JAARVERSLAG Glasgowstraat, Brussel. Tel. : 02 / Fax : 02/

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2016 Glasgowstraat, Brussel Tel. : 02 / Fax : 02/ info@foodbanks.be - Bankrekening IBAN BE

2 INHOUD INLEIDING DE ACTIVITEITEN VAN DE VOEDSELBANKEN I II III Bevoorrading Verdeling Logistiek HET LEVEN VAN DE FEDERATIE I II III IV V Beheer Dienstverlening aan de Voedselbanken Communicatie Relaties met de Overheid Financiën VOORUITZICHTEN BIJLAGEN I II III Voedselbanken Raad van Bestuur van de Federatie Organogram van de Federatie 2

3 INLEIDING Het jaar 2016 was voor de Voedselbanken in menig opzicht een topjaar. Nooit werd zoveel voedsel ingezameld en verdeeld: de kaap van ton werd overschreden! De voedingsnijverheid gaf merkelijk meer (+13,6%), maar ook de distributie, de Europese Unie, de veilingen en de georganiseerde inzamelingen en speciale acties zorgden voor meer voeding. Bijzonder positief is ook dat veel meer groenten en fruit en andere verse producten konden verdeeld worden aan de minderbedeelden, waardoor voor een meer evenwichtige voeding kon gezorgd worden. Anderzijds stellen wij met voldoening vast dat het aantal vrijwilligers in de Voedselbanken sterk is toegenomen, en dat ook bij de Federatie nieuwe medewerkers zijn in dienst getreden (waarbij ook vermeld mag worden dat in de loop van 2017 een voltijdse CEO zal aantreden). Ook de infrastructuur van de Voedselbanken werd verder uitgebouwd, een pand werd aangekocht in Sint-Agatha- Berchem, waar een nieuw magazijn zal gebouwd worden voor de Voedselbank van Brussel-Brabant (VBB-BAB) en ook de Federatie nieuwe lokalen zal krijgen. Al dat positief nieuws wordt echter overschaduwd door de verdere toename van het aantal minderbedeelden dat een beroep doet op voedselhulp, want ook dat is opgelopen tot een recordaantal van meer dan (3,5% meer dan in 2015 en 17,4% meer dan in 2014). Om het hoofd te bieden aan de nieuwe uitdagingen die dat meebrengt moeten de Voedselbanken zich verder professionaliseren. De strategische groepen die daartoe werden opgericht hebben in het voorbije jaar heel wat nuttig werk verricht: alle Voedselbanken houden nu de boekhouding volgens een uniform programma, een informaticaprogramma voor het beheer van de goederenstroom en de verenigingen wordt geleidelijk aan ingevoerd, een statuut van de vrijwilligers werd uitgewerkt, de website van de Federatie werd totaal vernieuwd en de verschillende Voedselbanken zullen daarin ook een eigen site krijgen, de ophaling van voedseloverschotten in de winkels werd uitgebreid, enz. Conclusie: veel werk werd verricht, in de Voedselbanken en in de Federatie, door alle medewerkers, die wij hierbij van harte willen bedanken voor hun inzet en dynamisme. Onze dank gaat ook naar alle ondernemingen die de Voedselbanken steunen door het geven van voeding of financiële hulp, naar de POD-Maatschappelijke Integratie waarmee wij uitstekend mochten samenwerken en naar de erkende caritatieve verenigingen die deel uitmaken van het grote netwerk van de Voedselbanken. Alfons De Vadder Gedelegeerd bestuurder Ignace Bosteels Voorzitter 3

4 Het jaar 2016 in enkele cijfers - Aantal aangesloten Voedselbanken 9 - Medewerkers 281 vrijwilligers + 16 sociale contractuelen - Erkende caritatieve verenigingen Geholpen minderbedeelden Ingezameld voedsel kg - Werkingskosten 0,14 euro/kg 4

5 De activiteiten van de Voedselbanken I BEVOORRADING. Algemene tendensen. In 2016 hebben de Belgische Federatie van Voedselbanken (BFVB) en haar 9 Voedselbanken (VB) (zie lijst in bijlage I) meer dan ton voedsel en basisproducten kunnen inzamelen. Dit is een recordcijfer! De stijging is het grootst bij de giften van de voedingsindustrie, zowel in volume ( ton, hetzij + 13,4%), als in aantal giften ( alleen al op het niveau van de Federatie werd er 102 ton meer ingezameld, hetzij + 52%).Dit is te danken aan een intensievere prospectie. Ook het volume ingezameld in de distributiesector is gestegen, dankzij de betere organisatie van de afhaling van onverkochte producten in de winkels. Tenslotte is er ook een stijging merkbaar in de volumes afkomstig van de Europese Unie, van de groente-en fruitveilingen, van de voedselinzamelingen en van speciale acties. Wat de aard van de ingezamelde producten betreft, wordt vastgesteld dat er vooral grote hoeveelheden groenten en fruit en melkproducten zijn, wat ontegensprekelijk een goede zaak is. A. Evolutie van de tonnenmaat van de ingezamelde producten. 1. Totale tonnenmaat Tonnage ingezamelde producten

6 2.Tonnenmaat volgens de aard van de producten. Producten Cat. Tonnen Percentage (%) Melkproducten A Groente en fruit B Droge voeding Verse voeding Diepgevroren Conserven Beschuit-granen-zetmeel C Brood en gebak Granen, deegwaren, rijst Bloem Vlees D Vers Diepgevroren Conserven Vis, zeevruchten E Vers Diepgevroren Conserven Bereide gerechten F Vers Diepgevroren Conserven Suikerproducten, G desserten Droog, conserven Diepgevroren Dranken, soda H Olie, vetten I Diversen J Totaal Tonnenmaat volgens de bevoorradingsbron. Bron Tonnen Percentage (%) Industrie A BFVB Industrie VB Distributie B BFVB Distributie VB Europese Unie C Veilingen D Inzamelingen E Totaal ,00 100,00 100,00 6

7 Aantal tonnen volgens bevoorradingsbron Europese Unie 40% Industrie 29% Veilingen 6% Distributie 18% Inzamelingen 7% B. Bevoorradingsbronnen. 1. Voedingsindustrie. Zoals het reeds het geval was in 2015, is het aantal giften afkomstig van de industrie in 2016 sterk gestegen: ton tegen in 2015, hetzij ton of + 13,6 %. Alleen al op het niveau van de Federatie werden er 296 giften geregistreerd, tegen 194 in 2015 ( hetzij giften of + 52%). Er werden nieuwe partnerschapsovereenkomsten gesloten met Nestlé ( Nestlé Belgilux, Nestlé Catering Services, Nestrade, Nestlé Waters Marketing en Distribution) en met Makro. Maar nog teveel bedrijven kennen de mogelijkheden niet die door de Voedselbanken aangeboden worden en in het bijzonder de voortdurende zorg voor de kwaliteit van de dienstverlening aan de minderbedeelden. Er werd een bevoorradingsfiche opgesteld die aan de bedrijven toelaat ons hun voorstellen over te maken voor giften alsook alle noodzakelijke informatie voor een snelle afhandeling. 2. Voedingsdistributie. In 2016 schonk de distributiesector ton producten, tegen ton in 2015, hetzij ton of + 7,4% meer. Daar waar in het verleden de giften hoofdzakelijk uit distributiecentra kwamen, komen ze nu, meer en meer, van de winkels zelf; het circuit wordt daardoor ingekort, wat de kwaliteit van de producten ten goede komt. 7

8 Daarentegen is de organisatie van ophaalrondes ( ramasse ) veel ingewikkelder. Alle distributieketens richten zich tot de Voedselbanken met de vraag de onverkochte producten in hun winkels af te halen. Door het groot aantal winkels, heeft de Federatie een procedure vastgelegd, gebaseerd op de beste ervaringen zoals die opgedaan zijn, in het bijzonder in de Colruyt-Groep, die de producten ruim voor de vervaldatum afstaat en het aantal winkels die producten geven aanzienlijk heeft zien toenemen. Aan de verdelers werd gevraagd die procedure te volgen. De belangrijke punten hiervan zijn: - aanvaardingscriteria: verse producten moeten nog tenminste twee dagen houdbaar blijven ( TGT 2 ) indien de afhaling door een caritatieve vereniging verzekerd wordt, en tenminste drie dagen ( TGT 3) als de Voedselbank de afhaling doet. - diepvriesproducten: wanneer bovenstaande criteria niet nageleefd kunnen worden, wordt het aan de verdelers ten zeerste aanbevolen de producten die daarvoor in aanmerking komen ( vlees, vis, charcuterie ) op de laatste houdbaarheidsdatum ( TGT- 0 ) in te vriezen en ze daarna te schenken. Daarnaast heeft de Federatie -via een uitgebreide rondvraag- aan de aangesloten caritatieve verenigingen en aan de Voedselbanken gevraagd hoe de afhaling in de winkels voor het ogenblik gebeurt (door wie?, waar?, hoe?, enz ). Dit om een beter inzicht in de gang van zaken te krijgen. De resultaten van dit onderzoek moeten toelaten de organisatie van de inzameling van onverkochte producten te verbeteren en de ingezamelde hoeveelheid ervan te verhogen. 3. Fonds voor Europese Hulp aan de Meest behoeftigen (FEAD. Dit Fonds wil de minstbedeelden in de lidstaten van de Europese Unie voor extreme armoede behoeden. Er werd hiertoe, voor de periode , een operationeel programma en een budget goedgekeurd. In België wordt het operationeel programma beheerd en gecoördineerd door de Programmatie Overheidsdienst -Maatschappelijke Integratie (POD-MI). Deze regelt de aankoop van levensmiddelen bestemd om gratis aan de minstbedeelden te worden uitgedeeld. De Voedselbanken verzekeren de verdeling van ongeveer 70% van het totale volume levensmiddelen van het FEAD onder de erkende caritatieve verenigingen en aan een aantal OCMW s die op hun beurt de levensmiddelen gratis aan de begunstigden bezorgen. In 2016 werd ton voedsel verdeeld, tegen ton in Ingevolge de vertraging opgelopen bij de leveringen, werden in 2016 hoofdzakelijk producten van de campagne 2015 verdeeld. Dit heeft tot gevolg dat een belangrijk deel van de producten van de campagne 2016 pas tijdens het eerste semester van 2017 zullen verdeeld worden. Het gamma van producten van het FEAD vertegenwoordigt 40% van de totale tonnenmaat die door de Voedselbanken verdeeld worden. 8

9 Onderstaande grafiek geeft de evolutie weer van de hoeveelheid producten die in de periode door de Voedselbanken verdeeld werden Evolutie EFHM (tonnen) Het totale budget voor de campagne 2016 bedroeg euro, tegen euro in Voor 2017 wordt een veel hoger budget voorzien, namelijk euro Anderzijds zal dor een nieuwe organisatie van de verdeling het aantal leveringsadressen herleid worden tot 4. Hierdoor zullen de Voedselbanken veel meer goederen ontvangen, waarvan een deel zal worden geleverd aan de OCMW s, die niet meer rechtstreeks bevoorraad zullen worden. Aldus zullen de transportkosten merkelijk verlaagd worden en zal een groter deel van het budget door de POD-MI voor aankoop van voedsel kunnen besteed worden. Om een assortiment producten te voorzien dat zo goed mogelijk aan de behoeften van de minstbedeelden beantwoordt, werd, in samenwerking met POD-MI, een onderzoek uitgevoerd bij de caritatieve verenigingen. Anderzijds werd het advies van experten ingewonnen met het doel de samenstelling van de voedselpakketten te verbeteren en die, op het vlak van de voedzaamheid, evenwichtiger te maken. 4. Land- en tuinbouwveilingen. In 2016 hebben de Voedselbanken 972 ton groenten en fruit ingezameld. In 2014 was dit 952 ton en in 2015 slechts 738 ton. Het resultaat behaald in 2016 is dus 32% beter dan in 2015, doch slechts 2% beter dan in Rekening houdend met de grote inspanningen die gedaan werden om de Voedselbanken te overtuigen producten af te halen in de veilingen, is het in 2016 behaald resultaat ontgoochelend. Naast de vier Voedselbanken die reeds naar de veilingen gingen ( VBB/BAB, BAT, VBO en VBW) zijn twee Voedselbanken gestart met de afhaling van producten in de veilingen, namelijk de Voedselbank van Charleroi (BAC) die naar de REO-veiling in Roeselare gaat (61 ton) en de Voedselbank van Luik ( BAL) die producten afhaalt bij Bel Orta in Sint- Katelijne-Waver ( 106 ton). 9

10 De Voedselbanken hebben in 2016 opnieuw een gift van 163 ton appelen en peren ontvangen van de Limburgse Tuinbouwveiling. De taak van de Voedselbanken zou merkelijk minder zwaar worden, indien er een centraal distributieplatform voor groenten en fruit zou bestaan. 5. Inzamelingen Inzameling Delhaize. De 26 ste voedselinzameling in alle winkels van Delhaize, ten gunste van de Voedselbanken, werd van 13 tot 19 oktober 2016 georganiseerd. Volgens een nu goed gerodeerde methode werden aan de klanten vier waardebons overhandigd: een bon ter waarde van 1,50 euro voor een ontbijt, een van 3 euro voor een warm middagmaal, een bon van 6 euro voor een diner en een van 9 euro voor de drie maaltijden. De inzameling bracht euro op. Dit resultaat is minder goed dan dat van 2015 (onder andere omwille van moeilijkheden bij het vinden van voldoende vrijwilligers om de inzameling te promoten). Voor het ingezamelde bedrag hebben de Voedselbanken bij Delhaize producten kunnen kiezen die aan de behoeften van de minderbedeelden beantwoorden ( melk, soepen, conserven van groente, vlees en vis enz..).in totaal 496 ton voedsel of maaltijden, elk ter waarde van 3 euro. Het resultaat is ook te danken aan de goede actieve deelneming van de beschikbare vrijwilligers ( komend uit erkende caritatieve verenigingen, uit bedrijven en Service Clubs, en onder hen ook enkele studenten) en aan de impact van de waardebon van 9 euro. Zoals in het verleden werden de beste resultaten behaald in de winkels waar vrijwilligers een permanentie verzekerden RESULTAAT INZAMELING DELHAIZE (tonnen)

11 5.2. Inzameling Colruyt. Van 23 maart tot 19 april 2016 heeft Colruyt voor de 12 de keer haar jaarlijkse voedselinzameling georganiseerd. De klanten die een gift wilden doen aan de Voedselbanken, hadden de keuze tussen een waardebon van 2,50 euro voor 4 liter melk en een bon van 6 euro voor een voedselpakket dat margarine, gebroken prinsesboontjes, tomatenpuree, compote, rijst, erwtjes en wortelen, aardbeienconfituur en tonijn in eigen nat bevatte. Met deze mooie actie heeft Colruyt ons 229 ton producten ter waarde van euro geleverd. 350 RESULTATEN INZAMELING COLRUYT (Tonnen) Inzameling Carrefour. Om de actie Solidariteitsklik af te sluiten, heeft Carrefour, in 2016, voor het derde opeenvolgende jaar, van 16 tot 18 december, in 34 hypermarkten een zameling van producten georganiseerd. Er werden meer dan producten geschonken, voor een totale waarde van euro. 6.Speciale acties TIENSE SUIKERRAFFINADERIJ Rond Pasen 2016 heeft de Tiense Suikerraffinaderij ( Groep Südzucker),in het kader van de overeenkomst met de Federatie, een marketingactie georganiseerd bij haar klanten: op de verpakkingen werd het volgende vermeld: Luister naar je hart en schenk een beetje tederheid: per verkocht pakje fijne suiker van 1 kg schenkt het bedrijf 100 g suiker aan de Voedselbanken. Resultaat: 50 ton suiker te verdelen aan minderbedeelden. 11

12 6.2. DE WARMSTE WEEK MUSIC FOR LIFE In het kader van de jaarlijkse actie De Warmste Week, georganiseerd door Music for Life van Studio Brussel, op het domein De Schorre in Boom, hebben 11 deelnemende bedrijven ervoor gekozen de Voedselbanken te helpen, waaronder Cook & Serve. De totale winst van deze acties bedraagt euro; deze werd gestort aan de Federatie via de Koning Boudewijnstichting. Anderzijds sloeg LIDL de handen in elkaar met de winkelkarquiz van Iedereen beroemd. De deelnemers moesten met hun winkelkar een speciaal parcours met hindernissen afleggen. Tijdens de 60 seconden die hen werden toegestaan hebben zij Lidl-producten ingezameld ter waarde van euro. Dit bedrag werd door Lidl op euro gebracht, bedrag waarvoor Lidl voedsel geleverd heeft gebaseerd op producten die door de Federatie gekozen werden BNP PARIBAS FORTIS Voor het vijfde opeenvolgende jaar heeft de Stichting BNP PARIBAS FORTIS van 7 december 2015 tot 15 januari 2016 haar solidariteitsactie Centjes georganiseerd in de agentschappen van Fortis en Fintro, in een twintigtal lagere- en middelbare scholen, in een tiental hospitalen, die klant zijn van de bank, en in vijf agentschappen van MicroStart. De campagne werd uitgebreid naar gele centjes en heeft euro opgebracht. Het luik sociale media van de actie was ook een succes: Voor elk delen op Facebook en Twitter heeft de Stichting de verbintenis aangegaan de tegenwaarde van een warme maaltijd te schenken, met een plafond van euro. Tenslotte heeft BNP PARIBAS FORTIS nog een bijkomende gift gedaan en zodoende het resultaat afgerond op euro, hetzij het equivalent van maaltijden van elk 3 euro. Deze actie werd herhaald van 12 december 2016 tot 13 januari SODEXO Van 23 tot 27 maart 2016 heeft SODEXO in het bedrijf een voedselinzameling ten voordele van de Voedselbanken gehouden. Deze actie stond in het teken Stop honger, een initiatief van SODEXO die in België en wereldwijd strijdt tegen de honger. De actie bracht 500 kg voedsel op CARREFOUR Zoals in 2014 heeft de Stichting Carrefour in België de actie Solidariteitsklik georganiseerd. Het is een oproep tot solidariteitsprojecten. Elke deelnemende supermarkt heeft een uitrustingsproject ten voordele van een lokale, erkende caritatieve vereniging ingediend. Op de website werden aldus een honderdtal projecten toegelicht. Bezoekers van de website konden on-line hun voorkeur voor een bepaald project kenbaar maken. Alle deelnemende verenigingen ontvingen een financiële steun gaande van euro tot euro. 12

13 Er werd euro verdeeld en hiervan ging euro naar caritatieve verenigingen die door een Voedselbank erkend zijn ESSENT Van Pasen tot eind december 2016 werden er in het bedrijf verschillende acties georganiseerd. Er werd euro ingezameld voor de Voedselbanken. Anderzijds werd er een voedselmuur gebouwd en aan de Voedselbank Antwerpen- Mechelen-Turnhout (VBAMT) geschonken D VISION Dit bedrijf heeft aan haar klanten geen eindejaarsgeschenk gegeven; het daartoe voorziene budget euro werd aan de Voedselbanken geschonken ATTIJARIWAFA BANK EUROPE Deze bank heeft in 2016 een campagne georganiseerd onder de benaming De dagen van de voedselgiften. Hiermee spoorde het bedrijf zijn medewerkers aan blijk te geven van edelmoedigheid, door een gift te doen aan de Voedselbanken, voor de minderbedeelden. 120 kg voedsel werd aan de Voedselbanken overgemaakt. 7. Bijzondere acties INTERPARKING. Zoals de vorige jaren heeft het bedrijf INTERPARKING aan de Voedselbanken een gift gedaan van euro te besteden voor de aankoop van voedsel MELITTA TOPPITS Sinds meer dan 10 jaar steunt het bedrijf MELITTA de Voedselbanken met de schenking van een belangrijke hoeveelheid producten die in de keukens kunnen gebruikt worden. In 2016 werd het een gift van pakken diepvrieszakjes van 3 liter en pakken van 1 liter KELLOGG S The Kellogg corporate citizenship Fund heeft euro geschonken voor structurele projecten. Hiermee werd voor de Voedselbank Oost-Vlaanderen (VBO) een transpallet met weegschaal gefinancierd, alsook een deel van een snel-diepvriescel voor de Banque Alimentaire du Hainaut Occidental et de Mons-Borinage (BAT). 13

14 7.4. CARGILL Het bedrijf CARGILL was zo vriendelijk om alle onkosten, in verband met de aanwezigheid van de Voedselbanken op de Foire agricole de Libramont ( huur van standplaats, versiering van de stand, verplaatsingsonkosten ) ten laste te nemen. De deelname van de Voedselbanken was verantwoord daar het thema van de jaarbeurs was gewijd aan de strijd tegen voedselverspilling CHEP Dit bedrijf heeft de Federatie een interessant intellectueel mecenaat voorgesteld: twee van hun medewerkers uit de Supply Chain zullen heel hun logistieke expertise ter beschikking stellen om ons te helpen onze organisatie aan te passen aan de uitdagingen die ons in de komende jaren te wachten staan. 14

15 II. VERDELING VAN DE LEVENSMIDDELEN. De verdeling van de door de Voedselbanken en de Federatie ingezamelde levensmiddelen gebeurt via een netwerk van erkende caritatieve verenigingen. Deze verenigingen hebben een overeenkomst voor het verlenen van voedselhulp met een Voedselbank gesloten. Op 31 december 2016 ziet het netwerk er als volgt uit: 1. Op nationaal vlak. - Erkende caritatieve verenigingen. De verdeling van de ingezamelde producten gebeurt door 626 erkende verenigingen (in 2015 waren het er 629). De meerderheid van deze verenigingen verdelen ook de producten geleverd via het FEAD die uitsluitend voor de minstbedeelden bestemd zijn. - Geholpen minderbedeelden. Op 31 december 2016 bedroeg het aantal door de Voedselbanken geholpen minderbedeelden , tegen in 2015, hetzij een stijging van begunstigden of 3,4%. Tijdens de laatste jaren evolueerde het aantal geholpen personen als volgt: EVOLUTIE AANTAL GEHOLPEN MINDERBEDEELDEN

16 2. Op het niveau van de Gewesten. Aantal caritatieve erkende verenigingen en geholpen minderbedeelden in 2016 Gewest Verenigingen Minderbedeelden Brussel-Hoofdstedelijk Gewest Vlaanderen Wallonië Totaal Op het niveau van de Voedselbanken. Aantal erkende caritatieve verenigingen en geholpen minderbedeelden in 2016 Voedselbank Verenigingen Minderbedeelden VBB (Brussel-Brabant) - Brussel Hoofdstedelijk Gewest - Waals Brabant - Vlaams Brabant 122 (85) (19) (18) (17.781) (3.103) (3.972) BAC (Charleroi) BAL (Luik) BANL (Namen-Luxemburg) BAT (Doornik) VBAMT (Antwerpen-Mechelen-Turnhout) VBL (Limburg) VBO (Oost-Vlaanderen) VBW (West-Vlaanderen) Totaal

17 III. LOGISTIEK. 1. Infrastructuur van de Voedselbanken. - Eind 2016 bedroeg de totale oppervlakte van de opslagplaatsen m2. De koelcellen (positieve temperatuur) hadden een capaciteit van 673 m3, terwijl die van de diepvriescellen (negatieve temperatuur) m3 bedroeg. De kantoren en sociale ruimten hadden een oppervlakte van m2. - De Banque Alimentaire de Namur-Luxembourg (BANL) heeft vier hulpdepots, respectievelijk gelegen in Saint-Ode ( Beauplateau), Rochefort, Aarlen en Leuze. Het hulpdepot van Beauplateau werd op 16 september 2016 officieel ingehuldigd. - De Banque Alimentaire du Hainaut Occidental et de Mons- Borinage (BAT) beschikt over twee hulpdepots, respectievelijk in Moeskroen en Bergen. - Gezien de onregelmatige leveringen van de producten afkomstig van het Europees Fonds voor Europese Hulp aan de Meest behoeftigen (FEAD), hebben verschillende Voedselbanken tijdelijk bijkomende opslagplaatsen moeten huren. - De Federatie heeft in 2016 een terrein en gebouwen aangekocht in Sint-Agatha- Berchem. Het is de bedoeling de verouderde gebouwen te doen slopen en er een nieuwe opslagplaats en kantoren voor de Voedselbank Brussel-Brabant (VBB/BAB) en kantoren voor de Federatie te laten bouwen. 2. Uitrusting. - Om goed te kunnen functioneren, hebben de Voedselbanken verder in uitrusting geïnvesteerd : materieel voor opslag en behandeling (transpallets, heftrucks, rekken enz ) en in kantoorbehoeften (fotokopieertoestellen, computers, kantoormeubelen, enz ). - De nieuwe software voor het beheer van de goederenstroom, die sinds eind 2013 bij de BAT in gebruik is, wordt momenteel aangepast en geleidelijk aan ter beschikking van de andere Voedselbanken gesteld. 3. Medewerkers. Eind 2016 telden de Voedselbanken 297 medewerkers. (tegen 245 in 2015); 20 onder hen werken voor de Federatie en 277 voor de Voedselbanken. 281 medewerkers zijn onbezoldigde vrijwilligers en 16 werken onder een bijzonder sociaal statuut (gesubsidieerde contracten -GEKO s- of aangeworven op basis van Art 60 van het reglement dat aan de overheid de mogelijkheid biedt werklozen te werk te stellen). 17

18 4. Transport. Om hun transportopdrachten te verzekeren, beschikken de Voedselbanken over 15 voertuigen. De Voedselbank Oost-Vlaanderen ( VBO) en de Voedselbank Brussel-Brabant (VBVB/BAB) hebben elk een nieuwe bestelwagen aangekocht. In de mate dat niet alle transporten met de eigen voertuigen kunnen verzekerd worden, wordt beroep gedaan op de diensten van transportbedrijven. Sommige van die bedrijven voeren de opdrachten gratis uit. 18

19 Het leven in de Federatie I. BEHEER 1. Algemene vergadering. De statutaire Algemene Vergadering vond plaats te Sint-Agatha-Berchem, op 21 maart Tijdens deze zitting werd het volgende beslist: - met betrekking tot de samenstelling van de vereniging heeft de Algemene Vergadering * het ontslag van Jean-M. Delmelle en van Jo Deleers als vertegenwoordigers van de Federatie en van Edouard de Coune en Jos Daemen als vertegenwoordigers van de Voedselbanken (respectievelijk van de BAL en van de VBAMT) aanvaard ; * Gaëtane Janssens en Jean-Marie Standaert tot leden benoemd als vertegenwoordigers van de Federatie en Viviane Bessems en Piet Verstappen tot leden als vertegenwoordigers van de Voedselbanken (respectievelijk van de BAL en van de VBAMT); - met betrekking tot de samenstelling van de Raad van bestuur heeft de Algemene Vergadering * akte genomen van het ontslag van Michel Duchêne en van Leo Bouving; * het mandaat van Roger Van Diest en van Gaëtan van de Werve voor een periode van vier jaar hernieuwd; * de benoeming van Gaëtane Janssens en van Jean-Marie Standaert voor een periode van vier jaar bevestigd, alsook de benoeming van Viviane Bessems en van Piet Verstappen voor een periode van twee jaar, respectievelijk ter vervanging van Michel Duchêne en van Leo Bouving. Anderzijds heeft de Algemene Vergadering hulde gebracht aan de nagedachtenis van Yvan Prosman, die van 2000 tot 2004 voorzitter van de Federatie was en die in februari 2016, op de leeftijd van 86 jaar, overleden is. 2. Raad van bestuur. De Raad van bestuur kwam viermaal samen, namelijk op 29 februari, 27 juni, 26 september en 5 december Tijdens de vergadering van 29 februari heeft de Raad akte genomen van het ontslag van Michel Duchêne en voorgesteld dat Viviane Bessems zijn mandaat ( tot 2018) zou beëindigen. 19

20 Anderzijds heeft de Raad de voorzitter van de Federatie gemandateerd om een gebouw met terrein te Sint-Agatha-Berchem aan te kopen om er een nieuw gebouw voor de Federatie en voor de VBB/BAB te bouwen. Tijdens de zitting van 27 juni heeft de Raad beslist een Financieel comité samen te stellen om de thesaurie van de Federatie zo goed mogelijk te kunnen sturen. Tijdens de zitting van 5 december heeft de Raad een vademecum voor het vrijwilligerswerk en een model van huishoudelijk reglement voor de Voedselbanken goedgekeurd. Het bureau van de Raad van bestuur,samengesteld uit de voorzitter, de vicevoorzitters en de gedelegeerd bestuurder, vergaderde op 22 februari, 31 mei, 5 september en 14 november om de werking van de strategische groepen te begeleiden en de vergaderingen van de Raad van bestuur voor te bereiden. Op 31 december 2016 was de Raad van bestuur samengesteld zoals in Bijlage II van dit verslag is vermeld. 3. Medewerkers / Medewerksters. In 2016 heeft de Federatie vijf nieuwe medewerkers/ medewerksters verwelkomd, te weten: Jean-Marie Barrato, William De Witte, ElizaMaree Power, Jef Mottar en Philippe Van Eerdewegh. Anderzijds hebben twee medewerkers/ medewerksters de Federatie verlaten, met name Lea Draelants en Denis Tuerlinckx. Op 31 december 2016 telde de Federatie 16 permanente medewerkers / medewerksters en vier raadgevers, allen onbezoldigde vrijwilligers (zie organogram in Bijlage III van dit verslag). 20

21 II. DIENSTVERLENING AAN DE VOEDSELBANKEN. 1. Op nationaal vlak. De Federatie heeft zich nog intensiever ingespannen om de band met de 9 Voedselbanken die zij steunt, te versterken. Zij was op de meeste Statutaire Algemene Vergaderingen van de Voedselbanken vertegenwoordigd. Zoals gewoonlijk werden er werkvergaderingen georganiseerd, bijvoorbeeld ter voorbereiding van de voedselinzameling Delhaize of om het standpunt van de Voedselbanken in verband met de afhaling van onverkochte producten in de detailhandel te formuleren. Maar vooral de strategische groepen, die ermee belast werden concrete voorstellen uit te werken in de domeinen die hen werden toevertrouwd, hebben veel en goed werk geleverd. Boekhouding. Voortaan houden de 9 Voedselbanken er een eenvormige boekhouding op na, met toepassing van het Winbooks programma. Communicatie. De website van de Federatie werd volledig vernieuwd. Dit gebeurde met de financiële steun van de Stichting BNP PARIBAS FORTIS. Er werd ruimte voorzien voor de website van elke Voedselbank. In dit kader is de nieuwe website van de Voedselbank Brussel- Brabant reeds on-line en de andere Voedselbanken worden uitgenodigd om hun eigen website klaar te maken. Anderzijds werd er met verschillende communicatieagentschappen contact opgenomen om een coherent plan voor te bereiden om de bekendheid van de Voedselbanken te verbeteren en om de nodige tools voor een communicatiestrategie op lange termijn te ontwikkelen. Beheer van de goederenstroom en van de verenigingen. Er wordt momenteel in alle Voedselbanken -elk volgens eigen ritme- een nieuwe software in gebruik genomen voor het beheer van de goederenstroom en van de verenigingen. Zoals elke nieuwe toepassing evolueert die. Hierbij dient ook rekening te worden gehouden met de specificiteit en de manier van werken van de Voedselbanken. Belangrijke vooruitgang werd gerealiseerd op volgende punten: de ontwikkeling van specifieke toepassingen voor de cel bevoorrading van de Federatie, de oppuntstelling van het beheer van de producten van het FEAD, zowel door de Voedselbanken als door de begunstigde verenigingen, de versterking van de veiligheid van de toepassing om ze conform te maken met de verplichtingen opgelegd door POD-MI en de mogelijkheid die aan de verenigingen geboden wordt om zich aan te sluiten op het systeem. 21

22 Beheer van de vrijwilligers. Deze groep heeft aan de Raad van bestuur een vademecum voor het beheer van het vrijwilligerswerk in de Voedselbanken, alsook een model van huishoudelijk reglement voorgesteld. De Raad heeft deze documenten in december 2016 goedgekeurd. Diversificatie van de bevoorradingsbronnen van levensmiddelen en andere producten. De beste praktijken voor het afhalen van onverkochte producten in de winkels ( ramasse ) werden verzameld en aan de betrokken bedrijven meegedeeld. Tegelijkertijd werden de verkooppunten en de caritatieve verenigingen in kaart gebracht, wat zal toelaten deze afhaling beter te organiseren. Om beter inzicht te krijgen in de bestaande mogelijkheden en in de problemen die zich stellen, werd een grondig onderzoek bij de aangesloten caritatieve verenigingen en bij de Voedselbanken uitgevoerd. Transformatie van levensmiddelen. Er werd vooral besproken hoe groenten en fruit kunnen verwerkt worden. Problemen die hierbij moeten opgelost worden, zijn: de kostprijs van de verwerking, de hoeveelheden en de arbeidskrachten. Een oplossing vinden die voldoening geeft, ligt niet voor de hand. 2 Op Europees vlak. De Belgische Federatie van Voedselbanken( BFVB) is vertegenwoordigd in de Raad van bestuur van de Europese Federatie van Voedselbanken ( EFVB ). Deze Federatie vertegenwoordigt 271 Voedselbanken uit 23 Europese landen. De BFVB heeft deelgenomen aan de jaarlijkse vergadering van de EFVB; deze vergadering vond in Edinburg (UK) plaats; het voornaamste thema was de strijd tegen voedselverspilling. Op 21 oktober 2016 heeft de Raad van bestuur van de EFVB Jacques Vandenschrik, voorzitter van de BAT en vicevoorzitter van de BFVB, tot nieuwe voorzitter van de EFVB verkozen, ter vervanging van Isabel Jonet uit Portugal, die het voorzitterschap gedurende vier jaar heeft waargenomen. 22

23 III. COMMUNICATIE. De Voedselbanken kwamen regelmatig in de media, zowel in de dagbladen als op de radio en dit op nationaal en regionaal vlak. De nationale en regionale TV-zenders hebben ook verschillende keren melding gemaakt van de activiteiten van de Voedselbanken. Als bijlage bij elk nummer van Foodbanks News werd een lijst van persuittreksels gepubliceerd. De Federatie heeft verschillende perscommuniqués verstuurd, meer bepaald ter gelegenheid van de voedselinzamelingen in winkelketens ( Delhaize en Colruyt) en van speciale acties en evenementen gericht naar het grote publiek ( BNP PARIBAS FORTIS, Landbouwbeurs in Libramont, enz..). De Federatie publiceert alle acties die ze ten voordele van de minderbedeelden met haar partners organiseert, via de sociale netwerken, namelijk via de website en Facebook Anderzijds werd er meer dan euro ingezameld via paypal. In 2016 werden er drie nummers van Foodbanks News gepubliceerd, namelijk in januari, mei en september. De website van de Federatie werd, dankzij de financiële steun van de Stichting BNP PARIBAS FORTIS, volledig vernieuwd. In 2016 hebben de Federatie en de Voedselbanken aan volgende evenementen deelgenomen: van 4 tot 8 februari, aan het Salon van de + 50 Zenith, te Brussel. Er werd bij die gelegenheid een belangrijke hoeveelheid promotiemateriaal uitgedeeld, om zodoende de bekendheid van de Voedselbanken te vergroten en om vrijwilligers te rekruteren; in juni heeft de Italiaanse marathonloopster Ivana Di Martino een ongelooflijke sportieve prestatie geleverd door van Milaan naar Brussel ( 900 km) te lopen,om de aandacht te vestigen op de ondervoeding van kinderen in Europa. Op 21 juni bereikte ze België, in Libin, op 22 juni was ze in Gembloux en op 23 juni in Brussel. In Gembloux werd ze niet alleen door de burgemeester, maar ook door een delegatie van de Banque Alimentaire de Namur-Luxembourg en van de Federatie verwelkomd. In Brussel had ze de gelegenheid vertegenwoordigers van de Europese en Belgische instellingen te ontmoeten om ze aan te sporen hun inspanningen voor de strijd tegen 23

24 kinderarmoede op te drijven. De Voedselbank van Milaan, de Belgische Federatie van Voedselbanken en de Europese Federatie van Voedselbanken waren bij de organisatie van dit evenement betrokken; van 22 tot 25 juli hebben de Voedselbanken een stand bemand op de Landbouwbeurs van Libramont, die in het teken stond van de strijd tegen voedselverspilling. De Federatie heeft er aan een ronde tafel over het beursthema deelgenomen; op 15 december nam de Federatie deel aan het colloquium georganiseerd door POD-MI en door de Verenigingen van Steden en Gemeenten, ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan van de OCMW s. In de debatten stond de strijd tegen de armoede centraal ; omdat ze tot de 15 laureaten van de operatie 100 minuten om de wereld te veranderen behoorde, heeft de Federatie, van 15 tot 31 december, kunnen beschikken over 1OO minuten promotiezendtijd op Radio Nostalgie, NRJ en Chérie FM. Uiteraard hebben de voedselinzamelingen en de speciale acties die met onze partners werden georganiseerd ( zie hierboven) een belangrijk impact op de zichtbaarheid en de bekendheid van de Voedselbanken gehad. 24

25 IV. RELATIES MET DE OVERHEID. 1. Met de Europese overheid. - De Federatie heeft aan de Belgische leden van het Europees parlement een brief Gestuurd om hun aandacht te trekken op het belang van het Fonds voor Europese Hulp aan Meest Behoeftigen (FEAD). Nadien had ze rechtstreekse contacten met sommige parlementsleden om hen te spreken over de moeilijkheden die met de werking van dit Fonds gepaard gaan. - Op 2 en 3 juni 2016 heeft de Europese Commissie in Brussel een conferentie georganiseerd om het Europees netwerk FEAD op gang te brengen en alle actoren in de verschillende landen de mogelijkheid te bieden, via een informaticaplatform, onderling informatie en ervaringen uit te wisselen. De Federatie was op de conferentie vertegenwoordigd en zal actief aan het netwerk deelnemen. 2. Met de Federale overheid. - Met de POD-MI, die onder andere belast is met de uitvoering in België van het programma van het Fonds voor Europese Hulp aan de Meest Behoeftigen (FEAD), werd regelmatig contact genomen en vergaderd. - Op 24 augustus hebben Federaal Minister Willy Borsus en een delegatie van de POD-MI een bezoek gebracht aan de Banque Alimentaire du Hainaut Occidental et de Mons-Borinage (BAT). - Op uitnodiging van de POD-MI was de Federatie op 15 december met een stand aanwezig in het congrescentrum Square, in Brussel, ter gelegenheid van het colloquium dat er georganiseerd werd naar aanleiding van het 40 jarig bestaan van de OCMW s in België. 3. Met de Regionale overheden. - In Vlaanderen. De Federatie heeft deelgenomen aan het overleg dat door de Vlaamse regering georganiseerd werd in verband met de strijd tegen voedselverspilling en de toegang, door de minderbedeelden, tot een gezonde en evenwichtige voeding. Anderzijds hebben de Voedselbanken overleg gepleegd met de v.z.w. Komosie, een Vlaamse organisatie die bekend is inzake sociale economie, meer bepaald in verband met het afhalen van groenten en fruit in de land- en tuinbouwveilingen en met de recuperatie van onverkochte goederen in supermarkten. 25

26 - Wallonië Op 28 april 2016 heeft de Regering in Jambes een Forum sur la logistique du don alimentaire en Wallonie georganiseerd. De Voedselbanken hebben er aan een panelgesprek over mogelijke oplossingen deelgenomen. Op 20 oktober 2016 was de Federatie aanwezig op het overleg dat in Charleroi georganiseerd werd door la Fédération des services sociaux in verband met het decreet over voedselhulp, de uitvoering van het programma van het FEAD in 2016 en de projecten inzake afhaling van onverkochte producten in de winkels. - Brussel 0p 27 oktober 2016 heeft de Federatie deelgenomen aan het overleg over voedselhulp; er werd vooral gesproken over het programma van het EFHM in

27 V. FINANCIEN. 1. Belangrijkste feit in Zoals hierboven vermeld, heeft de Federatie op de Gentsesteenweg, in Sint-Agatha- Berchem, een gebouw aangekocht. Kostprijs: euro kosten niet inbegrepen. Voor hetzelfde bedrag en tegen een vast tarief en met een looptijd van 20 jaar werd hiervoor bij de bank een hypothecaire lening bekomen. 2. Resultaatrekening. Na terugname van euro uit de provisie voor investeringen, wordt het boekjaar 2016 afgesloten met een negatief boekhoudresultaat van euro. De provisie voor investeringen bedraagt eind 2016 nu dus euro tegen euro in De ontvangsten van het lopende jaar bedragen euro tegen euro in Dankzij de vrijgevigheid van vele medeburgers, verenigingen en bedrijven, heeft de Federatie voor euro giften en legaten ontvangen, hetzij 3 % meer dan in De uitgaven bedragen euro, waarvan euro besteed werd ten voordele van de 9 Voedselbanken, om hun kosten voor werking, transport, uitrusting en huur te dekken. De algemene kosten van de Federatie (vooral voor huur, transport en opslag van levensmiddelen, voor informatica, communicatie en fondsenwerving) bedragen euro tegen euro vorig jaar. 3. Balans. De activa bedragen euro. Dit omvat de immobilia van de Federatie in Sint- Agatha-Berchem, Meux, Marcinelle en Froyennes, voor een totaal van euro, en de beleggingen die de tegenwaarde zijn van de toegewezen fondsen. De activa bevatten ook de bankrekeningen ( investerings-, spaar- en zichtrekeningen). Wat de passiva betreft, ziet de toestand er als volgt uit: het blijvends patrimonium bedraagt euro, het investeringsfonds euro, het fonds bestemt voor het verzekeren van de continuïteit bedraagt euro en de overdracht van vorige jaren bedraagt euro. Er zijn voor euro schulden op korte termijn en euro op lange termijn (hypothecaire lening). 27

28 4. Boekhoudkundige regels. Overeenkomstig het koninklijk besluit van 19 december 2003 betreffende de grote v.z.w. s, zijn de gratis ontvangen goederen- waarvan de waarde nul is- niet in de boekhouding opgenomen. 28

29 VOORUITZICHTEN Kan men na het lezen van de resultaten die in dit verslag uitvoerig zijn besproken nog twijfelen aan de noodzaak van de activiteit van de Voedselbanken: gratis voedsel verdelen? Dat andere verdeelkanalen zoals de sociale kruideniers en de sociale restaurants naar voor worden geschoven, kan men begrijpen; maar het valt niet te ontkennen dat in België zowat personen in zulke precaire toestand leven dat voor hen gratis voedselhulp absoluut noodzakelijk is. De economische realiteit ligt wel ver van de ideale wereld. En hoe langer hoe minder goed verdeelde rijkdom en een steeds meer terugplooien op zichzelf maken de toestand alleen maar erger. Het is onder meer aan de Voedselbanken om de uitdaging aan te gaan om de armoede in deze wereld en ook in onze gewesten te helpen uitroeien. Doeltreffendheid en een kwalitatief hoogstaande dienstverlening aan de minderbedeelden blijven de doelstellingen die de Voedselbanken moeten bereiken. Daarom moet het programma van professionalisering, dat nu bijna twee jaar geleden werd opgestart, verder uitgevoerd worden. Dat vereist onmiskenbaar een transparante en uniforme structuur en een opwaardering van ons distributienetwerk dat bestaat uit 9 Voedselbanken en 626 erkende caritatieve verenigingen. Een belangrijk investeringsprogramma wordt thans uitgevoerd. Dat moet het mogelijk maken om in de toekomst onze opslagcapaciteit aanzienlijk te vergroten en op lange termijn de werkingskosten en de huur- en transportkosten te verminderen. Verder zal ook een grote inspanning moeten geleverd worden om ons communicatiebeleid aan te passen aan en samenleving die alsmaar meer reactief en gevoelig is geworden aan de realiteit van deze wereld. Dank zij de inzet en de ervaring van de vrijwilligers van ons ganse netwerk en onder leiding van een voltijdse gedelegeerd bestuurder zullen de Voedselbanken die uitdaging met succes kunnen aangaan. Eens te meer nemen we de gelegenheid te baat om alle actoren van harte te bedanken voor hun toewijding en hun trouwe inzet voor onze zaak. Laten we onze talenten bundelen! Alfons De Vadder Gedelegeerd bestuurder Ignace Bosteels Voorzitter. 29

30 BELGISCHE FEDERATIE VAN VOEDSELBANKEN BFVB Belgische Federatie van Voedselbanken Glasgowstraat, Brussel Tel: 02/ Voorzitter : Ignace Bosteels VOEDSELBANKEN Bijlage I VBB Voedselbank Brussel Brabant Glasgowstraat, Brussel Tel: 02/ brabant@foodbanks.be Voorzitter : Sylvain Holemans VBAMT Voedselbank Antwerpen-Mechelen-Turnhout Hoofdzetel : Lambrechtshoekenlaan, 254 bus Merksem Tel: 03/ antwerpen@foodbanks.be Opslagplaats 1 : IJzerenweglei, Mortsel Opslagplaats 2 : Domein Fort 4, Loods 41, Neerhoevelaan 2640 Mortsel Voorzitter: Piet Verstappen VBL Voedselbank Limburg Herkenrodebosstraat, 40 bus Hasselt Tel: 011/ limburg@foodbanks.be Voorzitter : Roger Van Diest VBO Voedselbank Oost-Vlaanderen Begoniastraat, 23c 9810 Eke-Nazareth Tel: 09/ oostvlaanderen@foodbanks.be Voorzitter : Denis Vyncke VBW Voedselbank West-Vlaanderen Weidenstraat, Kuurne Tel: 056/ westvlaanderen@foodbanks.be Voorzitter : Henri Verwee 30

31 BAC BAL Banque Alimentaire du Pays de Charleroi et du Centre Rue Petite Chenevière, Marcinelle Tel : 071/ charleroi@foodbanks.be Voorzitter : Jean-Claude Breuse Banque Alimentaire de la Province de Liège Hoofdzetel : avenue de Jupille, 19 local 8b Luik Tel : 04/ Opslagplaats : rue de la Tonne, 80c 4430 Ans Tel : 04/ liege@foodbanks.be Voorzitter : Denis Vyncke BANL Banque Alimentaire de Namur et Luxembourg Rue Jancquart, 9B 2081 Meux Tel : 081/ namurluxembourg@foodbanks.be Hulpdepots in Rochefort, Ste Ode (Beauplateau), Aarlen en Leuze. Voorzitter : Marc Van Nes BAT Banque Alimentaire du Hainaut Occidental et de Mons-Borinage rue du Progrès, Froyennes Tel : 069/ tournai@foodbanks.be Hulpdepots in Moeskroen en Bergen. Voorzitter Jacques Vandenschrik 31

32 RAAD VAN BESTUUR VAN DE FEDERATIE (op datum van 31 december 2016) Bijlage II Voorzitter Vicevoorzitters Gedelegeerd bestuurder Secretaris-generaal Penningmeester Leden Ignace Bosteels Sylvain Holemans Jacques Vandenschrik Denis Vyncke Alfons De Vadder Henry Buyens Freddy Bevernage Jean-Claude Breuse Gaëtan Van de Werve Roger Van Diest Marc Van Nes Henri Verwee Piet Verstappen Jean-Marie Standaert Gaetane Janssens 32

33 Bijlage III ORGANOGRAM VAN DE FEDERATIE (op datum van 31 december 2016) Voorzitterschap Directie Algemene diensten Secretariaat Financiën Communicatie Ignace Bosteels Alfons De Vadder Henry Buyens Jean-Marie Baratto Freddy Bevernage Caroline Blondeau Jacqueline Van Hussel Bevoorradig Coördinatie Kwaliteit/Veiligheid en FEAD Prospectie Statistieken ICT Inzamelingen Woordvoerders Gaëtane Janssens Jef Mottar William De Witte Jean-Marie Bellien Philippe Van Eerdewegh Jean Noblesse Michel Verkaeren Françoise Verwee Bénédicte Delplanque Gaëtane Janssens Ignace Bosteels Alfons De Vadder Technische Adviseurs Communicatie Verzekeringen Immobilliën Vertalingen ElizaMaree Power Alain Claessens Benoît Braeckman Willy De Mesmaeker 33

34 34