Medische aspecten van begeleiding van het psychisch gehandicapte kind
|
|
- Fedde Hendrickx
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dat behandeling en preventie moeten volgen op de diagnose, is niet iets wat alleen voor het terrein van de oligofrenie geldt. Maar het geldt er wel a fortiori en moet in dit verband wel gezegd worden, omdat deze vanzelfsprekendheid niet algemeen gerealiseerd is en er daardoor het gevaar ontstaat, dat het kind of zonder medische diagnostiek wordt behandeld", of dat het vroeg-diagnostische team gestructureerd wordt uit de pedagogische sector met een medisch adviseur. In de behandelings-begeleidingsfase van het kind, kan de medische bijdrage niet gemist worden. Wel treden er met het ouder worden van het kind accentverschillen op, wat betreft de inbreng van de verschillende disciplines. Bij het ouder worden kan de medische discipline vaak meer terug treden en zal het pedagogisch element een zwaarder accent krijgen, (behalve bij de blijvend verpleegbehoeftigen). Het is moeilijk hierbij algemene leeftijden te noemen. Er moet geïndividualiseerd worden. Het behoeft verder geen uitleg, dat het niet de bedoeling was, competentieof prioriteitskwesties te stellen tussen de medische en pedagogische disciplines, maar om te betogen, dat deze twee elkaar steeds nodig hebben, zij 't dan ook in verschillende verhoudingen in de levensloop van het oligofrene kind naar volwassenheid. Tot slot moge een voorbeeld illustreren, hoe de feitelijke situatie in Nederland nog veelal is. Dit voorbeeld is representatief te achten, omdat het temidden van veel materiaal", een bijna cliché-achtig karakter heeft. Joke is een 6 1/2-jarig meisje waarmee de ouders op de Jeugdpsychiatrische afdeling van de G.G. en G.D. komen, via de schoolarts, die het manifest gestoorde kind op een gewone kleuterschool ontmoette. De ouders vertelden, dat het kind, na normale zwangerschap en bevalling, in een ziekenhuis werd geboren en behalve een navelbreukje, geen bijzonderheden vertoonde. Het kwam dan ook de 10e dag, zonder speciale voorschriften, naar huis. (Bij informatie op de verloskundige afdeling bleek dit juist te zijn). Het was een voorspoedige baby. Het kind maakte bij ongeveer 9 maanden geen zitaanstalten en lag vaak,,zo stijf als een plank" in bed. Hierom volgde een verwijzing naar een orthopedagoog (no. 1), die afwachtende controle voorstelde. Toen het kindje enkele maanden later scheel ging kijken, werd een oogarts bezocht, (no. 2), die een bril voorschreef en later opereerde. Inmiddels bleek dat de functionele ontwikkeling van het kind alles te wensen overliet. Kort na een orthopedische operatie (4de jaar), kwam Joke, zij het gebrekkig, op de been. Inmiddels trad bij Joke een symptoom op, dat de ouders in de loop van enkele jaren tot diepe wanhoop en de grens van hun tolerantie heeft gebracht: het kind smeert niet alleen elke nacht intensief zichzelf, maar ook het bed en het zusje onder de faeces. De ouders probeerden van alles, in goedens en kwadens". In arren moede togen ze naar een kinderarts (no. 3), die tabletjes gaf en ze terug bestelde. Joke werd suf van de tabletjes en de ouders gingen niet terug, te meer daar een schoolarts (no. 4), hun pad kruiste. Joke was n.l. op een gewone kleuterschool gekomen. De schoolarts 254
2 besteedde veel aandacht aan Joke en de ouders en adviseerde een psychiatrisch advies op de G.G. en G.D. in te winnen o.a. in verband met toekomstige schoolkeuze. De ouders wachtten op een oproep, maar konden deze (door het encropesis symptoom) niet meer afwachten. Ze togen, voor eigen geld" naar een Universiteits Polikliniek (no. 5). Hier werd uitvoerig onderzocht, foto's gemaakt, enz. De ouders konden naar huis gaan met hun kind en moesten wachten, tot ze er verder van hoorden. Deze afwachtperiode werd doorkruist door de G.G. en G.D.-oproep en zo belandde men bij de zenuwarts (no. 6). Een van de eerste vragen van de ouders was dan ook, waar dit onderzoek van was, van de Universiteit of van de schoolarts. Het kostte wel enige aanmoediging, deze mensen voor de 6de maal hun verhaal te laten vertellen... Ze misten elke visie op hun kind, voelden zich ook in de steek gelaten. Alle ellende concentreerde zich op de encopresis, welke echter een symptoom was van een manifest totalitair cerebraal gestoord kind Zonder diagnose, die in dit geval nu slechts door klinische obse rvatie verkregen kan worden, valt hier niets te adviseren. Binnenkort wordt het kind ter observatie opgenomen (no. 7). Het tragische in dit geval is, dat er veel gedokterd" is, door alleszins bekwame specialisten, maar dat het kind met de ouders in de mist en de kou staan. Toen de moeder bij 9 maanden, de vreemde rusthouding van het kind constateerde, gepaard gaande met de vertraagde functionele ontwikkeling, was multidisciplinair teamonderzoek geïndiceerd geweest, waarbij de kinderneuroloog zeker ingeschakeld zou moeten zijn. Het feit, dat dit voorbeeld van cliché-achtig karakter is, moge een aansporing zijn om op de kortst mogelijke termijn regionaal de nodige voorzieningen t.a.v. de oligofrenen te (doen) nemen. Medische aspecten van begeleiding van het psychisch gehandicapte kind door H. J. RONNER, psychiater te Loppersum Zodra een ernstig vermoeden rijst op gestoorde vroegkinderlijke ontwikkeling is onderzoek, eventueel multidisciplinair, vereist. Nog niet zo lang geleden kwam een uitgelezen gezelschap merendeels medici tot de voor hen beschamende uitspraak dat de melkboer en de bakker, die dagelijks langs de huizen gaan, vaak eerder en precieser op de hoogte waren van de aanwezigheid van een e rnstig organisch gehandicapt kind dan de huisarts. Deze opmerking, die juist of onjuist in elk geval niet van hoogmoed getuigt, belicht wel iets van de typische moeilijkheden in de ontdekkingsfase van het psychisch gehandicapte kind. 255
3 Conscientieuze observatie van wat er bij de geboorte geschiedde (te vroege, te snelle geboo rte, ademstoornissen) en onderzoek van het pasgeboren kind (grove schedelafwijkingen, mongolidie, verlammingen etc.) kunnen, samen met enkele eenvoudig uit te voeren routineproeven van de urine de huisarts attent maken op bestaand of dreigend gevaar. Het is een overweging waard of het niet verplicht moet worden gesteld dat zulke vermoedens of gegevens aan een centraal bureau worden doorgegeven, uiteraard onder medische code. Maar moet een huisa rts, reeds bij eerste vermoeden op beschadiging, alarm slaan en de ouders verwittigen van wat nog onzeker is? Natuurlijk zijn er heel duidelijke situaties en dan weet degene die de bevalling leidde heel goed dat er iets mis is, en dat onderzoek naar ernst en graad van de stoornis vereist is. In de meeste gevallen is gedetailleerder informatie slechts te verkrijgen door een reeks van observaties, die onderling vergeleken, de groei en ontwikkeling in beeld kunnen brengen en tevens richtlijnen geven voor opvoeding en behandeling. Aan de hand van deze gegevens kan tactische voorlichting worden gegeven aan de ouders, want: Onderzoek eventueel herhaald na verloop van tijd is waardeloos als de resultaten er van niet worden aangeboden aan ouders of opvoeders, zodat in gezamenlijk beraad een haalbaar ontwikkelingsplan wordt ontworpen. Heel vaak kan een beschadigd kind bij de geboorte nog niet als zodanig worden herkend, of treedt de beschadiging eerst later op en wat dan? Niet zelden zijn het ook niet de ouders die de optredende tekenen van gestoorde ontwikkeling in hun betekenis verstaan. Ja nog sterker, het gebeurt inderdaad dat iedereen die een bepaald kind in zijn uitgroei ziet de stoornis waarneemt, behalve naar het schijnt, de ouders. Soms tot in het absurde loochenen of bagatelliseren zij de toestand, en hopen tegen beter weten in, soms gesteund door welwillende uitspraken als de wetenschap staat voor niets" of woorden van gelijke strekking. Herkennen en accepteren van een bij het uitgroeien ernstig gestoord en storend kind is een proces, waarvan nog te weinig studie is gemaakt. In hun nakomelingschap ontmoeten de ouders immers misvormdheid belichaamd, en van misvormdheid nemen wij psychisch gaarne afstand. Wij ervaren dit gemeenlijk als anders, als ab"-normaal. Maar nu wordt voor hen die ontmoeting onontkoombaar in een dagelijks samenleven. Men zegt wel eens dat deze ontmoeting een existentiële is, dat wil zeggen dat de mens hier in zijn totaliteit en in al zijn aspecten mee gemoeid is. Ik hoop hiermee kort aan te duiden dat voorlichting aan ouders en het overbrengen van onderzoekgegevens niet maar zo een vlakke mededeling kan zijn doch dat hier een reeks van gesprekken voor nodig zullen zijn met een voor hen vertrouwde raadsman, die het geheel kan overzien en die beschikt over voldoende technische gegevens. Wat het medische aspect aangaat, gegevens over gezinssamenstelling en -structuur, gegevens van het lichamelijk onderzoek van het kind eventueel wat bekend is van oorzaak (erfelijkheid?), behandelbaarheid en opvoedbaarheid, over later te verrichten zinvol onderzoek, hulpinstituten en sociale voorzieningen zijn zeer belangrijk. Bij zware organisch psychische handicap is goede raad zelfs de dure 256
4 altijd onvoldoende. De opvang en begeleiding van deze kinderen met hun ouders vereist een betere organisatie van het bestaande maatschappelijk hulpapparaat en specifieke uitbouw hiervan. Is de handicap zeer zwaar en gaat de verzorging reeds bij het zeer jonge kind de draagkracht der ouders te boven dan zal tot spoedige instituering van het kind moeten worden besloten. Doch slechts wanneer de ouders daar ook naar toe zijn gegroeid", zelfs als er eigenlijk nauwelijks sprake is van een merkbare relatie tussen het gestoorde kind en zijn ouders is het niet juist het tijdstip van plaatsing alleen maar te bepalen vanuit de inrichting waar toevallig dan en dan een plaats vrij komt in die en die groep". Juist dan wordt het zinvol om vanuit een nieuw en overzichtelijk perspectief met de ouders te overleggen wat straks nog hun aandeel kan zijn in de zorg en wat voor levensomstandigheden het kind ginds zullen worden aangeboden. Maar wat gebeurt er, als de ouders (nog) niet bereid zijn het kind in verzorging af te staan, of wanneer het kind thuis zou kunnen blijven mits het straks naar een B.L.O.-school zou kunnen gaan? Vroeger was er, in de leeftijdsgroep beneden de 7 jaar geen enkele nuance tussen totale verzorging in een instituut en totale verzorging thuis. Na het 7e jaar diende dan de school voor dagverblijf en als dat kon ook voor didactische en pedagogische doeleinden. Ik wil hier op deze U bekende problematiek niet ingaan maar wijzen op een daarmee samenhangend psycho-hygiënisch aspect. Normale ouders voeden met enige schade en schande normale kinderen op tot normale volwassenen. Nu spreken we niet over de heel merkwaardige problemen van de thans opgroeiende jeugd doch wie het bovenstaande heeft gevolgd zal zich realiseren dat de opvoeding van kinderen, die niet voldoen aan een verwachtingspatroon van de oudere, en die ook vanuit hun omgeving heel andere stimulansen behoeven voor hun uitgroei, hun ouders op een heel merkwaardige wijze in het onzekere brengen. Zo langzamerhand is wel duidelijk geworden dat mensen van heel verschillende denkrichting iets weten te zeggen over de mogelijkheden tot uitgroei bij zware organische handicap. Het nare is dat deze verschillende informatie de opvoeders zo fragmentarisch bereikt, en dat informatie, op zichzelf wel juist, niet op het juiste moment overkomt, bijvoorbeeld als het proces van de herkenning bij de ouders nog maar nauwelijks is begonnen. Daarom moet gepleit worden voor een voor de ouders goed overzichtelijke informatie-figuur: vaste voor hen vertrouwde personen die in staat zijn hen gedurende langere tijd bij te staan. En dit reeds in de periode vóór de schoolleeftijd. Of dit nu de huisarts, dan wel een maatschappelijk werker met speciale training moet zijn, is hier niet het belangrijkste. Wij zullen in het algemeen uit moeten gaan van het beschikbare, voor de ouders haalbare en bereikbare. Pas wanneer de ouders met behulp van specialistische informatie gaan zien welk aandeel zij kunnen geven in de zorg van hun gehandicapt kind, komt er iets van die rust en dat vertrouwen terug, die onontbeerlijk zijn voor welke opvoeding dan ook. De ouders moeten zich solidair verenigd weten met anderen, die hun dagelijkse problematiek kunnen verstaan, en over daadwerkelijke hulp kunnen beschikken als dat nodig wordt. Het gedragspatroon van zwaar organisch gestoorde kinderen vergt namelijk een specifieke opvangapparatuur. Wat het meest 257
5 aanspreekt is veelal het behandelen van verlammingen of klompvoeten etc. maar zeker ook in het psychische vlak vergen deze kinderen stimulansen die het ouderlijk milieu niet kan verschaffen. Dagverblijven voor kleuters, eventueel kleuterklassen aan B.L.O.-scholen zouden hier in een lacune kunnen voorzien. Nederland is geen achtergebleven gebied. Wij zullen gebruik moeten maken van bestaande adviesmogelijkheden, poliklinieken, specialisten op allerlei terrein, doch een betere voorlichting over de zwakzinnigen-problematiek in zijn verschillende aspecten rou ook deze dienstverlening aanmerkelijk doen verbeteren. Samenwerking met de ouders door Drs. 0. C. WIT In de wereld van de kinderbescherming, die zoals U weet voor het kind geenszins de normale, vanzelfsprekende wereld is, wordt steeds luider de kreet geslaakt:,,samenwerking met de ouders". En de instanties (vereniging, Raad voor de Kinderbescherming, enz.) en inriching, die met hun bemoeienissen het welzijn van het kind beogen, worden moderner en progressiever genoemd naar de mate waarin zij deze leus in hun vaandels voeren. Het geven van inhoud aan deze leus is naar mijn mening op het ogenblik één van de moeilijkste opgaven op het gebied van de kinderbescherming. Temeer daar deze leus niet slechts een technische verbetering" aangeeft, maar een teken is van een duidelijke structuur-wijziging in de werkzaamheden. Er tekent dich hierin nl. een tendens af naar family-centered werk in plaats van slechts child-centered werk. Mij beperkend tot het probleem van samenwerking met de ouders" van een kind, dat in een inrichting verblijft, wil ik vooraf op enkele aspecten wijzen, die naar mijn mening van belang zijn voor dit onderwerp. Mede door de overigens zeer verdienstelijke bijdragen op psychologisch gebied van Freud is het inzicht in de diverse mogelijkheden in de psychische ontwikkeling van de mens sterk toegenomen, maar zijn de grondvoorwaarden voor een opgroei van de mens als mens naar mijn mening nog onvoldoende belicht. De specifieke aard van de vele menselijke relaties zijn sterk in hun dynamiek beschreven (denk aan de termen binding", identificatie", oedipale relatie", enz.), maar wat is eigenlijk kenmerkend voor het kinderlijk bestaan? Denkt U eens aan het verschijnsel, dat velen van U ongetwijfeld welhaast dagelijks zult opmerken, dat vele kinderen in een inrichting enerzijds erg kinderlijk", anderzijds wat ouwelijk" zijn. Met termen als ambivalente instelling tegenover die en die" tracht men weliswaar het feitelijke gedragspatroon te verklaren, maar wat betekenen b.v. ouders en kinderen wederzijds voor elkaar in hun mens-zijn? De fysisch-psychische basic 258
6 needs", nodig om een kind als levend wezen te doen gedijen zijn al voldoende bekend (zie studies van Spitz, A. Freud, D. Burlingham, Bowly enz.), maar sluiten deze basic needs" ook een garantie in voor een in deze cultuur menswaardig bestaan? Hoewel de termen ouders en kind" direct verwijzen naar een specifiek biologische relatie, wordt de betekenis van deze termen in het menselijk bestaan niet uitsluitend door dit biologisch gegeven bepaald. De zin van het menselijk bestaan wordt niet uit biologisch proces als zodanig afgeleid, maar omgekeerd krijgt dit levensproces pas van een menselijke zingeving uit zijn betekenis. Welke functie ontleent de vrouw aan het feit, dat zij een kind ter wereld brengt? Welke gedachten spelen de man door zijn hoofd, als hij als vader van het (toekomstige) kind wordt aangewezen? En waarom bestaat er vaak in de belevingswereld een onderscheid tussen de verwekkers" en de ouders van het kind. Dit moge U als filosophie" en daarom misschien in de praktijk als overbodig" en misschien als waardeloos" in de oren klinken. Toegegeven: inderdaad is dit filosofie. Maar daarom is het nog absoluut niet waardeloos, want elke vorm van menselijk leven en handelen en dus ook van de opvoeding berust op filosofie. Welke betekenis hechten we aan de feiten? Zodra we deze vraag stellen, filosoferen we al. Deze filosofie is menselijke werkelijkheid en misschien mag ik op grond van deze laatste opmerking nog even doorgaan met filosoferen"? In menselijk opzicht zijn de ouders voor het kind zijn oorsprong en zijn bestemming. Zijn oorsprong: niet primair bedoeld als levend wezen, maar als persoon, gekomen in de rij van geslachten met een eigen familiegeschiedenis. Als bestemming: als kind zijn ouders te ontmoeten en te blijven ontmoeten en zijn persoonlijke vorm te vinden in de omgang van deze mensen. Dit concretiseert zich in de gezinsgeschiedenis van het kind met deze ouders. Dit persoonlijke uit zich niet in de relatie met zijn ouders, maar is deze relatie. Deze aspecten vormen mijns inziens de grondslag voor de identiteit van het kind, voor het eigene" en voor het uit een stuk zijn" van de mens. Een mens, die zich niet in het leven kan plaatsen" door onbekendheid met zijn oorsprong, is in wezen een deficiënt mens; blijkt voortdurend een zoekende ziel" te zijn bij andere mensen, die zich misschien verwonderd afvragen : Wat zoek je toch? Je hebt toch al zoveel I (En misschien heeft hij hen, maar zichzelf heeft hij niet gevonden!). Dit is niet slechts beeldspraak, maar nogmaals: harde werkelijkheid. En denkt U zich eens in : hoe kan bij een fundamenteel ongeworteld mens ooit een gaaf en eigen geweten uit één stuk" zich ontwikkelen? (Het geweten is meer dan het geincorporeerd zijn van bepaalde normen!). En wat zijn stemming betreft : welke gevolgen treden op wanneer een kind, opgroeiend in welk sociaal ongunstig milieu ook, maar daarin toch geheel verweven zijnd door de gezamenlijke histo rie, in een z.g. andere (betere) omgeving wordt geplaatst en waa rin van hem door deze maatregel wordt verwacht een nieuw leven te beginnen; een nieuw leven, dat een negatie van zijn eerste leven moet inhouden? Het kind k rijgt door deze maatregel een voorgeschiedenis en een nageschiedenis. De identiteit van de persoon-in- 259
Het medisch aandeel in de multidisciplinaire benadering van het zwakzinnigheidprobleem
Risico en winst Wat we misschien allen persoonlijk ervaren hebben en wat ook de gemeente als geheel ervaren zal als zij zich meer met deze kinderen gaat bemoeien is dit, dat ons eigen geloof, ons leven
Nadere informatieSamenwerking met de ouders
aanspreekt is veelal het behandelen van verlammingen of klompvoeten etc. maar zeker ook in het psychische vlak vergen deze kinderen stimulansen die het ouderlijk milieu niet kan verschaffen. Dagverblijven
Nadere informatiePOP polikliniek. voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap. Wat moet u echt weten! We kijken samen hoe we u kunnen helpen.
POP polikliniek voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap U heeft een afspraak op de POP-poli. Dit betekent Psychiatrie, Obstetrie (verloskunde) en Pediatrie (kindergeneeskunde). In de POP polikliniek
Nadere informatieGebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Inleiding Uw behandelend arts of psychiater heeft u SSRI medicatie voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine
Nadere informatiePresentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ. Vrijdag 13 juni 2014
Presentatie verdiepingssessie inkoop Jeugd-AWBZ Vrijdag 13 juni 2014 Wie zijn we? Ons Tweede thuis is een organisatie ten dienste van ongeveer 2000 mensen met een verstandelijke, meervoudige of lichamelijke
Nadere informatiePatiënteninformatie. Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli. Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie (POP)-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen en kinderwens of
Nadere informatieInformatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie POP-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen
Nadere informatieJEUGDHULPVERLENING. JEUGDBESCHERMING. GEESTELIJKE GE-
4. JEUGDHULPVERLENING. JEUGDBESCHERMING. GEESTELIJKE GE- ZONDHEmSZORG. Soms rijst bij hulpverleners binnen de sector van de jeugdhulpverlening een vermoeden dat een kind slachtoffer is (geweest) van ritueel
Nadere informatieMedPsych Center (MPC) Voor klinische patiënten
MedPsych Center (MPC) Voor klinische patiënten Brengt medische en psychische kennis samen MedPsych Center (MPC) voor klinische patiënten 1. Welkom 3 2. Voor welke patiënten is de MPU bedoeld? 3 3. Wachtlijst
Nadere informatieToolkit. Mijn kind wil een kind. Kinderen, waar kies ik voor?
Toolkit Kinderen, waar kies ik voor? Mijn kind wil een kind Informatiefolder voor ouders van mensen met een verstandelijke beperking en een kinderwens 2 Vraag een willekeurige persoon wat voor hem belangrijk
Nadere informatieGroep-B-streptokokken (GBS) en zwangerschap
Groep-B-streptokokken (GBS) en zwangerschap 1 Groep-B-streptokokken (GBS) en zwangerschap De groep B streptokok is een bacterie die bij veel zwangere vrouwen in de vagina aanwezig is. Dat kan meestal geen
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ Bijlage 7. Behandeling
2009 Versie 1 januari 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Aanvullende functionele diagnostiek 4 2.3 Kortdurende behandeling gericht op herstel en/of het aanleren
Nadere informatieMental Health in Ethnic Minority Youth. Prevalence Risk and Protective Factors Identification dr. Marcia Adriaanse Psychiater i.o.
Mental Health in Ethnic Minority Youth Prevalence Risk and Protective Factors Identification dr. Marcia Adriaanse Psychiater i.o. Het onderzoek Fase 1: Screening 1563 kinderen en jongeren Fase 2: Diagnostiek
Nadere informatiemaar niet alleen! Persoonlijk Toekomstgericht Deskundig
Zelf maar niet alleen! Persoonlijk Toekomstgericht Deskundig Gastenhof biedt Onze jeugdigen horen erbij Hoe doe je mee in een maatschappij waar het tempo vaak hoog ligt? 2 perspectief Inhoud 4 Voor wie
Nadere informatieAanmeldformulier ouders/verzorgers
Aanmeldformulier ouders/verzorgers voor onderzoek van ernstige enkelvoudige dyslexie Wilt u de onderstaande vragen zo zorgvuldig mogelijk beantwoorden. Uiteraard zullen de door u verstrekte gegevens onder
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2010. Bijlage 7. Behandeling
2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Aanvullende functionele diagnostiek 5 2.3 Kortdurende behandeling gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden of
Nadere informatieDe huisarts. De psycholoog. Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl)
Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl) Home > Over hulpverleners Verschillende soorten hulpverleners hebben verschillende opleidingen. Door dit verschil zijn ze goed in verschillende
Nadere informatie1 Inleiding Wat is Prematurenretinopathie Waarom worden te vroeg geboren kinderen oogheelkundig onderzocht... 1
ROP Screening Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is Prematurenretinopathie... 1 3 Waarom worden te vroeg geboren kinderen oogheelkundig onderzocht... 1 4 Welke kinderen worden gescreend... 2 5 Wanneer
Nadere informatieWaarom interculturalisatie moeilijker is dan het lijkt
Getuigenissen uit de praktijk Waarom interculturalisatie moeilijker is dan het lijkt Allochtone kinderen in de therapeutische praktijk, dat is niet nieuw. Al een aantal decennia is er aandacht voor dit
Nadere informatieOur brains are not logical computers, but feeling machines that think.
Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,
Nadere informatieZorgprotocol GBS bij de pasgeborene
Zorgprotocol GBS bij de pasgeborene 1. Inleiding 1 Zwangere vrouwen hebben deze bacterie soms in de vagina (schede). Dat kan meestal geen kwaad, maar een klein aantal baby s wordt ernstig ziek door een
Nadere informatieBevalling na eerdere keizersnede
Bevalling na eerdere keizersnede Inleiding In het verleden bent u een keer bevallen via een keizersnede. U bent nu weer zwanger en gaat straks bevallen. Mogelijk heeft u al nagedacht over de manier van
Nadere informatieDepressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer
Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke
Nadere informatieAppendix 3. Attitude - Vragenlijst (B-versie)
Appendix 3. Attitude - Vragenlijst (B-versie) Inleiding Met deze vragenlijst proberen wij na te gaan, hoe je tegen je toekomstige beroep en beroepsuitoefening aankijkt. Ook zijn wij geïnteresseerd in je
Nadere informatieInleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen
Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten
Nadere informatieKINDERGENEESKUNDE. Pedagogische begeleiding van uw kind in het ziekenhuis
KINDERGENEESKUNDE Pedagogisch team Pedagogische begeleiding van uw kind in het ziekenhuis Inleiding De kinderafdeling en de kinderpoli in het Laurentius ziekenhuis beschikken over een pedagogisch team.
Nadere informatieBevalling na eerdere keizersnede
Bevalling na eerdere keizersnede In het verleden bent u een keer bevallen via een keizersnede. U bent nu weer zwanger en gaat straks bevallen. Mogelijk heeft u al nagedacht over de manier van bevallen:
Nadere informatieKinderfysiotherapie in het St. Anna ziekenhuis
Kinderfysiotherapie in het St. Anna ziekenhuis Kinderfysiotherapie Binnen de afdeling fysiotherapie van het St. Anna Ziekenhuis bestaat ook de afdeling kinderfysiotherapie. De kinderfysiotherapeuten die
Nadere informatieVEERKRACHT. Gegevens betreffende het kind: Roepnaam:... Voornamen:... Achternaam:... Geboortedatum:... jongen / meisje
VEERKRACHT Praktijk voor Integratieve Kindertherapie Gegevens betreffende het kind: Roepnaam: Voornamen: Achternaam: Geboortedatum:..... jongen / meisje Adres:..... Woonplaats (PC):..... Telefoon:.. /06
Nadere informatieWelkom bij De Hondsberg
Welkom bij De Hondsberg Inhoud 7 Een eerste kennismaking met De Hondsberg Voor wie is De Hondsberg? Veel deskundigheid Onze werkwijze Het multidisciplinaire team 9 Samen kijken we verder Observatie en
Nadere informatieCOACH JE KIND. ouders worden zelfredzame opvoeders
COACH JE KIND ouders worden zelfredzame opvoeders 1 Eigen Kracht Iedere ouder heeft wel eens vragen over het opvoeden en opgroeien van hun kinderen. De meeste ouders weten waar ze terecht kunnen, zowel
Nadere informatieMother and Father for the First time Greve, Denemarken
Mother and Father for the First time Greve, Denemarken Het programma Mother and Father for the First time wordt aangeboden in Greve, een gemeente in Denemarken van ongeveer 48.000 inwoners. Denemarken
Nadere informatieZorg om kinderen bij opname van de moeder in een psychiatrisch centrum
Zorg om kinderen bij opname van de moeder in een psychiatrisch centrum door N. Meyers Het lot van de kinderen In de praktijk en door vakliteratuur wordt een jeugdpsychiater geregeld geconfronteerd met
Nadere informatieKanker in de familie. een anonieme patiënt
een anonieme patiënt Kanker in de familie Ik was veertig jaar toen ik besloot mijn loopbaan te veranderen. Een keuze waar ik tot de dag van vandaag nog veel plezier aan beleef. Ik ging er helemaal van
Nadere informatieVan moeilijke naar toegankelijkere woorden
Van moeilijke naar toegankelijkere woorden aandachtig goed aan de hand van met, door aangaande aangezien omdat aanstonds dadelijk, gauw, binnenkort aanvankelijk eerst, eerder, in het begin achten vinden,
Nadere informatieBureau Jeugdzorg afdeling Jeugdbescherming. Mathilde Roubos Anjo Mangelaars
Bureau Jeugdzorg afdeling Jeugdbescherming Mathilde Roubos Anjo Mangelaars Vrijwillig kader Gedwongen kader Bureau Jeugdzorg Toegang AMK Jeugdbescherming Jeugdreclassering CIT Voorlopige Ondertoezichtstelling
Nadere informatieGeboortezorg Vrouw Moeder Kind-centrum van Máxima Medisch Centrum. Kwaliteit en tevredenheid in beeld
Geboortezorg Vrouw Moeder Kind-centrum van Máxima Medisch Centrum Kwaliteit en tevredenheid in beeld Bronnen: de Verloskundige Onderlinge Kwaliteits Spiegeling (VOKS) en de Nederlandse Vereniging voor
Nadere informatieAIT studiedag Multidisciplinair kijken!
AIT studiedag Multidisciplinair kijken! Lezing Multidisciplinair werken en kijken bij jonge kinderen in gezinnen, verwezen vanwege ontwikkelings- en gedragsproblemen Frederike Scheper, Kinderpsychiater
Nadere informatieSpieren en het brein Multidisciplinaire expertise over leren, ontwikkeling en gedrag van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een spierziekte
NEUROLOGISCHE LEER- EN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN Spieren en het brein Multidisciplinaire expertise over leren, ontwikkeling en gedrag van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een spierziekte Het centrum
Nadere informatieDe verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns
De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns & In de Bres biedt 'Eerstelijns Kortdurende Hulp' en 'Tweedelijns Specialistische Zorg', maar wat is het verschil? In Nederland ziet de zorgstructuur er
Nadere informatieNeonatale onttrekkingsverschijnselen kunnen zijn: De bevalling Het kraambed
SSRI-medicatie Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotine heropnameremmer. Er zijn verschillende soorten SSRI s. Deze medicijnen worden onder andere
Nadere informatieVSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset
Nadere informatiewww.prenatalescreening.nl
Downsyndroom In dit informatieblad leest u meer over Downsyndroom. De informatie is bedoeld voor aanstaande ouders die meer willen weten over deze aandoening, omdat zij overwegen de combinatietest te laten
Nadere informatiePsychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum
Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) -adviescentrum Kennemer Gasthuis Wat is de POP-poli? POP staat voor Psychiatrie - Obstetrie (verloskunde)
Nadere informatieMoederschap bij LVB cliënten Cordaan/Jeugd/Amsterdam. hebben het recht ouder te zijn.
Moederschap bij LVB cliënten Cordaan/Jeugd/Amsterdam Mensen met een lichtverstandelijke beperking hebben het recht ouder te zijn. 1 Moederschap bij LVB cliënten Workshop Programma Stellingen Wie zijn wij?
Nadere informatieEen dreigende vroeggeboorte
Een dreigende vroeggeboorte Vrouw Moeder Kind-centrum Inhoudsopgave Een dreigende vroeggeboorte 2 Wat zijn vroegtijdige weeën? 2 Oorzaak 3 Klachten en symptomen 3 Complicaties 3 Opname in het ziekenhuis
Nadere informatieSSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode
SSRI-gebruik in zwangerschap en kraamperiode Inhoudsopgave Achtergrond...4 Gevolgen van SSRI-gebruik...4 De bevalling...7 Het kraambed...7 Borstvoeding...8 Doorgaan met de medicatie...8 Om thuis te doen:
Nadere informatieIntensieve Ondersteuning Gezin en begeleiding
Advanced Therapy Intensieve Ondersteuning Gezin en begeleiding Ibtisam Rizkallah 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoud 1 Intensieve Ondersteuning Gezin (IOG)... 2 1.1 Inhoud en doelgroep...
Nadere informatieBeleidsregels indicatiestelling AWBZ 2011. Bijlage 7. Behandeling
2011 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstelling functie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Continue, systematische, langdurige en multidisciplinaire zorg (CSLM) 5 2.3 gericht op herstel en/of het aanleren van vaardigheden
Nadere informatieBeschrijf de gezinssamenstelling en vermeld eventuele bijzonderheden zoals scheiding, combinatiegezin, adoptie, pleegkind enz.
PRAKTIJK VOOR KINDERTHERAPIE, KIND OP KOERS Gegevens betreffende het kind Voornaam/namen: Roepnaam: Achternaam: Geboortedatum: Adres: Postcode en woonplaats: Emailadres: Gegevens betreffende het gezin
Nadere informatieGroep-B-streptokokken en zwangerschap
Groep-B-streptokokken en zwangerschap Gynaecologie Beter voor elkaar 1 Groep-B-streptokokken en zwangerschap Inleiding Door middel van deze folder wil het Ikazia Ziekenhuis u enige informatie geven over
Nadere informatieWij slaan graag een brug tussen mensen die willen helpen en zij die dat nodig zijn Jaarverslag Stichting Present Zuid-Oost Groningen 2016
Wij slaan graag een brug tussen mensen die willen helpen en zij die dat nodig zijn Jaarverslag Stichting Present Zuid-Oost Groningen 2016 Stichting Present Zuid-Oost Groningen Postbus 12 9665 ZG Oude Pekela
Nadere informatiegroep-b-streptokokken en zwangerschap
patiënteninformatie groep-b-streptokokken en zwangerschap De groep-b-streptokok is een bacterie die bij veel zwangere vrouwen in de vagina (schede) aanwezig is. Meestal kan deze bacterie geen kwaad voor
Nadere informatieKinderen. Samen op pad. Ondersteuning
Kinderen Kinderen Samen op pad Kind zijn betekent de kans krijgen om je te ontwikkelen, te groeien, te ontdekken, te leren, te spelen en te sporten in een veilige omgeving. Sommige kinderen hebben bijzondere
Nadere informatieSamenwerking JGZ - Jeugdzorg
Samenwerking JGZ - Jeugdzorg Marian van Leeuwen 19 november 2012 Doelen JGZ (bron NCJ) 1. preventieve gezondheidszorg bieden aan alle kinderen in Nederland van 0-19 jaar. 2. De lichamelijke, psychische,
Nadere informatie1.1 Ontwikkelingspsychopathologie Opbouw van het boek Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25
Inhoudsopgave 1 Introductie 17 1.1 Ontwikkelingspsychopathologie 17 1.2 Opbouw van het boek 20 1.3 Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25 2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie 27
Nadere informatieAfstand ter adoptie. Astrid Werdmuller
Afstand ter adoptie Astrid Werdmuller 1 Disclosure belangen Astrid Werdmuller en Annette van Hulst (Potentiële) belangenverstrengeling: geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven:
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Groep-B-streptokokken en zwangerschap. rkz.nl
Patiënteninformatie Groep-B-streptokokken en zwangerschap rkz.nl Inleiding De groep-b-streptokok is een bacterie die bij veel zwangere vrouwen in de vagina (schede) aanwezig is. Meestal kan deze bacterie
Nadere informatieToolKID Informatie-uitwisseling in verband met de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling
ToolKID Informatie-uitwisseling in verband met de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling 17 November 2016 Pagina 1 van 6 KINDVEILIGHEID EN WELZIJN Kinderen van ouders met psychiatrische problematiek
Nadere informatieOpleiding tot Infant Mental Health generalist
me nse nkennis Opleiding tot Infant Mental Health generalist it takes a village to raise a child De kern van Infant Mental Health is het belang van de band tussen de ouder en het nog ongeboren of heel
Nadere informatieTilweg 5b. Een tillift thuis
Tilweg 5b Tilweg 5b is een project van het programma Thuiszorgtechnologie van ZorgOnderzoek Nederland, waarin met vijftien thuiszorgorganisaties samen aan dit pakket is gewerkt. Tilweg 5b is een huisadres,
Nadere informatieKlinisch kraambed in het Centrum voor Geboortezorg
Klinisch kraambed in het Centrum voor Geboortezorg Locatie Hoorn/Enkhuizen In het kort Door uw behandelend arts is in samenwerking met het PO(M)P team afgesproken dat u de eerste dagen van uw kraamtijd
Nadere informatieAls ouders niet meer samen zijn
Als ouders niet meer samen zijn Informatiefolder over de rechten en plichten van gescheiden ouders bij hulpverlening aan kinderen ALS OUDERS NIET MEER SAMEN ZIJN INFORMATIEFOLDER OVER DE RECHTEN EN PLICHTEN
Nadere informatieEcho onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo
Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van de zwangerschap
Nadere informatieMH ID. Richtlijnen en principes. 29 maart Over diagnostiek en behandeling van gedragsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking
Richtlijnen en principes MH ID Over diagnostiek en behandeling van gedragsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking 29 maart 2011 Barbara Pot, orthopedagoge/gz psychologe Meest voorkomende
Nadere informatieINDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ
INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ Inhoudsopgave Indigo Brabant 2 Wat is de Basis GGZ? 2 Wat kan Indigo mij bieden? 4 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ Specialistische GGZ 7 Heeft u vragen? 7 Contact
Nadere informatieMeer over 24-uurs zorg
Meer over 24-uurs zorg Voor wie is 24-uurs zorg? De 24-uurs zorg is er voor kinderen en jeugdigen (tot zestien jaar) die niet thuis kunnen of mogen wonen. Het gaat om normaal begaafde kinderen en jeugdigen
Nadere informatieWegwijzer naar de AWBZ
Wegwijzer naar de AWBZ Kinderen met een psychiatrische stoornis hebben soms veel zorg nodig. Als dat bij uw kind het geval is, dan kunt u gebruikmaken van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Deze
Nadere informatieZorgprotocol. Groep B-streptokokken bij de pasgeborene. 1. Introductie
Groep B-streptokokken bij de pasgeborene 1. Introductie Een klein aantal pasgeborenen wordt ernstig ziek door een infectie met de Groep B- streptokokkenbacterie (GBS-ziekte). Deze ziekte kan goed worden
Nadere informatieROP-screening. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
ROP-screening U krijgt deze folder, omdat uw kind gescreend moet worden op een oogaandoening: prematurenretinopathie. In deze folder kunt u nog eens nalezen waarom dit onderzoek noodzakelijk is bij uw
Nadere informatieDoelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin
Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicijnen
Gebruik van SSRI-medicijnen voor en tijdens uw zwangerschap en in uw kraambed Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropname remmer. SSRI is
Nadere informatie(C) Post & Partners BV 1
Frank Post Wat is? Heb je er zin in? ESN Jubileum 17 maart 2018 Woorden Zinnig Zinvol Zinrijk Zinderend Zintuig Gezin Alleszins Enigszins Geenszins Gezindheid Wat is Zin? Uitspraken Bij zinnen komen Je
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu
Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de
Nadere informatieINFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE
INFORMATIEBROCHURE BINNENLANDSE A D O P T I E 1 INLEIDING Wie in zijn praktijk geconfronteerd wordt met een vrouw die ongewenst zwanger is en overweegt haar kind af te staan voor adoptie vindt in deze
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed.
Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft informatie over de mogelijke risico s en gevolgen voor moeder en kind van het
Nadere informatieGewoon opvoeden in Groningen
Gewoon opvoeden in Groningen Voorbeeld : gewoon opvoeden, alledaags opvoeden, alledaagse opvoedvragen Wat is dit? Start: Eigen voorbeeld geven. Voor iedereen verschillend, afhankelijk van de situatie van
Nadere informatieMeisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek
Meisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek Marianne Bakkeren Orthopedagoog-generalist NVO GZ-psycholoog Tjallingahiem Dytmer Hettinga Sectormanager Specialistische Dienstverlening
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Auteur: dr. J.J. Duvekot namens de werkgroep SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. 2012 NVOG Het
Nadere informatieCharlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014
Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014 Zorgpad Casus Cervixcarcinoom Follow up Supportive care Soorten zorg in de psychosociale ondersteuning
Nadere informatieAveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis
Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis We gaan uit van eigen kracht, eigen keuzes en eigen mogelijkheden. 02 Aveleijn Inhoud Missie
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere
Nadere informatieGebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke
Nadere informatieInhoud Inleiding Aantal voornemens tot afstand in 2016 en de gemaakte keuzes Leeftijd... 5
1 Inhoud... 2 Inleiding... 3 voornemens tot afstand in 2016 en de gemaakte keuzes... 4 Leeftijd... 5 Ethnische achtergrond en geloofsovertuiging... 6 Stadium zwangerschap bij ontdekking en aanmelding...
Nadere informatie&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN
&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede
Nadere informatieVragenlijsten diepte-interviews
Interview guides Vragenlijsten diepte-interviews Prepartum interview Inleiding Hoe gaat het met u en met uw zwangerschap 1. Zwangerschap en voorbereiding op de bevalling Hoe is uw gezondheid (fysiek, mentaal)
Nadere informatieVAN ZORG NAAR PREVENTIE
VAN ZORG NAAR PREVENTIE Jaap van der Stel Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Brijder-Parnassia GGZ ingeest Legitimatie psychische gezondheidszorg Legitimiteit van de psychische gezondheidszorg
Nadere informatieWij verzoeken u vriendelijk het gegevensformulier en het vragenformulier digitaal in te vullen en vóór de eerste afspraak te retourneren per email.
Adviespraktijk voor Pedagogische en Psychologische hulpverlening Dr. Carien C. Pot-Mees Dorpsstraat 79 2361 AX Warmond Tel: 071-3011545 E-mail: carien@praktijkpotmees.nl Wij verzoeken u vriendelijk het
Nadere informatieHandleiding informatie uitwisseling tussen (G)GZ, AMK, Bureau Jeugdzorg en Raad
Handleiding informatie uitwisseling tussen (G)GZ, AMK, Bureau Jeugdzorg en Raad Deze Handleiding is gebaseerd op het model Samenwerkingsafspraken informatie uitwisseling tussen (G)GZ en AMK, Bureau Jeugdzorg
Nadere informatieFACTSHEET DAIMH
Infant Mental Health (IMH) Ieder mens ontwikkelt zich binnen een affectieve relatie. Deze relatie begint al in de baarmoeder. Jonge kinderen zijn volledig afhankelijk van hun ouders (verzorgers) en de
Nadere informatieCentrum voor begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele handicap
Centrum voor begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele handicap Ganspoel Ganspoel is een gespecialiseerd Centrum voor de begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele (meervoudige)
Nadere informatieINTER-PSY Vechtdal Kliniek
Informatie voor verwijzers INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek, deeltijdbehandeling en kliniek /opname Informatie voor verwijzers INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY Vechtdal Kliniek
Nadere informatieGEEL ZIEN VAN DE BABY FRANCISCUS VLIETLAND
GEEL ZIEN VAN DE BABY FRANCISCUS VLIETLAND Wat is geel zien? De huid van pasgeborenen kan enkele dagen na de geboorte een beetje geel worden. Dit komt doordat de stof bilirubine in het bloed en in de huid
Nadere informatieRichtlijn Multidisciplinaire richtlijn Excessief huilen
Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Excessief huilen Onderbouwing Uitgangsvraag Welke effectieve methoden voor preventie, signalering, diagnostiek en behandeling van een baby die excessief huilt zijn
Nadere informatieAanmelding, intake en diagnostiek. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers
Aanmelding, intake en diagnostiek Kinderen en Jeugdigen Informatie voor ouders/verzorgers Aanmelding, intake en diagnostiek Inleiding In deze brochure geven wij u informatie over de aanmelding, de intake
Nadere informatieIntakeformulier Specifiek VMBO Breda
Intakeformulier Specifiek VMBO Breda Deel 1. Informatie over het aangemelde kind en het gezin Graag invullen/aankruisen wat van toepassing is. Indien een vraag niet van toepassing is, kunt u n.v.t. opschrijven.
Nadere informatieIntakegesprek psycholoog
Intakegesprek psycholoog Wanneer u een psycholoog bezoekt is het belangrijk dat u uw relevante problematiek goed kunt bespreken. Het is daarom belangrijk om tijdens een intakegesprek voldoende informatie
Nadere informatieRichtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po
Richtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po Minimaal noodzakelijk bij aanmelding voor alle leerlingen: Ondertekend aanmeldingsformulier Handelingsgericht Zorgformulier
Nadere informatieNVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED
NVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1 GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1. Achtergrond 2.
Nadere informatieHeeft u één of meerdere langdurige of chronische ziektes (bijvoorbeeld suikerziekte, hoge bloeddruk, reuma, longziekte of kanker)?
Vragenlijst Gezondheid gaat over lichamelijk maar ook psychisch en sociaal welbevinden. Deze vragenlijst is bedoeld om een beeld te krijgen van uw behoefte aan zorg op psychisch, lichamelijk en sociaal
Nadere informatie