Ontmoetingskerk - Laren NH - 25 december Lucas 2

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontmoetingskerk - Laren NH - 25 december Lucas 2"

Willem Bogaerts
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Ontmoetingskerk - Laren NH - 25 december Lucas 2 Mama, God bestaat niet. Met die woorden komt een meisje van 6 uit school. Kerkelijk gezin. De ouders proberen hun kind iets van geloven mee te geven. De moeder schrikt. Waar heeft ze dat vandaan en dat al op die leeftijd! Maar tegelijkertijd beseft ze: mijn kind weerspiegelt iets dat ook in mij leeft. God bestaat niet. In alle toonaarden is dat in de afgelopen eeuw gezegd. Het atheïsme heeft wortel geschoten en is gegroeid. Voor veel mensen is het bestaan van God ondenkbaar en aanvechtbaar geworden. Deze week verscheen een rapport van het Cultureel Planbureau, waarin staat: 50 procent van de Nederlanders gelooft niet. Zo n rapport is tekenend voor de tijd waarin we leven. Nu weet ik niet of je de vraag over geloven met ja of nee kunt beantwoorden. Als ze mij de vraag hadden gesteld: geloof je, had ik gereageerd: wat bedoel je. Wat bedoel je met geloven, wat bedoel je met God. Wat bedoel je. Geloven in God is niet als een multiple choice, ja of nee, het een of het ander. Voor mij is geloven in God altijd omgeven met vragen en onvanzelfsprekendheden. Indertijd zei de katholieke professor Schillebeeckx: vroeger kon je mensen gemakkelijk indelen: je had de wereld van de gelovigen en die van de ongelovigen. Ik weet dat de hele wereld in mij zelf zit. Ik ben een mix van geloven en niet geloven, van zekerheden en twijfels, ik heb weet van zoeken, van vinden en niet vinden. Zijn woorden zijn herkenbaar ook voor mijzelf. Maar daar komt nog iets bij. Als je nagaat hoe mensen God hebben gezien en ingevuld: als een macht die alles regelt en plant, dan zijn de ongerijmdheid van honger en 1

2 oorlogen in de wereld, dan kan de ziekte en de dood die jou treffen steeds weer reden zijn om het bestaan van God te ontkennen. Bestaat God? Bijbelschrijvers gebruiken het werkwoord bestaan niet voor God. Wel voor mensen, wel voor dingen, wel voor wat je ziet en kunt vastpakken. Niet voor God. Daarmee willen ze aangeven: God is van een andere orde, die kun je niet begrijpen, vastpakken, duiden, laat staan vastleggen in jouw woorden, dogma s of wat dan ook. Dat heeft met eerbied te maken, dat ze zeggen: spreek niet zomaar over God. Maar er is misschien nog een andere reden om dat werkwoord bestaan niet te koppelen aan God. En dat is deze. We denken misschien wel eens dat de Bijbel het boek is dat je geloof bijbrengt. Maar meer dan dat schaffen Bijbelschrijvers veel geloof af. Ik heb de Bijbel wel eens atheïstisch manifest avant la lettre genoemd. Er is geen boek waarin zoveel geloof losgelaten wordt als de Bijbel. Het zegt nee tegen veel dat gekoppeld werd aan de naam God. Gebruik de naam God niet voor: alles ligt vast en jij bent als mens een speelbal van een hogere macht. Gebruik die naam niet om iemand bang te maken. Gebruik die naam niet voor willekeur: hier honger en daar welvaart, hier gezondheid, daar ziekte. Zeg niet: God is de God van onze kerk, onze godsdienst, ons volk, ons eigen gelijk. Je kunt die naam zomaar misbruiken. Zomaar misverstaan. Het grootste misverstaan, het grootste misbruik is als de naam gebruikt wordt bij geweld, zoals de dader van de aanslag op de kerstmarkt die voordat hij bij zijn arrestatie met een pistool in zijn hand nog Allah Achbar, God is groot, riep. Zeg tegen zo n God: die bestaat niet. Als je zoals de Bijbel veel geloof loslaat, kan het idee je bekruipen: Wat blijft er over. Valt het doek niet voor God? 2

3 Loslaten in de Bijbel betekent uitzuiveren, op zoek naar wat echt belangrijk is. Je kunt in je leven niet alles vasthouden. Je raakt denkbeelden en geloofsvoorstellingen kwijt. Daar zou ik niet te krampachtig mee omgaan. Wat niet echt voor je is, verdwijnt. Dat houd je niet tegen. Uitzuiveren en loslaten zijn nodig om uit te komen wat echt is, bij de kern. Bij God. Maar wat bedoel je met God? Johannes, de evangelist waarvan wij vandaag hebben gelezen koppelt de naam God aan een Stem, die spreekt. Een stem die om licht roept. We zongen het mooie lied van Rolinka Hassefras: Licht roept God. In de Joodse traditie zeggen ze: er is een stem die stem overal klinkt. Die klinkt in jou als roepstem: licht. Maak het leven niet donker. Maak het licht. Er is een stem, die overal klinkt, ook in jou, een stem die zegt: Wees niet bang, wees niet bevreesd. Die stem horen herders in het kerstverhaal. Die stem klinkt voortdurend. 365 keer schijnt die zin in de bijbel voor te komen: Wees niet bevreesd. Er is een stem van licht die roept en die belooft. Hoor ik die?? Ja, wij horen die stem allemaal. Als je je niet afsluit, hoor je de stem van het geweten. En de stem van vertrouwen? Die mag je toelaten. Die mag je naar binnen zingen. Die mag je ontvangen. Alles wat het licht verduistert strijdt met God. Alles wat het leven lichter maakt, spoort met God. Voor Johannes is het simpel: Jezus heeft het licht ingevuld en uitgelegd wat met God bedoeld wordt. Kijk naar hem en je wordt op weg geholpen. Vandaag is het kerst. 3

4 Kerst vertelt van God. En van ons. Lucas verbindt God met een klein begin in de nacht. Een klein begin dat in harten van mensen kan ontstaan en kan gaan groeien. Steeds opnieuw. Daarom is Bethlehem niet alleen een plaats op de kaart. Om Bethlehem te bereiken, hoef je niet ver te zoeken. Bethlehem is je eigen huis, jouw eigen leven. Ik heb het kerstverhaal met behulp van de kinderen verteld in de geest van een middeleeuwse mysticus, meister Eckhart. Dat gaat, zegt hij, over ons menselijk leven. Het vertelt van het donker, van angsten die jij kunt hebben. De stal met de kieren en de gaten is ons bestaan waar het donker steeds weer in doordringt. Waar je het donker van ziekte, verdriet, van onvermogen niet kunt tegenhouden. Maar waar ook door de kieren licht naar binnen kan komen. There s a crack in everthing, thats how the light get s in, zong Lennart Cohen. Er loopt een barst door alles, daardoor kan het licht naar binnen komen. De kribbe, is ons menselijke hart waarin het kind geboren kan worden. En het kind is iets van God dat in jou en mij kan ontstaan. Je hoeft geen gaaf hart, geen rimpelloos leven te hebben. Het gaat er om dat er in jouw leven ruimte is, ruimte voor openheid, ruimte om te ontvangen. Die simpele indeling: ik geloof wel, ik geloof niet, daar geloof ik niet in. Sta je open voor de stem die roept: Licht. Sta je open voor de Stem die zegt: Wees niet bevreesd. Hoe zit dat: herken je bij je zelf iets van die stal, de stal die ruimte biedt. Ruimte voor wat Jezus laat zien. Ruimte voor de God die hij menselijk invult. Als Lucas het over God heeft, begint hij over een kind, dat in het begin klein, weerloos en kwetsbaar is, maar groeikracht heeft die niet te stuiten is. God is de innerlijke kracht om op weg te gaan, om de ene voet voor de andere te zetten, om te leven met alles wat op je weg komt, met geluk en 4

5 tegenslag, met hoop en vrees, met liefde, maar ook met alle pijn en moeite. God is de hoop die uit het leven weggeslagen kan lijken, maar steeds weer ontstaat in mensen, tussen mensen. God is vertrouwen, dat altijd aangevochten wordt, maar dat steeds opnieuw in mensen, tussen mensen geboren kan worden. God is niet de alles-regelaar, die ziekte en gezondheid naar willekeur onder de mensen verdeelt. Wel de moed om te leren leven met alles wat er op je weg komt, Wel bron van innerlijke kracht waaruit je steeds opnieuw kunt putten. De moed om op te staan en in beweging te komen. God, is de volharding om te blijven zoeken naar vrede. De bron waaruit je kunt putten, om gewetensvol te leven, om je te verzetten tegen allerlei vormen van tirannie. God is bron van vertrouwen om te leven en om te sterven. Bestaat dit? Hoop, moed, vertrouwen kunnen afwezig zijn door wat je meemaakt. Misschien bestaan ze niet altijd voor je, ze kunnen, ze zullen wel ontstaan. Bestaat God? Het hangt er van af wat je met die naam bedoelt. God is geen theorie, die je kunt bewijzen. Wel het kind van hoop, van vertrouwen, van volharding, het kind dat klein ontstaat en dat je moet koesteren, moet bewaren, moet voeden. Het kind kan gaan groeien, zoals verzet niet met grote woorden maar met kleine daden begint, zoals storm met zacht geritsel in de tuin of de kat die de kolder in zijn kop krijgt, zoals brede rivieren met een kleine bron verscholen in het woud. God is wat in elk mens kan ontstaan en geboren kan worden. Ook in jou Want Bethlehem, dat is jouw stad, jouw huis, jouw leven. Voor wie zijn staldeur openzet: reken maar dat God ontstaat. Amen 5

Vergelijkbare documenten

Ontmoetingskerk - Laren NH - 24 december Lucas 2

Ontmoetingskerk - Laren NH - 24 december 2016 - Lucas 2 Dominee leert vloeken, zo heet een boekje dat dit najaar verscheen. Het is geschreven door een dominee, Rikko Voorberg. Hij bezocht Zuid- Europese