kinderen, hebben geholpen met het afvoeren van het hooi. De pannenkoeken van Mevrouw Groenendijk smaakten weer verrukkelijk

42 Pagina 42 van 49 Het laatste restant hooi wordt afgevoerd. Op 18 september was de heemtuin weer vertegenwoordigd op de vrijwilligersmarkt, georganiseerd door de Gemeente Gouda (Vrijwilligers Informatie Punt) In dit verslagjaar werd de najaarsexcursie onder zonnige, maar frisse omstandigheden op zondag, 11 oktober gehouden.. Zo n 15 volwassenen en 4 kinderen kregen van twee vrijwilligers uitleg over de heemtuin in het algemeen en allerlei herfstverschijnselen in het bijzonder. Tijdens de herfstexcursie konden deze zadelzwammen op de essenkade worden bewonderd

43 Pagina 43 van 49 Een nieuwe educatieve activiteit op de heemtuin is het kabouterpad. Op drie donderdagen in oktober werden verschillende groepen kleuters ontvangen van resp. de Kon. Wilhelminaschool en het Carillon.. Op het heemtuinterrein werden kabouters uitgezet met opdrachtjes voor de kinderen, waarbij ze hun zintuigen moesten gebruiken. Het was erg leuk om te doen en ook om de complimenten te ontvangen van de scholen, ouders en kinderen zelf. Op 1/10 Wilhelminaschool met 14 kinderen en 4 begeleiders; op 8/10 Carillon met 21 kinderen en 4 begeleiders; op 15/10. Van de heemtuin waren Trees; Tineke; Ellen en Jaap F. betrokken. 6 FINANCIEEL VERSLAG Hieronder volgt het financieel jaarverslag van de heemtuin. 6.1 Overzicht van inkomsten en uitgaven 2015 Uitgaven Ontvangsten Uitbestede werkzaamheden 2.690,29 Beheervergoeding GZH 7.305,00 PR en educatie 1.349,94 Donaties 465,00 Inventaris 46,99 Excursies 75,00 Planten, bollen en zaden 746,42 Vergoeding Brede School 242,00 Huishoudelijke artikelen 158,23 Vaste lasten (K. v. K., water, 371,53 verzekeringen, bankkosten) Gereedschappen 808,99 Vrijwilligers 623,93 Onderhoud 172,64 gebouw/brandstof e.d Totaal 6.968, ,00 Toelichting :. De uitgaven t.b.v. PR en educatie zijn in 2015 met ruim 1.000,00 afgenomen ten opzichte van Dit heeft alles te maken met de extra uitgaven die in 2014 op dit gebied zijn gedaan ten behoeve van de lustrumviering in dat jaar. De inkomsten uit Donaties zijn in dit verslagjaar met ongeveer 150,00 afgenomen. In 2014 werden extra donaties ontvangen t.b.v. de lustrumviering

44 Pagina 44 van Begroting 2016 Uitgaven Inkomsten Uit te besteden werk 4.100,00 Beheersvergoeding 7.380,00 GZH Huish. artikelen 200,00 Donaties 350,00 Vaste lasten (K.v.K. etc.) 450,00 Brede School 200,00 Gereedschappen en 730,00 onderhoud Zaden, bollen, planten 650,00 PR en Educatie 1.400,00 Vrijwilligers 400, Totaal 7.930, ,

45 Pagina 45 van 49 7 BIJLAGES 7.1 Libelles van 2006 tot en met 2015 (Jaap van Dam) Echte libellen Blauwe Glazenmaker 1 Bloedrode Heidelibel Bruine Glazenmaker Bruinrode Heidelibel Gewone Oeverlibel Glassnijder Grote Keizerlibel Heidelibel onbekend 16 Noordse Witsnuitlibel 3 2 Paardenbijter Platbuik 1 Smaragdlibel 1 Steenrode Heidelibel Viervlek Vroege Glazenmaker Vuurlibel Zwarte Heidelibel 1 Juffers Grote Roodoogjuffer Houtpantserjuffer Kleine Roodoogjuffer Lantaarntje Variabele Waterjuffer Watersnuffel 1 Totaal

46 Pagina 46 van Dagvlinders van 2006 t/m 2015 (Jaap van Dam). Soort Argusvlinder 1 1 Atalanta Bont Zandoogje Boomblauwtje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Gehakkelde Aurelia Groot Koolwitje Icarusblauwtje Klein Geaderd Witje Klein Koolwitje Kleine Vos Kleine Vuurvlinder Koninginnenpage 1 Landkaartje Oostelijke Vos 1 Oranjetipje Totaal

47 Pagina 47 van Nachtvlinders 2006 t/m 2015 (Jaap van Dam) soort Aangebrande spanner 1 Agaatvlinder Anjermot 1 Appeltak Bleke grasuil 1 Bonte bessenvlinder 1 Bonte brandnetelmot 1 1 Bonte valkmot 1 1 Braamvlinder 1 1 Breedbandhuismoeder 1 Bruine eenstaart Bruine snuituil Donker brandnetelkapje 1 Donker klaverblaadje 1 1 Donkere marmeruil 1 1 Driehoekuil 1 Egelskopboorder 1 Essengouduil Gamma-uil Geelschouderspanner 1 Gele agaatspanner 1 1 Gelobd halmuiltje 2 Geoogde bandspanner 1 Gerande spanner 1 1 Gestreepte goudspanner Gestreepte rietuil 1 Gewone bandspanner Gewone breedvleugeluil 1 1 Gewone spikkelspanner 1 Gewone stofuil 1 Glad beertje Goudvenstertje Grijze stipspanner 2 1 Groente-uil Groot avondrood 1 Grote appelbladroller 1 Haarbos

48 Pagina 48 van 49 soort Hagendoornvlinder Hoefijzermot 1 Hopwortelboorder 1 Houtspaander 1 Huismoeder Hyena Kleine beer 1 1 Kleine groenbandspanner 4 Kleine huismoeder 1 Kleine zomervlinder Kolibrievlinder Koolbandspanner Koperuil Leverkleurige bladroller 1 1 Levervlek 1 Lieveling Lisdoddesnuitmot 1 Margrietwortelmot 1 Meldevinder Muntvlindertje Open breedbandhuismoeder 1 Oranjegeel halmuiltje 1 1 Oranje o-vlinder Parelmoermot Piramidevlinder Ratelaarspanner Roesje Rood weeskind Schaapje 2 Schaduwsnuituil Schedeldrager 3 Schildstipspanner Schimmelspanner 1 Silenespanner 1 Sint Jansvlinder 2 1 Splinterstreep 1 Stompvleugelgrasuil 1 1 Stro-uiltje 2 Taxusspikkelspanner

49 Pagina 49 van 49 soort Tweestip-orvlinder Variabele granietmot 1 Vierbandspanner Vierkantvlekuil Vliervlinder 1 Vogelkersstippelmot 1 Volgeling 2 1 Vuursteenvlinder 1 2 Waterleliemot 1 1 Wilgenschorsvlinder 1 Witte grijsbandspanner Witte tijger Zilverstreep 1 1 Zomervlinder 1 Zuidelijke stofuil 2 Zwartbandspanner 1 2 Zwarte-c-uil totaal