Ontmoetingskerk - Laren NH - 24 december Lucas 2

Transcriptie

1 Ontmoetingskerk - Laren NH - 24 december Lucas 2 Dominee leert vloeken, zo heet een boekje dat dit najaar verscheen. Het is geschreven door een dominee, Rikko Voorberg. Hij bezocht Zuid- Europese eilanden en zag de puinhopen om zich heen. De puinhopen van mensonterende toestanden onder vluchtelingen. Hij kon niet onbewogen blijven bij wat hij van nabij meemaakte. Hij kon en wilde geen vrome woorden gebruiken. Hij begon te vloeken uit bewogenheid. Dit kan niet, dit mag niet, dit is godgeklaagd. Ik herken veel van wat hij zegt en ik kan veel van wat hij schrijft beamen. Ik zou alleen zijn vloeken niet vloeken noemen, ik zou deze bewogenheid vanuit de grond van het hart eerder een vorm van oprecht bidden noemen. Als je de ellende van mensen, als je de puinhopen van verwoeste steden, van verwoeste levens ziet, hoef je geen vrome mooie woorden te gebruiken. Laat een dominee vooral maar voorganger in oprechte bewogenheid zijn. Het kerstverhaal is geschreven op de puinhopen van een stad, op de puinhopen van Jeruzalem dat toen, net als Aleppo en Mosul een stad in Syrië was. Als jouw stad in puin ligt, wat zeg je, wat doe je dan? Wij hebben het afgelopen jaar in allerlei steden de verwoestende uitwerking van aanslagen gezien, in Parijs, Istanbul, Nice en deze week op de kerstmarkt in Berlijn. Het gebeurde op plaatsen die we kennen en waar we misschien onlangs nog als toerist liepen. We vragen ons af: hoe dichtbij kan het komen, wanneer treft het ons. Het bericht dat de dader nog vrij rond liep is illustratief voor het gevoel dat we kunnen hebben: dat onheil ook ons zomaar kan overkomen. Als het zo dichtbij komt, als het je overkomt, wat zeg je dan, wat doe je dan. Ik zag aartsbisschop Petros Mouche van Mosul. In Irak zijn kerken verwoest en is het aantal christenen sterk verminderd. Eliza die van daar gevlucht is en hier woont weet ervan mee te praten. Ik zag de bisschop, boos. Weten jullie wel wat hier gaande is. Er is hier sprake van genocide. Zien jullie dat wel? De bisschop was niet alleen boos. Hij was ook zelfbewust. In een kerk beklad met graffiti stond hij met enkele mensen te midden van brokstukken en puinhopen. Met kerst draag ik hier de mis op, zei hij vastberaden. 1

2 Hij laat zich niet uit het veld slaan. Hij richt zich op wat hij belangrijk vindt. Dat straalde hij bewogen uit. Het kerstverhaal is geschreven op de puinhopen van Jeruzalem. Als jouw stad verwoest is, als jouw leven een puinhoop is, wordt alles onvanzelfsprekend. In zo n situatie leer je de mensen kennen. Je leert wie je echte vrienden zijn en wie wel vrienden leken maar het toch niet zijn. Als je leven overhoop ligt, waar dan ook door, door scheiding, werkeloosheid, ziekte of ander verlies word je bepaald bij wie er toe doet en bij wat er toe doet. Je hoort het van mensen in de rouw. Wat kon ik me druk maken over kleine dingen. Ik denk nu: mensenlief waar was ik mee bezig. Periodes van crisis kunnen naast alle verlies je ook zicht geven op wat er echt toe doet, op wat de essentie is van het leven. Lucas, de schrijver van het kerstverhaal, zit op de puinhopen van zijn verwoeste stad. Of hij daar bewogen zit te vloeken als die dominee, of hij daar bewogen vastberaden is als de bisschop van Mosul, daarover lezen niets. Wat we van hem hebben gekregen is een verhaal. Een verhaal over iets dat wij niet meemaken. Een verhaal over iets dat hij zelf niet meemaakte. Lucas schrijft over iets van zeventig jaar terug. Een verhaal. Wat heb je nou aan een verhaal? Heb je daar iets aan? Ja! Aan het verhaal dat Lucas vertelt heb je alles in elke tijd, in elke situatie. Dit verhaal vertelt alles, alles waar het op aankomt. Dit verhaal bevat de essentie van het bestaan in goede en in kwade dagen, in tijden dat het je voor de wind gaat, maar ook wanneer je zoals Lucas op de puinhopen van het leven zit. Lucas wijdt een paar zinnen aan de politieke situatie van zijn tijd. Die is onzeker. Die is donker. Mensen weten niet wat hen te wachten staat. En wat kun je uitrichten als mens, als individu. Hoe machteloos kun je je voelen onder wat er gebeurt in de wereld, over wat er kan gebeuren in je eigen leven. Aan de wereld kun je vaak niet veel veranderen. 2

3 Maar in de wereld kan een mens veranderen. Kun jij veranderen. Lucas vertelt een verhaal. Over iets kleins in een grote wereld. Iets dat klein begint, maar zich verspreidt. Het begint met twee mensen en een kind dat op een onmogelijke plaats geboren wordt. Lucas vertelt over licht dat bescheiden begint, maar mensen in beweging brengt. De essentie van dit verhaal is: hoe donker de tijd ook is, hoe onzeker het leven ook is, het licht verdwijnt niet. Het zal steeds opnieuw geboren worden. Het zal steeds opnieuw ontstaan, als je het verhaal van Lucas mag geloven, op onverwachte plaatsen, zoals een stal, zoals een grot.. Dat kind is daarvan het teken. Niet alleen een teken voor vroeger. Ook voor nu. En voor later. Wij zingen vandaag twee keer Stille nacht. Binnen en buiten de kerk. Een werkwoord uit dat lied zingen we soms verkeerd. Het is niet: werd geboren in Bethlehems stal. Maar: wordt geboren in Bethlehems stal. Het is de tegenwoordige, nee het is de doorgaande tijd. Het kind, het licht wordt steeds opnieuw geboren, ook op plaatsen waar je het niet verwacht, ook in mensen bij wie je het niet verwacht. Vandaag spreken we en zingen we van licht. Licht is in de Bijbel meer dan zomaar licht. Licht is een ander woord voor levenskracht, een ander woord voor veerkracht. Een ander woord voor nabijheid, een ander woord voor vertrouwen. Licht is een ander woord voor de kracht die mensen in beweging brengt. Licht is een ander woord voor God. Engelen zingen van gloria. Gloria betekent licht. En licht is, zoals ik zei, een ander woord voor God. Ons oude verjaardagslied wenst je gloria, licht op je pad, wenst je nabijheid van God toe. Engelen die daarover zingen. dat lijkt misschien wat zweverig. Maar die herders zijn zo aards als wat. Ze komen in beweging. Ze gaan in het donker op weg, op zoek naar het kind. Ze laten zien wat het licht doet. 3

4 Er is licht dat mensen bewogen maakt. Er is licht dat mensen in beweging brengt. Ook waar en bij wie je het niet verwacht. Dat laten die herders zien. Die herders uit het verhaal zijn meer dan herders. Die herders, dat zijn wij. En wij? Wij leven in een onrustige tijd. Een tijd van verharding. Een tijd waarin het licht gedoofd wordt. Een tijd van verdeeldheid, dreigmails en hat s. Een tijd waarin angst en machteloosheid velen verlammend in de greep hebben. Richt je op wat kerst te zeggen heeft. Over dat licht dat er is, groter, hoger dan ik kan bedenken. Het licht verdwijnt niet. Het kan als de zon onzichtbaar zijn. Het zal vroeg of laat weer de kop opsteken. Het zal steeds weer mensen in beweging brengen. Vertrouw daar op. En wij? Laat je niet verlammen. Wees nuchter bewogen. Kom zoals de herders in beweging. Oriënteer je op het kind. Zoek het. Onthoud wat gloria betekent. Je bent mens met een licht. Sterker nog: je bent spiegelbeeld van God, die licht is. Je bent er om in een tijd van onbehagen welbehagen als licht te verspreiden. Je bent er om te midden van alle krachten die het leven donker maken het licht van bewogenheid te verspreiden. Hoe? Misschien door zoals de dominee van bewogenheid vloekend te bidden. Misschien zoals die bisschop vastberaden te zijn: we houden het vol hier. Misschien zoals die herders die gingen lopen, die gingen zingen. Je bent er om op jouw manier licht te verspreiden. Jij bent er om van licht te blijven spreken en zingen in de kerk en buiten op straat tegen het donker van de tijd. Een kerkje in Frankrijk heeft geen elektrisch licht. 4

5 Elke dorpsbewoner heeft thuis een lampje. De diensten worden s avonds gehouden, als het donker wordt. Als door de donker een dorpsbewoner komt zal het licht in de ruimte schamel zijn. Gaan ze met zijn allen door de nacht, dan zal het licht de hele ruimte vullen. Dat kerkje is de wereld. Dat licht dat is God. Dat licht dat ben jij. Amen 5