Rapport van het onaangekondigd inspectiebezoek op 4 november 2016 aan De Karmel Wonen en Dagbesteding B.V., locaties In de Bongerd en Houtduif de Wij

Transcriptie

1 Rapport van het onaangekondigd inspectiebezoek op 4 november 2016 aan De Karmel Wonen en Dagbesteding B.V., locaties In de Bongerd en Houtduif de Wij Utrecht, december 2016 Referentie: V

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Bevindingen onaangekondigd Quick Scan bezoek Thema 1. Veiligheid Thema 2. Toepassen van vrijheidsbeperking Thema 3. Uitvoering van het ondersteuningsplan Thema 4. Kwaliteit van personeel en organisatie 14 3 Oordeel Thema Veiligheid Thema Toepassen van vrijheidsbeperking Thema Uitvoering van het ondersteuningsplan 17 4 Herstelmaatregelen en handhaving Te nemen maatregelen Resultaatsverslag Handhaving 19 Bijlage 1 Bijlage 2 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten 20 Geraadpleegde documenten 28 Pagina 2 van 28

3 1 Inleiding Op 4 november 2016 bracht de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) een onaangekondigd Quick Scan bezoek aan De Karmel wonen en dagbesteding B.V. (hierna: De Karmel), locaties In de Bongerd en Houtduif de Wij (hierna: De Wij). Aanleiding en belang De taak van de inspectie is het bevorderen van zorg van goede kwaliteit en van goed niveau. Goede zorg is in ieder geval veilig, doeltreffend, doelmatig, cliëntgericht en tijdig. De zorgaanbieder stemt de zorg af op de reële behoefte van de cliënt en levert de zorg in overeenstemming met de professionele standaard. Hierbij neemt de zorgaanbieder de rechten van de cliënt zorgvuldig in acht en borgt hij dat de cliënt met respect wordt behandeld. Op basis van de bevindingen tijdens dit bezoek beoordeelt de inspectie per thema in welke mate de zorg die De Karmel biedt op locaties In de Bongerd en De Wij, voldoet aan wetgeving, aan veldnormen van koepelorganisaties en beroepsverenigingen binnen de gehandicaptenzorg en aan zorgvuldigheidsnormen van de inspectie zelf. De in dit rapport genoemde normen hebben als doel bij te dragen aan zorg van goede kwaliteit en van goed niveau. Werkwijze De inspecteurs gebruiken tijdens het onaangekondigd toezichtbezoek een Quick Scan instrument dat is ontwikkeld om de uitvoering van de zorg te beoordelen en dat is gebaseerd op de genoemde wetgeving, veldnormen en de zorgvuldigheidsnormen van de inspectie. Om tot een verantwoord oordeel te komen heeft de inspectie: - een bezoek gebracht aan de locaties In de Bongerd en De Wij. Daarnaast maakte de inspectie een rondgang langs de locaties De Sjop en Poelzicht (locatie van De Kroon Zorginstelling B.V., onderdeel van het concern waar ook De Karmel deel van uitmaakt); - gesprekken gevoerd met de gezinshuisouders van de locaties In de Bongerd en De Wij, een begeleider van locatie Poelzicht te Angeren, een cliëntvertegenwoordiger, een gedragsdeskundige, twee bestuurders en de directeur zorg en wonen; - digitale dossiers ingezien. De aard van het onaangekondigde Quick Scan bezoek brengt met zich mee dat niet alle thema s uitputtend aan de orde kunnen komen. De inspectie stelt daarom prioriteiten. Bovendien is de beschikbaarheid van de gesprekspartners afhankelijk van werktijden en werkzaamheden op de betreffende dag. De zorg voor de cliënten krijgt voorrang en dit heeft tot gevolg dat gesprekken soms van korte duur zijn. De inspecteurs kijken naar de aanwezigheid van risico s op de volgende vier thema s: Veiligheid Toepassen van vrijheidsbeperking Uitvoering van het ondersteuningsplan Kwaliteit van personeel en organisatie De inspectie toetst aan de hand van de eerdergenoemde normen of de zorg en ondersteuning aan cliënten van goede kwaliteit en van goed niveau is. Pagina 3 van 28

4 Daar waar de zorg die de instelling biedt niet voldoet aan deze normen geeft de inspectie in hoofdstuk 2 een toelichting. Als de norm niet van toepassing is, dan is de kolom nvt aangevinkt. Indien de norm niet is beoordeeld, dan is de kolom nb aangevinkt. In hoofdstuk 3 van dit rapport staat het oordeel van de inspectie, waarbij ook ruimte is voor het benoemen van andere aspecten die tijdens het inspectiebezoek zijn opgevallen. In hoofdstuk 4 van dit rapport staat vermeld welke maatregelen het bestuur van De Karmel binnen welke termijn moet nemen om te voldoen aan de geldende weten regelgeving, veldnormen en zorgvuldigheidsnormen van de inspectie zelf voor het bieden van zorg en ondersteuning van goede kwaliteit en van goed niveau. Pagina 4 van 28

5 2 Bevindingen onaangekondigd Quick Scan bezoek Naam instelling Adresgegevens Bezochte locatie De Karmel Lodderhoeksestraat 10 Angeren In de Bongerd en De Wij te Gendt Organisatie van het concern waar van De Karmel onderdeel van is Het concern waar De Karmel onderdeel van is, ziet er als volgt uit: De Karmel wordt onder andere bestuurd door T. Kaptein Beheer B.V. T. Kaptein Beheer B.V. valt onder Holding Kaptein B.V., die twee natuurlijke of privé personen als bestuurders heeft. Deze twee natuurlijke of privé personen vormen samen met een derde persoon de raad van bestuur van De Karmel. Naast deze raad van bestuur heeft De Karmel een directeur zorg en wonen. Samen met de bestuurders vormt deze directeur het management. De Karmel heeft een raad van toezicht. Deze bestaat, na recent vertrek van één van de leden, uit twee leden. Er wordt gezocht naar een derde lid. De raad van toezicht en raad van bestuur komen gemiddeld twee keer per jaar bijeen. De Karmel maakt onderdeel uit van een concern waar ook De Kroon Zorginstelling B.V. (hierna: De Kroon) deel van uitmaakt. De twee bestuurders van Holding Kaptein B.V. vormen de raad van bestuur van De Kroon. De directeur zorg en wonen van De Karmel is tevens algemeen directeur van De Kroon. De Kroon heeft een andere raad van toezicht dan De Karmel. Hoewel De Kroon en De Karmel verschillende B.V. s zijn, is er sprake van verwevenheid. Zo worden beide B.V. s bestuurd door dezelfde bestuurders (met dien verstande dat De Karmel een derde bestuurder heeft, die niet bij De Kroon betrokken is). Ook de directeur is betrokken bij beide B.V. s waardoor het management van de B.V. s ook vrijwel gelijk is. De Kroon en De Karmel hebben beide een WTZi-erkenning. De cliënten van De Karmel hebben op een enkeling na zorg in natura (ZIN). De cliënten van De Kroon hebben allemaal een persoonsgebonden budget (PGB). Pagina 5 van 28

6 Uit verschillende bronnen zoals de websites van De Karmel en De Kroon, de brieven van het CIBG met de WTZi-toelatingen van De Karmel en overzichten met locaties ontvangen van de bestuurders van De Kroon en De Karmel, kreeg de inspectie geen eenduidig beeld van de locaties die De Kroon en De Karmel hebben. Uit de informatie die verkregen is uit de verschillende bronnen ontstaat het beeld dat in meerdere locaties zowel cliënten van De Kroon als van De Karmel wonen. De bestuurders vertelden dat dit niet het geval is. Ze gaven aan dat er wel gezinshuizen zijn die eerst onder De Karmel vielen en die nu onder De Kroon vallen. Dit heeft te maken met de transitie en de verdeling van verschillende doelgroepen tussen De Karmel en De Kroon. De Karmel richt zich op volwassen cliënten en de Kroon richt zich voornamelijk op jeugd en heeft daarnaast een moeder-kind locatie voor cliënten met jonge kinderen. Ook kreeg de inspectie geen eenduidig beeld van de omvang van de verschillende locaties van De Kroon en De Karmel. Uit de informatie uit de bovengenoemde bronnen blijkt dat er gezinshuizen zijn met maimaal zeven of acht cliënten, maar uit de verschillende gesprekken die de inspectie tijdens haar bezoek voerde, bleek dat er bij De Karmel meerdere locaties zijn met negen cliënten. De gezinshuizen van De Karmel, waar de cliënten wonen, zijn allemaal een vennootschap onder firma (VOF). De gezinshuisouders zijn de vennoten van deze VOF s. De VOF s zijn zelfstandige ondernemingen, hebben zelf personeel in dienst en zijn de onderaannemers van De Karmel. De cliënten hebben een zorg- en dienstverleningsovereenkomst met De Karmel, maar wonen en ontvangen begeleiding bij de VOF s. De gezinshuisouders ontvangen een budget van De Karmel, waarmee zij kunnen zorgen voor begeleiding en voedsel voor de cliënten. De VOF s zorgen ook voor huisvesting. De vergoeding voor de VOF s wordt bepaald aan de hand van de indicaties van de cliënten. Deze vergoeding wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld. De Karmel voert diverse (kwaliteits)controles uit bij de VOF s. Vanuit De Karmel wordt ook dagbesteding en behandeling geboden. Hiervoor heeft De Karmel deskundigen in dienst, waaronder een gedragsdeskundige. De Kroon, waar ook begeleiding en behandeling wordt geboden, heeft meerdere gedragsdeskundigen in dienst die bij afwezigheid of ziekte invallen voor de gedragsdeskundige van De Karmel. Daarnaast koopt de Karmel, net als De Kroon, deskundigheid in bij ZZP-ers die voor zowel De Kroon als De Karmel worden ingezet. Zo wordt onder andere gebruik gemaakt van de diensten van een arts voor verstandelijk gehandicapten (AVG) en een GZ-psycholoog, beide ZZP-er. De Karmel heeft geen onroerend goed in haar bezit. De bestuurders van T. Kaptein Beheer B.V. hebben wel een aantal panden in privé bezit. De bestuurders van De VOF s hebben zelf panden of huren deze van andere organisaties of van de bestuurders van T. Kaptein Beheer B.V. Pagina 6 van 28

7 Beschrijving van de bezochte locaties In de Bongerd en De Wij In de Bongerd en De Wij zijn locaties die gevestigd zijn in twee naast elkaar gelegen woningen in Gendt. In zowel De Wij als In de Bongerd is plaats voor negen cliënten. In de Bongerd woonden op het moment van het inspectiebezoek drie cliënten en in De Wij woonden op dat moment tien cliënten. In beide locaties wonen volwassen cliënten met indicaties VG03 tot en met VG06 en GGZ3C tot en met GGZ5C. De cliënten van beide gezinshuizen hebben een eigen slaapkamer. Zij hebben verder de beschikking over gezamenlijke badkamers, toiletten en een woonkamer en keuken. De Karmel heeft een onrustige periode doorgemaakt doordat met vier VOF s de contracten zijn opgezegd. De wijze waarop dit is gegaan heeft veel onrust met zich meegebracht. Toen de inspectie haar bezoek bracht was deze onrust grotendeels voorbij. Onder andere is het contract met de voormalige gezinshuisouders van In de Bongerd per 1 november 2016 opgezegd. Met het vertrek van deze voormalige gezinshuisouders zijn ook diverse cliënten vertrokken bij De Karmel. Een paar andere cliënten zijn tijdelijk verhuisd van In de Bongerd naar De Wij. Toen de inspectie een bezoek bracht aan In de Bongerd, bleek dat de gezinshuisouders van De Wij de zorg voor de overgebleven cliënten van In de Bongerd permanent hadden overgenomen. De cliënten die tijdelijk naar De Wij waren verhuisd, werden op dat moment weer terug verhuisd. De gezinshuisouders van De Wij geven nu, samen met hun dochter en schoonzoon (die opgeleid werden tot gezinshuisouders) en een medewerker die in dienst is van gezinshuis De Wij, vorm aan de begeleiding van de cliënten van zowel In de Bongerd als De Wij. De twee gezinshuisouders van De Wij zijn voormalige fysiotherapeuten en hebben vanuit die achtergrond ervaring en affiniteit met de doelgroep. Hun dochter, die gezinshuisouder wordt in In de Bongerd, is net afgestudeerd als verpleegkundige. Zij wordt net als haar partner, die geen achtergrond in de zorg heeft maar wel ervaring heeft met de doelgroep als zorgtaichauffeur, verder opgeleid door haar ouders en zij ontvangen scholing van De Karmel om gezinshuisouders van In de Bongerd te worden. De medewerker die in dienst is van De Wij is verzorgende niveau 3. Overdag gaan alle cliënten naar school, dagbesteding of werk. In het weekend gaan veel cliënten naar hun familie. Bij vrije dagen of vakanties van de gezinshuisouders wordt de begeleiding van de cliënten vormgegeven door de medewerker die in dienst is van De Wij en/of door andere gezinshuisouders/medewerkers van De Karmel. ja Nee Bopz aanmerking Binnen de locatie worden fiatiebanden, zoals bijvoorbeeld Zweedse-, brate- of posey banden, gebruikt om cliënten vast te binden. Binnen de locatie worden separeerruimtes, afzonderingsruimtes of andere ruimtes gebruikt waar cliënten worden ingesloten. Pagina 7 van 28

8 2.1 Thema 1. Veiligheid Aanwezig Norm ja nee nvt nb 1.1 Medewerkers melden incidenten. De zorgaanbieder heeft hiervoor een operationeel meldingsysteem 1. Meldingen worden in de teams besproken. Er is een aandachtsfunctionaris of commissie die meldingen analyseert en de uitkomsten terugkoppelt aan de teams. Meldingen en analyses leiden tot verbeteracties. 1.2 Apparatuur die in beheer is van de locatie, zoals tillift, thermostaatkraan, zuurstofapparaat, elektrische rolstoel etc. is voorzien van een gebruiksaanwijzing en wordt structureel onderhouden en gekeurd. 1.3 De middelen die bij het toepassen van vrijheidsbeperking in het kader van de wet Bopz worden ingezet (bijvoorbeeld Zweedse band, afzonderingsruimte, separeerruimte), worden met regelmaat gecontroleerd en verkeren in goede staat. 1.4 Alleen bij 24 uurszorg: Op de locatie is bedrijfshulpverlening georganiseerd, worden periodiek ontruimingsoefeningen gehouden en zijn er vrije doorgangen naar de nooduitgangen. 1.5 Medewerkers kunnen aantonen dat zij met/bij cliënten aandacht besteden aan de onderwerpen vriendschap, intimiteit, seksualiteit en het voorkómen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. 1.6 Medewerkers kennen het protocol dat beschrijft hoe ze moeten handelen als er sprake is van (een vermoeden van) seksueel grensoverschrijdend gedrag/misbruik. 1.7 Medewerkers zijn geïnstrueerd over en in staat tot het hanteren van de meldcode huiselijk geweld. (verplicht sinds 1 juli 2013) 1.8 Alle medicatie staat op naam van cliënten. Er zijn geen voorraden zonder naam, m.u.v. een werkvoorraad die voldoet aan de handreiking werkvoorraad geneesmiddelen. 1 De zorgaanbieder treft zodanige voorbereidingen dat het systeem voor veilig incident melden (VIM) per 1 juli 2016 voldoet aan artikel 9 Wkkgz en artikel 6.1 Uitvoeringsbesluit Wkkgz. Pagina 8 van 28

9 Aanwezig Norm ja nee nvt nb 1.9 Medicatie wordt onder de goede condities bewaard. Bij ja is aan alle onderstaande elementen voldaan (indien van toepassing): temperatuur, vochtigheidsgraad, hygiëne, licht en veiligheid zijn passend; medicatie in de koelkast gescheiden van voedingsmiddelen; houdbaarheidsdata zijn actueel Medicatie is niet toegankelijk voor onbevoegden. Bij ja is aan alle onderstaande elementen voldaan (indien van toepassing): - medicatie bevindt zich in een afgesloten medicijnkast; - sleutelbeheer is adequaat geregeld; - de voorraad Opiumwetmiddelen (lijst I) wordt bewaard in een afgesloten kast/kist gescheiden van de overige medicatie Voor iedere cliënt is een actuele, door een apotheker verstrekte en geprinte medicatietoedienlijst aanwezig Per medicijn is op de medicatietoedienlijst afgetekend dat de medicatie is verstrekt. Toelichting 1.2 Er was In de Bongerd en in De Wij geen apparatuur in beheer van de locatie afgezien van thermostaatkranen. Deze kranen werden niet structureel onderhouden en gekeurd. 1.7 De Karmel had een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode was bekend bij de gedragsdeskundigen en was terug te vinden in Zorgweb. Alle medewerkers en gezinshuisouders konden Zorgweb raadplegen. In gesprek met de inspectie gaf de gezinshuisouder van De Wij aan te weten dat de meldcode bestond, maar de meldcode niet te kennen. Er heeft geen instructie plaatsgevonden De inspectie zag tijdens haar rondgang dat in De Wij een afgesloten kast aanwezig was waarin de medicatie werd bewaard. In In de Bongerd stond tijdens het inspectiebezoek nog geen medicijnkast. De gezinshuisouders vertelden dat zij nog bezig waren met verhuizen. Zij waren wel van plan om in In de Bongerd op dezelfde wijze de medicijnen te gaan bewaren als in De Wij. De inspectie trof in In de Bongerd dan ook geen medicijnen aan, afgezien van een koelkastendoos waarin ampullen voor injecties bewaard werden. Deze koelkastendoos stond in de koelkast in de keuken van In de Bongerd. Deze koelkastendoos was niet afgesloten en voldeed daarom niet aan de norm voor medicatieveiligheid. Pagina 9 van 28

10 2.2 Thema 2. Toepassen van vrijheidsbeperking Aanwezig Norm ja nee nvt nb 2.1 De medewerkers kunnen voorbeelden noemen van vrijheidsbeperkende maatregelen 2 die op de locatie worden toegepast en hoe ze er in de praktijk bij de begeleiding van cliënten mee omgaan. (De inspectie toetst hiermee de mate van bewustwording bij medewerkers) 2.2 De toegepaste vrijheidsbeperkende maatregelen 3 zijn in de cliëntdossiers opgenomen en beargumenteerd. 2.3 Uit het cliëntdossier blijkt dat bij de toepassing van de vrijheidsbeperking 3 minder ingrijpende alternatieven zijn overwogen. 2.4 De inbreng van betrokken disciplines en van niet bij de behandeling betrokken deskundigen ten aanzien van vrijheidsbeperking 3 is in het cliëntdossier zichtbaar. 2.5 In het cliëntdossier is de inbreng van de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger zichtbaar ten aanzien van de toepassing van vrijheidsbeperking 3 en de evaluatie daarvan. Ook is in het cliëntdossier zichtbaar of er sprake is van overeenstemming met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger over de toepassing en of er bij de toepassing sprake is (geweest) van verzet door de cliënt. 2.6 Als ingeval van moeilijk verstaanbaar gedrag wordt gekozen voor toepassing van een vrijheidsbeperkende maatregel 3, dan wordt altijd een multidisciplinaire analyse gemaakt ter preventie en vermindering van dit gedrag. Ook wordt zichtbaar gezocht naar alternatieven. 2.7 Individuele uitvoeringsafspraken voor het toepassen van ingrijpende vrijheidsbeperkende maatregelen 3 zijn beschreven in het cliëntdossier. 2 Onder de term vrijheidsbeperking of vrijheidsbeperkende maatregelen verstaat de inspectie: alle vormen van vrijheidsbeperking. Daar waar de reikwijdte van normen wordt beperkt tot de meest ingrijpende vormen van vrijheidsbeperking wordt dit aangegeven met de term ingrijpende vrijheidsbeperkende maatregelen (zie 3 e noot). 3 Onder ingrijpende vrijheidsbeperkende maatregelen verstaat de inspectie: fiatie met onrustband in bed, fiatie met onrustband in stoel, fysieke fiatie, separatie in daarvoor bestemde ruimte, afzondering in daarvoor bestemde ruimte, insluiting in eigen kamer/appartement, psychofarmaca, gedwongen medicatie en gedwongen vocht/voeding. Pagina 10 van 28

11 Aanwezig Norm ja nee nvt nb 2.8 Bij de toepassing van ingrijpende vrijheidsbeperkende maatregelen 4 is een afbouwplan op cliëntniveau aanwezig, ofwel beargumenteerd niet aanwezig. 2.9 Bij het gebruik van onrustbanden 4 is er voor elke individuele cliënt aantoonbaar eterne deskundigheid geraadpleegd. Toelichting 4 De inspectie verstaat hieronder alle fiatiemateriaal waarmee mensen anders dan op grond van de WGBO (uit rolstoel glijden bijv.) worden vastgebonden om onrust weg te nemen. Dit kan zijn in bed, op een stoel, in een rolstoel, aan een muur, met losse polsbanden en enkelbanden of anderszins. Pagina 11 van 28

12 2.3 Thema 3. Uitvoering van het ondersteuningsplan Aanwezig Norm ja nee nvt Nb 3.1 Alle cliënten hebben een actueel ondersteuningsplan 5, 8. - Uit de evaluatiecyclus blijkt dat het ondersteuningsplan jaarlijks* wordt geëvalueerd; - De datum van de eerstvolgende evaluatie staat in het ondersteuningsplan of er wordt aantoonbaar met een jaarplanning gewerkt. *NB het ondersteuningsplan van kinderen moet ten minste tweemaal per jaar worden geëvalueerd. 3.2 Het ondersteuningsplan bevat minimaal de volgende onderdelen 8 : - een persoonsbeeld; - een lange termijn perspectief; - een beschrijving van de gewenste bejegening van de cliënt; - (hoofd)doelen en afspraken; - SMART werkdoelen; - vermelding van de verantwoordelijke behandelaar 6 (gedragswetenschapper en/of arts). 3.3 Medewerkers kunnen aannemelijk maken dat het ondersteuningsplan in dialoog met de cliënt of zijn/haar cliëntvertegenwoordiger is opgesteld Uit het cliëntdossier blijkt dat de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger heeft/hebben ingestemd met de inhoud van het ondersteuningsplan De inbreng van het multidisciplinaire team is (in ieder geval vanaf ZZP met behandeling VG3, LVG1, LG3, ZGaud1, ZGvis3 en SGLVG1) zichtbaar in het cliëntdossier. 5 De Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg gebruikt in plaats van de term ondersteuningsplan de term zorgplan. De inspectie hanteert in dit rapport als synoniem de term ondersteuningsplan, omdat die term in de gehandicaptenzorg gebruikelijk is. 6 Van toepassing voor ZZP s met behandeling: VG3 t/m 8, LVG1 t/m 5, LG3 t/m 7, ZGaud1 t/m 4, ZGvis3 t/m 5 en SGLVG1. Op basis hiervan verwacht de inspectie vanaf ZZP VG5 en vergelijkbare behandelintensiteit voor de andere ZZP s, afhankelijk van de zorgvragen een zichtbare nauwe betrokkenheid van een arts dan wel een gedragswetenschapper. 7 Voor deze normen geldt een afwijkend handhavingbeleid voor cliënten die zorg ontvangen vanuit een Persoonsgebonden Budget/PGB. Het recht op een zorgplanbespreking en een zorgplan zoals omschreven in de Wlz geldt niet voor deze groep cliënten. Het toezicht op de zorg aan deze cliënten blijft, voor wat betreft de normen en beoordelingsaspecten die specifiek over het zorgplan gaan, beperkt tot toetsen en zo nodig het geven van het advies om bepaalde zaken te verbeteren. Verdergaande handhavingmaatregelen zullen achterwege blijven. Dit neemt niet weg dat ook de zorg aan deze groep cliënten aantoonbaar van goed niveau, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht moet zijn, afgestemd op de reële behoefte van de cliënt. De zorgaanbieder neemt hierbij de rechten van de cliënt zorgvuldig in acht. Pagina 12 van 28

13 Aanwezig Norm ja nee nvt nb 3.6 Het cliëntdossier bevat een risico-inventarisatie op die onderwerpen die voor de cliënt van toepassing zijn. Deze inventarisatie leidt tot passende/concrete begeleidingsafspraken om gewogen risico s hanteerbaar te maken en vermijdbare risico s te voorkomen. 3.7 Cliënten hebben passende dagbesteding in lijn met de afgegeven indicatie, of hier wordt in het belang van de cliënt beargumenteerd van afgeweken. Dit is zichtbaar in het cliëntdossier. 3.8 De uitvoering van de doelen en afspraken over de zorg en ondersteuning is zichtbaar in de rapportage. Uit de rapportage blijkt dat deze afspraken en doelen regelmatig worden geëvalueerd volgens een Plan-Do- Check-Act cyclus. Toelichting 3.8 Zowel uit dossieronderzoek als uit gesprekken bleek dat er nog niet structureel gerapporteerd werd aan de hand van de doelen en afspraken uit het ondersteuningsplan. De directeur vertelde dat dit ook bleek uit de materiële controle die het zorgkantoor onlangs heeft gedaan. Rapporteren op doelen was een verbetermaatregel die is genomen naar aanleiding van deze materiële controle. De implementatie van deze verbetermaatregel had nog niet plaatsgevonden toen de inspectie haar bezoek bracht. Pagina 13 van 28

14 2.4 Thema 4. Kwaliteit van personeel en organisatie Aanwezig Norm ja nee nvt Nb 4.1 De zorgaanbieder zet op het juiste moment voldoende deskundige en vertrouwde medewerkers in ter uitvoering van de dagelijkse zorg 8. (Dit is een belangrijke norm vanuit cliëntvertegenwoordigers) 4.2 De medewerkers vinden dat zij voldoende tijd hebben om de gemaakte afspraken over de zorg en ondersteuning na te komen. 4.3 Medewerkers kennen de grenzen van hun verantwoordelijkheden en bevoegdheden en schakelen tijdig leidinggevenden en/of vakinhoudelijke specialisten in. 4.4 De zorgaanbieder is in het bezit van een recente 9 verklaring omtrent gedrag (VOG) van alle medewerkers die vanaf 1 januari 2016 in dienst zijn getreden en zorg verlenen of beroepsmatig in aanraking komen met cliënten die Wlz-zorg of intramurale GGZ-zorg ontvangen. (Geldt alleen voor zorgaanbieders die Wlz-zorg verlenen, zowel instellingen als solistisch werkende zorgverleners. Bij instellingen waar sprake is van zowel Wlz- als Wmo-zorg geldt de VOG-eis alleen voor zorgverleners die contact hebben met Wlzcliënten) 4.5 Medewerkers zijn zich bewust van de bejegening die cliënten nodig hebben in relatie tot hun problematiek en ondersteuningsbehoefte. 4.6 Medewerkers zijn aantoonbaar geschoold om aan de ondersteuningsbehoefte van cliënten te kunnen voldoen. 4.7 De zorgaanbieder registreert en toetst met voldoende regelmaat volgens een concreet plan de bekwaamheid van medewerkers in voorbehouden en risicovolle handelingen. 8 De zorgaanbieder heeft zich voorafgaand aan de inzet van medewerkers aantoonbaar vergewist van de geschiktheid van die medewerkers door raadpleging van voormalige werkgever(s) en relevante registers. De zorgaanbieder zet alleen zorgverleners of opdrachtnemers in met wie hij een schriftelijke overeenkomst volgens artikel 4 lid 1 sub b Wkkgz heeft gesloten. 9 Recent = niet eerder dan drie maanden vóór het tijdstip van aanvang van de werkzaamheden afgegeven Pagina 14 van 28

15 Aanwezig Norm ja nee nvt Nb 4.8 De zorgaanbieder biedt medewerkers via georganiseerde overlegstructuren zoals teamoverleg en intervisie de gelegenheid te bespreken welk effect hun bejegening en handelen heeft op de cliënt. 4.9 Woon- en dagbestedingsbegeleiders stemmen over de uitvoering van de zorg structureel met elkaar af De zorgaanbieder heeft aantoonbaar medezeggenschap van cliënten en/of cliëntvertegenwoordigers geregeld Kwaliteitsverbeteringen op basis van signalen van cliënten, cliëntvertegenwoordigers, medewerkers en/of interne audits zijn zichtbaar. (De inspectie toetst dit om te kunnen beoordelen of er ook op locatieniveau aandacht is voor continue verbetering van de kwaliteit van de zorg) 4.12 De zorgaanbieder heeft een klachtenregeling conform de voor de doelgroep(en) geldende wetgeving 10 en gebruikt informatie uit de klachtenafhandeling voor verbeteracties. a) als de WKCZ nog van toepassing is: i. de zorgaanbieder heeft een klachtencommissie met ten minste drie leden, waaronder een voorzitter die niet werkzaam is voor of bij de zorgaanbieder ii. cliënten en/of hun vertegenwoordigers hebben altijd rechtstreeks toegang tot de klachtencommissie iii. cliënten en hun vertegenwoordigers weten welke klachtroutes ze kunnen bewandelen 10 Voor de klachtenprocedure zoals beschreven in de Wkkgz geldt een overgangsregeling tot 1 januari In de overgangsperiode blijft de klachtenregeling die de zorgaanbieder had op grond van de Wkcz van toepassing tot het tijdstip waarop hij beschikt over een klachtenregeling die voldoet aan de eisen van de Wkkgz. Voor de afhandeling van Bopzklachten geldt de klachtenprocedure zoals deze wordt beschreven in de Wkkgz niet, omdat voor de behandeling van Bopz-klachten afwijkende regels gelden, die zijn vastgelegd in de Wet Bopz en in het Besluit Klachtenbehandeling Bopz. Pagina 15 van 28

16 Aanwezig Norm ja nee nvt Nb 4.12 (vervolg) b) zodra de zorgaanbieder een klachtenregeling conform de Wkkgz heeft vastgesteld: i. De zorgaanbieder informeert cliënten en hun vertegenwoordigers op een daarvoor geschikte manier over de klachtenregeling en wijziging(en) daarvan. ii. iii. De zorgaanbieder zorgt voor de beschikbaarheid van ten minste één onafhankelijke 11 klachtenfunctionaris. De klachtenfunctionaris richt zich bij het verrichten van de werkzaamheden op het bereiken van een zo bevredigend mogelijke oplossing voor de klacht Medewerkers hebben toegang tot een kwaliteitssysteem dat o.a. beleidsnota s, protocollen en procedures bevat die niet ouder zijn dan drie jaar. Toelichting 4.7 Voorbehouden en risicovolle handelingen werden niet uitgevoerd, vertelden de gezinshuisouders. Hoewel één van de gezinshuisouders verpleegkundige was, voerde zij geen voorbehouden handelingen uit. Als dit nodig mocht zijn, werd hiervoor de wijkverpleegkundige gevraagd. De gezinshuisouders en het door hen ingezette personeel beperkten zicht strikt tot het begeleiden van cliënten. 11 Onafhankelijk wil zeggen: niet betrokken bij de kwestie waarop de klacht betrekking heeft, en vrij om de werkzaamheden naar eigen inzicht te verrichten zonder daarover verantwoording af te hoeven leggen aan de zorgaanbieder. Pagina 16 van 28

17 3 Oordeel De inspectie hanteert als uitgangspunt dat locaties aan alle getoetste normen moeten voldoen om zorg en ondersteuning van goede kwaliteit en van goed niveau te kunnen bieden. Deze normen en de uitkomsten van de toetsing staan beschreven in hoofdstuk 2. Op basis van het Quick Scan bezoek aan De Karmel, locaties In de Bongerd en De Wij komt de inspectie per thema tot de volgende bevindingen. 3.1 Thema Veiligheid Van de in totaal 11 beoordeelde normen voldoet de zorg die De Karmel, locaties In de Bongerd en De Wij bieden, aan 8 normen wel en aan 3 normen niet. Hoewel er op een paar punten verbetering te behalen is, valt het de inspectie op dat er veel oog is voor (het gevoel van) veiligheid van cliënten. Zo blijkt uit de gesprekken dat er veel onrust is ontstaan doordat de contracten tussen vier gezinshuisouders en De Karmel zijn opgezegd. Dit heeft zijn weerslag gehad op cliënten. De gezinshuisouders van De Wij hadden tijdens de onrust binnen De Karmel oog voor de cliënten van In de Bongerd. Zij wilden deze cliënten zo veel mogelijk beschermen tegen de negatieve sfeer die door de onrust heerste. Ze hebben daarom de zorg voor de cliënten van In de Bongerd overgenomen, voor die cliënten die dat wilden en een aantal cliënten bij zich in huis genomen. De inspectie ziet in de gezinshuisouders bevlogen mensen die het welzijn van de cliënten op de eerste plaats stellen en die op respectvolle wijze over de cliënten spreken. Dit wordt ook weerspiegeld in de woningen, die er goed verzorgd en gezellig uitzien. 3.2 Thema Toepassen van vrijheidsbeperking De Karmel heeft beleid ten aanzien van vrijheidsbeperking. Dit beleid houdt in dat vrijheidsbeperkende maatregelen niet worden toegepast bij De Karmel. Uit alle gesprekken die de inspectie heeft gevoerd bleek dat er geen vrijheidsbeperking wordt toegepast in de locaties In de Bongerd en De Wij. 3.3 Thema Uitvoering van het ondersteuningsplan Van de in totaal 7 beoordeelde normen voldoet de zorg die De Karmel, locaties In de Bongerd en De Wij bieden, aan 6 normen wel en aan 1 norm niet. De Karmel werkt met digitale dossiers die op verschillende plaatsen (wonen, dagbesteding, kantoor) kunnen worden ingezien. Hiervoor zijn verschillende autorisaties afgegeven, zodat medewerkers alleen de voor hun relevante onderdelen van het dossier kunnen inzien. De cliënten van De Karmel hebben een ondersteuningsplan dat tot stand komt in overleg met de cliënt en/of diens vertegenwoordiger, de gezinshuisouders, de dagbesteding en de gedragsdeskundige. De ondersteuningsplannen worden minimaal twee keer per jaar geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Pagina 17 van 28

18 De cliënten van De Karmel, die dagbesteding hebben bij De Karmel, hebben één ondersteuningsplan voor zowel wonen als dagbesteding. Zowel de gezinshuisouders als de gedragsdeskundige en de cliëntvertegenwoordiger waren van mening dat de doelen en afspraken in het ondersteuningsplan in voldoende mate worden nagekomen. 3.4 Thema Kwaliteit van personeel en organisatie Van de in totaal 12 beoordeelde normen voldoet de zorg die De Karmel, locaties In de Bongerd en De Wij bieden, aan alle normen. De inspectie constateert dat De Karmel goed heeft nagedacht over de wijze waarop zij de zorg heeft georganiseerd. De begeleiding en behandeling van de cliënten van De Karmel komen tot stand vanuit een multidisciplinaire benadering. De gedragsdeskundigen van De Karmel en De Kroon hebben de regie voor de begeleiding en behandeling van de cliënten. Zij zijn 24 uur per dag bereikbaar voor vragen van gezinshuisouders. Naast de gedragsdeskundigen die in dienst zijn, zijn op ZZP-basis bij De Karmel en De Kroon een AVG betrokken en een GZ-psycholoog die de gezinshuisouders ondersteunt in het gebruik van begeleidingsmethodieken. De verschillende deskundigen vergaderen met vaste regelmaat met elkaar over beleid en zorginhoud. Hier vindt ook intervisie plaats. Zowel de gedragsdeskundigen als de GZ-psycholoog vergaderen daarnaast met vaste regelmaat met de gezinshuisouders en de dagbesteding. De gedragsdeskundigen zijn betrokken bij de selectie van de gezinshuisouders. Daarnaast kunnen zij de scholingsbehoeften bij gezinshuisouders signaleren doordat zij met vaste regelmaat met elkaar vergaderen. De gedragsdeskundigen worden soms ingezet voor scholing van de gezinshuisouders. De gezinshuisouders krijgen daarnaast structureel twee keer per jaar scholing van De Karmel. 3.5 Oordeel Samenvattend oordeelt de inspectie dat de zorg die De Karmel (locaties In de Bongerd en De Wij) biedt, in voldoende mate voldoet aan de getoetste normen. In hoofdstuk 4 geeft de inspectie aan wat zij van De Karmel en de bezochte locaties verwacht. In aanvulling op bovenstaande merkt de inspectie wel op dat de Karmel en De Kroon dezelfde bestuurders en dezelfde directeur hebben en dat er onduidelijkheid bestaat over de (omvang van) de verschillende locaties van beide organisaties. Door een dergelijke constructie en de onduidelijkheid over de (omvang van) de locaties dragen de bestuurders niet bij aan het beeld van een transparante organisatievoering en verdeling van bestuurlijke verantwoordelijkheid. Hierdoor wordt niet gehandeld in lijn met wat de inspectie verwacht op het gebied van goed bestuur (zie de Kamerbrief goede zorg vraagt om goed bestuur van 13 januari 2016). Pagina 18 van 28

19 4 Herstelmaatregelen en handhaving 4.1 Te nemen maatregelen Op basis van de bevindingen tijdens het bezoek vertrouwt de inspectie erop dat de raad van bestuur van De Karmel in staat is de geconstateerde normoverschrijdingen te herstellen. De inspectie verwacht dat de verbetermaatregelen instellingsbreed worden doorgevoerd. Daarnaast verwacht de inspectie dat de raad van bestuur ervoor zorgt dat zij binnen een termijn van drie maanden zorgt voor transparantie over de organisatievoering en over de verdeling van bestuurlijke taken zowel binnen de Karmel als in relatie tot de organisatievoering en bestuurlijke taken bij De Kroon, zodat wordt voldaan aan de normen voor goed bestuur. Bij de beoordeling van dit aspect zal de inspectie gebruik maken van de Zorgbrede Governancecode 2010 en het Kader Goed Bestuur IGZ/NZa Resultaatsverslag De inspectie verwacht een resultaatsverslag waarin staat: - Of de zorgaanbieder binnen de gestelde termijn volledig voldoet aan de Zorgbrede Governancecode en het Kader Goed Bestuur; - Welke aanpak en acties de zorgaanbieder heeft ingezet om hier volledig aan te voldoen; - Hoe de zorgaanbieder heeft gemeten dat hij volledig aan de Zorgbrede Governancecode en het Kader Goed Bestuur voldoet. De inspectie verwacht het resultaatsverslag uiterlijk 24 maart Handhaving De inspectie sluit hiermee het bezoek af. De inspectie kan altijd opnieuw een (on)aangekondigd bezoek brengen aan De Karmel. Pagina 19 van 28

20 Bijlage 1 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten De in hoofdstuk 2 genoemde beoordelingsaspecten zijn gebaseerd op wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen binnen de gehandicaptenzorg en aan zorgvuldigheidsnormen van de inspectie zelf, waarvan de belangrijkste hieronder worden genoemd. Wetgeving: Wet langdurige zorg (Wlz). Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek. Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ) 12. Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Besluit langdurige zorg (Blz). Regeling langdurige zorg (Rlz). Uitvoeringsbesluit Wkkgz. Besluit klachtenbehandeling Bopz. Besluit rechtspositieregelen Bopz. Besluit middelen en maatregelen Bopz. Besluit patiëntendossier Bopz. Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Besluit vaststelling van de minimumeisen voor de (verplichte) meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Geneesmiddelenwet; Opiumwet; Arbeidsomstandighedenwet. Veldnormen: Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg ; Harmonisatie kwaliteitsbeoordeling in de zorgsector (HKZ), versie gehandicaptenzorg 2008; Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013; Beleidsdocument veilig melden, KNMG, 2007; Veldnorm Nationaal Epilepsiefonds voor het baden van mensen met epilepsie, ongedateerd; Handreiking medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, mei 2011; Handreiking werkvoorraad geneesmiddelen, Actiz, GGZ Nederland, VGN, 2010; Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, 2008; Risicovolle medicatie in verband met dubbele controle, KNMG, 2013 Van incident naar fundament, Movisie, 2005; Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z. 2007; Handreiking seksualiteit en seksueel misbruik, VGN, Kennisplein gehandicaptenzorg, 2011; Sturen op aanpak van seksueel misbruik, VGN, Kennisplein gehandicaptenzorg, 2011; 12 De Wkkgz, die per 1 januari 2016 in werking is getreden, vervangt de Wkcz per 1 januari 2017 of zoveel eerder als de zorgaanbieder zijn klachtenregeling aan de Wkkgz heeft aangepast. Pagina 20 van 28

21 Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking, CGraad, LOC-LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008; Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009; Voorlopige richtlijn wettelijk kader orthopedagogische behandelcentra, VOBC LVG januari 2011; Veldnorm voor afzonderings- en separeervoorzieningen in de Gehandicaptenzorg, TNO, 12 november 2012; Competentiebo; Competentieprofielen VGN, 2009; Hygiënerichtlijnen voor de zorg van mensen met een lichamelijke en verstandelijke handicap, Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV), december 2010; Klachtenrichtlijn gezondheidszorg versie 3.0, KNMG, Aanvullende circulaires en rapporten: Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012; Cultuuromslag terugdringen vrijheidsbeperking bij kwetsbare groepen in langdurige zorg volop gaande, duidelijke ambities voor 2011 nodig, IGZ, december 2010; Richtinggevend kader vrijheidsbeperking, VWS, 26 maart 2008; Brandveiligheid van zorginstellingen, onderzoek van de VROM-Inspectie, de Arbeidsinspectie, de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg, december 2011; Checken brandveiligheid en oefenen bedrijfshulpverlening, dàt maakt zorg beter, brochure i-szw, juli 2012; Medicatieveiligheid flink verbeterd in herbeoordeelde instellingen langdurige zorg en zorg thuis, IGZ, 2011; Bulletin Het mag niet, het mag nooit: seksuele intimidatie door hulpverleners in de gezondheidszorg, IGZ, augustus 2004; Verantwoord richtlijngebruik in de gehandicaptensector, NIVEL, 2010; De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg, Nivel, Bronnen per thema en per norm Thema Veiligheid Norm 1.1: Norm 1.2: Norm 1.3: paragrafen 1.4, 3.4 en 4.3.2, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 pagina 7 en 8, Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, 2011 Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 hoofdstuk 5, en bijlage 3, punten 10 en 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg artikel 3 Wkkgz Veldnorm Nationaal Epilepsiefonds voor het baden van mensen met epilepsie, ongedateerd artikel 7.1.3, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 artikel 3 Wkkgz artikel en paragraaf 7.2, HKZ, versie gehandicaptenzorg 2008 Veldnorm voor afzonderings- en separeervoorzieningen in de Gehandicaptenzorg, TNO, 2012 Pagina 21 van 28

22 Norm 1.4: artikelen 2 en 3 Wkkgz artikelen 3, 10 en 15, Arbeidsomstandighedenwet Brandveiligheid van zorginstellingen, onderzoek van de VROM- Inspectie, de Arbeidsinspectie, de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg, december 2011 Checken brandveiligheid en oefenen bedrijfshulpverlening, dàt maakt zorg beter, brochure i-szw, juli 2012 artikelen 4.1, , 3.4, 3.5, 7.1 en 10.1 HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 2, en bijlage 3, punten 6 en 10, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Norm 1.5: Norm 1.6: Handreiking seksualiteit en seksueel misbruik, VGN, 2011 Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z., 2007 bijlage 3, punt 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Handreiking seksualiteit en seksueel misbruik, VGN 2011 Sturen op aanpak seksueel misbruik, VGN, 2011 Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z., 2007 bijlage 3, punt 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Norm 1.7: artikel 8 Wkkgz Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, 16 juli 2013 Besluit vaststelling van de minimumeisen voor de (verplichte) meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, 18 maart 2013 Norm 1.8: Norm 1.9: artikel 3 Wkkgz Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, 2011 Handreiking werkvoorraad geneesmiddelen, Actiz, GGZ Ned., VGN, 2010 Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, 2008 artikel 3 Wkkgz Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, 2011 artikel 7.1.4, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 artikelen 6.1 en 6.3, Hygiënerichtlijnen voor de zorg van mensen met een lichamelijke en verstandelijke handicap, LCHV, 2010 Norm 1.10: artikel 3 Wkkgz Pagina 22 van 28

23 Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, 2011 artikel 2 en 3a, Opiumwet (lijst I) Norm 1.11: Norm 1.12: artikel 3 Wkkgz Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, 2011 Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, 2008 artikel 3 Wkkgz Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, 2011 Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, 2008 Thema Vrijheidsbeperking Norm 2.1: Norm 2.2: Norm 2.3: Norm 2.4: artikel 1.3.1, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking, CG-raad, LOC-LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008 artikel 7:454 BW (WGBO) artikelen 37a, 38 en 56, Wet Bopz artikel 2, Besluit rechtspositieregelen Bopz artikel 2 Besluit patiëntendossier Bopz paragraaf 2.6, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 artikel 7:454 BW (WGBO) artikelen 37a, 38 en 56, Wet Bopz artikel 2 Besluit patiëntendossier Bopz Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking, CG-raad, LOC-LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008 Artikelen 37, 37a, 38 en 56 Wet Bopz artikel 2, Besluit rechtspositieregelen Bopz Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking Pagina 23 van 28

24 in langdurige zorg, IGZ, 2012 paragraaf 2.12, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 paragrafen 1.2 en 4.4, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 3, punten 9 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Norm 2.5: Norm 2.6: Norm 2.7: Norm 2.8: artikelen 7:447, 7:450 en 7:465 BW (WGBO) artikel 38 Wet Bopz Wlz Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 paragrafen 2.6 t/m 2.8, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 2, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Visiedocument 2.0, 2013 artikel 38 en 39 Wet Bopz Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking, CG-raad, LOC-LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008 Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 3, punten 10, 11 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg artikel 7:454 BW (WGBO) artikelen 37a en 56 Wet Bopz artikel 2 Besluit rechtspositieregelen Bopz artikel 2 Besluit patiëntendossier Bopz Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 3, punten 10 en 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg artikel 38 Wet Bopz Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 Norm 2.9: artikel 2 Besluit middelen en maatregelen Bopz Etra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012 Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder Pagina 24 van 28

25 vrijheidsbeperking, CG-raad, LOC-LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008 Thema Ondersteuningsplan Norm 3.1: Norm 3.2: Norm 3.3: artikelen 38 en 56 Wet Bopz paragrafen 2.6, 2.10, 2.12 en 2.13 HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 hoofdstuk 3, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 hoofdstuk 5, en bijlage 3, punt 9, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg artikelen 36 en 38 Wet Bopz artikel Wlz paragraaf 2.6 HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 paragraaf 1.1, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 3, punt 9, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Visiedocument 2.0, 2013 artikelen 7:448, 7:450 en 7:465 BW (WGBO) artikelen 37 en 38 Wet Bopz paragrafen 2.6 t/m 2.8, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 p.6 punt 3, paragraaf 1.1, paragraaf 2.2, paragraaf 3.1.2, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 2, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Visiedocument 2.0, 2013 Norm : artikelen 7:450 en 7:465 BW (WGBO) artikel 38 Wet Bopz paragraaf 2.7, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 Norm 3.5: Norm 3.6: paragraaf 2.12, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 paragrafen 1.2 en 4.4, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 3, punten 9 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg paragraaf 2.5, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 paragraaf 3.1.2, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 bijlage 3, punt 10, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Norm 3.7: bijlage 3, punt 4, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Visiedocument 2.0, Wet- en regelgeving eisen aantoonbare instemming van de cliënt; een handtekening is formeel geen wettelijk eis. Pagina 25 van 28

26 Norm 3.8: artikel 7:454 BW (WGBO) artikelen 37a en 56 Wet Bopz artikel 2 Besluit rechtspositieregelen Bopz artikel 2 Besluit patiëntendossier Bopz paragraaf 3.2.3, Handreiking ondersteuningsplannen, VGN, 2013 paragraaf 2.13, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 2, en bijlage 3, punten 11 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Thema Kwaliteit van personeel en organisatie Norm 4.1: artikel 2 leden 1 en 2, artikel 3 en artikel 4 lid 1 sub b Wkkgz paragrafen 1.2, 3.2, 4,7, 5,1, 5,2, 5,3, 5,7, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punt 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg, Nivel, 2012 Norm 4.2: Norm 4.3: paragraaf 5.5, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punt 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg, Nivel, 2012 artikel 2 lid 2 sub b en artikel 3 Wkkgz paragraaf 4.2, artikel 5.1.3, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punt 11 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Competentiebo; Competentieprofielen, VGN, 2009 Norm 4.4: artikel 4 Wkkgz artikel 3.1, leden 1 en 2 Uitvoeringsbesluit Wkkgz artikel 4.3, Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z., 2007 Norm 4.5: artikel 3 Wkkgz paragrafen 1.3, 5.2, 5.3, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 2, en bijlage 3, punten 10, 11 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Pagina 26 van 28

27 Norm 4.6: Norm 4.7: Norm 4.8: Norm 4.9: Norm 4.10: artikel 3 Wkkgz paragrafen 5.2, 5.3, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punt 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Competentiebo; Competentieprofielen, VGN, 2009 artikel 4.1 lid 2 Uitvoeringsbesluit Wkkgz paragraaf 5.2, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punt 11, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg artikelen 2 en 3 Wkkgz paragraaf 5.6, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punten 11 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009 paragrafen 1.5, 2.9, 3.3, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 3, punt 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg artikel 2 e.v. WMCZ Paragrafen 1.3, 3.2, 4.7, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 2 en bijlage 3, punt 8, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Norm 4.11: artikel 7 Wkkgz paragrafen 3.2, 4.4, 4.6, 5.5, 5.7, 5.8, 6.3, 6.4, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 hoofdstuk 5, paragraaf Verantwoorden in het verlengde van verbeteren, en bijlage 2 Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Norm 4.12: Norm 4.13: artikel 2, WKCZ artikelen 13 lid 1 en artikel 18 lid 1 Wkkgz artikelen 7.1, 7.2 en 7.3 Uitvoeringsbesluit Wkkgz artikelen 1 t/m 3 en 5 Klachtenrichtlijn gezondheidszorg artikelen 37 en 41 e.v. Wet Bopz artikelen 2, 3 en 4 Besluit klachtenbehandeling Bopz paragraaf 2.1, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 artikel 7 Wkkgz paragrafen 4.3, 9.1 t/m 9.3, HKZ, versie gehandicaptenzorg, 2008 bijlage 2 en bijlage 3, punten 11 en 12, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Pagina 27 van 28